Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 42, 19 October 1917 — HE MOOLELO KAAO NO KE ALII OPIO O NA MOKUPUNI ELEELE AME KANA MOIWAHINE HILINAI OLE IA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE ALII OPIO O NA MOKUPUNI ELEELE AME KANA MOIWAHINE HILINAI OLE IA

». aole. aole o'u manao pela; o ka mea i oi aku ia e ae . .<.i i.i 11 e kamailio aku. u oe, o oe wale no ka waihona o kuu ..:«iuai makamae loa he aloha. a ke ao nei i ike ole ai." Kc hoike aku nei au imua o ke ao ua piha loa au i ka huhu •!.. keia mau huaolelo walania a ka moiwahine. 110 ka mea. :na ka mea oiaio, o keia ipo aloha a ka moiwahine. aole oia i»e kanaka kup<»no e aloha ia aku, 110 ka mea, he kanaka pa(!r Inia oia. <» ue nae ka i hoololiia i makala kekahi liapa, a kanaka kekahi. aole no hoi he kanaka i ui aku ke aloha ame ka menemene ia oe mamua o'u. Hu<#kahi wale no niea i neJe no ka hoopau potu> ana aku ia hana. uia keia o kou kau aku i ka hoopai maluna una 110 ka ino ana i hana mai ai iaoe. a no ka hooko ana aku ia hana a«.le au e kuemi hope ana me ka hooko ole aku ahiki i ka hoiopono ana, "wahi a ke Suletana o ka hoolana aku i ka manao o ka Moi Opio. l'a hoike mua mai ke Suletana i kona inoa i ke Suletana ame ke kuuui o kona komo ana mai ilul<r. o ke Kakela t kukapu me ia ma na ano apau e kokua ana iaia 110 ka h<#>l :ui ana aku i ka poino majuna o ka moiwahine. a no kekai;i liana i ulu ae iloko o ka noonoo o ke Suletana. 110 ia kui;:u < 'ia i hele pololei mai ai 110 ke kamailio pu ana me ia. !a wa i hooholo ai laua i na hana kupono e hana aku ai : mea e maopopo ai ka holopono o ka laua mea o ka hoolala ana, a ua hoopanee iho la i ka liooko ana aku ia 'hana :« kekahi la mai. Ma ia manawa mahope mai oiai ua aumoe loa, hoi aku la ke Suletana e hiamoe. a 110 ke Alii opio hoi. e like me l;a maa mau iaia mamua aku, hoomau aku la oia i ke ala me ke kiai ana 110 ka mea. mai kona manawa mai i hana kahuna ia ai e ka moiwahine, mai ia manawa mai ka loaa «*le ana o ka hiamoe maikai iaia. Ko ka inanaolana uo kona palekaua ae he Y\i\i\ loa. oiai nae e lia mau ana oia i na manawa apu e loaa ae iaia ka maha a e kaawale aku hoi ka pilikia mai iaia aku, o keia ka mea kiai a hana mau iloko o kona noonoo. Ma ke kakahiaka nui ae ala mai la ke Suletana, a mahope o kona huna ana aku i kona koloka loihi ame kona mau lole maloko. oili aku la oia a hele pololei aku la no ka Halealii o na W aimaka. laia i hiki aku ai ua houmalamalamaia oloko me na ihoiho kukui a e holo mai ana ke ala mai na ipu gula meaala mai o na ano like ole. Hakalia 110 a ike aku oia i ka moe, kahi o ke kanaka paele Inia i hoomoe ia ai. huki ae la oia i kana pahikaua a hahau iho la i ke kanaka i aneane e haalele mai ke ola iaia. la wa kaualako aku la oia i ke kino make o ua paele la noloko o ka pa akea niamua iho o ke kakela a kiola aku la i!<»ko o kekahi lua hohonu. I ka pau ana o keia. hoi hou aku la oia noloko o ka Halealii o na Waimaka a moe iho la maluna o ka moe o ke kanaka paele i make ai iaia, me ka huna ana i kana pahikaua malalo o ke kapa. a moe hoololo iho la me ke kali ana .. ka lioea aku o ka moiwahine 110 ka hoopau pono ana i ka hana ana i hoolala ai. Aohe 110 i liuliu loa mahope iho komo aku ana ka moiwahine hana kahuna; o kana hana niua loa oia ke hele ana aku e kiei i ke alii opio 1010, ka Moi o na Mokupuni Eleele, kana kane iloko o kona rumi moe. E like no me kana hana mau māmua aku ka wehewehe ae i na lole a pau o ke kane a hana iho i kana hana hoomainoino ma ka hahau ana iho maluna o na poohiwi me ka huipa 110 kekahi mau manawa lehulehu, pela no i keia la. Ua piha ka rumi holookoa i ka leo uwe kapalili o ke Alii (ipio, ia manawa ona e hahauia ana ua noi ae la me ka houweuwe ana e hoopau i ka hahau ana a e aloha iho hoi iaia aohe nae he maliu ia iho. noke no i. ka hahau, a na ka maopaopa okoa o ka linia ame ka piha a'na o ka haneri hili ana i hooki ai i kāna hahau ana. Mea hoi kau la i ka noke ae ke kane i ka uwe ame ka hilihili o ke koko a hoopau ae ka hili ana. aole, noke no, noke no, a o ka hele 110 hoi ia a piha ka haneri hili ana akahi no a pau, ua hele nae ka hanu oiia a naeiki ia wa. MOKUNA llī "Aohe oe i aloha i kuu ipo. kuu mea aloha. pehea auanei oe e manao iho ai e loaa aku ana ia oe ke aloha ia. E like me kau hoopoino ana i ke ola o ka'u mea aloha, pelaiio hoi ..e e hoopaiia aku ai. i uku no kau karaima i hana ai. Ola na iwi a me nei ke ano o ka wahine, i ka ipo manuahi ka . ,i aku o ke aloha e haawi ai a i ke kane i ka ili ka mea e ku ai ka haakei ke ino. 1 lakalia no a.pau kan4 hili āna o ka ulii mai la no īa 1 ka lole manoanoā i hanaia me ka ilikao malunae kahi o ke kane ana o ka noke ana i ka h 111 a nialuna iho o ia ka lole kanikau. he aahu hoomaewaewa. I ka pau ana o keia, hele pololei aku la noloko o ka Ilalealii c»-na W'aimaka. kahi ana e hoohala inau ai i ka hapanui o ka la ma ka noho ana a nana aku i ka moe ame ka amo mai o na maka o ke aloha ana. a iaia i komo aku ai hoomaka ae la ke kuwo me ka uwe helu a pela aku, no ka nui ō ke aloha. laia i hookokoke aku ai i ka moe kahi ana e ike maii aku ai i ka moe mai o ka ipo ana, puana ae la me ka leo nui 1 nei mau huaolelo. "He hana lokoino maoli no ka hooneleia ana o kekahi wahine i haawi i kona naau a pau. e like me au. i kana mea aloha. i ka hauoli nui o keia ola ana. "(), kela Alii puuwai eleele lokoino! Mamuli o kana hana ua hoonele mai oe ia'u i ka hauoli a ua pono aku la 110 kona lioehaehaia ana. Aohe anei-oe he kanaka kumakaia, mamuli o kou pepehi ana a aneane e lilo aku ke ola makamae .. ka'u mea i aloha ai, he hana hoi nau i hana ai 1 aneane no e like me kau e hana mai ai ia'u? "Auwe! "'wahi ana. "e kuu aloha hoi. ka malamalama mau o kuu ola ana. e ala mai hoi! Ua hooholo anei oe e make au me ka loaa ole o ka hoonanaia mai.o ko'u 11001100 no ka lohe ole aku i kou leo e i mai ana ua aloha oe ia ur I- hoopuka mai i hookahi wahi huaolelo 1 maha īho kuu uhane. i hookahi w*ahi huaolelo wale 110 au e olelo mai ai ua aloha oeia'u/ua lawa ia e hoomaalili iho ai i kuu puuwai. la manawa hoomaka ae la ke Suletana e moe hoololo ana e oni e like me ka mea i hiamoe kulipolipo loa a hoomaka e puoho. a e like'no hoi me ka leo o ke kanaka paele e kamailio ae ai i ua moiwahine la pela no ke Suletana o ka pane hoopili ana ae me ka leo eehia; "Aohe ikaika a mana e ae, aka aia iloko o ke Akua wale

no, ka mea Mana ho(jkahi maluna o na mea a |>au. Nu keia mau huaulelo a ka muiwahine i manau ule ai e puka mai ana mai ka waha mai o ka mea ana i ike ai aneane loa e make. ua puiwa ae la oia me ka hauoli loa. a kahea ae la me ka leo nui: . I "O. e kuu haku aloha. ke hoopunipuni mai nei anei oe i ia'u? He oiaio anei ka'u e lohe nei? i O. oe. o 6e io no anei ia, e kuu aloha i kamailio mai la.*' "Ka. ka wahine ino puuwai eleele a! "wahi a ke Sule-! tana o ka pane ana mai, "he mea kupono anei oe e paneia | aku ai kau ninau?" | "Pehea?" i pane aku ai ka moiwahine, "ke hoino mai nei anei oe ia'u ?" i "Ka, ka wahine ino lapuwale. *'ua lilo na waiinaka. na leo uwe no ka ehaeha o kau kane" i pane mai ai ke kanaka i manaoia e ka moiwahine o ka ipo eleele no la ana. "au o ka hili hoomainoino ana i kela ame keia la me he holoholona I la. i mea hoouluhua loa mai ia'u e hiki ole ai ke loaa ka huomaha maikai. i "Mai ola kahiko paha au he manawa loihi i hala aku nei a hiki Ia ia'u ke kamailio maikai aku ia oe ina i hoola mua oe iaiat O keia wale no ke kumu noho mumule loa ana ! o'u no ka manawa aku la i hala. a o ke kuniu no hoi o kau kaniuhu mau a.na no ko'u kamailio ole aku ia oe. | "Ina hoi ha pela, i hana e hookoia aku ai o kou makemake ea. ua makaukau au e hana aku e like me kau e kau- j oha mai ai, he makemake anei oe e hoi hou ae kona ano j niua?" . | "Ae, o ku'u makemake ia." i pane hooleo puu mai ai ke Suletana," e hoawiwi aku'oe i ke ola iaia i ole au e hooulu- j lma houia mai mamuli o kana 11 wa mau." () ke ku koke ae la no ia o ua moiwahine la a puka aku la iwaho mai ka Haiealii aku o na Waimaka; a oiai e lawe ana i kekalii ipu wai puana ae la i kekahi mau huaolelo a huomaka ae la ka wai e paila me he mea la iluna o ke ahi kahi i kauia ai. I ka pau ana o nei hana a ka moiwahine kaluin, hoi liui', kahi o ka moi opio, kana kane e moe mai ana me ka ehaeha. a i ke hiki ana aku iloko o ka rumi puana ae la i keia , mau huaolelo, "Ina ua hana mai ka Mea nana i hana na mea a pau i kou ano e like me ia i nei manawa, a i ole ina paha ita huhu Oia ia oe. aole e hoololi. a ina hoi aia oe ke •moe mai la malalo o ka hana kupanaha a'u i hana aku ai ia 1 oe, ke kauoha aku nei au e hoi hou ae oe a kou ano mamua." alaila kiola aku la i kekahi A\ r ai mailoko aku o ke kiaha ana | e paa iluna o lee kane. j Aohe i pau pono aku ia mau olelo ana-o ke ala mai la 110 ia o ke kane ka Moi. a hoi hou ae la kona ano e like me ko mamua. a o l<e ku mai la no ia me ka hauoli a holoholo me ka haawi aku i kana hoomaikai i ke Akua. "Ku oe a hele loa mai keia halealii aku a niai hoi hou mai. 0 ko hana ia ana aku auanei ia make l oe," i pane mai ai ka moiwahine. i "No kona palekana ua hooko aku la ka moi ia kauoha ana, haalele koke mai la oia i ka halea\ii a hele aku \a me ka pane ole mai hookahi huaolelo i ka moiwahine. \ Ma kekahi wahi nalo loa oia o ka pee ana, a malaila oia i kakali ai me ka hoomanawanui no ka hopena u ka ke Suletaua hana, uiai ua holopono loa kana hana ma ka hoomaka 1 ana, u ka hopena loa koe o kana hana. i 1 ka pau aua a nei hana a ka moiwahine kahuna, hoi hou aku la oia noloku o ka Halealii o na W'aimaka. a iaia i komo aku ai iloko kamailio ,aku la i ka mea e moe mai ana ana 110 e manaoio loa ana ia manawa o ka ipo aloha paele 110 la ana: | "Ua pau ka'u hana. e kuu aloha. e like me ia au i kauoha mai ai ia'u ; i keia manawa ua kaawale aku la ka mea nana ! e hoouluhua hou mai.ia oe, nolaila e haawi mai oe i na olelo a'u i kali loihi ai me ko'u hoonele loa ia 110 kekahi manawa. 'O kou i wale mai no ka hoi la ua aloha oe ia'u, ua lawa ia.' | Ke hoomau mai la no ke Suletana i ke kamailio hoopili ana e like me ka paele ipo aloha a ua moiwahine la, he ano okalakala i,iae i ka i ana mai; "O kau i hana aku la aole ia i lawa no ko'u hoola loa ia ana ae. he mea hooluolu wale mai 110 kau i hana aku la ja u e hoouluhua hou ole ia ai au. "O ka hapa wale 110 o ka hewa kau i hoopau aku la koe no kekahi hapa, nolaila i mea e holopono ai kaii hana e pono | oe e hoopau pono loa aku ma o ka huhuki ana i ka mole." | Heaha kou nianao ma ia olelo ana mai la i ka mole, e kuu aloha paele?" wahi a ka moiwahine. "Eia ko'u manao ma ia olelo ana aku la a'u no ka mole, a e hoolohe mai oe. E hoihoi hou ae oe i ke kulana o ka aina, ke kulanakauhale, na halealii ame na kanaka a ko la-1 kou ano mua, mamiia aku o kou hoololi aua. I\ hoihoi hou ae oe ia mau mea a pau a ko lakou ano i kinohi, he mau mea i hoopoino a i hoololiia ae e oe mamuli o kou mana kupua. "I kela ame keia la a e aneane aku ana i ke aumoe e pii mau ae ana na ia iluna o ka ili o ka wai a kahea mai me ka leo nui e liana mai ana lakou i kekahi hana e poino like ai kaua, nolaila ea, e hooko koke aku oe i keia kauoha. "O keia ke kumu oiaio loa o ko'u ola koke ole ana, i hai aku au ia oe, e kuu aloha. E heie koke oe me ka awiwi i nei mailawa a hana aku me ka mana i loaa ia oe e hpi hou ae ai na mea a pau a ko lakou ano mua, a ia oe e hoi mai ai ia wa au e haawi aku ai i kuu lima no ke aloha ana aku a 110 ka hoomaikai. ana aku ia oe no ia mea au i hana aku ai a ke manao nei au ia wa paha au e ola loa ae ai, a e kokua mai no hoi oe ia'u ma ka hoala ana ae iluna." | No ka piha loa o ka moiwahine i ka hauoli 110 nei mau : olelo an e manaoio ana mai kana aloha aku, puana ae la i keia mau huaolelo: "O, e kuu aloha, e hoi hou mai ana me oe, e kuu aloha, I ka hauoli o kuu mau la u ke ola ana, kou ola e like me ko | na la i hala, 110 ka mea, e hele kuke aku aua au e hooko i i kau i kauoha mai la. malia. he mea i'o paha ia nou e ōla ae ai." -• I O kona oili aku la nu ia ia minuke me ka mama o na I wawae, a iaia i hiki aku ai ma kapa o ka lokowai. lawe ae la oia i kekahi wahi wai uuku iloko o kona lima, a hookauliilii aku la ma o a maanei. Aole i hala he minuke ma ia hope iho, mahope nae o kona hoopuka ana ae i kekahi mau huaolelo. ua oili hou ae la ke kulanakauhale a ku ana elike me mamua. | Ua loli ae la na ia i ikeia aku ai e holo ana iloko o ka ( lokowai he mau kanaka he mau wahine a he mau kamalii • he poe Mahomeda. he poe Kristiano, he poe Feresia a he mau luelaio. na paahao na kauwa ame na makaainana; ma, ka olelo pokole ana ae ua hoi ae la lakou a pau a ko lokau ano mamua aku o ka hooloiia ana. j Ua piha na halenoho ame na halehana me na kanaka, o na mea no a pau mamua aku o ka hoololiia ana oia no lakou e ahu mai ana. 1 O na luna ame na kauwa a ke Suletaiia, he leliulehii wa-l le lakou. ua hoohikilele loa ia ko lakou noonoo ;i ka ike ana' iho aia lakou i\vaena o kekahi kula'ri&kWtihāle nui a nani'' i piha nie na lahuikanaka like ole iloko o ka manawa po-i kole loa. I E hoi hou ae ka kakou nana ana ihope i ka wahine kupua. I kona wa i ike ai ua hoi hou ae la na mea a pau a like me ko lakou ano mua, a ua holopono no hoi kana hana ana. e like me ia i makemakeia nona e hana aku pela, hoi hou aku la oia noloko o ka Halealii o na Waimaka. no ka hoike ana aku 110 kana niea i hana ai, a no ka hoohauoli ana hoi iaia me ka uku no kana hana. "E kuu haku aloha. ka mea a kuu puuwai e nape nei i ka hauoli, "wahi ana o ke kamailio ana ae iaia i komo aku

ai. iki hni mai la au e konio pu aku me ma ka iiauuli like ana n»< ka hoihoi hou ia mai o kou ola, no ka niea ua hana aku nei au i na mea a pau au i makemake ai ia'li e hana aku a ua pau i ka hanaia, nolaila, e ala ae a e haawi mai i ko lima ia'u." "Ina pela hookokoke mai ha maanei. i pane mai ai ke Suletana me ka leo e like me ko ka paele, a nee aku la no hoi ua moiwahine la a kokoke loa. "Hookokoke loa mai a pili mai i ka moe," wahi hou a ke Suletana. a ua hookoia aku ia noi ana e ka moiwahine. la wa ala ae la ke Suletana a hopu koke mai la i ka lima o ka moiwahine me. ka hikiwawe loa, e loaa ole ai i ka moiwahine he manawa e heihmaopopo aku ai i ke ano o ke kanaka. a hookahi no ia hauna pahikaua kaawale ana kekalii apana mai kekahi ae, a waiho ana ke kino make o ka moiwahine iluna o ka papahele. ' I ka pau ana o keia, ku ae la ke Suletana a hele aku 'la iwaho me ka haalele iho i ke kino make o ka morwahine e waiho mokaki ana ma o a maanei ilnna o ka papahele, a hele aku la e huli i ka Moi o na Mbkupuni Eleele, oiai oia e pee ana a e kali mai ana nona o ka hoi aku e kii iaia. "E hoohauoli ia oe iho, e ke alii," wahi a ke Suletana o ka i ana aku," a no ka mea aohe au mea i koe e makau ai ua make mai nei ko enemi ino loa, a pela no hoi me ka ipo aloha h ka moiwahine ko hoapaio, aia kona kino make iloko o ka lua hohonu kalii i waiho ai i nei manawa." Haawi mai la ka moi opio i ka hoomaikai mailoko loa ae o kona puuwai, a i makana ma kona aoao no ka hana nui a ke Suletana i hana mai ai no kona pono i aku la: "Na ke Akua lokomaikai e hooloihi mai i kou mau la 0 ke ola ana a e hoohanini mai hoi i na pomaikai a pau maluna iho ou iloko 6 kou mau la a pau e ola ana. "E noho ae me ka maluhia ame ka hauoli maloko o l4ou Kapitala. a.ina he makemake leou e hele mai e ike ia'u a i kou Kapitala nei. oiai he pili kokoke loa ko kaua mau aupuni, e hookipa mai ana au ia oe me ka hauoli nui oiai he mea oe i kupono e hoohanohano a e hoohiwahiwaia aku, elike me kou hoohiwahiwaia ana maloko o kou aupuni ponoi iho. "K ke alii mana a ikaika. ka mea a'u i aie nui aku ai, manao anei oe• ua kokoke loa oe i kou Kapitala?" i ninau aku ai ke'lii opio o na mokupuni Kleele. "Ae. pela ko'u manao, aole au i manao e liala ana eha a i ole elima paha la e liele aku ai a o ka hiki no ia ilaila," 1 pane mai ai ke Suletana. "Aole o'u manao pela, o ka'u e noonoo nei e hala ana ia oe ka makahiki okoa, malia paha oia ka loihi o ka manawa au o ka hele ana mai, i ka wa nae ia i hoololiia ai na mea a pau o ke aupuni nei, aka. i nei manawa ua loli hou ke aupuni a like me kona ano mamua, nolaila au i manao iho la e hala ana ia oe he manawa loihi loa e hoi aku ai mamua o kou hoea ana aku i kou aupuni. ke Suletana," wahi hou a ke alii opio, ''ina no nae he loa ke alahele e hele aku ai a hoea i kou aupuni, aole no ia he kumu e nele ai ko'u ukali aku ia oe a ka palena loa o ke ao. ina aia kou aupuni malaila. a no ka mea, o oe ko'u mea nana i hoopakele mai ka make mai a i mea hoike aku no ko'u mahalo ia oe, elike me ka loihi o na la o ko'u ola ana. e ae aku ana au me kuu naau apau e hahai mahope ou, a e haalele loa iho i ko'u aupuni nei me ka minamina ole no ka manawa pau ole." 1 ka ike ana o ke Suletana ua mamao loa i'o ka oia mai kona aupuni mai me ka hiki ole ia manawa ke hoomaopopo i ke kumu o ia mamao loa ana mai, ua piha loa oia i ke kahaha, eia nae, ua hoopauia aku ia pohihihi ona e na hoakaka a ke alii opio o ka, hoakaka-ana aku a hoopau loa ia kona manao kanalua., "Heaha hoi auanei ka pilikia o ko'u hoi ana aku me ka hala o kekahi manawa loihi e hoi aku ai, oiai ua ukuia mai no hoi ko'u luhi mamuli o kou hoopakeleia ana mai ka m?i(kfe mai i maopopo loa; ina paha aole au i hele mai o kou npke \vale ia no la paha ia i ka hiliia ahiki i kou make ana; 0 kekahi pomaikai nui i loaa ia'u oia no ko'u lawe ana mai ia oe i keiki na'u. "Ina 110 kou ukali i'o mai ia'u, elike me kau i olelo mai nei. alaila e nana aku ana au ia oe ma ke ano he keiki oe m'\\, aoiai, aohe a'u mau keiki ponoi. ke hoolilo nei au ia oe 1 nei manawa i hooilina a i panihakahaka no'u ma ka nohoalii." Ua hoopauia keia kamailio ana mawaena o na alii elua mahope iho o ko laua apo ana aku o kekahi i kekahi me ka pum'ehana loa o ke aloha oiaio. I ka liala ana aku o ke Sulētana hoomaka iho la ka moi opio e hoomakaukau iaia iho no kana huakai. Iloko o na pule ekolu mahope iho ua makaukau na mea apau no ka hele ana, a oiai ua hoikeia aku i kona mau makaainna keia heie ona, ua nui ko lakou aloha me ka minamina pu nona, he poe i noho aloha me ia ame kona makuakane i hala aku ma kela aoao he mau makahiki lehulehu mamua aku. I ka makaukau ana o na mea apau hoomaka aku la ke Suletana ame ke alii opio e hele me ua kauwa a laua maluna o na kamelo he haneri ka nui i kaumaha me na waiwai like ole o kela ame keia ano, i laweia mailoko mai o na liale hoahu waiwai o ka moi opio, a mawaho ae o lakou na kaukaualii he kanalima ka nui i lako nie na mea kaua. He huakai kaahele hauoli loa ia i ike ole ia ka lua elike me ia mamua aku; i ko lakou kokoke ana aku i ke kapitala ua hoouna mua aku la ka moi i kekahi mau elele e.hele aku e hai i na luna aupuni 110 ka hoi aku o ka moi, nolaila, ua huli mai la na luna aupuni ame na aliikoa kiekie a loaa lakou no ka hoohanohano ana' i ka huakai a na alii, a no ka hookipa ana aku ia lakou i ke kapitala, a no ka hoil'e ana mai no hoi i ke alii he oia mau ka maluhia o ke aupini mai kona manawa i haaleie aku ai ahiki ia inanawa. lloko o ka loihi o na la kaawale ana aohe nae he mau loli o na hana o ke aupuni i ikeia, wahi a lakou, a no ka hoi ana aku o ka moi me ka palekana ua piha lakou i ka hauoli. O na makaainana kekahi i akoakoa mai e ike i ko lakou moi, hookeke na ha'i alanui. i na kane, na wahine ame na kamalii no ka makemake e ike mai i ko lakou moi maliope o kona nalowale ana no na la he lehulehu, a oiai lakou e ike mai ana iaia ua wawalo ae la ka lewa i na leo huro o "na kanaka. me ka hoōho ana, "E ola ka moi i ke Akua!" He mau la lehulehu ko ka lahui hauoli ana 110 ka hoi ola ana aku oko lakou moi. Ika la mahope iho oka hoi ana aku o ka moi. ua kahea mai la oia i kona mau luna aupuni apau e akoakoa aku, a ia manawa oia i hoakaka r!iai ai imua 0 lakou i na mea apau ana i ike a i hana ai, he mau hana i ku-e loa i kona makemake. a mamuli o na pilikia ana i ike ai 1 hoohkalia loa ia ai kona hoi niai. ia manawa i hoakaka mai ai oia imua o lakou i kana mau mea i makemake a i hooholo ai e hana, oia ka, lawe ana i ka moi opio o na Mokupuni Eleele i keiki hookama nana, oiai »ole ana keiki, he moi i haalele aku i kona aupuni a ukali aku, la maliope ona no ka noho mau loa ana me ia, a o kana hana* hope loa, 110 ka maikai, ka holopono ame ka maluhia o ka malamaia ana o ke aupuni, ua haawi aku la oia i na hoomaikai ia lakou: me ka haawi pu aku i kekahi mau makana.i 'kela ame keia, elike me ko lakou kulana pakahi. No na mea e pili ana i na kanaka lawai-a oiai, o lakou ka mua o ke kumu o ko ke alii opio hoopakeleia ana, ua haawi aku la ka nioi i kekahi mau makana kiekie loa ia-lakou, a ua hana aku no hoi i kekahi hana e noho oluolu ai lakou ame Jcd lakou mau ohana no ke koena aku o ko lakou mau la o ke ola ana. Uā ola ka moi ahiki i kona kanikoo ana, a maniua ae o kona make ana ua ae la i ka nohoalii i ka Moi Mamouda o na Mokupuni Eleele Eha i hāalele ai i. kona puni a hahai aku mahope o ka moi. KA HOPENA.