Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 30, 27 July 1917 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

('OI'KN'HIII!:ii 20—('n nmko nmke o Koloiii.'iiiiii i ka ninluhi:i. A1 ;i muli ke koiin ana maloko o ka aliuololo i neliinoi i nponoia ae ai ka olHo liooliolo o noi ana o loan koko kn ninluhia. O ko kolio ma ka aoao o ka nialuhia ho 214 i ka 116, ho uini kumamaliiku «iolp i kōlio. Mn kann haiolelo i kali loilii ai, imua o ka nliaololo, i kukala ai kn Lunaknnnwni Michnelis, aole e hoomau nku aua o Kelemnnia, i ke kaua ana, ina e lonn.iuai ann fain lie mululiin mn ke nno innikni. ( r a hooin ne oia, ua hiki lon ia Kelemniiia ke hooiunu nku i ke kaua nnn, me kn lonn inia o ka lnnakiln nia ka hoj»ena, nka ma ka lio]>e nao 0 kann hniolelo, e ku-e nna i kn liapaniun, ua uwalo mni oia e loaa kn mnluhin. O kein keehinn i upu mun ole in nku, 1 lawein ae'e kn nhao'.elo, n i lilo hoi i uien hnu.oli no kn mahele i ui-hn i ko kaun,* ua hoea mai ia mnnuili o ke kulnna 0010-ku npuni o Kelemnnia, i houluulu liiliiin niai a lilo i ino nui e hooweliweli aku nna no kn hooknhiili nna i ka emepem ]>uni knua, anie na llnnainhuhu liooioi, ka poe, nianiuli o ko kikou ake nna e hoomaliuahun i ko lakou liiana, un' liookonioia aku ln ke | ao nialanialamn iloko o ko knun nui i j ikeia ma ka moolelo. Ua olelo ao o Mi<*haelis ma kana hai-, olelo, aole i lilo ke komo ana aku o Amerika iioko o ko kaua i moa ano nui. Va hiki i ke aumoku Kelomania, o ka oi loa aku- na niokuluu, ke paa i ke kulana kupale; wnhi ana, Akn nae, iue ka uana ole i kela mau huaolelo, knena, ua hoopau ne oia i kana haiolelo, nia ka olelo ana, ua niakaukau o Kele mania e hoopau i ke kaua aua, ina e loaa aku ana iaia he mau kumu maikai no ka maluhih. I'a hoao mai kn lunakanawni e ho oiaio i ko Kelemnnin nele ana ia mea he maka'u o ka hoiiewale. |

Hookikinaia aku o Kelemania e Kaua l'a konoia aku o Kelemanin e konio iloko o ko kāun. no ko kupale ana i kona niau ]ialona e ku-e ana i ka poiuo 0 ko Blav, ho niea oiaio uo ia wahi ana 1 kukala ae ni. a hoakaka hou mai la, o kn hoonioni ana a na Uukini iloko o lulai o ka 1914, o ka mea ia nana i hookikina aku ia Keleinania e komo iloko o ke kaua nui. Ua hookikinaia aku o Keiemania no ka hoohana ana i kona mau mokuluu, mninuli o ke ku ole i ke kanawai, o ke pajnku ana a ka oiluina kaua moana o Pelekane e ku-e ana ia Keleniania, he mea hou no ia, walii āna, oiai hoi na ano i hoohanaia e na enemi 0 ka Aina Makua, e lioapono inai' ana i-ka hoohana ana a Kelemania i kona mau mokuluu nia ko alahele o ikeia ana ua pT)no, n e ku-e ana hoi i kek'alii moku, e kau ana i ka hae o ka enemi, a i hoolimalimaia i>aha, 110 ka halihnli ana 1 na lako i ka enemi. Pono ka Hoohanaia Ana o na Mokuluu "l.'a hoike nku o Miehaelis i ka aliaolelo, ua apono oia i ka lioohanaia ana o ke auinoku luu, elike nie ia e hoohnnnia nei. O ka moknluu, īnamuli o ke knkuluia «ina mai' o kokahi hana pani-ku, elike me ia i kulealaia ao, he mea paahana ku ia i ke kanawai no ke kaua, ua lilō konn hoohnnain aiia i mea pono, ma o ka mea oiaio la i ikeia, o ka hooukaia ana o ke kaua ma na wahi ! i panikuia, ma o na mokuluū la, he niea ! ia e hoopokoleia mai ai ke knun, a no un hana la, i a]»onoia ae ai ka 'loina kaupalena ole ia. O Kelemania, A%'ahi nna i kuhikuhi aku ai i ka poe o hoolohe niai ana iaia, ua hoao e pale ae i ka hoohanaia o na j niokuluu, ma ka waiho ana aku i kui--1 kahi nialuhiai inma o na.enomi, he uwalo j nne i hoownhauahaia niai, nio ke kono 1 okoa ia ana e ho(»hnnaia na niokuluu. I Hui Pu Ka Aina Makua | "He kaula wahahee oia," i olelo ae j

ni ka hiiuiknnawīii. ' kii iiu?n i wiinana ac i ka vva o p.-ui ;ii koia knim. o innlino nna ka ainn makua.'' No kekahi innimwn ne noi i luiln. un ikoin ko kylnnn 0010 ku o kn alinoiolo, ino kn lionhown nnn i ko Knisn nnie I koiin mnu ukali, ī'no kn lioolo ana nole e koho nialunn o kn hila hnnwinn, no ka hoomnu aim nku i ko knun. Ma ka nana nku, ua iko ko Knisn ame kona man uknli, un lioalaia nku na manao inaiua iloko o na knuaka amo ka aliaololo, o poho walo ni ko laUou manaolana 110 ka hookoin o kn lakou kuko palaualolo o lanakila inalnna o ke ao holookoa. Ua wniho ao lakou i ko lakou ninuao, no kn ninkoinake e hoon koko mai ka maluhin. Hoauheeia e na Pelekane LĀDANA, Ihlni 20—Ma nehinei i lele kana aku ai kokahi pualikoa Pel'ekane a hoopio aku la i nn Tuleke ma ka Muliwai Euperoki, ua like j>u me uniikuninmnlua milo i lilo mai ia lakoif, iloko o na la he unii, me ka lilo o na ku-e wikani ana ifiai a na pualikoa Ottpman i niea ole. 0 ka nui wale no o ka wela, ka mea naua i hookikina mai i ke alaJ<ai o na koa Pelekane e Uoomnha i kona mau kanaka. Nui ka Make o na j£elemania LADANA, lulai 20—0 kd hoike pau pono ole, he oiaio nae, o ka papainoa o ka poino o Kelemania i kela ame keia iloko o ka mahina o lune, o ia ka make, a lawepioia paha, ma kahi o ka 2.'!50 ka arevika, oiai hoi n\a ka Keleinania hoike, aia ma kahi o ka 5540 ka'nui o na make o ka la. O ka nui o na niake iloko o kc kaua a mamuli palia o na pala-pu, iwaena 'o na koa Kelemania, no ka mahina o lune, he 28,S10; make nia 'i, -121; lawepioia a i nalowalo, 38,(10(3; hoehaia, 95,006. l'a ao okon ao na Kelemnnia i ka pololoi o kein niau huaheln malalo iho Pahenehene ia Amerika

nei no ka huiua nui o ka poino, ahiki

i ka nialiina o luue, elike me keia: make iloko o ke kaua anie na pala-j>u, he 1,032,800; make ika ma ? i, he 724,000; lawepioia a nalowale, he 591,96(5; hoehaia, he 2,825,583. No keia huiua ae la, aole i komo pu mai na make o na kaua ma ka nioana, a maloko ponoi iho o na panalaau o Kelemania. / Hoaoia e Pepehi i ke Kaisa AMSTERDAM, lulai 21—Ua hoaoia ae e pepelii i ke Kaisa e elua mau kanaka Amerika i hoike ole ia ae ko laua mau inoa, nia ka la 3 iho nei o Imlai, i : kulike ai me kekahi hoike i laweia mai iauei e kekahi i olelo ae i kona kamaaina i na mea e pili ana i kela liaua. I kulike ai me ka hoike, ua hoea aku kela mau kanaka Aifierika elua i kahi 0 ke Kaisa, ma kona keena j»oo, aka nae ua lilo ka laua mau liana i kumu e hoalaia aku ai na manao hoohuoi o na makaikiu e kiai ana i ke kino o ka moi Kelemania. Mamua o ka hiki ana 1 kela inau kauaka Atnerika ke hookoaku i ka laua mau hana i hoolala ai, ua hopuia aku la laua e na inakaikiu, a i ka wa i huliia aku ai, he j)u j)anaj>ana pakahi ka laua ine na lako poka. I kulike ai me na niea i hoikeia ae, mahope iho o ka hOpuia ana me ka ninaninauia ana o ua j)aahao, ua hoao mai ka laua e hookokoke i ke Kaisa me ka īnauao e pepehi iaia, malalo o kekahi hoohiki, no ko laua makanaia aku me kekahi huina «lala nui, iua laua e holomua, alaila e ukuia aku ia laua e kekahi mea i oleloia ae, he kanaka Ameiika ona miliōna. lla hookolokoloia kela mau kauaka Amorika, a iloko o na liora he iwaka-lua-kumainaha, ua ki poka ia aku laua a make. Auhee na Pualikoa Kukini NU lOKA, lulai 21—0 ka hoi hope ana o kekahi pualikoa Rukini ma nohinei, me ka ae ana aku e loaa ka lanakila i ua Kelemauia iwaenakonu o Zloehoff, ma na mea i oleloia ae, ua hoole kekalii poe Rukini i ka hooko ana i na kauoha a ko lakou niau alakai, iio ka mea, maniuli no ia o kela mana hoohulihuli, nana i hooj)ioloke aku i ko Petrogra<l. Ua lilo keia kulana, i mea nana e hookupilikii aku i ka manao o ka poe ma. na kahua kaua, a ua lilo i mea uluao'a, me ka hoauheeia o ua pua4i imua o na Kelemania, i hoopuipui hou ia mai kona ikaika. Malalo o ke alakai ana a ke Keikialii LeopoU, ua nee aku ka enemi imua ma kona kulana kupale me ka ikaika, ahiki i ka haawipio okoa aua o na maua Rukini ia Bludnike. E hoakaka aua na lioike pili oihana mai Berlin mai, aia na Kelemania ke nee mai la ma kekahi mau wahi ekolu i paaia' e ua Rukini. Nui ka poino i kau aku maluna o na Rukini, a ui auhee aku lakou, me ka lawepioia lie mau kaukaui lehulehu i mau paahao. Ma na hoike pili oiliaua hoi, o na hooikaika ana a na Kelemauia ma na kahua kaua ina Palani, ua lilo ia i mea I ole, a >ke j>aa niau la na Palani i ko lakou mau kulana, me ka lilo ole aku he hookahi iniha i na enemi. Hopuia na Kumakaia PETROGRAD, lulai 22—Ua hoopuka ae ke Kuhina Kernesky i na hana o ka la ma neliinei imua o ka oihana koa me ka oihana kaua, e uwalo ana no ke aloha i ka aina imua o ua koa, na luina, e hooj)akcle ia Rusia. Ua haawi koke ae oia i ke kauoha e hopuia ka-poe hoopilikia apau, e lawelawe ana i !;a haua a Kelemania, a e haua ana ma ke ano he poe kumakaia; me ke kauoha pu aua aku i na pualikoa e kaua ana, e akahele i ko lakou hooko ana aku i ka hana ku ole i ke aloha aina oiaio. ..IJa kuliikuhi aku ke kuhina kaua liou, iio ka pono e hoopauia ke koinite kuwaena o ke aumokukaua o ke Kai Bolitika, a e kolioia lioi i komite hou. Ua makemake oia, wahi ana i olelo ae ai, e hoopau koke ia aku kekahi mau mana mai ko lakou mau kulana aku, ka poe i hoohuoiia, na lakou i hoala aku i na manao hoihope iloko o na luina mai ke kupale ana aku i na enemi elike me ka makemake o ke aupuni. Ua haawi ae oia i ke kauoha e hopuia ka poe Rukini hoohaunaele malulia o na mokukaua Petropavlovsk, Republie ame ke Slava, a e laweia aku lakou no Petrograd no ka hookolokoloia, a ua kapa aku oia i ka poe e kahea ana ia Rusia Hemolele, he poe kumakaia. "Ua ka'ika'iia ae ka aina ma ka'e o kekahi pali kulilipii mamuli o ke kipi ana a. kekahi poe kanaka kakai : kahi," ,wahi a ke kauoha o ka la. r< Mamuli o kela hana apuhi, ua aeia aku na Kelemania e lawe ae i ke kulaiiii leupale wikani ma ka aina, a me he njea la ua loaa pu.aku .no i ke aumoku o ka enemi ke alahele maalahi, no ka lele poipu ana mai maluna o ko kakou mau mokukaua ma ke Kai Bolitika. Pahu'a ka Papahana a Kelemania "Ua makemakeia e laweia ae na keehina wikani no ka pale ana aku i ko kakou poino. Ua hoaoia ko kakou mau pualikoa, a ua ikeia aku ke ku-e ana aku me ka ikaika i n'a hana a na akena oka enemi. He mea pono e ukali aku ke aumokukaua i ke kumu hoolia like, i hanaia e ka oihana kaua.

"0 ka liauuaole maloUo o Potrogra«l, i hoalaia niai o Kolomania, ua hoolioka holookoaia »kii ia. a ua paa na alakai 0 koia hana lokoino, o ku-o ana i ke auuuni kuwaona i ka hopuia elike ka hikiwawo, nio ko lakou wa e ikoia aku ai." 0 na kauoha a ko kuhina kaua i haawi ao ai, o ia 110 ke kohoia ana o Konorala Korniloff i alakai nui ma- kc kahua kaua komohana hoina, ma kahi o Kenerala Goutar. Hana I'o na Palani 'NU lOKA, lulai 23—Ma ka la holookoa ma nehinei, ua hooukaia ma ke kahua kaua o Palani kekahi kaua hahana loa, mawaena o Soissonn ame Rheims, me ke kaa ana o ka lanakila 1 na Palani, ma o ka paa ana i kekalii kulana me ka liolopono. me ka nui o na poino nia ka aoao o ka enemi, oini 110 nae ua nui pu 110 na poino ma ko lakou aoao iho. Mawaena o Soisso»s ame Rhoim.s, ua lele makawalu mai na ]»oka o na pu a na Kelemania maluua o ua l'alani; 1110 ka pana 'i jm ia ana aku 110 hoi o na ki pu ana ma ka aoao o na I'alani. O na poino i loaa aku i na eneini, tia aneane ia e hiki ole ke nUmaoioia, a he nui hewahewa maoli ka j>oino īne ke poho. Ma ehemin tles Dames, ua hoomau aku la na Kelemania i ke kaua ana ia Kenerala Petain ma ke Sabati, me ka loaa ole nae o ka lanakila. Ma ke kahua kaua o unii'kuinamalua mile ka loa, ua hahana maoli ke kaua ana o na aoao a elua, aliiki i ka halawai ana he kino a he kino, nie ke kaua ana nie na elau pu, ine ka nitf pu o na poino i loaa i na aoao a elua. 1 ka wa o ike ai na Palani i ko kulana kupilikii loa, e haawi ana lakou i ko lakou kulana i na Kelemania, a i ka wa nae e nee hou mai ai imua, e nee mai ana lakou me ka ikaika }>iha, a hoauheeia aku la na enemi ihope. Ma kekahi mau kahua kaua e ao, aole no he mau mea ano nui i ikeia, koe wale no, ka lioomauia ana o ke kaua, ine ke nke mau aua o kela anie keia aoao e kaa aku ka lanakila iaia. Paa ka Manao e Hoopakele PETROGRAD, lulai 24—Ua hooiaioia ao ke ahewa ana o ke aupuui kuikawa i ka poe aj)au na lakou e lioolaulaha nei i na liana pono ole; a ua 111 aku hoi nialuna o ke āupuni auie ka poe e kakoo ana iaia ke ko'iko'i o ka hooj)akele ana i ka aina, a. inaloko o kekahi kuahaua, i hoopukaia ae ma ka po nei, e hoakaka aua ia i kekahi ho]>ena maikai ole- i ala mai iwaena o ua koa, e pouo ole ai e lioomauia aku, he kualiaua kela, aole na ke aupuui, aka na na elele o na kanaka i akoakoa ae ma kekahi halawai. Ua like pu no keia kualiaua ma na olelo me ke kuahaua i hoopukaia ae e na aha hooko lehulehu o na limahaua, na koa ame na ahahui o ua makaainana haahaa o Rusia apuni. Penei ke ano nui o kela kuahaua: "Ua auhee aku ko kakou mana kaua ame ka oihana koa. Ua wawahi liilii ia ko kakou mau kulaua o na kahua kaua nia na wah iapau. Eia ke liookokoke inai nei ka mana o Uilaina inaluna- o kakou a ke halihali pu mai nei i ka make ame ka luleu wale ana. Ua ili aku ke ko'iko'i no keia hopena maluna o ka poe na lakou e hoolaha nei i na hana lioohaunaele ma ka aina nei, a iwaena o ko kakou mau koa ma na auwaha, a maluna o lakou e kau aku ai na ahew« ana no keia mea. "Ua uku aku na koa, nie ko lakou mau ola, no ka hookuli. O na j)oka a ka enemi i ki mai maluua o lakou, ka mea nana i luma'i aku ia lakou ilalo. "Ke hooiaio nei makou i ke aupuui kuikawa, 110 ka mea, aia iloko o kela aupuni ke ola o ko niakou niau ina* nao paa. • O ka poe apau e hoolohe ole aua i keia aupuni, ina palia he j)oe koa lakou iloko o ke kaua, a he j>oc paha ina kekahi mau wahi e ae, he j)oe kumakaia laleou, e haawi ole ia ai he manao aloha uo lakt)u. "Ma o ko kakou mau koa wale la no, | a ina o ka hakoko ana nie ka wikaui, e loaa ai ia kakou ka nialuhia. lua kakou e haawipio aku ana imua o ka enemi, e lilo ana ko kakou aina inai ia kakou aku, a.pela e kailiia aku ai ko kuokoa i loaa koke'iho nei ia kākou. He liookahi wale no alahele i liamania, o ua alahele la, o ia ka nee ana imua. 0 na alahele e ae apau, e alakai wale ana no ia i ka hopena o ka kakou kaua kipi, a o ko kakou poino ana no ia apau loa." LADANA, lulai 25—Ua hooiaioia mai ka weluwelu liilii ana o na pualikoa Rukini ma kona mau kahua kaua, 1 kulike ai me na hoike i loaa mai ma ka po i hala mai Petrograd a mai Berlin mai. Ua hoauheeia aku na Rukinj, ma kahi o ka 155 mile e na Kelemania, a ua maopopo ole ia lakou, ka mea e haua aku ai r ma o ka maopopo ole o ke ano o ke kauoha a lakou e hoolohe ai, aka he j)ono kaua wale aku no ka lakou. Ma keHahi niau kahua kaua, tla holopapa ae ka lohe, i ka hoole ana o kekahi heluna nui o na koa, aole e hoololie i na kauoha a ko lakou nrau alakai. Ma ka hoike» pili oihana i loaa mai i ka po uei mai Berlin mai, e hoakaka ana ia i ka lanakila liolookoa ana o Kelemania, mai ke Kai Boiitika ahiki i ke Kai Eleele. Nui. na paahap Rukini i laweia e na Kelemauia,