Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 48, 30 November 1917 — O KA EKALESIA O IESU KRISTO NO NA POE HOANO O NA LA HOPE NEI I HOOPONOPONO HOUIA, KA EKALESIA OIAIO O KE AKUA [ARTICLE]

O KA EKALESIA O IESU KRISTO NO NA POE HOANO O NA LA HOPE NEI I HOOPONOPONO HOUIA, KA EKALESIA OIAIO O KE AKUA

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, weliua pu kaua:—Olelo hoa'ia'i pokole: Iniua ou e Hawaii lalnii aloha anie na niakamaka hoohialaai o ko ke Kilohana nei niau anoai pili hoomana Akua oiaio, ano, ke nouoi aku nei au i kou oluolu eae mai ia'u e waiho aku i keia mau hoike a alakai oiaio e pili ana no ka eknlesia ame ka euanelio oiaio hookahi wale iho no, a e lioomanao uui ia, iloko 0 ka oukou kaupaoha kaulike aua, aole loa keia mau hoomaikeike ana aku, he hoino a keehi pili ekalesia paha; aole, aole loa ia o ka'u upu ana; aka, oka oiaio o na oiaio, o ia, o ia wale uo ka'u 1 anoi nui ai, nou e ke kane, ka wahine ame ke keiki llawaii iini nui i ka oiaio, a moekahi, a mauae ole loa lioi, mē Kona mau knnawai heinolele loa, ame Kana mau kauoha liopena ole, mahalo.

1 Mamuli no o ka ke Akua alakai a kauoha ia Mo.se ame koua mau kakoo, pela no o Moso i wae a lioonohonoho iho ai i na luna ō ka ekaleaia o ke Akua ma ka waonahele, Mose, Aarona ame Hura na peresideua mau loa, peuei: A i ka wa a Mose i kikoo aku ai i kona lima ikaika ka Isaraela ,a i ka wa i alu mai ai kona liina ikaika ka Ameleka, kaumaha iho la ko Mose mau lima a lawe lakou i ka poliaku a hoonoho iho la malalo iho ona, a uoho iho la ia maluna, a o Aarona laua o llura, paepae ao la laua i kona muu lima, o kokalii ma kekahi aoao, a, o kela nia kela aoao; a paa iho la koua inau liiua a ii«ipoo ka la. Puk. .17:11-12. He 12 kauaka e liele maniua o ka pahu berita o ke Akua, hea aku la o losua i ka poe kanaka he 12 ana i lioomakaukau ai 110 na mamo a Isaraela, pakahi ke kanaka i ka ōhana hookahi. Olelo mai la o losua ia lakou e hele ae oukou mainua o ka pahu o lehova, o ko oukou Akua, maloko o loredane, a e lawe pakahi ke kanaka ma koua poohiwi i ka pohaku no oukou, e hoohalike i ka heluna ine na ohana o na mamo a Isaraela. losua 4:4-5. I mau kahuna kiekie, a o ke kahuna nui iwaena o kona poe hoahanau maluna iho o kona poo i nininiia ai ka aila poui, a. ua hoolaaia e konin i ke kapa, aole lioi e uhae i kona mau kapa. Oihk. 21:10 l.pue KananiKu —Olelo mai la o lehova ! ia Mose, e houluulu mai oe i O'u nei i na kanaka he kanahiku o ka poe kahiko 0 ka Isaraela, i na mea au e ike ai lie poe kahiko o na kanaka, a he j»oe luua hoi no lakou; a e ka'i mai oe ia lakou ma ka halelewa o ke anaina i ku ai lakou me oe ilaila ,a e iho no au ilalo, e kainailio pu ine oe ilaila; a e lawe Au 1 ko ka Uhane maluna ou, a e kau aku maluna o lakou, a e a-mo pu lakou me oe i ke kaumaha o na kanaka i halihali ole ai oe, o oe wale no ia mea. Xah. 11:16-17. I poe lunakahiko —E hoomanao i na | nianawa kahiko, e noonoo i ua inakahiki ona lianauna apau. E ninau aku i kou makuakane, naua e hoike mai ia oe i na lunakahiko ou, na lakou e ha'i nmi ia | oe. Kan. 112:7. 01010 inai la o lehova jia I\Iose: E houluulu mai oe i O'n nei i na kanaka ha 70 o ka poe kahito o ka Isaraera, i na inea au e ike ai i-e poe kahiko o ua kanaka, a he poe' luna hoi no lakou; a e ka'i inai oe ia lakou ma ka halelewa o ke anaina i ku ai lakou īne oe ilaila. Nah. 11:1G. I ]ioe kahuna —A e ka'i mai hoi oe i kana niau keikikane, a e hookomo d na |)alule maluna o lakou; a e kaei ia lakou i na kaei, ia Aaroua ame kana mau koikikane pu, a e nakiikii hoi i na papale maluna o lakou; a o ka oihana a ke kahuna na lakou no, he kanawai uiau loa ia; a e hoolaa oe ia Aarona ame kana mau keikikano. Puk.-29:8-9. A e hana ke kahuna i kalahala ma ke alo o lehova, a e kalaia no oia, no ka moa ana i hana ai, i ka mea i hewa ai. Oihk. (5:7.

I porters a i ole i »liakou:i.—A īnaho]>o ilio hoomakauknu lakou no lakou iho m no na kahuna, no ka mea, o na kahuna keiki a Aarona, ua lilo lakou i ka mohai ana i na mohaikunka me na mea momona, a po ka la, uo ia mea hooinakaukau na levi no lakou iho, a no ka poe kahuna na keiki a Aarona; a ma ko-lakou wahi, ka poe mele, na keiki a Asapa, o lakou elilee me ke kauoha a Davida, aine Asapa, aine Hemana anie leilutuna, ke kaula a ke alii; a o na mea kiai puka ma kela puka keia puka lakou, aole o lakou kuleaua e haalelo ai i ka -lakou lawelawe ana, ao ka mea, ua hoomakaukau ko lakou poe lioahanau, o na Levi no lakon. Oihalii 35:14-15. Ka Ekalesia o Kristo —Ma na la o keia poe alii, e kukulu mai ai ke Akua o ka laui i aupuni mnu loa (Ekalesia o Kristo), aole hoi e hoohioloia ia aupuni; aole nae ia e lilo no ka lahuikanaka e, aka, iaia no e weliweli 'liilii auanei a okaoka loa keiu, mau aupuni apau, a e mau loa aku ana no in. A i kou ike aua i ua pohaku la i kalai l'ina oit ai mailoko mai o ka nia.nni i wolav/oiu liilii ai ka hao, ame ke keleaw«« ame 1 a palolo, ame ke <lala ame ko g«la. o ia ko ke Akua kiekie hoike ana mai i ke aln i na mea-e hiki mai «na malu.-p'.?, ua oiaio kn, moe a o kona hoik'i ua paa loa. Dan. 2:44-45. Na hoike'iia a Tesu T\risto no ke ano o kona ekalesia ke hiki mai, penei: TJa ikeia akn la kekahi mea kupanaha loa nia ka lani, he wahine (Ekalesia) i honaliuia i ka la, (Uhane Hemolele) a aia hoi ka mahina malalo o kona wawae. a 0 na hoku unmkumamahia (na LunnoleJo he J2) o ia kona leialii. Hoik. 12:1. . O Petero, lakobn ame loane na peresi«lena mua loa o ka Ekaleaia o lesū Kristo. ina peuei: A hala ae ta na la eono, kono ae la o lesu ia Petero me lakobo ame loane kona kaikaina, a ka'i aku la ia iakou ma kahi mehameha ma ka nwiuna kiekie; hoopaha'oha'o 'ih'o la- Ia imua o lakou; alohi mai la kona hplehelena elike me ka la, a mai la kona aahu elike me ka malamalama; aia hoi ikea ae la e lakou o Mose ame Elia e kamailio pu ana me la. Olelo aku la o Petero ia" lesu, i aku la: E ka Haku'| he pono no kakou ke nolio maanei: ina oe e makemakē, e kukulu nmkou i mau halelewa i ekolu, nou kekahi, no Mosc kekahi, a no Elia kekahi. I\tat.. 17:1-4. Alaila, hele aku la o lesu mo lakou ma kekahi wshi o Gotese.mane ka.inoa; 1 mai la ia i ka poe haumana, e noho iho oukou maanei, e liele aku Au e pule ma o. Lnwe aku la Oia ia Petero ame na keiki elua Zebe<laio., hoomaka iho la Ia e luuluu ilio ame ke kaumaha; alaila i mai la Oia'ia lakou: Ua kaumaha loa kuu Uhane elike me ka ihake, e noho iho oukou maauei, a e kiai pu me Au. Mat. 26:36-38. . A ike mai la o lakobo me Kepa ame īoane i manaoia - lie mau kia i ka maikai i haawiia mai ia'u, ha-

awi mai la lakou ia maua mc Bronaba i na linia akau e hoolauna pu ai, i hele maua iko na aina a o lakou ika poe okij>oe]»oe. (tcl. 2:9.

| Ko le.su Kristo koho ana i Kana mau j lunaolelo he 12, penei: A hea jie la Ia i Kaua poe haumana he 12, alaila haawi mai la i ka mana no lakou e mahiki aku ai i na uhane ino, a e hoola aku ai i na ina 'i ap'au ame ua iiawaliwali apau. Mat. 10:1-4. E ike a e a'o iho o ka lakou hoola ma'i> a nawaliwali; eia no ia, e p'ule kaulima ame ka aila. (Tak. 5:14-15. Aele loa he hoohiki ia Satana ia. 2 Tesal 2:9-10. Ko lesu K*risto koho ana i kahuna uui penei: No ia mea hoi e na hoahanau ! laa, ka poe i hea pu ia uiai mai ka lani j mai, e manao nui i na lunaolelo ame na i kahuna nui a kakou i hooiaio aku ai o I Kristo lesu, ka mea i malama pono i | koua inea naua i. hoolilo mai, elike hoi | ine Mose iloko o kona hale apau. No ka mea, ua pono e hoonani nui ia aku | oia mamua o Mose, elike ine ka oi aua l o ka mahaloia o ka inea nana i hana i Ika hale mamua o ka hale. Heb. 2:1-3. I I*a koho aku no o lesu Kristo i ka- | naliiku, penei: A mahope iho o keia mau j mea hoomaopopo mai la ka Haku i kej kahi poe he kanahiku a hoouna papalua aku la Oia ia lakou mamua Ona i na wahi apau Ana i manao ai e hele aku ana. Alaila, olelo mai la Oia ia lakou, he"nui ka ai i 00, he uuku ka iioe nana e ohi; nolaila e pule aku ai oukou i ka [ llaku o ke kihapai e hoouna oia i poe hana i?»olu i Kana ai. Luk. 10:1-2. A e koho ana no lakou i ua luuakahi- , ko, ma kela ekalesia, keia ekalesia, pule ! aku la ame ka liookeai, a liaa-wi aku la ia lakou i ka Haku, i ka īnea a lakoū i manaoio aku ai. Eia ka'u mea i wailio aku ai ia oe ma Kerete, i hooponopono oe i īla hemaheina, a e kukulu hoi i na lunakahiko iloko o na leulanakauliale apau elike me ka'u i kauoha ai ia oe. Tito 1:5. Koho no o lesu Kristo i poe kahuna nui no ekalesia, penei: I ke au ia Herode ke alii o ludea, e nolio ana kekahi kahuna o,Zakaria kona no ka papa o Abia, a o kana wahine, no na kaikamahine ia a Aarona, o Ēlizabeta kona inoa. Luk. 1:5. Hoounaia mai la e ke Akua kekahi kanaka, o loaue kona inoa. Hele mai la oia i mea hoike i hoike ai ia uo ua malaiualama la i manaoio ai> na kanaka apau ma Ona la. Aole iio oia ka malamalama, aka, ua hele mai ia e hoike i ka malamalama. loane 1:6-8. He kumu kekahi luua o ka ekalesin, peuei: Maloko hoi o ka ekalesia ma Anetioka kekalii mau kaula ame na kumu, o Barenaba kekahi ame Simeoua i kapaia o Nigera, ame Loukio uo Kurene ame Manaena i hanai pu ia me Hero«le ke kiaaina ame Saulo. Oih. 13:1. A ua hoonoho mai ke Akua i na mea maloko o ka ekaleaia o ka mua, o na luuaolelo; o ka lua, o na Kaula; o ke kolu, o. na kumu; a mahope na hana mana; alaila ka oihaua hoola ame na mea kokua ame na luna, ame na olelo i na olelo e. Kor. 12:28; Epeso 4:11. He Diakona kekahi, penei: O Paulo ame Tinioteo na kauwa 'a lesu Kristo e noho ana i Pilipi, me na lunakiai ame na (laikona. Pil. 1:1. Pela hoi na puuku ekalesia, e pono e noho kuoo, aole alelo lua, aole lilo i ka waina nui, aole hoi aluuu wāle. E hoopaa ana i ka mea pohihihi o ka niauaoio īne ka nianao maemaē. E hooiaio mua ia hoi lakou nei a ikeia kā hala ole, alaila e lawe lakou i ka oiliana' puuku ekalesia. Tim. :>:8-10. H'e bihopa kekahi, penei: 0 Paulo ame Timoteo na kauwa a lesu Kristo, na ka poe haipule apau iloko o Kristo. lesu e noho ana i Pilipi, me ua iuuakiai. (bihopa), ame na daikono. Pilip 1:1. He olelo oiaio keia ina niakeiuake kekahi i ka oihana kahunapule, he hana īpaikai kana i makomake ai; eia ka pono no ke kahunapule, lio hala ole, lie kane na ka walūne hookahi, he kiai iaia : iho, lie kuoo, lie akamai hoi i ke a'o aku. I Tim. :',:l. 1 j A na ka Haku lesu Kriato ponoi no i haawi i komisina piha no kana poe luuaolelo e hele ai e haiao i Kana Ēu-1 anelio mai kona ,Mukua Hemolele loa| mai; a o ka mea e lohe a manaoio a ! hoomau ahiki i ka hopena e loaa iaia ke ola inau loa iloko o ke aupuui o ke Akua kahi o ka-Makua, ke Keiki ame ka Ilhane Ilemolele e noho ai; a o keia Euanelio oia ka mana o ke Akua e ola ai. Rom. 1:16.

No keia Euaiielio wale 110 a ka Hak.u he 6 wale 110 k-umu ano nui i hoomakaukauia ai ke oia niaii loa imua o kona alo aole loxi no kahi liuanelio e ae, he make loa ka mea loaa inai, penei: Ina paha o makou a he anela paha mai ka lani mai, e ha'i aku i ka euanelio i ku-e i ka īnakou i ha'L aku ai ia oukou, e hoomaiuoinoia oia. Me ka makou i olelo ai manma, pela hoi au e olelo ho «aku nei, a'i ha'i aku kekahi ia oukou. i ka olelo ku e i ka mea a oukou i loaa ai e hooniainoinoia oia. Gal. 1:8-9. O keia mau haawina ula ka Uhaue Heinolele hookahi uo e hoohanaia ai iloko 0 kona ckalesia i na kau apau o ko ke ao nei. nee ana, oiai Kona ekalesia e ku aua, oiai ua haawi mai Oia i Kana hooiaio loa ana, peuei: Aia hoi Owau no me oukou i na manawa apau, ahiki i ka hopena o keia ao. Mat. 28:20. Ma o ka UUane Heiuolele la, he hookahi no ano a'o ana. A mawalio ae o keia, ua a'o a kukulu mai Oia i loina maluna o ka loiua, a i rula maluna o lea rula, i haawina a'o a hoomaikeike moakaka mai ia kakou na kanaka Hawaii, imi, noii, a huli ikaika 1 ka oiaio.o ke Akua ola mau i keia la a ka inau loa aku no, penei: Hnna ke Akua ia kakou, a aole loa na kahi mea e ae; k6 pono la kela. Kukulu ka Haku o lesu Kristo i Kona ekalesia elike u>e ia mamua ae nei; ke niaopopo la keia. E hoomaopopo loa maanei, penei: Iloko o ko Kristo noeau kiekie loa ua hoohalike loa aku Oia i na luna like ole o Kona ekaleaia me na lala like ole o ko kakou peuei no ia: 0 ke kaula, o ke poo ia; o Ha lunaolelo, o ka maka ia; e na kumu, o ka pepeiao ia; o na lunakahileo, o ka waha ia; o ka hihopa ame ke (liakona, o na linia ia; o na kanahik'u, o na wawae ia; o kja mea la/nakila, e ili-mai keia inau mea apau nona; a e lilo au i Akua nona, a oia hoi--, i keiki Na'u. Iloik. 21:7.

A i ka A. D. 420 i holo alru ai ua wahine la (Ekaleaia. o le.su Kristo) i ku waoualiele. ma kahv a ke Akua i hoomakaukau ai, uona, i hanai lakou iaia inalaila i na la (1260. .H0ik;12:6.) A nalo aku I» hoi- k6ia wahiiwe like uo i olelo ia ma ka pauku ekahi ua aahuia me ka la, me na hoku he 12 kona kalaunu nia kona jxjo. Hoik. 12:1. O ia ka wa a loane i ike liou aku .ai he wahine hou (Ekalesia Kakolika Roma); ua hoaahuia ka wahiue i ka loie poni ame ka ula; ua hoonaniia i ke gula ame ka pohaku maikai ame ka momi, hc kiaha gula ma kona liina, ua piha i ua mea hoopailua ame na mea paumaele o kona nioekolohe aiia; a he ole ka leialii o keia wa-

hino nie ka loinlii o kn wahino īmm ac noi he 112 hoku ia (12 lunaololo), a o ka ia uoi hoi ua okiokiia (('arved) }»e--uoi: A \ia palapalaia ka inoa ma koua Jac, |va inea huna Bnbu)ona nui, ka makuahine o na wahine hookainakanui anie na mea hoopailua o ka honua. lloik. 17:4-5.

| Oka Euiopoia Constantine ko ahika- ! nana o ia au (elike nie ke Ivaiser o keia | hora) oia ka anakuak-ane o keia ekalesia Kutolika Konia i kukuhi ai ine ka {>au j)ono o na heniahenia i ka A. P. ō7O, mahope loa nini o ko Kristo ekal«?ia i holo ai a pee i ka waonahele. O ke kuimi, aole hookuhi kino kanaka manaoio i na ' a'o oiaio aua n ka enauelio n lvristo e oia aua ia wa; n o ia ke kunni koikoi j loa i knpa ia aku ai ia wa, o ke au ]>oeleele kOnouli loa o ko ke ao nei nee ana (no 12(50 la, mnkahiki, i hookahi la uo ka maJ<ahiki hooknhi. Kzek. 4:»i.) A o ka manawa '<60, o na nianawa 720 ame ka hapa o ka manawa 180, like ia me 12(i0 la. Dan. 12:7. l'a palun ka hoike a ua koikoi. A o na luna o keia ekalesia Katolika Roma, penei ne iu: (Uope, he elele a he hmaoleio kona ano (wahi a Father .1. C. Risselev ia 'u i ka 1907). Cardinal, arehbishop anie na kahuna. E hooinanao e na makamaka heluhelu 0 ke Kilohana i na hoolmlike a Kristo 1 na luna like ole o kona ekalesia me na "lala like ole o ko knkou kino, n e oluolu o ia ka kakou e.lawe uiai ai ano, a hookuku ae, penei: O ko kaula o ke poo ia i ko Kristo- eka,lesia, n i keia ekalesia lioi, aole knula; nolniln, aolie poo ō keia okalewi.a i hele niai «i uo 1.547 makaliiki, aolie hookalii olelo lioike niai ahiki inai nuo; aohe leialii na hoku 12 a o na lunaolelo hoi 12, o ia hoi ka i lioolialikeia me «a niaka, nolaila, aolie makn o keia ekalesia,; a ina o eardinela he wnha,-a o ka archbishop o kekahi lima ia, a o na kahuna lehulehu 0 na wawae ia, alaila, ua pau kikii kapakahi ke kii n lualii o ka elcalesia Ronia penei: O ka ekalesia Katolikn Roma, ua like loa oia me ke kino kanaka 1 piha pono ole; aohe poo, aohe nmka, aohe pepeiao, he waha ame liookahi lima me na wawae elua; a'owai o kakou e hauoli o ke ano iho la keia o kahi' kino knnaka e maaloalo niau ana imua o ko kakou noho ana olike me ia i keia la? Aole loa liookahi! Ua lioikeia mai ma Hoik. 17:5 he makuahine keia no kekahi mau wahine lej>ouli, nolaila ma o ka moolelo o ke ao nei i paanaau ia oukou c ko ke Kilohaiia nei poe lioohialaai, peuei: Ua hanau mai keia kuniulaau i kana hiapo oia ka ekalesia Lukela i ka 1507. Kalawiua i ka .lōM; Church of Englautl, 1534 moopuna ma Roma, Meiolika i ka 1729; Bapetizo i ka 1536; Kalitiano, i ka 1828. O keia ke au pouli oke ao nei, (e aho ka wa ia Samuela, he loaa kakaikahi ka loaa mai o ka olelo a ko Akua ia wa, Sam. 3:1.) A oiai no o loane e la"we helo ia aua e ka Uhane ma o a niaauei, ua ike hou aku oia i kekahi anela e lele aua iwaena o ka lani, iaia ka euanelio mau loa, e a'o ai i ka poe e noho la nia ka honua, a i ko na aina apau, aine na ohanu ame na olelo, aino na lahui kanaka: I niai ka la me ka leo uui: E maka'u i lee Akua, a e hoonani aku iaia; no ka mea, ua hiki niai ka hora o kona ho6i>a'i ana, e kukuli hoomaikai i mea nana i hana ka lani ame ka lionua, ame ke kai, ame ua waipuua. Hoik. 14:0-7. A i ka malama o Apeiiia 6, 1830, i kukulu ae ai o loepa Kamika, ke kaula, ka mea ike i ka ekalcsia o lesu Kristo no ka poe hoano o na la hope nei, ma Fayette, mokuaina o New York, īiia o na hoahanau la eouo, ma o ke alakai aine ke kuhikuhiiana a ka auela, oia no hoi kela anela i hoikeia ae nei ma Iloik. 14:(i-7; a pau pono loā ai mahope inai. A o na luna o ka ekalesia apau' loa a losepa Kamika i hoonoho ai, ua kulike toa no ia elilee me na luna o ko Kristo i kukulu ai i ka A. D. 32; a ua moekahi loa no hoi na luna i hoouoho.ia ai me na lala pakahi o ko kakou ihau kino, ka loiua huna a Kristo i kau keba āe al imua. o ko ke ao nei poe kukulu ekalesia, elike me ia a ko oukou hanohano i kilohi iho la.

A e hoomanao nui ia keia makahiki A. D. 1830, 0 ia'no ka piha pono aua o ka mauawa i ka 1010, a i hooko piha ia ai na wanana a na Kaula T)aniela i ha 'i e mai ai ame ka loane no hoi mai ia Kristo njai ma ka mokupuni 0 Patemosa, l)enei: 1 lianai lakou iaia malaila (waonaliele) i na la (makahiki) 1260. Hoik. 12:15; nolaila ua moekahi ka Oaniela hoike he 1260 ka huiua 0 na lu (iuakaliilu) me ka loane mau la (makahiki) .1260, nolaila 0 ka lioike a mi mea elua, ua ohūo; a 0 ka wanana ua ]>aa loa ia. Nolaila, o keia ekalesia a losepa Kaniika i kukulu ai a like loa 0 kona helehelena me na ekaleaia a Mo.se i kukulu ai īna ka waouahele, a me ke a'o ana uo hoi ia euanelio like loa, ame ka ekalesia a ka Haku lesu Kristo i kukulu ai ma ka aina o Palestine, 0 ia no ka ekal«sia a ka l'haue Hemolele i olelo ak,\i ai ia Paulo lie waha no he waha, peuei: Ke olelo paka mai nei ka Uhane, a i ka manawa mahope, e haalele kekahi poe i ka manaoio (ekalesia koua ano) I Tim. 411; nolaila o ke kukulu ekalesia a loscpa Kamika ke kaula oiaio o ke keneturia 18, ua oiaio loa; a 0 kona hoike ua sila paa loa ia! Nolaila, e hoomanao nui' ijl a inni hoopalsileha iki, 0 na ekalewia- Katolika Roma 0 ka {A. D. 570, Lukela 0 ka 1507; Kalawina, 1530; Bihopa, 1534; Mekotika, 172&; Bapetizo, 1536; Kalitiano, 1828, a pela aku); he oiaio o ua oiaio loa. ,He mau ekalesia poo ole, maka. ole, peperao ole a lima kahi lakou; elike 110 me ka hoike a lesu Kristo, a ua huhewa loa lakou nei. A owai \ia mana oi hou ae, mawaho ae o ka Haku mana nui o ka lani ame ka honua? Aolo loa hou ae! A ina ka 1847 i haalele iho ai o Brigham Youug ame kona auua manaoio i ka ekaleaia, a ko ae la ka ka Uhane. I Tim. 4:1. Hele a noho ina Lokopaakai, Utali, a ko ae la ka ke kaula a leromia, 17:6; a ina keia aiua i ha'i e ia mai ai c ke Akua i kukulu iho ai o Brigham Young i kona ekalesia i like pu loa na hoouohouoho ana o na luua me na luna o ka ekaleaia a lesu Kristo i kukulu ai ma lerusalema; ame ka losepa Kamika no hoi ma ka aina 0 ka hoopomaikai (Amerika). A o ka ole wale no, aole loa he hookahi 01010 hoike inai ke Akua mai, a iua i loaa i'o mai na olelo hoike mai ke Akua mai, (elike me ua wa olelo ia aua ae), alalla, ua maua'e uo oia laia iho); aole nae he oiaio 0 keia paha ana, oiai ua haawi e ia mai no ua ku'e e ka Uhane. Tim. 4:1-2. A ke a'o a ke hooikaika nui%no hoi ia ekalesia e holomua kaua euanelio, penei Akahi, ka manaoio; ka lua, ka mihi 1 nn hewa; akolu, ka bapetizo nna; aha, ke kaulima ana; alima, ka alahou aua; aono, ka la hookolokolo mau loa; ahiku, ka mare lehulehu; awalu, ke keko kalahala; aiwa, he Akua 0 A(lamu. O keia ke kuui nalowale ole a ka uhaue dai-

monio i alakai maalea ai i keia lahui kauaka kupaianaha nui walo o ua la hupo noi, ho 9 kumu auo nui o ka lakou nei euanelio, ahiki ole loa i kahi kannka Hawaii ko hooko i ka moa a ko lakou waha o a'o ai ia ha'i, ao ia iho la uae kn moa kakoo ikaika mai i na hoike a ka uhane ina I Tim. 4:1-2, A nia ka lSt»o i kukulu hou ia ao ai ka eka!esia i liaalole ia iho ai e Yuung ine ke poomnkn o ka papa )2; n pola no i lnwoin ao ai ka loina naauao loa i hoouiahu'i ia ai e na nia lerusalema, penei: Wae aku la lakou i elua. o lesepa i kapaia o Baresaba. o louseto kokahi inoa ona, ame Matia hoi; pulo aku la lakou, i aku la: K ka Haku, ka moa ike i ka naau o na mea apau loa, o hoiko mai oe i ka mea o laua nei Au o koho mai ai: i lawe pu ia i kokahi o koia oihaua, aino ko ka•hmaolelo mai ia wahi mai ko luda haulo ana, i helo aku ia i koua wahi iho? Ilailona iho la lakou, a lilo ka hailona ia Matia, a helu pu ia iho la ia mo na lunaolelo he 11. Oih. 1:23-26.) A pela i hoopihapiha, hoopoaopono a hoonohonoho hou ia iho ai na keena i waiho hakahaka niamuli o ka haalelo a wnwalii ana ia iho la o ka okalosia e ka pūulu o ke aiwaiwa lVr. B. Youn>;, a kohu pouo iho ka o aua o ka inoa o kuu ekalesia ma ko'u lao nno, e aloalo akU la iniua ou e Hawaii laluii, a oi loa akii hoi imua o oukou e o'u poe liaku o Kauakanilehua, e hoohihi palena ole man inai In i ka ulnwehiwehi o Hilo ono. A kukulu iho la ke keiki a losepa Kamika ke kaula, ka mea ike ame ka mea unuhi i ka Ekalesia o lesu Kristo 110 ka poe hoauo o na la liopo noi i houponopono hou ia, ine ke koona ilio o na luna o ka ekalesia e hoouiau aua no i ka inalama i na kanawai homolelo o ke Akua ame Kana mau kauolia mau loa. l T a lioohalike o lesu Kristo ina luna o koun ekalosia elike me na lala o ko kakou mau kino, j»onoi: Kaulai he }»oo ia; lunnololo, lie maka ia: o ua kumu, o na pepeiao ia; o na lunaknhiko, o ka hihopu ame na diakona, o na lima ia; o na kanaliiku, o na wawae ia;o ke kino, aole he lala hookahi, he nui no. Ina palia e olelo ka wawae, aole au lio liina. noiaila, aoJe.no ke kino au; uo in moa, aole anei ia no ke kino? 1 Kor. 12:14-2(5. A heaha ka liana ame ka waiwni o keia mau luun ekalosia a Kristo i hoonoho a i hoolilo ae ai iloko o kona ekalosin? I Kor. 12:25; Kpeso 4:11. Kia ka Paulo: 1 mea e hoopouopono ai i na haipule uo ka oihana kaliuiia, a no ke leukulu paa ana i ke kino o Kristo, ahiki aku kakou apau i ka lokahi ana o ka nianaoio, ame ka ike aku i ke keiki a ke Akua, a lilo i kanaka makua, i poe nanuao loa nia na men o Kristo: I kanialii ole ai kakou ma ia liope aku i ka aleale ia ame ka lauwiliia e na makani apau o ka olelo, ma ka apiki a kanaka, ame ka maalea a lakou e inii ni i ka hoopunipuai. Epes 4:12-14. E hooinanao nui ia, ua pili keia olelo o ka pauku 14 110 na a'o ana a ka ekalesia Katolika Roina, kana mau kaikamahine, anie kana mau moopuua, a e oluolu, mai poiua ia hoike wikani a ka llhano ina L Tim. 4:1-2, ua pili loa no ka Ekalosia o Utah. O ka ekalesia hoi a ka l'hano Hemolele i hoike niaopopo mai ai ia ka kou apau, na kanaka Ilawaii iini ikaika. e komo iloko o ke aupuni o ke Akua, o ia ka ekalcsia o ke Daimonio. Diabolo a o Satana no hoi. Nolaila, ua liiki mai kakou i kahi e hiki ai' ia kakou ka ike ame ka hooinaopopo ana i na kulana o na ekalesia o kakou apau loa, e ku nei, pouei: O ka Ekalesia Katolika Romn amo kana innu kaikamahine ame na moopuna ana. Ho poe ekalesia ia na na kanaka, ua ike oukou i ko lakou mau inoa innuiua ao noi; ua ha'i mai ka Uhane Hemolele ]>cla. Epeso 4:14. A uo ka ekalesia hoi o Briy;hain Youiij; like na luna apau, a ua oi loa kana mau euanelio 9, nolaila, lilo aku la oia no ke daimonoi, wahi a ka l'haue Heinolele. I Tini. 4:1-2. A o ka auwana fma no hoi a noho i Lokopaakai, Utah, hooko liou ia no ia hoike a ka Uhane Heuiolele. Ter. I7:(i. Aina I'aakai. Nolaila, o kuu ekalesia i kukulu a liooponopono hou ia ae i kn 1800. o ka eknlesia no ia i haalele a wawahi ia iho ai e B. Y. & Co. i ka 1M47; a o ko laua hoonohonolio a haiao ana, ua nioekalii loa no ia, a inauae ole me ka ekalesia «» lesu Ivristo i ka 32 ame ka cknlesia nku 0 Mose ma ka waonahelo, a ua like hni me ko onkou helehelona nani a u'i «• ohiolu loa ia ai i mohai imua o ke Akua. A iio kuu ekalesia elike ine ia ma ko'u lae ano, nona i hoohalikeia ai o ke Akun, ua like oia mo ka pohaku poepoe 1 kalai lima ole ia o liaua ia a |»aa ma ka wawae o ko kii, a laia iio o woluwelu liilii auanei n okaoka loa keia j>oo aupuni a pau, a e inau loa aku ana no ia (Pan. 2H4.) A liiki i ka liuli hoi lioii aua mai o ka llaku o īesu Krist<> i ka 1996, iloko o Kona halelan. Mal. 3:1, mu Ziona. ma kn aina o Independent, United States of An>erira. ka puuhonua hookahi wule iho no ma ka hnpa poeiioi' komohana nei, a ma Jerusaleina no hoi kahi i liliopio mai la i na Pelekane i keia la, hui - alua puuhonua no na (Saints), oiai o pau ana ke ao n»»i mamua ae o ka hiki liou ana mai o Kristo. Pet. 3:10-13. E hoomanao, ua houluulu akaholo loa ia keia mau olelo kauliilii momi waiwai uui, mai ka. Baibala Hawaii mai a oukou, nolaila, ma ko lesu Kristo inoa, e oluolu e hoopomaikai nui ia o Hawaii lahui holookoa, o ia ka'u upu ana. Amene. Ka oukou kauwa haahaa lon, J M. MAHL'KA.

AMERT(JAN ARMY, FRA\< 'K. \ov. Q0. —l T a nahahn oluna ilio o knupaku o k« hale i kekalii prtka pu kuniahi a na Kelemania, he hale niaikai ia ma k<knhua kana Freut»r, a o ko keena oihnl}a hoi o na pualikoa Ain<*rika, ua. haule ka pohaku iloko o ka halo a pahu ae la nie ka nnl o ka poino i hanaia. Lehulehu wale na aliikoa o ia hale ia manaua, konio pti iue kekahi konela, o kahi nae i laki ai aole hooliahi inea i poino. O kekahi koa i ake\Tekele loa e inake iluna o k<> kaa otoniol>ile kahi i kau ai a haule ka j»oka niahopo aku o ke kaa iluna o ke alauui a pa-hu. O ka ]ioka i l«»le niai ai malu»a o na Uoa oiai lakou o ai ania. nui ke aianui hookahi koa i niake a he okolu i hoehaia. 'PARTS. Now 20. —He kaua hou ka i hooukaia niawaena o na koa Amerika aine na Keleinauia uialnna o k»« kahua kana a na Palani, a hookahi koa Amertka i make. Tloko o na pn elua i hala un nui ka hana a ua koa hooiuakakiu Anieiika, īne lea hoomauia aku o ke kiia aua o na pu kuniahi.