Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 4, 25 January 1918 — Page 7

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo No Na

Hoahanau Ekolu

Ai ole o

Hawaila ke koa, a o Magarita ka U'i ka manu Nunu ahiu

 

O ko laua lulumi hoi ia ahiki i ka hookuu ana ae, ia wa i pane aku ai o Sidia: "E kuu hoa hanau, ke Kilo kilo Leidenenala o Peresia. maihea oe i hele mai nei? Pehea kaua i halawai ai maloko nei o ka ululaau ma keia ano kupaianaha?"

            " Mai koma mai nei au , a o keia ka eha o ko'u fmau la iloko nei o ka nahelehele, a o ke kumuy o keia hbui ana o kaua ma ke auio kamahao, mamuli no ia o na hana i maa ia kaua o, ia ka hoopakele ana i ka poe iloko o na popilikia ame ka poe palu palu a nawaliwahi. Ua hauoli loa au no keia hu@ ana @o la o kaua, no ka mea o oe no ka'u ake loa ai e ike."

            "Ua hauoli i'o au no keia hjalawai ana o kaua iloko o keia manawa. a oiai mai Roma, oe i hele mai nei. aole a u mea nui e ae e ake aku nei e lohe no na mea no ia e pili ana ia Magarita, oiai ma kuu manaoio. ua hui pu oe me ia he alo a he alo, a ua mapopo hoi i na mea apau e pili ana iaia."

            " Mamua o ko'u hoike ana aku i na meahou ma ka'u huakai ea. e hoi aku kaua malalo o kela kumulaau. a malaila kaua e hoike pakahi ai i ko kaua mau moolelo. me ka kaua mau mea apau i ike ai." o ka haele aku la no ia o ua mau wahine kilokilo nei . a noho iho la malalo kekahi kumulaau, oiai hoi ka leo hone o na manu, e kani kikiko'u mai ana, e hoopihaia ai ka naau o na kamahele me ka olioli.

            I ua mau kilokilo nei i noho iho ai ilalo, ia wa i huli mai ai ke kilokilo Leidenala a kamailio mai la:

" E sidia,m kuu hoahanau, ua hoea mai la kaua i ka manawa a'u e hoakaka aku ai i ke ano o ka'u huakai. a pela hoi oe e kamailio mai ai ia'u i na mea e pili ana i kau huakai. me ka lana o ko'u manao, e klilo ana ka kaua mau moolelo e hoike ae ai, i mea hoohauoli mai i ko kaua mau manao.

 

MOKUNA XXIII.

 

            "Ua haalele aku au i na kuahiwi o Peresia, ma ka Poaha aku nei o ka pule i hala, ma ka'u huakai hele no Roma. Aole he kumu nui e ae o ko'u haalele ana aku ia Persia. mamuli no ia o ko;uy ike ana ma ke ahiahi aku o ka Poakolu i kekahji hoailona lani Uresa Nui. a kaua no i kamaaina ma ke kaua oihana. aia kela kahoaka ma ka aoao akau o ka lani.

            "O ke kahoaka a'u o ka ike ana aku iluna o ka huina aouli. no kekahi ao nui no ia. me kekahi haawe nui mahope o ke kua. a e holo ana hoi ua ao nei, me ka mama nui iwaena o na wiliau makani puahiohio, a mahope pono aku o kela kahoaka, i ike aku ai au i kekahi mea kino. e ukali aku ana mahope ona.

            "La'u e nana aku ana i kela kahoaka iluna o na hookuina o ka poai lani ahiki i ka nalowale ana aku, aia hoi me he mea la i pa'iia ae ko'u papalina, ua ike hou aku la au i kekahi kahoaka e kau mai ana, he halepaaho e waiho hamama ana kona mau ipuka apau. a ike aku la au i kekahi mea kino kanaka i hoopaaia na lima me na kaulahoa, a e kaualupeia aku ana noloko o ua halepaahao nei.

            " I hakalia no a komo kela mea kino maloko o kekahi o na keena o ua halepaahao nei. o ka malowale aku la no ia o ua kahoaka la. a ke mau la no ko'u nana ana, me ka manao e oili hou mai ana la he kahoaka okoa, a no ko'u piha pahaoha'o. a piha no hoi i ke kahaha no kela mau kahoaka, ua hele aku la au e nana iloko o ka pahu i waiho ai ka'u mau meahuna i pili i ka oihana kilokilo, a he mea oaiaio, ua ahuwale mai la ia'u pa ano apau o kela mau hoakaka.

            "No na hoakaka ma ke kahoaka mua, ua pili no ia no kekahi kanaka opio i ahewaia, a o kona uku hoopa'i o ia no ka hookauia ana aku maluna o ke kua o kekahi lio, malaila oia e ike ai i na ehaeha he nui ame na hana hoomaewaewa.

            "O ka manao hoi o ke kahoaka elua, ua pili no ia i kekahii kaikamahine opio, i haulehia i ke aloha no ke kanaka opio, i haulehia i ke aloha no ke kanaka opio, i kauia kona hoopa'i , a e hahaoia ana oia maloko o ka halepaahao.

            " I ka manawa i maopopo ai ia'u o na hoakaka ana no kelamau kahoaka. ua haupu koke mai la au no hawila ame Magarita. nolaila ma ke kakahiaka ana ao o ka Poaha, ua haalele koke aku la au ia Peresia a kamoe pololei mai la ko'u alahele no ke kulanakauhale o Roma.

            " Ma ke kakahiaka loke aku nei no o ka Poakahi ko'u hoea ana mai no Roma. a lohe iho la au i ke kamailio o na kanaka. i ka hookauia ana aku o Hawila maluna o ke kua ka lio ahiu. ma ke Sabati aku . A ma kela I'oakahi no hoi i hahaoia aku ai o Magarita maloko o ka halepaahao\

            "NO ia mau me aapau a u i lohe ai i ke kamailio mawaena o na kanaka. ia hooiaio iho ai ko'u manao, e hoao au e hana elike me ka hiki i ko'u mana ke hoopakele ia Magarita. Ma ka hoomahuka ana iaia mailoko aku o ka halepaahao me ka ike ole ia e na kiai.

            " Me kela manao e hoopakele ae ia Magarita. i hoao aku ai au imua o ka wiliki o ka halepaahao ma ke ahiahi o ka polua nei. a noi aku la iaia. e ae mai. e komo aku au iloko e ike ia Magarita. a  o kahi no o ka laki. ua ae mai la oia i ka'u noi me ka maikai, a hookomoia aku la au iloko o ke keena i hoopaaia ai, ka mea a'u e ake loa ana e ike.

            "I le oiaio, ua hui a halawai aku la au me ka U'i Magarita/ a he mea ehaeha no ka manao ka ike ana aku, i ka hele o kona ano a kohu wahine pupule. eia nae. He maikai no kona noonuoo. a he maopopo no iaia na mea apau.

            "Ua hoike mai oia ia'u i ka nui o ka ehaeha o kona naau no ka mea ana i aloha ai, a he mau manawa lehulehu kana o kaninau ana @mai, in a paha ua ike au i ka hopena o kana aloha: a no ka hoomama ana aku nae i kona mau manao mokumokuahua. ua ae wale aku la no au, me ka olelo ana aku, ua pale kana kana aloha. a aia mau hoi kona anela kiai mahope ona kahi hookolo ai i na manawa apau: no ka mea ua koho mua no au o oe e Sidia ka hoopakele nona, ma kela hana hoomaewaewa i hookauia aku maluna o Hawila."

            " No kela mau hoakaka a'u imua o Magarita, ua hoomamaia aku kona mauao kanmaha. a hoike okoa mai la kona helehelena i ka mohala maikai, a no kekahi manawa loihi kona nana ana mai ia'u. ua kulu iho la kona mau manawa kona hoopukaa ana i ka inoa o Sidia, alaila ninau okoa mai la ia'u in a paha owau o Sidia.

            " Ua hoike aku la au iaia. aole au o Sidia, aka owau kona hoahanau. no ka mea he mau mahoe maua na na  makua hookahi a ia manawa i hoomaka ae ai oia e uwe, me ka paa ana na lima ma kona poo a ninau mai la ia;u in a paha he alahele kekahi e hiki ai oia e pakele mailokjo mai o ka halepaahao. I hiki ai iaia ke hookolo aku mahope o ka meheu o kana mea i aloha ai a ia manawa koke no i hoopihaia mai ai au me na manao. aloha nona a noonoo koke iho la i kekahi alahele no kona pakele.

            "Kamailio aku la au ia Magarita e hoopau i kona uwe ana. ae noho me ka hoomanawanui, o ko;u ku mai la no ia iluna a hele aku la no kahi o ka puka aia no ka wiliki o ka halepaahao ke holoholo la ma kahi kiai. a kahea aku la au iaia e hele mai a i kona hoea ana mai imua o kuu alo, hoike aku la au iaia i ke kumu o ko;u makemake ana iaia no ka haawi ana aku no i @kekahi pohaku momi, i uku panani no ka mea ana i hana mai ai @@@ ma kona hookuu ana mai e hele au e hui pu me Maga@@@.

            Nanao iho la aui maloko o kuu eke ili a unuhi ae la he pohaku emerala, a'u i hamo iho ai me ka laau hoohiamoe. a haawi aku la iaia me ke kauoha pu ana aku e hoopili mau ae oia i kela pohakuy ma kona ihu, alaila lalau mai la ka wihki i ka pohaku emerala me ka piha olioli. me ka hoopili koke ana ae ma kona ihu. a iloko o ka manawa pokole loa. ua naka ae la kona kino me ka haalulu a haule iho la ilalo hiamoe a o ko'u komo hou aku la no hoi ia iloko o ke keena paahao, a i aku la ia Magarita.

            " E ukali mai oe mahope o'u ua malaelae ke alahele no kaua, o ka wa no ia i haalele koke iho ai o Magarita i kona wahi e noho ana. a hahai mai la mahope o'u, a i ko maua hoea ana aku no ka puka, e waiho mai ana no ka wiliki. ua pa'uhia loa i ka hiamoe. o ko'u lalau hou aku la no ia i ka pohaku emerala e paa ana iloko o kkona lima a hoohanuhanu hou aku la ma kona ihu, a hookomo iho la no hoi i ka pohaku makamae iloko o ka'u eke ili.

            " Me ka nana ole aku i ka hopena o kela wiliki ame ka hana ma ka aoao o na koa kiai i hoonohonohoia ai e ke kiaaina o Roma. no ka makaala ana i ka paahao, ua kamoe pololei mai la komaua alahele noloko nei o ka ulu laau, a mai kela po Poalua mai ahiki wale i ke ao ana ae ma ka Poakolu, aia no maua maloko o ka ululaau, me ka maluhiluhi, ka pololi ame ka makehiamoe. ua hoopuiwa loa ia mai maua. i  ka lohe ana aku i ka halulu o na kapuai wawae o kekahi lio, a he oiaio ua oili pololei mai la kekahi kanaka kino loihi mamua o ko maua alo, e kau ana maluna o kona lio.

            Oiai aole a maua wahi e alo ae ai e pakele mai kona ike ana mai, ua kaohi aku la oia i kona lio , a ninau mai la ia maua me keia mau olelo:

            "E hele ana olua ihea e neia mau ae'a o ka po?"  wahi ana me ka nana pono loa ana mai ia maua.

            " E hele aku ana maua no kahi e loaa ai ia maua he hoomaha ana, a e loaa pu ai hoi ia maua he mau meaai, no ka mea, o ka elua keia o ko maua mau la iloko nei o ka ulu laau me ka loomaha ole, a komo wahi ai hoi, wahi a'u i pane aku ai iaia.

            " Ina pela ua pono, o wau ka mea nana e alakai aku ia olua ahiki i kahi e loaa ai ia olua he hoomaha ana, a e hoolako pu ia mai ai hoi olua, i na ema e pono ai, i pane hou mai ai ua kanaka nei, aka nae mamua o ko'u alakai ana aku ia olua no ko'u wahim e nana pono mua aku au i ko olua mau helehelena, malia ua ike no paha au ia olua mamua.

            " Lele iho la ua kanaka nei miluna mai o kona lio, a ke ike la au i ko'u kokoolua, e naka wale ana no me ka haalulu, i kaua mea o ka piha i ka maka'u. Lalau aku la ua kanaka nei maloko o kana eke ili e kjau ana ma ka aoao o kona noho lio, a i ka unuhi ana ae o kona lima iwaho, ikeaku la au he laau hoomalamalama, a ia wa koho koke aku ai au i ke ano o kela kanaka, he powa oia noloko o na ululaau, no ka mea o na powa wale no ka poe i loaa o na laau hoomalamalama o kela ano.

            " Anaanai iho la ua kanaka nei no kekahi manawa maluna o kela laau, a iloko o ka manawa polole, ua puoho ae la he malamalama nui, i like aku me ka malamalama o no ihoiiho kukui he umi kumamalua, alaila huli mai la ua kanaka nei a nana i ko maua helehelena, a ike pono aku la au i no ano apau o kela kanaka.

            "He oiwi Kino loihi kona, me ka piha i ka hiehiem a o kona mau onohi maka, he ku i ka weli ke nana aku, a ua paa kona auwae i ka umiumi, a ma ka'u koho aku i kona mau makahiki. aia paha ma kahi o ke kanaha kumamawalu.

            "Ia'u i hoomaopopo pono aku ai i na ano apau o kela kanaka ia wa i pii mai ai ka lia maeele ilokko o kuu puuwai, mamuli o ka hoomaopopo ana aku. aia maua ke ku la imua o kekahi o na kanaka powa oloko o na ululaau

            " Nana mai la ua kanaka nei ia maua a li'uli'u, ia manawa kamailio mai la: Ua pono, e hele pu mai olua me a'u a ma'u auanei e alakai aku ia olua i kahi e loaa ai he wahi e hoomaha ai ko olua maluhiluhi, a na'u no hoi e hoolako aku i mau meaai na olua. Ke hoolanna aku nei au ia olua i ko'u inoa. oia o Lemerota. ke alii o aa kanaka o ka aahu kila eleele o na Mauna Sirela o Hunagaria. a ma ka'u wahi auanei e hele ai. o olua pu kekahi e na lede.

            " O keia lede opio, e kau oia maluna o ku lio, a o oe ame a'u. e hele waeaw aku no lioi kaua. Ua kamaililoia mai@kela mau olelo me ka oluolu aka nae, aole ia he mea e hooauheeia aku ai na manao hopohopo a maka'u iloko o'u nona, me ko'u koho maoli ana iho no aole he palekana o ko maua mau ola malalo o ka malu o kela kanaka powa.

            " Aole a maua hana e ai iloko o kela kanaka manawa, o ka hookowale aku no elike me ka kela kanaka i makemake ai, nolaila kau ae la o Magarita maluna o ka lio a owau ame ua kanaka nei, hele wawae aku la no maua, aia no ke kaula kaohi o ke kaulawaha i kekahi lima o ua kanaka nei e alakai la mamua. a ma kekahi lima hoi. ka laau hoomalamalama. a owau aku mahope pono on a kahi i hele ai.

            "Oiai nae makou e hele nei iloko o ka ululaau, a ua hala paha he hapaha mile alawa mai la au i hope e nana ai ia Magarita. aja hoi ike mai la au i kona helehelena, ua hele a haikea pu mamuli mai kela o ka maka'u a ia wa i noonoo hou iho ai au i ka'u mea e hana aku ai i wahi e pakele ai maua mai ka mana mai o keia kanaka.

            " Aia maloko ko'u poli e waiho ana he elua mau omole waiala, he hookahi omole maikai o ka wai oloko, a o ka Lua hoi o na omole. ua huiia ka waiala me ka laaumake, a ma ke akamai auanei o ka'u hoohana ana aku e holopono ai na mea apau.

            " Huki ae la au i kekahi omole a hemo iwaho. a ninau aku la ia Magarita. me ka imoimo pu ana aku nae o ko'u maka he hoailona e kono okoa aku ana iaia, e ae mai i ka'u mau mea apau e hana aku ana iaia, a o ko'u aku la no ia.

            " Makemake anei oe e inu i kela wai meli i mea hooikaika aku i kou kino. oiai he wa puanuanu keia."

            " Ae mai la o Magarita, me kunou ana mai o kona poo a o ko'u haawi aku la no ia i ka omole waiala, i pa'ipa'i ole ia me ka laaumake. a hoomaka ae la e inu. a no ka maopopo mua ana aku iaia o ka manao o ka'u mea e hana aku ana, ia wa i hooho mai ai.

            " 'Akahi no a loaa mai la ka maikai ame ka ikaika i ko'u kino a ke ike nei au i ka pumehana maoli.

            " I ka wa i lohe mai ai o ke kanaka powa i kela mau olelo a Magarita, ua huli koke mai la oia ihope a ninau mai la ia'u i ke ano o ka laau nana i hooikaika ae i ke kino o Magarita. a hoakaka aku la no hoi au, o kekahi ia o na laaukamahao loa. i hanaia e ke akamai ame ka noeau o ke kanaka, me ko'u olelo pu ana aku he laau kela, aole wale no ka hooikaiak ana i ke kino aka no ka hoopau ana aku kekahi i na noonoo ano e iloko o ke kanaka,  me kuu hoikeike ana aku iaia i kekoena o ka omole waiala a Magarita i inu mai ai. aole nae o kela omole ka oiaio. aka o ka wai iloko o ka omole i hoohuihuiia me ka laaumake.

            " Ua hana au a nui ka waiala iloko o kela omole. e hiki ole ai i kekahi mea ke honi iho, aia he laaumake iloko olaila, ua nonoi koke mai la ua kanaka nei. e haawi aku au i ka omole iaia. a heaha hou iho auanei ka'u mea e au'a ai, oiai o ka iini ia ko'u puuwai, e pakele maua mai kona mana mai, o ko'u hooko aku la no ia i kana noi.

            " I ka paa ana aku o ka omole iloko o ka lima o ua kanaka nei. kau ae lailuna o ka malamalama o kana laau hoomalamalama, me ka whew pu ana ae no hoi i ke pani o ka omole. a honi iho la me ka i ana mai: He keu ka hoi keia a ka laau aala. o ka inu ae la no ia ahiki i ke koe wahi wai ole ana maloko o ka omole o kekahi kumu paha hoi, no ka maomaona kohu hone.

            " Ea he keu i'o hoi keia a ka laau maikai. wahi ana i pane mai ai ia'u me ka mukamuka ana iho o kona mau lehelehe a haawi hou mai la i ka omole. aole nae i li'uli'u ma ia hope iho. pane hou mai la i ka i ana mai.

            " 'Me ka maikai ka hoi o keia laau ke ike nei nae au ke ano e mai la oloko o ko'u opu, o kela kana mau olelo hope loa, no ka me akahi no hana aku la ka laaumke iloko ona, o kona wa no ia i hina aku ai ilalo a make lao, pau ka ike ana i ka la, i ka mea pumehana.

            " O keia ka hookia ana o ka mea a'u i makamaka ai, e kaawale loa aku kela kanaka mai ia maua aku. a e loaa hoi ia maua ka palekana: nolaila u apapalua ia iho ka pomaikai i kau iho maluna o maua o ka mua, o ia no ka loaa ana he lia, a o ka lua, o ia ka lilo ana mai o ka pahi a kela kanaka ia'u, ua kamaaina no oe e Sidiam o ka lawelawe i ka pahi o kekahi ia o ka'u mau hana makaukau loa.

            " Nolaila. me ka nana hou ole aku i ke kino make o kela alii powa. hopu aku la au i na kaula kaohi o ke kaulawaha o ka lia, a hoomaka aku la au i na kaula kaohi o ke kaulawaha o ka lio a hoomaka aku la e alakai i ka lio, me ke kokua ana mai o ka laau hoomalamalama a ke kanaka powa. me ka maopopo ole no nae o ka maua wahi e hele aku nei.

            " Ua ma'u no kela wahi a maua o ka pono hele wale ana aku no iloko o ka ululaau. a i ka hoea ana ma kekahi wahi malaelae. hoomaha iho la maua me ko'u kamailio ana aku ia Magarita: ' E kuu kaikamahine. maanei kaua e nanea ai no kekahi manawa. a e hoike aku ai hoi au i kekahi mau mea e pili ana ia oe. ia wa i lele iho ai oia mailuna mai o ka lio. a noh@ iho la maua hoomaha.

            " Lehea ae la ka'u nana ana iluna o ka poiuiu lani. e kilo ana i na ouli kamahao. ame ka nee aaa o na hoku lehulehu, no kekahi mau minuke ko'u kilo pono ana, me ka noonoo ana hoi i na kahoahoa a na lani e hoike mai ana ia'u, ia wa i huli aku ai au imua o Magarita, a i aku la:

            " Ma na mea a'u e hoomaopopo nei, ua paa ka make make o na anela no kou hopena. o ia hoi. o ka mua . e hoopupule ia ana oe; o kalua. e lilo ana oe i wahine hololio pahaohao noloko o na ululaau; o ke kolum e hui hou ana oe me ka mea au i aloha ai maloko o ka ululaau, ma na ume ana a na lea mele, a o ka eha, e hoohuiia ana olua ma ka berita o ka mare. me ka welelau o na meakaua."

            " I ka lohe ana aku o Magarita i kela mau hoakaka, ia wa i ninau mai ai oia. in a paha he mau mea oiaio kela apau a'u i hoike aku ai iaia, ua haawi aku la au i ka ae me ke kamailio pu ana aku o na hoike ia a na oul@ kupaianaha o ka lani. e hiki ole ai i ka mana o kekahi mea ma ka honua ke hoololo ae.

            " No keia maua mea au e kamailio mai nei ia'u, he hookahi wale no a'u mea hauoli e olelo ae ai, o ia no ko'u halawai hou ana me ka mea a kuu puuwai i aloha ai: a no ko maua hoohuiia aku iloko o ka berita o ka mare, o ka hoea ana mai ia i ka hookoai ana o ka iini a kuu puuwai, e li'a mau nei i ke ao ame ka po.

            " Aole au i manao. penei iho la ka hikiwawe loa o ka manawa no'u e ike hou aku ai i na maka o kuu aloah, ei aka e hoea koke mai ana ia. a ke hoomaikai ae nei au i na lani no keia nuhou hauooli, aka nea, i wa i noke wale iho ai no oia i ka pupue, a ke hoomaopopo aku la au. ke loli ae la kona ano, mai kela ano on a mamua iho. a ke hookokoke loa mai la hoi ka manawa e uluhia iho ai oia me na noonoo uluahewa o ka mea i loaa i ka pupule.

            " He manawa pokole wale ho kela ana i pupue iho ai. ia wa i ku ae ai iluna, li-o ae la hoi kona helehelena, a hooho ae la i na olelo a ka poe pupule: Aia la! Ke kahea mai la kuu aloha ia'u! O pela iho oe a hele like aku kaua. a he nui wale aku kana mau olelo olalau e noke la i ka ohi, a hiolo iho la ko'u mau waimaka o ke aloha nona, no kona kaawale mai ia'u aku, e nui hou aku ai ka'u hana i ka huli iaia.

            " Aia la, ke ani peahi mai la kuu aloha ia'u e hele aku; ea e hele au e hui pu me ia. o kona hoomaka aku la no ia e holo a nalowale aku la iloko o ka hihi pe'a o ka ululaau a ma kela manawa a kuu Magarita i hoomaka aku ai e holo. ua alualu aku la no hoi au mahope on a. ua like nae ko'u mama me he wahi mea ole la imua on a, ua nalowale oia mai ia;u aku.

            "Ua noke au i ka huli iaia ahiki i ke ao ana ae aole onma loaa iki ia'u, aole no nae au i pauaho i kahookolo hele ana mahope on a. a mai kela la no hoi ahiki i ka po ana aole no he wahi moali maoppo o kona wahi i nalowale ai a ma kela po i noho iho ai au in a kekahi ponaha maikai. a nonoi aku la i na lani. e hoike mai ia'u i ko Magarita wahi i noho ai e pololei ai ka'u hookolo ana aku ahiki i kona loaa hou ana.

            " Aole i loihi iho kou kakali ana no na hoike mai ka lani mai aia hoi ua maalo koke ae lano ka Magarita hoku hele. e hui pu ana me kekahi hoku malihinik, he houku kela o ke kahi mea ma ka oihana like me ka kaua a hooholo iho la ko'u manao, ua halawai pu o Magarita me kekahi wahine kilokilo malihini e ae'e hele ana iloko o ka ululaau elike no hoi me kaua e auwana nei.

            " Mamuli o kela kahoaka i loaa ia'u, ua hoomaikai ae la au i na lanim no ka nui o na kokua i loaa ia Magarita, a hoomama pu ia mai la no hoi kuu noonoo. aole hoi elike me mamua aku, i ka hopohopo, me ke kuhihewa, ua halawai oia me ka poino.

            " I ka pau ana o ka'u hoomaikai ana aku i na mana lani, ia wa i hoomau aku ai au i ka'u hele ana no kahi i maopopo ole ia'u a i ke ao ana o kela po aole no he mea i halawai mai me a'u. o ke pakalaki wale no o ia o nehinei aku la a no ka piha me ka maluhiluhi, haule iho la au malalo o ke kahi. kumulaau nui a hiamoe aku la aole no hoi o kahi moe ae nei a lohe mai i ke a'o o ka hiamoe no me ka noonoo ole ae no na poino.

            " O ia nanea hoi ko'u i ka hiamoe a i ka puoho ana ae eia ka ua aui ka la, akahi no au a ike mai ka pololi a o ko'u ike hoohuihui no i na laau o kela ame keia anom ua hoohuihui iho la au i ka'u mau omole laau a inu ae la akahi no a loaa mai la ke iakaiak i ko'u kino eia nea ke mau la no ko'u pololi a hele aku la au e hoomo'a i na lau o na nahelehehele a ai aku la akahi no piha mai la ka houpolewalewa.

            No kela manao no e huli mahope o Magarita, ua hoomau aku la no au i ka hele ana iloko o ka ululaau ahiki wale i ka uhi ana mai o ka po aole no he wahi mea a loaa iki ia'u o kauwahi meheu none aka nea ia'u e ku ana ma kapa o kekahi loko iwaena o ka ululaau ia manawa i ike aku ai au i ka maalo ana ae o kekahi lio. a maluna hoi o kona kua e kau ana kekahi wahine kino wiwi.

            "He mau sekona helu wale no mahope iho o kuu ike ana aku i ka @@o mua me ka wahine wiwi maluna o kona kua a nalowale aku iloko o ka ululaau. aia hoi, ua kaalo hou ae la no he lio, a he kanaka hoi ke kau ana maluna on a. ua hele ka helehelena o kela kanaka a hiakea a ua poaha hoi kona mau papalina.

            "No kekahi mau minuke ko'u ku malie ana ma kela wahi me ka palaka ana mai o ko'u poo mamuli paha hoi kekahi o ko'u manao ana aku. @@e mau hana hoopahaohao kela a na eepa o ka po ia'u aka nae i ka hoi pono ana mai o ko'u noonoo maikai. akahi au a haupu mai. malia o Magarita ho kela kino wahine a'u i ike ai maluna o ka lio mua a me he mea la. o ke kanaka e alualu aku ana iaia mahope. ho powa ia.

            " Ua li'uli'u ka'u ku ana ma kela wahi. me ka nalu nui ana i ka'u mea e hana aku ai; o ko'u hooholo iho la no ia e hookolo aku mahope o kahi a@ i ike aku ai i ke kaalo ana ae o na lio. eia nae a hoea wale i ke ao ana, o keria la aole au i ike iki i kekahi mea a i pono hele wale mai nei po au a ike ia oe o ko'u kahe mai ne no @a a hui iho la kaua. me ka maopopo mua ole; nolaila o keia iho la ka hopena o ka'u hoike no na mea e pili ana la Magarita.

            "Nolaila ma ke hoopokole ana ae i ka'u hoike ma ke ano nui. owau ponoi ka mea nana i hoopakele ia Magarita mailokok mai o kahelpaahao. ma ke ahiahi o ka poalua. a o maua like no ka i haalele aku ia Toma. a hele ami la noloko o ka ululaau. a ma ka po o ka Poaha i hala aku la. I nalo wale aku ai oia mai ia'u aku, a hoea wale mai la i keia manawa.

            Aole ke kilokilo Sidia i pane koke aku, mahope o kona lohe ana i na hoakaka a kona hoahanau, aka nae, aia wale. no kona poo ilalo. kahi i kulou ai a i ka aea ana mai o kona poo iluna ia wa i pane aku ai i kona hoahanau.

            " He mea na'u e hauoli loa nei ko kaua hui pu ana, a o ka ahuoli oi aku, o ia no ko'u lohe ana mai ia oe opnoi mai. ua pakele o Magarita mailoko mai o ka halepaahao. no ka mea no kona pono wale no au i manao ai e huli hoi aku no ke kulanakauhale o Roma. ua hoopokoleia mai nae ka'u hanamamuli o kou hoea e ana ae ilaila. a haawi @ @@ i kau mau kokua ana no kona palekana.

            "Ma kekahi hapa nae o kau mau mea i hoike mai nei ia'u, ua hoopihaia mai no au i ke kaumaha o ia no ka nalowale hou ana aku o Magarita mai ia oe aki. aka e waiho @ae kaua iaia pela a e hoolohe mai hoi oe i ka'u hoike e pili ana ka'u huaka'i aia a pau ka'u kamailio ana alaila ia wa auanei kaua e noonoo pu ai, i ka kaua hana kupono loa e hooko aku ai."

             Ma kela wahi i hoomaka aku ai ke Kilokilo Sidia i ka hoike i na mea apau ana i ike ai. e hoomaka ana mai kela manawa o ka hookauia ana aku o Hawila. maluna o ke @@@ o ka lio ahiu. ma ka auwina la o ke Sabati. ahiki i ka hina ana o ka lio ilalo a make loa ma ke ahiahi o ka Ioane aku. kona halawai pu ana me Malavalia maloko o ka ululaau a pela ke kaa ana o Hawila malalo o Malavalia. a haalele aku oia ia laua. a huli hoi mai no Toma no ka hoike ana aku ia Magarita ua pakele o Hawila,, halawai e nae laua iloko o ka ululaau.

            Ua noonoo iho la ua mau wahine kilokilo nei i ka laua mea pono e hana ai. a ma ko laua hooholo lokahi ana he mea pono. e huli hoi pololei laua no Roma. a malaila e hakilo pono ai lauya i na ouli hoike o ka lani no Magarita ame Hawila,  aia a maopop na kahoahoa ia laua alaila mahope o ia mau kahoaka laua e hooko mai ai.

            Ua piha ia laua ka hora hookahi ma kela nanea ana alaila hoomakaukau iho la no ka huli hoi pololei ana. ma ke alahele e hoea aku ai no ke kulanakauhale o Roma. me ke alahele e hoea aku ai ke kulanakauhale o Toma. me ka hoao ole e hookolo aku ma kahi e loaa ai o Magarita ia aua.

            Oiai hoi na kilokilo, e huli hoi la no ke kulanakauhale o Roma, he mea pono i ka mea kakau moolelo ke hoike ae ma ke ano nui. o kela wahine kino loihi a ke Kilokilo. Lei lenala i ike ai i ka maalo ana ae mamua on a, maloko o ka uialaau a nalo wale aku, me he akua lapu la aole ia he mea okoa aku. aka o Magartia no ia a o ke kanaka hui me ka helehelena hiakea a hohoma e ukali aku ana mahope on a o ka kakou koa opio na ia ka me anona keia moolelo oia o Hawila k Naita Pahaohao o ka luahuna Waiwai.

            Ma kela manawa hoi a malavalia o ka hoea ana aku no kahi pupupu hale, e a mai ana ke kukui. a hoonoho ai ia hawila mawaho no ke kakali ana iaia. he hale ia no ke Kilkilo Monika. a o kela kino kanaka opio o ka puka ana mai a halawai pu me ua o Malavila a o ke kilokilo monika no ia nolaila ua hoopania ae la ko kaua pohihihi e ka makamaka heleheleu e pili ana i ka luaghing une ke kanaka opio helehelena wahine maloko o ka pupupu hale a Malavalia o ke kipa ana aku me ka manao e loaa he wahi e hoaummoe ai o kana mau pulama ana.

             O ke kumu hoi o ka halawai pu ana o Magarita me ke kilokilo Monika penei no ia ma kela manawa i nlowale ai o Magarita mai ke kilikilo Leidenala aku mamuli o ka uluhia ia ana e na noonoo ulua hewa o ka pupule ua holo hele aku la ua o Magarita me he alopeka la iloko o ka mele o ka ululaau ame na hihipea me he mea la nae ua lilo ia mau hihi pea apau mea ole iaia e holo ana i ka po ahiki wale i ke ao ana a i  ka nana aku iaia aole oai ia i ike ia me he amopopo a ui ha paha he like wale  no kona ano i na maunaw apua .

O ka pouli aaki keia o ka p me he malamalama la ia i na maka o Magarita e hio ana hlalo o ke awawa a e pii ana iluna o na kulnapa a i ke ao ana ae ma ka Ioaha ua hoea aku la oia ma kapa o kekahi muliwai nona ka wai aliali huihui e kahe ana mai ke kuahiwi mai noloko o ka moana.

 

MOKUNA XIX

 

            O keia muliwai e kahe ana ka mea nana i kaohi mai i ka holo ana o Magarita a ku malie iho la oia me ka nana ana i ke aliali mai o ka wai aia oi na manu ke kani la me ko lakou mau leo e hone ana i na pepeiao o Magarita oiai hoi na ea kupaoa aala o ka waokele e manao ulua hewa iloko on a a uwiuwiki mai la ka poopoo ao kanaka iloko on a, a akahi no oia a ike iho i kona maluhiluhi mai, me ka hoopoluluhi no nae o kanoonoo uluahewa. a oiai ua hiki hou olle i kona mau lihilihi maka ke hoomau aku i ke ala ana. o kona ahule iho la no ia malalo o ka malumalu kekahi kumulaau a weiho aku la hiamoe.

            O ka mea kupanaha nea, o ia hiamoe o ua o Magarita ahiki i ka puoho ana ae, o ka hora elua paha ia o ka auwina la. ike iho la oia. aia ka kona wahi i hiamoe ai maloko o kekahi wahi pupupu hale, aole hoi ma kapa o ka muliwai. a malalo hoi o ke kumulaau.

            Ke alaaJawa la ka nana ana a ua o Magarita ma o a maanei a ike aku la oia e noho mai ana he luahine eia nae he mau maka oluolu kona a ia nei e kaka'u ole aku ai no kona hoopilikia mai iaia nei.

            La ike ana mai o ka luahine ua ala loa o Magarita ia wa i hale mai ai oia a paa aku la ma na lima o magarita me ka hamohamo ann ae o kekahi lima ma ka lea a pane iho la me na huaolelo oluolu loa.

            "E Magarita ka nani ame ka u'u o Italia apuni ka me hoi i oleloia e na kanaka hoomahie o Rokenekai ka manu Nunu Ahiu, nohe kiamanu e hei ai ano e hoolohe mai ka leo o kou hoaloha nei.

            " O ko'u inoa oia no o monika. a he kilokilo ka'u oihana elike me ka oihana a Sidia ame kona hoahanai me leidenala. Maka'u mea i hoomaopopo nou. ua apoia kou whane a paa e ka anela eleele o kapuli a na kona mau lima i kupee i kou noonoo a paa ma ke ano he paahao oe a he pio hoi iloko o kou mau ano ulua hewa o ka pupule ame ka hehena

            " O ke kumu i loaa ai ia oe o keia haawina poino. mamuli no ia o ke paewa ana o kou hoku iaai kino, ma ka po aku la i hala a i mea mae e hiki ai ia oe ke hoolohe pono mai i ka'u mau olelo. e mahiki mua aku au i ka anela o ka pouli. nana e puliki paa nei i kou noonoo," alaila ku ae la ke Kilokilo Manika iluna huli aku la kona alo i ka hikina me ke kalokalo ana aku i na lani i kekahi mau olelo i paanaau i na kilokilo apau a i ka pau ana. huli iho la oia ilalo ia Magarita, a ha aku la ma ka lae no ekolu manawa.

            I ka pau ana o kela hana a ke Kilokilo monika, ia wa i kono aku ai oia maloko o kekahi rumi, a oili mai la me kekahi omole me ka wai oloko, a i ka hemo ana ae o ka umoke, hookomo iho la oia he hulu o ka manu okalika a noke aku la i ke kaka ma na maka Magarita no kekahi mau manawa, a hooho ae la i keai mau olelo.

            "E Azarela, ka anela o ka pouli, ke kauoha aku nei au ia oe e oili aku oe ame kou mana apau mailoko  aku o ke kino o Magarita a e hookuu hemolele mai oe i kona kino ame kona uhane."

             hakalia no a pau kela mau olelo i hoopukaia ae e ke Kilokilo Sidia ia wa i kaakaa hou ae ai na maka o Magarita a oin ino ae la no hoi kona kino a pane ae la. "Eia la au ihea e moe nei?"

            "E kuukaikamahine aloha," i pane mai ai ke kilokilo Monika, eia oe ke hiamoe nei maloko o kekahi o na pupupu hale o ke kilokilo Monika a ke ike aku nei au, ua haalele loa mai ka anela o kapuuli ia oe. akahi no ahiki ia oe ke hoomaopopo pono mai ia'u a pela hoi me ka'u mau olelo, e kamailio aku ana

(Aole i pau.)