Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 8, 22 February 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

"Nulaila c kuu lioaloha, ua lohe pono aku la oe i ka'u niau mea apau i ike ai, a i hookomoia mai ai hoi na manao nu-ne iloko o kuu noonoo, a o iā ka'u e ui akn nei imua ou, e hiki ;m:i anei ia oe ke hoopau mai i ko'u mau pohihihi, no kela wahiiie hololio hoopahaohao?" I ka lohe ana o Hawila i na hoakaka apau a ke Keikialii Mnrino, no kana mau mea i ike ai, a i lohe ai hoi, ia \va i lioomaka aku ai oia e .hoakaka e pjli aiia iala ame ka U'i Majtarita. me kona luina ole iho i kekahi o ka laua mau nieahuna. a manaoio loa.ihp la o Morino, aole kela he waInne okoa aku. aka o ka U'i Magarita no ia, e hele liuli ana i kana mea i aloha ai ,aole hoi he kiiio no kekahi akua lapu hn.ikalakupua. v < )iai 110 nae laua nei e nanea ana i ka hele malie, a e walea ana hoi i ke ea huiluii o ia kākialiiuka, aia hoi ma kahi maniau mai ia laua aku, ike like aku la laua i kekahi kanaka o ke kulana naita e holo mai ana maluna o kona lio keokeo. Ua kahikoia.oia me na makaūkau apau o ke kulana naita niaio. me kit liiki ole nae ia laua nei ke koho aku i ua naita nialihini nei; e holo mai ana ? aka 'nae i ka wa i hōokokoke loa mai ai ia laua nei', akalii tiō a loaa mai kā ike ia Hawila, aole ka kel«1 lie mea e ae, aka o kana aikane aloha no ia, o ; a <• Malavalia. nolaila nonoi aku la o Hawila i ke Keikialii Marino. e kala'mai iaia, o kona holo okoā aku-lā no ia, iio ka halawai ana me kana aikane, a he wa li'ōi iā i hōikē ae ai 11 a mau kanaka opio nei i na manao hāūōli o ka piha makee. no k,ela halawai hou aiia ō ke aikane me ke aileane. 1 ka Hoea ana aku hoi o ke lteikialij Morino, hoolauna aku la oia ia Malavalia i keia hoaloha hou o laua, a lilo like ae la lakou apau, he hookahi panā ana a ka a he hoo* kahi hōi kikōni ana a ka manao, ma ka lakou mau mea apau e liana aku ai no lakou iho. Elike no 'me ke ano māu, i ka \va e halawai ae ai kekahi hoaloha me kekahi, ua ninau kok6 aku'la no ō Hawila i kahi i hele mai ai o kana aikaiie, a hoik'e mai la rtō hoi o 'Malalia. mai ke kulanakauhale'mai oi'a o Rōma, a o ke kumu i pololei ai kana hoōkolo ana mai ahiki i ka lt)aa ana o Hawila iaia, mamuli no ia o ke kuhikiihi ana mai ō rta Kilokilo Sidia ame Leidenala, aia kana aikahe malōkō o na ululaau o Hunegaria kahi i auwana liēle ai, nolāila uā hele pololei mai oia mā kalii i kuhikuhiia mai ai iaia. Ua hoakakā liou mai lā nae ua o Malavalia o na mea a na kilokilo wahine i kamailio aku ai iaia e pili anā no Magarita, aia ua u'i la o Rokenekai malōko o kā liale kākela Melodiana kahi i nanea ai : , malalo o na kiai mākaala ana a kekahi Kilokilo o Monika ka inoa, me ka ninau okoa anā mai hoi imua o ke Keikialii Mariiio, ina ua lohe wāle oiā no kekahi kakela iloko o rta uliilaa'u. O ua kakela uei, o ka mea kupaianaha nae, he kakaikahi loa ka poe i hoea no ua kakela nei, no ka mea he wahi ia i kau ia ka weli; mamuli o na : haiia hookaiakupuā a kela Wahine kilokilo. Mamuli o keia mau hoakakā a Malavalia, a hui pu hoi me kōtia lōhe miia ana mai ke Keikialii Manno aku, hooiaio loa iho la o Hawila, o Magarita i'o no ka kela ana i alualu mai ai niahope ona, oiai oia e kakali ana i kana- aikane mawaho o kahi pupupuhale o ke Kilokilo Monika, a komo iho la ka m'anao kaniuhu iloko o»a, me ke kaumaha pu no ka haiia aloha ole a Magarita iaia, me he mēa la e i okoa ae ana no iloko o kona noonoo, i keia liiau lalaiii mēle a ka poe iloko o na wiliau o ke aloha: "Aole hoi oe.pela mamua, E <ua hoa luhi nei: Ua ku pāha i ka lihi, I 1 paweo' ai oe puli kō nuku." ()iai nae na manao hakuko'i e hakoko la iloko o Hawila, nii ka liana alohā ple a Magarita iāia. elike me kana e kuliihewa hu mamuli iho ia o ko Magarita manāo maoli;, aōle nae oia i hoikeike ae ,he wahi hiona niaikāi olē mā kōnā helehelena, aka ke nana niau mai la no oia maluna o koiia niau hoaloha nie ka helelielena olu waipahe, mē k() lakou noke ana 110 lioi i ke kamailio me ka lioihoi a ]>illa ohōhia. < >iai lakou nei e noke nui ana i ke kamailio, i hoakaka okoa mai ai ke Keikiālii Moriho-, i wāhi e liooiaio ia ai ko lakou lilo ana i mau hoālolia oiaio loa, a i mau aikune lioi, o ka make wale nō ka mea e hooka-awale ae ia lakou'; kauoha mai la oia i kona mau hoa, mal'una o ka lakou mau pahikaua e hana ia ai ka hoohiki no kō lakou lilo lie maii hoaloha oiaio, o ka wa no ia i hemo like ae ai ka Jakou mau pahikaua niailoko ae o na wa-lii, a olapa ae la i na kukuna malamalama o ka la. a o ia ka Keikialii Morino i kalokalo ae ai me keia mau huaolelo: "Ke hoohiki nei kakou pakahi apau maliina o ka oi o«na pahikaua a kakou, mai keia manaWa akli', ahiki i ko kakōu liooluohi anav e lilo kakou i hookahi, ma ka haawi ana aku o kekahi i na kokua āna i kekahi'iloko o ko kakou mau hora o ka pilikia ame ka poino, a ke kalokālo ae nei hoi au rha ka inoa o na lani kiekie loa, e kokuā iiiai iā kajcou, iria ka hoo 1 paa ana ia manao iloko o ko kakou īilau puuwai apau," iā nianawa i haawi like ae āf lakou i ko lakoū ae, a hoohui ae la i ka welēlau o ka iakou mau pahikaua i kahi hookahi, me ka hāawi lik'e aiia ae hoi he ekolu mau leo huro o ka piha ohohia no kela lilo oiakou apau i hiaū hoaloha oiaio. < >iai 110 nae lakou nei e ku .anā i kalii hoōkahi, i hoea mai ai na kauaka o ke Keikialii Morino, ā kāa aku la īlia kona aoao ka hoolauna ana mai ia lakou imiiā ō kona mau lioaloha hou, alaila kamoe pololei aku la ka hēle aiia. no ke kahua hoomoana o ke Keikialii MōHno, o iā īio kela wahi a lakou i kakali ai no ka wahinē liōlolio kamāhao. Pela iki mai oe e ua lioa uhaiaholo nei o keia nanea, no ka mea e lawe hou aku ana ka mea kākāii iliōōlelo iā oē noloko ke Kakela Melodiana, no ka makāikai ahā i ka haha a ka U'i Magarita, ma kela hiahawa o kōiia huli hoi ana aku imUa <» ke alo o ke Kiiokilo Monika. He mea oiaio, elike ho me ka hana nlaū ā ua kaikamahine nei-. nia nā mauawa apau e hōēa aku ai tio ke kākela, ua hoi p<iolei loa aku la oia noloko o ka* hāleliō, a iaiā no a lele iho ilalo mailuna mai o kona lio, ua liio aku la ka hoopoiio l pono ana mai i kd liōl iīiklālo o kē kahii liō, a hoi pololēi niāi la no o noiōko o ke kakelā, no ka halawai ana me ke Kilokilo M'onika. Maloko no ō Moliika o ke kakēla kahi i noho āi, a i ka ike ana mai i ke kōniō ana aku o Magarita, mahamāha mai la kanā kaliea aha i katia kaikamahine hookama. a ninau koke mai la no i na m'ēahou o kana' huākai. a' o ia ka Magparita i hoike aku ai.Mio kona alualu holi ia ana e lee Keikiālii Morino, a pela kona hoohoka ana i ua keikialii īi'ei; nie kona kamailio pu ana aku hoi i kona kanāenae ana i kekahi mau "lelo kaukāii aīoha no HaVv*ila, a' tīa mānao ōiā, uā lohē )cela keikinlii ia niali olelo, no ka 'me'a iiā ike oiā iaia e ku ana mawaho o ka ululaau, i kona maiiawa i huli hoi mai ai no ke kakela. O ka nuke hoi ia o Magarita i ke kamailio ahiki i ka pau

!ana n kana mau mea i hoomaopopo no kana huakai hololio 'o ke kuluaumoe. ia wa i pane mai ai ke Kilokilo Monika: j "Ua lohe kela keikialii o Hunegaria nei iko leo kanaenae maloko o ka ululaau; a he hookahi wale tio kumu o kona huohokaia ana e oe i keia i)o, mamuli no ia o ka hookauia ana aku o ka weli i kona lio, a hookuli i ke kauoha anie ka 'makemake o kona haku; aka nae i hoike aku-au'ia oeea.ua ihui pu aku la ua keikialii nei me ka mea au i aloha ai', a ua ' hoea mai hoi o Malavalia. a aia lakou a ekōlu maloko o ka ululaau i keia manawa, nolaila ke hookokoke mau mai nei' ka maiiawa e hookoia ai o kou iini e kuu kaikamahine. J "lilike me kau i hooko mau mai ai i ka'umau kauoha apiui | me ke kunukunu ole.' i na la aku nei i hala* pela no au e ' olelo hou aku nei ia oe, e hoomau aku i ka malama ana i ka • hoomanawanui. e ike no'auanei oe, o ka iini ame ka make iloko ou, e hookoia ana no ia iloko ō'ka wā pono loa." 1 I kela lohe ana aku oka U'i Magarita ina hoakaka ake Kilokilo Monika, kona hoaloha hoi a kokua iloko o na la o konā hoaoia, ua hiki ole iaia ke uumi iho, i ka nui hauoli ilokō ona, nie ka hele hoi o ka helehelena o ua kaikaniahine nei a lamalama, no ka mea eia kā kana Hāwiīa maloko o ka ululaau, a ua kokoke. loa mai hoi i kona wahi e īioho nei. i No kela piha hauoli loa o Magarita no kana Hawila aloha, , ame ka hoea īiiai hoi i ka hookoia ana o ka iini a kona puui wai, ua ninau okoa aku la oia i ua kilokilo nei: j | "E kala mai oe ia'u e kuu makua, ina e ninau aku ana au . ia oe i kekahi nināu i ku paha i ka hookanō ame ka hookiekie, a o ia keia: Ke makemake nei--au e ike, pehea la ka | loihi a'u e kakali aku ai, alaila hoea mai i ka wa e hookoia ■ ai kā iini a kuu puuwai, a e komo aku ai lioi au iloko o na 1 hauoli ana o ko ke kanaka ola ana?" j j "He ninau maikai no kena e kuu keiki, ano ka'u pane ea, ■ I he niau la helu wale no koe a kaua e kakali aku ai, o ka oili j mai 'no ia o ka malamalama o ka hauoli; nolaila e hoolohe ( | liou mai oe i keia mea a'u e hoike aku nei: - j "He elua wale no la i koe, mai keia la a kaua e kamailio nei, e halawai pu ana oe iue ka mea au i aloha ai;Ha wa aua- j i nei l e hoohala ai olua i kekahi mānawa, ma ka hoike pakalii j ana i na mea i pili ia olua, oiai olua e noho kaawale ana ke-, 1 kahi mai kekahi mai; a o ka mea ano nui e kuu kaikama- ! , liine, e lolie ana oe mai na lehelehe ponoi mai o Hawila, no | ka hōohihi o ke kāikuahine o ke Keikialii Mariilo iaia e lilo i aku nana. ' 'M kou wa.e lo'he ai i keia hoike mai iaia nlāi; alaila e pane aku.oe i ua aloha nei au, he mau hana apuhi wale no kela i na-ke Keikialii Manno, no kona makemake e lilo aku o Hawila i kane na kona kaikuahine, oiai aia na manao hoohihi o ua keikialii nei maluna ou-, e lilo aku oe i wahine nanai "Aole malaila wale iho la no pau na hana apuhi o kela keikialii, aka ke hoolala mai nei oia e malama aku i kekahi mau hana- hookuku maloko o kona aupuni, a e konoia na naita ikaika a kaulana o na wahi apau e hoea ae no kela īiiāli hookuku'o na meakaua ma na ano apāu, o ; ka maiiāo nui maoli 'o'ua keikialii nei ma Jceia hana, no kona make- j make e pepehiia oe a niake, oiai aole kona-'he manao maoli e haāw r i mai i kona kaikuahine i wahine na Hawila, aka e kii mai a kāili aku malalo o na hana epa o ke kolohe haahaa loa i ka mēa a Hawila i aloha ai. j "Eia lroi keia mea a'u e hoike aku ai ia oe e kuu kaikamahine, ma keia ahiahi e hoea mai ana he malihini no ke ka- | kela nei, o ua malihini la, he hōaloha oia nou, a mamuli o ke . [klihikuhi a na Kilokilo Sidia ame Leidenala, pela auanei e j pololei ai kana hele ana mai a-hoea no kuu kakela. "Aia a hoea mai keia malihini no kuu kakela nei, ia wa | aō ; e kuhikuhi aku ai i ka olua mea e liana ai, no ka pono o Hawila, no ka mea ke ike e aku nei au iloko o ke akakui i ka lana mai o kekahi moanawai koko, mahope aku o ke alahele o kau aloha. ' | ''0 ka manao o keia mea a'u e kamāilio nei iā oe, nō kelā . liioānawai koko. o ia no ka lolii ana o kekahi manao ino o' ka hookahekoko iloko o kekahi niea, e ku-e ana i ka mea a koii puuwai i aloha ai, a na ia manao o ka lili, kā huwa anie ka hilahila ole, e lioala aku. i ka manao o ko Hunegaria nei. e ala mai a komo iloko o kekahi paio weliw.eli loa, e loheia J ai ka pihe o ke kumakena mai kekahi pe'a a i kekahi pe'a oka aina.. > . j "No lee koena aku o na mea i koe 1 , he wa okoā akii iā a kaua e kamailio ai, aka no keia manawa nae, e hele koke aku. oe e auau, a e hoomaemae ia oe ilio, a liuli ae oe a loaa au maloko o ka rumi aina," o ke ku koke ae la no ia o Magarita iluna, a hele aku la no kahi auau, aole'no lioi i loihi āku, lioi mai la oia, me ka liele loa ana aku e huli i ke Kilokilo Mo.nika maloko o ka runii. " Mamua hoi o ka malama -hou ia ana lie mau kuka'i olelo ana mawaena o ke Kilokilo Monika amē M<agāritā-, he mea pono paha i ka«mea kakau moolelo .ke hoakakā āe ma ke aiio : nui i ko Magarita ano maoli, mahope iho o kela l nolio ana aku maloleo o ke Kakela Melodiana. i Ma ka-makaukau i ka holollo, ua maopopo mua ae nei ( koini kulaiia ia ōe : e kuu makamaka heluhelu. no Tca mea ua kli'i aku kona kaulaiia ma ia hana. ma na palena apau liujiiegaria, a ua kapaia niai hoi ka inoa hoohanohano maluna i j oua, ka 'wahine hololio kamahao oloko o na ululaau o Urania. No kōna makaukau ma ka oniu ana i na mea kaua, a Mo- j nika i a'o āi iaia iloko o kela mau la a laua e noho pu anā. i ua hiki loa i ka mēa kākau moolelo ke kaeiia ae. Ka lielu pu ia ka U'i Magarita iwaena o na kanaka'kaulana apau ō kela āupuni, ma ka niakaukau ame ke akamai i ka oniu ana' i na nieakaua a pela hoi na pahuna ilie iaumeki aka lawakua. j Ma ka-pāsia pua, o kekahi ia o kana mau hana akamai' loa, a ua like aku no palia 'nie ka makaukau o kaua aloha, aka na keia liiuā aku nae o ka nee ana o ka moolelo e lioau-1 hee aku i kō kaua mau pohihihi apau. • j Ma keia wahi. e hoalu iki hoi ko kaua kamailio anā ,e ka makahiaka heluhelu i na mea e pili ana ia Magarita, a e huli | aku kaua a nāna ia H-awila ame kona maii hoalolia hou, o ka halawai malihini ana maloko o ka ululaau. J . Ua ike mua ae nei kaua, i ka hoike ana akti o ke Kilokilo Monika imua o Magarita i ka lialawai pu" ana o' Hawila nie ( ke Keikialii Marirto* p'ela hoi ka loaa ana mai iā Mālavalia, | me ka wanana āna aku o ua luahine no leēkalii hana ku j 1 ka lokoino me ke alohā ole, e liaiiaia niai ana e ke Keikialii Marino, maluna o Hawila, no ka hoohihi wale mai no, ! i e lilo aku ka mānu nunu ahiu o Rokenekai, i hoa kaunu no I ua keiki nei. "Ma kela lioēa ana aku o Hawila nia, no kē kāhua hohmo- | ana o ke Kēikialii Mārino, ua hoomaha iho la lakou Aialaila, i no ka ai ana i ko lakou aina kākahiaka, a mamuli o ke kono ' ?, ua keikialii uēi ia Hawila ma e lioi like āku nō ke kula-1 . nakāuhale. e hoohala ai i kekahi niau la malāila, uā : liaawi aku la no oHaWila me Malavalia i ko laua ae, nolaila hoo L 1 : ufiā e ia aku la he eluā mau naita e lawe e aku ā' hoike i ka I i lohe i ko ke kulanakauhale poe, eia ko lakou keikiālii ke : huli hoi aku nei, a e hoomakaukauia mai hoi na meā apau. i - j kuponō no ka liŌōkipa anā aku i ko lakou liaku āiiie kana i, niau aikā'ne hou eliiā. . • ' | :1 Ike kokoke āna aku ona elele nō ke kulahākauhāle. a lawai pti hoi me nā niakaāinana, ua kukala aku la laua, aia. ! ka Naita Hawila a lakou i lohē w'ale ai i kona kaulāna, me i jke Keikiālii Mariiio. a e hoea mai āna lauā no ke kiilanai kauliale ilokj> o kekalii manawa o kēia la. nolaila e hoomai kaukau : hā meā apau. no kā hookipa ana akū i keia naita -' maliliiiii. hie k"a hanohano i kulike me kona kulana ame kona i kaulanā hoil i 1 Ma na wāhi' apāu oke kulahākauhālē, e kiikala mau atia i kelā nYau ; elēlē i ka hiaiiao o kā laiia misiona i hooiina e iā i aku 'ai ekō lāua hāku, āi- kā w v a iHioēa ākU ai no ke kulānai kaiihale, a lōhē4:olāiiā poe i k'eia nuhoii, ua hōōihāka koke iho la ! tia hōōniakāilkau aiia- nō ka hookipa āiia aku i nn i malihini ma ka halealii.

P.like me kekalii maka'ni pnahiohio e pa ana me ka ika-| ika mai kekahi pe'a a i kekahi pe'a o ka aina, pelā iho la i pahola aku ai ka- lohe, 110 ka hoea mai o ke Keikialii Marino nie ka Naita o kc Kapakila Oiiiaomao ame kana ai.kane nie Ma!avalia, ke alii o na Uowa oloko o na Ululaau.o Italia. iloko o ka manawa pokole.loa, ua luiki ia ae la na hae o na waihooluu like ole malunjf o na pahuhāe, a o ka halealii hoi keia. ua hoohiwahiwaia me na hae, ame na lau u'iuli o ka wao, ]>ahola pu aku la hoi ka lohe i na nait'a kaulana apau o Hunegariā. e ka'iiko mai lakou i ko lakou'nlau kapa kiia o ka lakou ofhana. a e aki.-akoa mai 110 ka halealii-, o na kukaualii keia. ka poe maka hanohano o kela'kit-| lanakauhale, ua kauoha j»u ia aku la lakou e hoea mai 110 ka halealii. me ko lakou mau aahu piha.'i kulike me kō lakoil mau kulana. w No ke kāikuahine.hoi o ke Keikialii Mai ino. aia kona mau lima palUpalu ke hooponopono la i ka hoonani a-na ialoko o ka halealii, 110 ka mea o ka malihini a kona kaikunane e hoihoi aku la, he kanaka oia a lakou i lohe wale ai. i kona kauliina, aole wale ma ka ikaika ame.ke akamai ma ka hoohana ana i na meakaua. aka ma ka u'i ame ka huapala pu kekahi o īeona helehelena, e' hiki ole ai i kekahi kaikamahine ! u'i ke kupaa 'imua ona. j j Ika akoakoa ana aku hoi ona naiia apau imua oke alo 0 ka Moi Humera, haawi ae la oiā i ke kauoha i na naita he kanakolu e haalele koke iho lakou i ka halealii, a e ukali aku 110 ke alahele kuahiwi aliiki i ka loaa ana o ke Keikialii Marino me kana nīāu malihi'ni, alaila liuli hoi like niai no ke kulanakauhale, he hāiia hooliailohano kupoiio Ida hoi ā ka |moi, i manao ai, uā kupono ia iio ka hookipa ana aku i ka ; Naita Kamahao V\ r aiwai a lakou i lohe nui ai nona. j ! Na kela4eo kukāla m'ai nā eleie aku no ke kipāia mai oJ ( ko lakou kulanakauhale e kekaHi maliliiiii kaulana loā, ua j hele na huina alaiiui a pilia i na kanaka, e kakali wale ana no o ka hoea aku o ko lakou keikiālii nie kana nlau malij hini, a he mea oiaio. oiai 110 na hana hooh'iwāhiwa e lawelaweia ana ma ka haleālii, aia hoi, uā hoopaiakuliia ae lh. , ka lew'a me na leo huro o na kanaka, 110 ka mea ua lioeā mai j ! la o Marino me Hawila ma, ma na alaniii niawalio o ke kulanakauhale, a ke ka'i aku la hoi ka huāka'i a ua keikialii nei me'ka hiehie a ka lāuhā ole no kahi i ku ai o ka halealii., j, He hookahi kumu nui o ka noke ana o na kānaka i kā huro me ka ikaika apaii i loaa aku' i kō lākōu mau leo, no | j ka ike kumaka ana nō ia i ke kānaka nōna kē kāulāna i hele j aku apuni o- Europa holookōā, a he pōmaikai nui hōi keia ; 1 loaa aku ia lakou o ka ike maka ana iaiā. I Aia ka kakou koa opio ke haaw;i la i konā aloha imua o na kāukani o na kaukani e haiamu ana liia na aoao o na ālanui, ma ke kunou ana aku o kona poo, ke paa la hoi kona papalē kila ilōko o kona lima akaū, a ke hōonuu mai la f hoi kela lehulehil' i kona helehelena huapala, ka muā loa o' ke kanaka u'i a lakouj ike ai. i hiki ole i kekahi mea maloko i o kela kulanakauhale ke ukāli mai. j I O Malāvalia pu kekahi e haawi la i kana khnou ana imuā ' ,o ka lehulehu, oiai aia oiā mahope pono aku o kana aikane kahi i. helē ai; ā māi ko .lakou komo ana iloko o ke kulān.')j kauhāle, āhiki wale nō i ka hoea.ana aku i ka pa'lii. aole lie I manawa i 'meha ihō ai kela īiiau leō huro, aka e kupina'i I mau ana ia, o ia no oe o na kaUkani o n pukuiliahi e kani i | hoomaha olē āna imua o ke kahua kaua. | I Iā lakou nei hoi i komō aku ai iloko oka pā'lii, aia na pualikoa ke ku laiiia māi la nia kelā amē keia aōao, nie na | naita hoi i-lako i na mea kaua malUna ō ko lakou mau lio, a mā ke ano nui ke olelo ae, ua like pu maoli o Hawila me , kekahi moi hanohaiio loa, a i ole, ua like pu oia me kekahi j hij>a e laweia ana imuā o ka mea nāna e ako mai i kona hulu. Mē ka hiehie loa i hele āku ai ke Keikialii Marino nle , kana mau malihini a ku mairy.ia o ka halealii, ia wa i lēlē nui iho ai ikilo, a lilo āku la ko lakou nei mau .lio i nā kālVulio o ka moi, o ke alakai aku la ii6 ia 0 ua ke|kialii nei i I kana mau malihini, a hoolauna pakahi aku la ia Hawilā me Malavalia i ka Moi Huinera, ka luaui makuakane o Mariiio, ! pela hoi i kona kaikuahine, ke Kamaliiwahinē Violeta, kā mea i kapaia ka Pua Lilia o Hunegariā. | [ Uā apoia mai keia niau malihini e ka makuakane aine kana mau keiki, me ka pihā ohohia, a hōolauna pu ia aku la .110 hoi laua.nei imua o nā kānaka hanohano o ua kulanakauhale nei, oiai un akoakoa mai lakeu apau no ka halealii, ma ka hōike pokole ana ae, ua like keiā mau kanaka opio me na moi hanoliaiio o kēkahi mau aupuni. Ma ia ahiahi aiiā iho, ua malamaia he mu anaina lealea, aia lioi na nieakāni ke kani lā, mai'na-puukani kaulana mai 0 kela kulanākauhale, na haiiā puhiohe 110 hoi o ke aupuni, o kā mua loa kela o kekahi anaina nui o ka hauoli i ikeia mā : Hunegaria, 110 ka hoohanohano wale mai 110 keia i ka kakou koa ; opio ame kana aikane' aloha. ! Oka hele hoi iā aka hōra umi-kumamalua oka po, Ua I hookuuiāi aku- la na- mea apau e hoi 110 ko lakou mau liōiiie. a nohoālii iho lā ka maluhia nui ka halealii, nolaila aole he hana aku i koe, o ka hoi wale aku 110 e hooluolu, mai na luhi mai o kela la. Hōi aku la o īīawila me Malavalia noloko o ko laua mau k.eena i hoomakaukau mua ia e na kauwa o ka lialealii, a j hanle aku la 110 laua hooluolu, aka aia nae maloko o kekahi 1 keēna maloko o uā halealii nei, aia ke Keikiālii Marino ame kona kaikuāhine ke malamā mai la i kekahi anaina kukākukanialu mawaena o laua wāle' iho no, ka uiui ana aku o ke kaikunaiie i kona- kaikuahine; pehea la kona manaō no j keiā mālihini anā o ka hookipa" ana mai ma ko lakou home, aia pāhā iloko ona, ka hoohihi ame ka makemake, e lilo i kane nana. I Me ka hoonui olelo ole aku. a hoolauwili paha i kana kaimailio ana, ua niiiau okoa aku la no ke Keikialii Marino i kona kaikuahine, i ka i ana aku: |" "Auliea oe e Vaioleta kuu kaikuahine. ke makeniake nei au e ninau aku i kou manao, a niai hilnā oe i ka lioike ana J māi ia'ii ika mea oiaio loa: Pehea la kou manaao no keia malihini a'u i lāwe mai nei, ka mea hoi i kapaia ka Naita 1 Kamahao. aole anei ua kupono kela kanaka kaulāna e lilo jikanenāu?" . • ! "No kaū ninau e kuu hanaumua, i hoike aku au ia oe, o kēia ka -helu ekahi o ke kanaka u'i a huapala a ko'u mau ,j maka i ike ai: a o kana mau hōokaau olelo ana, he keu aku j a ka oluolu o ka waipahe. a o kona mau ano apau, ua hiki loa ia ke 'kula'i aku i ke kupaa o kēkahi kaikamahine opio." ! "Ua kulike loa kau mau mea i ike ai no keia kanaka kau(lana, mē ka'u mau mea i hoomaopopo aku ai nona, nolaila , aole.a kaua kamailio hou ana rio keia mea, aka e ninau hoii | aku no. au ia oe, a e hoike mai no hoi oe i kau pane mā ka ( oiaio loā, a mai huna mai oe ia'u i ka mea oiaio iloko o kou puuwai, a o ia kēia: ' "I kou ike ana aku ika helehelena u'i a huapala o keia kanāka ma,lihini. nona kē kaulāna i ku'i aku apuni o Eurōpa. a i lolie hoi i na olelo oluolu o ka, waipa-he mai konk mau' lehēlēhe mai, aole anei. ua koniohia aku iloko ou, ka | nlānao hoohihi nona ( e lilo mai oia i kane nau, a i wahine hoi oe nana " .1 No kela ninau a kona kaikunane, kulou iho la, ke poo o Vaioleta ilalo no kekahi rpau sekona. a i kona mai il'una, nana mai la oia me ke paha'oha'o i kona hanaumua, a i ka halā hou ana he mau sekona kakaikahi, ia wa i owaka ae ai koria waha, a pane mai la: .kuu lianau ■ni'ua,.-he wahi hoomaoe wale no . ka'u imiia oii. Owai la-iwaena ona wahine opio i like me a'u nei ke aiio. i hiki ke kupaa imua o keia kanaka a ka u'i ame ka huāpala maoli ? Owai hoi iwaena ona wahine apau mā ka honua nei, i hiki i kona puuwai uahoa, ka nele ole : b ka hoauhee ia aku o kekahi pale nana e paku ana, i ka : hoohihi, ke kU mai imua ona, kē maiiaō nēi au, aole loa hookahi.

"Ile nani lioi ia, ua ninan okoa : mai liei tj<fe*l|uii kaikttnane i ko'n manao no keia naita kaulaaa. ao|c \\s inea n i'u e hilahila ai ka lioike ana akn imua 4&t. aoīe i hoohihi wale aku no i kona helehelena u'i; aktt ua komomft mao!i n<> ke aklha iloko o'tt nona. a uole loa he mea hauoli e ae iloko o kuu uhane. o kona lilo wale niai no i kane na'tt." "Ao'le lie mfca hauoli e ae iloko o kuu ])tut\vai. o keia pane wale no au e kuu kaikuahine i hoike mai la me ka liuna ole aku i kekalii mea: a ua klilike iho la ko kaua manao. lie oi aku ka poiio e loaa kela naita ia oe, a e lilo hoi oe i wahine nana, a o kekahi kumu e oi ai ka pono o kou lilo aku i wahine nana, ])enei no ia: | "Ke hoomanao nei 110 oe, no kela huakai mua a'u oka pii ana i ke kuahiwi, no ka liookolo ana akii' 110 ia maHoJ)e n ka mēlieu o kekahi wahine hololio hoopahaohao o ka ululaau 0 Uiania. I kinohi. ua manaoio maoli no au he wahine kino uhane kela, ka mea nana i hookau aku i ka weli i na kanaka apaii e ike ana iaia e maalo ae ana iloko o ka ululaau, me he akua lapu la. aka nae, ma keia huakai elua aku nei a'u, akahi 110 a hoopauia ae ko'u mau pohihihi apau, manuili o kekalii mau hoike maopopo loa i halawai mai me a'u. eia ka lie wahine maoli no kela, i like aku me oe e kuu kaikuahine. ! "Lla maoj)opo no ia oe e kuu kaikuahiue. ya hoohiki paa i au e loaa kela wahine ia'u, ina, i>aha he kino uhane kt)iia. a i 1 ole he kino maoli elike me ko kaua neii a o ka elua no hoi keia o ka'u huakai iuka o na kuahiwii, a- huli hoi mai nei me keia'niau kanaka o ka loaa ana aku ia'u maloko o ka ululaau. O kela wahine, elike me ia a'u i hooia mua aku nei ia oe, he kino 110 kona, o ka U i Magarita 110 ia, ka mea a kaua i lohe nui ai i kona kaulana ma ka wahine u'i no Rokenekai. ka mea hoi i oleloia. aohe kiamauu nana j e hoohina i kona kupaa. I "O kela a huapala oka U'i Magarita a kaua i lohe wale ! ai; he mea oiaio loa ia, 110 ka mea ua ike kuu mau maka In'ei, he helu ekahi oia o ka wahine huapalai a elik*e no hoi me kau i hoike mai nei i kou haulehia ana i ke aloha no ! Hawila. pela 110 au e hooiaio aku nei iintia 011 e kuu kaikua--1 hine. ua haulehia au i ke aloha no kela wahine opio. i "O ka U'i Ma*g:arit'a a'u i haulehia ai ike alohai oka ipo ' aloha 110 ia a ka Naita Hawila, a o ke kumu nui iho la ia o ka hookauia ana o kela naita maluna o ke kua o ka lio ahiu, mmuli o ka loaa pono ana. eia ka ua lilo kahiko ka puuwai 6 kela kaikamahiīie i ua naita kaulana nei. j "Aole walie no oka Naita Hawila ka i kauia aku ona hana ' hoomaewaewa maluna ona, e ke kiaaina o Roma ame ko • Rokenekai, aka ua hahao pu ia aku o Magarita iloko o ka [halepaāhao; aka nae mamuli o na ulia pomaikai, ua hemo 1 mai oia mailoko mai'o ksi halepaahao, a hele kuewa aku la ilōko o na ululaau. ahiki i kn hoea ana i ka hale kakela Melbdiatia, kela hale a kakou i lohe mau ai no ke Kilokilo Monika. I "He nlea oiaio, lia haulehia oe ike aloha no ka Naita llawila, a pela lioi au i ka U'i Magarita, o ka mea pohihihi nae 1 a kaiia e nooiloa aie ai, pehea la, ua koniohia aku anei ke 1 aloha iloko o ka U'i Magarita no'u, a pela hoi o Hawila nou? Itia ua nele ka loaa aha o ke aloha iloko o kela mau mea, alaila me ka liana īlui no kaita e hana aktt ai, khiki i ka hoea āna mai i ka hookoia ana o ka iini o ko kaua mau puuwai pakalii; j "Eia nae ko'u'nianao ia oe, a i hoea mai ika la apopo ea. je lioao aku oe, e iiana elike me ke'akamai apau e liiki ana ia oe, ma ke pahele ana aku i ka 11001100 o Hawila ahiki i ka hoohihi ana o kona naau ia oe; alaila ka hoi, e hoea mai ana i kona lilo ana he kane nau. No'u hoi o kaua, e pii hou aku ana au nouka o ka ukilaau. e uhai hele ai mahope <• j MagaHta, a i niilau nlai q Hawila ia oe i ko'u wahi i hele ai. | olelo aku oe ua hele au e nana i ko'u mau pualikoa. ma ka | aoao hema akti nei o ka aina, a e hala ana ia'tt he eono la, mamua o ko'u liuli hoi hou alia mai 110 ka aina nei. i "I hoao nae kaua ma na ano apau, a hooko ole ia ko kaua niakeiiiake, alaila, lie liookahi a'u hana hope loa e lawelawe aku ana, o ia no ka pepehi ana ia Hawila a make, a mai lioāhewa niai oe e kuu kaikuahine 110 ia mea, pela wale 110 e hOokoia ai ka iini a kuu puuwai, e lilo nlai o Magarita he I \Vahiite na'u, a e hoomanawanui no hoi <je e ktut kaikuahine, ' no ka niea lie nui 110 na kanaka opio u'i, e noho mai nei, e loaa aku ai no ke kane kiipono 11'au i kekahi la." i Ika lbhe ana oke kaikuahine ina maūao paa o kona kaikuiiane, ua komohia ihō la na nianao kauinaha iloko ona, a o kana i olelo wale iho ai 110 iloko ona, e hoao aku ana oia Je pahele mai i ka nOonoo o Hawila ahiki i ka hoohihi ana ' mai iaia e lawe aku'i waliine nana. oiai j»ela wale no e pakele, ai'ko'Hawiliā ola, a i maliu ole mai ua naila nei. alaila he liOokahi mea niaopopo loa, o ia no ke kau mai o ka make īiialuna ona, maiiuili o na manao lili o kona kaikwnane. 0 ka hoolala lioi ia o ke kaikunane me kona kaikualiine. ! 111 a ka lauā niau kuko palaualelo a Keinohoomanawanui āliiki i ka maopopo ana o na mea a laua e hana aku ai. haawi āe Ui ko lauu aloha poeleele, a hoi alttt la kela me keia 110 ko laua niaii rumi pakahi. a no ka U'i Vaioleta hoi. ke liapa hapai mau la kona houpo. i na li'a hakuko'i, 110 ka pjli mai b kela naita kaiiaka u'i ma kona aoao. | 1 kela hoea ana aku o Vaioleta 110 kona nimi, ke 11001100 la oia i kana hana mua e la\vcla\vc aku ai. 110 ke pahele ana ji ka noonoo o ka mea a kona puuwai i li'a ai. o kana mea i 1 hooholo iho'ai. o ia 110 ka liele maoli ana aku ipaloko o ka j'ruilii o ria\vila. a na kona mau lima paliipalu e lawelawe aku i na mea apau e pono ai ka malihini. M'e kela manao iloko o \ r aioleta 110 kana hana hiua o ke kakahiaka ae. haule aku la oia hinmoe. nolaila aole a kaua noouoo hou ana aku nona. ke lilo la oia i ka aina nioeuhane, a e nana iki ae hoi kaua 110 ke Keikialii Man'no, heaha la kana hana. ma kela hoea ana aku noloko o koiia ī'umi moe. 1 ka haalele ana iho o ke Keikialii Marino i kona kaikuahine. hoi pololei loa aku 1a oia no kona ninii, he mau minuke helu wale no nae kona o ka nolio ana iho. haalele 'hou ilio la a hele pololei aku la no ka rumi moe o ke kanak^'malama lio, a hoala aku la iaia iloko o kela aumoe o ka po. me ka hoike' atia aku i kona īiiakemake, e hookauia ka n »l:o maluna o kona lio. 110 kona hele ana aku ma kekahi huakai. Oiai ke kah'ulio, e hauhua mai ana i ka noho o kona lio. ! hoi hoil mai la o Marino. a komo iho 1a i kona ])aalole liele Ikuahiwi. me ka lawe pu ana mai i kana pahikaua, ame ke--1 kahi<mau' meaai e lawa ai kana huakai. a i ka makaukau |x»110 ana, ia wa i cfili aku ai hele 110 kalii o ka lio e ku mai ana, me kona mau makaukau apau. Haawi aku la oia i ke kahulio i ke kauoha .aole e kamailio | iki 110 kana Wahi i hele ai. aka ina 110 kā ninauia mai iaia o J kaiia wale no e hoike aku ai. ua hala aku kona haku 110 ka |hui pu ana me kona niu pualikoa ma kekahi aoao o ka aina ; 1 alaila kau ae la maluna o kona lio, a pii pololei aku la nouka lo ka ūlulaau. l 1 Ke ike ae 1a kaua e lea makamaka heluhelu, eia ke Keikialii Marino ke hoike okoa nei 1 kana hana <> ke aloha ole i ka niea ana i lawe aku ai i hoaioha pilipaa nona, a i haawi l ! ai hoi i ka hoohiki maluna o na pahikaua a lakou, e lil<» lakou i. i hookahi ahiki i ka make ana, eia ka he hoohiki wale 110 ma ka lehelehe, ka mea hoi i holo i ke mele a ka poe haku mele: > "I mai hoi oe he aloha kou. i He aloha wale 110 i ko lehelehe. Lehelehe akaniai kou i ka pelo, Opil lokoino he aloha ole." Ma keiia pii ana 6 ke Keikialii.Manno nouka o ke kuahiwi, > aole ia 110 ke alualu hou ana ia Magarita, 110 ka mea eia- oia : i ka pili o ke ao. e liele aku la iloko o ka ululaau. aka o kona i manao maoli, o ia no ka liele pololei ana a hoea i ke Knkela 1 Meloeliana, 110 ke ake no e hui kino me Magarita, a e pahele i hoi i kona nooiioo liia ka lioike ana aku i i)a mea hoopuni--1 puni, e manaoio mai ai ua kaikamahine nei, ua lilo ke aloha - o kaua Hāwil'a i kā U'i Vaioleta. 1 (Aole i pau)