Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 7, 15 February 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

"He lua ke alahele au i au mai nei me ka manao nui iloko f,u e hooko mai ana oe i ko'u makemake, iiolaila, eia ko'u manao hope, e. kauoiia aku ana au i ko'u puuku e haawi mai ia oe i umi kaukani dala ma .ke gula. Pehea la ia kumukuai. ua kupono auei ia i kou makemake?" "Heaha auanei ka'u hoole ana aka, ua haawiia mai la e oe, e ka moi, ka mea waiwai, aka ma kekahi ano, oiai oe e ka moi" e*makemake loa ana e loaa i keiki nau, mai oi loa aku ko'u hauoli ina oe e law'e aku ana iaia i kauwa nau me k< u haawi ole mai i kekahi uku makanp ia'u. "Aole au e hoole aku ana i kau kumukuai. aole no hoi au e hoonele ana i ka hoplaha aku i kou ano he moi lokomai-\ l:ai maloko o ko'u aupuni ponoi, a ma na wahi no apau a'u e hele aku ana, a n<j ka mea, o ka uku au i haawi mai la, he uku ia a'u i upu mua ole ai e loaa mai ana ia'u." I ka holopono ana o keia ua haawi aku la ke kanaka ,kalepa i kana inau hoomaikai nui i,ka moi no keia pomaikai nui i loaa mai la iaia. Kauoha koke ae la ka moi i kona puuku e haawiia mai keia mau kaukani apana dala gula iaia, a mamua o ka hoi. ana aku ona ua hoaahuia mai la oia me kekahi aahu nani i hanaia me na lopi kilika ame gula mainuli o ka ke-alii kauoha. ' MOK.UNA, 11. ' , Mamuli o ke kauoha a ka moi ua hoihoiia aku la ka wahine kauwa ū'i a hoonohoia aku la iloko o kekahi o na rumi nani loa oloko o ka halealii, i hookaawaleia o na alii wale no ke noho maloko olaila i kekahi manawa. Ua hoonoho aku la oia i kekahi mau wahine aoo anie na haia wahine lehulehu malaila ho ka' lawelawe ana nona, a ia lakou oia i haawi aku ai i ke kauoha e lawe iaia i ka haleauau no ka hoomaemae ana iaia,'a e hoaahu aku iaia me na lole nani loa e hiki ana e loaa ia lakou: ' : . Ua kauoha pu ia aku ia lakou e hele a e'kuai i .na lei a-i momi maikai loa. e hiki ana e loaa ia l.ikoii, -ame na daimana ame na pohaku momi maleamae e ae o k« kumukuai pii loa no ka lede a nana e koho i ka mea ana e oi aku ana kōna makemake. J Ua hauoli na i hoonohoia i maū luha maluna o na kauwa wahine ame na hajawahine pu -no ka ui' launa ole o nei whine, a oiai aole noonoo e ae iloko o lakou o ka hooko wale aku no i ka makemake o ke ālii, Ua ho'oko tnai la lakou i na kauoha a ke alii m6 ka hikiwawe loa ie loaa ana ia lakou. . .. . .. . I "E ka moi," wahi a lakou o ke noi an|i mai, "ina oe e ae mai ana i ekolu mau la a makōu e. hoomakaukau a e liuli ai i na mea.apau a'u i kauoha mai nei, e : aneane hiki pono <>le ana ia oe ke ike mai i ka helehelena o ka lede i keia manawa, e hoohewahewa ana oe iāia, mamilli o ka lōli loa ae p kona mau ano apau ia nianawa inai kona niaiv atto ae au e ike mai la i nei manawa." ' "Oia hoi-paha ko'u mak'eniake b kp oUkōu hoa?lhu ilio iaia a kohu moiwahine," i pahe s āku ai 'kā moi ;ine kā minoaka, "E hana aku oukou elike me ka hiki ame ka nani'ā oukou e ike ana. a mai hoohala oukou i kuu kauohā/' . J Ua kukuluia ke kapitāla o ka moi 6,Pēfesia malunā o kekahi mokupuni, a o kona haleālii-ua kukulūia mā kahi pili loa i ke kapakāi. () ka rumi moe o ka moi a pela me ko na wahine u'i anā, ua kukuluia ma kahaone e huli pono aku ana i ka mpana, a e hoale mau mai ana na alekai ma na p,a pohaku, malalo iho 0 ke kumu o ka haleālii. | Ma ke ahiaVii o ke kolu o na la, e noho ana ka wahinē kauwa u'i i kahikpia a af ka manu ilunā, o Laieikawai o Paliuli ka hoa like, maluna o ka pun.ee ma/ l#ahi kokoke i ka puka aniani a e kalele ana kona kuekuelima iluna o ka paepae puka aniani a e nana ana i ka mōana* i kā wa i hoikeia aku ai ka moi ua makaukau oia e hookipa .mai iaia, i komo. mai ai iloko o ka rumi. | Ua loaa ka ike iaia ia manawa o ke ālii ia e komo aku ana mamuli o ka like ole o kana hele ana rhe ka na kauwa'wahine, ia huli ana mai ana ike koke mai la. oia o ka moi i'o no i ke hookokoke aku ana iāia. Aohe oia i hoike mai i kekahi ano puiwa, aohe no hoi oia i ( ku ae iluna no ka hookipa ana aku i k'a moi imua ona ma ke ano maikai a hoohaahaa iaia iho, ak % a, ua noho iho la nd ia • me he mea la he mea e loa ke hookokoke aku ana iaia. < | Ia komo ana mai a ka moi a ike 1 ka \Vahine kauwa e noho aku ana me ka nani lua ole, ua kahikoia oia me na-i r.ahu nani a e anapa aku ana ke daimana ame na pohaku | momi lehulehu like ole ma kona ppo, ma ka ā-i a mamua o ka umauma, ke kula pepeiao daimana no hoi e lewalewa! aku ana ma na pepeiao. na komolima dāimana a momi no hoi e paa ana ma ka lima, a ua lali loa ae kona ano ia manawa mai ko kela manawa mua mai ana o ka ike ana, a ua pololei na oiēlo a na wahine kauwa i olelo mai ai iaia 1 ka wa ana i kaiioha aku ai ia lakou e kahikoia ka wahine kauwa me na mea nani apau, ua hookāhaha loa ia oia i kona ike ana mai iaia. - Ile nani ke kauwa i mai ma na ano apau hpokahi nae wahi puii iki i kana noonoo iho oia hoi ka ike ole i ka rula. no.ka mea, ma ke ano o ka poe paa rula, i ka wa e ike aku ai na wahine iaia e ku.ae lakou iluna ia.manawa no ka hoomakaukau e ana e hāawi mai i ke aloha iaia, i keia wahine hoi o ka noho mai no aohe ohaoha mai; 0 keia puu nui nae aha i ike rhai ~āi iloko o ka wafrine ua koho koke ihp oia mamuli mai 'no ia o ka hoonaauao maikai ole ia ana. me kona a'o kupono ole ia ana i na rula maikai o ka hoolauna ana, nolaila> aole iā i lilo i'mēa nana e hoahewa ai. no ka mēa, he wahi ma'i uuku wale no iā e l iki ai ke lapaauia aku a ola ae. Ilele loa mai la oia a kokoke hīa kahi a ka wahine kauwa e. noho ana, me kona nana olē ae i ke ano puanuanu loa o ka hookipa ana mai iaiā'niē ka noonoo olē m'a ka aoao o ka wahine, eia nae, iaia .e pono aku ana i ka helehelena, hamohamo aku no hoi iāia, ā āpo mai iaia i korta uniauhia, elike me kona makemake, aohe pale mai o ka wahine. 1 na manawa a pau ana e mili apā wale aku ana no i'ka wahine e hoomaha niau ana oia no kekahi manawa a nana aku iaia me ka i aku: "E kuu mea aloha, ke noi akū nei-au ia oe e ha'i mai ia'u, mai ke aupuni hea oe o ka laweia ana mai? Owai na inoa o kou niau niakua hauoli, nā laua i hoohua mai i kekahi wahine u'i lua ole o oe i keia ao? "Ua nui kuu aloha ia oe a e aloha mau' aku ana au eHke ka loihi me ka nui o ko'u mau lā o ke ola ana! Aole wahine a'u i oi aku ai ke aloha mamua ou. Ua lehulehu kekahi heluna o kou kama a'u o ka ike ana a e ike mau aku nei'no aole nae hokahi o lakou a'.u i ike ai i ka u'i elike me oe, he

u'i a'u e haawi holookoa nei i ko'u puuwai apau nou a nou w*ilē no, ... . "E kuu aloha hoi," wahi hou a ka moi, "aole anei hoi oe e pane iki msi ana i hookahi huaolelo no keia mau olelo aku,la a'u? Aole anei au wahi huaolelo hookahi e hooiaio ■■ māi ai ua kujike kou manao me ko'u ? I "No keaha oe i hoomau loa ai i kou noho mumule ana a pane ole mai, a i lilo %'\ kou noho mumule ana i mea hoehaehamaiia'u? "E kaniuhu ana anei oe no kou laweia ana mai a mamao loa mai kou aupuni mai, kou mau makua a i ole kou mau ' hoaloha paha? j "Aole anei e hiki .ana ika moi o Peresia nei, he mea hoi i aloha.aku ia oe, ke haawi aku ia oe i na hoonana ana e maha ai kou uhane, a e hoolako 'aku hoi ma kahi o na mea e ae a keia ao nei e hiki ole ai ke haawi mai?" Me keia nui o na olelo hoalohaloha a ka moi, elike me ka hiki iaia ke noonoo a Jce olelo ae, he ole no nae ka puai wahi leo māi ke kauwa wahine mai, oia mau kona kulou ilalo me ka minoaka a aea ole ae o kana nana ana iluna; aole hookahi ana manawa i nana maikai mai ai i ka moi, oia mau ka upiki i kona māu lehelehe; ua like loa oia me ke kii leo ole a he a a oia i ko ka moi manao ia manawa. No keia nele ona i kekahi mau haina kupono mai ke kauwa mai, a oiai no hoi ua hauoli no oia i ka loaa ana iaia o keia kauwa wahine u'i, aole. oia i hookikina wale aku i kekamailio ame ke koikoi wale ana aku iaia i mea nona e kamailio mai al( no kona manao ina paha e kamaaina le'a iho arfa kona noho ana ia manawa paha oia e kamailio mai ai. Ua paipai koke ae la oia i kona mau lima ia manawa, a emoole ku ana na kauwa wahine.lehulehu, a kauoha aku la oia ia lakou e hoomakaukau mai i na meaai no ka aina

, ahiahi. I ka makaukau ana a hele mai la na kauwa e hoike, i aku la kā moi i ke kauwa wahine u'i e noho mumule ana: 'T kuu aloha, ua makaukau na meaai no ka aina ahiahi, nolaila. e olttplti e. ku ae a'hele aku kaua e ai."' Ku ae la ka wahine kauwa u'i mai kalii ae ana e noho anr. a haele like aku la no kahi o ke pakaukau aina, a ia laua i noho iho ai, o kekahi ma kekahi aoao mai o ke pakaukai no hoi kekahi ma kekahi aoao mai o ke pakaukau. 0 na meaai na ka wahine kauwa ka ka moi o ka hooma kaukali mua ana aluna o k* pa a haawi ku la mamua o kon; hana ana iho i mau meaai hāna, a ai iho la.-a- pela oia o k; hana; ana i na meaai āpau e laweia mai ana iluna o ke pa kaukau. Iloko o ia manawa apau a laua e ai ana aole wahi hua olelo hookahi i puka mai ka waha mai o ka wahine kauwa ilalo wale no kona mau maka e kulou ai ahiki i kona maon? ; iloko 'o ka lehulehu o na ninau a ka moi ina ua kupon< na ; mēaai apau i kona makemake, aohe nae he wahi pan hookahi i loaa mai i ka moi, he mea kupanaha loa i ko k; moi manao. 1 mēa e hoololi ia ae ai ka laua mea e kamailio ai ninai āku la ka nioi i kona inoa; ina paha ua makemake oia i kon; mau lole hou ame na pohaku momi i hoolako ia mai ai oia pehea la kona manao no kona home hou; pehea la kon hianao i na lāko hale nani e ahu mai ana-; he lilo anei k moanā imua o koiia māu maka i mea hoohauoii mai iaia ilpko o keia hiau ninau lehulehu apau a ka moi aohe no an wahi pāne ilei. . No ka mumule loa o ka wahine, a no ka hiki ole i ka me 'ke ike i kāna mea e hana hōu' aku ai i'mea e hemo mai ai k leo, hōoholo iho la oia i kona manao he wahine a maopopo maoli Ōia, alaila, mihi iho la oia no kona kuai an ! iaia ine ke kuhihewa. "He m'ea oiaio anei," Wāhi a kā moi iaia iho, "ua hoopuk mai ke Akiia i keia waiiinē u'i, nani kona helehelena ke nan. aku, nāni konā oiw'i, hiehie kona kulana i keia ao a ua has lele mai nae iaia me ke koe o keia ma'i nui? He pilikia nv ā kaumaha no keia haaWina i loāa iaia, aka nae, iloko o ir haawina kupanahā ona aohe ke hoopau ae i ko'i ' aloha ana aku iaia." I ka.moi i ku ae ai iluna ā haalele iho la i ke pakaukau hele pololei aku la oia noloko aku o kekāhi rumi no ka holo ana i kona mau lima, a o ka wahine kauwa ku ae la no ho | oia a hele aku la ma kekahi aoao o ka rumi, no ka hol% an; i kpna mau lima. Oiai kā moi e holoi āna i kona lima, ninau malu aku la oi; i ke kauwā wahine i la.we mai ai i ke pa wai hploi, ke kop' ame ke kawele holoi lima ina paha ua kamailio aku ka wa h.ine kauwa, malihini ia lakou i ka wa a lakou e hoauau a ( hoaahu ana i kona mau lole. I "E ka.moi," wahi ana, "aole oia i kamailio iki.mai ia ma kou elike ine kona kamailio ole ana mai la ia oe. Ua hel< pu makou me ia i ka hāleauau, ua hoaahu iaia, ua kau aki i na mea hoonani maluna ona, a iloko o ia mau manawa a.pau aole oia i oaka iki ae i hookahi wahi huaolelo, he ok lōa. a he mea pahaohao nui no ia i ka makou noonoo ana. I "Ua'manao iho makou ia makou wale no la hoi ia ane I muhiule loa ona, a ia oe la hoi e ike iho ana oia o oe ka mo a e kamailio aku ana la hoi, eia ka, e pau pu like ana ne kakpu apa,u i ka hoohokaia eia. | ,rt Ua lehulehu ka makpu mau ninau p ka ui ana aku iak I ina he, makemake oia i kekahi mea; ina he mea kekahi ana i i makemake ai ua makaukau makōu. e hooko aku i kon; . makemake, aohe nae he puai leo mai. j' "Hē.h'ōoWahaWaha paha kona ia mak;ou, he kaumaha pah; l no kona iaweia ana mai, he 1010 paha, a i ole he : wahine a; niaoli no paha, aole hik; ia makou ke hooiaio aku ia oe, aohi | hiki iki ia-mākou ke hana aku e hemo mai ai kekahi wah huaōlelo hopkahi mai iaia, mai." Ua piha loā kā Moi o Peresia i ke kahaha no keia mai ol?lp ana o ka lohe ana iho la, no kona manao ua loaa i k; wahihe kauwa kekahi mea e eha.eha, lpa āi kona noonoo, hoo holo iljo la-oia e.hpo.nana aku iaia ma na.ano apau elike nn , ka hikiapa; mawahp ae o kekahi maū hana hoolealea uh ha a.wi ilio la oia. i āha hūlahula nui nana lede o ka haleali ine. k;ōna, oia la l\oi k.ēkahi hana e hoohauoli aku ai ka no.onop o ka w?ihine kauwa m.umule, a ma ia lealea pah; e lōheia ai .kpna ,lep, he nele. no nae, ka mea i ikeia. He nlau āiiā himeni kek.ahi i hāawiia me na meakani; kekāhi 'nianawa he mau paani pepa hahaii, a i kekahi ma nawa mau papa koii.ane a mau lealea e ae i kupono i k; makemake o ka mōi ,eia nae, iloko o ia mau lealea apai aole keia wahine i kpmo pu āku e lealea. me ka poe e leale anā. ' ... Ma kona-wahi i noho ai malaila maLU oia, me ke kuloi mau o kona mau maka-ilalp; aole.ka-helehelena minoaka nV; kona mau papalina; kuoo no a kuoo, a no ia mumule mai onā, me ke ohohia ole aku i.na lealēa o kela ame keia an< ua lilo ia ona i m,au mea hookahaha i k; manao o na lede a pela pu me ka moi. I ka pau ana o na lealea ua hoi aku la kela ame keia led> noloko o ko lakou mau runii. o ka lakou mea kamailio nu hookahi oia ke kwkule loa o ka wahine kauwa malihini m' ke ohohia ole aku i ka lakou lealea, a no ka moi hoi ua nohe iho la oia i kokoolua no ke kauwa wahine u'i me ke kukul" Ma kekahi la ae ua oi aku ka hauoli o ka moi o Peresi; MOKUNA 11. mamua.o kana i hauoli ai me kekahi o na wahine ana i ik< āi mamua aku, a ua hoomahuahua hou ia ae no hoi kon: āloha amē ka makemake i ,ka wahine kauwa u'i mamua o ke ka .la mamua aku. Aole oia i hpohala i ka hoike aku i kona aloha i'keia wa hine kauwa hou ana; ua hooholo oia iloko iho ona e pil mau aku me keia wahine a ua hooko oia i kana olelo hoo holo. Ma.kekahi la mai ua h.oopau aku la. oia i kana mau wahine

mua apau, me ka liaawi aku i na lole nani, ija niea-hoo-nani.,. ke g"ula, ke dala, ke daimana, na .pphaku m.omi apela aku, a haawi pakahi aku la ia lakou i kekahi huiria.dala.nui, me ka haawi pu-aku ia lakou i kona ae e mare i kona ae e mare aku lakou i na kane ina e makeniake ana lakou i ka mare, o na wahine wale. no ana.i hookoe inai a; oia na wahine aoo, i mau wahine lawelawe ke kau.wa wahine .u'i ana. No ka makahiki a oi ko ka-moi hookaumahaia ana iio ke kamaih'o ole mai o ke kauwawahine. u'i ana iaia; iloko o ia manawa loihi aole oia i lohe iki i kekahi huaolelo mai ka waha aku o keia wahine kauwa, eia nae, iloko 110 o ia.ike iho ona i ka puai leo ole mai o ka wahine ao.le 110 oia i .īoōwahawaha a hoonele aku oia iaia i na pulama ana, aka, ua haawi aku oia i na hoohanohano ana apau, me he mea 1;* he moiwahine oia-nana. Ua hala aku he makahiki i ka \va a ka moi e noho ana ma ka aoao o k.ana wahine u'i punahele, a e hoike aku ana i ka pii mau ae o kona aloha ma kahi o ke emi iho. "E kuu moiwahine," wahi ana, "aole hiki ia'u ke koho aku i ka mea nui iloko o kou noonoo nana i hookaumahā ia oe, no ka mea, aohe ou kamailio mai ia'u e hiki ai k? ike aku. "Ke ike ole nei au i ka'u mea e hana aku ai nou e hauoli ai oe, a e.owaka mai ai i hookahi wahi huaolelo, oiai nae, ke hauoli nui nei au rio kou lilo ana mai na'u. "O kuu aupuni nei, he aupuni mana.a ikaika, elike me ka'u koho, aohe nae ona waiwai nui i ko'u noonoo i oi ae mamua o kuu ike aku e hauoli mai ana oe, a e hoilke aku hoi ia oe i kaukani manawa i ka la no ka nui o ko'u aloha 'ia oe. "Aole o'u makemake e manaoio wale mai no oe ma ka'u mau olelo, aka, i mea hooiaio aku imua ou ua hookuu aku au i kuu mau wahine lehulehu a pau i noho ai mal.oko o kuu halealii nei no kou pono. Ma ia hana ana a'u, e ike mai ob, i ka nui o ko'u aloha ame ko'u paulele maluna ou. "Ke hoomanao la no oe no ia hana ana au ia mau wahiiie 'ie makahiki i hala aku nei, a e hoike aku.no hoi au ia oe 1 nei manawa, aole au i mihi no ia hookuu ana ak,u a'u ia 'akou, aole au e mihi iki ana ? no ka mea, ua lawa kuu inakenake ia oe hookahi, he hana hoi a'u i hana ai au e. ike iho I. li i ka nui o kuu paulele maluna ou. | "Aohe mea hauoli e ae o kuu uhane o kou olelo wale mai 10 i hooleahi wahi huaolelo ua lawa ia, oia hoi, ua aloha Oe 'a'u. Aka, pehea au e ike aku ai ua aloha mai oe ia'u ina i'ho la penei kou noho mumule loa? Pehea ana kau e hana 1 nai ai e hoopauia ae ai ko'u kanalua nou a.e haawi mai 11 oe-i ka hauoli i kuu uhane. "O ka piha no ia o ka maikahiki o ko kaua noho pu ana ! lohe nae au wahi huaolelo hoohauoli mai ia'u, a mamuli 'o eou mumule loa ua loaa iho ia'u keia manao he wahine a-a oe, oiai n.ae, ma kou hiohiona a'u i ike aku ai aole oe, lie wa T īine a-a. VO kuu hauoli nui e noho aku la oia no. ka loaa anā i kei- ! ikane mailoko mai 011, ke ae mai najani.. Ua ike iho au a'u iho i nei pianawa ua elemakule mai a ke makemake nui 'ei. au i nei manawa e loaa kekahi mea nana e kokua mai ia'u, i laweia aku ai na haawe kaumaha o na hana a ke aupuni mai a'u aku a maha ae au, "Eia hou, e hooko mai ana anei oe i kuu makemake anie '<uu iini nui e lohe aku ia oe e kamailio mai ana. Ua hawaīawana mai kekahi mea ma ko'u ma-u pepeiao aol.e oe he /vahine kuli a a-a. "Ma ka inoa o na lani, ke noi aku nei au me ka haahaa ia ie, e hoopau loa oe i kou aua ana i kou leo; kamailio mai oe a'u i nei manawa i hookahi huaolēlo a make aku au me ka naha o kuu uhane." I Iloko o keia mau olelo aku la.ā pāu a ka moi, mea kau la •. aea āe ke poo o ka wahine iluna, he oia mau ke kulou o ona mau maka ilalo, ua hoolohe mai oia i na olelo apau ne ka haawi mai i ka moi i ke kumu e hoohuoi ai aole oia le wahine kuli a a-a .wale no, aka, aole oia i akaaka .iki iloko ) na la apau o kona ola ana, aole no hoi i haawi mai i kfe.eahi wahi minoaka iki ma kona mau papalina, eia nae ma :a manawa hope loā ua lamalama ae la lea helehelena rrie ea minoaka ana iho. . | Ua hauoli ka moi-o Peresia ia ike ana ae ana i ka helelelena minoalea o ka wahine a hooh.o ,ae la me ka hauoli; a )iai aole ona kanalua ia manawa e, ; kamailio mai ana ka wa'iine kali malie iho la oia no ka manawa kupono a ka wahine 2 kamailio aku ai: "E ka moi o na moi," wahi a ka wahine o ka pane ana ' aiai, mahope o ka noho mumule loa ana no ka makahiki a ! 3i, he lehulehu na mea a'u e hoike aku ana ia oe. I keia nanawa akahi no oe a lohe mai i kuu leo, a ke ike ole nei :iae au mahea la au e hoomaka mua aku ai. | Aka nae, manao au o ka'u hana .mua oia no ka haawi ana iku i na mahalo nui ia oe 110 kau mau hana maikai ame na loohanohano ana apau au i hookau mai ai maluna o'u, a..e īoi pu aku hoi i ka lokomaikai o na lani e hookau mai maiun ou i na hoopomaikai apau, a e hoopakele ae ia oe mai la poino mai he nui a kou mau enemi, a e ae pu mai e ola iku oe no kekahi mau makahiki lehulehu me ka hauoli. | "Eia hou, ke manaolana nei au e loaa aku ana no i hooili- . la no kou nohoalii; o ka'u e makemake nei i keikikane ia,' :e ae mai na lani, a ke noi aku nei au no kau huikala ana mai ia'u. ' • "Ua hooholo au i ko'u manao āole e aloha aku ia oe a e ! hoomau loa aku no au i ko'u noho hamau ana, aka hoi, no ko'u ike ana ua hapai au ae loaa ana i keiki nau, ke hoike : īku nei aū ia oe, ua ike iho au i ko'u aloha ia oe i nei ma- . | lawa." No kā piha loa o ka moi o Peresia i ka hauoli i nei mau I :>lelo a ka wahine, ku ae la oia iluna a apo aku la i ka waline i kona umauma me ka olelo pu ana iho: I "0, kuu mea aloha, ka hauoli o kuu mau maka; nani ka .īauoli o kuu naau i ka lohe ana aku la; aole au i manao e īaawi mai ana oe i ka hauoli elike me ia au i hoike mai la. "I keia manawa Ua lohe aku la au i kou leo a ua hoike nai no lioi oe ia oe iho e hooko mai ana i ka mea a'u i iini, īui ai e loaa, a ke hiki poiio ole nei no hoi ia'u ke ike iho| īeaha la au a eia la au ihea, mahope o kou hoike ana i na nui elua a'u i ike mua ole ai no kuu hauoli." No ka piha hauoli loa o ka moi 9 Peresia aohe oia i ka-. nailio hou aku i ka wahine; haalele iho la oia iaia.a hele iku la me kona manao 110 nae e hoi koke hou m.ai no. . No kona makemake e hoolahaia ae ma ke akea ke. kumu > kona hauoli ana, hoike aku la oia ia mea i kona mau luna} īui, a mahope o kona kauoha ana aku i kona kuhina nui, a i ea hoea ana mai ona imua ona, kauoha aku la oia e puunaue 1 ikeia aku kekahi mau apana dala gula he haneri kaukani j ea nui mawaena o na kahunapule, a na lakou e haawi āku i ea poe ilihune, na poe ma'i maloko'o na halema'i a mawaena- > ka poe e h'ana ana i na hana aloha ma o ka lahui la, a ua looko kokeia aku ia hana e na kahunapule me ka hiki>vawe loa. I ka pau ana o keia kauoha i ka haawiia aku., hoi hou aku a ka Moi o Peresia noloko o ka rumi kahi a ke kauwa wa'iine e noho mai ana a i aku la: "E ka madāme, e kala mai oe ia'u no ka haālele hiki,vawe loa ana iho nei ia oe, no kou pono nae hoi .ke kumu o ia hana ana aku nei a,u pela, aka, e ae m,ai oe. e ko'u hoakaka ana aku ia oe i na mea e,ae apau a kekahi wa okoa aku, no kā mea ke m.akemake lpa aku nei au e lohe mai a oe mai i kekahi mau mea ano nui hou aku au i hoike ole mai nei ia-u. "O ka'u noi ia oe, e oluolu oe e hoike mai ia'u i ke kumu nui koikoi iloko o kou noonoo nana i kaohi ia oe nie. ka ikaka īoa aole e oaka ae kou mau lehelehe i kekahi mau huaoiai hoi ua lohe oe i ka'u mau olēfo.apau., ua ai pU 'eaua, ua noho pu no na mahina he umikumama.lua i hals, l'ak'u la, ,aole nae oe i hoike iki mai ia'u ua maopopo paha

oe i kekalii niau olelo a'u o ke kanuiilio ana aku ia <;c u ;il| i c paha. ~ . ..... < v - —* "Ua lilo keia pane ole mai ou i mēa liookahaha nui i », ; u nponoo, oiai. aole hiki iā'u ke ike i ke kunut-o k<>u paa ! ii M loa ana i kou leo. Ma ka'u hoomaopopo iho me he m- , j ;i he kiin.iu ano nui a katuahao loa paha kou kaolii ana , k ieoV ! a oia kumu la ea> oia ka'u e pu'e aku nei ia oe £h. , : | ;c lepk^mai." No ka hooko ana mai i ka ke alii noi i mai la ka walu nc kauwa: "Eia 110 na kumu nui, i lolie mai oe; ua lil.» k, l U laweia ana mai i kauwa, ka hookaawale ia ana niai a ma mao loa mai ko'u aupuni mai, ko'u nele i ka manauhu;;, c lioi hou aku ana au i ko'u aupuni, ka hoehaehaia ana u | v ,'vi noonoo no ko'u ike ana iho ua hookaawaleia mai au nui ko'u makuahine, ko'u kaikunane, ko'u mau pilikana ame ko'u mau hoaloha he nui; he niau kumu lawa loa lakuu au e ike iho ai no ko'u noho hamau loa ana, au paha i iuu.m,,,, iho ai he mea kupanaha loa i kou noonoo, ko'u noho hanum loa ana. "O ke aloha.o kekahi mea no kona aina hanau aole i enii iho kona koikoi malalo o ke aloha o kekahi mea nu k. nui māu makua, a o ka nele ana o mea i ka.noho kn. >k, >a a hauoli ana he haawina hiki.ole no ia ke hoomanawamn i a t kela ame keia mea noonoo maikai i ike i ka waiwaii'u .. j ;i mea h«. aloha. "E lilo aku ana keia kino malalo o ka hooluhi ana ka h. >. kauwa ana mai a kekahi mea he mana kona iloko o k..na nlau lima me oe, aka o ka mana o ka makemake il. ku o ke kanaka aole loa ia e hiki ke kinaiia, e oia mau ana m i na manawa apau. "Ua ike maka oe, e ka moi, i ka oiaio o ia mea a'u i h. ;i--kaka aku la. He hana kuhihewa loa na kekahi ka hahai ana aku .mahope. o na hana,hewa a kekahi poe lehulehu u na kane ame na wahine, e kailiia aku ai ka pono kuokoa n:ai kekahi aku, a ua lilo ka manao koho lalau o kekahi p.n i mea ia aku ai lakou i ka make ma na alahele lelnilehu īike ole, a o ka poe i makemake i ke Kuokoa ua lu»>makeia ko lakou noonoo i ka wa a lakou i ike iho ai ua liiki oie € loaa.ia pono kuokoa a kekahi mea e hiki ole ai ke lawo aku ia mea mai iaia aku." • "E ka madame," i pane mai.ai ka moi o Peresia, "akahi no au a ike, aku la i ke kumu o kou hamau ana a ke apuno aku la au.ia manao ame' ia hana ana au, eia nae, i ko'u noo iho, aole anei oe e manao iho ua hauoli oe i kou ike ana iho ua lawe ia mai oe ma ke ano he kauwa, a ua loaa aku nae he haku maikai nou nana e malama a e hoohanuhauu aku ia oe. ma kahi o koi? noonoo ana iho ua hoohaahaa lua ia oe a he ano kulana kauwa kou i laweia mai ai?" "Pela no," wahi a ka wahine, "aka elike me ka'u i olelo njua aku nei ia oe o ka makemake e noho kuokoa aole i kinaiia iloko o'u me ko'u nana ole ae i ka mana o ka moa e noho haku niai ana maluna o'u. ! "O kau palia e manao la, 110 kekahi kauwa e haawi aku ana iaia ilio i mea e hoohauoliia aku ai o kekahi moi, aka np'u iho aole pela. Ina he kulana haahaa loa ko kekahi wahine kauwa me kona manao o kona lilo ana i wahine ua ka moi oia kona mea e. liookiekieia ae ai, ke hoike aku nei au imua ou e loaa ana no iaia ka hauoli, iwaenakonu nae ■> kona mau popilikia, a mahope aku heaha ka hauoli e luaa ana iaia? "Aohe ana mea e ae e nopnoo ai o kona lilo wale ana tiu he kauwa i hookaawale loa iā mai kona mau makua mai. kona one hanau ame kona mau hoahanau a mau makamaka, aole ia mea i loaa o ka pono kuokoa nona iho, a iloko o.na la apau o kona ola ana, aole loa e na iki ana kona kanikau ana no kona lilo ana he kauwa. ' "Aka ina e manao iho ana kaua aohe makemake o keia kauwa wahine e hoohaahaa iaia iho malalo o ka moi, aole e hooko aku i na makemake o ka moi, aole anei kaua e ilee iho ana i ke koikoi o ka hopena poino o kela kauwa wahine, aole' ania i kana mai o kona hoehaehaia, a e nui ana kana mau olelo hooholo no kana mea e hana aku ai no kona hopena." No keia mau olelo naauao a ka wahine o ka hoakaka ana I mai no ka pono ma kona aoao ua hookahaha nui ia ko ka moi noonoo ia lohe ana aku la ana, a i aku la: "Ea. e ka madame," wahi a ka moi o ka ninau ana aku. he oiaio anei elike me ke ano o kau mau olelo i hoakaka mai nei a i'loaa aku nei ia'u ka ike, he mamo oe na ohana alii? • } i "Ea, e oluolu oe e hoakaka maopopo mai ia'u, owai kou mau makua na laua i hoohua mai i kekahi wahine u'i lua o oe? Owai kou kaikunane, a maluna ae o na mea apau, e oluolu oe e hoike mai owai kou inoa?" | "O ko'u inoa o CiulenāYe, ke kamaliiwahine okk Moana; a-,ko y u makuakane ua make oia, oia kekahi ona moi kaulana loa o ke kai. "I kona make ana ua haalele iho oia i ke aupuni i ko'u kaikiinane. o Seleha ka inoa, a i ka moiwahine hoi kuu inakuahine. He kamaliiwahine kiekie ko'u makuahine mamua o kona mare ana.i ka moi, kuu makuakane, no ko makou aupuni, o ke kaikamahine oia >a kekahi moi mana loa o ka moana. I "Iloko oko makou nanea a hauoli oka noho ana, aia hoi. ua hoea ae la kekahi alii enemi i huahuwa no ko makou , noho me ka maluhia ame ka hauoli, a kaua ae la i ko makou aupuni me kekahi pualikoa nui, a komo ae la iloko o ke kulanakauhale. a oiai ua nanea na mea apau ua hoopio koke ia ko makou aupuni a noho mana iho la ia alii pakaha nialuna o ke aupuni. . II "Aole he manawa no makou e hoopakele ai ia makou ihu 'a i ke aupuni, me ka hana nui makou i hooikaika ai ahiki i ke kaawale ana mai ka halealii aku, me ka ma-lu loa malalu io ke alakai ana a kekahi mau luna aupuni ame kekahi mau .āliikoa i haalele ole mai i ka lakou hoopakele ana ia makou. MOKUNA 111. "Aol.e i hookuu wale ka moi, kuu kaikun,ane, i ka moi kipi , t noho lanakila mau oia maluna o ke aupuni me kona hoau «ile e kaua aku i mea e hoi hou inai ai ke aupuni malalo o kpna mana. "Ma kekahi la hele mai Ia oia a.lpaa au a.huki aku la ia'u ma kekahi wahi a i mai 1a: "E kuu kaikuahine pokii, ke mak,emake nei au e hoouka kaua aku i kela moi pakaha nana I.kaili aku i ka nohoalii me ka .man.a o kona mau pualiku.i mai a kakou aku, oia hana aole maalahi, aka, he paakiki m> n>e ka.mappppp ole. o ka hopena, malia.paha e ko ole ana ka makemake a'u.i'hiipoi ai iloko iho o'u no ka manawa i loihi i mea e, hoi hou mai ai kviu aupuni me a'u. | "Eia nae, aohe kpikoi loa o ko'u kaumaha no'u iho, aohe o'u nana nui no e halawai mai ana me a'u, aka. nou, a nou walie no ka'u kaumaha, no ka mea aole kaua i ike aku i na piapilikia e kau mai ana maluna ou. , "No ke kiai ana aku no kou pono, a no ka hpopakele ana ae. hoi ia oe māiJoko mai o na popilikia e hiki njai .ana a kaua i ike ole aku a i loaa ai hoi kou palekana ame ka maluhia, ke makemake nei au e ike aku .ia oe ua mareia mamua o. kp'u .hoao aiW aku e i kela moi pakaha. "Elike me keia mau popilikia a kaua e ike āku nei i nei manawa, i ko'u noonoo iho aole oe i kupono e rrtare i kekahi keikialii oke kai. 0 ka'n e makemake nei, ina no ke ku.like o keia i kou manao, e mare aku oe i kekahi keikialii o ka aina, i kaawale Ipa oe -mai kalii aku o ka poino; no'u ihu ua .makav»kau a\i e kokua aku,,ia oe elike. me ka mana i loa i iaiu, "Me kena helehelena.u'i ou ā kahi ali.i e nele ole ai ka hoohihi mai, he manaoio niii ko'u aoie hookahi iwaena o na al.ii .o ka ai.na e makemake ole mai ana e kaana.pu me ia i ka.hinohano o ke Peheā la kou man*o no keia piau. ole}o a'u. au i lohe maj la?" (Apr«. i p«g.