Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 44, 2 November 1917 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

"X«iwela n«» lioi kau hana e kuu aloha. e hoomanawanui i:i n> • n«>i paha e oe a ka wa pono. ina ua hoike aku no au ia'u ih<» imua ou, a«»Ie h<>i imua o ka .nui me ka lehuiehu. lie n..'ahuna keia na'u iiookahi wale no'ame oe kuu aloha, »• knua wale iho no ka i ike. eia ka hoi e pulale leoke mai ana <»e. i ka hu'ekoni a ka makemake. "I leaha la auanei hoi. e hoike aku ana au ia'u iho, i hook'iia ai kuu makemake e ke aloha. a i wawa ia ae no hoi kaua ma keia mu;> ih<i. he nani wawa ia ana ia, nau 110 i pulale mai." < >iai no na mea apau e hoola'i ana, a e kakali ana hoi o ka ike mai i ka meahuna a keia mau moho. aia hoi. laweia ae la ka papa o na huapalapala Roma, a hookauia ma kahi e k<»k<»ke ana i ka maka pipi bu.lu, o ia hoi na hua palapala, mai ka A mai aliiki i ke Z. ile papa hua piapa keia i hoomakaukauia e Kolomela, malalo <» na kuhikuhi a ka Ci Magarita ,aole nae ma ke kau pololei ana i ka A, B, C. a pela aku. aka ma ka hoohuikau ana i na hua. ma kela ame keia wahi, a maanei e hoea i'o mai ai i ka hookoia ana o ka iini o ua.Manu Nunu nei. Xo kaua nae e ka mea heluhelu, pehea ana la o Hawila e hana aku ai. i wahi e ikeia ae ai ka inoa o kana mea i aloha ai? < > kona hoike okoa ana ae i ka inoa Magarita, ma na hua palapala ana e ki aku ai i kana pua, he hookau aua aku ia i na kina'una'u maluna o kana aloha. na keia pana ana aku nae. <» ua ]><»e moho nei i ka lakou mau pua, e hoike mai i ka mea a Hawila e hana aku ai. "E ka Le<le Peresia. ka moho ma ka aoao o Roma nei, imua no ka lanakila!" i poha mai ai ka leo o ka ilamuku. O k.ou manawa keia e haawi pau ai i na ai hoopau a ka u'i." Ma kahi o ko ka Lede Peresila hele poloiei ana ae no ke kahua iiK>komoko. ua hele pololei loa mai la oia imua,o ka iiamuku. a nonoi aku la iaia i ka pane ana aku: "Mamua hoi o ko'u ku hou ana a.k'u a paio no ka ekolu o ka inanawa. e ae mai, e loaa he manawa ia'u e kamailio pu ai me ka moiwahine o ka nani." "Ke haawi aku nei au i ka ae no kau noi e ka leele opio, a e lawe aku au ia oe imua ona," ia wa i lawe aku ai ka ilamuku i ka Lede Peresila a imua o Magarita, a o ia ka ua u'i la o Peresia i kamailio aku ai: "E ka Moiwahine o ka Nani, o kau kauoha, no ke ano a makou e hookuku aku ai i keia manawa, ua paa ia iloko o kuu nooii(jo, a ua makaukau loa au e hooko aku i na wa apau. "Mamua nae hoi o ko'u hooko ana aku ia hana, ke makemake nei au e hoike aku imua ou, he mea makehewa wale n*» paha ko'u ki ana aku i ka'u mau pua i na hlia palapala 0 kuu mea i ajpha ai, no ka mea ua hoike mua iho nei au i kona inoa imua o ke akea, oia no o Malavalia, ka mea hoi a'u i haalele aku ai i ko'u aina hanau. a auwana hele mai nei no ke ake wale mai no e ike i kona helehelena. "L'a lohe au no ua aloha nei a'u, ua hoea mai oia no Roma r.ei. nie kekahi naita kaulaiia nona ka inoa, ka Naita Eleele «» ke Kulanakauhale o Rokenekai, nolaila i hele mai la au a nonoi aku ia oe. e hookuuia mai au mai keia hookuku hou. aua no ka inea aole paha e loaa ana ia'u ke kulana kupono, e pololeli ai ka'u ki ana aku i na pua, a ku pono, ma na huapalapala o ka mea a'u i aloha ai. "ina nae ne». ko'u hoopiha ae i ka manawa lealea, ua makaukau au e ku aku i ke kahua i keia wa ano, e ki au i ka'u mau pu elike ka nui me na huapalapala o ka inoa o kuu aloha a<» k.a'u pua hope 110 hoi e ki ai ma kahi he hookahi hapa-umi-kumamaono o ka iniha, mai ka maka ae o ka pipi hulu." "E ka hoahanau." wahi a Magarita i paue mai ai. "Ua pono kau no i waiho mai la imua o'u, aka nae malalo o kekahi kumu. a'u e hiki ole ai ke hoike koke aku ia oe i keia manawa. aia a kekahi wa okoa aku, pela iho la i hiki ole ai ia'u ke ae aku i kou manao. "Nolaila o ka'u kauoha ia oe ea. e hele aku oe e lilo i alakai n<» keia hookuku ana o oukou, malia e ike aku ana oia i ko aloha, ka mea nana i kono aku ia oe, e hoea inai no Roma nei." Xo kela mau olelo hoakaka a ka U'i Magarita, ua huli hoi mai la ka le<le Peresila, a no kalii a na moho e ku ai a ki aku 1 ka lakou mau pua, a o ia ka ua kaikamahine nei o Peresia i pane ae ai: "E hooko ana au i ka makemake o ka moiwahine o ka nani. a ke ike mai oe e kuu aloha'i ka inoa o kaua, mai manawaino mai hoi oe ia'u. Malia paha, eia no hoi oe ke hoe- « kepue mai nei ma kahi kokoke ia'u, ua lilo nae kou pee ana i mea hoopohihihi mai i ko'u naonoo, a o ia ka'u e olelo e ae nei. mai* hoahewa wale mai oe ia'u, no ka»hoike ana aku i kou inoa imua o ke akea. "Eia kaua a elua ke ku like nei ma ke kahua hookuku, a i kaa ka lanakila ma kou aoao ea, popopono kaua. o ka alo ana mai o keia loa; aka hoi. i kaa ka lanakila i moho okoa aku. aiaila i hale kipa ia no kaua," alaila lena pono mai la ka eueu o Peresia i ke kaula o kana pana. a ia hookuu ana aku i kana pua mua loa, ua lele aku la ia a ku aku la ma ka 1-ua palapala M. ka huapalapala mua hoi o ka inoa o ka mea ana ia aloha ai. Xo kana mau pua hope aku i ki ai, ua lele pololei aku lakou a ku ma ke koena o ka inoa o Malavalia, a i ka hoohuiiiui ana ae i na huapalapala i ku i na pua a ua kaikamahine nei o Peresia. ua lawa pono ka inoa o ka mea ana i aloha ai, elike me ia maluna ae nei. L'a ike ae la kaua e ka makamaka heluhelu i ka inoa o ka ipo aloha a ka moho mai Roma mai. he hookahi hana i koe nia kona aoao. o ia.'no ke ki ana aku i kana pua hope loa, ma kahi he hookahi hapa-ono ke kaawale mai ka maka aku o ka pipi bulu. Me ka hiehie nui, me ka hopohopo ole hoi iloko ona, uā kau ae la ka Lede Peresila i kana pana imua o kona alo, a kau pono aku la imua o ka papa hoailona, me ka hoopii an.a iluna a ilalo. a iaia no ka ike, ua kupono i kana wahi i manao ai. o ka hookuu aku la no ia i kana pua. He mauawa ia no'na manao pilihua o na mea apau, e kakali aku ana o ka loaa mai o ka hoike a ke kanaka kiai, he mea oiaio, i ka wa i kau mai ai ka hae hoāilona, aia hoi £ hoike mai ana ia, i ke ku ana aku o ka pua a ka moho ma ka aoao ma kahi he hapalua iniha ke kaawale ae, mai ka maka pipi bulu aku; nolaila aole i loaa iaia. ka helu ekahi elike me na hoakaka a ka ilamuku no na mea e pili ana i keia hookuku ekolu ana. Me ka minoaka hoohie o ka ulumahiehie ma kona mau papalina. ua huli hoi mai Ia ka Lede Peresila ,110 kahi o na nioho e ae e ku aku ana, no ka manao paa iloko o ua kaikamahine opio nei, e kaa ana no ka lanakila iaia, ina, aole e hiki ana i kela roau moho i koe, ke ki a kit i kahi i make-

I makeia, aka nae o ka mea wale no ana e kanalua la, o ia ka ' j oi ae o ke akamai o kana aloha ma kela hana, a e kaa ana no paha ka lielu ekahi iaia. " j | Oiai hoi, he mauawa kela no na kanaka e noke ana i ka' huro, no ka nui mahalo i ke akamai o ke kaikamahine o j Peresia, ua hooka'ulua ia aku ke kahea ana mai o ka iiamu- ! ku. i ka moho e ukali aku mahope ona; aka ia meha ana | ilio o na leo hauwalaau mai kekahi aoao a i aoao o ' ke kahua lealea. ia wa i poha hou mai ai ka leo o ka ilamu- \ j ku, i ke kahea ana mai i ka inoa o ke Kaupu o na Aie, oi kona manawa ia e kuupau ai i kona akamai pana pua. j Me ka hgohakalia ole iho no hoi, nee inai !a keia moho a ku ana ma kahi i hookaawaleia no ka hookuku ana, o ka | hoomaka aku la no ia e hookuku i kna mau pua, e hoopololei • ana ma ka papa o na huapalapala e kau mai ana. i j He eono ka npi o na huapalapala a keia moho o ke ki aua ! , aku, a ma ka hoohuihui ana i na huapalapala i ku i kana i ' mau pua, o ka lei ana i kui aku ai oia no o Hawila, a mao-! popo ae la i na mea apau, o llawila ka inoa o ka ipo aloha a keia moho i awaiaulu ai i kona puuwai. ' No ka U'i Magarrita nae ame na hoaloha o Hawila, ua hoomaopopo ilio la lakou, aole he Hawila okoa aku. ka mea 'a kela moho i hoike ae ai i ke akea, aka o ka mea no ia i| i kapaia ma ka inoa ka Naita Eleele, a ke ike la lakou apau, I aia ua eueu la o Rokenekai, iwaena o na moho aku elua i| koe, a e kakali ana nae lakou me ka hoomanawanui o ka ike mai, i kona aha'i i ka lanakila, ma kela hookuku pana pua • pololei. j No ka pana ana aku i kana pua hope loa, a ku ma kalii ,i j makemake ia, ua lena mai la oia i kana pana, a lapuu, aia hoi I kona mau maka, ke haka pono 1 i kahi o ka maka pipi hulu, a iaia no paha ka ike ua pololei i kahi i ano'i nui ia, o ka hooI kuu aku la no ia i kana pua, o ka hele aku la no ia a koho ana iloko o ka maka pipi bulu, ma kahi he hapa-hiku o ka iniha, ke kapeke ae, mai ke kikowaena mai o ka maka pipi bulu, aoie no he wa, a keia moho i ka helu ekahi. He. elua no rnau moho i koe, o ka pa\i no ia, nolaila kahea mai la ka ilamuku i ka inoa o ka Manu Aeko o Mauna Pirene, a elike no lioi me kona mau mua, pela iho la no keia moho i eleu aku ai a ku ana i ke kahua hookuku. Mainua nae o kona lalau ana iho i kana pua a omou iho i ke kaula o kana pana. ua kamailio mua ae la oia i keia mau olelo: "Heaha la hoi. nau e kuu aloha i hoike mua ae i kuu inoa i ka nui me ka lehulehu, a mai hoahewa wale mai oe ia'u, ke hoike ae au i kou inoa, o kaua wale no ka i ike iho i kuu hoohiki paa na'u oe, a nau hoi au, \ hookahi kaua nna ka pana ana a ko kaua mau puuwai pakahi." Hakalia no a pau kona kamailio ana ae i kela mau hua'olelo, o ka hoomaka aku la no ia e ki i kana mhu pua, elike me ka nui o na huapalapala o kana aloha, a i ka manawa i hoohuihuiia ae ai na huapalapala apau ,ua like me Peresila, ka u'i o Peresia. No ka pua hope loa a keia mo|io, a o ka e maopopoai ke kaa o ka lanakila ame ka ole o kela nookuku ana iaia, ua hookuu aku la oia. a na ke kanaka kiai i kau mai i ka hoailona, ua ku aku la kana pua, ma kahi he hookahi hapalima ke kaawale ae, mai ka maka mai o ka pipi hulu. Ua hoopiha loa ia aku ka Leele Peresila no ike aoa mai i kana aloha iloko o kona lole hoano-e, a ke noke mai la ua kaikamahine nei i ka nana pono me ka noii nowelo ana e ake ana o lea ike maopopo mai i ka helehelena o kana aloha, ole nae ona ike mai, eia nae ua hoopihaia aku no oia i ka hauoli, mamuli o ka hoauheeia ana aku o kona mau manao maikai ole, me ka hopohopo pu, no ka hoea ole ana mai 0 kana aloha i ke kahua lealea. 1 ka huli hoi ana aku o keia moho no leona wahi, o ka wa no ia i kahea mai ai ka ilamuku i ka Manu "Vuletura; o kona manawa ia e ku ae ai imua o ke kahua hookuku, a oia no hoi . ka moho liope loa, alaila puka mai ka olelo hooholo a ka | ilamuku no ka moho nana i aha'i ae i ka makana helu ekahi. Hele aku la hoi ka mea i kapaia ka Manu Vuletura a ku iho la i ke kahua hookuku. ia wa i hookomo iho ai i kana >ua mua, lena mai la i ke kakaka a kani ke o o ke kaula, ia \*a i hooho ae ai i keia mau olelo: ka meahuna pohihihi, kiina ka lanakila, i ka piko i kahi momona," o ka wa no ia i lele aku ai kana pua, a ku aku la 1 ka huapalapala C. [ Lena hou niai la oia i kana kakaka no ka lua o ka manawa, a mamua o kona hookuu ana aku i ke kaula o kana pana, a hoouua .aku hoi no kahi o ka papa o na hAapalapala e kau • mai ana, ua puana hou ae la oia i keia mau olelo: { "E ka meahuna pohihihi, kiina ka iini i ko piko," p ka lele . aku la no ia o ka pua, a ku aku la i ka huapalapala Q. i Lena liou mai la no oia i kana kakaka no ka ekolu o ka I manawa, a mamua no o kona hookuu ana aku i kana pua, e imi iwaena o na huapalapala he nui e kau mai ana, i kana | mea i manao ai, puana hou ae la oia: j "E ka meahuna pohihihi, ua ahuwale ka no'a huna a ka- ' ua," o ka lele aku la no ia o ka pua a ku ana i ka huapalapala L. } J kaeha o kana mau pua. puana hou ae la no oia i keia mau olelo: "Kiina ka lei o ka lanakila, i wehi no kuu āloha," a | kapalulu aku la ia pua i ka huapalapala U. I Lena hou mai la no oia i kana kakaka o ka elima ia o ka , manawa, a elike no me kana hana mau, hooho ae la oia i ! keia mu huaolelo: j "Kiina ka lei o*ka hanohano ,e hiu no au a wela," he ku|lana ana ihope, aia hoi, kapoo aku la ka pua i ka huapala--1 pala M. ! J ka eono o kana mau pua, puana ae la no oia i keia mau olelo: <4 Kiina i ka onohi o ka la, he meahuna ia na'u me ' kuu aloha," a kapalulu aku la i ka huapalapala B. 1 ka ehiku o kana mau pua, poha hou ae la koua !eo me keia mau olelo: "Kiina i ka piko o ka lanakila, leiia i ka lei o ka hanohano. o ka hana ana ih ola ia a ke akamai," he anuu ana no ke katila, aia hoi ku aku la ka pua i ka huapalapala A. I ka lioohuihui ana i na huapalapala apau ehiku i ku i ka pua a lyi Manu Vuletura, ua like me COLUMP>A, a o kona ano ma ka kakou olelo makuahine, he Manu Nunu. Ta pau ana o kela pua ehiku, ia wa i huli mai ai ua moho *nei imua o ka ilamuku, a kamailio mai la: "Na ka pohihihi, e* hoohanau mai i ka meahuna, a na ka meahuna hoi e hoohanau mai i ka mea ike ole ia. Nolaila e ka ilamuku maikai, owau 110 ia, ka mea i kinohi, nia ka aahu huna o ka naita elemakule, a o ke pahaohao hoi o na pahaohao; ka mea hoi i kapaia ka Naita Paliohao o ka Luahuna Waiwai, ano i keia manawa, a i na manawa hoi i hala j aku nei, o ko'u inoa i kamaaina i ko'u mau hoaloha, ka Naita io ke Kapakila Eleele," alaila huli ])apu aku la oia imua o j ka papa hoailona o ka maka pipi bulu. a ki aku la i kana pua hope loa, o ka hele no ia a ku ana ma kahi he hookhi hapa-. ono iniha ke kaawale mai ka maka pipi bulu aku. I ka manawa a ke J<anaka kiai i kau mai ai i ka hoilona, no ke ku ana o ka pua i kahi i makemake nui ia, o ka wa no ia i wehewehe ae ai ka Manu Vuletura i kona aahu ulaula, pela me na mea hoano-e apau maluna o kona kino, ia wa i ahuwale ae ai kona helehelena kanaka u'i, a ike mai la hoi na mea apau, o ke kanaka opio hookahi no keia, nana i aha'i , ae i ka makana helu ekahi ma ka hookuku mua loa o kela la, i malalo o ka inoa ka Naita Pahaohao o kajAtahuna Waiwai.| Ma kela manawa hookahi a ka Manu fc Vuletura, a o ka i ! kakou koa opio hoi i wehe ae ai i kona aahu ulaula, a ahu--1 wale ae la kona mau ano maoli imua o ka lehulehu, o ka manawa hookahi no ia a na moho ka Manu Aeko, ame ka, | Manu Kaupu o na Ale, *i wehe pu ae ai i ko laua mau aahu huna hoano-e, a ike mai la ka lehulehu i ko lakou mau helehelena, he poe kanaka huapala wale no apau ,e noho ai ke kuko, ka li'a iloko o na kaikamahine huapala i akoakoa ae ma ke kahua mokomoko ma kela la. | ; la"ahuwale ana ae o na helehelena o na kanaka ekolu, ua

ike aku la ka Leele Peresila ia Malavalia, kana aloha, aia ka hoihoi ame ka hoohie maluna o kona helehelena kahi i haia-mu ai, a o ka inoa kapakapa o Malavalia, o ia no ka Manu Aeko, ia ma kona' aoao'akau hoi, o Otō' Beriana, kā Manu Kaupu o na Ale, a mamua pono aku hoi o ko laua <rfo, ko laua haku, o Hawila, ka mea i kapaia ma ka inoa ka Manu Vuletura. Uiai hoi na apau e kakali aku ana o ka puka mai o ka olelo hooholo a ka ilamuku nui o ka la, ia wa i ku ae ai ka U'i Magarita iluna, me ka hiehie nui. a me na mihoaka hoohie hoi ma kona mau papalina, ninau mai la oia i ka ilamuku i ka pane ana mai: "E Sa Uamuku', ua makaukau anei oe e waiho mai i kau hoike i keia manawa?" "Ae. ua makaukau'au i ka'u hoike, o ia hoi, ua kaa ke eo 0 keia hookuku panapua pololei i ka Manu Yuletura. aka nae, ma ko'u aoao, ke haawi nei aU i ko'u mahalo kiekie i ka Lede Peresila, hookauwa ana mai iaia iho, e lilo he moho ma ko Roma aoao: a ke haawi pu aku nei no hoi >au i ko'u mahalo, no ka nui o kona akamai ma keia hana, ka helu ekahi hoi a'u i ike ai iwaena o na wahine opio. | "lna he kuleana kekahi i haawiia mai ia'u, no ka haawi ana aku i kekahi makana, oiai nae nou hookahi wale no ia kuleana e ka, Moiwahine o ka Nani, ke manao nei au. ua kuleana ka Leele Peresila i kekahi makana no kona akamal a kakou i ike maka iho nei i keia la. | "Aole nae maluna wale no ona, ka'u hoomaikai ame na : mahalo e haawi aku nei, aka maluna pu kekahi o ka Manu Aeko me lea Manu Kaupu o na Ale, ua helu pu ia laua me ka Lede Peresila, ma ka p*ipa like o ko lakou akamai ma kapana pua, e pono ai no e loaa ia laua he makana. "No ka moho lanakila nae, ka Manu Vuletura, a o ka naita hoi nana i hoopahaohao mai ia lakou na ka elua o ka manawa, ua aneane e h.iki ole ia'u ke hoike ae ma na i ka nui palena ole o ko'u hauoli, mamuli o ka luaole o kona ike ame ke akamai, ma ka pololei. "He keu ito la o ka ikaika wikani o kona mau aahuki, ka mea nana i hoolilo aku i *na moho kaulana i ku mai imua o kona alo, i mea ole malalo o kona mau wawae, ma ka hookuku mua loa o keia la, eia ka o ka laeula pu kekahi ma ka panapua, a'u e haaheo loa nei ma ke kaena ana ae, o ka helu ekahi keia o ke akamai a'u i ike ai ma keia hana, a ua kupono no kona papahi ana i ka makana puuwai daimana, no ka mea. oia kekahi o na opio u'i loa o kona helehelena i lioea mai ma ke kahua lealea nei. "Me keia mau hoakaka pokole, ke hoolauna aku nei au i ka Naita Pahaohao o ka Luahuna Waiwai, ka mea i huna iaia iho malalo o. na koloka o ka Manu V r uletura o Mauna Sinai ,a o ka mea hoi i kapaia ma ka inoa i kamaaina ma kona aina hanau, ka Naita o ke Kapakila Eleele, imua ou e ka Moiwahine. o ka Nani, a mai kou mau lima ponoi mai auanei, e loaa aku ai iaia ka makana i hookaawaleia no keia hookuku pana pua." Ia hookuu ana iho o ka leo o ka ilamuku, ia wa i kauoha mai ai o Magarita i na moho eha, e laulike ana e hele aku imua ona, o ka wa no hoi ia a ka ilamuku i iho mai ai mai kona wahi mai, a lawe aku la i na moho eha imua o Magarita, a i ko lakou nei hoea ana aku ma kahi -a ua moiAvahiue nei o ka nani e noho mai ana me kona mau hoa, o lea wa no ia a ua o Magarita i, ku mai ai iluna, a iho mai la a ma kahi he mau kapuai helu wale no, ke kaawale mai ia Hawila ma aku, ku iho la oia, me ke kamailio ana mai: "E ka lede opio ame na keonimana, na moho hoi a'u e haaheo loa nei no ko oukou akamai, ke nonoi aku nei au i ko oukou oluolu ,e hele mai a ku mamua pono nei o ke anuu o ke alapii. Elike me ka leo kono, pela na moho eha i hele aku ai ahiki 1 kahi a ka U'i Magarita i makemake ai, ia wa i hoomaka hou mai ai ua Manu Nunu Ahiu nei e kamailio: "E ka |ede opio ,ame na keoniman.a, ke haawi mua aku nei au i ko'u mahalo piha ia oukou apau, no ko oukou hooko ana mai i ka mea a'u i makemake ai. ma ka hoike ana ae i ka inoa o ka mea a oukou pakahi i aloha ai, a i li'a mau ai hoi, i hoa kaunu no keia mua aku. "I kulike ai me ka olelo hooholo a ka ilamuku, a i kulike ai no hoi me na mea oiaio apau a kakou i ike maka iho nei, ua kaa ka lanakila o ka hookuku pana pua pololei i ka mea i kapaia ka Manu Vuletura, a i ikeia hoi ma kekahi inoa e ae, ka Naita o ke Kapa Kila Eleele, a mamuli o ka hana nui i kau iho maluna o'u, ke hooko nei au ia hana, ma ka haawi ana aku i na makana elua i hooleaawaleia no keia lealea, o ia ka puuwai daimana, ame keia lei daimana ma kuu a-i. "He mea na'u e haaheo loa nei. ke kaa ana aku o keia mau makana iloko o ka lima, o kekahi opio. nana i kaili ae i ka makana helu ekahi, ma ka hookuku mua loa ma ka papa kuhikuhi o na lealea ūkeia la, ka mea nana i ume aku i na mahalo ana he nui a ka lehulehu, iaia i ku mai ai iloko o kona aahu huna, o ka naita hapauea," alaila minoaka iho la ka u'i Margarita, he minoaka hoi o ka hoohie, no ke kaa ana 0 ka lanakila o kela mau hookuku ana apau i ka mea a kona puuwai i li'a ai, a o ka mea i oi loa aku, o ia no ka liloq)onoi ana o na makana ia Hawila, aole hoi i kekahi mea okoa loa. "Mamua nae o ko'u haawi ana aku i na makana i kuleana 1 ka lanakila o ka lealea a oukou apau i ku mai ai imua o ke kahua mokomoko, e ae mai oukou e pane i kekahi mau ninau a'u e waiho aku ai imua o kela ame keia pakahi, o oukou, o ia keia : '"E ka Lede Peresila, ka oi iwaena o na wahine ma ka hana ki pua pololei, ke ike nei anei oe i kau mea i aloha ai? Ke ike nei anei oe i ka oiwi nona ka inoa o na huapalapala a kau pua i kikoni aku ai iwaena o ka papa o na huapalai ala Roma?" "Ae," i pane aku ai ka Lede Peresila. "Ke ike nei au i kuu aloha. eia ka o ia no keia Manu Aeko a'u i hoohnoi mua ai, nolaila ua hoomamaia mai na manao hakuko'i iloko o'u," me ka minoaka ana iho o ua eueu nei o Peresia. No ka U'i Pere.sila hoi ka minoaka, he hoohie wale no ka ka Manu Nunu Ahiu? a o ia kana o ka pane hou ana mai: "E ka Manu Aeko pahaohao, eia anei imua o kou alo, a imua hoi o kou mau kii onohi maka, lsa mea au i hoohiki ai, ,nau ia mea maikai a nana hoi oe?" "E k"a Moiwahine o ka Nani, ke ike nei au iaia, o kuu Peresila aloha no ia, kuu hoa kaunu o na kakai mauna o kuu aina aloha," alaila halo'ilo'i mai la na kulu waimaka e haale ana i kona mau lihilihi, no ka mea, ua hoihoiia aku kana mau hoomanao ana, no kela mau la a laua e alo kokoolua ana iloko o ka ululaau, ilalo o na awawa kuhoho, a m&luna hoi o na kula uliuli. "Ae, akahi a maopopo ka olua mau mea pakahi i aloha ai, eia. olua a elua, imua o ko olua mau alo," wahi a ka U'i Magarita i pane mai ai, me ka huli ana aku hoi imua o ka Manu Kaupu o na Ale, a ninau aku la: "Pehea hoi oe e keia keonimana, kekahi hoi o na kanaka akamai ma ka pana pua, ke ike nei nQ anei oe i kau mea i aloha ai ?" "Ae, ke ike uei au i kuu haku i keia manawa, ka mea a'u i olelo ae ai, he aloha oia na'u, eia nae he mea malama wale iho no au i kona maluhia, he okoa" no ka mea i kuleana i kona aloha," i pane aku ai o Oto Beriana, me ka hene okoa ana iho o kana aka, a nona hoi ka aka, he minoaka wale no hoi kā Magarita, no ka mea o na.olelo i kamailioia ae e Oto Beriana, he mau olelo ku ja i ka hooheno. "Ua pono oe o kaua, ua lilo he'-mea malama waiw r ai, o ka'u wale no e kauoha aku nei, e hoomau aku i kau pulama ana i ko haku, o m.iki auanei ke owau i ka hemahema." Ia pau ana o kela mau olelo-a Magdrita i kamailio aku ai imua o Oto Beriana, ia wa i huli mai ai oia imua o ka Manu Vuletura, a o ka kakou koa opio Jioi, ka ehakoni a ua Manu Nunu Ahiu nei, a ninau mai la: "Ua kaa ka helu ekahi-o ka hookuku pana pua pololei ia oe, a no ia kumu, ua ili iho ke ko'iko'i maluna o'u, ka haawi

ana aku i na makana elua i hookaawaleia ia oe. a nianuia nae o ke kaawale ana aku o kela niau makana mai kuu linui aku, e oluolu oe e pane mai: Ke ike nei no anei oe i kau mea i aloha ai?" E hoakaka mai i ka manao ame ke ano o na luiapalapeila au i ki aku ai.me kau niau pua?" "E ka Moiwahine o ka Nani, ke ike nei au iaia, ka mea a 11 i ike mua iho nei. a e ike hou nei hoi. aole oia i nalowale | mai ia'u aku. he o ia mau no ia 1 ke alo pali. I "O ka manao o kela mau huapalapala. nona ka huaoleio p'Columba. he manu nunu, o kona aahu ia. ka mea a'u ame ia i kapa iho ai he meahuna ia. na maua wale n«» i ike." "Ua pono, a ke haawi aku nei au i na makana ia oe e ka moho lanakila " wahi aka U J i. M ; agarita, me ka pahola ana mai i kona lima imua, a lalau niai la 110 hoi o Hawila, a i ke kaa ana aku o na makana elua malalo o kona malu. ia wa i kamailio hou aku ai oia ia Magarita me keia mau olelo: "E ka Moiwahine o ka Nani, he nani hoi ia ua noa ae la no ka makana helu ekahi o keia hookuku pana pua ia'u, akahi no a hoea mai i ka manawa a'u e hookn aku ai i ka hoohiki a ko'u waha. He hoohiki ka'u i hana ai mē kuu aikane aloha me Malavalia, ina e aha'.i au i ka makana helu ekahi ma keia hookuku ana .alaila fe haawi aku au ia makana nana/a ke hooko nei au i kuu olelo hoohiki i keia manawa," alaila huli mai la oia imua o kana aikane aloha. a tcimailio aku la i keia mau huaolelo: "Eia au ke hooko nei i ka hoohiki a kaua i liana ai maloko 0 ka ululaau, nolaila, e lawe aku i ka makana a kaua nau. a e hoomanao hoi he aka wale'no keia no ka puuwai oiaio." alaila haawi aku la oia i ka puuwai elaimana ia Malavalia, kana aikane. "E kuu hakii, kuu aikane aloha hoi. ke lawe mai nei au i keia makana me ka piha o kuu naau i ka hauoli palena ole, 1 hiki ia'u ke ana i kona mau aoao apau, a he nani hoi ia, ua hooko mai la oe i ka mea a'u i noi aku ai imua o kou alo. nolaila e hooko ana au elike me ka'u hoohiki," alaila huli pono mai la o Malavalia imua o ka Lcde l l eresila, a hoomau hou mai la i kana kamailio ana: "E kuu mea i aloha ai, ua hoea mai kaua a elua i ka halawai kino ana he alo a he alo, ma ke kahua lealea nei. ka mea hoi a'u i moeuhane mua ole ai, e ku like ae ana kaua imua 0 ka maka pipi bulu, eia ka he okoa ka nee ana o ke au o ka manawa. "Ua maopopo no ia oe e kuu aloha, ua hoike mua aku au imua /_>u, he ekolu a'u mau lealea e komo ana e hookuku ma Roma nei. na hana hoi a'u i kaena iho ai, e lawe no au i ka lanakila nia ia mau lealea me ka haaheo, a o na makana e loaa mai ana mai kela mau lealea mai, o ka'u no ia e haawi aku ai ia oe e ke aloha. "OT*mi ike.ame ke akamai pana pua, ka mea a'u i kaena ae ai, aohe he mea nana e pa'i i kuu poo, ua ike pu ae nei 110 kaua, i ka haulehia ana malalo o ke akamai o ka mea i kapaia, ka Naita Eleele o Rokenekai, a mamuli wale no o kona oluolu, i ae mai ai oia e haawi mai i ka makana puuwai elaimana ia'u, a o ia hoi ka'u e haawi aku nei nau. no ka hooko ana i ka berita a kaua i hana ai ma kalii malu : a ia oe auanei e lawe aku ai i keia makana mai ia'u aku, e iioomanao pu iho i ka lokomaikai, o ka mea ,nana i kaili mai i ka lanakila o keia la, kuu haku nei." Me ka lima haalUlu, lalau aku la ka Lede Peresila i ka puuwai a Malavalia o ka waiho eina mai imua ona, a ia wa 1 hooho ae ai oia i keia mau olelo: "O ka i'o aku no o ka puuwai me ka Manu Nunu ia. o ke aka ka hoi la. me kaua ia." Oiai ua hoea mai la na hana pili haawi makana i ka hopena. ia wa i kamailio hou mai ai o Magarita i ka i ana mai: "E na keoniinana, ke hookuu aku nei au ia oukou e hoi no ko oukou mau wahi pakahi. aka no ka Leele Peresila nei, ke lawe nei au iaia me a'u. Ma ko'u wahi e nolio ai, oia pu kekahi, ma ko'u wahi eai ai, malaila pii oia," kona lalau mai la no ia i ka lima o ka Leele Peresila, a hoi aku la no kona wahi mau, oiai hoi na kanaka opio ekolu, i huli hoi like aku ai no ko lakou mau hale'lole. Oiai aole he mau lealea hou aku i koe i hookaawaleia no kela la. ua ku mai la ka ilamuku itunā, a hoakaka mai la, no ka hookuuia ana o na hana o kela la, aka ma ka la apopo, ua kukala mai la oia, he elua mau lealea e malamaia ana ma ia la, o ia ka mokomoko ame ke kukini, a o ka manawa e malamaia ai kela mau lealea, ma ka hora ekahi n<j ia o ka auwina la, me ka hoike pu aiia nlai i ke anaina, e hoea. mua aku i ka wa kupono, i ike i na moho imua o ke kahua mukomoko. I ka ilamuku no nae e hoakaka ana imua o ke anaina kanaka, ia vva i ikeia aku ai kekahi lio ulaula i ka holo ana mai, me kekahi kanaka kuapuu pahaphao e kau ana maluna, e kuuwelu ana hoi kona mau umiumi keokeo ma kona mau poohiwi. O ka helehelena o keia kanaka. he keu aku a ka pupuka, me he mea la oia ka helu ekahi o na pupuka apau i ikeia ma Roma. Ua lako keia kanaka me na meakaua, a o kana pahikaua e kailewa ana ma kona aoao, aole i kana mai o ka nui i kupono ole i kona wahi kino, a pela no me kana mau mea kaua e ae apau. Holo mai la ua elemakule nei me kona fio, a kokoke i kahi a ka ilamuku e hoakaka ana no na lealea o kekahi la ae, kaohi aku la i ka holo o kpna lio, a me he wahi keiki uuku la, ka mama, lele iho la oia mailuna mai o kona lio, a i kona ku ana iho iluna o ka honua, huli mai la i kona lio, a kamailioaku'la: "E Morita ka aeko o na pali hooku'i o na waoakua. o Moravia, e moe iho oe ilalo, oiai au e hele ana e hui pu me ka ilamuku no ko kaua aeia mai, o kaua pu kekahi e komo iloko o na hookuku ana. ma na lealea o ka la apopo." Elike me.ka leo kauoha, pela iho la i kukuli iho ai ka lio ulaula iluna o ka lepo, alaila haule iho la no hoi ke kino holookoa, a moe aoao iho la elike me ke ano mau o ka moe ana a na lio. Hele pololei aku la hoi ke kanaka kuapuu a ku mamua pono mai o ke alo o ka ilamuku, wehe ae la i kona papale, 110 ke aloha'ana, o kona hoomaka atcū la 110 ia e kamailio: ■ "E Sa Ilamuku, e ae mai, e hoike aku au imua ou i ko'u manao oka hoea ana mai la. oia keia: Owai ka naita oka lio ulaula o Moravia, a i hele mai la au e hoike aku ia oe, owau kekahi moho i makemake e komo ma na lealea o ka la apopo, oia hoi ka mokomoko me ka heihei kukini. lna ua pono keia noi a'u imua ou e ka mea hanohano, alaila i» kau inoa e hoopaa aku āi iloko o kau pepa hoomanao, oia no o La!ladova." "Ke ae aku nei au. o oe pu kekahi e komo iloko o na hookuku ana o ka la apopo,.nolaila ma ka hora ekahi pon<>i 0 ka auwina la e hoea mai ai oe me kou mau makaukau apau a ia wa e ikeia ai owai la ka mea nana e aha'i ae ana i ka lanakila o na lealea a elua. "Hal ha!" i hooho ae ai ua wahi kuapuu nei, me ka noke pu ana ae no hoi i ka akaaka. "Akahi no a makepono keia hele ana mai la, ua komo pu aku la e kakele ma ke kahua lealea. O, na Lanad.ova auanei e pa'ipa'i āku i ke poo o na kanaka kaulana o Europa i ka la apopo, a e h(johaahaa aku hoi ia lakou apau nialalo o kona mau kapuai wawae,"ia wa 1 kowaliwali ae ai oia i kana pahikaua nui i ka lewa, me he wahi laau liilii loa la ka mama. Hakalia no a pau kela mau olelo a ua wahi kuapuu hoopahaohao nei, o kona kahea aku 1a no ia i kona lio, e ala ae iluna, a elike me ka mea i lohe i ka olelo, pela iho la ua lio ulaula nei i ala ae ai, ,a holo mai la imua o kona kahu. o ke kau ae la nō hoi ia o ke kanaka elemakule ma kona kua. a holo aku la iwaena o ke kahua akea. a ma keia wahi, i hoea mai la kakou i ka hopena o na hana ma kela la, no ka mea ke huli hoi la na kanaka no ko lakou mau wahi like ole, nana aku oe ia la, moe kaoo e huli hoi la no ke kulanakauhale. r> , , (Aole i pau) ,r .. _ .