Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 3, 18 January 1918 — Page 3

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hoikeike kii onioni ni isu mai kina hanauia ana a ka pii ana ka lani.

 

            Imua o kekahi anaina nui o na hoa ha@au, na keiki ame na hoaloha i akoa me he mea la he mau kii ola la, koe wale ne ka pa-e mai i ka leo, ko iesu mau ano a pau iloko o kona wa e ola ana ma keia ao mai Kona hanauia ana mai ahiki i Kona pii ana aku i ka lani, maloko o ka rumi halawai o Kawaiahao ma ke ahiahi Sabati i hala iho la.

            He kumukula mai Auseteralia mai ka mea nana keia hoekeike kii onioni, a no kekahi manawa i hala aku nei kona hoea ana mai ianei, a ua heikeikeia aku eia maloko o na halepule apau oloko o keia kaulanakauhale keia mau kii e pili ana i ko Iesu ola ana, a ua niu ka makemakeia. Ma ka oleoia, ua lehulehu n noi i waihoia mai imua on a no ka hele ana aku e hoikeik ia mau kii imua o kekahi mau anaina, aka, mamuli o ka pokole o kona manawa ua hoi aku oia ma ma ka mokuahi o ka Poalua nei no ko@ home ma Melebona, Auseteralia.

            Ma na kii aʻpau o ka pau o ka Haku i hoikeike ia mai, me he mea la, o Kona wa no e ola ana.  Ma ke kii ke nana aku i Kona wa i hanauia ai maloko i ka hale hanai holoholoua ua ikeia aku no ka onioni nai iluna o kahi ona e moe ana, a maluna pono ae i ia wahi e kau maiana ka hoku nui a na kahihipa ane na Magoi i ike mai ai ma ka nina hikina, a o ke pailaka hoi nana i alakai mai ia lakou a hiki i kahi e waihi ana o ke Keiki kukuli @ho la lakou a hoomaikai aku ia Iaia, me ka haawi ana aku i ka lakou mau makana.

            Ma kahi o ke kii e hoikeike ana i ka pepehiia ana i na keikikane apau ma ke kauoha a Herode ke alii, e ku i ka menemene ke mana aku i ka okiokiia mai o na keiki e ka pahikaua e na koa o Herode, ame ke aumeume o na makuahine me na koa no ka hoao ana e hoopakele i ka lakou mau keiki.  Ma@ua i ka lukuia ana o na keiki ua hoea mua mai ka ahela, a he nani kona manaina ke nana aku i ke ku mai me na eheu ame ka pahikaua wakawaka ma kona lima, a me @e mea la e olelo mai ana ia Iosepa e lawe i ke keiki ame ka makuahine i Aigupita, koe hoi heia aohe leo, o ke kuhi nae o ka lima @a mea ikeia aku a i ka wa i hooko ai o @osepa i ke kauoha ua ikeia aku ko Marie hii ana ae i ke keiki i kona poli a kau ae la maluna o kahi hoki, a ia lakou ma ke alahele ua hoea mai la na koa o Herode a hahai aku la mahope o ka mehu o Iosepa ma, eia nae, ua ku emoole loa mai la ka anela mamua o lakou me ka pahikaua wakawaka a pau lakou i ka maka'u a pau i ka holo.

            Eiwa makahiki ka loihi o ko Iosepa ma noho ana i Aigupita a ua ikeia aku ma ke kii ko ka anela ku ana aku mamua o Iosepa, me he mea la e kauoha aku ana e hoihoi i ke keiki aku ana ma ke kii, a i ka hiki ana ma ko lakou home ua ikeia aku kona lawelawe pu ana me kona makuakane i ka oihana kamana, ka hele pu ana i ke oki laau, Kona noho ana mawaena o na kahuna niu ame na kakauolelo ame ka huliia ana mai e Marie, Kona hoea ana iloko o ka halepule ahookahuli ia i na pakaukau ame @e kipaku ana i ka poe hoopukapuka @ala; Kona hooloa ana i ka poe maʻi, ka hoololi ana i ka wai i waina, Kona hele ana maluna o ke kai, ka hoola ana ia Lazaro, ka malama ana i ka papa ahaaina me kana mau haumana, ka hoopahaohao ana i na haumana, ke kumakaia ana o Iu la Isekariota, ka hele ana me @ana mau haumana iloke ke kihapai o Getesemane e pule, ka hele ana mai o iu@a me na koa e hopu Iaia ame la h@ni ana ae Iu@a, ka laweia ana e na koa, ka hookolekoloia ana, Kona ahewaia ana ka hoomaewaewaia ana, ka hauaia ana, ka hooauamoia ana i ke keʻa a hiki i ka puu o o Kalevari, ka weheia ana o lona mau aahu ka makiaia ana o komna mu lima, ka houia ana o ka aoao o ka ihe, ke kauia ana olalo, ka wahiia ana i ka lole olona. ka laweia ana e kanu, ke ala hou ana, ka hele ana mai o Marie ma e nana a e ku aku ana ka anela ma ka waha o ka luapao, ka hoike ana i Iesu iaia iho i na haumana, a o ka hope loa oia Kona hopuia ana mai e na ao a laweia aku i ka lani.  Iloko o ka manawa e hoikeikeia mai ana kela mau kii, ua hookakalaia ae na oho i kekahi manawa, a e loheia aku ana o na leo u o ka ehaeha iloko o ke anaina.  Ma kela mau kiii hoikeikeia mai ia ua kukuluia mai imua o na mea apau e nana aku ana na mea oiaio a pau e pili ana ia Iesu e hoonui ia aku ia ka manaoio a e hoonipaaia ke aloha ame ka manaolana. 

            AMSTERDAM, Jan 14- E lilo ana ka ikeia aku o ke kuokoa o ka repubalika hou o Finalana i kumu e hookuuia aku ia e ke aupuni Kelemania o kekahi heluna dala nui a ka lahui @inalana i paaia malalo o ka hoomalu ana mai ka manawa mai o ke ala ana ae o ke kaua, mamuli o ka pili o ka lahui Finus ia Rusia, a he lahui enemi hoi no Kelemania.  Ma ka ole loia e hiki aku ana ka @unia nui o ia mau dala i ke 51,000,000 marks. 

            OTTAWA, Jan 10- Eha poe i make i keia la mamuli o ke ahi nana i holapu hapa ae i ka halemaʻi Katolika maanei. 

 

He mau luna nui hou ko ka hui i Kackfeld

            O ka hui a Hackeld & Co. i kukuluia ai e na Kelemania a i onaia ka hapanui e na makaainana a ke Kaise ahiki i na hora kakaikahi hope loa, ua lilo ia he hui Amerika i nei manawa ma ke ano oiaio, a pela me na kanawai o ka hoohuiia ana.  O ka mana hoomalu i ka hui ame na hana a pau ma kela ame keia wahi, iloko o ka wa e hoomauia ana o ke kaua aia iloko o na lima o elima mau lala o ka papa alakai, he poe Amerika wale no a pau, a o na lala mua o ka papa alakai, koe elua, ua hoopauia a i ole ua haalele okoa mai i ko laua kelana iloko o ia hui. 

            O ka poe na lakoue hoomalu a ehookele aku ana  i ka ka hui ma nei mua ahiki i ka pau ana i ke kaua, oia o Walter F. Dilliningham, F.J. Lowrey, A.J. Campbell, A.W.T Bottmely ame G.P. Wilcox, o ka inoa hope he lala oia no ka papa ma ka aoao a kona mau makuakane Gorge ame Albert Wilcox.  O kele ame keia o keia mau alakai elima Amerika ua on a ia e lakou na kuleana iloko o ka hui ia manawa a oi aku mamua o kekahi mea paa kuleana e aku a o na kuleana apau o lilo mai i a lakou ua kuaiia mai ka poe paa kuleana mai o na lahui e. 

            Mawaho ae o keia poe  ae la he elima hou mau kanaka Amerika e ae i kohoia i mau alakai, oia o W.F. Frear ame H.L. Scott o Nu Ioka ke kanaka nana i hoomaopopo mai na ana o ka hui ma ka hikina loa o Amerika no ke kahi mau makahiki lehulehu.

Kaiehuia o Rodiek

            Ua hoopau loa i ko Rodiek kuleana haua iloko o ia hui, ka hope peresidena mua a lunahoohana o ka hui.  Aole oia he limahana hou no ia hui.  O.J.H Hackfeld ka peresidena mua o ka hui, ka mea nona na kuleana aia iloko o na lima o ka mea nana e homalu i ka waiwai i kekahi lahui enemi, ua pau kona noho peresidena ana, aole no hoi on a wahi lihi hana i koe iloko o ia hui iloko o ka wa e hoomauia ana o ke kaua. 

            Malalo o ke kanawai ke kalepa ana me na lahui enemi ua pau ko J.F Hackfeld ame J.C Isenberg lilo ana he mau hoa no ka papa alakai.  Ua haalele o F.W Klebahn ame H. Schultze i ko laua mau kulana hana pakahi mamuli o ko laua lilo ana he mau makaainana Kelemania, i mea e hoomaalahiia ia ka ho Amerika ana i ka hui.  O paul Isenberg ame August Hamburg, oiai he kamanawa loihi, ua haalele mau laua i ko laua mau kuleana pakahi iloko o ka hui no ka pono o ke kukuli hou ana ae o ka hui.  Eia nae, no A. Humburg ua hoomauia aku no kona uoho ana ma ke ano he lunahoohana noloko o ka rumi kauai o na waiwai kalepa, elike no me ia mamua aku nei.  O keia malalo nei na luna niu hou ame ka papa alaki.

            J.F.C Hagens, persedienta; J.F. Humburg, hape presedeina; A.J. Campbell, hope peresidena; H.L Scott, hope peresidena; A.W.TBottomley, puuku; W.F. Dillingham, kakauolelo; F.J Lowery, W.F.Frear ame G.P. Wilcox, na lunahooponopono. 

He hoomaikai nui

            Mr. Solomon Hanohano, iunahooponopono o ka Hiwahiwa a ka lahui: Aloha oe, ame kou mau keiki oniu hua o ka papapa'i.  He makahiki hou keia, nolaila, ua loaa ia'u ane ko makou mama, ko'u pokii Mrs. Annie Kalana, ka'u mau kaikamahine Miss Julia Hea, Miss Emma Atkins, he mau meahou o keia makahiki e nee nei.

            E ka mea hanohano ka hiwahiwa a ka lahui, e ulou'u uwila ae i ka makou hoomaikai iloko o ka kaua kilohana, i ike mai hoi ko maku mau makamak e noho la i ka la'ihulilua o ke town o Wailuku, aia he mau hoomaikai nui iloko o ko makou mau puuwai uo ka lakou mau hana maikai ia makou ahiki i ko makou huli hoi ana mai me ka maikai. 

            Ke haawi nei au i ko'u mahalo nui oa Mr. Mahiki Keawe, ka mea nana i kono mai ia'u ame ko'u ohana e hoea aku ma ko lakou home ma Wailuku, ua hoouna pu no hoi oia he oto ame kona kaikuahime muli oia hoi o Miss Margaret Keawe, no ke kii ana mai ia makou ma Honokohau nei.

            Nolaila ua haalele iho makou ia henokohau nei i ka hora 10:30 a.m o ka Poaono  o ia hoi ka la 5 keia mahina, nolaila ua hao aku la ka otomobole, i kaua hana no wailuku ka pahu hopu.

            He naui mai hoi kau o na aluui, ke hele la aohe ike  iho o na kamahele i ka luli o ke kaa, he nanea wale no ahiki ana i ke o ke kaona o Wailuku. 

            Ua hui aku l me ka makuahine i ka mea nana i kono mai ia'u ame ia pu uo hoi ma ko lakou home e luana ana, i nana ae ka hana o ka hora 12:30 ia o ke awakea.

            Ua wehewehe ae la na wahi lole apau, ua hoomaha iho la no ka manawa, ua hoomakaukau mai la ka mama, kana mau keiki i kekahi mau meaai ono loa, e hiki ia no i na malihini ke noonoo iho, ua lilo maoli na mea apau e hiki aku ana imua i lakou he mea nui.

            I ka po ana ihi, ua haawi hou mai la no lakou ko lakou lokomaikai no ka lawe ana ia makou i kahi o na halekiionioni a pela no liol me na hale ano nui o Wailuku, ua hoikeike ia mai la no hoi ua wahi pana apau o ia wahi, a na makou ka malowa iho.

            Ma ka Lapule ae, ua hele aku maua ame ko maua mama i ka pule o ka halepule o ka poe hoano o na La Hope Nei ia maikai na hana a pela me na a'o ana maikai na hana @ ka poe hoano o La Hope Nei.

            Nolaila i ka pau ana i ka laku hana, ua hui ae la me na hoa iloko o ka hana a kristo, ua apo mai la lakou ia makou no ka hoi ana aku i ko lakou home no ka hookipa ana mai no ia na makou ka waiho aku i ko la kou lokomaikai.

            Ua hoimai la no makou i ko makou home kamaaina e noho ae ana no ka makuahine i piha me ka oluolu nolaila i kona wa i ke mai ia ua ohaoha mai la no oia ia makou me kona hana ana mai uo i mau meaai na makou.

            Miki pu aku la no ka mea e kakou nei ua hoole mai la no keia mama i piha me ka oluolu ame ka waipehe, he puuwai kona i piha i ke loha keiki a ohana a malihini ua hiki iaia ke malama ahiki i ka hoi ana i ia poe me ka maikai no ko lakou papa aole au i ike aia no i kahakuloa, No ka poakahi ae ua haalele aku ia lakou a huli hoi mai ia no honokohau nei.

            E Mrs. Kaiwa Keawe ame kau ohana keiki apau a pela hoi me kau hunona e lawe aku i ka makou hoomaikai he nui no ka okou mau hana maikai ia makou.

            Nolaila aole e hiki ia makou ke hoopoina i na hana maikai i hana ia mai maluna o makou ahiki i ko makou haalele ana aku i ko oukou lokomaikai.

            Ke pule nei au i ke akua, Nana e kojua a e hoopomaikai mai i keia makuahine ame kana ohana keiki na hunona na moopuna a e hooloihi aku hoi i ko lakou mau ola pakahi o keia makahiki e nee nie.   Me ka mahalo nui, Mrs.Emily Atkins.

Honokohau Maui Jan, 7 1918.

Kuu lei he keiki ua hala

            Me. Sol. Hanohano, Aloha oe:- E oluolu mai kou ahonui i kau wahi kaawale ae o ka kaua Kilohana no ka'u wahi opepe i hele no hoi i piha i ka luuluu me ke kaumaha i kuu naau n ka'u mea aloha ua haalele mai keia ola ana ka mea a kuu puuwai e poina ole ai, i na la apau.

            O Helen Kaleinani Kaimi kaua, ua hookuu mai la oia i kona hanu hope loa ma ka hora 10 o ke kakahiaka la 8 o Ianuari nei ma kahi noho o ka ohana ma Paia Maui.

            Ua hanauia kuu lei aloha ma paia Maui i Iune 5 1917 mai ka puhaka mai o mona mau makua oia hoi o Keoni Kaimikaua(k) i noho ia ia Mary Ann Nahaku (w), o ka'o pokii a loaa mai la kuu lei aloha a o ka nui o kona mau la o ka hanu ana i na ea hu'ihu'i o keia ola honua ana ua like no ia e 7 malama ame elua la

            Ua pilii e a'u me kuu lei aloha na inea o keia noho honua ana i ke ea huihui o kuu aina hanau o Maui a he punahele hoi i na kupuna ame ka ohana no apau a e noho nei ilokoo ka ohaua no apau a e noho nei iloko o ka u me ka minamina pau ole aka ua hiki ole nae ke aloae oiai ua kii mai la no ka moa nana i hana i kona uahane a hookuu iho la i kona kino honua e moe iloko o ka maluhia no ka wa mau loa. 

            E ka hau kaulana o Haleakala hau hoopuakea i ka ili o kuu milimili kuu lei aloha ua moe kau moe hooilo aku la kuu minamina pau ole ia oe e kuu lei Kaleinani!

            Ma keia ke nonoi nei au i ke nonoi nei au i ke Akua e hoomama aku i kona mau makua kou pokii me ka ohana a me na kupuna ame a'u pu kona aunty.

                        MRS. ANNA K. MENDIOLA

Honolulu, Jan. 15, 1918

NA MARE

Robert B.Bones ia Florence Makaimoku, Jan 5

Harry Kahookano ia Ceeilia Akona, Jan 9

Albert K Stendr ia Emily Kamalolo Jan 9

Wm. Keola ia Mabel Kapika Jan. 12

Antone Medeiros ia Lilian N. Kalehuawale Jan 12

George k Keamahuli ia Mary Ah Fat, Jan 12

Samuel K. Kanekoa ia Mary Kaleo, Jan 12

Jonh K. Laanui ia Loe Kimeona Jan 13

Bert McShane ia Mary Keala, Janu 14          

NA HANAU

Na Makahiwa lua âme Kapuaililani halemanu ke keikikane Dec. 13

Na John H. Kanekoa ame Jennie Ka Leleiki he keikikane Jan 4

Na Joseph Hansey âme Hiilani Kaahanui he keikikane Jan 10

Na G.P. Mossman ame Rose Ah Leong he kaikamahine Jan 10

Na Chester Reals âme Josephine Mahele he keikikane Jan 14

NA MAKE

Keawheahawaii Kaninau, ma ke alanii moi Jan 12

Jonh Wilson ma kw alanui Mission jan 12

Julia Souza ma ke alanui Akana Jan 13

Louis Kaaikala ma ke alanui Akana Jan 13

He bebe na Jos, Hanesey ma ka Home Hoohanau Jan 14

Henry P. Kuiane ma Kalihiwaena Jan 15

Harriet M Cruz ma ke alanui Mokauea Jan 15

KUU KANE ALOHA UA HALA I KE ALA HOI OLE MAI

            Mr. Solomon Hanohano ke kapena hoi nana e hookele nei ka kakou wahaolelo ke Kuokoa- Ke noi oluolu aku nei au i kou lokomaikai ma he wahi rumi waawae kahi o ka kaua hiwahiwa no ka hookomo ana iho i keia wahi paolo waimaka e kau ae la maluna oiai ma ka la 16 o Dekemba nei hoa 3:30 p.m., i puaho mai ia ka'u aliikane i keia ola aa oia hoi o William Hoopii ma ka haukipila Leahi a ko iho la ka olel'o a ka Buke Nui oi ke kanaka i hanauia e ka wahine ua hapa kona mau la a ua piha oi me na popilikia.

            Ua hanauia oia i ka la 10 o Iulai 1872 nolaila ua piha iaia he 45 makahiki a oi o ka hanu ana i na ea huihui o keia ola ana.

            He mau wahi la helu wale no kona ma'i ana aole i piha ka pule a hala aku la Ma ka ike a ke kauka ea piha kona ake i ka male, pela oia i hoihoi ia ai i Leahi

            Ma ka auwina la Sabati hele aku la au e ike iaia olelo mai la oia ia'u e hoi au he makemake oia e hiamoe i ko'o hoi ana a puka i kauhale kani ana ke kelepona e ha'i ar ana ua hla kuaaloa i ke ala hoi ole mau Alaila ha'i mai la ka lohe ia M.E. Silva e kii i ke kino o kuu alha e lawe mai malalo o kona malu.

            Mai ia po no i hemo ia a ike iho la i ka helehelena i kuu kane.  Malaila ae ka oana ame na hoaloha kahi i ike ia iaia Malaila pu ar kaua aikane aloha ame kana aliiwahine Mr. ame Mrs. Eddie Steamboat kahi kukiai ia a ao kela pi nolila a nui loa ia olua e kuumau aikane.

            Ma ka Poakahi i akoakoa mai ia ka nui ohana ame ka nui hoaloha e ike ia'u ame kuu kane heleloa. Nolaila ke haawi aku nei au i ko'u mahalo piha i ka ohana na hoaaloha apau i hele mai e ike a haawi mai hoi i na makana boke pua ame ne lei i kuu mahalo a nui i na hoa haua o kuu kane i ke drydock o ka Hawaiian Dredging Co., ko lakou haawi makana ana mai kekahi lina pua i keia ola ana.

            Pela hoi me na hoahanau o'u o kuu Ahahui Oiwi o na Wahine i hele mau ia e ike ia'u oiai iloko o ko'u mau hora o ka ehaeha. Ke haawi aku nei au i kuu hoomaiki a nui ia oukou apau e oluolu e lawe aku i ka'u mau hoomaikai ia oukou apau.

            Maluna ae i na mea apau ke haawi aku nei i kuu hoomaikai a nui ia Mr. Eddie Steamboat, i kona kolua ana mai ia'u i ke ala e pono ia ke kieo o kuu kane hou ame kau Eva kuu aie nui e noho nei.

            Nolaila e o u mau hoaloha oiaio o oluolu e oluolu e lawe aku i ka'u mau hoomaikai pelena ole ia olua. Pela pu hoi me Mrs. R.E. Kilbey me kona kaikaina Mrs. M.C. Heilbon i ko laua kokua ana mai ia'u i ko'u mau hora o ka pilikia nolaila no oukou apau ko'u mahalo piha.

            E ka la welawela o Kaimuki aole oe e pa hou ana ma na paplina aloha o kuu kane.  E ka ua kukalahale ua pau kou hoopulu hou ana i ka oiwi kino o kuu aloha. Aloha o Maui o Kama Kahi a maua me kuu aloha i hele malihini ia oiai malalo i ka hana kamana ike ana ia aina pela no hoi me Kauai ame Molokai.

            Ke hapapa hele nei au ia oe pehea la oe e loaa aku ia ia'u aia iho nei laoe ohea aia paha oe me Niolopua i ke aupuni moeuhane aloha wale ke hoomamao ae au ia eo e we no au oiai iloko i kau wahi loaa uuku a kaua i hoomanawanui ia o loaa ia ko kaua wahi e ke ai ko kaua wawae.  E kanehoomanawanui pehea la oe i hele aku la haalele iho la oe ia'u e auano i na kaumaha he nui aka ua ike no aole ia ia kaua i ke ke akua kuleana no ia no ka mea Nana i haawi mai a nana no i lawe aku la e homaukaiia kona inoa he malu ma ka honua he aloha i na keiki ka kanaka. 

             Ma ka auwina la Paokahi, hora 3 p.m i manele ia ai kona kino wailua ma ka ilipi o Kawaihao a ko iho la ka olelo a ka Buke Nui mai ka lepo. 

            Ke hooki nei au me ka mahalo a nui i k lunahooponopono o ke Kuokoa ame ua keiki i ka papapa'i

            Me ka luuluu no kuu kane hele loa

                                                                        MRS. MARY K. HOOPII

Honolulu T.H Dec. 24 1917.

HE MALAMALAMA KUPANAHA

            I kuu Solomon Hanohanoo; Aloha oe, Ke Kapaena opio nana e pailaka nei i ko kakou   moku lawe ahailono apuni na aiilana. oiai au e ku ana ma ko'u wahi o ka hana, ma ke kakahiaka o ka la 8 o keia mahina, oiai na ao hakuumakkuma o ka ino e uhi paappppu ana i ke kulauakauhale nei, a he pouliuliu ia manawa o ka la.

            He 15 minute i koe kani ae ka hora; ua hoopuiwa ia au i ka oili ana mai o kekahi malamalama ma kahii he ehiku haneri kaukani a oi kapuai maluna ae o ka pukauwahi o ka Hokele Young iloko o ka lewa.

            O ke ano o ka malamalama i oilii mai he huinakollu, i like aku ka ikaikaa elike me ko ka la malamalama i ka wa malie, e hiki ole ai i ka maka o kekahi mea kino ke nana aku, a mawaho ae o keia huinakolu, he ano malamalama ano e ma na waihooluu like ole o ke  anueanue, a me he mea la o kela malamalama huiuakolu ua kau ia malaila no 2 minute a oi a nalowale aku iloko o na ao puli panopano o ka lewa e uhi paapu ana.

            Iloko o ia wa a keia malamala e kau mai ana ua kahea aku au i kekahi o ko'u hoahana, oiai oia e ku ana ma kona wahi hana ma ka puka pa mauka o ka halepaahao o Kawa, oia o P. A. Cummings o Kaimuki; a holo mai oia a nana like aku la maua, aka nae, o ka hapa olalo o kela huinakolu, o ia kana i ike, no ka mea e holo awiwi ana na ao o ka lani a huna aku la iaia iloko o ko lakou poli.

            Mahope koke iho o ia manawa, ua hoea mai la ko makoou kauka opio, G. R. Borges, aole nae oia i ike i kela nalamalama huinakolu, o kela malamalama poepoe wale no elike me ke anueanue ke kau kehakeha mai ana iloko o ka lewa no 5 minute a nalowale ae o makou ekolu, a i ole ia o na mokulele paha iloko o ka lewa a na Kelemania , a i ole ia o kekahi paha o na hana akamai a ka poe akeakamai o ka honua nei i hoolele aku iloko o ka poiulani i ka malamalama.

             Aole he mea hiki ia makou ke hoomaopopo no ke ano o kela malamalama ano-e.

                                    Kou Oiaio      

                                                S.K. PEDRO

                            Halepaahao o Kawa

KE OILILI HOU MAI NEI NA NINAU KIAAINA

            Mahope iho o ka hoomalolo ana no kekahi manawa eia ke oiliili hou mai nei na lono e pili ana i ke kulana Kiaaina no Hawaii nei no ka mea ma ka Poalua aku la i hala i hoea mai ai he lohe no Honolulu nei no ke kokoke loa mai o ka manawa a ka Peresidena Wilson e hookohu mai ia i kekahi mea i Kiaaina no keia Teritore.

            O kanaka nae nana e lawe ae ana i keia kaulana ano nui loa ma Hawaii nei aole no ia i mapopo i keia manawa aka nae o ka inoa o Clinton J. Hutchins ka mea ma Wakinekona e manaoia mai la no keia kulana.

            Ina ka no ka hooka'ulua o ka Peresidena Wilson i ka hookohu ana mai i kekahi kanaka i keia manawa i kiaaina alaila e hoomauia aku ana no o Pinkham no kekahi manawa ahiki i kona kaawale ana mai na hana ano nui aku ana e noonoo mai nei.

            I kulike ai me kela lono mai Wakinekona mai aole he wahi manaolana iki no ka laweia ae o ka inoa o Likana Eliwai a noonooia no ke kaulana kiaaina a no Poropeka Bryan hoi aia no oia ma Wakainekona kahi i pokakaa ai e kakaali ana o ka oili ae o kekahi nuhou e hoohauoliia aku ia o kona manao no ka holo mai o ka hookohu kiaaina maluna ona.

            No na mea hoi e pili ana i ka Lunakanawai Coke ke emi loa mai la ka noonooia o kona inoa aole mamuli o kona kupono ole e lilo i kiaaina aka no kona hoomauia aku no e noho i lunakanawai no ka aha Keikie Robertson i kona kulana.

            Ma ka oleloia elike me ka loihi o ka hoopaneenee mau ia ana o ka hookohu kiaaina no Hawaii nei pela iho la ka pii mahuahua mau ana ae o ka ikaika o ka inoa o Mr. Hutchins a he nui ka poe iloko o ka aha senate o makaukau e haawi aku i ka lakou kakoo ana iaia e konoia aku ai o Kakauolelo Lane ame ka Peresidena Wilson e waiho ae i ko na inoa iloko o ka aha senate no ke kulana e paaia nei e Lucius E. Pinkham ke kiaaina o Hawaii nei.

            KA HOME LANAKILA

            Mr. Sol. Hanohano ke nonoi aku nei i kou oluolu i kekai wahi kaawale o kau nupepa Kuokoa ka Elele nana e hoike aku i na kini Hawaii o kaua mai Hawaii ahiki i Niihau nona ke poomanao o ka Home Lanakila

            Ua kukulu ia keia Home ma alanui Robello Kapalama Honolulu he elima makahiki i hala ae nei no na kaikama hin opio aole o lakou home kupono @a whanie aole a lakou kane ua hiki ia lakou ke uku no ka rumi ame ka ia ana pela pu me na keiki liilii he 14 peo keiki lilli e noho nei keia home ma la malama ana a Missy Amy Keanu

            Ka auhau o ka mea hookahi o ka noo ana he ekoluhapaha o ka pule no ka rui moe.  Ua hoolakoia na rumi me na paleuluna na kehei moe Huluhulu ame na kawele aole au mea e noonoo no ia mau mea o kahi kenikem eawle no kahi mea malama he hapaha ka auhau o ka ai ana o ka la he hapaumi o ka aina kakahi aka he kenikeni no ke awakea ua ke ahiahi he kenikeni.  Ua hoolako ia ia he kauka ke kuke ame ke kuene.

              O ka põe ikaika hele no lakou o ka hana in a aole hana a kekahi ua loaa no ma ka noi ana mai o ka poe mawaho e hoouna aku no ke kokua ana ma na hana o ka home.

            O ka hoomalu ana o keia Home malalo no ia o ke alakai ana Mr. M.D. Carson ame kona kokua Mrs. A. Gibson he makahiki ka malama ana me ka maemae. Ua oi aku ka maikai o ka noho ana i keia home mamua o kekahi wahi okoa e ae ua lako i na mea apau no ka uku haahaa.

            Nolaila i ua manao e holo no Honolulu aole kanalua i ke kakau leke mua mai i na inoa mua e kau ae la maluna pela pu ma na kumukula o na wahi lie ole e makemake ana home e noho ia no ka wa hoomaha a i ole ka wa Kula Kumu.

            O na Makuahine na lakou i kukululu ae i keia ome he poe kuonoono no ia o ke Laulanakauhale nei i noonoo no ka pono o na kaikamahine  i kaawale mai ka lakou kane ame na wahine kanemake eia ko lakou inoa: Mrs. George Carter, Mrs. George Castle, Mrs. H. Waterhouse, Mrs, Du Roi, Mrs. Garterley, Mrs. Galt, Mrs. Fred Maefarlane, and Mrs. Kakahalelaukoa Le Holloway.

            Eia au i keia Home e noho nei mamuli o ke kaumaha no kau mea aloha i hala aku i kela home ma o. Oiai au e hou ana i o ianei e hoonana ana i ka ukane nui he aloha. Ua hoike mai la o Mr. Leal no keia home ua noi koke au a ua e ai ma ke noho nei me ka oluolu ma na ano apau he ekolu makou wahine kanemake Mrs. Ester Kapu, Mrs. Maria N. Waiamau, ame au no hoi ka mea nana e hoakaka nei no keia Home.

                                    MARIA K. SCOTT

            Lanakila Home Kapalama Honolulu\

            AOHE UKU ANA I NA AUHAU PAIPU MEA INO

            Mamuli o ka maa mau ia e na kakainana maliko o Honolulu he auhau @ua kekahi a e ukuia ma ka malama o Ianuari ua lehulehu ka poe hoomanao no ko lakou mau auhau i hoouna ae i ka lakoumau @ila dala no ka hookaa ana i ko lakou mau auhau i ke keena wai ame @ua no ka mea aole i loaa aku ia poe ka ike mai ka hoomaka ana mai o ka makahiki hou aohe uku hou ana ae i na auhau @ua o na bila dala apau i lona ae i ke kakauolelo o ka oihana sua ua hoihoi hou ia aku i ka poe na lakou ia mau bila dala i hoouna mai.

            O kekahi poe i noho ma Honolulu nei a he ma home ko lakou maanei a i maa mau home ko lakou maanei a i a i maa mau hoi mamua aku o ka hookaa i ka auhau sua a ke noho mai la mae ma Amerika i keia la ka keena wai ame sua no ka hookaa ana i ka auhau sua a mawaena o ia poe io ka Rev. J.W. Wadman kekahi a ua hoihoi hou ia aku ia mau bila dala ia lakou.

            I kulike ia ka me ka Me. Oneha ke kakauolelo o ke kena wai ame sua mau olelo o ka hoike ana mai i ka poe i hele aku e hoolaa i ko lakou mau auhau sua aohe auhau sua e hoomaka ana ka uku ole mai Ianuari 1 mai.

HE MEA E HOOMANAO IA

            I ke kaui ana i laau kunu no kamalii i hoomanao iho o ka laau kunu a Chamberlain ka laau makahiki loa no ke anu ka nae ame ke anu ka nae ame ke kumu kaleaa aole he mau mea hoolilikia iloko olaila. Eia ke kuaiia nei e ja poe kuai laau apau o Benson Smith & Co na akeua no Hawaii-Hoolahua.