Ka Nupepa Kuokoa, Volume LV, Number 52, 28 December 1917 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

0 ka manao maoli 110 o keia huakai a Malavalia i ka'i .' ku ai i kona mau hoa. no kahi o ke kiaaina, no ke koi okoa ana aku no ia e hookuuia mai o Hawila, ina aia oia maloko | .» ka Jialepaahao kahi i hoopaaia ai, a ina e hoole mai, ana • #ia. alaila me ka mana o na meakaua e hiki ai ia lakou nei ke hoopakele ae i ko lakou hoaloha mailoko mai o ka poino. < »iai nae o Malavalia e alakai ana i kona mau hoa no kahi o ke kiaaina. aia hoi, ua halawai aku la lakou me kekahi wa-» hine, i aahuia me ka lole eleele, a ua uhiia hoi kona poo me kekahi pulo'ulo'u. Kahea mai la ua wahine nei ia Malavalia e hele aku. no ka mea ua makemake oia e kamailio ]»u me ia; he kono hoi i hooko koke ia aku e Malavalia, me ke ku ana mai o kona inau hoa, ma kalii kaawale. 1 ka lohe ana o Malavalia i na olelo a ka wahine me ka aahu eleele. ua kulu okoa iho la kona mau wainiaka, oiai ua hele mai la kona aloha 110 Ilawila a haalele i kona ho-~ upo. iloko nae o ia nui o kona aloha. aole e hiki iaia ke uilani ae. no ka mea ua paa mai Ja oia i na olelo a kela wahine malihini. a kaua no e ka makamaka heluhelu e ho<ihewahewa ole iho ai, o ke kilokilo wahine Sidia no ia. Afe ka helehelena i piha i ke kaumaha. ua huli hoi mai la o Malavalia no kahi o kona mau hoa e ku aku ana, a kau«♦ha mai la ia lakou. e huli hoi hou no ka liokele, a e hoomanawanui ke aloha no ka lakou aikane. Aole uo hoi he mau paku'iku'i olelo mai ma ka aoao o na lii»aloha o Malavalja. aka ae mai la no lakou i kela manao. a hoi nui aku la no ko lakou hokele, me na inanaolana polio. 110 ka ho<»k«»ia o kekahi misiona ano nui a lakou ma kela la. I ka wailn» ana aku o ko lakou mau lio, inalalo o ka malu 0 na kahu lio. hoi nui mai la noloko o ka hokele, a malaila, ■, ua hoike pi'ha aku la o Malavalia i na mea apaft ana i lohe ai mai ka wahine malihini mai, akahi 110 a hoopauia ae ko lakou mau manao pohihihi no ke kumu o ka hopuia ana o ko lakou hoaloha. eia ka i hoowalewale maoli ia no, aka ua paa nae na mea i wananaia nona, a e hookuu aku i na enemi e hana i ko lakou makemake, me ka hoolana nae i ko lakou niauao, e lanakila ana no o Hawila. inai na maewaewa mai. i manaoia ai no kona'poino. He manawa ia no lakou i hookahe aku ai i ko lakou mau waimaka. o ke aloha oiaio no Hawila, a ina no aole i noke 1 īai kela wahine i ka hoakaka piha. i ka moolelo o ke aini iia jxiino ame na' popilikia. i wanana mua ia no Hawila, ua ]«aa maoli u«» k<» lakou manao, e hele-aku imua. ahiki i ka In>»kaheia ana o ke koko, mawaena 6 lakou anie na kanaka «» k-e kiaaina. eia 'nae ua poho wale ia mau manaolana o lakou. No Ot<» Beriana nae. oia ka mea i lokahi ole aku me na ?ioakaka a Maiavalia, ua hu mai' la kona aloha no Hawila, l:a niea ana i kapa aku ai he makua, a he hoopakele no lakou, n no ka hiki ole iaia ke uumi hoomānawanui iho i kela ma uao aloha e hakinku'i mau ae aua iloko o kona houpo, ua ku okoa ae la no oia iluna, -a i mai la imua o kona mau lioa: "Ii! o'u mau hoaloha," wahi ana i hoomaka mai ai e kanni!»o: "He mea ehaeha no ka naau, ka ike ana ae, aole ko kakou hoaloha. a makua hoi me kakou i keia hora, aka ua. kailiia aku oia maiwaena aku o ko kakou noho aloha ana, v kona mau enemi puuwai eleele. a limakoko, o ka hilahila <»le. •'O Hawila. ko kakou hoaloha, oia ka mea nana i hoohui ia kakou a lilo me he ohana hookahi la, a he makua mao]»op4j oia uo kakou: a i kona nalowale ana aku mai ia kakou | aku. malalo o kekahi hana hoopilikia mai kona mau enemi j mai, heaha ka hana pono ma ko kakou aoao kona mau lioaloha? Pela iho la no anei kakou e nolio inalie ai, me ka j lawelawe ole aku i kekahi hana. e hoopakeleia ae ai oia, mai ka mana mai o kona mau enemi: "'Kia ko'u manao maoli, he mea makehewa ko kakou hoolohe ana aku i na olelo a kela wahine kilokilo, he mea mau no paha ia i ka poe o kela ano i ke kamailio mai i na olelo e hookaumahaia ai ka noonoo me ke kuhikuhi ana ae o ka makemake ia o na anela, eia ka auanei, he hana hiki no i ko kakou mai:a ke hoopakeie ae iaia. a e hoohoka aku hoi i na inanao puuwai eleele o kela poe manaoino. "Auhea oukou e o'u mau hoaloha, ke nonoi aku nei.au ia ouk«.u apau. e ku kakou me ka manao lokahi, a molia aku i ko kakou mau ola, no ka pono o.ko kakou alakai, a hoaloha hhi: no ka inea ke ole au e kuhihewa, ina o kekalii o kakou ka i komohia iloko o ka poino, aole ana e nele kona hoao ana ma na ano apau e hoopakele ae i kona hoaloha, ine kona nana ole i ka nui o na pilikia e kau aku ana maluna ona." Ma kela wahi, ua hooho like mai la kona inau hoa i na niamao aponO, e lokahi i'o lakou. ma ka hele ana aku e hoopakele mai ia Hawila, mai mana niai ona kiai i hoonohoia e ke kiaaina o Roma, a o ia ka kekahi o lakou i ku ae ai*ifcfna. a kamailio mai la no hoi oia i kona manao: No'u iho, ke lokahi loa nei ko'u manao, me ko keia hoa o kakou. a ke haawi nei au i ka'u hoohiki o ka oihana naita oiaio maluna o kuu pahikaua. e haawi 110 au i kuu ikaika ame kuu ola. no ka pono o ko lakou hoaloha, ina no ia he mea no'u e poino ai, he nani poino ana ia, ua hooko aku au i ka liana a ka hoaloha no kona ho;v(pha." I ka noho ana iho hoi o keia kanaka ilalo, ua ku pakahi mai !a ke koena aku i koe o kona mau hoa. a hoike pakahi mai la i ko lakou mau manao, e hoike ana i ka nui o ko lakou makee no Hawila. Oiai lakou e nune ana, a e kamailio ana hoi no na keehina a lakou e hana aku ai, i wahi e hoopakeleia ae ai ko lakotr hoaloha, mai ka hookauia ana mai o kekalii hoopa'i maluna ona, komo ana no ke Kilokilo Wahine Sidia, a ku ana iwaenakonu o lakou, o ka \va 110 hoi ia i nohoalii iho ai ka meha ame ke anoano maloko o kela keena, no ka mea va. hoopiha loa ia aku kela poe me ke kahalui, i keia oiii koke ana mai o keia wahine kilokilo, me ka maopopo ole o kona wahi i oili mai ai. Ku iho la ke kilokiio no kekahi mau sekona, me ke kau keha ana hoi o kona mau lima a elua iluna, alaila owaka aiaiia kona wuha. a poha T\iai la hoi na huaolelo i ka i ana mai: na keiki a na kanaka. ua loheia ko oukou mau leo u uie ke kaumalia 110 ko oukou hoaloha, o kakou no apau iloko o ia haawina luuluu. aka nae, ma o aku o ke kaumaha, ka hiuiuu ame na auwe ana, e poha mai ana ka la olino o lea hauoli īnaluna o kakou a]>au. **He mea oiaio. ma ka mana i loaa ia'u ma ka'u oihana, ua hiki ole i ka mana o na keiki a kanaka ke pale ae i keia pilikia. no ka mea ua* pga kojce Akua makemake. e hookomoia aku ko oukou hoaloha iloko o na hoehaehaia, a mailoko mai auanei o ia_mau ehaeha. e papahi ana oia i ka lei o ka hanohano ame ka lanakiia, a ka hookoia ana ia oka iini oua hoaloha nei. maluna o ka meā a kona puuwai i aloha ai. "E auamo i'o ana ko oukou hoaloha ina ehaeha he nui, aka e haulepio ana kona mau enemi, a e lanakila ana oia maluna <» lakou no ka mea, aole o oukou wale 110 kona mau hoaloha. aka he mau hoaloha he nui a lehulehu kona, e hoopuni ana i kona ola ana. a i makaukau loa hoi, e hoopakele iaia mai ka make mai.

"Ua halawai' kino au me ia he alo a he alo, maloko o koiia keena i hoopaapio ia ai. me ka liiki ole i ka mana o na kiai i hoonohoia e ke kiaaina ke ike mai ia'u. a ua haawi mai nei oia i kekahi mea ia'u. eia malalo o ko'u malu, no ka haawi ana aku ia oukou." I : MOKUNA XXV. 1 • Lalau iho la ke Kilokilo Sidia iloko o kona poli a unuhi ae la he leka i kakauia e Hawila, a liaawi mai la ia Malavalia. a heluhelu mua iho la oia i na manao i kakauia. a mahope heluhelu ae la me ka leo nui imua o kona mau hoa, a penei na manao maJoko o ka leka a Hawila : "E o'u mau hoaloha oiaio 0 ka oihana naita: —Me ke kanalua ole ke olelo ae. ua hookaumahaia aku paha ko oukou manao, no ko'll walii i nalowale ai mai ia oukou mai, aka nae ma ka manawa paha a oukou e ike iho ai i keia leka, ua loaa aku ka ike ia oukou 110 ko'u wahi e noho nei, ame ka mea nana au i hoopaa maloko o ka halepaahao. 'ina ua hoalaia aku na manao ihaina iloko o oukou, me ka manao, e iiele mai. a hoopakele ae ia'u mai keia wahi aku ; o ka'u wale no e kauleo aku nei ia oukou, e kuu mau hoaloha. e hoopau loa i ka noonoo ana pela, a e hoomanawanui, ma ka uumi ana, i na nianao uilani iloko o oukou, no ke kanaka nana i hookau mai i keia poino maluna o'u. "Aole au i ha'oha'o 110 keia hana i hookauia mai maluna o'u, aka he mea ia i wanana kahiko ia mai, mamua ae o ko kakou ike ana kekahi i kekahi. nolaila he hooko wale ana 110 keia i ka mea i hooholoia e na anela. 110 ke au o ko'u J ola ana, pela ilio la nae e hoea mai ai i ka hookoia ana o; ka mea a kuu puuwai i li'a mau ai. "Elike me ka oukou i lolie ai, a i ike ai hoi maloko 0 ka olelo kuahaua a ke kiaaina o Koma nei. 110 ka la e hookauia inai ai ko'u ho«>pa'i, e hoea i'o mai ana ia he elua la. mai keia manawa aku, aole nae ia he mea 110 oukou e hookaumaha ai i ko oukou mauao, 110 ka mea, o ke alahele ia o kt>'u lanakila pilia. maluna o ko'u poe enemi. "Ria wale 110 ko'u manao ia'oukoii, 110 Oto P»eriana ame kona mau hoa aukai. e hoi pololei aku lakou ma Kokenekai e noho ai. e imi aku i kuu makuakane. a e nolio aku malalo o kona malu, ahiki i kuu hoea liou ana aku imua o lakou, a lialawai pu hoi he alo no lie alo. "Nou hoi e Malavalia. e noho 110 ot ma Roma nei no ke kiai makaala ana i ke aloha a kaua, no ka mea ke ole au e : kuhihewa. aia ka W'eli o na ī'ae Mauna ame ka Olali o na J Kai, kuu mau kaikuaana hoi, ke nolio m«u nei me na kuko' palaualelo. kaili iimauui aku iaia, me ka ikaika o ko laua mau kanaka; ina he mea kekahi o kela ano e hoea mai ana, kp kau aku nei ko'u manaolana maluna ou e kuu aikane aloha, no ka hiki ia oe ame kou poe kanaka ke hoopakele ae iaia. mai ka mana niai o kela mau kanaka lokoino. nolaila o ke aloha n«> oiikou apau. 11:1 ke Akua no. iīoko o Kona aloiia palena ole, e kiai a e kokua mai ia kakou apau, a hui hou kakou iloko o ka wa pono." ( )iai o Malavaiia e heluhelu ana i ka leka a Hawila. aia \va!e 110 iki j)oo o kona mau hoa ilalo kahi i kulolou ai, a na ka waimaka 110 e hiolo. a kaua e ka makamaka heluhelu e hoi>heno wale ae ai no i keia mau olelo: "Nawai e ole ka uwe iho. 1 le hc»a ka hoi ua pilipaa ia. Ua polena ]>aaia hoi e ia la. , t ." , , Kuu hoa i ka nui alu a ka leo." 1 ke kuu ana iho.o ka heluhelu ana inai a Malayalia i ka leka a Hawila, huli mai la oia imua o ke Kilokilo Sidia a mai la: "Ua paa maoli no ko.makou manao, e hele aku e hoopake'e ae i ko makou hoaloha mailoko mai o ka halepaahao, me ka ikaika o ko makou mau lima, ame ka ma"koti. mau j meakaua; aka hoi, mamuli o keia leka au i lawe mai" ; ūei, a makou 110 hoi i ike iho la i ko Hawila manao pono.i, ke ho.ike aku nei au i ko'u manao imua ou, a pela no pah.a ka manao hookahi o ko'u mau hoaloha nei, ua hoopau loa maleou i kela manao mua. 'i huli hoi akuoe ea, a halawai hou aku me ia, e ihoike aku imua ona. aole i hopo iki kona mau hoaloha e nee aku imua, ina i makemake oia i na-kokua nuy ia makou aku ; a me ka ininamina nui au e hoike hou aku nei ia oe no ka hiki ole ia makou ke hana'aku i na mea e j>ono ai oia, 110 ka mea ua hikiioa ia'u iloko o ka hora hookahi mai kein manawa aku, ke hoakoakoa mai i na kanaka he mau tausani, mailoko nuii o wa ululaau, a hooneoneo aku i ke kulanakauhale o Ronia nei iloko o ua hora helu wale no. "He nani nae ia, ua hoole mai la 110 oia, i na kokua mai ia makou aku, o kona leo wale 110 ka makou e hoolohe, he leo mana kona. e hiki ole ai ia makou ke hookiekie aku." Ma kela wahi haawi aku la ke Kilokilo Sidia i kona aloh'a me ka hooia pu ana aku e lawe aku ana oia a hoike i kana mau mea apau i lohe ai mai ia lakou mai imua o liawila. Nolaila ke ike ae 1a kaua e kuu makamaka heluhelu, o kei-i hoike okoa ana mai o Hawila i kona manao maloko o ka leka a ke Kilokilo Sidia i lawe mai ai, o ke kumu wale no ia nana i hookuemi mai i ka manao o na hoaloha o ka kakou koa; ina aole i loaa mai kela hoike, ina ua ikeia, uawai la ka lanakila o ka la, na na hoaloha palia o Hawila, a i ole, na na koa paha o ke kiaaina o Roma. Ma U'ela manawa a ke Kilokilo Sidia o ka haalele ana aku ia Malavalia ma, ua kamoe peiolei aku la kona alahkle no ka hui pu ana me ka U'i Magarita maloko o kona rumi. Loaa aku la ua kaikamahine nei iloko o ke kaumaha, ua hoike okoa mai kona helehelena i kona hiipoi ana i kekahi hana nui me ka ehaeha maoli o kona uhane, aka nae i ka \va a ua o Magarita i ike mai ai i ke kilokilo wahine, ka mea no hoi i kamaaina iaia, a i haawi mau aku i na olelo hoolana no ko laua pono me\ana aloha, ua apo mai la oia me ka piha ohaoha. "Ua ake nui loa au e ike ia oe e Sidia i ka po nei, aole nae e hiki e hookoia ia manao o'u. mamuli o ka maopopo~ole o kou wahi i noho ai, a oiai ua hoea mai la oe, he mea pono ia kaua ē kamailio i kekahi mau mea i pili i ko'u pono ame ka mea a kuu puliwai i aloha ai," i pane mai ai o ,Magarita. "Ua maopopo no ia'u, ua anakemake nui oe e ike ia'u, o ke kumu nui iho la no ia o ko'u hoea ana mai la," i panai aku ai no hoi ka wahine.kilokilo. "Ae, o ko'u kumu o ka makemake loa ana e ike ia oe e Sidia, ito ka hoomaalili ana mai 110 ia i na manao ulu-ku iloko o'u, oiai ua hele ko'u mau noonoo maikai a uhi ])u ia e na manao ailuahewa he nui, ua aneane maoli au e ku a pupule. "Mai ka po nei mai ahiki wale i keia hui pu ana 0 kaua, aole e hiki i ko'u mau lihilihi maka ke upo'i iho, a o ia no kau e ike inai la ma ko'u mau maka. i ka hele a kunahihi, no ka mea ua kailiia aku ka hauoli mai a'u aku." x Ma kela wahi, ua noke okoa iho la o Magarita i ka uwe, a liuliu. hoomaka hou mai la oia e kamailio i ka i ana mai: "Ua kokoke mai i ka manawa e hookoia ai na me.a au i wanana mai ai no kuu aloha, eia paha oia ke paa mai nei malalo o ka mana o ke kianina, a e ninau aku ana au ia oe pehea iho la ko'u pono? Aole anei hoi he mau olelo hoolana kau e kamailio mai ai e kuu Sidia no maua, i hoauheeia aku ai keia mau manao maik&i ole mai ia'u aku?" "Ae, o oe e kuu kaikamahine, ame ka mea a kou puuwai i aloha ai, he hikimua olua a elua iloko o na pulama maikai ana a ko Sidia nei mau ike kamahao, na ike hoi i loaa mai ia'u mai na Kerubima ame na Serabima mai, e kiai ana hoi i ka nee.ana o ko ke Kahikolu mana, maluna o na ao kaalewa o na lani kiekie loa, na ike hoi i palieneheneia mai ai e ka poe noonoo 'haiki, a kapa mai la ia'u i ka pupule. . . "No kau nonoi e kuu Magarita, e haawi aku.au i na olelo jhoolahd, i.hoauheeia aku ai na manao maikai ole apau mailoko aku ou; o lea'u e nonoi aku npi ia oe, e hoolohe mai, a ! e maliu mai hoi 1 ko'u leo, 0 ia keia: ' "Ke hohola mai nei no na anela maikai i ka papa hoonohonoho i pili i ko olua ola ana, maluna o rta ohuku ale o na

poino ame na popilikia; a o ia keia: hlike me ke gula niaeinae, ua puka mai ia mahope iho o ka lioohelieeia ana I o ka auka, iloko o ke ahi, pela no auanei e hookomoia aku | ai olua iloko o na hoaoia. a e oili mai auanei olua mailoko mai o ia mau hoaoia, he mau gula maemae, a'o ka hauoli, kā mea e ukali aku i ke koena o ko olua mau la o ke ola ana. .' . ! "Ife mea oiaio e kuu keiki, ke hookokoke loa mai nei na hora o ko olua hoaoia, no ka mea iloko o keia wa a kaua e kamailio nei, aia kau mea i aloha ai maloko o ka halepaahao kalii i paa ai. Aia na kaulahao o ka lokoino ke kupee la.i kona mau lima ame na wawae. a ua hoopuniia hoi kona kino nie na ea polopolona, ā' ke noho mai la oia iloko o ka hoomanawanui, me ka nui pu hoi o na ehaeha i kau aku maluna ona. , "Ua hiki i kona mau enemi ke hauhoa aku i kona kinp a paa me na kaiilahao o ka lokoino, aka aole e hiki ia lakoU ke hauhoa aku i kona aloha nou, no ka mea aole he mea nui e ae iloko o kona noonoo e noho inai la, o ke aloha wale 110 ia oe, a ina no e kii mai ka make iaia, a kaili ae i ka hauu ola niailoko ae o konaieino, a'ōle loa ia he mea nana e haalel.e mai ai ia oe, o ka make wale no ka mea nana e hoopau ae ia aloha i kukuni paaia iloko o kona puuwai oiaio nou, a nou wale no. "Ua hui kino au me ia he alo a he alo, a ua kuka'i kamailio hoi me ia maloko o Kona wahi i hoopaahaoia ai, a o kana i tyoike mai ai ia'u, aole loa he mea nana e mawehe ae i kona aloha nou, o ka make wale no o kekahi o olua. "I ko'u halāwai ana me iā i keia kakahiaka iho nei, i hoike aku ai.au iaia i ka manao o kona mau hoaloha, no ka hoopakele ana ae iaia mailoko mai o ka halepaahao me ka ikaika ame ka mana o ka lakou mau meakaua, aka nae he hookahi mea nana i hookuemi hope aku ia manao o lakou, mamuli 110 ia o ko'u kauoha okoa ana aku ia Hawila, e kakau mai oia i kekahi palapala, a o ua palapala nei ka'u i lawe aku ai a haawi ia lakou," alaila hoakaka piha aku la oia ii ka moolelo o na niea i kukakukaia mawaena ona ame na hou- I loha o ] iawila, elike no hoi īne ka kaūa e ka mea heluhelu i ' ike mua ae nei. ' "Aia auanei a hoea mai i ka manawa e hookauia aku ai i leau mea i aloha ai maluna o ke kua o ka lio ahiu, a aha'iia : aku oia noloko o ka ululaau, o kona anela kiai ka mea nana | e hoopakele ae iaia mai ka make mai. "Nou nae e kuu keiki, keiiali'ali'a e wale mai la no imua o'u. aia a hahaoia aku oe iloko o ka halepaahao e kou ma-1 kuakane ponoi.'a hala paha he mau la ,e kau mai ana ke-; kalii ma'i nui nialuna 011, a na ia ma'i auanei e hoolilo i l|pu , kino i ka ulala. elike me ko'u nei ke ano, a no ia ano nae ou, e kiiia mai ai oe e kou makuakane, a welie ae māiloko | mai o ka halepaahao, a ma ka po iho o kela la, e haalele iho ai oe i na kapukai o ltalia nei, a o kou wahi e auwana hele aku ui, ma kekahi aina mamao no ia. he mau tau?ani mi-le ke kaawale mai keia wahi aku, a o kou wahi e nolio ai, ma kalii i kapaia e na kanaka o keia ao, he kula one waoakua,! aka nae ma ka inoa a na anela, o kahi ia o na kino hemolele, i malaila auanei oe e auwana hele ai, me he waliine la i piha ine na uhane ino he nui. " Moko nae o kou mau la e auwana liele ana i o a ia nei. e 'oaa ana oe i kekahi poe kaahele honua, a na ia poe auanei e hoihoi mai ia ot i ka aina o na kanaka ola. a ma.ia aina aiianei oe e noho ai iloko o ka hanohano, a ilaila oe e hala\vai hoii ai me ka mea a kou puuwai i aloha ai, ma ke ano pahaohao. "No ka hiki i'o mai i ka hooko ame ka hooko ole ia o keia mau mea a'u e hoike aku nei ia oe, aole i maopopo ia kaua ia mea, koe wale 110, o keia iho la na hiona i maalo 'ae-la imua 0 ko'u mau maka. a i wahi nae e hoopauia ae ai ko kaua mau manao poWihihi apau, e nana pu ae no kaua i ka hoike a ka puu pepa hahau," alaila unulii ae la ua kilokilo wahine Sidia nei,* he pu-a pepa hahau mailoko ae o ka pakeke o kona iole, a hoomau hou niai la i kana kamailio ana: "E kuu keiki, ma keia puu pepa kaua e maopopo ai no kou hopenā, ka mea nae keia a ka poe Kristiano i hoowahawaha loa ai. a o na kilo ouli ana, ame na ninau no na hoikeina pahaohao. mau mea ia i oleloia e lakou, he hana hoo- ' nnnamana a he hana hupo haahaa loa. "1 hoike aku nae au ia oe, o keia kekahi o na huke kama- | hāo loa, a ua piha kona mau aoao apau, me na hoike kupai- | anahā ■t \c l:cia :mo. o ka oi.iio. aole he hookahi hoopuni|">uni iki iloko oiaila. Iwaen;>. p ua kilokilo apau o ka honua nei, ua kapaia o keia ka lakou buke Baibala, ka bukc hoi i hiki ole i ka poe akamai ame na loea o ka honua nei ke akaā ae i na mea pohihihi maloko olaila, * "R hoike hou aku au ia oe e kuu keiki, he kaneeleno helu la keia o ka makahiki, no ka mea. o ka nui o. na kiko apau maluna o na pepa o ka pu-a hookahi, he 365, ua kulike loa hoi ia me ka huina o na la iloko o ka makahiki. O ka nui o na pepa apau iloko o ka pu-a. he :i2, ua like 110 hoi ia me na 'pule iloko o ka makahiki hookahi. "Aia hoi iloko o ka pu-a pepa hookahi, he 12 mau ki, a o ka uui no hoi ia o na mahina iloko o ka makahiki. a ma ko kaua hoomaofv")po pono ana iho i na pepa ano nui iloko o ka nu-a pepa, e loaa ana ia kaua keia ike, ua hoikeia mai no, aia he akua hookahi, he akua kolu-kahi, he mau euanelio. eha, he moiwahine no ka nani mau loa, a he eepa lioi no ka luapo. Nolaila, e hoomaka kaua i ka hailona ana i keia manawa," alaila hoomaka iho la o Sidia e kakekake i ka pu-a pepa, a wahi iho la i eha mau puu. a waiho aku la imua o Magarita riie ka olelo pu ana aku: "Ilia he eha mau puu pepa imua o kou alo e waiho nei, nolaila e koho oe i kau puu pepa, a na'u hoi e koho i ka puu pepa ma ko Hawila aoao," o ko Magarita lalau mai la no hoi ia i kana puu pepa, o ia ka puu pepa ma ke kihi akau, a o ka lua aku no hoi o ka puu pepa, o iā ka ke Kilokilo Si(lia, a eia kana mau pepa: .... He eki peki, he eki kaimana, he kini kaimana ame ke keaka kalapu. a o ia ka Sidia o ka.pane ana aku: "Ke hoike mai nei na anela ia'u, aia he leo uwe kanikau, aia hoi he huakai hele no kou mau kapuai wawae, aka nae e hoea ana oe i ka aina o ke daim.ana ame ka waiwai, aka nae ia oe e hoi hou mai ai 110 ka aina i nohoia e na kanaka elike me ia a'u i hoakaka mua aku nei ia oe, ia wa auanei e liookoia ai kou makemake, eia nae e kaawale hou aku ana oe, no ka mea eia ka eepa nui o ke ao ke ku nei ma kou alahele. "No ka Hawila puu pepa nei hoi, aole a'u mea hou aku e hoike ai imua ou, ua kulike no ia me na mea mua i palaoalaia e na anela nona. O ka'u mau olelo hope ia oe e kuu keiki, e hopmau i ke kupaa ana o kou manao. mahope o ka mea au i aloha ai, a na ke au no auanei o ka manawa e hoike mai i ka hookoia ana o ko olua mau iini pakahi, nolaila e hookuu ana kaua, o ke aloha no kouy Me ka hoohakalia hou ole iho, ua oili aku la ke Kilokilo Sidia mailoko aku o ka rumi o Maga.rita, a kamoe pololei aku lā kona alahele noloko o ka. halepaahao, no ka hui pu ana me Hawila. Aole no he mau mea ano nui i kamailioia mawaena o ke kilokilo wahine ame Hawila, o na mea no ia a kaua i ike mua ae nei, nolaila e kikoo loa aku kaua e ka makamaka heluhelu, no ka la e hookauia mai ai na hana hoomaewaewa maluna o ka kaua koa opio. A hala ae la ka Poalima, a oili mai la ka Poaono,, a ma ka la Sabati ae. ma ka hora umi-kumamalua o kela la, o.ka wa ia i hookaawaleia, no ka hooko ana aku i ka hoolaha a ke kiaaina o Roma. no ka hookau ana aku i ka hoopa'i maluna | o ka kakou koa opio. 1 Mamua nae o ka hoea ana mai i ka manawa i hookaawaleia, ua hele mua ke kahua lealea a piha i na kanaka. Aia ka U'i Magarita, ma ka aoao o kona makuakane kahi i noho ai, a pela no hoi me ka U'i Peresela ame na hoaloha o llawila, aia lakou apau ke akoakoa la ma kahi hookahi. ma ko lakou mau wahi i hookaawaleiii, a iwāena o kela anaina o

kTt poe hanohano, o ke leiaaina kekahi o Ronia. me kana keiki, aia laua ke noho la me ka hele o na maka a liulili, i kau a mea o ka inaina, no ka hoohokaia ana o ko laua mau manao palaualelo, e Magarita ame ke kanaka a lana i hōolilo aku ai i pio maloko o ka halepaahao. No ka lioea mai o kekahi. hiona ku i ka manaonao, ua ka'iiko o Magarita iaia iho me kekahi lole silika eleele, no ke kanikau ana no i kana aloha, a iaia e noho la, kakali o ka hoea mai i ka hora a kona mau maka e ike pono aku ai i ka aha'iia o kana aloha e ka lio ahiu, ua hiolo wale mai la no kona mau waimaka, me he po'iwai la i nininiia iho maluna u leona poo, he mea kau la i ka nui o na maka e nana mai ana iaia, a hilahila iho oia, aole, no ka mea ua hele loko e nolio la a piha i ke aloha 110 kana Hawila. v No ka ike ana mai o kekahi o na hoaloha pilipaa loa o Hawila i ke kaumaha maoli o Magarita, ua hele okoa inai la oia a paa iho Ia mahope mai o na poohiwi, me ke kamailiu ana iho i na olelo hoolana, aole nae ia he mea e hiki ai ia Mag<irita ke kaohi mai i kona mau waimaka, aka ua hooi ia aku ka hiolo makawalu ana iho, a nona hoi ka uwe, aohe waimaka paa, o ka nui o ka poe e noho ana malaila. a koe wale no kona niakuakane, ke kiaaina o Roma ame kan.i keiki lapuwale, owai hoi ia mea paa iho o na waimaka, i ka ike okoa mai i ke kaumaha maoli o ka haawina a Magarita e auamo ana ia'manawa. Ke hookokoke mai la ka manawa e hookauia aku ai o Hawila, maluna o ke kua o ka lio ahiu, a ke nana aku i ke anaina kanaka i kela wa, mai kekahi aoao a i kekahi aoao o ko kahua lealea, he meha pu wale no, a iloko o ka hoola'i o na mea apau, ia wa i ikeia aku ai ke ka'iia ana ae o ka liō keokeo, auwe, ua kokoke loa mai na minuke o ka ehaeha. Aole he hookahi ma kela kahua lealea i-nele kona hoomaopopi) ana i ka haawina e leau aku ana maluiia o ke kanaka a lakoii i haawi aku ai i na mahalo kiekie ana, nn kona koa ame ka ikaika, a me ka hoomanawanlii, kekahi poe, e kaohi malie la i ka hanu pinapina'i ana o ko lakou mau houpo, aia hoi na maka he mau kaukani ke haka pono mai la me na inanao pihoihoi o ka ike mai i ke ka'iia ae o ke pio 110 kahi o ka lio keoleeo. 0 ke kakali hoi ia o na mea apau ahiki i ke kani pono ana ae i ka hora umi-kumamalua, o ka inanawa ia i kaiaiupeia mai ai o Hawila e kekahi poe kanaka kino ikaika, ua uhiia hoi kona helehelena me kekahi welu keokeo, i ole ai e ikēia mai e ka lehulehu. Lawe pololei mai lr lakou iaia a m'a kahi a ke kiaaina o Roma e noho ana me k*«na keiki, ia wa i hookeiu ia iho ai ilalo, a iloko 110 hoi o ia manawa hookahi. i laweia mai ai ka lio keokeo e na paniolo mamua aku o kahi e ku ana o ke kiaaina aine kana keiki, ke lele wale la in> ua lio nei i o a ia nei», elike me ke ano mau o na lio ahiu. 1 kela manawa i laweia mai ai o Hawila e na kanaka a kukulu mamua o ke kiaaina, ua hiki hou. ole iho i ka U't Magarita ke hoomanawanui hou akū i kona aloha, aka ua noke okoa ae la oia i ke kuwo, me ka leo nui o ka piha ehaa me kona nana ole ae i ka mana p kona makuakane maiuna ona, r> kona ku ino ae la no ia iluna, a hoomaka aku la e liolo me ka mama apau i loaa iaia, a puliki aku la i kana aloha> Me kona mau lima ponoi i lalau aku ai oia i ka welu i uhi ia iho ai ma ke poo o Hawila. a luiki ino mai la, me ke kiloi ana aku i kahi e. o kona puliki aku la 110 ia i ka a-i o kana aloha. me ka lele pu ana aku e honi iaia, a lulumi iho la laua iloko o ia mau sekona, me ka walania o ka naau. Ma keia walii. ua hiki hou ole iho la i ka inea kakau moolelo, ke hoakaka ae i ka hiona e halii la nialuna o na mea apau, o ka inea kakau moolelo pu kekahi i komohia aku iloko o na wiliau o ka ehaeha no kela hiona o ka kaua mau opio; he haawina hoi a kaua e hoohewahewa ole ai, ina e ku iho ana ia kaua. Oiai hoi o Magarita ame Hawila e pUili la i kahi hookahi, a e hookahe like ana hoi i ko laua mau waimaka o ka ehaeha. ia manawa i loheia aku ai ka leo o ka makuakane o Magarita i ke kahea ana mai me ka piha inaina: "E na kanaka malalo o ka mana o ke kiaaina o Roma nei. ke kauoha aku nei au ia oukou e hookaawale koke i kela kaikamahine piha hehena mai kona piiliki ana i kela kanaka ino. E wiki! e wiki! e huki mai iaia me ka ikaika mailoko mai o ka puiiki ana a kela kanaka lima eleele!" No kela leo kauoha hoi ma ka aoao o ka makuakane o Magarita, ua eieu koke ae la o Feriana. lee keiki a ke kiaaina 0 Roma, a ku ana iluna, a kauoha j»u aku la i kona niau naita he iwakalua ka nui, e ukali aku mahope ona, 110 ka hooko ana i ke kauoha, a ke nana aku i ua keilei hilahila ole nei, me he mea la, ua hele oia a piha me ka haaheo tio kona lilo ana i mea nana e kii aku ia Magarita a hoihoi mai no kona wahi mua i noho ai. Ma kela manawa nae a Eeriana i ku ae ai iluna, a kauoha aku la i kona poe naita e kokua mai iaia ma ka hooko aua 1 ke kauoha a Benekona, ua hoopiha loa ia aku ke auain-i kanaka nui me na manao huhu, o ka piha hoonaukiuki, o ka oi loa aku nae, 0 ko Hawila mau hoaloha, a ina aole i kakau okoa aku o Ilawila i kekahi palapala ia lakou, ina ua hoouka koke ia he paio hahana loa mawaena o lakou ame kela mau naita. No ka piha hoonaukiuki nae o ka aha kanaka no kela ki*ilei a ke kiaaina, i ka wa i makaukau ai ua o Eeriana e iln» mai no ke kii anct ia Magarita, e liuki a kaawale mai ka puliki ana ia Hawila, o ka manawa ia i olowalu like mai ai ka leo o na kanaka mai na wahi like ole mai i ka i ana: "E hookuu aku i ka Moiwahine o ka Nani, me ke kanaka opio, e hoonana ana iko laua mau manao kaumaha! E kela kanaka a ka hilahila ole, e w r aiho malie oe ia laua, e hoomama ana i ko laua mau manao ehaelfa t no ka mea o ko lan.i hui liope ana keia a laweia aku kekahi o laua no kona hopeI na awahia, maluna o ke kua o ka lio ahiu." j Mai kekahi wahi mai hoi oke anaina e lohe okoa ia akn ana keia mau olelo : "E ke kanaka a ka hilahila ole, o oe ponoi no ka mea nana i .imihala i kela kanaka opio a ka ikaika nui wale, o ka loaa iho la ka ia a ka pupuka o ka hoao e hoopoino i kela kanaka, me ka nlanao paha, 0 ka mea iho īa ia e lilo aku ai o Magarita iaia." Iloko nae o kela mau olelo e nokeia mai la e na kanaka i ke kamailio, he me«l kau 'la a komohia iho ka hilahila iloko o Eeriana, aka ke iho mai la oia me na kaina wawae ikaika, a ukali mai na naita he kanakolu ka nui m 1liope ona, me ka lako i na meakaua,nokahookoanaaku nu hope ona, me ka lako i na mea kaua, no ka hooko ana aku i ke kauoha a ko lakou haku. I kela manawa hookahi no hoi, i ku mai ai na naita he kanakolu ka nūi, na hoaloha o Hawila, a haaiele aku la i ko lakou wahi e noho ana,"tile : ka-hele pololei ana inai n»> kahi a Magarita me kana aloha e lulumi pu ana, ua konn ia a ku lakou e hele mai, māmuli o kela rhau naita a Eeriana o ke kahea ana aku e liele mai, pela iho la keia mau hoalolia o Hawila i hoea aku ai, no ke ake-ana e ike i na haiKi a Eeriana maluna o ko lakou hoaloha. Hele pololei aku la ua mau naita hope nei a ku ma kekahi aoao mai o Periana ame kona mau: naita, wehe like ae la i ka lakou mau ko i a paa iloko o 'ko lakoū mau linia, a me ka leo o ka mea i piha i ka haakei ame ka hookano. puana ae la o Feriana: Ma ka inoa o ka makuakane o Magarita, ke kauoha aku nei au ia oe e keia kanaka piiūwai eleele e hookuu kou paa ana 1 keia lede opio, a e kaa mai oia malalo o ko'u malu a ina aole oe e ae mai ana me ka maalahi, alaila—'' Aole i pau pono aku na olelo a Eeriana i makemake ai e kamaiho aku, o ka loaa pono mai. la no ia o kona lae i ka puupuu mahanahana peku hoki a Hawila, a kaanini I ana ke alo iluna o ka lepo, a no ia hana a Hawila o ka ho»>- | kahaha ana mai i ke keiki a ke kiaaina, ua noke mai la r.a | kanaka 1 ka huro me ka pih*a hauoli, a olelo okoa mai h kekahi poe: .. (Aole i pau) -, r