Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 38, 21 September 1917 — AHA'I KA MAKALA I KA LANAKILA MA NA HEIHEI Kaa i na Keiki o ka Ua Kanilehua ka Helu Elua ma ka Heihei Ano Nui [ARTICLE]

AHA'I KA MAKALA I KA LANAKILA MA NA HEIHEI

Kaa i na Keiki o ka Ua Kanilehua ka Helu Elua ma ka Heihei Ano Nui

ilu> <• k;i p:ia ana o k:i hui waapa Ueulnni i ka inoa mulio o H:jw;jii nei ma na hoihei waapa no krkaiii inau makahiki ae nei i hala, i kailiia ae ui ia hanohano niai ia lakou mai o ka hui Makala, ina ka I'oaono aku la i hala, aole wale mamuli o ko kaa ana o ke eo o ka heiliei ano nui o Ka 1.-» i ka Makala, aka ma ka ahu'i ]iti ana kokalii i ka hapa'nui o ke eo o na h'-ihei, me ka haule iuo uiaoli o ka Healani i keia niakahiki. Kliko me ko ano mau o na la heihei "aapa ma Honolulu nei, ka hele a hihimanu na hoohiwahiwa, mai na moku a !j;i kanaka, pola iho la no ka hiona i k«'ia ma kela Pōaouo. e kahiko ana k«la aino koia i ko lakou niaii aaliu nani. a o welo luiaheo ana lioi na waiii'H.luu o ua hui waapa maluua o kela Miin' keia, olike me kana hui waapa i kulii. ai. O kela kekahi o na la kala 'e malie. ka uui uae o ka wela, he mea ole ia : ka ]»oo makaikai, i kau a moa o ka i'iha ohohia, e ike kumaka i na heihei «a.ipa o kehi la. Mainua ae o ka mauawa i hookaa"aieīn jk» ka hoomaka ana o na heihei, u t heoa ao na kaa otomobile, uo na uwana kaa uwila no hoi o noke ana i ka halihali i na ohua, ine na kanaka uo i 'i «' momoku āna uo na wahi e hiki ia lakou ke ike pono aku i na heihei, a ina na halo wa&pa. ua liele a lehau i kanaka. a e welo ana hoi ka waihooHiu o kela anie keia hui i ka Miakani. Ho hookahi wale 110 hoohalahala a ka h'huU'hu i na heihei waapa o keia makahiki. o ia 110 kji lolohi o ka hooniaka ana. no ka mea aole i hoomaka ka heihei inua ,ahiki i ka pau ana o ka hora iiini. he hookahi hora okoa mahope mai 0 ka nianawa i paa maloko o ka papa kuhikuhi o na heihei. Aha'i Mua ka Makala i ke Eo Iwaena o na hui heihei waapa ekoln, •• ia ka Healaui, k& Makala ame ko Hiua nianaoia, na Hilo ana e alia'i i k<- ru o ka lieihei ano nui o ka la, oiai i ka hookuku heihei waapa ana ma Hilo 1 ka Pokiulai aku nei i hala, i hoohauai ka Makala e lakou, *a iloko no hoi o na la a kela mau keiki e kakelekoie ana i ko lakou waapa maloko ao n**i o ke awa. ua ike maoli ia no ka niaikai o ko lakou nianawa, eia ka aua'ioj. e haule ana i ka hope waa i na keiki o ka Makala. Mamua ō ka hoomaka ana o ka heihei o na waapa o kela mau hui, ua paa ka manao o kekahi poe o ka Healani ka hui naua e alia 'i ana i ke eo, me ka piii ana mahope o kela waapa, ua poho ale «ae ia mau upu nna, no ka mea he okoa loa ka hopena i oili mai.

Ka Heihei Waa ka Mua <) ka h«'ilu'i mua loa o ka la. 0 ia no j%r. heihei waa o eono lioe: a elike no ii:f n«*> h*-ī I>»m waa o keīa ano nia na makahiki aku nei i haln, ua ahu'i hoī) ae s=a keiki <> ka Hui Nalu i ka lanakila ine ka h<»»pa;i|>aa ole, a liaule hoi ko lakou u:an lioa. nie ke kaa ana o ka helu f !ua ia Aa ame Hanakeoki ka helu ekolu. 0 keia kekahi o na heihei maikai, no ].a mea i kin«>lii o ka hoomaka ana o na ke.Ki <• hoe i na waa. ua kaulike loa ko t)«Me ana, aka, mamuli o ka n>aa o : a keiki <» ka Hui Xalu i ka hoe waa, m.' ka uui pu o ko lakou ikaika, ua hooi ae ia lakou i ke ano o ka lakou hoe ana, ia manawa j oni aku ai ko lakou waa imiia. ahiki i ke kaawale loa ana maniua. «• loaa ole ai ke uhai alAi, o ke kaa a«» ia no ia o ke eo. Ka Heihei Nui o ka La . Mahnpe iho o ka heihei waa i kah«Tiia .ii ka heihei ano niii o ka la, o ia ka heihei o na waa loloa o ka poe kahiko. o na hui Healani, Makala ame Hilo. Ua loihi ke kakali ana o ka lehuleha no keia heihei waapa, no ka mea, i ka manawa i hoomaka ai ka heihei ana. ua Laki ae la he hoe a kekahi o na keiki o ka Healani. uolaila ua kahea hou īa na waapa e hoj ihope, no ka hoolako hon ana aku i ka Healani me ona li<«\ ma kahi o ka hoe i haki. 1 ka wa nae.i ku hou ae ai na waaj>a «■k"iu ma ke kahua heihei, ua hooniaka ka holo ana. o ka Healani ma ka aoao 3ii:> Waikiki. o ka Makala niwaena, a o H.lo ma ka aoao ma Kwa. Ma kela h» ie aua mai o na waapa, aole e liiki ke ikeia aku, ka mea nana e aha'i ae. ai\a i ka lan*kila. he hookahi nae mea hiki ke ho.»maof»o}>o aku ,e oni iiiau ana ka Makala iuiua i ua manawa a]>au, a i ka hoea ana i ka l»oe a hoohuli mai noloko ua like 'pn nie ekolu waapa lta inaloao <> ka Makala niamua o kona mau lioa heihei, me ka ukali aku o ka Healai'i mahope. a o Hilo mahope loa. la huli hpi ana mai nae no ka pahu «•o. akahi no a ikeia ae ka oni ana :ii «i o ka waaj>a o na keiki o Hilo, e h< emi mau ia aku ana ka waapa o kā lieaiani ihope ahiki i ke kaa ana o ko Hilo' waapa mamua, a hoomaka mai la 0 alualu i ka Makala, a hele uo hoi a hoea i ka pahu *»o. he hookhi wale no waapa k;s mamao o ka Makala niamua, a ina he loihi aku ka paliu eo, ua manaoia na Hilo ke eo o kela heihei, a no ka H»*alani hoi. ua haale ihope loa. l'a hoopaiakuli koke ia ka lewa e iia ko huro i ka manawa i aha'i ae ai ka Makala i ke eo o kela heihei, me }ce .\ukule h«»i o ka j»oe mahope o na hui naa]>a e ae i haule. a o ka poe i pili mahof»o o ia mau waapa, he keu aku a ka f»ii o ka lena. Ka Helhei o na Kaikamahine Mahope «> kela heihei ae la i kaheaia j"-nti a> ka heihei o na kaikamahine o ka ilni Kunaln. o ka papa ekahi me ka i-apa elua. O k<*ia kekahi o na heihei 1 ano'i iiui ia. oiai he mea mālihiui ka īke ana ī na kaikamahiue ojiio e komo aua i na heihei waapa. a he ku i ka mahaloia ka lakou hoe aiia. ua kaa ufte ka iauakila i ka waaj»a o ua kaikamhiue o ka waihonluu l»o-Iu, a naule hoi ka ]>oe ii ka waihooluu ulaulp. He heihei waapa mai o na luina o ka i!i««ku Ainerika Alert, o ia na kauaka «>l<ina o ka oneki ine ka poe oloko o 'ke k«-«-na enekinia. He nui ka hahana oke ]»nonioni mawaena o kela mau luina, ua :ih:i*i nae ua kauaka oloko o ke keena enekiiii i ke eo iloko o na leo liuro o ko lakou mau hoaloha. Aaha'i Hou no ka Makala i ke Eo Ile heihei waapa loloa hou uo mawao ua hui Healani nie ka Makala, o keia ka lua o na heihei i ku hou ae ai k«*Ja niau hui waaj>a i ke kahua, a ua al.a'i ka Makala i ka lanakila me ka īuaalahi loa. No ke koena aku o na heihei mawa«•na o k«Ma mau hui waapa, ua kaa wale i>«> ka lanakila i ka hui Makala, a koe «•lua inau heihei i kaa ai ka lanakila i ka o ia ka heihei waapa o elua kauaka o ka ]>a]»a 1 nie ka papa 2, :• ma na heihei o eono hoe o na paj>a like ole. aole i komo ka Healaui iloko o ka helu. O kekahi.mea ohohia nui ia ma kela heiliei waa]>a. o ia no ke kau ana aku o na niaka.o ka lehulehu maluua o Duke P. Kahananioku. iloko o kana mau lieihei a]Min i komo ai. e kaa wale aua 110 i k..na waapa ka lanakila, a he hookahi nua heihei i konio ai i haule ai oia, o ia ka heih<-i waapa «> elua kanaka i manaoi.H. mamuli mai o ka pau o kona aho, ma kela mau heihei mamua aku. He mau heihei kekahi i mauaoia, aka mamuli nao o ka hoea ole ana ae o ka ].oe i konio nia ia mau heihei, ua hoopau wale ia: a ma ke ano nui k« olelo ae, j) wa beih«»i apau i malamaia. ī keia mak.ihiki. ua piha wale no me ua mauao oholiia o ka lehulehu. No na keiki mai Hilo mai, ua ume aku lakou i na manao mahalo o ka poe n.akaikai no ke ano o ka lakou hoe ana, a «» ka mea i oi loa aku ai, o ia no ke kaa ana o kj> helu elua o ka heihei o ka poe kahiko, a haule loa hoi ka Healani, ka mea nana i paa i ka inoa moho o Hav.aii nei no kekahi mau makahiki lehu--3»*lill. ♦♦♦