Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 35, 31 August 1917 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

"Aole au i nianao. o keia ilio la kou inanawa e hoea niai ai e ka anela o ka oiaio." i "Akaln* a maoi>oi>o ia'u, ma kena niea au e ninau mai nei <. ka opio, ua l.alawai ka oe me kuu hoahanau, ke kamahao o na i;ainah.ao. ka eueu hoi o na ululaau o Arabia a lioea loa aku i, na j>alcna o Suria." wahi a Sidia i pane mai ai. "O keia hoea j iiou ana mai la o'u imua ou e ka opio i alohaia, aole ia no ka hoike hou ana aku imua ou, i na mea e pili ana i na kaumaha ; ame na ehaeha e kau mai ana maluna ou, ame ka niea au i j a!oI-a ai, aka no ka hoolana ana aku irt> ia i kou manao. j ■ < ) ka ehaeha. ka pilihua ame ka maineino, e hoea mai ana | ia mau haawina apau maluna o olua ]>akahi, aka nae e hoo- j lai.a i ka manao. a e uumi hoomanawanui i ka ehaeha, a e kau no auanei ka lanakila ame ka hauoli maluna o olua a elua, a e j hoea j>u mai ana hoi ka la a ka mea kumakaia e hele mai ai a kukuli imua ou me ka mihi walania iloko o kona naau. j " I ka manawa e alanaia aku ai oe, maluna o ke kua o ka lio ahiu. a hoomaka aku ia e aha'i ia oe nm kana mau wahi apau i makeuiake ai. aia niau kou anela hoopakele e ukali mau ana inahope o ka meheu o kela lio. j • < ) ua anela hoopakele ou e kuu keiki, he mea i'o no ia a.he mea koko. a ua kamaaina no kona mau maka ia oe. Oiai j kela lio ahiu e aha'i ana ia oe me he makani puahiohio la mai ke kukulu ;ikau mai, aia no kou anela kiai e lele ana mahope 1 ona, me he manu venctura la, mai ke kuahiwi īiiai o Alepa, j aole loa e hoomaha kona mau wawae, aole hoi e moe kona mau nuika. ahiki i kona hoopakele ana ia oe mailoko mai o ka make. "I*l lawe ana kela lio ahiu ia oe, ahiki i kona uiha ana a moe okoa ilalo, o ua manawa la, ma ke ano liula no ia o ke ahiahi, a iloko o kela manawa hookahi, e hiki. ai kou hoopakele malaila. a oia ka mea nana.e lawelawe mai i na mea apau e pono ! ai oe. K like ana oe me ke kanaka make, i kau a niea o ka i nele i ka ai ame ka wai, mai hopohopo nae ka manao no ia ] īnau mea. oiai. ua makaukau oia, me na mea apau e hoihoi hou j ia mai ai ka ikaika iloko o kou kino. I "K hookipaia ana oe maloko o kekalii home waokele nani,' a oluolu. a malaila oe e malamaia ai me ka maiau loa, ahiki i ka loaa hou ana o ka ikaika i kou kino. Ma ia home ululaau, j e loaa ana ia oe he kanaka opio puuwai liona. o kou hoaloha aku ana ia. e alo pu ai olua iloko o kau mau liana kaulana apau ma na kuahiwi. na kualono, a ma ka moana hoi, iluna o na ale apHpii o ka moana. Nolaila e ka mea a na anela i hoohihi ai, a i haawi ai i ka lakou hoohiki paa e haawi i ka lakou mau kokua ana mahope ou. e hoolohe mai oe i keia hoike ana a na aneki: 'M ka mea ehaeha a luuluu, K hauoli oe a e hoonani ae, I ke Kahikolu hoano loa. l"a kokoke mai ke awa la'i, Aia ka ho-ku o ka moana mamua ou, l'. alakai ana hoi ia oe, Xo ka lanakila mau loa. () ka holoholona auanei Xana pe i lawehele ma na waonahele, Ua like pu ia me ka makani puahiohio, I V pa ana mai ke kukulu akau mai. lv kupinai ana na leo-uwe, Ma na paia mauna kiekie, .\ lohea na leo u me ka milii ana, lv haulehia ana kou enemi. Ka weli ahiu o na pali hooku'i he 122. I .ohea ka leo mai ke kai mai, Aia ke kupuino ke holapu la, Me kona mana me ka ikaika, Maluna o na ale o ka moana hohonu, Aka. ua kona ikaika, A ua kupeeia kona mana, Xo kona haulehia ana, A nalo mai ka papalina aku, () keia poepoe honua." I hakalia no a pau kela mau olelo i ke kaniailioia mai e ke kilokilo walīine Sidia, haawi aku la oia i kona aloha ia Mawila, 0 ka nalowale iho la no ia, me he imo ana la na ka maka, a pau aku la ko l lawila ike hou ana i ka wahine hoopaliaohao. l'a piha loa o Hawila me na manao ilihia, no kana mau mea 1 lohe ai mai ka wahine kilokilo aku, nolaila aole e hiki iaia ke haalele koke aku i kela wahi, aka ku iki iho la oia a hala he mau minuke, ia wa i huli hoi hou aku ai iloko o ka hale, e hui pu nie kona makuakane, a e hoike aku hoi i kana mau mea i lohe ai mai ia Sidia aku. Me ka hoohakalia ole iho no hoi, hoakaka piha aku la o Hawila i na mea apau a ka wahine kilokilo i kamailio mai ai iaia. a ke hoolohe pono mai la hoi o Lomeliano me ka piha i ke kahaha. a o ia kana i pane mai ai i kana keiki: "lleaha la hoi. ina ua paa na mea i palapalaia nou e kuu keiki. alaila ke kalokalo ae nei au, na ke Akua no e kiai a e lioopakele ia oe, mai na puu oioina mai o na poino ame na l»opilikia he nui." Ke hele ae la ka manawa i kela wa, e hiki i ka hora ehiku, ia wa i |>ane kofte mai ai o Hawila: "K hookuu mai oe ia'u e |>afw. e iho hou no ke kulanakauhale, no ka ike kumaka ana i ka makana a Kiaaina Benekona e haawi aku ana na kana kaikamahine, elike no hoi me ia a'u i kamailio aku nel ia oe. 110 ke kauoha a ke kiaaina, e akoakoa aku makou apau, ma lea hora ewalu o keia kakahiaka." Aole no he mea a Lomeliano e hoole aku ai i ke noi a kana keiki. aka haawi aku la oia i kona ae me kā maikai, ia wa i hoi a'<u ai o l lawila noloko o kona rumi, no ke komo hou ana mai i paalole nona e iho aku ai ma ia kakahiaka, he paalole okoa keia. i kaokoa ae, mai ka paalole o ka po mamua aku, ka mea nana i hookomo aku i na manao hoohihi iloko o Kolonlela, no k«» Hawila lole. llao mai la ka kakou koa iaia a paihi, o ia no oe o ka iw r a i ka la makani. a i ka paa ana o kona niau lole, kau ae la i kona papale me ka hulu o ka manu okalika, kahei mai la i kana pahikaua, o ka hertio mai la no ia iwaho, a mahope o ka haawi ana aku i ke aloha i kona makuakane, h6le aku la e hauhoa i kona lio, a i hakalia no a noho pono iho ua koa nei a kaua, a ka hao ae la no ia o na kui ke-pa, aia ka pahuhopu, o Mamiona Kakela, kahi a ,ke alohā e kakali mai ana o ko ia nei hoea aku. I "a hele no hoi a- kani ka hora ewalu ponoi o kela kakaliiaka, aku la ua o Hawila, i Mamiona Kakela, ua liele na kahaka a hookeke, nolaila aole e hiki iaia nei ke- komo aku iloko, aka ka iho la no oia iwaena o na kanaka, a nana aku la i ka i.uawi :ina ae a ka makuakane i ka makana ia Magarita, a

mahope o kela manawa, ua puhee ae la ka aha kanaka, no ka mea ua pau ae la no ka haawi makana ana, a he hookahi hana nui i koe, o ia no ke kakali ana aku, o ka lioea mai i ka manawa a ke Kiaaina Henekona e haalele iho ai me kana kaikamahine i ke kulanakauhale o Kokenekai, no ka laua huakai no Roma. Oiai no na mea apau e kakali ana, ia wa i kani mai ai ka o-le kahea he hoailona, no ka liuliu ana o ka huakai e nee imua, ia wa i ikeia aku ai na naita o Rokenekai, maluna o ko lakou mau lio, i hele a lako i ko lakou kahiko pilia o ka oihana naita, a oili mai la iwaho o ka pa o ke kakela, me ka mahae ana ae ma na aoao o ke alanui, nana aku oe ia la, he kilppalepa hoi ia o ka hulu o ko lakou mau papale i ka makani. Heelima paha minuke mahope iho o ka hookuene pono ana iho o kela puali naita, ia wa i kani hou mai ai ka o-le lioailona no ka lua o ka manawa. a i ke kuu ana iho, i ikeia ai na naita mai Roma rnai, malūna o ko la'.ou mau lio, e nee mai ana no ka puka pa, he hiehie okoa aku.no hoi ke kulana o keia puali naita; a i ke kolu no hoi o ka hoailona o ka pu o-le, ia \ya i loheia aku ai na leo huro o na kanaka ma kela ame keia aoao 0 ke alanui, eia ka e haawi ana lakou- i na pianao mahalo. i ka U'i Magarita nie ka Naita Kleele, e u hele like mai ana, me J<e kainepu ana o ko laua mau lio, a o ke Kiaaina Benckona mahope pono aku o laua. Ke ike ae la kaua e ka mea heluhelu, o Hawila pu kekahi iloko o keia huakai a ke kiaaina ame kana kaikamahine, e olelo iho ai paha oe o kona hele no keia a hoea no Roma, aole pela, no ka mea ua paa loa ka manawa a Hawila e haalele aku ai i kona home, ma ke Sabati no ia, e hoea ai ma ka Poakahi i Roma. 0 ke kumu wale no o ko Ha\\-ila hele anh ma keia huakai. mamuli no ia o ke koi paakiki o ka U'i Magarita imua o kona makuakane, o ka Naita Ēleele pu kekahi e hele me lakou, ma ke ano hoohanohano mai i'ka laua huakai, nolaila, 1 kela hoea ana a Hawila uo Mamiona Kakela ma ke-, kakahiaka o kela la, ua hiki ole iaia ke hoole aku i ka mea i hooholo mua ia e kana aloha, heaha la hoi, aole no he hewa o kona hele ana' aku aliiki i ka hookuu ana aku i ka huakai e nee imua ma-ko lakou alahele, alaila huli hoi hou mai oia no kona home kuahiwi. Elike no me ko Magarita ano mau, o Jcona makemake, o laua wale no me kana aloha ma ka laua hele, nolaila hoeu ae la no ua u'i la o Mamiona Kakela i kona lio, e kainepu ana i o a ia nei, a o ka makaukau iho no hoi i ka. holo lio, aohe wahi mea a kuha ? u iho oua kaikamahine nei, aka o ka oi loa ae la ia i ka pekupeku i na aoao o ka lio; a pela no hoi o Hawila, i hoanapau ae ai i kona lio, ke nana aku i ua mau opio nei, he kolui hoi kau. 1 ka ike ana mai o na naiia o Roma ia laua nei e holo aku ana, ua mahele ae la ka lakou hele ana, ma ka aoao o ke alanui, a ia laua nei i komo aku ai iloko o ka puali naita, ua hapai like ae la lakou i na pahikaua iluna, me ka hoopili ana mai manuia o ke alo, a o ia ka ka mea kakau i hoomanao ae ai i keia mau lalani mele a ka poe haku mele: Hooiho ka uwea i ka mawae, I ke awawa la o Kauhao." I ka oili ana aku o Magarita ma, mamua o ke poo o ka huakai, ia wa i hoi pono ae ai na naita a ko lakou kulana niua, me ka ukali aku no mahope o na opio, e lawe haaheo la ma ke poo o ka huakai. > He huakai nani keia a ka U'i Magarita e hele nei no Roma, aia hoi ma ka helehelena o ua R:aikaniahine nei, ka ulumahiehie i na wa apau, o ke kumu nui paha hoi o kela ulumahiehie, o ia no ka,ike ana iho, aia ke aloha ma ka aoao kahi i pili ai. Ua nui ka poe mai Rokenekai aku, i ukali i keia.iuiakai a ke kiaaina, o kekahi kumu, no ko lakou mahu'i mua it|ia, o ka Xaita Kleele kekahi e hoea ana no Roma, ma ke ano he moho niai ke kulanakauhale aku o Rokenekai, a ua makemake no hoi lakou e ilee no lakou iho, i na jnoho na lakou e jiha'i ae ana i na makana helu ekahi, ma na hookuku apau e malamaia ana, no hookelakela ana i ko lakon akamai ame ka ikaika. Ua lioomau aku la ka hele ana o kela huakai a hala niai na mile eono, komo aku la lakou iloko o kekahi ululaau, a ma ; kela wahi, i koi aku ai o Hawila i kana aloha e hookuu mai iaia e hoi, aole nae he hookuu mai o ka U'i Magarita, a?ka au'a mai la iaia nei, e mau aku no ko lakou hele ana peīa ahiki ; iwaena o ka ululaau, ia manawa oia e liuli hoi mai ai, a hele aku hoi ka a hoea i Roma. 1 No kela kouo hoi a ke aloha, aole no he hoole aku o Hawila, aka ua hooko aku la oia i ka makemake o kana aloha; a hoomau aku la ko lakou hele ana iloko o ka ululaau, eia nae, oiai no lakou e nanea ana i ka holo, ia wa i loheia aku ai ke kani kikiko'u mai o na leo o na nianu iloko o ka ululaau, a oiai aia no o Magarita ame Hawila ma ke poo o ka huakai kahi i hele ai, ua kaohi mai la o Hawila i ka holo o kona lio, me-ka pane ana aku i kana aloha: % <. "K hoopahaohao ae au i ko kakou mau ho, ma ka hoolele ana i kuu leo ma na wahi like ole oloko nei o ka ululaau, i wahi e hoo])ioo ia ai ko'lakou noonoo. h! lohe aku ana kakou i na leo hoolio ne nui, mai na powa mai, e kauoha ana, e.luku ia kakou, pehea la ia i kou manao?" 1 " I leaha *iuanei, aohe hewa o ka loaa o ka kakou mea e lealea ai," i pane mai ai no hoi ka-U'i Magarita, aoka manawa. koke ikj ia a llawila i ho<*lelc aku ai i kona leo ma na wahi like ole 0 ka ululaau, he mea puiwa ia o kela huakai holookoa, i ka lohe ana aku i ka o na leo mailoko mai o ka ululaau, me ka lohe maopopo loa o na mea apau e hooho ana: 'M'. luku i kela kaoo kanaka, e na hiena o na ululaau! "E lele kaua aku inaluna o lakou, aole i liiki aku ko lakou heluna 1 ka elima hancri, oiai hoi he hookahi haneri ko kakou nui, me ka lako i na meakaua. K luku! K luku, a mai hoopakele i kekahi o lakou!" No kela mau leo hauwalaau iloko o ka ululaau, ua holo okoa aku la he heluna nui o na naita noloko o ka ululaau e hakilo ana, a e nana ana ma o a maanei, aia hoi ka lakou mau meakaua ke paa la iloko o na lima, he neo nae ka mea loaa, aia no 0 Hawila me Magarita- ke noke la i ke kuwili, me ka hoomaopopo ole mai i ka hi-o o ko laua mau hoa, he hookahi hana, o ka noke i ka akaaka, i ka pulapuia o kela poe, me ka noonoo ole ae he pilikia kekahi. . Ua ma'u no kēla nalowale ana aku o na naita iloko o ka ululaau,.a huli hoi nui mai la, me ka hoike ana, aole a lakou poe 1 ike, aka nae ia lakou no e noke ana i ke kamailio me na leo pihoihoi. ia wa i loheia aku ai ka leo kupiiia'i o na iliohae, e wawalo hele ana iloko o ka ululaau; a ke lohe pu ia aku la no hoi na leo hookikina ona kanaka he nui, e noke ana i ka liaawi i ua kauoha e lele kaua mai maluna o lakou nei, ia manawa i pioo koke ae ai na mea apau, me ke kii nui ana iho o ka huakai holookoa i kahi hookahi, hemo like ae la hoi na meakaua a na naita a paa iloko o na lima, e kakali aku ana me na manao pihoihoi, o ka oili mai o na powa, alaila hooukaia kekahi kaua hahana hookahekoko maloko o kela ululaau. No ka hapaha hora nae kela kakali ana, aole he mea i oili mai, a o ia ka wjj, i poha mai ai ka leo o Magarita i ka pane anā mai: Kc kolohe wale ia nei no kakou e na kino eepa o na uhane lapu oloko nei o keia ululaau, e nee ka huakai imua, a e hoo|xjina i ka noonoo ana no kela mau leo hoopuiwa. No ka ike ana mai nei paha i ka moe o kaoo, e hele nei i Roma. pela ī hoalaia aku ai ka hiamoe o kela poe eepa, nolaila mai noonoo hou aku no kela mau leo," a noke okoa ae la ua o Magarita i ka akaaka me ka leo nui, ua ku hoi paha kana akā, no ka inea ua maopopo iaia kahi o na leo kupaianaha i oili mai ai. no kona mau hoa nae, aole no i pau l;o lakou mau manao ipihoihoi. . Hoomau aku la ka huakai i ka nee ana nomua. ahiki i ka i hoea ana aku nia kekahi hale hookipa, a o ka inoa o kejn hale jo la o Puu Hoomaha." Ma kela walii i hookuu mai ai o Maganta i kana aloha, piai o ka hapalua ja o ka ululaau, haawi ae la ka Naita Kleele \ ke aloha lululima me kona mau hoaloha apau, a huli hoi mai Ia no Rokenekai, oiai hoi ka huakai a ka

U'i Magarita me kona makuakane i nee aku ai imua. aia ka paluihopu o ka hoea'no ke kulanakauliale o Roma. | l 'kela haalcle~ana aku 110 a Hawila i kona mau lioa. o ka ' hooinaka mai la 110 ia e kuu i ka holo o kona lio, nana aku oe ia la }> he jx>hapoha hoi kau o na kapuai wawae iloko o ka iiluI laau: a iloko o kona nanea i ka aha'i a kona lio, a ua hala aku ! paha"t:a hapalua o ka ululaau, mai ka hale hookipa mai ana i i haalele aku ai. a"a hoi. ua hoopuiwa loa ia aku oia, i ka lele ana : ae o kona lio iluna, a haule liou iho'la ku ma kona niau wa-| wae, ua hele hoi kona kino a pilia me ka haalulu./ Ua lilo keia ano o kona lio i mea hookahaha nui loa aku i ka manao o ka kakou koa opio, no ka mea, ina no he mea oia i I maamaalea ole i ke kaū ana i ka lio. ina'ua haule oia ilalo, a ua j loiia palia he mau palapu maluna o kona kinō, aole nae pela. he ; keiki o Hawila i hele a ailolo ma ke kaulio ahiu. o kona kumu ' no ia o ka haule ole, ma kela manawa o ke ku honua ana iho ; 0 kona lio-, pela me ka lele ana ae iluna a haule hou ilalo. » I'ekupeku ae la o Hawila i kona maii wawae ma na aoao o f kona lio, aohe walii mea a neeu aku imua, aka koo aku la na wawae mua, me ka makemake ole loa e neeu aku i hookahi iniha, li-o ae la hoi na pepeiao, me ke kani ana ae o na puka-, ihu, a i wahi e nee aku ai kona lio imua, ua noke iho la no o liawila i k;t pekupeku, me ka noke okoa ana i ka hili me ka j ! iieaika, he ole nae ka neeu aku o ka lio he hookahi iniha imua: ! a me he olapa ana lā na ka uwila, ua pa-e koke mai la he leo j kanaka i ka i ana mai: I ka mea kau lio hiehie," alaila alawa koke aku la o Hawila ma kahi o ka leo o ka pa-e ana mai, aia hoi e hele pololei ' mai ana he kanaka opio, i aahuia me ke kapa ili holoholona. ! o ka anetelopa kalakoa. j Hele mai la ua kanaka opio nei, a ku iho la ma ka aoao j 1 akau o ka lio o Hawila, alaila haawi mai la i kona aloha, me : ka panai ana aku no hoi o Hawila i kona aloha i ka malihini, ' alaila hoike inai la ua kanaka opio nei i kona inoa oia 110 o Malavalia. MOKUNA X.' "Ano. e ka malihini holo lio hiehie, a ko'u mau maka i ike mai nei, e loaa'ole ai kou lua, e ae mai e hoolauna aku au ia'u iho iinua ou, oiai ua kaili aku oe i ka'u mau hoohihi ana nou. 0 Malavalia ko'u inoa, a owau ka haku o na kanaka pana pua pololei oloko nei o keia ululaau. / "O ko'u home, aia ia ma kekahi wahi mamao foa, e piha ai ( he umi la ma ka helewawae ana, aka ina maluna o ka lio, 'e ' piha ana paha na la eha a elima. Owau ka mea nana i kaohi 1 kou lio mai ka nee hou ana aku imua i hookahi iniha, ma- '• muli o ko'u ki ana mai nei i kekahi o ka'u mau pua liilii, a ku ka mua, no kuu makemake wale mai no, e kamailio pu me oe, a o ia ka'u e nonoi aku nei i kou oluolu, ame kou lokomaikai e huikala mai ia'u." i 1 kela manawa i kukuli iho ai o Malavalia ilalo, a unuhi mai la he pua uuku, o eono paha iniha ka loihi, a ua like hoi ka winiwini o kona maka, me ke kuikele, a iaia i aea ae ai liluna, hoikeike aku la i ka pua ia Hawila, me ka i hou ana aku i keia mau olielo: "E kala mai oe ia'u no keia mea a'u i hana mai ai i ko lio, a kahamaha hoi i kau huaka'i hele, aka, he hookahi nae kumu nui'o ko'u kaohi ana i ka liolo o kou lio. mamuli 110 ia o ko'u ! hoohihi i kou oiwi kino kilakila, me ka hiehie pu i ka holo lio, j a ma ko'u ike i kou mau ano, o oe aku ana kekahi o na kanaka nana na liana kaulana a aiwaiwa he nui. ( "O ka iini a kuu puuwāi e noho aku la, ina e ae mai ana oe, o ia no ko kaua hoaikane ana: a i hoike no ka nui o ko'u ' makemake me ka hoohihi ia oe, ke liaawi aku nei au i kuu pu puhi i hanaia noloko mai o. ka laau kedera. I kou manawa e puhi ai i' keia pu no na ni&nawa elimā, maloko nei o kekahi , wahi o keia ululaau, a hāla loa aku i na aekai o ko kakou ' aupuni. a hoea loa aku maloko o na ululaau o ka Muliwai Rine, e loaa koke no ia oe na kokua iloko o ka wa pokole, me ! ka hakalia ole." Ilaawi aku la o Malavalia i kana pu puhi ia Hawila, a lalau mai.la no hoi ka kakou koa me ka piha olioli, a i mai la: j "He mea keia na'u i moeuhane mua ole ai e halawai ana au I me kekahi makamaka opio maloko nei o keia ululaau; a ua hoopiha loa ia mai hoi kuu puuwai me ka haiioli. no ko'u hooj kamaaina ana aku me kekahi o na kanaka kaulana oloko nei . o keia ululaau. Ua nui ko'u lohe ana no kou inoa ame kau ! mau hana kaulana, akahi no nae a loaa ia'u ka haawina pomaiI kai, o ka halawai ana he alo a he alo, me kekalii o na kanaka ! kaulana o keia mau la e nee nei. | "Ke haawi aku nei au i ko'u lima akau imua ou, no ka hooia ■ ana-aku ia oe, no kou lilo i'o mai i hoaloha pilipaa no'u, a pela , i hoi oe e lawe aku ai ia'u i hoaloha nou. O ko'u inoa o Malavalia, i hookauia mai ai maluna o'u, oia o Hawila, aka ua kapa mai nae kekahi poe ia'u, ma ka inoa Naita Eleele, aole nae au i' kuponō-e kapaia mai ma ia inoa, oiai aole au i lilo i naita, aka, he keonimana wale iho no au no na meakaua, i like ole aku , ko'u kulana me ko na naita kaulana o Europa. "No keia makana au o ka haawi ana mai la, ke lawe mai nei au ia niakana me ka manao hiipoi, a ke kau nei ko'u hiliiiai, no *ka loaa ona kokua ia'u ma na wahi a'u i ike ole ai. i ko'u wa e hoohana ai i k«ia ]>u puhi, a ke hooia ])u aku nei no hoi au imua ou, e lawe ana au i keia makana, me ka manao makee, e pulaina mau āku ia mea, he waiwai makamae, iwaena o ka'u 'mau mta maikai apau." "J le 'nani hoi ia, ua lolie aku la au i kou inoa, a ua ae j)ū mai la no hoi oe, e lilo kaua i mau hoaloha oiaio, ua hoo])iha like ia ko kaua mau puuwai me na haawina hauoli, a'u e kalokalo ae nei ma ka inoa o na lani, ua alakaiia mai kaua e kekahi mana ike ole ia a halawai malihini ana maloko nei o ke'ia ululaau. E haawi hou mai nae oe j ka pu puhi ia'u, no ka hoikeike ana āku imua ou, i ka nui o kona mana; a e ike auānei oe ia\i e puhi aku ai iaia no elima manawa, e hoea koke mai no na kanaka he hookahi hanen', a hoopuni ae ia'kaua iloko o ka* manawa pokole loa." No ko Hayvila makemake no hoi e ike pono i ka oiaio o na hoakaka a kōna hoaloha malihini, haawi mai la oia i ka pu puhi ia Malavalia, ka hiapaiole o ka maka pua kipololei o na ululaau, i hakalia no a paa iloko o ka lima o Malavalia, o ka hoomaka ae la no ia e puhi no elima manawa; a ia kuu ana iho no o ke kani ana aku a ua pu puhi nei, a elike'me ka haluku ana o kekahi o na kikiao makani Kona, pela iho la no o Hawila i lohe aku ai i kekahi halulu nui, e nee mai ana mailoko mai o ka ululaau. Me he mea la, aole paha i pilia .ka umi minuke, mahope iho o ka pau ana o ke kani ana a kela pu puhi, aia hoi, ua hoopuniia ae la o Hawila ame Malavalia, e na kanaka he elima haneri ka nui, he poe wale no i kahikoia me na lole ili lioloholona, a maluna hoi o ko lakou mau poo, e kau ana na papale hulu, a e kilepalepa ana hoi ma ko lakou mau puhaka, ka lakou mau pahikaua. Oiai ua puulu kanaka* nui nei e ku poaipuni ana ia laua nei, ia wa i ōili mai ai he hpokahi o lakou a ku āna mamua pōno o I Malavalia, a ma ke ano hoohaahaa imuā o kona haku, kukuli j iho la oia ilalo, a ninau mai la: . j "Heaha ke kauoha au i makemake ai e ko makou haku, a , inakou e hooko aku ai ? I Ie hookahe koko anei kou makemake,' ! a i o*e he mea okoa ae pāha ?" ' I "E Merabima, ka lioolohe ame ka eleu. e ku ae iluna mai. kou kukuli ana, a e hoolohe mai i ka olelo," wahi a Malavalia i kamailio mai ai imua o kona kanaka. _ | I Ku ae la o Merabima iluna a kuemi hope aku la he eha kapua» mai kona haku aku, a ia wa i pane aku ai o Makn alia:' I "I r . o'u'poe kanaka, kuu niali hoa make hoi oloko o ka hihi- 1 ! pe'a o keia ululaau e waiho mai' nei, na kanaka a'u i hii|»oi " 'mau ai iloko o ko'u puuwai a i nana aku ai oukou pakahi . apau, me he mau hoahanau la no'u, i kāuoha aku nd au ia oukou e hele mai, nole no ka hookahe koko.' aole iio kokalii mau hana e ae, aka no lAi hoikeike aku imi'ia o oukou, i kei; Uaniahele holo lio, ka mea a'u i lawe ma'i nei i āikane nā'u. | ' "Ma keia hope aku, e nana aku oukou iaia, lie alii a he liaku'

nialuna o emkou apau, elike nie ia a oukou i nana n: nialuna o'u, lie alii no oukou i keia la. E hnoli.l. kona leo. a i kana mau kauoha i na manawa ana'.i. ( oukou i hoolohe mau mai ai ia'u. no ka mea. mai U ; -. he hookahi maua ma na ano apau. •'Ma na ouli kupaianaha o kuu aikane nei. aole ar, ke olelo ae, oia nei ka moho nana e ahali ae ana i v apau o keia kau hookelakela akamai me ka ikaika. i n..,; ana nia Roma i ke-ia pule ae; a o kona inoa i lohe duk 0 1 lawila, ka mea hoi i kapaia e kekahi poe, ma ka i;ikapa. ka Xaita K'.eele. -I hoike nae 110 kona lilo i o ana mai he hoalolui ik» r, •. • hoi au i lilo aku ai i hoaloha nona, ua haawi makaiia .. au i kuu pu punahele iaia, ka mea i alo pu me kakou ilu inea he nui. iloko o na makaliiki i kaahope aku nei. t o'u-mau hoahanau, e haawi i ka oukou mau pua. ouleou ki like ana i ke kukulu akau kahi o ka Bea Hui . niea nona ka huelo i oleloia. ka Hoku Paa o ka Wela;. a pau ia, alaila e liuli ae oukou, a ki aku i ka oukou ir ; ma ke kukulu hema, kahi o ke Ke'a o Sana Keoki. kaulana loa o Alehiano, a o ka mea hoi nana i pepelii i U gona ulaula o Wenetela." I loa 110 a pau na hoakaka a ko lakou haku, ia wa i \uv\iho ai ua poe kanaka nei maluna o ko lakou niau ki:.■. like ae la i na papale hulu o lakou, o ka omou iho la n pua, ma ka lakou maU kakaka, a me na leo hooho. u hehena, ku like ae la iluna, a kau aku la i ka lakou niau L imua, e liuli pono ana i ke kukulu akau. Klike me ka haule makawalu ana mai a na pak.aii;-. iluna oka lau ona laau, pela iho la no i lele makawalu r na pua a ua poe kanaka nei. aku oe ialoko o ka uh.i i. he nu hoi kau o ka makani, \ kau a mea o ke kapalulu : r , a kela poe. Ia lele ana aku o na.pua a ua poe kanaka nei, ia wa i l-.u'.i like mai ai imua o Hawila, a haawi mai la i ko lakou alol.:;, ka hoalu ana iho o ko lakou kino, a ia ku hou ana ae a ]>0!..a ; iluna, ia manawa i lena pono mai ai i ka alu o ka lakuu ī;;.,;; kakaka a pau pono, o ke kuu aku la 110 ia i na pua. a lele a\u la no ke kukulu hema, me ko lakou huli hou ana mai ini;;;; io Hawila a haawi mai la i na kunou hoohaahaa ana, a i.. ;. t , ka kakou l>oa i aku ai: | "E na kanaka noho ululaau, he nani hoi ia, ua hooliuii.i nei au me ko oukou haku alii, iloko o kē apo gula, o ka in .i . ho'aloha ana, a ma ia ano hoi i loa,*i ai ia'u ka hanohano o \,i nana ana aku maluna o oukou, ma ke ano he hoahanau 11«.';•, a elike me ko oukou malama mau ia ana e ko oukou haku ; < ; ma ia ano hoahanau, pela no au e hooia aku nei, owau ]•;; kekahi e hana aku ia oukou ma ke ano he hoahanau i ka li. ;. hanau. "Mai ko'u mau la kamalii mai, a hoea wale mai i ke:a a kakou e kamailio nei he alo a he alo, akahi 110 a loaa ia'u k.: hanohano kiekie maoli i oi kelakela loa ae no paha imua o • hoohiwahiwa ana i hanaia aku i kekahi poe ko'iko'i a l<a i<. hano o ka aina. O ka hanohano i loaa ia'u i keia la. he nu ; ia i lōaa ole ia'u mamua, no ka mea akahi no au a lilo he ha : 1 maluna o oukou e o'u mau hoahanau. Ke hoike e aku ' ; 110 nae au imua o oukou, aole paha au e lilo maoli ana i ha ; -;; alii maluna o oukou, elike me ia a oukou j nana mai ai i aikane nei; aka aia wale no a halawai au me na poino o;:; au maloko o keia mau ululaau, a ma kekahi mau walii e . ])aha, 0 ka manawa wale 110 ia a'u e ui aku ai i na kokua a;;. mai ia oukou mai, a ia wa paha au e lilo ai i haku no ouk< aole i na manawa e ae. "Nolaila me jceia mau hoakaka ]>okole ana imua o oukou. c ko maua mau hoahanau, ke haawi aku nei au i ka'u mau h.•<.maikai ana he nui ia oukou, ine ko'u manaoio mau. aole ou! <; e. hoihope ana, mai 'ka' oukoii hoolohe mau ana aku i ke k.a; olia a keia pu puhi i hanaia mailoko mai o ka laau kcdera. k.i leo i kamaaina ia oukou, 110 na manawa lehulehu ae nei i ha : ;. 1 ka manawa a ko oukou haku alii i makemake ai i ka ouk< ;; mau kokua ana." la kuu ana iho o ko Hawila leo, o ka manawa 110 ia i liaau: mai ai ua poe kanaka nei i ko lakou mau leo huro o ka j li i ohohia, 110 na hoakaka a ko lakou haku hou, e wawalo la : ana hoi ke kupina'i o ko lakou leo iloko o ka ululaau, alai! hooho like mai la ua poe kanaka nei me ka piha ohohia: "Ke lohea ka leo 0 ka pu puhi kedera, ua kokoke mau ; lima kokua.. 1 hakalia i ka leo kauoha, ua mak-aukau na ko'.na na manawa apau." Ma kela wani, i kauolia aku ai o Malavalia i kona ni. ;; kanaka e huli hoi aku no ko lakou kahua hoomoana. inal.n.a lakou e kakali ai, ahiki i kona hui pu ana aku me lakou. a ehk. me ka leo kauoha i haawiia aku, pela iho la ua mau k»-iki kae'ae'a la, oloko o na ululaau o Italia i puhee aku ai, a il«>!.«• o ka nianawa pokole loa, ua nalowale aku la lakou, a pau ;»!.1: la ka ike ana a na kanaka opio ia lakou, me ka nohoalii ana 1! < 0 ka meha ame ke anoano maluna o ua mau koa nei a kakon Ma keia wahi e kuu makamaka heluhelu, e hoakaka iki aku ka mea kakau moolelo e pili ana no Malavalia, i maopopo | >0*> ai kona'wahi moolelo, mamua o ka hoonee ana aku i ka kai; nanea imua. 0 keia, leanaka opio o Malavalia, he keiki oia na Senalu'' ka powa kaulana o Moravia, a o kona walii e noho ai, uia i lalani mauna 110 ia o Sudelika, no kekahi mau makahiki li.i' : :i. mniua aku oka hanau ana mai o Malavalia. Mahope mai o i■. hanauia ana o Malavalia, ua haalele aku Ia kona makuaka:! 1 ".a lalani mauna o Sudelika, a nee mai-la ua niuhi holo ar nei, a noho ma kahi e kokoke ana i ka Lokowai Garcda. a in;. laila oia i hoomau aku ai i kana mau hana powa ku i ka w weli, ahiki i ka nui ana o kana keiki hookahi wale iho 110. 1 ka hala ana aku o' ka makuakane ma kela aoao o ka 1101 : . ua hooili mai :la oia i kona mau waiwai apau maluna o M;.!•> valia, a pela hoi ka noho haku ana aku maluna o kona i kanaka, nolaila pela iho la i lilo ai na kanaka he mau luu ' ma kela ame keia wahi, i poe hooko kauoha 110 ka kakou 1 lihini, he haawi wale aku no kana i na kauoha, ua makaui. mavi na kokua e hooko mai i na manawa apau. Elike 111 e ka noeau ame ke akamai o ka Malavalia hooliai 1:1 ana aku i kona noho aupuni ana, maloko o na ululaau, pela ii " la ka ulu mahuahua ana mai o kona mau kanaka, aln'ki i k;i puni holookoa ana o ke aupuni o Italia i ka nohoia e lakou. - holo loa aku ma na kaiaulii o Kelemania. Elike me ke kaulana o Pikoiakaalala, ko Hawaii nei liiap.n ole ma ka pana pua pololei, a pela hoi me Uilama Tele nin Helevita ame Robma Huda ma na ululaau o Enelani, pela ; » ke kaulana o Malavalia ma keia hana he pana pua maloko <• na ululaau o lialia, aohe mea nana e pa'i i kona poo ma keki hana, a ua kau aku ka weli maluna o kona mau kanaka ana,; nona. Iloko o ke oJa ana 6 keia kanaka opio, ua lawe ae no oia i i hana a kona maloiakanē he powa, o ka like ole wale 110 0 ka:. 1 powa ana mai ka kona makuakane māi, aole oia nei hoouilik;:« wale aku Ika poe nele a iloko ona popilikia, 7 aia wale 110 kana nana ma kapoe \yaiwai, malaila oia e hoonahoa aku ai. a 11 kau pu oia 1 kona kanawai paa mluna o kona mau kanaka, ao! e hoopihkia wale aku i ka poe palupalu. i O ka iiui o na kanaka e noho o ka hoomalu aua a Keia kanaka opio puuwai liona, ua hiki aku 110 ia ma kahi o ka iinii kaukani, a he mea oiaio loa, aole he wahki koe 0 ltaha rnele ka hoopapaia e keia mau hiena. He luahuna nui ko Malavaha ame kona mau kanaka, aia ma na paia o Mauna Mcsma e kokoke ana Iko lakou kahua hoomoana nui, a o kahi - /1 1 « a ' a iT C ° Ma,ava lia ame kona mau makua. ? c kc .. ano ,nn 0 "*■ ™a e pili ana ina ano o kii, 'ni h(^,kane nia ; la me ka kakou koa. nolaila, e hooVni a ke alahele pōlolei.o keia nanea. ke m-ti i ! i C ka mea o ka hoea koke ;' ' , '■ " lala '" ; "a okn.ai na liana houkelakela nia K'ona ana I: n,- h h 0 ! C iho nae pela. e l.iki aU ' ' ' N,a I )o,1 0, mai pulale koke mai oe e ke hoa. (Aole i pau.)