Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 9, 1 March 1918 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

LILO KE KAMALIIWAHINE KAWANANAKOA I PERESIDENA HOOHANOHANO

            I kulike ai me ka lono meahou i hoikeia aku air ma ke kuokoa o ka pule i hala no ko ke kamaliiwahine Kawananakoa komo mai i peresidena hoohanohano no ka Ahahui o na Wahine Oiwi Hawaii, ua hooiaioia ia mai ia lono ma o kona komo i'o ana ae iloko o ia ahahui ma ka Poakahi iho nei, ma ka manawa a ka Ahahui Oiwi o na Whaine Hawaii o ka malama ana i ka lakou halawai kumau ma ke awakea o ia la. @@a lawelaweia na hana ma ia la e ia ahahui me ka hiehie i kulike me ke ulana o ke kamaliiwahine, he lei kilika ka i hoomakaukauia nona e ka ahahui a ua hooleiia aku maluna on a mohope iho o kona hoohikiia ana i lala elike me ke kanawai o ka ahahui. He mau olelo @@ku ka kana o ke kamailio ana mai e haawi mai ana i kona hauoli ame kano hoomaikai i ka ahahui, a wahi ka aua, ua makauku oia e komo mai e kokua i ka ahahui i na manawa apau e hoikeia aku ana iaia. O ka panina hope loa o na hana oia la oia ka lululima ana o na lala apau o ka ahahui me ia.

            He long pu ka i hoikeia mai no kona komo pu ana aku i peresidena hoohanohano no ka ahahui a na Pu Kaua ma iala@ o ka ahahui a ka Haleonalii kekahi i hoike pu ia mai e komo ae ana oia i peresidena hoohanohano no ia ahahui, a pela me ka Ahahui Poola o no, Wahine, aohe nae he lono oiaio i loaa mai no kona komo ana ae i keia mau ahahui hope. O kekahi haua maikai loa keia a keia kamaliiwahine i hana mai la no kona lahui oiwi, e pono oia e lilo i alakai no na hana hoonaauao a hooholomua i ka noho hookuonoono ana mawaena o na makuahine Hawaii a nei mua aku.

            HE MAKANA I KA WAHINE A KA PERESIDENA

            Ma ka huakai huli hoi a ke Kamaliiwahine Kawauanakoa no Amerika, ma keia Poaono e lawe kino aku anna oia i kekahi makaua mai ke komite hoeueu ak@ o Hawaii nei, he mau pa elua, i kuniia, me na have Amerika me Hawaii, a haawi aku i ka wahine a ka Peresidena Wilson o Amerika Huipuia.

            Ua waihoia aku he noi i ke Kameliiwahine Kawananakoa, e ke komite, e loaa aua he manawa ia Mr. Kawananakoa e kipa aku ai ma ka Hale Keokeo, ma kona alahele no Nu Ioka oiai ua kamaaina oia i na hana apau i pili ia Hawaii nei, pela i manao ai ke komite, he mea. kupono loa o Mrs. Kawananakoa, naua e hooko aku i kela hana.

            He makahiki a oi ae nei i hala i loaa ai @@ela mau pa elua i ke komite hoeueu i ka manawa e noho kakauolelo ana o Mr. A. P. Taylor; o ke kumu o ke kuaiia ana o keia mau pa nui, mamuli no ia o ka hoike ana ae o kekahi nupepa o Wakinekona, e hana hou ia ana kahi waiho pa o ka Hale Keokeo me Waki@okona; nolaila ua mauao ke komite hoeueu o keia kekahi o na makana kupono loa, aole nau i hooko iki ia kela hana a hoea wale mai i keria manawa akahi no a noouoo hou ia.

            @@ loaa no he manawa no ke komite hoeueu, e hoolauna aki ai i keia mau pa makana, me ka Persidena Wilson @@e Mrs. Wilson, ma o ka laua mau kakauolelo pilikiuo pakahi, a ua malaelae h@@ ke alahele no kela mau makaua e hoea aku ai noloko o ke keena aina o ka Hale Keokeo, kow wale no ka hiki aku ilaila; o ka hana ana nae keia e hookoia ai ka makemake o ke komite hoeu@@ @@ @@@ @@ @@@ @@@@ @ lawe.

OHOHIAIA NA KEIKI SCOUTS

            Ma na hana hoikeike a na Boys Scouts o Honolulu ma ka auwina la Poanono aku nei i hala ma ka Paka Kapio@@@ lie 18 ka nui o na puali. Scouts i komo pu ae ma ia hoikeike ana, a ma no hana apau i hoikeikeia mai e lakou e hoike ana i na haawina i a oia ia lakou, he ku maoli i ke ohohia, ka naui ame ka mahaloia. Malaila pu ae ke kiaaiua ame kona mau ukali me kekahi mau kaukani o ka poe makaikai mawaho ae o lakou.

            Mai ka hoomaka ana o na hana hoikeike a ua keiki ahiki wale i ka pau ana ua hoike aku na makaikai i ko la kou piha hauoli ma o ka uwauwa ame ka paipai ana i na lima, he ku maoli no i ka paulehia ua haua i hoikeikeia mai e na opio o Honolulu nei, e nele ole ai no ke ohohiaia, a e lilo ai no hoi na opio i poe hoolohe a i poe hiki ia lakou ke malama ia lakou iho, a i poe koa kupono loa hoi no ke aupuni ma nei mua aku.

            Ma ka haawiua i a oia a i hoikeikeia mai e ka Puali VIII e pili ana ia i ka pii ana i ke kuahiwi, ka hoomoana aua, me he mea la he la okoa ka i hala ia lakou ma ia hana mai ka puka ana a ka la a i ka napoo ana, a i ke ahiahi i ka wa. i pau ai o ka hele ana, ua ho-aia ae la he ahi nui @@a kahi hoomaoana o ka puali.

            Ma ka @@ra 2:30 p. m. o ia auwina la i lele ae ai ka Mekia Clark, ke aliikoa lel i ka lewa o Amerika ma Honolulu nei. maluna o ka Paka Kapiolani, a hoohaule iho la i kekahi mau have lehulehu maluna o ia kahua. Ua hoi na @@@ apau me ka hauoli ma ia la.

HOOHUOIIA KA POINO ANA O KEKAHI MOKU

            Oka poino ana o ka enekini o ka mokuahi Kakalameko ma ka moana, he mokuahi Kakalameko ma ka moana, he mokuahi hou loa o ke kapili ia ana mai nei, a i kolo ia mai ai noloko nei o ke awa, ma ka Poaono aku nei i hala, ua ala mai na manao hoohuoi no ke kolohe maoli ia ana o ka enekiui o kela moku e kekahi enemi o Amerika.

            Ma kahi e kokoke loa ana i ka ipa mahu o ka enekini o kela mokuahi, i loaa aku ai he hao i like kona ano me kekahi poka pu, a hui pu iho me ka p@ino ana o ka ipu mahu, ma kana huakai mua loa no Hawaii nei, oiai ma ka moana, i ala ae ai na manao hoohuoi he nui, o kekahi kela o na hana a na kanaka o Kelemania, me ka manao e hooopoino maoli i kela mokuahi, a i ole i ka enekini paha.

            Ua hookomoia ka enekini iloke o ka mokuahi Kakalameko ma Seattle, a o ka hoea ana o kela hao ki@a o ke ano poka ma kahi kokoke i ka ipu mahu, he ninau pohihi loa ia, koe wale no ke koho wale ana aku, ua hoea ae kekahi o na akena o Kelemania, a waiho ma kahi i loaa aku ai me kona maopopo loa, mahope iho o ka hoohanaia ana o ke enekini no kekahi manawa, e lilo ana ka hao kila i mea nana e hoopilikioa aku i ka ipu mahu, e hiki ole ai ke hoohana hou ia aku ka enekini.

            I kinohi ua manaoia, o ka apana hao kila o ka loaa ana aku maloko o ka rumi enekini, he hao no ia na kekahi o na kanaka hana i haalele malaila, i ka wa e hookomoia ana ka enekini iloko o ka moku, ua hoopau loa ia nae kela manao mahope iho o ka hoomaopopoia ana, he okoa loa kela ano @@@ kila, mai na ano hao mai i hanaia ai o ka enekini, he ano hao hoi i loaa ma na aupuni e, aole ma Amerika.

NA MARE

            Sain Kepa ia Kamala Lawalu, Feb. 16.

            John Warlters ia Hattie de Fries, Feb. 20.

            Wm. K. Keaweamahi ia Nauey K Panaewa, Feb. 20.

            Mike Miller ia Mignonette Myers, Feb. 22.

            David Hoopii ia Mary Aweau, Feb. 23.

            Geo. H. Sandford ia Lueilla P. Kahai, Feb. 25.

            Manuel Kihewa ia Angeline Brede, Feb. 25.

NA HANAU

            Na W. K. Karratti ame Louisa K. Keaohou, he Kaikainahihe, Feb. 6.

            Na Daniel Keaupuni âme Ida Joseph, he keikikane, Mar. 7; 1917.

            Na Chas. Kaulakukui âme Maliana McGiffin, he keikikane, Feb. 15.

            Na James Olsen âme Edith Anahu, he keikikane, Feb. 16.

            Na A. F. K@a ame M. F. Kaholokua he keikikane. Feb. 10.

            Na Antone Fernandez âme Mary Ah Su, he keikikane, Feb. 19

            Na Kalaui Kamaka âme Sarah Unea, he kaikamahine, Feb. 19.

            Na Harry K. Awa ame Annabella Anahu, he keikikane, Feb. 20.

            Na James Akima Jr. ame Josephine Kauahi, he keikikaue, Feb. 21.

            Na David Napeahi âme Emalia Kekaula, he keikikane, Feb. 22.

            Na Sam Kahloua âme Elizabeth M. Honolii, he keikikane, Feb. 22.

            Na J. D. Robinson ame Maria Miner, he keikikane, Feb. 23.

            Na J. H. Wise ame Loise Kawai, he kaikamahina. Feb. 23.

            Na Nalua Kahapea âme Maka Keaka he keikikane, Feb. 23.

            Na Lai Pila âme Annie Kama, he kaikamahine, Feb. 24.

            Na L. MAehido Jr. ame K. Hilea, he kaikamahine. Fed. 24

            Na Leo Gaspar âme Emma kealawaiole, he kaikamahin, Feb. 24.

            Na M. R. Cair@@t ame Lily Naai, he keikikane, Feb. 26.

NA MAKE

            Daniel O. Keaupuni, ma ke alanui Kukui, Feb. 20.

            Minnie Freitas, ma ka halema'i o na Kamalii, Feb. 20.

            Mary Lincoln, ma ka Home Leahi Feb. 20.

            Stephen Crowder, ma ke alanui Kanakanui, Feb. 21.

            Manuel Akeo Jr. ma ke alanui Kukui, Feb. 22.

            Alice Malimali, ma ke alanui Makiki, Feb. 22.

            O@@@lau, ma ka Halema'i Pupule, Feb. 23.

            Mrs. Papa Campbell, ma ke alanui Kaili, Feb. 23.

            Edith D. Joe, ma ke alanui Moi, Feb. 23.

            Kahelekai, ma ke alanui Kukui, Feb. 23.

            Barney V. Lii, ma ke alanui Dowsett, Feb. 24.

            Mrs. Debora Kekaula, ma ke alanui Moiliili, Feb. 25.

            John K. Fuller, ma ka halema'i o ua poino ulia, Feb. 25.

            Abraham Kamaka, ma ka Home Leahi, Feb. 26.

            He @e@e na E. McLeod, ma ke alanui Kulika, Feb. 26.

            Julia K. Kauhane, ma ke alanui Kawaiahao, Feb. 27.

           

            LONDON, Feb. 20. - He lono keleka lapa mai Europa mai i ka Nupepa London Morning Post o keia la ke hoakaka ana no ko Kelemauia makaukau i nei manawa e hoike ae i kona manao e hoihoi hou ae i ke aupuni moi o Rusia elike me mamua a e hoohiolo i ke aupuni repubalika malaila.

            O ke Duke Kiekie o Hesse ka mea i hookohuia aku i ke@e@ala nana e hoemalu i ka maliele aina Riga o ke kahua kaua Kelemauia, a ma na lono hoi i loaa ae i ka Nupepa Post. eia keia he moho oia no ka nohoalii Rukini. Aohe i maopopo ka Kelemania mea e hana aku ana no ka ohana alii Romanoffs.

KOMO IA KEIKI HAWAII ME KA PUALIKOA CANADA.

            Mamuli o ka nui makemake me ka piha ohohia e komo aku i loko o ka oihana koa, a e kaua ku e aku ia Kelemania, i haalele iho ai ia keiki Hawaii i kona onehanau, nona ka inoa o Archie math F. K. Hiton, a komo aku la iloko o ka oihana koa ma Canada, a ma ka lono hope loa i hoea mai i kona ohana maanei nei, aia oia me kona puali ma Enolaui, me ke kulana ola kino maikai.

            Ua makemake loa keia keiki opio e komo iloko o ka oihana koa o Amerika, oiai uae he umi-kumamahiku wale no on a makahiki, ua hiki ole ke aeia aku kona makemake, aka nae me kela manao uilani mau no iloko on a, e honi aku i ka hohono pauda o ka hoouka kaua, ua haalele iho la oia ia Hawaii nei ma ka la 26'o ka mahiua o Sepatemaba, o ka mahina o Sepatemaba, o kashrkahiki ka makahiki i hala, a ma ka mahina o Okatoba i hoea ai oia no Canada.

            Ma ka la 3 o ka mahina aku nei o Ianuari, i aeia ai oia e komo iloko o ka pualikoa o Canada, aka ma ka la 7 mai no o kela mahina i hooloiia ae oia a komo, aku la iloko o ke Canadian Railway Troop, he pualikoa i makaukau e haalele iho ia Canada, a ma ka la 11 uo o kela mahina i au aku ai oi no ka moana.

            Ma kaua leka hope loa i hoouna mai nei i kona makuahine hanai, aia oia i Ladana.

            I ka hoea aua o keia keiki opio no Canada a hoakaka aku la i na alii koa i kona makemake e komoiloko o ke koa ua hoakaka aku oia i ka lawe hookamaia ana o kona makuakane e Thomas Clark Hitou, he haole Pelekane, a no koua makemake e hoikieke ae i ka manao makee e kaua aku no ka aina o ke kanaka nana i hookama i kona makuakane, pela oia i ake lea ai e komo iloko o ka @@hana koa a ua aeia mai kana noi, oiai nae he keiki opiopio wale no oia

PAPAAINA I LULUU I NA MEAAI ONO.

            I ke koa kawalia Solomona Hanohano, ka mea nana e hookele ana i ka mokuluu hoolei poka topido, ka Nupepa Kuokoa, Aloha me ka mahiehie: E oluolu mai kou ahonui, ina e loaa ana he wahi rumi kaawale no kela mau wahi lalani olelo e kau ae la maluna, o ia iho keia:

            Ua mareia kekahi mau opio ma ka Uakukalahale o Honolulu, ma ka la 9 o keia mahina o February nei, a ma ka la 16 no o keia mahina, ua hoomakaukau iho la ua makua o na opio kane no laua keia mau inoa, Mr. ame Mrs. William Landford, he wahi paina luau no ka hoomanao ana i na paamare, na meaai i hoomakaukau ia, he puaa kalua kele, poi kalo kaohi puu o Kanewai, oio halale e kai i ko lehelehe, limu lipeepee, na papai, aama kua lenalena o Maunalahilahi, na opihi makaiauli o ka lae o Kaena, na ho-io moewai o Kaala, mea ono, waimomona, a he nui aku na mea i haawiia ma ie ka lokomaikai ame ka puuwai hamama o keia mau makua makee keiki, o ka laua hiapo no hoi keia i mare iho la. O ka inoa o ka opio kane oia o Henry Landford, o ka opio wahine hoi oia o Miss Annie Wailehua. Lohe mai kou kiu hanu meahou, no Hilo ka keia opio wahine maemae; o kou kiu kekahi i konoia mai no keia paina.

            I ka makaukau ana e hookomo kowa ho ialoko, kulu iho ana o Kulanihakoi, ua manao kou kiu he wahi kilihune wale no la hoi, eia ka e haule nui iho ana, ua hele ke pola poi a kou kiu nei a piha i ka wai, pela ka poe apau e noho ana ma ka aoao o ke pakaukau, ua pau loa i ka pulu, nui loa ka hauoli o na paa mare ame ko laua mau makua no keia kuaua kupanaha, nana i hooma u iho ia makou apau loa; komo mai la kahi apu hoopumehana, ahona iki iho la.

            Me neia mau auiui o ka manawa, nui ka ono o ka i'o puaa.

            Me oe e ka Lunahooponopono ko u wilina ame kou mau keiki huki kaula o na pe'a heke omua.

            Owau iho no me ka haahaa,

                        D. K. LIMAHANA.

            Feb. 18, 1918.

            WASHINGTON, Feb. 26. Ua hooholoia e ka loio, Kuhina Gregory i keia la ka pule o Maraki 4 ka la e hoopaa ai na Kelemania ma Hawaii i ko lakou mau inoa.

HOOMANAO KO HONOLULU I KA LA HANAU O WAKINEKONA.

(Mai ka Aoao 1 Mai)

hale, me he manu la, aole i lilo ka makaui ma kela la i kumu nana a hoopilikia aku i ka lele ana o kela moku; a o kekahi mea nui ia a ka lehulehu e nana ai me na manao mahalo no ke akamai ame ka noeau o ka imiia ana, ahiki i ka lele ana o ke kanaka iluna o ka lewa.

Piha na Alanui i na Kanaka

            Mamua ae o ka hoea aua mai i ka manawa no ke ka'i aua o ka hual@ai o na pualikoa, ua hele na aoao apau o ke alanui Moi, a piha i na kanaka, mailalo mai o Aala Paka a hoea i ke alanui Hema, a ma ke Kuea Pa'lii hoi ke Kiaaina o Hawaii, ke kakauolelo Iaukea, ke Kamaliiwahine Kawananakoa, ke Kenerala Wisser, Kapena Geo. Clark o ka oihana kaua moaua o Puuloa, ma ko lakou mau wahi i hoomakaukau, a pela me ka nui ame ka lehulehu o na makaaina.

Ka Hoomaka Ana e Ka'i

            I ka hoea pono ana ae o ka manawa i ka hapalua o ka hora eiwa, a oiai hoi aia na pualikoa apau ke ku la ma ko lakou mau wahi me ka makaukau ma Aala Paka, ia wa i haawiia ai ke kauoha no ka nee ana o ka huakai o na pualikoa imua o ka wa no ia i oni mai ai ka huakai, ma ka lawe ana ae o ke Konela F. C. Bolles i ke alakai ana ma ke poo o ka huakai me kona maa ukali.

            Oiai na pualikoa e ka'i ana, a e hookani ana hoi na hana puhiohe i na mele i kupono i ka paikau, e loheia ana na manao mahalo mai kela me keia aoao mai o ke alanui, a i ke kaalo pono ana ae hoi o ka have Amerika, ma na wahi e ku ana o na kanaka, e wehe like ae ana lakou i na papale, he hoailona no ko lakou makee i kela have hoku o Amerika.

            I ka hoea ana hoi o ke poo o ka huakai o na pualikoa mamua ae o kahi e noho ana o na liikoa kiekie me na luua oihana kiekie o ke aupuni Teritore, naku like ae la lakou apau iluna, he hana hoi i hoohalikeia mai e ka poe apau e noho ana maluna o ko lakou mau noho.

            Oiai hoi na pualikoa e ka'i ana me na manao haaheo iloko o ka puuwai o kela ame keia koa, aia ka puuwai o kela ame keia koa, aia ka mokulele ke hookikakaha la maluna o lakou no kekahi manawa pokole a ua lilo hoi ia i mea e hoomahuahua ia ae ai na manao ohohia o ka lehulehu.

Na Heihei Kukini

            I ka hoea ana mai Iroi i ka pauina hope o na hana kaihuakai o ua puali koa, ma kela kakahiaka, ua hoomaha iki ka lehulehu, ma ka hoi ana uo ko lakou mau home e ai ai i kekahi mau meaaai mam@a o ka hele hou ana aku e nana i ke koena o na haua i koe.

            Mamua ae o ke kani aua o ka hora elua o ka auwina la ka manawa i hookaawaleia no na moho kukini e hoomaka ai e holo mai ka ma'lii aku, ua hele ke kahua o ka pa @@@ a piha i ka poe makaikai, pela hoi me ua noho i hoomakaukauia ma ke kuea pa'lii, me ka hoonanaea ana o ka hana Hawaii i ka lehulehu, me ka lakou mau mele eleu a laiwa le.

            He eon mile ka loa o ka pahu heihei me eono kanaka oloko o ka hui hookahi e holo ai, a@@aiwaena mai o na hui apau i komo ae ma kela heihei kukini pahu loa, ua aliai ka hui o na koa Paele i ka helu ekahi, o ka hui mai o ka Pan Pakipika ka helu elua, a o ka hui o ke Kula Mills ka helu okolu, a ua kau ke koena aku o na hui i koe ehiku ma na helu haahaa.

Ke Anaina Hulahula

            Hala aku la hoi na hana hoohauoli a hoomanao o ka wa ao ia uhi ana mai o na hora o ke ahiahi ua momoku mai la ka lehulehu no ka Bihopa Paka, mamua pono aku o ka Hokuele Young, no ke komo kino ana iloko o ka hulahula, a no ka nana ana aku no hoi i ka poe e hulahula ana.

            Ma ka olelo ana ae ma ke ano nui, ua hoopihaia na mea a@au me na manao hauoli no kela anaina hulahula akea, ua hoomauna ka hulahula ana ahiki i na hora o ke auinoe, me ka ike ole ia o kekahi mau hana hoohaunaele, oiai e haawiia ana na makaela ana, ma ka aoao o na luna aupuni, no ka pou e hoao ana e hoala i kekahi mau haunele.

            Maloko no hoi o kahi auau o ka Y. M. C. A. na heihei au, a ua aha'i ae ka Hui Healani i ke eo, ma ka nui o na lanakila i loaa i na keiki o kela hui, no na po elua, o ka malamaia ana o na heihei au.

            Oiai ua nele ka ikeia ana o kekahi mau hana hoomanao, i maa o na makahiki aku nei i hala, ua hoike ae nae kekahi poe i ko lakou mau manao, ua oi aku ka maikai o na hana hoomanao o keia makahiki, no ka mea he miomio, a he hoonui hana ole.

HE MEA KUPONO NO KA OHANA

            He mea pono e hoolakoia kela me keia ohana me ka Laau Hamo Eha a Chamberlain i na wa apau. E hoola koke ia ana ka ma ui i ka manawa pokole ke hoohana koke ia. O ke kua lolo, ka poohiwi lolo, ko eha ma ka aoao ame ka umauma ame ka hu'i o ka @@a@ika, o kekahi mau ma'i ia i keia ai ka waiwai o keia laau. Ehoao i heia laau hamo, a e hookamaaina me kona mau ano, e ike auanei oe i kou makemake mau ia mea. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau lapaau apau, o Benson Smith & Co. na akena no Hawaii.-Hoolaha

 

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

Koikoi ka Hoopa‘i o ke Aliikoa i Hoole i ke Kaua aku ia Kelemania

            NEW YORK, Feb. 25. - No ka hoole ana aole e kaua aku i aKelemania me ka nana ole ae i kana i hoohiki ai e hooko aku i ka AMerika mau koi ma kona ano he makaainana a he aie kona i kana han, ua hoopauia ke Kapena David Henkes o ka paulikoa helewawae umikumamaono Amerika mai ka oihana koa aku a ua hoopa‘iia ola he 25 makahiki hoopaahao. maka oleloike e ku-e ana ia Kapena Henkes ua ikeia kona hao ana e haalele i knoa komisina a ua pinepine kana hoike ana ae ma ke akea aole oia e hakaka ana no ke ku-e ana aku i knoa mau pilikoko ame na makamaka maloko o na pualikoa Kelemania. I ka nele ana o ke aponoia mai o kana hoihoi ana aku i kona kominsins ua pinepine kna mau manawa o ke kakau ana aku i ka Akukana- Kenerala e hoakaka ana i kana mau kumu no ka makemake ana e kaawale mai ka oihana koa aku.

 

Hahana ke Kaua ia Mai o na Amerika e na Kelemania

            WASHINGTON, Feb. 25.--Ma ka Poalima, ka Poaona ame ka la aki la i nehinei na la hahana loa o ke kiia ana mai o na pu kuniahi a ka enemi malina o na mahele o ka laina e paaia ana e na koa Amerika maluna o ke kahua kaua ma ka hapa komohana a ua pauaiia aku ia e na pu kuniahi mai na papu aku a ua koa Amerika me ka luku nui ia aku o ka enemi, o keia ka hoike i hoopukaia ae ma ka po aku la i hala e ke keena kaua, elike me ka lono i loaa mai ianei mai ke kahua kaua mai a na koa AMerika maloko o Palani. Ua ike a ma ka lono kelekalapa i loaa mai aia maluna o ka mahele o ka laina e paaia ana e na koa Amerika ke kalele nui o na nonoo ana a na Keleniania mamua o na pualikoa o na aupuni juiia e ae a he liilii loa ka holopono o ka likeu kaua me kahi i lilo aku ia lakou ma ke kaua ana.

            Ma ka Poalima aku la i hala ua hoihoi mai na Kelemania i ke kikowaena o ke ki ana i ka lakou mau pu kuniahi maluna o ka mahele a na koa Amerika ma ka akau aku o Tours. Ua kiia aku ua pukuniahi mai na papu aku a na Amerika me ke koikoi o on a poino i hauaia aku ma ka aoao o ka enemi ahiki i ka pio ana o ke kani hou mai o na pu kuniahi a ua Kelemania, ua hoohamau loa ia aku paha a aole paha, aohe mea i ike maopopo ia.

Hoauheeia Aku na Koa Hoomakakiu a ka Enemi

            Ma ka po Poalima ua holepono ke kai ana mai a na koa hoomakakiu Kelemania a komo maloko o ka laina o na eqea ooi hoohihia a na koa Amerika, eia uae, u ike e ia aku a hoauheeia aku lakou.

            Ua hana na koa hoomakakiu Amerika no ka hana ana i na pa uwea ooi hoohihia mai ka po Poalima mai ahiki i ke aumoe ana o ka po aku la i hala me ka hoopilikia ole ia mai.

            Ma ka la aku la i nehinei ua hahana loa me ka homaha ole ke kiaa ana mai o na pu kuniahi mai na papu mai a na Kelemania elike me ka maa mau ia lakou ka ikeia mamu aku, a ua panaiia ak ia ki ana mai a lakou e na pu kuniahi a na koa Amerika me ka pinainai a hikiwawe loa.

            Iloko o ka manawa o ka hakaka ana ma ka la aku la i nehinei ekolu mau koa Amerika i manuheu liilii, ma ka lono i loaa mai ianei mai ke Kenerala Pershing mai ma ka Poaha aku, he ewalu mau koa helewawae i eha mahunehune. Aohe hoike a ke Kenerala Pershing no na koa i eha a i make paha mai keia la mai i loaa mai ianei mai iaia mai.

 

Lawe Limanui ia na Mokupuni Aland e ke Aupuni Suedena

            PETROGRAD, Feb. 25.- E lawe ana i ka manawa kupono loa a Rusia i ike iho ai iaia iho ua hoopioia a ua hiki ole ke kaua hou aku malalo o na kauoha a Kelemania lanakila, ua hooleleia mai lana pualikoa Suedena a lawe aku la i na Mokupuni Aland me ka hoopioia  o na pualikoa Rukini e ku-e aku ana ia lakou malaila.

            He mau mokupuni pili kokoke loa mai lakou i ke aupuni Finland, na ke alawai Skiteth i hookaawale ia lakou mai Finland aku. Ua hookaawaleia lakou mai ke aupuni mai o Suedena e ke kaikuono Aland, he iwakalua-kumamalima mile ke akea. He mau moku puui lakou i onaia e ke aupuni Suedena mamua ahiki i ka hooliloia ana mai ia Rusia malalo o ke kuikahi i ka 1809.

            He lahui Suedena ka hapanui i noho mau maluna o ia mau mokupuni a he aneane iwakalua-kumamalima kaukani ko lakou nui malaila.

            Aia keia mau mokupuni ma ka nuku o ke Kaikuono o Bothnia o ka waiwai o nei mokupuni he kahua kaua ano nui no ke kupale ana iloko o ka wa kaua.

Makaukau o Pelekane e hana i Kekahi Mea no ka Holopono o ke Kaua

            ATLANTIC PORT, Feb. 9- Ua hoea mai ianei mai kekahi awakumoku Pelekane mai ka Ela Reading, ka Haku a lunakanawai kiekie o Beritania Nui a komisins kiekie a elele aupuni kuikawa i Amerika nei. Ma ka po aku la i hala ma kekahi mau olelo ana o ka ae ana mai e hoolahaia e ka Associated Press i hoakaka mai ai oia i ko ka lahui Pelekane ku makaukau mau me ka hoomanawanui me ka nana ole i ka nui o na pilikia ame na hookaumaha e hoea mai ana a e alana aku i kela me keia mea i mea e loaa ai ka hopena kupono wale no i makemake ia no keia kaua weliweli. O ka manaopaa e homau aku i ke kaua ana ahiki i ka loaa ana o ka hopena lanakila na paa loa iloko o na noonoo o ka lahui Pelekane ma kona manawa i haalele aku ai elike no me ia mai mua mai, wahi a kana hoakaka.

Hoomaka Hou ia ke Kaua Maluna o na Rukini

            COPENHAGEN,  Feb. 19- Ua hoomaka hou ia ke kaua mawaena o Kelemania ame Rusia, ua a‘e ae la na pualikoa Kelemania ma kela aoao o ka Muliwai Dvina a ke ka‘i ae la imua me ke kaua ole ia mai, ke emi hope ae la ke koena iho o na pualikoa Rukini, a i ole ke haawipio ae la paha ia lakou.

            Ua ka‘i ae la o Kelemania me ka hoike maopopo mai no o kona hoahui ma ke akea, Austro-Hungary, o ka mea e nanaia aku ma ke ano he mokuahana koikoi loa ua hoohuaia mai ia hopena mawaena o Berlin ame Vienna. Ke hakilo mai la na Aupuni Huiia a peia me u aupuni i komo ole i ke kaua no kekahi mau hoailona e hoike maopopo mai ai i ko Auseturia kahua e ku ai me keia ku-e aku la o na Kelemania i ko lakou makemake ame ka lakou i hoolaha ae ai ma ke akea.

Ke A‘o a ka Nupepa ia Berlin

            He mau la lehulehu aku nei i hala ke a‘o mua ana mai a kekahi nupepa Auseturia ia Kelemania e hoakaka ana i ho Auseturia ku-e i ka hoouka hou ia o ke kaua ma ka hapa hikina, he hana i ku-e i ka makemake o kela ame keia kanaka Ausetura. He olelo hoomaka‘uka‘u no ko Auseturia Hookaawale iaia mai ka hui ana me Kelemania ka i hoolahaia ae a ua hookoikoiia na olelo e hoakaka ana no ka makemake o ka lahuikanaka Auseturia e hanaia ke kuikahi maluhia me Rusia.

            O keia hoomaka hou ia ana o ke kaua e na pualikoa Kelemania ma ke kahua kaua o Rusia Akau ua hoolahaia ae ia e ke kuhina kaua mai Berlin mai, kahi nana ia hoolaha i hoike ae ua a‘e ae la na pualikoa Kelemania ma kela aoao o ka Muliwai Dvina ma ka Poaono, o ke kauoba e nee aku na pualikoa ua haawi ia ae ma ka manawa i pau ai o ka hoomaha ana o ke kaua.

            He lono mai Stockholm mai a i lawe ia mai ka Nupepa Social Demokarata mai, ke hoakaka ana o ke kaua nui mua a na Kelemania e hoouka aku ana e hoopololeiia aku ana ia maluna o na pualikoa Bolsheviki e kiai mai la ma Esthonia, ka aina e kokoke aku ana ia Petrograd:

Kaua na Rukini Mawaena Iho no o Lakau

            LONDON, Feb 19-Me ia ike mai uo i ka hoomaka hou ia aku o ke kaua e Kelemania, i ka nana aku aia ke kalele nui o ka noonoo o na kenerala o ke Aupuni Bolsheviki maluna o ka hoomalu ana i ua haunaele maloko ilio o Rusia a e hoomau aku i ka lakou kaua ana i mea e loaa ai ia lakou ka noho mana ana maluna o ka lahui kanaha Rukini holookoa, in a no e laweia mai ana ia e na Kelemania i a‘e aku Ia i nei manawa ma kela aoao o ka Muliwai Dvina. Me ka nana ole mai i ko lakou poino mai waho aku nei aia no nae lakou ke hoomau la i ke kaua ana mawae na iho o lakou. Ua kukonukeuu loa ko Ruis mahae mamuli o na kaua kuloko, o ke kulana hooponopono aupuni ua huikau a haunaele, a o na hana luku wale mawaena iho o kai lahui ke pahola la ma o a maanei.

            Ma ka loon kelekalapa hope loa mai Petrograd mai ma ka po nei i hoikeia mai ai ka haulepio ana o na pualikoa Polani i na pualikoa a ke aupuni Boisheviki ma kahi kokoke aku i Minsk. Ma keia wahi i haulepio ai ka mahele eono o na pualikoa Polani  me ka nui hewahewa o na ola i poino. Ua oleloia ma ia lono hookahi pualikoa o na Polani i luku holookoaia

 

E lawe ana o Iapana ame Amerika he Mau Keehinahana

            LONDON, Feb. 26.-Ua makaukau o lapana e hooko aku i kekahi hana no ka hoopakele ana i ka Hikina no ke ku-e i na hana i ike ole ia aku a Kelemania maloko o Siberia elike me ka lono kelekalapa i loaa mai ianei mai Harbin mai. Ma ia manawa like ua lawe mua ia e Amerika ka hana e ke‘ake‘a ana i ka hooliloia o ke awakumoku o Vladivostok i kahua hoolulu no na nokuluu Kelemania a i kahua no ua mokukaua on a e hana pu ana me ka Rusia apono mai. O keia lono hope ua loaa mai mai Tokia mai.

            Ua haalele aku ka mokulawehae Amerika no Vladivostok, kahi o ke kuhina Amerika Francis ame na kanaka Amerika e laweia mai ai noluna o ka mokukaua no ka hoopakele ana ia lakou.

            Ua hoike ia mai ma ka leuo kelekalapa mai harbin mai aia na Kepani ma ke kulana e lawe ae ai i kekahi mau keehina e ku-e aku ia Siberia, maluna o ke kahua aia ka hilinai a na aupuni huiia maluna o Japana no ka hoopakele ana i ka maluhiao ka Hikina, a ua lilo kela mau haunaele kuloko ma ka akau o Mongolia i mea hooweliweli aku i ka maluhia o na aupuni ma ka hikina holookoa. O Iapana, ma ka lono mai Harbin mai no ka manawa loihi kona hoomakaukau ana e komo mai iloko o Siberia in a e hoohue mai ana ka haunaele maloko o Rusia i ka hopena e kanaia ai ke kuikahi maluhia kaawale me Kelemania e lilo ai o Rusia i kahua e hoolakoia aku ai ka enemi me na laka ai ame na lako kaua.

            Ikulike me ka lono i hoikeia mai o ka Iapana hana i hoolala ai kono pu @@ ke oki ana i na alanui kaahi e holo ana mawaena o Siberi no ke keakea @@@ aku i ka hana hou ana a na Kelemania i laina hou e lilo ai ia i alanui kaalu e halihali aku ai ka palaoa iloko o Kelemania ma ke alahele aku o Ruisa no keakea pu ana hoi i ka hoohanaia o na awakkumoku ma ka pakipika e na Kelemania no kona mau mokukaua.

 

Maopopo ke Kumu i Nalowale ai Kekahi Mau Moku

            BERLIN. Feb 26.- Ua hoi mai ha mokukaua kokua Wolf i ke awamahope o kona luku ana i na moku ma na Moana Atelanike, Inia ame ka Paki pika. Ma ke ano he makana no ko la kou mau hana koa loa ua hookauia aku e ke Kaiser maluna o na aliimoku ame na ko-lu na kia hao hoohanohano.

            Ua hoomaluia ka mokukaua powa Wolf e ke Kapena Nerger. Ua laweia mai eia 400 mau kolu o na moku a na aupuni huiia ame ka na aupuni i komo ole i ke kaua, mawaena o ia poe lehulehu wale na koa paele Pelekane i la weia mai ma ke ano he mau paaho mai ua mokuahi mai i hoolakoia me na pu. He Mau ukana waiwai nuikekeahi ana o ka lawe pu ana mai.

            Ua hopuia e ka mokukaua wolf kekahi mokukaua Pelekane, ke Turritella, a hoohanaia maloko o ke kaikuono o Aden. Ua halawai mai me keia moku kekahi moku Pelekana i hoolakoia me na pu a ua hoopiholoia ia e kona mau ko-lu ponoi i ka wa i ikeia ai aohe hiki ke holo a pakele.

O ka Emepera Wahine Alexandra ka Moho a Kelemania no ka Nohoalii

            LONDON. Feb 25.- He lono meahou ka i loaa mai ianei ma ke ahiahi loa ana iho o keia la o ke Kenerala Brugevitch ka mea i hookohuia i alihikaua nui e ke Aupuni Bolsheviki no ke pani ana ma kahi o Ensign Krylenko. Mai Berlin mai keia nuhou o ka loaa ana mai, a e hoakaka hou ana ua kukalaia ae e Bruyetvitch kekahi mana hooko a ua kauohaia aku na Rukini apau e kaua ahiki i ka hopena.

            Aia maloko o kekahi lono kelekalapa i na Nupepa Morning Post kekahi mau mea ano nui hou e hoakaka ana no kekahi hana a Kelemania e hoihoi hou ae i ke aupuni moi o Rusia. E hoakaka aua ka lono kelekalapa a ka Nupepa Post o ka Emepera wahine Alexandra ka moho punahele a Kelemania no ka nohoalii o Rusia.

            O ka Emepera Alexandra, ka Czar wahine, o ke kaikamahine oia a Ludwig IV, ke Duke kiekie o Hesse. O ke Da ke kiekie pu no ka kekahi moho no ka nohoalii Rukini.

HOOLAHA KUAI O NA HOOLIMALIMA AUPUNI

Ma ka hora 12 awakea, Poaono, Aperile 13, 1918, ma ka puka komo mamua o ka Hale Kapitala, Honolulu, T. H., malaila e kuaiia aku ai ma ke kuiaia akea, amalalo o ka Pauku 380 o an Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o ka 1915, ka hoolimalima laula i ka aina Aupuni i  hoakakaia malalo iho nei:

            O kela mahele o ka aina Aupuni e waiho la ma ka Ili o Kou, e pili pu la me Waihee, Mokupuni o Maui, nona ka iliaina o 310.69 eka oi aku a emi mau paha.

            Manawa o ka hoolimalima, 15 maka hiki mai June 14, 1918, aku.

            Uku hoolimalima haahaa, $1200 o ka makahiki, e uku mua ia ma ka hapa makahiki.

            Na ka mea e kuai mai ana e uku i ka hoolilo no ka hoolaha ana.

            No na kii palapala aina ame na hoa kaka aku i koe, e noi ae ma ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni, Hale  Kapitala, Honolulu, T. H.

B. G. RIVENBURGH.

Komisina o na Aina Aupuni.

Hanaia ma Honolulu, Feberuari 27, 1918.

6284-Mar. 1, 15, 29.

 

HOOLAHA O KE KUAI O KA HOOLIMALIMA AUPUNI

             Ma ka hora 12 awakea, Poaono. Maraki 30, 1928, ma ka puka komo mamua o ka Hale Kapitala, Honolulu malai‘a e kuaiia aku ai ma ke kudala akea, ma lalo o ka Pauku 380 o ua kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii o 1915, ka hoolimalima laula i ka loko i hoakakaia malalo iho nei:

            Lokoi‘a Aupuni i ikeia ma ka inoa kahakupohaku, e waiho la ma Aiea. Ewa, Oahu, nona ka iliaina o 3.74 eka oi aku a emi mai paha.

            Uku hoolimalima, $100 o ka makahiki.

            Manawa o ka hoolimalima, 10 makahiki mai Maraki 31, 1918. aku.

            Na ka mea kaai mai e uku i na hoolilo o ka hoolaha ana.

            No na kii palapala aina, ame na hoakaka aku i hoi, e noi ae ma ke keena o ke Komisins o na Aina aupuni, Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

 

B. G. RIVENBURGH.

Komisina o na Aina Aupuni.

Hanaia ma Honolulu, Feberuari 26, 1918.

6284-Mar. 1, 15, 29.