Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 37, 14 September 1917 — AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

'HELU XIII.

No ka Ekalesia a leau Kristo i Kukulu ai ma lerusaiema ame Kona Mau Luna-oihana.

(Hoomauia mai ka j)ule mai i hala.) Xo ka pomaikai o na m«akamaka helulielu o ke "Kuokoa," he mea pono o hoomauaoia a e hoomaopoj)oia hoi, o ka Kkalosia a losu Kristo i kukulu ai uo ka hoakoakoa aua i ka poe haipule ke ano ahaliui (anaina) no ka liooinana iiua i ke Akua me ka euanelio oiaio, me ka uhane, ka mana ame ka liooia loa nna: 1. Aole ia he ekalesia hoomare leliulohu i na aposetolo ame na luna-okalesia. a pela hoi me na hoahanau. E nana i ka lo*u Kristo pane no ka ninau mare ma .\fareko 10:2-9: "Aka, i kinohi o ka honua nei, hana ke Akua ia laua, ho kane a i wahino. Nolaila* e haalele ai ko kanakn i kona makuakane -ame kona makuahine, a e hoopili aku ia i kana wahine: A e lilo laua elua i hookahi, no ia mea, aole elua hou aku laua, aka, hookahi wale no i'o." Eia ka Paulo a'o ma I Tim. 3.2: "Eia ka pono no ko kahunapule, lie hala ole, he kane na ka wahine houkahi," etc. Penei hoi ma Kor. 7:2* " Aka, o moekolohe auanei, ua pono no i kela keia kano kaua wahine iho, a ua pouo no i kola wahine i koia wahine, kana kane iho." 2. Aole ia,ekalesia i a'o mai ma o ka euanelio la, e hele kona mau luna e hoola i ka poe ma'i me ka hoohiki ana i.a lakou iluim o ka Baibala ame ka liookeai ana. O na lunaol»?Jo (aposetolo) ma ka hana o ka.hoola ana i na ma'i, ua lawelawe lakou ia oihana ma ke kau ana 1 o na lima maluna o ka poe ma'i, me ke kahea ana ma ka inoa o Kristo, a o ka ))ule a ka mea manaoio, e hoola no ia i tka nawaliwali. (E nana ma Oih. 0:17; 28:8; 19:11-12; 14:3; 5:12. Ua kau o ! lesu i na lima maluna o ka poe ina 'i. Mar. 8:23 25; 6:5; Luka 13:11-13. Kauoha o lesu i na liaumana e ha 'i i ka euanelio me ke kau ana o na linia maluna o ka poe ma'i. Ua a 'o mai o lakolia i na hoahanau iloko o ka ekalesia mua, "Ina he mn'i ko kekahi o oukou, e kii oia i na poe lunakahiko o ka oknlesia; a e pule lakou maluna ona me ka hamo ana iaia i ka aila ma ka inoa o ka īlaku. A o ka pule o ka manaoio, e hoola no ia i ka mea ma'i, a na ka Haku no e hoala mai iaia; a ina i hana hewa ia>, e kalaia mai ia." lakobo 5:14-16. Eia i keia mau la, ua nui na poe e kapa ana ia lakou lie poe Levi (Rev.), a ke hoola nei i na ma'i ma ka hoohiki ana iluna o ka Baibala me na han hookeai. O kahi poe, ua ola; a o kalii poe no hoi ua hala ma o (elike me ia a ka līoomana Naauao i lawe aku nei ia mau wahine elua a Hilo, a no ke ola '010, haalele; kii aku nei ka ohana i kalii wahine, e hoihoi mai; i ka moana no inake; aole i pae mai ka moku i ka ai'na nei. O kekahi wahine lioi, hoea mai no i Honolulu noi me ka nawuliwali, a hana niau no ka hoōkeai, aohe laau komo, he wai hoano wale no ka ai e inu | ai. O ka hoj)ena, oia ka liaalele ana ' mai o kela inakuahine opio i keia ola | ana me ka hookaumaha ia o ka naau o i ka oliana ame kana kamalei uuku. Aloha no. 0 na hana hoohiki e puni nei ua ]ioe ma'i mamuli oke a'o kuhihewaia e na* jioe inii loaa hooj)unipuni hookohukohu poe kahunajni]e, oia ke kaula e hauhoa j ia noi a paa. ke kino o na poe ma'i, a hoolohe wale aku no i. na alakai ana a kela poe iloko o kahi ekalefiia i maoI popo ole kona oiaio, aole hoi i maoj>opo i ka euanelio.

. Aole inakemake o ke Akua e kinai ia ka mana koho kuokoa o ke kanaka mamuli o na hana hooliiki. O kekahi j)oe a'o hewa nae, kii aku la i na olelo a Paulo ma Hebera 6:16, no ka hana hooliiki a na kanaka hoopaajiaa oia niau la kahiko, a hooj)aa iho la nialuna o na j»oo i ma'i no ka hoomaka'uka'u ana ia lakou, i ka wa e ola ai ka ma'i, aole e hiki ke haalele aku i kona ckalesia Imhihewa a hoomana palia, no ka mea, ua hoohiki oe. E pono. oe e lilo i hoahanau no ia ekalesia me ka maopoj)o ole o ka oiuio o lta euauolio, a pela hoi me lee kulana o ia ekalesia. O ka manno o Paulo i lawe mai ai ia niau hana hoohiki a na poe ia mau la, i mea e a 'o mai ai ia kakou i ko ke Akua hoojiaa ana mai ma aoao no ka lilo ana o ka poe e apo ana i ka euanelio elike me na kuhikuhi o na pauku inua o ia mokuna 6 o Hebera, a kuj>aa a hiki i ka hopenn, i poe liooilina 110 ke ola niau loa, «a e loaa boi ia lakou ka manaolnua i ha 'i mua ia mai ma ka wa e hiki hou inai ai o_Kristo. (E holuliolu i ka inokuna holookoa, a ma ka pauku 11, 17, 18, i maopopo pono ka nmnoo. Aole kela mau olelo ao la a Pnulo, e pili una i ka hoohiki, e a'o mai ana ia kakou e hana aku ia hana hoohiki maluna o na poe ma 'i, no ka hoomaka 'uka'u ana ia lakou. I ka puni wale ana a ae ka mea ma 'i, e hiki ana ke hoonuinui ia ma ke ano noi (lala, a jiela aku. E hooko wale ana ka mea nia'i, no ka moa, ua maka'u. Aole loa pela ka lawelaweia ana o ka oiliana hoola ma'i e ka Ekalesia o lesu, elike »ne na j)auku i hoike mua ia ae nei. Aolie a lakou mau lioopaa hooheai, elike me ia e hana kolohe ia mai nei ka waliine a kahi j>oe hoahanau o ua hoomaiia la. Aka, e hoomanao, o n«a hoohiki ino apau e hanaia.ana.e ke kanaka, a i hoojiaaia mamuli o ke kuhihewa me ka manao ana he mau mea maikai a he mau olelo oiaio a pololei, aole loa ke Akua e ahewa i ke kanaka ke uha'i ia mau hoohiki a aolike pnha. Fa jiapa loa o lesu Kristo i ka lawolawe ana o na hana hoohiki nia ke

a'o ana i na liauniana; elike ine ia i palapalaia nia -Mat. "Eia hoi ka'u e olelo aku nei ia oukou: Mai hooliiki i 110 iki, aole i ka lani, 110 ku niea, 0 ko ke Akua nohoalii ia. Aole hoi i ka honua, no ka inea, o Kona keehina wawae ia; aole hoi i lerusalenia, 110 ka mea, o ko ke alii nui kulanakauhale ia. Aole hoi oe e hoohiki ino i kou poo iho, no ka meu, aole e hiki ia oe ke hoolilo i kekalii oho i keokeo, aole hoi 1 eleele. He mau olelo anei kekahi a lesu maanei e a 'o mai ana, 110 ka hoohiki hoomaka'uka'u ana i na poe ma'i iluna o ka Buke Baibala? Aole loa. Eia ka lesu i a 'o hou niai ai ina ka pauku 17 o ia mokuna no: "Ponei ouiiou e olelo aku ai, o ka ao, he ae ia: o ka ole, he hoole ia; a o ka mea oi aku i keia, no ka ino niai ia." Ko a 'o nei ka Hoomana Naauao i ke ola o ka ma'i ma ka hookeai ame ka hoohiki ana iluna o ka Baibala, a ke a'o nei hui ka nupepa "Hoolaha Manaoio" a ka poe Kakolika Boma o ka malama o Sej>a(emaba nei, 1917, ua ola kupanaba kekahi paole o Metamehou ka inoa, ma ke kahea ana ia. Kerekia he virigine opio h(:moIele, i ekolu manawa o ka la. 0 kokahi poo ma'i hoi ma ke kau ia ana 1 ke kapulani, kela apana welu i.pa'ikii ia e lei ia nei e na poe l£akolika ma ka. a-i. O ka Iloomapa Bu<la no hoi, ua hoolaia na ma'i ms\ke kahe«a ana i na uhane o na poe make mua. Ea, e na makamaka, e kuhihewa auei kakou a ae wale aku i nei nmu. hana hoola ina?i lauwili i kulike ole me ko ka euanelio a Kristo? Aole loa! Aole o ka ke kanaka mnu hana ame na a'o ana, ka kakou e apo ai a maluma, a kapae ka ko Akua mau a 'o maliope o ke kua. Aole e lilo ke ola aua ona mn'i iloko 0 keia mau hoomana like ole, i mea e inanaoia aku ai, no ke Akua mai ia niau hoomana apau, oiai lakou e ku-e ana i ka ke Akua mau p 'o, aohe malama. Ua kauoha mai ka euanelio, ina e ma'i kekahi e kii oia i na lunakahiko. o ka ekalenia no ke kau-lima ana me ka hajno ana i ka aila. O ka na poe alakai kuhihewa hoi, e kii i na "Reverenee," no ka hele ana mai e hoohiki i ka mea ma'Liluna o ka Baibala. Aole loa i kapaia na luna iloko o» ka Ekalesia o lesu Kristo he '' Reverenee," he akua liilii hoomaka'uka'u ke ano o ia huaolelo. Ke a 'o nei ka euanelio, ma o ka pule ana la mo ka inanaoio, e hoola ia ai ka~ mea nia 'i, a ina he mau hewa kona, na ka Ilaku e huikala mai. Ke a'o nei hoi nei poe alakai huhewa, ma ka hookoai ana mo ka noonoo pakahi ana i na hewa a hooia aku i l<e Ak\ia, pela e ka--1 laia ai ke uilhi aku. Ea, pololei wale ka olelo; o-ka mea pii ae ma kahi e, he \iliuo ia anie k(i. powa. O Saiana ka makuahino o na hana lioohiki ame ka hoopunipuni. Mamuli o ' ka hoohiki ana o Kaina me Satana i | ku-e ai oia i ke Akua. Penei ma ka pauku 7 o Kinohi 4: "A i hana pono oe, aole anei oe e maliu ia aku, a i ole oee hana i ka pono, ke waiho ala ka ; oe ohana i ka pono, ke waiho ala ka pohaku a Kaina me Satana i hoohiki ai.) Aiaoeno ko iala makeniake (ko ' Sat«ana, oia hoi ke ku-e i ke kauoha a ke Akua ame ka pepehi ana ia Abela), | a e alii oo nialuna iho ona. (E hoalii j 0 Satana ia Kaina, ke pepehi oia a m«ake o Abela). He oiaio, aole e hiki ia ! Kaina ke alo ao ma ka pepehi aii'a ia J Al-ola, 110 ka mea, ua paa oia i ka hoo- j hiki ia ,a ma kona wa e hoole ai, e i make no oia ia Satana, a aole hoi oia j e lilo i alii maluna ona. | Aia keia mau haua hoohiki pepehi l kanaka ame na hana lapuwale e ae ke ! lawelawoia nei iloko o kalii mau ekalo- : ' sia o ka honua nei, a pela me kekalii i ' ahahui ma-lu. A ma ka wa a ke I kanaka naaujio puni wale e ae ai e hoo- | liiki", ina oia e koi ia e hele e aihue a i i popolii kanaka j)aha, e hooko ana. oia me | ka liiki ole ke alo ae, no ka inea, e lilo ' no kona ola ko liooko ole oia, e pepehiia | no oia a make. j Mamuli o keia niau h.ana hoohiki ame j na ahahui ma-lu, ke hauhoa nei ke diaI bolo i na leanaka a paa malalo ona, a i I kokua aku kekahi poe i na liana hewa a | kekahi poe. No keia kuniu i papa ika-: ika mai ai o lesu i Kana ni.au haumana, | aole lakou e hoohiki ino iki, aoleno ej ; hoōhiki. Aka, O' ka ae, he ae no ia; o ka ole, he hoole no ia. I He oiaio, nia ka wa o kou nanea pu, 1 a paa oe malalo o kekahi hoohiki, ma ke ano kololie, ua liiki lo.a oe ke liooi ])oino ia. Ina he wahine oe ua mareia, a- ma kou hoohiki aua, ua liiki loa oe ke hanaia a kaa.wale mai kau leane inai, a kaawale pu hoi 'mai'na keiki mai, ina lie mau keiki ka olua. Aole loa lie makemake o ke Akua i keia ano : hana, a 110 ia k'umu i pajia ikaika mai ai j ka Haku i Kana mau liaumana, aole e i lawolawe i na hana hoohiki ino. o"ka euanelio, ua mai ia i i moa e loaa ai i'ke kanaka ke ola niau loa j ko hoolohe oia a nialama a hiki i ka hoj)en«a, aole no ka hoola wale ana no i i ka nawaliwali o ke kino, aka, no ka ha- j pai ana ae i ke kanaka mai ke kulana haahaa ae a ke anuu kiekie o ka hoo- ! pouo ame imua o na kanaka j amo ke Aku,a. j He moa hoilee au no ke ola oka ma'i 1 ' ma ke kau ana o na linia o na kauwa aH rke Aleua maluna o ka poe nawaliwali | iloko o ka ekaleaia a 'u e noho lioalianau ! nei me ka pule o ka mauaoio, elike no me ia i lawelaweia e na kauwa a ke ! Akua iloko o ka ekalesia nma a Kristo i 1 kukulu ai, a ua nui na poe e ae ma- : wāho o'u i ikomaka ia mau ouli kupai-1 anaha. Aole ine na liana hookeai kolohe a hookapuhi wahahoe me ka hoohiki ana hialuna o ka Baibala. Nohea keia maua 'o j)akui wale aku a na kanaka i ka enanelio o ke Akua? Aka, aole au e olelo aku ana, o na poe apau e ma'i ana e olaim.au ana Lakou. O keleahi poe, ua ola lakou i ka wa pokole loa me ke kupanaha, a o kekahi jioe, lie uloiohi no elike me ko lakou mauaoi'o ana. Pela no o Paulo i lioo'la ia ai ka makapo ma ke kau-lima ana,0 Anania, aole me ka hookeai ana a lioohiki i ka Baibala (kupanaha ke a'o lalau a na kanaka e kapa ana he poekahuuapule). O ka makapo o Paulo kai lioolaia, a koe no ka eha o kona kua ahiki i ka muke ana. Eia nae, aole oia 1 liaalele i ka Ekaleaia o Kristo, 110 ka nu»a, he mea hoike maka oia. no ka oiaioo ka euanelio, pela no me na poe haijiule o keia mau la. (Aole i pau.)