Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 28, 13 July 1917 — KA UWE A KE KINI O KE KOOLAU [ARTICLE]

KA UWE A KE KINI O KE KOOLAU

I E Mr. Lunahoophnopono o kft Manu Nene Keokeo lawe meahou o ke apo ; Poepoe Komohana O ka honua, E hai ae i ka iouo i hoopili pu ia na Koolan. no Samuel Lua Kealakuhilima, ua hina, ua moe, ud hala, ua kunewa aku la ma 0 ma ka hora 6 a. m. Poalima, la G o lulai nei, ma ka Haukipila Moiwahine ma Honolulu, i kaili ia ae ai kona lianu hope loa i ka Ponha no a ka Poalima ae no o ka no ia, me kona kino ikaika e make koke ole ai, a make aku la. Ua Jianauia oia ma na Laia i ka makahiki 1871, a ua piha iaia ke 46 o kona mau makahiki. Ua Uanauia mai lakou 4, elua kaikuahine, elua laua keikikane, oia o lakou ka hope loa, mai ku puhaka mai o Mrs. Kulaia ame Lua Koalakuhilima. He kupa a he kamaaina no na Laie, ua pukā pono mai kona makuakane mai Lahainaluoa mai, he kupa oia no ka Ehukai. No Sam Lua Kealakuhilima, ma Laie no oia i hoohaauao ia ai, ma Bovitania, ua a'o pU ia ma ke puhiohe Keleawe me kona mau hoa ē ke kumu puhiohe mai Utah, Amei'ika mai. Ua a'o pu ia i ka ike himeni a hoi j aku ia kumu, ua hiki hou mai he kumu j a'o himeni no, a i kona hoi ana, ua I lilo ae o Sam Lua Kealakuhilima i ku-1 mu a'o himeni no Laie, a oia ke kumu | poo o ka Ekalesia Moremona. I He kulana kilakila kona oiwi, he 10-! ihi ame ka maikai o kona leo e uhi mai ai kona leo maluna o ka papa himeni holookoa, ua hiki iaia na leo apau ua lohe, a ua ike, ko Hawaii a Kauai iaia, ma ka la 6 o Aperila i kela ame keia makahiki. Ua pau iho la kou lohe ana e Hawaii, Kauai, Molokai, Oahu ame Kauai ia snm Lua Kealakuhilima, Ma ke kakahiaka i kelepona ia mai ai a uhi ia ka aina holookoa i ka lohe; ua hoonaueue ia na kihi o kā aina i ka hina a ke kumu koa; mae ka lau o ke ama'u ka pouhana o I Hemolele nana i kakoo ae i na makahiki o ke ola ana, a ]»ohea ana la oe, e Lanihuli, na po hoolaulea he nui i halā aku, aole oe e lohe hou ana i kona leo, adle pu no hoi me I;ibaupua, ka hall hulahulfe o na opio e lohe hou i kona leo. E ka la o lalo e, Papale i kuu maka, Kahuli i na la ino, A Manini au la Jiolo. E ka makahi hie Kiinihi o Kaaawa, ke nu ae la i na .pali o ka Oio, ka liona moe pali o Makaua, ka makani ahiu o Kahana, nou paha ia kapuai wawae e kane e kiei la ia punaluu i ke kai .nehe i ka pu'eone, a pehea: ana oe e Kamapuaa, eiā mai o Sam Lua Kealakuhilima ke pii aku la e ike ia Kalehua•ula aifie Kalehuakea, a he leo paha ia ' o ke kupinai e wawalo la i na pali ou e Kaliūwaa, a hoolono mfti la o Kauamaakila o llauula i ka piha leo kumakena, nō'ka lei a-i a hiikua, a hiialo, a ka makani kipu o ka aina. Nalii ne ia nau no i hoohemahema aku la, hao ke kiu inuwai o Lehua la lilo, ;paa ole i ke kaohi ia mai. ' Ua luuluu Hanalel i ka ua nui i hookau ia' iho maluna o ka ohana na kaikuahine, ke kaikuaana, na keiki, na moōpuna. ka ohana liolookoa o ka aina, na kuhiu nfakri rp".u, aihe ka wahine 1 hooneleia i ke kai:e. 'No kana makahiapo o Keliikaapunihonua me kana wahine mare mua, i hanau mai ai 4 keikikane, hookahi kaikamahine, i make mua no—a mahope aku ka mama, mahope loa mai ma ka Halikipila ma Honōlulu i make ai. TJa īeii aku ka papa ia Keliikaapunihonua, kana hiapo he ma'i i Honolulu i ka la 23" o luiie a ka Poaono ae no 26 0 lune make, a Poakolu la 4 o lulai lioi aku no keiā papa i ka Haukapila Moiwāhiiie, oiai ua hookau mai la ka nia'i a ka Poiiha ae komo i ka Haukapila a P6h*lima ae no o ka make no ia, e ulaula ana no ka lepo o ke keiki o ka papi aVu no. Aolie keia he hana, a nalo aku la o Sam Lua Kealakuhilima Poaoilo, a Sabati a'e no makē hoū rio "he kaikamiahine na Mra. Nahulu i kā 12 o kona maq makahiki, a nala aku lā i keia la 8 o liilāi. Ua hoohuiia na moku ma keia kumakena, a hoohui pu aku ne ka ohana i na luuluu, a hoomaha ia aku ma o. i Ke haawi aku nei ka ohana holookoa i ka mahalo ia Mele Kikila i mare aku i ke kaikaina o Haalilio, ka makai nui o ke feritore i kona auamo ana ae 1 ka elua haneri dala 6 ka hoolilo pahu ame ka hoomaemae ia ana o ka papa. Owau no me ka ohana pu me ka luuluu ona Laie. J. A. I&AHIONA,