Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 50, 14 December 1917 — AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA? [ARTICLE]

AUHEA KA EKALESIA O IESU KRISTO ME KA POE I KOHOIA E KE AKUA E HA'I I KA EUANELIO OIAIO NO KE OLA O NA KANAKA?

O ka Ekalesia Katolika Roma o Ia Anei ka Ekalesia o Iesu Kristo i Kukuluia ai ma Ierusalema?

(Hoomauia mai keln pule n>ni). He mea oiaio loa e na makamaka heInhelu, aia he elua wale 110 ekalesia e loaa ana no ke kanaka maiwaena mai o na ekalesia lehulehu i kukuluia ma keia honua, o ia ka Ekalesia o ke Keikihipa a ke Akua—'' Ka Ekaleaia o Kristo'' — wahi a Paulo ma Roma/ "Ka Ekalesia o ke Akua pla, ke kia ame ke kaliua oka olelo oiaio," I Timoteo A o ka elua o ka ekalesia, o. ia ka Ekaleaia o ke Diabolo, ka .mak.ua o na wahnhee apau aiiie ka. hoopunipuni niai ka hookumuia ana niai o ka honua nei. O kekahi- mau ekaleaia lehulehu, ua kukuluia ac ia mamuli o ka manao kuhihewa o na keiki a kanaka ma ke kaili a hao wale ana i ke kuleana o ke Ajkua ina ka mana oley aka, ke ole lakou no ka Eka)esia o ke. Keikihipa a ke Akua, alaila, no ka Ekalesia lakou ' o ke Diabolo, e kakoo ana i kona mana hoowalewale 110 ka hoopoino ana i na Kanaka. O kela ekalesia mana nui, a o ka wahine hook,amakama hoi e noho ana maluna o na wai he nui, oia no hoi na lahui kanaka, na lehulehu, na aupuni ame na olelo i pahola.aku ai ka niana o ua wahine ekalesia. hookamakama la—Ka •Mea lluna Babulona Nui, ka Makuahine o na Wahine Hookamakama ame hh Mea Hoopailua o ka Hoiiua—oia no ,ka Kkaleaia Katolika i kukuluia ma Homa a i lilo i makuāhine no na keiki ekale.Hia lehulehu, o ia hoi na ekalesia Avahine hookamakama i puka mailoko mai o ua ekalesia la, me ka ioaa ole o ka mana ame ke t kauoha mai ke Akua mai, o ko lakou kahua i kukuluia mai ai, o ia no ke <liabolo, kela moo nahesa nana i hoowalewale i ko kakou kuf)una mūa. Penei ka mea i oleloia ma ka Buke a Moramona, I Nepai 3:135, (Buke Olelo Hawaii, o ko Lamoni, pa'iia 1898): "Aia hoi, ike aku la au i ka makuahine nui o na mea ino e houluulu pu ana i na lehulehu maluna iho o i<a ili apau o ka honua, mawaena o na lahui apau o ka poe Genetile, e kaua aku i ke keikihipa a ke Akua. 137. "A-ia hoi, ike aku la au ua ninini ia 'ku ka inaina o ke Akua maluna o ka ekaleaia nui a ino loa, no ia mea, ua nui na kaua aine na hooliuliu no na kaua mawaena o na laliui kanaka ame na ohana apau o ka honua, a i ka hoomaka ana o na kaua ame na onene no ke kaua mawaena o na lahuikanaka apau o ua makuahine la o na mea ino.

. . . .Aia hoi, o ka inaina 6'. ke Akua, aia no ia maluna o ka makuiahine o na wahine hookamakama, . . . a i ka- wa e hiki mai ai ka la e nininiia aku ai ka inaina o ke Akua maluna o ka makual|ine o na wahine hookamakama, o ia no hoi ka ekalesia nui a ino loa o ka honua apau, o ke (liaholo kona kahua, alaila, ma ua la la, e hoom'aka ai ka hana: a ka Makua, ma ka hoomakaukau ana i ke ola no ka hookoia afta o. Kana mau berita i hana ai me Kona poe kanaka, oia ka poe o ka hale o ,Iseraela.'' Ae; o ia ka wa a ka mana 'o ke Akua e pahola hou mai ai i Kona aloha no ka hoola ana i Kona lahuikanaka, ka poe Iseraela, no ka wa hope loa, ka poe i hoopiiehuia maluna o ka ili holookoa 0 ka honua, elike no hoi me ka lahui Hawaii e hooko nei i ke Hapawai okipoepoe i hoailona no na a Abe-i-ahama (Kinohi 17:9-11.) Ao ka euanelio auanei ka mea e halia no ka liouluulu ana i ka poe Iseraela aine ka poe apliu e manaoio ana, a e houluuluia lakou i lahui kanaka, a i hookahi Akua. Aole hoi lakou e mahae liou i elua aupuni. Ezek. ;i7:21-23. Nolaila, ke kanu nei au i ka olelo, aka, o ka Mea nana e hooulu oia no ke Akua. Ke pule nei au no ka hoolaia o kuu mau hoa. lahui ame ka poe apau e huli ana i ke Akua, a e liaawiia i manawa no lakou e lohe ai i ka leo o ka euanelio oiaio, aka nae, iloko no o ke aloha ame ka paulele maluna Ona, a na ka niana o Kona Hliano Iloono e houluulu ia kakou iloko o hookahi Ekalesia,, hookahi lahuikanaka, hookalii aupuni, a i hookahi Akua. No ka mea, ina aole na kanaka. e hoololie i ka euanelio e a'o ia ana no ka houluulu ana ma o ka Ekaleaia la o ke Akua, pehea la lakou o hiki ai ke liouluuluia a lilo 1 hookahi lahuikanaka, i hookahi aupuni, a i hookahi Akua? He mea oiaio nae, e ke Akua i palapalaia, ma o ka ha'iia ana* la oka euanelio. A eia hou:

" A lohe aku la au i kekahi leo mai ka lani mai e olelo ana, E ko'u poe kajiaka, e hele niai oukou inawaho ona, i ole oukou e lilo i mau hoalawe pu i kona.hewa, a i loaa ole ia oukou konft mau pilikia." —lloik. 18:4-5. O kela ekalesia nui i kukuluia ma Roma, ka makuahine o na ekaloaia lehulehu, oia no "Ka Mea Huna Babulqna Nui, ka Makuahine o na Wahine Hookamakama a he mau ekaleaia lakou aj)au i piha me na mea e inaina ai ke Akua. Nolaila, ke hea nei ka leo o ka Ilaku i Kona poe kanaka, e hele mai oukou mawaho o Babulona, oifi 110 kela ekaleaia nui ame kana m&u keiki ekalesia, na lahui kanaka amo na lehulehu ame na aupuni'ame na olelo," kahi i pahola aku ai ka mana ekalesia o ua. wahihe la ame kana mau keiki, i ole .ai na popilikia o kona ahewaia, ame kona hoopai. Aka, aohe kuleana o ke aloha 0 Jte Akua e hoola i ke kanaka, ke ole na kanaka e apo a hana ma ka malama ana i Kana mau kauoha iloko o ka euanelio. Ma o ka euanelio la e hooku'ikahi ia ai na k{\naka apau a lilo 1 hookalii lahni kanaka. Ua kuikahi ka lone hoike ma ka pauku 14 o ka mokuna 17 o H.oikeana me iia olelo o ka Buke a Moramona, o i«a hoi, e houluulu ana keia ekalesia nui i na lehulehu maluna o ka ili apau o ka honua, a e kaua ku-e aku i ke keikihipa, a e lanakila inai ke Heikihipa maluna o lakou, no ka mea, o ia, Haku 0 na haku, ame k« Alii o na alii, a o ka poe pu me ia, ua liea ia mai lakou, a ua waeia hoi, a ua paulole pooo. 0 keia manawa e kaua ai keia ekaleaia nui makuahine o na mealioopailna 1 ke keikihipa ame Kona ek4lesi&, ma ka wa no ia o ka houluulu hou ana o ke AJiua i Kona poe kanaka i hoopuehuia, a lilo i poe pono a haipule, elike me na olelo a ka Buke a Moramona: "Aia hoi, ike aku la au i ka makuahine nui o na mea ino e houluulu pu ana i na lehulehu maluna iho o ka ili apau o ka honua, mawaena o na lahui apau o ka poe Genetile, e kaiw aku i ke Keikihipa a 'ke Akua. Aia hoi, ike aku la au i ka niana o ke Keikihipa a ke Akua, I ua iho mai maluua. o Ha poe hoano o ka

'ekalesia o ke Keikihipa, a maluna lioi 1 o na kanaka berita o ka Haku, ka poe i hoopuehuia maluua o ka ili apau o ka honua, a ua kahikoia lakou me ka pono anie ka mana o ke Akua, iloko o ka nani nui. E kaua pu ana no hoi na aupuni o ka honua nei i ua wahine ekaleHĪa In, a makuahine o na me.a ino lioopailua, elike me na hoike ma ka pauku 10 o ka mokuna 17 o Hoikeana. 12 hno lakou iaia a hele olohelohe, a e ai i kona i 'o a puhi iaia i ke ahi* "Aia hoi, ike aku la au i ka Ekalesia o ke Keikihipa a ke Akua, a ua kakaikahi kona mau heluna, mamuli o ka hewa ame na ino o ka wahine hookamakama, ka mea e noho ana maluiia o na wai he nui; aka hoi, ike aku la au i ka. ekalesia o ke keikihipa, oia ka poe lioano o ke Akua, maluna no hoi lakou o ka ili apau o ka lionua, a o ko lakou aupuni maluna o ka ili o ka honua ho uuku no ia, no ka hewa o ka wahiue liookamakama nui'.'Buke Mōi-{nnoha. E hooinanao i ka olelonane no ka laau piku: "Aia opiopio na lala, a ulu ae na lau, ike oukou, ke kokoke mai nei ke kau," pela no me ka Ekalesia •o ke Akua. E haulehia ana ia elike me ka helele'i ana o na lau o ka laau piku, a nele ka honua i ka poe na lakou >e ha'i i ka olelo oiaio, elike me ka ke Kaula Amosa (8:11-12) i hoike īnai ai, "E wi ana ka lionua i ka ol.elo a ke Akua." O kela ekalesia i kukulu ia e lesu Kristo me na luna i hoonohonoho pono ia, na kaula, na lunaolelo, a pelo aku; ua. luku ino ia ia e ke aupuni o Roma, a ma kona makalua, ua kukului.i ■ae la he Ekalesia ano okoa loa e keia aupuni. me na luna i kapaia hp Pope, Kadinela, ete., i kapaia lea Ekaleiiia 1 Katolika Eoma, a mailoko mai o ia 'Ekaleaia i i>uka mai ai na ekalesia liulehu like ole, e a'o ana i ka olelo a ke Akua mamuli o ko iakou manao 'iho ame na kauoha a kanaka.

Aka> e aloha hou mai ana no kc Akua a kukulu hou mai i ka ekalesiH, me ka hoouna ana i na kauwa e hana 'iloko o Kana mahinaai no ka 11 o ka hora, i hoikeia ma na olelonane o na inokuna 20 o Mataio ame Luka. 0 ke Akua ka Mea niana e kukulu i ka eka'leaia, aole o na kanaka. E hoomaJ*a auanei ka ulu ana o ja eka,losia mai ka uuku mai dike me na lau piku opiopio, a ma ka wa o ikeia ai kona holomua, a e houluuluia ana na ohana i ho(jpueliuiia o ka ī?eraela ame, ka poe e manaoio ,ana i ka euanelio iloko ona, aīaila, e hoomanao iho na poe haipule a e hauoli, ua kokoke mai ka la o ko lakou halawoi pu me ko lakou Ilaku lesu Pela no hoi me ko ke ao nei e lioomaopopo ai, aia a ike lakou i na tyne na hooluuluu no na kaua, e ku-e kekahi lahuikanaka i kekahi lahuikanaka; a he mau ola'i ma na wahi like 'ole o ka honua, alaila, lioomanao iho ;lakou, ua kokoke mai ka hopena o ke ao. A o na wanana apau ame na olelo 'apau a ke Akua i palapalaia, he mea ke hookoia apau. A pela auanei • e ike ai ka ; poe hoole Akua i ko lakou kuhihewa. (Aole i pau.)