Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 2, 11 January 1918 — IKE I KA PUUHONUA O HALE O KEAWE MA HONAUNAU KONA HEMA. [ARTICLE]

IKE I KA PUUHONUA O HALE O KEAWE MA HONAUNAU KONA HEMA.

i j i Mr Luaaliooj»onopono o ka Nupepa^ Kuokoa; Aloha oe:—E oluolu mai hoi ! kou ahonui i wahi rumi kaawale no'ui ! ' - ' , j Ma ke kakahiaka o Poalua la 11 o ( j keia mahina, ua holp aku au me ko'u| | kokoolua Mrs. Higgins uiai ko maiaa | wabi noho aku ka aina nona ka maka- ( { ni kaulana e o nei ahiki i keia la na | hau o Maihi, a hoomanao ae la au i ka ' pauku hope o ke mele o kuu lei, Mi»s . ; Kaohele!ani. ; Aloha ua hau anuanu o Maihi, Ka makani kaulana o kuu aina. ; Haina ia mai ana ka puana, ; j Kāohelelaui ka wahin« uooa ka wehi, [ Maoli pua Kona Akau. j Kau. maluna o ka waa na ka hoe- [ waa ka hana, a pae ma ke <awa o Ka- ; hauloa. Hoi makou ma Xapoopoo ka ' j home o kuu Papa, moe ma ia po, a ao ! ae I'oakolu; olelo ke kamaaina, aia no ; ka ike a he helewawae, alaila, ike. j • Ae i ke kono a kamaaina, ninau ehia J mile mai Napoopoo nei aku, ahiki i ; Honaunau? Ekolu mile a oi. | ! Aohe nana i ka loihi; haalele ka ! Maa, hele wawae me ke kamaaina, ahi-1 ki makou i ka lua pepehikanaka. a i kapaia ■ hoi kekahi inoii, Huakaii; ma keia wahi e ike ana oe ia Honaunau: : a me Hale-o-Keawe a ike mai n6 hoi oe ia Keei lalo a me Napoopoo pii alii. | , Kaa nva ka āoao hema o keia lua,' pau-ka ike ana ia Keei ame Napoopoo a kaa hoi ma ka akau o keia lua pau i ka ike 'ana ia Honnunau ame ka Puuhonua. . . * ■ I j Ke Kiolaia ke kanaka iloko o keia i . lua, pau ka ike ana i ke ao aina. J Aohe wahi e hiki ai e pii ae; a ua luku j ia i ka' pohaku a paa kanaka malalo. ! He lua nui keia e pau ai na kaukani . kp.naka. Aia keia lua, ma ka aoao ko- | mohana o ke alanui. Pau ka maka'ika'i ana, no ka Puuhonua ka pahu hopu,hiki makou i ke awa o ka Puuhonua, a i kapaia. hoi ka inoa Keoneeli. I Hoi makou a luna o ka puuhonua e ! pili koke mai ana ma ke komohana o ' keia awa hoomaha. Olelo mai la ko maua kamaaina a ia ma kela lae po- ; haku he papakonane na na alii a ! mē ka pjoe pio e lealea ai, a ua kāpaw. • ka inoa o kela wahi o Hoonanea. I | nana io aku ko maua hana mailuna I aku 'o ka puuhonua e poopoo mai ana j kahi e kau mai ai ka iliili pohaku. I Aia keia papakonane kokoke i ke kai: ma ka akau mai,.o ka puuhonua, Olelo I hou mai la ko kamaaina; a ia j ma ka hema Q.ka pa o ks puuhonua nei, a.ia malaila.he lua no ka poe koa e kiai ai i ka po£ pio, a me na koo no hoi e hoohalua mai ana, ina mai Kau, Puna ame Hilo mai. Ua ake loa maua e ike, ua hele aku la makou maluna o ka pā ma ka aoao hikinft e hele ana i ka hema, he hookahi hanen anana aine ekolu ma ka aoao hikina; a mai ke kihi' liikina, a j loaa ua mau he kanaha } A ma keia wahi ua hanaia a maikai 'i loaa me na lua ?lua. A ia maua e noho j ana ma ka aoao hikina aku nei o ua mau lua nei, ua lohe aku la maua i kekahi mau leo mailoko raai o keia mau lua, aole nae he akaka pono; alaila, hoi maua ma ka aoao hema o ua ! mau lua nei noho hou a lohe no maua I i kekahi leo hopio mailoko ae no o ua ; mau lua nei. Aole no he komo mai o ka maka'u iloko o maua. Me he mea la i pa'iia ae ko'u papaxlina, ike aku la au i kekahi pohaku nui e waiho mai ana ma ka akau o ka papolia,ku o ka puuhonua no haneri anana ka mamao mai ia maua aku, a aku la au i ko'u koKoolua, me hX>mea la o ka'pohaku kela o Kaahumanu. TJa hele makou e kaapuni i ke- . ia pa pirahonua a he kanaono-kumama- | makahi wale no anana papohaku i koe a o kekahi waM pili ana 5 ka lae kahakai, ua pau loa ivke kai-koo ame ke kai mimiki. A ma ka aoao komohana, aole papohaku aole no h'e pohaku, ua pau loa i ke kai. Ma ka aoao akau hoi he hapa i lilo , i ke kai, a he hapa i koe, a hoea ana , makou i ka pohaku o Kaahumanu, o . kuu pohaku no i ike mai ai ma kela aoj ao mai. O ka loa o keia pohaku he j umi kapuai; a o ka laula he eono ka- ' puai, a ua kukuluia he mau kia po- , haku malalo ae ma na kihi elia o ka pohaku, a he hiki no ke moe ke kanaka j malalo o keia pohaku. _ J Pau ka maka 'ika 'i ana i lceTa pohaj ku, olelo kamaaina e hele kakou e makalika'i i ka pohaku o Keoua. Ua āe j koke aku la maua. aia mahope aku o ka pohaku o Kaahumanu he alanni pii pohaku e pii ai iluna a kan iluna o keia puuhonua, alaila, nana iho <oe I i ilalo e waiho ae ana ka pohaku o KeoI' na mawaho o ka pa o ka puuhonun. He ku i ka nani keia pohaku. O ka I' loa o keiā pohaku li? umi-kumamalua I kapuai, a o ia no ka loihi o ke alit I Keoua. Alaila, hoi makou a kahi aj I makou i hoomaka ai hele, alaila, pu- > ni ae la ka puuhoniia ia makou. I I Olelo aku makou i ke kamaaina nana makou i lawe e hoomaka'ika'i i ka pololi; aole no ka ai ole he kini ai no o . ka i'a ole. Olelo mai ke kamaaina ia makou, e hoi i ka hnle o ke kaikuahine orta e ai ai, ae pku la makou, aole makou i kokoke ako pa kahea; mai, mai, komo mai. Olelo aku la ko makou ka- , pololi makou aohe i'a. O heta e kahea i kela kaiialea; uā loaa paha

I " jka i'a. Kahea ko m'akou kamnaina i hoi mai ana ke kane nui ino ka i 'a. Ho'a ke ahi kunu a mo'a ku iloko o na pa, na umeke ai mai no, ai a maona haawiia mai la na pauku ko aki ia makou palua a pakolu pauku a ka mea hookahi. He keu keia a na mea loko •maikai nui wale. O ka inoa oke kane, Kawaihaii a o ka inoa o ka wahine,. Dina. | •Me ka lana o ka manao e ike ia Hokuohai ame Keei lale lilo nui loa ka wi ma ia ahiahi, a hoi loa no Xapoo- j poo e hooaumoo ai. Kakahiaka ae Poaha, huli hoi no ka home i na hau anuanu o Maihi. i ANNIE KEAWEIKEKAHIALIT, ; Honalo, Koiia, Akau, Dee.. 20,1917.; i