Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 7, 15 February 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

"Aole auei oukou i ike i kela li<i eleele. me ka wahiu'e iluua . kona kua. o ke pelu liope ana mai nei ?" • ■ I "Aole makou i halawai iki me kekahi lio eleēle. koe wale 110 kela inaiKiwa a kakou at>au i ike ai, # a i hoi>kolo mai ai 110 iioi oe mahope <>na. o ia wale no ka wa a īiiakou i ike ai; ina h.i ha no ko makou ike i kela lio ame ka wahine e kau ana j maluna <» k<»na kua. nawai hoi ia e ];akele aku, e paa ana ' kela wahine i ka liopuia e m'akpu, aole nae [lela, tia nanea pu , wale 110 ka makou hele ana mai nei, a hui pu iho la me oe ( ko niakou liaku." i pane mai ai 110 hoi na naita elima. | Ma kela walii i hoomaka aku ai ke Keikialii Manno-e hoike i ke ano o kana mea i ike ai a i hooniaopopo ai hoi no kela wahine hololio oloko o ka ululaau .0 ia lioi he wahine maoli 110 kela, aole he akua lapu, o ke kumu o koii i manao ana pela. aole e hiki i na akua lapu ke holo maluna <) ka -io, a o kekahi 110 hoi, ina kela he wahine uhane. -liki oia ke nal'owale honua me he aka la i maalo ae a nalowale aku, aole na'e pela ke ano o kela mea ana 1 alualu ai, aka he 0111 ana kona elike 110 me ke kino o n'a kanaka, e ani -ini i kana huipa iluna o ka.lewa, a e hookikina ana hoi i kona ii\ .< ka mea wale no nae nana i hookahaha nui mai i kona ;ioo--1100, o ia 110 ka hikiwawe loa o kona nalowale ana mai iaia aku. Hoike aku.la oia i kona n'oke ana i ke alualu i kela wahine aliiki i ke kokoke loa ana e pili ma ka aoao o kōna lio. eia nae iaia i maiiao ai e paa ana ke kolohe i ka hōpuia, 6-ka wa ia i p'elu liope mai ai kona 1i0..a he pulelo ana 110 kona lole kana i hoomaopopo, o ka wa no i ai ka lio o ua wahine nei. a nalowale an'a iloko o ka ululaau, a ku iho la oia i kalii o ka hoaa, īiie ka li'oka. Oiai, aole he liana aku i koe, ua naiowaler ka manu, he naele okoa oloko o ka ululaau e noke aku ai i ka huli, hoike okoa aku la ua keikialii nei, o ka mea pono wale no a lakou 0 liana ai, o ia ka huli hoi j)ololei ana aku 110 ke kulanakaiihale. a iloko o na la elua mai kela la aku, e pii lioū m'ai ai lakou 110 ke kuahiwi, a hoomaka aku ka uhai hoii ahā i kela wahine. - > 15a maikai kela mau hoakāka a ke keikialii i ka:manao o kona mau naita. nolaila noho niii iho la e ai i kekahi mau meaai niama, a kamau wahi waina 110 hoi, lie hapalua hora ko lakou manawa o ka ai ana, kau hou ae la maluna o ko lakou mau lio. a hoi pololei aku la no ke kulaiiakauhale, 110' lea hoomakaukau hou ana 110 ka lakou huakai. < )iai hoi ke Keikialii Manno ame kona mau naita e liuli hoi la me ka lioka no ke kulanakauhale, e hoakaka pokole aku lioi ka mea kakau maanei e pili ana ia Magarita. Ma kela manawa a Magarita i haalele ; aku ai i ke keikialii naua oia e uhai hele ana iīokō o ka ululaau, ua hoi pololei loa aku la oia no ke Kakela Meloeliana, a- iniua o ke Kilokilo Monika, i hoike aku ai oia i ke ano o kana. huakāi hololio, ame kona hahaiia ana e kekahi kanaka opio, pela hoi ka hoohokaia ana o ua kanaka nei eia. No kekalii mait miniike loihi, aole ke Kilokilo Monika i pane mai, aka kulou iho la īiae kona poo ilalo a li'uli'u, ia wa i aea ae ai iluna a kamailio mai la: > "Ke ole au e kuhihewa. o ke Keikialii Morino akii la kena <> Hunega.ri nei, 110 ka mea o ke kanaka hookahi, wale 110 ia ma kei.a aup,uni i lako me na lio holo i pilipili mai maliope <: kuu lio punahele nei o Pomelia. "Nolaila e hoolohe loa oe e kuu kaikamahine i ka'u niau mea apau e kauoha aku nei ia oe, o ia no kou makaala loa ana ia oe ilio ma keia liope aku, 110 ka mea ke hali'ali'a e wale mai nei no ia'li, ua paa kā manao o kela keikialii, e liahai ana oia mahope o kou melieu aliiki i kou paa a.na iaia. 1 wahi e hookaulanaia afe ai kona inoa, a ke ike mai o : a i ka u'i o kou helehelena. aole ana e nele ka hoohīlii o koiia mānao, a lioao e lawe aku ia pe i wahine' 11011:1, 110 ia kumu la e inakaala loa oe i keia keikialii. "Ma keia mua aku. e.pono oe e 11001100 i kau mau wahi e hele ai maloko o na ululaau, a mai pono hele nanea wale 0 lioea mai auanei i-kou wa e halawai ai me na poino i 01 aku i na popilikia au i alo ai i na la aku 1a 1 hala." 1 ka pau ana o na o kela Kilokilo Monika i ka hoakaka imua o Magarita, o ko laua nei hoi aku la 110 ia. 110 ka paina ana i ka aina kakahiaka, a mahōpe aku o kela manawa 1 hoi aku ai o Magarita maloko o kona rumi kula, a hoomaka aku la 110 e hoopaanaau i na haawina e a'o mau ia ana iaia e kana kunm, 110 na makaukau i makemakeia ai e loaa aku iaia. Ma keia wahi, e waiho malie iki aku kaua e kuu hoa kaaua o keia nanea i ka U'i Magarka e hooikaika ana i ka hoopaanaau ana i na mea a ke Kiiokilo Monika i a'o aku ai iaia. a e huli ae lioi kaua a nana i ke Keikialii Morino, pehea aku nei la ua keiki nei, ke makaukau mai nei paha 110 ka lua o kana huaka'i hookolo mahope o ke kiuowailua ma alo oloko o ka ululaau. , Ma keia huakai elua a ua.keikialii nei, ua kauoha pu aki: 1a oia i kona mau kanaka e lawe i kona mau lio holo lof elua. o na lio helu ekahi keia ma Hunegaria apuni, me ke ku ana iho o kaiia kaena, e loaa ana kela wahine hoopahaohao iaia. a e huli hoi aku ana hoi oia no ke kulaiiakauhale me nd manao haaheo, riie kona moeuhane mua ole nae, e lilo ana kana mau kuko apau i mau nioeuhane palaualelo, 110 ka mea e hoohokaia mai aha oia ma keiā huakai, alia nae hoi oe e kuu makamaka heluhelu e pulale koke mai, pela iho ka 0110, āhiki aku i ka piko, i kahi momona. . Ua pahol.ā aku ka lono no keiā huakai elua a ke Keikialii Marino apūni ke kulahakauliale, nolaila mamua o kona haalele ana iho i konā hālealii me kona mau kanaka. i lako me na makāukau āpau no ka. paa o kela wahine hookalakupua iaia. ua llele na alanui a līookeke i na kanaka/aia hoi iloko <» lakou na manāo paa, e huli hoi mai ana ko lakou keikialii, me ka pomaikai, a me na leo liuro o'ka ])iha oholiia. i noke mai ai lakoif i ka uwā; i Ua'keikiālii nei, e liele ana ma ke alaliiii e moe ana nouka o ke kuahiwi. . No kā pilia oliohia loa o kekahi poe kanaka opiō. ua haliai <»koa mai lā iio lakou ma keia huaka'i a ke keikialii. aohe 110 hoi he hooleiā aku o ko lakou manao, o ka makemake 110 ia o ua keikialii nei, o ka hui o na hoa e pii. pii ai oiika o ke kuahiwi. - . O keia la a ke Keikialii Marino e pii hou nei nouka o ke kuahiwi. o ka piha ana ia o na ia he umi-kumaniah.iku o.ko Magarita noho ana malalo, o ka malu o ke Kilokilowahine Mouika; a he u'mi-kumamakolu h.oi la ,i koe, alaila hookokokeia mai ka manawa e komohia aku ai oia iloko o ka noho l'auoii ana. . - < > ka pii hoi ia o ka Hliakai a ke Keikialii Marino a hoea ma kaīii e kōmo aku ai nōloko o ka ululaau, ua lele iho la "a 111 ea apau mailuna mai o ko lakou mau lio, 110 ka hoo-

maha ana, a no ka ai ana hoi i kekahi mau meaai a lakou ■ hH. i>ll ana akit. Ua pilia lie liora mc ka hapa kela hoomaha ana o lakou, ia \va no i pa'i aku ai ke keikialii i kona mau kanaka, e hoomau aku i ka pii an'a c hoea aku ai iloko o kahi hihipe'a o ka ululaau. Klike me ka leo kauoha. p'ela na kanaka i hooko aku ai. a pii nui aku la a aeile lakou 1 hoomaha iki a hoea wale i ke a walii mua no a lakou i hoomoana ai. ma kela .huakai nuia. malaila i lele nui iho ai ilalo, a kakali aku la o ka ike huu aku i ka wahine hololio o ke .kuluaumoe. () kela manawa a ka huakai a ke Ke;kialii .Marinr> <• ka lioea ana aku ina kela wahi, o ka hora umi no ia o ka po. nolail'a aole 110 he loihi o ka manawa e kakali alai ai, alaila <>ili mai lea wahine hookalakupua oloko o na ululaau. ina hoi. no koiia hele hou mai i ka hololio ma ia po. " , 11e mea Oiaio, oiai no lia īiei e kakali a ia. aia Jioi, elike me ka nu ana a kekahi makaiii ikaika. pela iho la lak< u i lohe aku ai i kekahi halulu, a hoomanao mai la ua poe nei,' 0 ua wahine hololio la ia o ka ululaau, a o ka mea hoi a kr! kou e kak«lli aku ana, nie na 'nianao paa, e hopu|)io iaia me ka nlama o na lio o'ke keikialii. He manawa pokole loa, maliope iho o kela lohe ana aku a ua |joe kanaka nei i ka hakilu iloko s o ka ululaau. aia lioi, niaalo ae la he lio eleele mamua ponoi o ko lakou mau maka, a ma kahi o ke kino wahine hoopahaohao, ka mea a lakou i ake aku ai e kaa mai he pig na lakou, he kino kane ke kau ana maluna o ka lio, a ua kahikoia hōi oia me kapakila eleele. a he papale kila eleele no ke kau ana maluna o kona poo, a ke nana aku, he elele wale no na mea apau, mai ka mea e kau ana maluna,o ka lio_, a hui pu iho hoi me ka elele o ka lio. he pouli hoi kau a kana mai. 1 kinohi. ua manao loa ke Keikialii Marino, e kauoha aku 1 kōna mau kanaka e huli hoi lakou no ke kulanakauhale, mamuli o kona.noonoo ana iho, o ka wahine anaH.ake loa ai e Uopu a paa. aole ia he kino kanaka maoli. aka he kino lapu ia, ma o.keia ike ana aku, he kane ka mpa maluna o ka lio eleele; aka nae he hoohiki paa kana i hana ai, e hookolo no oia mahope o.ka meheu o kela kino wahine hoopahaohao ahiki i ka maopopo ana iaia o kona ano maoli. ina paha he akua lapu, a i ole he kino wahine.ma.oli no paha. Mamuli o kela olelo hoohiki, ua huli awiwi ae la oia i koha mau hoa a i aku la: "E hookolo mai oukou apau.mahope o'u, e alualu ana au.i kela mea maluna o ka lio elee!e ahiki i kona loaa ana .ia'u i keia pcf, a o oe e Sa Naita Romela ,ke hookolo pololei loa mahope, o ko'u alahele me kekahi ,lio o'u, 110 ka niea i ka manawa e maloeloe ai keia lio Ip'u, ua.kokoke hoi oe mahope, alaila kau au maluna>o ka.lua jo kuu mau Ho, pela auanei e paa ai kela mea nana i hoouluhua ,loa mai i kuu noonoo." % v "Hakalia no a pau na.olelo maluna ae i ke kamailioia aku e ua Keikialii Morino nei, o ka hoohuli ae la 110 ia i kona lio, ma kahi i nalowale aku ai o ka lio eleele, a pane iho,la i keia mau huaolelo-: "E; Siania, kuu lio punahele, ka meā hoi a'u i kapa aku ai., o ka makani puahiohio kou hoa e like ai< e ukali pQlolei aku oe mahope o ka meheu o kela lio eleele pahaohao ahiki i ka paapio an.a o ka mea e kau ana maluna' o kona kua ia'u i keia po," o ka wa no ia i lilo aku ai o .ua lio nei. nana aku oe ia 1-a moe kololio, o ia 110 oe o ka uawhi o Kula, a elike me ka ilio hahai holoholona, e ukali ana niahope o ke dia opiopio, pela iho la ka lio o ua keikiaīii nei e alualu \ma i ka lio eleele iloko o ka ululaau. ( ! ke kuupau la ke Keikialii M?lriilo i ka liolo o kona lio ixie kona ike ole aku i kekahi mea mamua ona, a hoea kona lio i kekalii kiialapa iho akii la ilalo o ke awawa-a pii iluna o kekahi kula oneanea, ilailā i kaohi mai ai oia i ka holo o leona lio, ke alāalawa la-hoi kana nana ana'ma.o aj-maaiiei, aole 110 ona ike aku i kekalii mea i ka maālo Jte/alaiia. pāne illo la oia i kona lio: . ;;i "E k'uu Siama hoomanawanui, ke manao »ei au. ua lalau loa ka .kaua wahi o ka hookolo an'a mai nei, nolaila e .hophuli kaua i alahele <.>koa, malia o ke alahele ia e wi ai ka' niho o ke kolohe," alaila hoohuli ae la oia i kona lio, me ka manao e iiolo aku ma 'ke kukulu hikina, o ka mea k'upanaha nae. a he mea lioi ana i ike mua ole ai i kona lio e hana akii ana iaia pela, o ia 110 ka ae ole o kela lio e hele aku ma kai]a wahi i makemake āl. Ua lilo keia hana hoohoka a kona lio i kumu e iioalaia aku ai ka manao liuhu me ka inaina iloko o ke Keikialii Marinō', nolaila i uku hoopa'i 110 kela hana a kona lio iaia. ua paliu ae la ua keikialii nei i ka aoao o kona lio me kona niau k'e-pa, aole 110 nae ia he kunm 110 kon'a lio e hooko aku ai i kona makemake. aka lele ae la ua lio īlei a ku pololei iluiia, a haule liou iho la iluna o ka lionua. me ke koo ana aku o na wawae mua iluna o ka lionua, e hoike okoa mai ana i ka paa o kona manao. aole e neeu aku he hookahi iniha imUa, mai kela wahi ana e ku la'. ( Ua lilo keia hana a ka lio i kumu ano e 110 ka īioonoo o ke Keikialii Marino, nolaila lele okoa iho la oia ilalo, a ā'lakai maoli aku la ma ke kaulawaha, akahi no ka lio a liele aku maliope o kona kaliu, aka iaia nae i hoomaka ae ai e hooiiuli mā ke alahele ana i makemake ai, ua hookololohe hou iho la ko.na lio. nie ka hoopiha loa 'ia ana aku o ua keikialii nei me ka inaina, a nana pono'mai la oia iiia iiā maka o kPn li'ō, aia hoi ua hele a eena, me ka moe pfjlolei hoi o kona mau pepeiao imua, nie he mea la e hoolono ana no kekahi mea. a i olp. ua hele palia a kau ka Weli 110 kekahi niea aiia i. ike ai. Ua hookahaha loa ia aku kā īnanao o kela keikialii no keia ,ano o koiiā lio, aole nāe lie mea hiki iaia ke hanā aku', no ka mea ua iioho: haku mai ka lio maluua ona iloko o kela wa, nolaira kau.lioii ae la oiā maluna o kona lio, a peku ae la no ka liele āna āku ma kela alahele jio a lāiia o ka holo aiia mai, a nia kahi nae o ka liele ana aku o ka lio imua, ua' lele a.e la ōia a.kiekie, a ia liaule hou ana iho o koiia mau wawae iluna o ka honuā, o ka hoomaka aku la no ia e kuupau i kona holo, elike me. ka mania apau i loaa iaia, ke noke la ke Keikialii i ke kaohi, he ole ka paa mai, ke lilo la ha ka lio ka hana. .' . O kāua pu kekahi e ka makamaka heluhelu o keia nanea i hoopohihihi ia māi, mamuli o keia mau hana ano e a ke'a lio, akā nāe, o kā mea o'iaio. ua hoo.puhiliia na kuko palau.alelo o ke Iveikialii Morino, e na hana hookalakupua a piha eepa a na uhane lapu oloko.o ka ululaau. Ke noke la ka lio i ka aha'i me ka ikaika apau i loaa i Jvōna niama, nie lie mea la, aole kekahi kanaka maluna o kona kua. a o ka lio ahiu kona hoa e koliii ai. Ke liolo la o Siania a ilio ilalo o kekahi kahawai,, mālaila aku a pii ilun'a 0 kekahi kualapa. a hoōihaka aku la e holo a mamua nae o ke komo ana aku iloko o.ka ululaaU, ua ku iho la! uaJio nei, me ka neeu liou ole aku imua. a iole ia pelu mai paha ihope, aka ku mālie iho la oia i kahi hookāhi, ua hele po hoi a pau" ke aho. | I ua lio nei.no a ku iho i kahi hookahi. ia manawa i lolie aku ai o Marino 1 leo nahenahe loa, e mele ana i kekaiii himeni, nana i hookomo mai i ka manao aloha wālohia iloko ona; a o īia olelo o ka himeni ana o ka lolie ana aku, e meleia māi ana e kekahi kileo nani a ka launa ole ana hoi i lohe ole ai mamua: < "Imi au iā oe e ke aloha la, Ma jia paia aala o .Puna : Ihea lā oe i nalowale iho nei, E hoi iiiai no kaua e pili. Nawai e ole ke aloha la, . - , Ua silaia oe a na'u mau; j 1 Hiaai wale lioi ka manao la, 1 " Ē ike ia oe e ke' aloha." . . | Iloolono malie āku la o Mariona i na olelo o kela meie | ahiki i ka pau ana, ia wa i komohia okoa ilio ai "fca māiiao j alt>ha M.lok<) ona no ka mea naini e kanaeiiae ihāi alia\i-tcelā ! mele ku i ke aloha, iloko o nā iiōra o ka pili o ke ao, .aiaiia j ala mai la na hoomanao ana iloko ona. o ka mea nana i mēle mai i kela himeni, he ipo ia i hele a luuluu na maiiao 110

kana mea i aloha ai, a e hoonana wale ana 110 hoi i na haa-1 ikiki kupouli i ka hana a ke aloha. . No ka piha loa.p Marino i ka ilihia no na lUianlelo o ka hiniem i mele ia niai me ka nanahe loa. ua ku nialie iho la no oia ir.a kahi hookahi me ka nauwe ole. a i ole ho;io aku paha'e lnuiniaii i ka he'.e ana imua; eia nae, iaia 110 e ku nialie la. a e i\a!u nui ana hoi i-ka mea nona keia leo hihuni. ame ka ijio nona.ua niele nei i kanacnaei;i, mai. ua lohe aku la oia i kekahi leo uwe niailoko mai o ka ululaau,* ao!e no nae i hoopiiikiaia niai koiia noonoo. aka ke hoolohe mal'.e la-no oia. ahiki i kona lohe'okoa ana aku i keia mau olelo l:aukau, ka mea hoi na:ia i haawi mai īa kaua e.ka makamaka heluhelu i ka ike. i ka mea nona ke«a leo, o ia no. ka U'i Magarita: ' . » . "H kuu ilawiia aloha, eia o'- \h_*:'i Ke imi nei air*tjli'oe i ka naeie i ka hih:pe a o na laau, • Kia ihp nei oe ihea i ija!ow'i:c ai. \ i lloi mai kaua e pili i hpoinamaia ae ne; puuwai. ' Ke hoololie maiie i'a o Moi ino i ka e > kalikau o ka mea ana i ike ple ai ainki i ka.j>a - >.i ana, ala la hooīiplo iho Ui oin i kona manao. e h'eie aku n'o.i kt> o kā uinlaau.a e hui pu me ka mea nona ke'a !eo. ia wa i hoomaka ae ai oia e palui i ke ke-pa ma ka aoao.o ko;ia iio. o kā mea apiki nae, ao.e loa he ae o ka lio e nee alu imua. Ua hpomau loa iho la oia i ka pekupeku ajVa i ko a i o me ka ikaikā, me ka hahaū okoa ana iho lioi i ka huipa. he ole.np.ka neeu āku o ka lio īmua, a eiike ine ka upke iho o Manonā i ka hopkikina i kona lio iāia, ahiki i J<a pau alia o kona aho. a.hoomaha iho la>kia, me ka hoonaukiuki pu. Oiai no nae ua o Manonā e hoomaha ana i ka.mauluulu o kona lima i ka hahau i ka huipa ame kona mau wawae lioi i ka noke i ke;j)eku i na.ke-p'a ma ka 'aoao o kona lio, ia wa i lohe aku ai oia i ka halulu 'ana mai o kekāhi mea, niāiloko. mai o ka ululaau ma kekahi āoao ftiai. a lie manawa pokole, oili ana 110 kela lio el'eele āna o ka ukali ana mai inahope, a e kau.aiia.no hoi ke kino kane m.aluna. o kona kua A me ke kapakila eleele. .... . , j Mamuli o ka oili ana mai o kela.lio eleele īiiai j kekahi aoao .mai o ka ulula'au. ua hoopipo loa ia mai kona j noonoo. me ka hiki ole loa iai'a ke koho aku, o.keia mea 110 j pahā' maluna o ka li'o eleele, ka mea nona ka leo himeui ame I lea leo iiwe ana i lōh'e ai. a i ole he. mea okoa loa no paha. aka, e luili akii ana nae oia ahiki i konā ike niaoli ana i kā ; mea oiaio.-. . . _ ~ . ' | He manawa pokole kela nponoo ana iho o Mariiio hoo' holo koke iho la 110 ua keikialii nei, he niea poiio e liele mua oia malokp o ka ululāau, malia, aiā no maloko olaila, ka liiea nona.ka leo himehi ana'i lohe.ai, nolaila hoeu ae la oia i kona lio no ka hele ana aku.iniua, a elike no nie ka hana ā kela lio mamua aku, pela iho la 110 oia i lele āe ai jluna, a iā hauie holi āna iho o kona mau wawae ilalo, ua huli 1110 ae la ia ihope, a hoomaka aku la, e holo me ka inama palenā ole, ma kela ālahele mua no ana i lawe mai ai i kona hāku a hoea i kela wahi. . He haiia hoopahaohao loa keia a Siama i kona .haku 'alii, ka mea ana i hana ole aku*ai i kona haku pela mai kinphi mai; aka 'nae, ō na ulia iho la no ia o ka maiiāwā. he mea .i maopopo mua ole ia kakou apāu. . , Ma keia huli* hoi hope ana .āku a Siama. ua pi aku ka mama o kona holo ana, mamua o na manawa e ae, a ke ike la ke Keikialii Mariho. o ka puliki wale 110 a paa -i ka huiu a-i o kona lio, ke kumu e m.aii ai kona paa iluna o ke kua p kona lio, a aole'i emo iho.ia holo. ana aku a laua iho ana 110 ilalo o ke kahawai. ke wehewelie ae la kaiao i kela manawa a hele no hoi a kau ma kekahi.aoao. lie kulā oneanea ia. ike aku la ua k'eikiālii r iiei i ka lio eleele i kahi loa. ā me he imo ana'īā n'a ka'maka, ua nalowale aku la.iloko o ka ululaau o Urania, a pau aku la kona ike hou ana; akahi no a hoi poiip mai ka noonoo.maikai ke.ikiaiii nei, me ka ike ana ilio, aole lie mea okoa ka mea npnā kā leo himeni ame ka leo uwe āna i lohe ai, aka no kela mea no ia e kau ana maluna o ka,lio eleele, a ua pololei hoi ka hookolo aua a kona lio mahope o ka meheu o ka mea hololio ht»opa:haohao. Hoopau loa ae la ua keikialii nei i kona mau manao kanaJua.ap.au, me ka liooiaio ana iho, aole lie kino kane ka mea e kau ana maluna o ka lio eleele,. aka o kela wahine hoopahaohao np ia ana o ka noke ana i ke alualu ma ka po mua r> hoohoka : a :ii oia ; a no keia hōohoka hou ia a'na inai ona, no kā l'ua' o ka manawa, i kaohi okoa mai ai oia i ka ho 1 o 0 kona 1i0,.a noke āe la i ka aka,aka, i kona ku i kahi o ka hoka. • . . . .. .. laia nae i īioomanaō ae ai i na ole|p o ka hinieni anā o ka lohe ana maloko p ka ululaau, akahi iig, a komo mai kā'manao iloko ona, ,0 ka mea nana i mele niai i kela himeni, me he mea la o ka ipo aloha no-ia a-Hāwila o Rokenekai, ka Naita Pah'aohao hoi, na;ia i aha'i ae i kā Upiakiīa o na ho >- kuku apau o na lealea i malamaia ma Romā, no ka niea lia lohe oia, ua hookauia o Hawila īnaiiina p ke ku t a. o kekahi lio keokeo ahiu; o ka nie;; wale 110 nae \nana i hoopohihihi loa mai i kona manao, ina o Magarita kelā e huli hele ana ia Hawila ma ke ano naauauwa, pehea la ua kaikamahine Miei 1 h'emo mai''ai mailoko īnai o ka halepaahao. a ina hoi aole kela o Magarita, alaila owai la keia wahine hookalakupua o na ululaau ? . • No ka nalowale ana aku.o ka lio eleele me ka mea e kan ana maluna o kōna kua, mai ka ike ana aku a.ke Keikialii Morina, ua pau loa ae la ka hoihoi iloko o ua. keiki nel e hookolo hou aku mahope o ka mea ana i hoohiki ai, e paapio ana iaia, nolaila lioomau mai la no oia i ka hele malie ana i kona lio, a ua ao loa ae la hoi i kelā mana\va, me kona hooluhi hewa ia nae, a maloeloe makehewa hoi kona lio i ka uhai i ka puahiohio, eia nae, ua pomaikai no oia, ua loaa āku iaia kekahi.mea ano hou ma iā po. I 'uā'o Moi'ina er hoi malie la, a e kulou ana hoi'ke poo ilalo, ke anp o ka poe. hoihoi ole, a i poh'o na manaolana, lohe aku la oia i ke pahupahu mai o na kapuai o kekahi lio mahope ,pono. aku ona. nōlaiia huli niai la kana nana aiia ihope, he. oiaio .ua ike mai la oia i kekahi kanaka opio e hōlō āku anā liialuna o kona lio, a kaohi mai la uā o Mōfiiio i kona' lio, mē ka hoohuli ana' mai no kahi a ke kanāk'a'm'alihini e holo aku ana. Ke hakilo pono.aku la ke Keikialii Mcrino ,i keia 'hololio o ke kakahiakā nui, p.ka mea ,i lpaa āku iaiā, o 'iā 110 lia manao hoohihi me ka mahalo, no ka liiehie o keia malihini, a he'kilakila hoi kona mau ano apau, e ume maoli ia aku ai 110 na mahalo ana a ka poe āpaii e ike aku aha iai.a nialuna 0 kona lio.. , . ' I ka hookokoke ājia mai o ua hololio maī.ihini lā', ia wā i hooho ae ai o Morina i ka pane ana ae i keia maii Plelo: "He ka keia kanaka e holo mai nei. ke ike n'ei au i koiia aahu, he kapakila omaōmao, a he Jiuiu pmaonia hoi ke' kilepalepa mai la maluna o kona papale kila.\jtke aku lā oia ma ka aoap akau o ua naita malihini ne ; . e lei anā oiā he pila gita, nona na kaula, q anaanapa ana i na kukuna o ka la. e hoolele mai la maluna o ka honua, ā nla kbna aōāo heinā hoi, he kailewa ana kana pah,ikaua. I ka holo ana mai o ka lio o.ua naita nei a kokoke i kahi a Man'nō e ku aku ana. kaohi aku la oia i ka hol.p o kona lio, [ a haawi mai la i kona aloha kakahiaka iaiā liei, 'me ka hoohele ana mai i kana ninau ana; "Re ole au e kuhihewa, o ke Keikialii Morino anei ka'u"i haawi aku nei i ke aloha?" . , "Ae .owāu i'o no ja. elike me kau i hoomape mai la." i pane.mai.aj.no hoi ke Iveikiālii Morina. me ka panai pu ana māi iio hoi; -'Ua loāa ānei ka hanohanō o ka ninau ana aku ia pe, t o ka,Naita anei o ke Kapakila Omaomo ka mea e kamāilio pu iiei me a'u i keia wa omamaka o ke kakahiaka j īiiii, hdij lohe. ai, e noho ana ma na ululaau o Hiela?" I /'OwāU uā kanaka la.au i lōhe wale ai, a nā'kānaka o kou 1 ujuih'i i kājiā mai ai ia'u. ma ka inon ka Nāitā o ke Kapakila Omaomao, aka o ko'u inoa pōi.olei nae, oia 110 o HawiUi.''

| "F. Sa Naita llawila. ka niea uona ke i ku'i aktt '.•'p.uni ke au nei. n.ia v ka ikaik'a aine lua<»lc i ka uniu ana i na nieakana. e ae niai oe elawe i ika'u .nau hoouuiikai ana, no koia hāuoliati<» nui t loaa ia u ma ka hui kino ana he a'o he alo me ka Naita l'ahaohao oka Lualuina W'aiwai. a e lululima pu lioi kaua, i lioike no ka nui o ko'n hauoli. n<> keia halawai aiiii o kaua ma ke ano malihini." "\Jc ka na.au i hoopihaia me na haawina o ka liauoli, ke ia'wo uiai nei au i kou liina akau « ka mea nona ke aupuni a'u e noho kut\va nei maloko o na ululaau ole, he hoi.kahi iiiakamaka. oka oihana a'U i hr»ohiki paa ai maliin:i, u ka'u pahikaua." i panai aku ai no hoi o Hawila ma k(;na aoao. me ka lululima ana ae o ua mau kanak opio nei. Oiai.ua maU kailaka opio nei e lululima ana. ua honmau hou ia na papaolelo ana mawaena o laua. ma ka pane ana aku o ke Keikialii Manno: i '.'Ua lohe au 110 kou hokauia ana maluna oke kua o kekahi lio ahiiu a hiiokuuia o kela lio. ka elele aloha ole a ka lokoino niaUiko o na ululaau, kahi i manaoia, 6 kou luakuj)ajia'u ia, aka pehea kaua i halawai ai ma keia ano kamahao loa. ka n.iea a'u i moouhane mua ole ai, e loaa ana keia pomaikai nui ia'u." Vile oiaio na mea apau au e kuu keikialii i lohe ai. no ko'u ho«.>paa.ia an;i nie na kaulahao o ka lokoino maluna o ke l iia o kekuhi lio ahiu. ka halepaahao i manaoia ai no'u iluna o ka lewa; aka nae o ko'u hoopakeleia ana inai ka niake mai. a mai na liana ku hoi i ka lokoino aine ke aloha ole o ka hoomaewaewa a ko'u mau ehemi, o ka'u wale no e hoike akn nei me ka oiaio loa, mamuli wale mai no ia o ka lokoniaikai p na lani. ka mea a ka Huke" Nui i olelo, mai ai: 'O ka mea hiki o!e i ke kauaka ke liana, he hana hiki wale no ia ike Akua." , "He mea oiaio hoi ka'u i kamailio mai la. a e ae mai oe e ninau hou akh au, ke ole nae ia e lilo i mea hookiekie aku maluna o kou hanohano eSa Naita .Hawila. oia keia: Pehea la ka loihi o iia la au o ka hoohala ana maloko nei o na I ululāau o keia aina malihini?" | ... iMOKUNA XXXII. j "Mā ka'u hoomaiiao, keia ka piha ana onala he umikumamawalu ia'u ijiaioko nei o na uiulaau: a oiai aii e kuewa hele aiia; ma na ululaau o Hiela, ua halawai mau au me | koii mau makaainana, a e kamailio liui ana lakou nou i na manawa a]3au. He elua a ekolu paha la i hala ae nei. hoike nlai )a lakou ia'u. lio koii pii ana mai iloko nei o ka lilulaau, e uliāi ai mahope o kekahi wahine lapu o ka po. nolaila ua paa 16a ko'u manao, eia oe maloko o na ululaau,. a ua hooiāioia mai hoi ia manao mamuli o keia halawai pu aua iho la o kaua, he ālo a he alo. L "Mamuli ō kela lohe ana mai o'u i kou mau makaainana ' no kelā kiiio wahine hoopahaohao o ka po, ka niea hoi nana i kono okoa aku ia oe e nookolo aku maohpe ona ahiki i ka i loāa pono ana, ua lele niai la kā hauoli iloko'o'u, malia o ke ' kino pahaohao. hopkahi 110 ia a'u i uliai hele ai i kekalii po mamiia aku nei, nolaila ua haalele aku la au i ka auwana ahā ma na ululaau o Hiela. a kamoe ])ololei mai la ko'u alaI hele no keia \Vahi,,pela iho la kauā i halawai pu ai i keia kakahiaka,.ma ke ano ulia." , ' "Owau o kaua ka i hoopomaikai nui ia mai ma keia loaa ana ōu e Hawila ia'u, 110 ka mea pela iho la i lioea mai ai i ka hoopauia ana ae o kekahi mea pohihihi iloko o ko'u ! noonoo, aka nae aole keia he manawa no ke kamailio aua i no ia mea, aka o wale no e kono aku nei ia <»e, e ukali mai oe inahope o u a e hele aku hoi kauā no ka huli ana i ko'u īnau naita aia paha lakoii maloko o kekahi wahi o ka ! ululaau nei, a mai keia manawa aku.'e lilo kaua i mau hoa- ' loha pilipaa, a i maleemake oe i kekahi maii kokua ana mai ia'u akii. jja makaukau au e hana aku i na manawā apau, i ' hakalia wale' no ia oe i ka hoike mai." | Ua haawi aku la o Hawila i ko'na ae ame ke apono ina mea.apau a ke Keikialii Marino i kamailio māi ai'iaia, me i ka liaawi hou ana aku i kona lima akau, i hoike no kona lawe ana mai i ke Keikialii Maiino i hoaloha pilipaa nona, a 0 ka make wale no ka mea e mawehe ae ia pili aloha aiia." n maho.pe iho o'ko laua haawi hou ana ae i na hoomaikai no ko laua lilo aku i mau hoaloha, haalele iho la ua mau kanaka ' nei i kela wahi, a hele huli aku la i na kanaka o ke Keikialii , Morina. j Nolaila eka makamaka heluhelu, ua hoea hou mai la kaua 1 ke kakele ana i ka niea nona keia moolelo. kaleaua ko i |opio lu)i i alo iloko o iia hana hiiomaewaewa he nui. nok.ila e hoomau aku kaua i ka nee ana imua, ma ka meheu ā Ha wila aihe : kona aloha hou e hele la noloko o ka ululaau. | lua mau kanaka opio e nanea la i iea hele, ke hoohala la laua i ko laua manawa ma ke kamailio ana aku o ke Keikialii Morina? i ka moolelo piha o kana mau huakai elUa.iio- ■ loko o ka ululaau, e alualii ai i ka waliine hololio pahaohao. i Ua hoike piha aku oia ike ano o kan;i huakai, niua ame ka nalowale hr.>nua ana o kela wahine mai iaia aku, a pela hoi kona alualu hou ana.no ka lua o ka manawa. ahiki i kona ku ana i kalii o ka hoka. a o ia kana o ka i okoa ana niai ia Ilawila: | VO ka .wa kupono palia keia a'u e hoike aku ai ia oe. ika hnea nana i hoomaina loa niai i kekahi noonoo nui iloko o'u, , elike me ia a'u i kamailio mua aku nei. e ka-ua,a h,e wa okoa I aku. oia keia: O kela wahine hololio hoopahaohao oke , kuluaumoe. a na kanaka a]>au i manao kuhihewa ai. he akua lapu hookalakupua. aole he mea kino uhane, aka he kino wahine maoli no.kona, he i'o. he koko a he.iwi elike me ko kaua. "Ma keia kakahiaka nui iho nei. oiai au e ku ana'me ko'u lio, a e noonoo ana hoi i ka'u walii e hookolō aku ai mahope r ke kino j)ahaohao, aia hoi, ua hoopuiwa loa ia inai au i ka ,'wa i lohe aku ai i ke mele ia.ana mai o kekahi himeni i ku i ke aloha me ka walohia. e kekahi leo wahine o ka nani ame ka nāhenahe loa, a'u i ike ole ai i ka nani maniua. ; "Uā hoopilia loa ia au me ka ilihia, oiai na huaolelo o kela 1 himeni e pā pono mai ana ma kuu niau pepeiao. a ia niana- ' wa i ala ināi ai ka manao iloko o'u. aole he mea e ae nona kela mele i alāhaiā, aka nou no ia, ka mea i maewaewa maluna o ke kua o ka lio ahiu. a e huli'hele aii'a hoi ka mea nona kela leo ia oe māloko o na ululaau. I "No ko'u piha loa ika eehia ame ka walohia h«>i, ua kulu ' okoa iho 1a ko'u niau waimaka, no ke aloha .i .na haawina | o ke kaumāhā ame ka mokumokuahua i kau aku maluna o Ika mea nana e mele mai ana; a mahope kbke iho nae o ka | pau āiia o kela leo himeni, lohe okoa aku la no āu i kekalii 1 leo uwe. a'u i koho iho ai, no kela kino hookahi no ia. ! "Ua hooikāika aku la au e komo kino maloko o ka#ilulaāu. rio ka ike ana i ka mea, uona iia leo himpni nei, o ka i mea apiki nae, aole he ae iki o kuu lio, e. hooko i («o'u'm'ake- ! māke, a oiai no au e hookikina ana i ko'u lio e hele aku imUa, iā \ya i oili mai ai kelā wahine hoiolip hoopahaohao mailōko niai o ka ululaau ma kekalii āoao okoa mai, a nalowale aku lā niai ka ikē ana aVu mau maka. . { "O ke lualu aku hoi mahope o kela hololio hoopahaohao, a o ka hele akii nolokō o ka ululaau e ike pono ai, malia he ; wahine okoa nō paha ka mea nona ka leo himeni i piha Ine •ka ehaeha ā'u i lohe aku ai; hooholo iho la ko'u manao, e hele aku noloko o ka ululaau. ia wa i peku āe ai ko'u mau wāwae i na ke-])a me ka ikaika ma ka aoao o ku'u lio, o ka niea nae nana i hookahaha loii iiiai i kō'u .mnnao o:a 116 ka liuli hōpē ānā ae o ka lio, a hoomaka mai la e holo ine he I makani puahiohio la. e aha'i ana hōi me kona apau, ' ua like ka ikaika kaohi o ko'u mau lima me he mea ole loa la i kā aha'i a ko'u lio. he oiaio nae, ia'u i hoea mai ai noluna o kahi malaelaē. ike koli'uli'u aku la au i ka wahine hololio |kainahao i lee komo ana aku iloko oka uhllaau t a nalowale aku la mai ia'u aku, me ko'u ku ana iho hoi i l:ahi o ku hoka.ame ka hoaa. (Aole i pau). j