Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 45, 9 November 1917 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

1 \VASHINGTON, 0-:t. Ki.—l'n h } .oih» i.i «> ko komilo n k;i knua nan» «■ kuiii n;i l}iko 110 ka oihana k;iua i keia lu u.ii a»Miki> 110 ka hana aua i owalu miliona j>aa kainaa no ka oihana kaua. 0 kc kumukuai Joa he $40,000,000. Ua manao ke komite e hooponopono nio na liui hanii ili no ka boemi ann niai i ke kumukuai nuiu o ku i'li ume na niateria kupono e ae i inakemakeia. Hoolako ia na Haleliana < Lako Kaua Uukini Apau j BTOCKHOL.\r, Oet. 16.—He hoike j lioolana loa inai i ka noonoo e pili ana 1 na halehana lako kaua iwaenakonu loa uku o l{u*iu ka i loaa mai ke komiaiua niui, e iiolm j)ooia ana e ke Kenerala (Jeniionius, o ka j)iialikoa Eukini, a e kekalii o na Keneiala Pelekane i pau koke aku nei kana uana ana i na halehaua lako kaua apau i kukulu hou ia ae ni, a i ole e hunaia inai la no inanawa, no ka hana ana i rfa mokulele, na pu ame ua poka uia llusia. Un launa a kamailio pu ka uiea kakau nieahou o ka Nupepa As.sodated Press me kekahi kauaka i hele pu me na keuerala no ka nana aiia i na halehana. Ma kaua hoakaka o na halehana lako kaua o Rusia i kuknluia i nei nianawa, he mau hale hana i kukuluia mamuli o ke emi loa mai o ka loaa ana o na lako kana mai na aupuni.hui e ae mai, ua ikeia o kekahi kela o na halehana iako kaua i hoolakoia me na mea apau o ke ano hou loa, a he mau halehana hoi i makaukau no ka liana ana i na lako kaua apau ! elike me ko na aupuni nni e ae. j Ua komo pu malok'o o ia mau halehana ua hale e hanaia ai na mokulele, i ! aneane e paa i nei manawa, he hale-1 hana pu mikini, oia ka hale e hoohana ! "kokeia mai la i nei manawa, a he mau j halehana pu kuniahi ma na walii lehulehu like ole o ka aina. Hoopiholoia na Mokukaua Kelemania e na Mokukaua Pelekane LONDOX, Nov. 4. —Iloko o ka wa .! kaua ana na mokukaua maloko o ke Kov?a Cattegat ma ka la i nehinei, ua hoopiholoia e kekahi aumokukaua Pelekane kekahi mokukaua koluia Kelemania ame kekahi moku powa Kelemania mawaho ae. o umi mau moku i lako me na pu, oiai lakou mawaho ae o ke kapa o J3elegiuma. He mokukaua holo-

mama loa i hoolakoia me ka uwiia ka i ku aku i na pokn pa-hu a pau i ka naliaha i na j<u a na moku wawahi toj>i<lo. Maluna o ia mokukaua he kanakolu poe i i make a o ke koena iho ho 91 ua j>aa j mai lie mau paahao, mahope o ko lnkou 1 kau ana aku ihma o na waapa. J Pau ka Mokukaua i ka A-ia e | ke Ahi Mai na Pu Kuniahi Mai O Ua mokukaua kokua Kelemaniil i uahaha ai i iiehinei oia ka Marie, ua hoolakoia ia me eono mau j>u kuuialn 6 iniha, a he 91 ka nui o na kauaka o kona ko-lu, he i<o o lakou i niake, oiai 8 kaua ana nie na moku wawahi topi«lo. Ua halawai aku ke aumoku kaua Pelekane me ia ma kalii aneane he 10 mile ma ka akau aku o KuUen a hoomaka koke mai la kona ki ana a ua panaiia aku ia e na moku wawahi topido me ka maumaua Ipa o ke kipokaia ana aku, a maloko o na minuke he umi ua aia ae la ka Maiie e ke ahi, a o ka poe i make ole ua kau koke lakou iluna o ua waapa. la wa i kauia ae ai ka hoailona no ka hoopau i ke kiia amT aku a o ka po(Ti lioao aku ai e holo ua paa lakou i ka hopnia he mau paahao. O na moku e ae i lako me na pu a e "holo.like aDa me ka !Marie kekahi ( i hoopiholo pu ia, he heluna nui o ko lakōu mau kanaka i make a i piholo pu me ka moku, o ke koeua iho ua paa i kn hoj>uia he mau j»aahao. Hoopiholoia ka Moku Powa Kelei mania e na liloku Wawahi Topido Maloko pu o ke Kowa Cattegat y& * hoea aku ke aumoku wawahi topido Pelekane malaila a halawai me ka moku jpowa Kelemania Croeodile, he mokuahi j o 1000 tona ke kaumaha a he 100 ka j nui o kona ko-lu. Ua hoopiholoia ia, a j pela me elima mau nioku' hole loa e holo | ana me ia i ka wa i hoomaka aku i ai na moku wawahi topido Pelekane e kaua ia lakou. Ua hoikeia ae e ka Haku o lea Aha Moana he elua mau mokukaua Kelemania nunui a he umi mau moku liilii iho i hoopiholoia. Mawaho ae o ke kapakai o Belegiuma ua halawai pu aku na moku wawa hi topido Pelekane me kekahi moku Kelemania holomama i hoolakoia me ka uwila, a he mau poka kakaileahi wale no ka i kiia aku iaia ua piholo koke iho la ia i ka hohopu. 0 ka piha ana i§t q ka

unii kum;ini:ik:ilii o n;i inoku liilii ilio i hoo|i.ilioloiu niawalio ac o na niokukaua miiiui t*luīt. ! Aole liookahi kan;:ka o ke.in moku hoi pakele aku. O kc <'rot'oiiile oia ka nioku powa iinna i hoopiholo i na moku kalepa Norewai, Buedena aine J.)onemaka i hoopiholoia ni ina kekahi nianawa L hala koke aku uei, a nia ka la aku la i nehiiiei i hoopau ia ai kana hiku ana, no in moku i hoounaiu aku ai na nioku wa-walii lopielo e luili a kaua aku. Haalele na Kelemania i ka Aina i Ma-u i ke Koko o ko Lakou Mau Koa PARIS, Nov. 4.—\o ka li]o o ua kaua lanakila i loaa i na Palani ma na wahi e pili ana i ka iruliwai Aisne iloko o na la he umi i liala i mea waiwai nui i haaleleia iho ai e na- Kelemania ka lioao lieu ana mai e paa i ka lakou mau laina ina na wahi apau e pili ana i na kiekiena palahalaha o (Jhennus dea Dames, a ua emi aku lakou ihope i kekalii laina 'hou īna ka akau aku o ka Muliwai Ailette. lloko o keia emi liope ana o na Kelemania £ftieane ma kahi o kanaha mile kuea hou i lilo mai i na Palaui, lic wahi i ma'u me ke koko o na koa Kelemania ame ka pa ilina o na umi kaukani kiho make o na koa i waeia o Kelemania. 0 keia kahua i haaleleia iho la e na Kelepiania he 13 mile ke akea, o ka lakou laina hou he like me ka hoaka, owaena o ka laina e hoopakele ana ia i ke kulanakauhale o Laon, a o kekahi kilii ma ka luiua kahiko ma Anizy, nia ke komohana, a ma Neufehatel, nia ka hikina. O kahi hohonu loa o ka laina i haaleleia iho ai he aneane eono mile. Kahi o na Kaua Hookahe Koko Weliweli L *

kj ne Kuia palahalaha kiekie o Chemins iles ames kahi o na kaua weliweli loa i hooukaia, a o kalii no hoi ia i ikeia ai ka hoauhee ame ka hoopio nui ia āna o na Kelemania, ina ka hoohalike ana ua like keia hooauhee ia'ana ame keia luku nui ja ana ma na wahi apau ma keia wahi me ka lyku nui ia ana o lakou ma ka manawa i hoaoia ai e lawepio ia Verdun. I kela ame keia la ua hoouna mai ke Keikialii a Hooilina Kalaunu i kona mau pualikoa i luhi a i nawaliwali kahi o na auwaha a n<i Palani, a i kela ame keia la ua okiia

aku lakou ine ho manu la a hoauheeia aku ihopo. Iloko o ke" ka«weln nine ka haulelau he lō innnawa a ua Kelemauia i lelo knun mai ni lualuna o na Palnni 0 pna nnn i na Iniua auwaha ma na Avahi kiekie o»ka aiun palahalaha kiekie, lehulehu o ia mau lele kaua ana mai me na pualikoa nui hewahewa wale no. Ma kekahi niau manawa knkaikalii ua lilo aku ua auwaha a na Palnni in lakou, eia nae aole hookahi manawa i paa loihi ai na Kelemanin ia mnu wnhi i lilo aku ni in Inkou. ua hoauliee hou in aku lakou mailaila aku i ka wa a na Palaui i lele kaua hou aku ai. Hoomaka na Palani e nee Imua ■• , Elua mau pule i hala ua ka 'i aku la na Pnlnni imun no ke kaua ann, un liolomoku loa ia lele kaua ana aku a lakou a ua hoaulioeia aku nn Kelemania me ka holo kau liilii ann i o n iauei. Ua emi hope aku lakou a ke kualnpa komohana me ka lilo mni i na Pnlani o eha haueii ame iwakalua mau pu kunialii, nnenne ewalu hstneri pu mikiui a he mau kaukani o na pnnhao. Mamuli o keia hoauheeia ana aneaue hiki ole i na Ke-1 leniania ke hoolawn mai i mnu koa ma ka lakou mau kahua apau ma ka hema mai o ka Muliwai Ailette, kahi a lakou 1 hnalele inai la i nei manawn. Ua lio-1 ikeia mni ma ka lono kelekalapa niai Berlin niai kela emi liopē nna aku la a na kon Kelemnnia, aolie nae he hoakaka ! mni i ke kuinu o ia emi hope aua aku. O kola oini liope ann aku aole ia mamuli 0 ko kaua ana nku a ua Pnlaui, walii a kn hoike mai Berlin mni. 0 ke aupuni lielgium ka i hoilee mni mn kn la i nehinei mai ke kapitnla mni no ka manawa mn llavre he mau liiohiona niaopopo loa ka i ikeia uo ko Keleinanin hookna'wnle holookon nku i koua mau koa mailoko aku o Belegium marn.ua o kn hiki nnn mni o ke anu o ka hooilo. I kulike ni nie nn hoike hiki ke hiliuaiia i lonn aleu i Havro, aia na Kelemauia ke liao wale la i ua mea apau e loaa ana in hikou maloko o B«>lgium m-i na wahi e pnain ana e lakou ma ke komohana ae o ka laina SeheUit, pau na halehana i ka wawahiia a o na mikini aj>au i hiki ke laweia ua hoouuaia aku 1 Kelomania. Maloko o kekahi apana wahi lehuleliu o na halehana ehiku o na halewili 0 11 ka nui i pau na mikini i ka wawahi ia a laweia, a o kekahi mau halehana e aku un pau i ka wnwahiin, n lilo i mea ole. O nn nien wniwni e ne i liaaleleia iho ua pnu lon i kn lawein, o na nno liao apau ua laweia a hoounaia aku i Kelemanin. . Maloko o ka Aina Hemolele Ite liilii loa na knun i.hooukaia nialuua o kekahi o na kahua ma Europa 1 nehinei. j\Tai Palestine mai . kekahi lono e hoike ana no ka loaa ana. i na Pelekaue o kekahi kaua lanakila liou, eia nao ua hooiia ne ka na Pelekano pna ana maluna o ke kulanaknuhale o Gasn, kokoke i lerusalema. Ma keia wahi i ka'i aku ai na Pelekane imun elua mile a oi, ine ka hoauheeia nku o Tureke iho]>e me ko lakou mnu kenemla Kelemania. Ma ka lono hoi mai Petrograd mai e hoakaka ana ia i ko na koa Rukini kupaa ole ma ka aoao o ke aupuni ma na walii apau o ka laina ma ka hikinn, o na koa Hukini ma ke kahua Vilna un hoomaka aku lakou e hui pu ma ke ano he mau lioaloha me ko lakou mau enemi Kelemania. Hoohanaia na Kaikamahine Belgium ma ka Eli ana i Mau Auwana PARIS, N'ov. 5. —Ua kauohaia na waliine a pela me nn o Belgium e hana i ka liana a na kane kino iknikn a ua howeliweli pu ia aku no lioi e hana mn kahi e kiia mai ana o na poka no ka hooko ana aku i ka hnna; o keia ko ano hana hoomainoino i hoolahaia ne maloko o na nupepn i laweia niai ua paaliao Kelemania niai iloko o ke>kaua lauakila na pualikoa Pelekane ma kekahi manawa kokoke i ha'a. Ua hoolahaia ae maloko o na nupepa na auo hana lioomainoino i liiki ole ke manaoioia, eia nae, ua loaa na lono oiaio mai kekahi mau alahele mai e hiki ole ai e lo.na iho kekahi manao kanalua no ka hana i 'o ia auā o ia mau ano hana i keia manawa. Ua ka'iia aku na «(nhiue ame na kaikamahine Belgium.no kahi o ka poino ame ka make e na Kēlemania a kokoke loa i ke kahua kaōa, he mau wahi e lilo ai lakou i īnau pio na na'poka o na pukumahpa~na Aupuni Hui, a malaila lakou e Kauohaia. aku āi e eli i mau auwaha a ma kekahi mān liana e ae e kokua aku ai i ka hana ana i na auwaha. He buke e hoakaka ana i na mea apau .e hanaia*aku ai ka i loaa aku ma ke kino o kekahi aliikoa Kelemania ana o ka malama ana, a laweia mai iaia inai mn "kekahi manawa i hala koke aku nei, a maloko o ia wahi buke e hoakaka ana i ke ano o ka hoōhanaia ua o na wahine. "TC lioakaka pu ana maloko o ia wahi b'uke lehulehu wale na wahine i kaa mai malalo o ka hoomalu ana a keia aliikoa Kelemania a e hoakaka pu ana no hoi i ua ano hana apau a ia mau wahine'i kauohaia aku ai e lmna ka nui o na p'oino i halawai akij me lakou ma na wahi a lakou i hoonohoia aku ai e hana, ma kahi o ua poka a na Aupuni Hui e lele makawahi aku ana. O ke Gas Oi Loa o ka Luku ke Hoohanaia Mai la e na Palani XEW YOBK, Nov. s.—He gas palena ole o kana luku ana a i oi aku ka make inamua o ka na Kelemania make Uu i huuaia e na Palani a ikeia ka holo-

]>o»o lon, a me ia a»o ga« i a v. ; ai he niau pualikoa lohulohu ;i Kc Ki ser iua kokuhi mauawa oliko m<> ka i iawoia niai ianoi o kokalii inau k;,īiika Anioi'ikn kalaiwa kaa mai. lu- n- u naka i hooa mai ianoi nialuiia o mpkuahi Ainoiika. "1 ka wa a na Kolomania iki !i, ;u 3 [ i ka lakou gns liope loa o ka lianaia ;ui-i 0 lilo ai ka hnuu ana, ina 110 m,> j ;l ~a . j 1 ka paluluia, i moa anoano hiki 010. ifi inniiiwa i noonoo ai im i> ;i e liaua i gas nn lakou 110 k» h:t: ana aku ma ia auo o ka luku ai:;i o: k-> me ka nn Kolomania, nma ka i lu ij !A ana i loaa ai ia lakou keia ano j „ oi aku ka luku ana a keia ano ,i , ;i Palani ko hoohalikein 1110 ko „ :l . keke (mustartl) lioopoino 010 i k,. a na Kelemania. O koia ano |' u . laui nole hiki i ka inoa palulu ko 1i,,,,. pakole i ko ola o ko knnaka, „., ;l liohono, eia iiao, i ka wa o hauu a ; k.' kahi e puka mai ana ko koko m . !.,k > inai o na akenmma me ka hikiuaw, Ma kekahi o ko kiia ana ,-.k i he f>oo mnu koa Kelemania i loaa ai.ii ii:l make maloko o ko lakou mau auwaiia, ua paa ko Inkou mnu hoh'liolmn ; U paluluia, oia nao, ua ]>au lon n.i lak-u i ka make. Ua Kipa Aku ka Moi Keoki e ike i "* na Koa Amerika ma ke Kahua Kaua "\VASIIINGTON, Xov. - C ;I j . ;l aku ka Moi Keoki o Boritania Nui ain»> ke kuhina nui Palani P;ūnUvo ma l.ahi a {i«*i poka pn-'hu pukuniahi a na K.-] t >. mania o lole mnkawalu mai ana m,. i„> mau pnknua la, aua leipa aku ik r i na koa Amoi'ikn ma ka maliolo i li,juka twaleia no lakou ina ko knhua kaua a ii Palnni ma ka la aku la i nohiin'i. i; liolo aku aua ka Moi Keoki no Itali:i no ka hooiaio ana aku i konn nupiuu lim e hanwiia aku ana na kokua hikī ldaa mai l'eiekane nku iloko o k .: a hora o ka poino. Oiai na pu kuninhi a na KoloiiKm n r» hoolele mai ana i na poka pa hu ikaika loa innluna o ka niahele o ko kaini'i kaua e pnaia ana e na koa Amorika in.i ka hapa komohana, īne na poka pa ).n t> pn-hu nna nia kola a ma keia wahi n ka Moi o Pelekaue ame Irelnni a o ka Kme pera hoi o Inia aine ke kuhina nui l'a lnni e hele nku ana, un hoomau aku li no laua i ka hele ana noloko o nn au« i ha a na koa Anicrika n ikeinaka aku i:t i na koa o ko laua aupuni hui hop»- |o:i e hakoko ana me ko lakou eneiai, iihoahui i komo pu niai a e hana ana !:». īnana'wa ma ke kaua nui. Oiai oia e holo aku ana no Ilaiin ua loaa i ka Moi Pelokane kn mnnnwa ku pono loa e holo nku ni e iko i na k >a Amerika, me ia ike aku no i ka poiin'. Ua ike no oia i na palikon Amorika om: lakou e ao'ia ana maloko o Knolani. • ::> nao aolo oia i ike mnmun ia lakou ii<»ku o ka wa o kaua maoli ana. Haalele iho ka Moi no Italia Mahope o na Kukakuka Aiia Ua hoikoia mai ia nei inai La.iana ii>)i mn ka lono keleknlapa o nohinoi k<i t:i Moi Keoki hnalele ana inai a holo la no Italia, a ma ka lono mai l'an-:i mni o ke kuhina nui Pnlani krkain i ukali pu aku iaia no ke knhun a im koa Ameiika e pna ?ina nme ka hoopolol. ī « ko kiia nnn mai o na pu kuniahi a n;i Kelomnuia nia ia mnhele me l.a li:iiiaii:i loa o ke kiia ana mai. Mahope iho o ka malninaia aua " ahakuka me »a kenerala o ka pualikn- 1 ' Polokano, i holo aku ai ka moi tm> 1* < lia. K lawe kino aku ana oia ma ■< la i na hooiaio ana ia Italia aia <» I kane mahope ona, a e hanwi aku n.:. ' i kokun apau i makemakeia oliko in. I ■;» hiki. Ua ikeia me ka niaopopo l";i *•'<■ lioopilikia ia o ua noonoo o kn lnhui i hope o ka honuheeia ana o na puali*"'» Italia maluna o ke kaliun kaua a lo- u' keehiunhnna kn i hoomakauknuia i<" ' pale ana aku i ka poino a i 010 i.<- < ri hooinamW ana ae i na mnuao ka\i"i.<l: i " ka lahui. Ua Haawi Mua ia Aku na Kokua Ta manawa hookahi ke hoiko aku !•'» o Enelaiii ame Palaiii i ko laua Inii i 1 ana aku me Italia a kaua aku n<> K ' keakea ana aku i ka nee hou ana 111 o ko lakou niau euemi imua nolok<' << ' 1 okana aina Ilalia. I nei mnawa '' ' unaia aku ua pu kuniahi, na ]»oka ;<• " na lako ai a inau lako kaua e u' 1 . a i • 1 me kekahi poe akamai loa i k<> !>;< '• 1 na aiipuiii a elua a aia lakou m;i !><" ' hele e hoea aku ai no kekahi wahi n 1 loko o »Italia no ke kukakuka ana. ! > :hui pui ak'u aua lakou me ka Moi K • no ka hooiaio ana; aku i un Ualia <• I'' awi-aku ana lakou i na waiwai i m: Hiakeia, a no ka hooiaio hou ana i 1 hoi ia lakou ina o kela mau moa i I" 1 '' unain aku na mea i makomakeia.