Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 51, 21 December 1917 — MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO AHAHUINA O KA MOKUPUNI O KAUAI. [ARTICLE]

MOOLELO O KA AHAHUI EUANELIO AHAHUINA O KA MOKUPUNI O KAUAI.

La Ha-w Mua, Poakolu, Oct. 17. h:i hami ina ka hapalua hor.t I.«ra J<». a . m. e ke kokua Ki. u o ka Ekalesia o Kauniakapili, K. Kam::iopili, weheia ma ka hīnieni !i L.H. Pule niai ka Kev. I. K. 'Ks;iuu:i;. ka lunahoomalu a niele hou ia ka hiiin iīi L. 11. a alakai mai oia ;. i3 Hoik**»na. a ninau ihō la k:t Haiolelo: O ke Kulanakauhale o H:*!>iii"iia. owai ia * E maopopo 110 ia k.'ikiHi. aia 110 he mau haipule o ke Ak:;a iloko o kekahi kulanakauhale, .'.k- i.>a lie kulanakauhale ma ke ao :..-i i nel». i ka noho ia e na haipule o ke Akiui. A ]»ela no ahiki mai ia kakou i keia la. * He nui aku na inea waiwai e lioopaia :ti kn '"hane o ka mea 'haipule ma keiā i..ai-ao alakai a ka kokua Kahu o ka Kkal« <ia o K:iuniakapili t , a hoopauia me k:; liin:t*iii 2 o ka Leo lioonaiii, ame ka ;• ;l«* niai ka Makua Hon. W. Hyile Kii-e, rl.uuahooinnlu o ka Eka!esia Hawaii .. l.iin;<-. Noh'i mai ka Aha i keia niauawa, :: u ka hoomaopopo ana i iia lala o ka Ah:« i hiki mai: V."ai<»li, Llwanl Kua)>uhi, Lunahoo- ■ :t ! i. W. K. Samuel, \Elele Ekalesin; K ī. Ifev. K. Puuki. Kahu Ekalesia, Jii: ri i- Wenier. Elele: Kapaa. Kev. I. K. K:i.-«uwai. Kahu ICkalesia, Lawrence ? i ;..'!<'!i. Eie!e, Lihue Hawaii, Hon. W. s!\ .- Ui.-«*, Lnahoomalu, .1. H. K. Kaiv.. Eleie: Lihue l'iiion, Rev. J. M. l.\- K;«hu Ekalesia, .1. M. KaneaKieU*: Koloa , Kev. S. K. Kaulili. k K-ihi: Eka!e.sia, Olapua, elele; ! 1 :iiiapepe. Kev. .1. A. Akina, Kahu EkaMr<. Eanuy Sal>o, Elele; Waimea, \:-v. A. Akina, ivahu Ekalesia, .1. K. •\ t Elele: Eleele Uiiioii, Kev. .J. 1. Ly.ljate. Kahu Ekale»ia. lianalei l'ake, Rev. Lo Yuet Fu, Kai:u: Hanapepe I'ake, Rev. Lo Sak Kahu. Wainiea Pake, aole i liiki Lihue lapana, K. Okamoto, HaiKoloa lapana, T. KuV>oki, hai- <-'.< !<»: l<-hinosi. hlele; Hanapepe lapana, >. Mamiya: Kilauea l'ilipino, Rev. .Jose Ail.a. K:i3;u Ekalesia: F. YoJaseo, haiKealia. Yi<-ents, B. Buvser. Elele. N.-s 1-aia mau o ka Aha. HOll. W. H. ī;:. . . i;, v. H. P. .Ju<M. Rev. J. P. Er.lRev. F. s. S<u<l<ler, Rev. H. C. s<-h< iK'k. <'has. F. Loomis. J. K. Kapu- : : I». K. Kaj».'ihee, J. M. Kaneakua, K. Aj».<lo, Wlll. \Yerner. A. G. Kaulu- ' .!:•>. H. K. Kaiv.i, Rev Akaiko Aknna. ame Rev. S. K. Kainaiopili. Na k<> k:jkaiiul« Io i heluhelu inai i ka 1 .:n-n I;ui.ikuhi li:ina o na liana o ka 1 " na la hana ekolu: ]'<«akoh; Ort. 17, hora 10::'.0 a. 111.• ..;.nv:;l iia.pule ka Aha Makua: 1, :i ī'Hii:. n ka Aha Makua: 2, haiōlelo Er<in;:!i!. kuinuhana, ka hana a k"a . n« ka lehulehu e 110110 puni : :: : k:i p«»no ame ka ka uhane: k:« lei.ulehu manao nia keia kuinu--1 p. m. liaiawai liana o ka K:i!a Sal»ati: 2::5<l 4::50 p. m. haua o ka Ahahui C. E.

r.*<ha. 0-7 i'.uu. halawai haipul<\ V .;;i.i:han:>. K hoolei i kau ber»-ir. uialu- .. j.;i w ; ,i. Kekahuna 2:1. Kanai Ko ~,a lln . ;;l;:k:;i. 9 9-.:W a.iu.. lia!av.ai ■ ka Aha Makui. 9:0-12 n>., 1, n V.a«a « ka Aha Makua: 2. haiolelo, \. Akana: kuniuhana. "Ka hana : K'.aU*sia u«» ka lehulohu e nolio ~.:i. ka h«"»launa ana aine na hana aku. 1 ]».ni.. halawai hana 1 . k;« Ahalii'.i Knla J*abati. 2::U>-4:-".0 p. .. :ii hana o ka Ahahui C. K. li?: :?. li«. »» 7 a.:su. halawai haipule « . K„ kuimihaua. *' K -hali kekahi i na . • . kauiii:i!i:i a kekahī." <ialatia «:2, j K:,ur.i Hikina. alakai. a.m.. hala-I v :.i ! :.i].ule o ka Aha Makua. ' 1. ■ h-.nn o ka Aha M.ikua: 2. haiolelo, I «1\ L««»mis: kumuhana. "W hana I : u «a keīkikav.e"; X k«. ka lehulel.u | : ,:.t .1" ma keia kunmhana. Mea hoo- j - n:;.»: I ka j«au ana o na hana a ka AKa Mnkun. «' noh<» k«»ke niai u«» ka \ijKni:i Sal»ati. a hoo|»anooia, aln- »• n«.ho koKe niai m» ka Ahahui C. K. : » n.;ianw loa aku. 'halawai haipul.- C. K. kakahiaka • r , ka iuakini o ka Kk Jf lesia Hawaii uia Ī.;i i. : 1».: inauawa pa'-na ma ke kahua .a- lm »«. kakalnaka. 7:.'.0 S : :!0 a. m.; ~k.n. 12 l jun.: nhiahi. 4:.'»0-5j.»0. Noimi inai k«- Kahu Kaulili e hoololi Vu !ana r<- ka hoike a ko K. K. 8. A:.ans o KoKw, no keia la wale no; iu:rūa ka h«»«»W»li a a;K>noia, a ninauia hoiko a ke komite a hooholo.loa ia. K.>bo ka Innab«H»uialu i ke koinile iini i. •: :i:'iihaiia —M. l,v«lgate. W. Werner, >.-K. Kaiii'ii. » u« i ua kuniuhana: ha|«lua hora haipule; 2, ua palapaboik«* komite mau: 4, hoike 1 4 t ' «3«-.- hoolaha ana o keia aha; «. kahua luakini: 7. ke ola o ua kahu: V Jia ekolu . Hawaii, Amerika, Mi,iol, Ai::«-rika»: i». ekalcsia kahu 1«» ia'ii no n<» waliiue a na kalm i vl«ke. l«v«:i >.«. 11. ua olelo hoalohaloha; " ko Kula Kahuna|»ule o Honolulu, lui 1.-.. •,:• hana liko ole (ke/a ula- ; I:: anie 'ia hana h«K»uou iloko o na cka- ; !•- a •; 14. n» kiionioni n»a ke Sabati: -]-. kahi :tim' ka manawa e uoho ai ka A N*[« ; ,uia ku hoiko a ke konute a hdo--11a { «:iiia ua haua a ka Aha Makua. \a R«.\.l\ Er«lmau i alakai ma* i kaI,a kumuhnna, ka hana a ka ekalesia no ka U-hulehu f iioho |.uui aua-ka aoao , ..51«. :.!»«• k«» ka uhano. Ka hana a na •,*ii!.i:l« > ma ua ? aloi»ule ame ka lakou haaa »„alaila-e ikeia ko ka Haku holoi

ana i na wawap o kana man lmumana nia ku lialepnle e e'o ai i;i lakou. * H hoao na haipule e hakoko aku mu na moa e ke ake'a niai ana i na hana a 11:1 haipule—ka itm rama ame ka moekolohe, ka makeo a alunu waiwai. Aia 110 he [ioe a mnu kahuuapnle a makee nui i ka mea h'āiolelo. Wphi a Kcv. Akaiko Akana, ka paa ole o na alakai i na hana, ke alahele ilihune kekahi, iki komite helewawae no ka hana, lie mau kumu nui 110 leein a na haipule iloko o na eka)esia i ikeia i keia wa, a wahi hoi a ke Knhu Kamaiopili i paue mai ai, eia 110 nialunn o niakou na kahunapule ke koikoi loa o keia hana, e liio ole ai na hoahanau i ua hooujana e, wahi no ana, e naina nui ma Ga,latia 6, a i loohia wale k(? kanaka e kekahi hewa, na oukou ka j»oe ma ka e, hpihoi mai iaia me ka naau akahai, loohia ia i na .poino, ]>iJikU e h&na aku elike me ke kuhjkuhi a e ( a 'o ,nei. * a Mr. S. Mamiya, ua hiki mai 0 Rev. Akaiko Akana ma ko'u halepule, a ua m»]qniaia he anaina nui o na hoahanau lapana anie na kamalii, e nialama i mau pajiiia, he mea ia e liuki mai ai 1 ua makua ame na keiki ma na anaina haipule o kakou. Mai ia Okamoto mai, ke hoouna nei oia i na car<ls i ka poe ]>aaliana iloko o ka mahiko e hoike ana i ka nui 0 kona ukuhana a e hoike pu ana i ka hoolilo ana he umi i ka waiona, elima dala lilo i ka ]>aka, a ua ioaa pu 110, hoi in 'u he mau kih:.]>ai kekahi a ua kanaka opio e mahiai ana. Ua noimi nui mai ka o ua lapana e lilo keia kuinuhana i mea paipai aku i na haipule iloko 0 na Bkalesia. Mamuli 0 ka pau koke o ka nianawa no ka Aha Makua, ua hoopanee ka Aha, ine ka pule mai ke Kahu Lyiljrate, a kani koke mai ka I»e!e paina. La Hana Elua, Poaha, Okatoba 18. Xoho ka Alia Makua, malamaia ka hapalua hora haipule, na ka Kev. .1. A. Akina, me ka himeni .'5O, a pule mai ka Kev. I. I\. Kaauwai, himeni 27, L. H., a alakai mai oia ma loane 1:1 a ma Kolosa 1:17: O ia hoi ka niua o na niea apau, a ma ona la no hoi i mau ai na niea apau. Ua hooiaio inai ka mea haiolelo i ko Kfisto mua ana 110 ua mea apau, oia lioi, i kinohi ka Logou, me ke Akua 110 ka Logou, a 0 ke Akua 110 ka Logou, a he uui aku na mea waiwai ana i hoike mai ai, a hoopauia ka hapalua hora lmipule me ka himeni 21, L. H., me ka pule a ke Kahu Akina. Pule inai ka lunahooiualu, a hooniaopopoia na lala 0 ka Aha, a na Mr. Win. Werner he uoi e hilinai akn i ka inoolelo o ka Aha, uinauia a liooholoia pela. Ua hapai koke ia ka lulu ana 110 na elele i hikl kiuo mai a ioaa niai he $!> mai na elele mai, a komo i ka liina o ka j>uuku. I keia manawa, ua liui pu mai ke kahu ekaleaia 0 ka ekalesia liaole Union 0 Hilo, oia 0 Rev. (). Laughton, a haawi mai oia lie haiolelo waiwai nui, a

piha i na manno uwila, me na mauao hoeueu i na liaipule ame na lal-a o ka Aha, i pilia i ka Uhane o ke Akua anie ka nani o ka ke Akua hana, no Kri»to ame Kona ekalesia. Na ka R«»v. A. Akana i mahele mai kana haiolelo i pifca i na manao waiwai a hooni uliane. Ha]»aiia ke kumuhana hoike a ke komite wae. Xa Mr. A. G. Kaulukon ame Rev. .1. I'. Ki-hiian i hoike nmi i ka lakou hoike. koniite, aia ma ka Aha i nialamaia ma Hunalei, ma ke kau mau o Aperila, ua luluia lie $15 no ka p«.maikai o kekahi keiki e hoounaia ana i' ke Kula Kahunapule i Aniorik:i, o'n no 0 R. l'uuki .! i*.. eia nae, ua hoololi oia 1 kona alahele i keia nianawa. a ua lu'le nku ike l:ula a'o kauka, nolaiia ke nianao nei ke koinite e waiho no i keia lniina «lala i luluia irona ka huiha he $lō no na keiki no ia o Kauai nei, e liele ana ike kula a'o kaliuuapule, al ma ka niuauia ana, ua hooholo lokahiia a komo aku keia huiua ilala iloko o ka lima o ka puuku. liapaiia ke kumuhana 4, hoike koniit«* mau. N'o keia «kumuhana, ua koino | koke niai ke keiki i pilia i ka eleu nie j ka hoihoi «> ka Ualoku o Hanalei, me ka papale me ke mele ana i ka himeni' L. H., loaa lulu, $lf>. Mahalo no pa-1 ha i kou makaala a piha me ka ele". ame ka hoihoi i na hana a ke Akua. >so keia kuniuhana ua hooholo ka Alia e kokua aku i ua keiki elua i hele aku i ke Kula Kahuuapule o ia o Akiino ame kekahi keiki okoa iho, a koino aku keia huinn $I<> iloko o ka lima o ka puuku. Hapaiia ke kuinuhana 5, hoolaha nna o keia Aha. Aolo mea i kHmailioia.no keia kuinuhana. l'a waihoia mai a.noonoo hou. Hapaiia ke kuinuhana G, na kahua ! luakini. Aole moa i kaniailioia no keia kumuhana, oiai, na komitc aole i makaukuu. Hapaiia ke kuinuliaua 7, ke o!a o na kahu. No koia kumuhana, ua kamailio uiai o Uev. J. U. Knlman e pili ana i ke ola o ua kahu, a paipai uui mai oia i na e hoi aku a paipai nui aku i na hoahanau o ua ekalesia. Xa ke Kahu Kaulili i kamailio mai i kekalii mau nmnao waiwai nui e pili ana i keia kuīnuhana, o ia hoi ka nele a pilikia maoli no o na hoahanau iloko o na ekalesia, a me ko lakou koino ana i na hoomaua e, elike me ka liooniana Moremoua, Kato!ika, a Hoomana Naauao, ke hoomauawanui uei na kahu Hawnii me na wahi ola kahu liilii loa, e hiki ole ni e kuai a loaa mai ona kaa otomobile, elike me na kahu Pilipino nme na lala e ae o ka papa Hawaii e hana mai nei, nolaila, e noonoo mai 110 oukovi na lala o ka Papa llawaii uo keia kumuhaiia ano nui. Ua kamailio pu mai ka Rev. A. Akana no keia kumuhana, malalo o na mahele elua.

Hapaiia ke kumuhana 8, na papa ekolu, (na Papa Hawaii, Amerika, Misir oiia Amerika). Ua kamailio na lala o ka papa uo keia kumuhana, a li&awi aku ia Akaiko Akana e kamailio mai no keia mau kumuhana, he nui na niea waiwai mai iaia mai no keia knmulmna, a kamailio pu mai ke Kahu Akina no 'kona ,ma Waimea, uo ka Julu Papa Hawaii, a kamailio nul mai o J. P. Er<imau 110 keia kumuhaua, ina ka Averika ana i na loaa e pili ana i keia iiiau papa ekolu. Ua kamailio mai ke Kahu Kamaiopili e pili ana i ka Aha Euanelio 0 ka Mokupuni o Hawaii, i ko lakou hooholo ana, e lulu na hoahanau o .ko lakou mau Ekalesia i hapaha, mai keln ame keia hoahanau no ka Papa Ilawaii. Ka I'apa Amerika ame ka Papa Hawaii. Ka Papa..Amerika ame ka Papii Misiona Amenka. No keia kumuhana, ua kauoha mai ka lunahoomalu ». na elele pakahi o na ekalegia, e hoi aku lakou a paipai nui aku i na Ekalesia e hooikaika e lulu mai na ekalesia a0 keia niau papa ano nui iloko 0 na hana Ek!\lpsia. Hapaiia ke kuinuhana 9. Na ekaleaia ka'hu ole. Mai ka lunahomalu mai, eia' iloko o ko kakou Aha Mokupuni, ain he elua mau ekalesia kahu ole, oi-(» o ; Waimea «me Lihue nei, a wahi hou a ka lunaliooiualu, e imi aku i mau kahu kupono loa. Hapaiia ke Kuniuhana 10, lulu 110 na wahine kane make a na kahunapule. Ua lulu ka Aha no keia kumuhana, a ua loaa mai he $9, a komo iloko 0 ka lima 0 ka Agena J. P. Er(lniaii. Hapaiia ke Kumuhana 2. Na olelo hoalohaloha. Wahi a ka lunahoomalu o keia koniite, aole ka lakou hoike i ma-. kaukau 110 ka keia la, aka, ma ka la apopo e makaukau 110 ka lakou lioike, no keia mau hoapaahana i liaalele mai 1 keia ola ana, oia 0 Jas. P. Alohikea ame Jas. JC. .Hano.

ilapaiiu ke kuinuliaim 32, ke Kula.i Kaliunapule ma Honolulu. Wahi a .1. P. Ev(lman, aia lie 12 inau huuniana ilo-! ko o ke Kula Kahunapule ina Honolulu, oia o C. Kealii, Joe Cummings, 01iver. Kaniau, lie mau keiki Pilipino, he mau keiki lapuua, a lie īnau koiki Pake, he | $8 ka uku no ka īnahina. Aia he eko-1 lu niau keiki i puka no ke Kula Kahu-j napnle ma Hartford, oia o .1. AkimO, j anie kekahi niau keiki e ae, ua paipni j nui mai oia e imi nui na Uka!esia i mau keiki a hoouna aku i ke Kula Kahuua- j pule nia llonolulu me keia uku inahina, oluolu a niaikai he ewalu elala no ka mahina, no ka ai. ame ka nolio ana, a meleia ka hinieui 1(5;», L. H., me ka pule mai ia Rev. Akaiko Akana mai. Hoopanee ka Aha. La Hana Ekolu, Poalima, Okatoba 19. Xoho mai ka Aha malamaia ka hapalna liora liaipule, ipe ka himeni ! 94 L. K. l'ule mai ka lunalioomalu, alakni mai ka papa liimeni a Timoteo mai Ilonolulu mai, he mau himeni maikai a oluolu ka pepeiao ke hoolohe aku i ka lakou mele ,ai|a niai. Ua alakai mai ka lunahoomalu ma Pukaana: "O ka aina.au e.ku.la, ; liej aina hoano ia, a e wehe ae oe i kou mau kamaa." Kia iloko o ka ekalesia, ke Kula Sabati ame na Ahahui C. E. e ku uei.ma kfi piliana kahunapnle, he haiole10, he lunahooinaUi, he poe luna ; ekale-1 sia, na hoahanau, na }v. K. ,Sal?ati, ame na luna nui o na C. E., aole o na kamaa i ikeia ma Aiguj>ita, aka, e koho na ekalesia i na luna ekalesiu kupouo, a pela pu me ua K. ,K. Sabati, e wae ae i na kumu kupono, a' ]>ela e koho i mau kuuiu kuj)oiio, a pela me na luna nui kupono uo na.C. E. a i ole kakou e hana pela, alaila, ke i inai nei ka olelo alpkai o keia kakalnaka ia leakou, wolie ae oe i ko.u niau ,kanuui, o ka uina au e ku la he wahi hoano ia. He olelo paipai niaikai loa keia a ka lunahoomalu i alakai mai ai, o ka lohe. no.ka pouo a maluna aku i na inea maikai apau, a o nu niea ku nle. i ka pono nie kou inanaoio hanu no, e lawe i ke n'o ;naikai a e malama. Iloopau ia ka ha]>alua hora haipule nio ka hiineni mai ka papa himeni mai a Mr. Timoteo me ka pule a ka lunahoomalu. Hoomaopopoia na laln o ka alia i hiki mai, no ka nioolelo o ka Aha, walii a Mr. Weiuei', ma ke noi nia ka hilinai i ka moolelo a ke kakauolelo, uinau a hooholoia pela. Ua hapaiia ka hoike a ke komite hoalohaloha a kein aha, no ia uiau hoapaaliHiia i liala aku ina o, e pili aua i ke kumuhana 11. Na Olelo Hoalolialoha, oia o .luines Pauahi Alohikea, ame .lame> Kahikikolo Hauo. Ma ke noi a Mr. Kapuniai no ko Inua ano lje niau elele no na ekaleaia mai o laua, a. ma ko laua make o.na, kokuaia e Udl kahu Akiua, e ikeia ka hoike a ke komite ina ka Xuj)epa a ma ka nioā"' lelo, ninauia a hooholoia pela. (Aole i puu.)