Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 10, 8 March 1918 — Page 4

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Robbie Tani
This work is dedicated to:  To my mother Audrey "Eiko" Tani and father Rodney Sandolbal, with unconditional love

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H,  POALIMA, MARAKI 8, 1918.

 

NUPEPA KUOKOA

  SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

 

POALIMA                                                                                                     MARAKI 8, 1918

NOKEAHA I MAKEMAKEIA

AI NA KOKUA ANA?

            Iloko o keia maawa o ke kaua, ua konoia mai na mea apau e haawi i na kokua ana, i wahi e pono ai ko kakou mau pualikoa ma na kahua kaua, e paio ku-e aku me na enemi, aole no ke ake ana i ka hanohano, i ka waiwai ame na waiwaipio o ke kaua aka no ke kinai ana aku i na hana luku wale, na hana pakaha wale, ame na hana hookelakela i hookahuaia iloko o ke aupuni o Kelemania e noho nana maluna o ke ao holookoa.

            Apuni o Amerika Huipuia i keia la. eia na makaainana ke haawi nei i na kokua ana no ke Ke’a Ulaula, a eia maloko nei o keia kulanakauhale ke hana nei ko kakou mau makamaka ili keokeo me ka ikaika maoli, me ka haawi ana elike me ka mea hiki no keia waihona Ke’a Ulaula, me ka manaoio, ma ka loaa ana o na mea kupono i na koa, iloko o keia wa o ke kaua, e mau aku ai ka ikaika o ko lakou paio ana me na enemi, a e komo pu aku ai hoi  kakou I ka paio like ana no ka lanakila o keia kaua ma ko kakou aoao.

            Aole keia kaua e hooukaia mai nei no kekahi lahui hookahi, aka he kaua ia no ka pono o ke ao holookoa, ke kaua i konoia mai ai kela ame keia mea i makee i ka pono, ka oiaio ame ka noho kuokoa ana o ka makaainana, e lanakila maluna o na hana pakaha a luku wale a kekahi mau aupuni, i makee wale no i ko lakou mau manao ma-ua o ka lokoino ame ke aloha ole i ka hoa kanaka.

            No keia kumu, ua konoia mai kakou na makaainana Hawaii-Amerika, o kakou kekahi e haawi i na kokua ana me na manao kui’o, no ko kakou mau koa ma na kahua kaua i keia la e paio mai la me na enemi.  Eia ma keia kulanakauhale ke Ke’a Ulaula a ma ke poo o kela hana kokua o Mr. A. L. Castle, kekahi o na keiki hanau o Hawaii nei, e haawi ana i kona manawa kaawale apau no ka pono o keia hana, me ke kaahele ana mai kekahi wahi a i kekahi, a kakou e hoohewahewa ole ai ke olelo ae, o ko kakou mau hoaloha iwaena o na ili keokeo, kekahi poe e kokua nui nei no ka waihona Ke’a Ulaula.

            Pehea hoi kakou na kanaka Hawaii, ma keia hana e ikeia ai ko kakou makee no ka pono o ka poe e kaua mai nei no kakou, aole o ko kakou noho wale iho no a nana aku i ko kakou mau hoa lahui e haawi ana i na kokua no ka waihona Ke’a Ulaula, no ka mea o kakou pu kekahi e ohi ana i na pomaikai, mamuli o ke kaa ana mai o ka lanakila ma ka aoao o na aupuni, e kaua ku-e aku nei i na hana luku hoomainoino o ka pepehikanaka, kekahi hoi o na hana i ike ole ia maloko o ka moolelo o na aupuni naauao o ka honua nei i keia la.

            No ko kakou mau koa, no na koa o na aupuni e kaua pu nei me Amerika, no na ohana iloko o ka poino o na kanaka i molia aku i ko lakou mau ola no ka noho kuokoa a hoopilikia ole ia mai, no lakou i konoia mai ai kakou e kokua aku ma ka haawi ana elike me ka mea hiki no keia waihona.

            He mau ahahui Hawaii ko kakou e ku nei ma keia kulanakauhale, a ma na mokupuni, no na hana kokua, e laa me ka Ahahui Kaahumanu, ka Ahahui Oiwi o na Wahine, ka Ahahui Kalama, ka Ahahui Poola o na Wahine, a he mau ahahui lehulehu e ae no hoi o na wahine ame na ahahui o na kane; i ka nana aku nae ma na mea oiaio e ikeia nei iloko o keia mau la, aole kekahi o keia mau ahahui, i ku mai imua, a lawe aku i ke kokua ana i ke Ke’a Ulaula, i hana ano nui iloko o keia manawa kupilikii e halawai nei me kakou he alo a he alo; a e alu hoi ma kekahi mau hana maopopo loa no ko kakou makee i’o e kaa ka lanakila o keia kaua ia kakou.

            Eia iloko o na hoomana like ole o kakou ma Hawaii nei, he mau ahahui lehulehu, ano ka manawa o ku okoa mai imua, elike me na hoahanau o ka Ekalesia o Kaukeano e hana mai nei, a hookahua i ua hana kokua iwaena o kakou iho, no ka waihona Ke’a Ulaula, ina paha aole ma ke kokua maoli ana me ke dala, aka ma ka humuhumu ana aku i na lole ame kekahi mau mea e ae e pono ai ko kakou mau pualikoa.

            Iloko o kela ame keia makaainana aloha aina a aloha i kona lahui iho, aole loa e hiki iaia ke hoohewahewa i ka ike ana aku, i ka hana nui i kau iho maluna o kona poohiwi, iloko o keia manawa kupilikii. o ia no ka hana ana aku no ka pono o ka kakou mau pualikoa e kaua mai la no kakou ame ko kakou aina.  Aia lakou iloko o ke ehuehu o ke kaua e noho mai la, aia iloko o na poino ame na popilikia, ame na auwe ana, no ka paio ku-e ana aku no kou pono ame ko’u, pela iho la no anei kakou e kunana wale aku ai, a o ko kakou mau pono ame ko kakou mau hauoli wale no ka kakou e nana ai?

            Me ke kanalua ole no nae ke olelo ae, he heluna nui no iwaena o kakou na kanaka Hawaii i  haawi ae i na kokua ana no ka waihona Ke’a Ulaula ma ke ano malu imua o ka poe i hoea aku imua o lakou e noi ai i na kokua ana no keia waihona, o ka ke Kuokoa e kono okoa aku nei ia kakou na Hawaii, e hookakuaia ka hana Ke’a Ulaula iloko o ko kakou mau ahahui, a e ku okoa mai imua, a hoike ma ka hana, i ko kakou makee i’o i ka pono, o na koa i molia aku i ko lakou mau ola no kakou ame ko kakou mau ohana.

            Me ka hauoli keia pepa ke olelo ae, i ke ku okoa ana mai o na wahine o Waimea, Kauai, a kukulu i ahahui no lakou ma ka inoa ka Ahahui Ke’a Ulaula o na Makuahine Hawaii o Waimea; owai hou ae ua mau makuahine o na Hawaii ma kekahi mau apana e ae apuni keia Teritore e ku mai imua no keia hana kilakila a hanohano loa e haaheo ai keia lahui kanaka?

            Ua kaulana kakou na kanaka Hawaii i ka lokomaikai, ka oluolu ame ka hookipa, e kakali anei kakou a kahea okoa ia aku?  Ano ka manawa e hoikeike ae ai i ko kakou ana oiaia maoli, ma ka hana, aole hoi ma ka olelo.

            Ua makaukau ke Kuokoa nei, e lawe mai i na kokua manawalea apau a na Hawaii o na kuaaina, ina aia ka manao aloha a makee iloko o lakou no keia waihona Ke’a Ulaula, no ka pono o ko kakou mau koa, a e hoopuka mau ia aku hoi ko lakou mau inoa ame ka lakou mau kokua ma na kolamu nei o keia pepa i kela ame keia pule, a na makou e hoihoi aku i ke keena poo o ke Ke’a Ulaula ma keia kulanakauhale, a e loaa aku no na likiki a mau pepa hooia lala paha mai ke keena poo aku o ke Ke’a Ulaula maanei.

            Ina he mau manao kanalua kekahi, a maopopo ole paha no ke Ke’a Ulaula, ua hamama mau ke keena o ke Kuokoa, no kela ame keia e hele mai ai e ninau a e haawiia aku no na hoakaka piha ana me ke hauoli mai keia keena aku.

            E oki i ka pepa hooia malalo iho nei, a e hoouna mai i keia pepa, e hoikeia aku no ka loaa ana mai o na kokua apau i ke akea; a ke Kuokoa e manaoio nei, aole e hoea aku ana keia noi no kekahi hana pookela loa, ma na pepeiao kuli.

 

 

I KA NUPEPA KUOKOA

Honolulu

Ke hoouna aku nei au i ka’u kokua no ke

Ke’a Ulaula nona ka huina o $................

Inoa……………………

Wahi noho……………………….

 

 

           

            E oki i ka pepa hooia maluna ae a hoouna mai i keia keena, me ka hoikeia aku o ka inoa o ka poe na lakou I hoouna mai na kokua no ke Ke’a Ulaula I keia pepa, ma na kolamu o ke Kuokoa nei.

 

EIA KA HOOKAPU WAIONA

MA KA IPUKA O HAWAII

 

            Oiaia e kau mau aku ana ko kakou mau maka o ka hoea mai o kekahi hoike mai Wakinekona mai, e pili ana i ka ninau hookapu waiona, ua hoea i’o mai la ia ma ka lono kelekalapa o ka Poaono aku nei i hala, e hoike ana i ke kakauinoa ana aku la o ka Peresidena Wilson, i ke kuahaua, e hoolilo ana i ka Mokupuni o Oahu nei i mokupuni maloo; aia nae a hoea maoli mai ua kuahaua la ia kakou, a haawiia mai hoi ke kauoha i ka oihana koa, a i na luna oihana federala maanei nei, ia wa auanei e ike ai kakou he maka a he maka, i ke kaiehuia aku o ka Moi Alekohola mai Oahu aku nei.

            Aia a hoea i’o mai ke kuahaua a ka Peresidena Wilson i Hawaii nei, e hookapu ana i ka waiona ma ka Mokupuni o Oahu nei, a lawe ae ka oihana koa ame na luna oihana federala, i ka mana o ka hooko ana aku i kela kuahaua, ia manawa auanei e panikuia ai na hale inurama, na hale kukaa ame na wahi kuai waiona apau maanei nei, a keia pepa e manao nei, o ka hoea ana mai ia i ka nalohia ana aku o ka waiona mai kela mau hale aku, me ka nana ole no ka hopena o ka ninau waiona, ina e hapai hou ia mai ana ma Hawaii nei, mahope aku o ka pau ana o keia kaua.

            Me ke kanalua ole no hoi ke olelo ae, he manawa pokole wale no mahope iho o keia kuahaua hookapu waiona a ka Peresidena Wilson, e ukali mai ana ke kanawai hookapu waiona no ke Teritore holookoa, no ka mea ua hoihoi ae na komite o ke senate ame ka hale o na lunamakaainana i ka laua hoike, e apono ana i ka bila hookapu waiona o Hawaii nei, he hookahi wale no mea kakali aku, o ia no ke koho ana a na hale a elua, i ka wa e hapaiia mai ai no ka noonoo ana i ua bila nei.

            E hoea i’o mai ana ka hokapu waiona ma Hawaii nei, e paa ana ka hale hana bia, ka hale hana sake ame na wahi kaomi waina, a e hooneleia ana he heluna nui o ka poe iloko o ka oihana kuai waiona me na hana e pono ai lakou elike me ka lakou e hopohopo nei; aole loa ia he kumu e ku malie ai kela mau hale, a e noho hana ole ai na limahana, aka e hoolilo koke aku ia mau hale ma na oihana e ae, a e hookomo aku i na limahana ma ia mau hana, he mea oiaio, e hooiia ae ana na hopena maikai e loaa ana i ka poe e lawelawe ana i na oihana hou, ame na limahana hoi noho hana mua malalo o ka oihana kuai waiona.

            He hookahi nae mea maopopo loa ma ka hookapuia mai o ka waiona ma Hawaii nei, o ia no ke emi mai o na hana karaima, ka noho auwe ana iwaena o kekahi poe ohana, ame na ano he nui i kamaaina ia kakou, i oili mai ma o ka waiona la, a ma ko lakou mau makalua e paniia aku ana e ka noho oluolu ana, ka holomua ame ka hoomaikai iloko o na makaainana o keia Teritore.

            Aole ana no paha e nele ka hanaia mai me ke kuaiia mai o ka waiona ma ke ano malu loa, aole ia he hana malihini ia kakou, no ka mea eia no ke ha’iha’i a ke ku-e mau ia nei ke kanawai i na la apau, oiai ua hokuu laula ia ka waiona; eia nae, e lilo ana i hana maalahi loa ka hookolo ana aku i na punana o na wahi kuai waiona, a o ka hopena o ka poe e hoao ana e ku-e aku i ka mana o ke aupuni o Amerika ma ka ninau waiona, e auamo auanei lakou i na ko’iko’i apau o na hoopa’i kanono a ke kanawai i hoakaka mai ai, i oi pakela aku i na hoopa’i malalo o ko kakou mau kanawai.

            Aole kakou i ike aku i keia manawa i ka hopena e pahola mai ana maluna o kakou ma o keia hookapuia ana mai la o ka waiona, aole no nae kakou e hookewahewa ana ma na ouli maopopo a kakou e hewa ole ai ke olelo ae, o na mea maikai wale no ke oili mai ana, i ka wa e nalohia aku ai ka waiona.

 

Nuhou

Kuloko

 

            Eia na haumana o na kula ke kuai nei i na poo hoomakaulii’me ua poo kaua, no ke kokua ana i ke aupuni.

 

            E hoomanawanui mai no e na maka maka no na palapala i hoounaia mai i keia keena, a loaa kahi kaawale o ka pepa, alaila hoopukaia aku.

            Ua haalele mai i keia ola ana o Mrs. Libela Kaiminoonoo, kekahi o na kamaaina o ka “Makani Kailialoha,” ma Hauauma, Oahu, ma ka Poakolu, Maraki 13, 1918.

 

            Mahope mai nei o ke kau paa ia ana o ke kumukuai o ka i’a e kuaiia ai ma ka paona, he uuku loa ka i’a e loaa mau mai nei i ka makeke i keia manawa.

 

            Ma na mea I hoomaopopoia, aole he loihi loa o ka manawa e kakali aku ai, alaila e kaheaia mai ana ko Hawaii nei poe e komo koke aku iloko o ka oihana koa.

 

            Eia no ke nanaia mai nei na ano kupono o na kanaka opio no ke komo iloko o ka oihana koa, a he nui o ka poe i kauia ma ka papa eha i hoololio ia a i ka papa elua i keia manawa.

 

Mai keia manawa aku, aole e hiki i kekahi mea ke kuni i ke eke kopaa holookoa, a eke palaoa paha, aka ke kuaiia nei ke kopaa ma ka elima paona ke kiekie, a ma ka hapa hoi ke eke palaoa.

 

He o ia mau ka a o ka pele ma Hilo iloko o keia mau la, me ka nui o ka poe makaikai o ka hoea ana aku no ka luapele ma Halemaumau, no ka ike kumaka ana i kekahi mau hiona ku i ka nani o ka pele.

 

No ka ikaika loa o ka pa ana o ka makani mauka ae nei o ka nuku o ka pali o Nuuanu, i puhiia ai ka hale o ke kaa otomobile o Mr. W. H. Hutton, ma ka auwina la o ka Poaha aku nei o ka pule i hala.

No ka hoopuka ana o kekahi mea malama hale inurama i na olelo hoinoino i na koa Amerika, a i ke aupuni hoi, no ka hookapuia o ka waiona, i paa ae ai oia i ka hopuia, ma ke ahiahi o ka Poalua nei, a noho ana i ka halewai.

 

            Maloko o ka aha hoomalu ma ke kakahiaka o ka Poalima aku nei i hala, i kunia mai ai ka hoopa’i o kanalima dala maluna o John Miau, no kona lawe ana i ka ipuolelo mai kekahi wahine Pukiki mai e huna, eia mae ua kuai hoolilo ia aku keia ipuolelo eia ia ha’i.

 

            No ka hoikeike ana aku imua o ka lehulehu i ke kumukuai o ka paona no kela ame keia wahi e kuaiia nei o ka pipi ma ka makeke, ua kauia ae ka papa o na kumukuai i keia wa, e hiik ole mai i ka poe o na makeke kuai pipi e hoopii loa mai i ke kumukuai o ka pipi.

 

            I kulike ai me kekahi lono kelekalapa o ka loaa ana mai i keia kulanakauhale i ka nupepa Star Bulletin, ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, o ka inoa o ka Lunakanawai Watson ia, e hooikaikaia mai la e kona mau hoaloha ma Wakinekona, e lilo i Kiaaina no Hawaii nei.

 

            Ma ka Ventura o ke ahiahi Poalua nei i haalele iho ai o Signaller Tom Skeyhill, kela koa makapo kakaolelo, nana i haawi ae i na haiolelo maloko o keia kulanakauhale, a loaa ka umi kaukani dala no ke Ke’a Ulaula, me kona mau hoa, ma ka lakou huakai i Amerika.

 

            Maloko o kekahi halekuai e kokoko ana i ka Halema’i Moiwahine, i loaa aku ai i ka Ilamuku Amerika he iwakalua kumamaha mau kini opiuma, i hiki aku ka waiwaiio ma kahi o ka elima kaukani dala, a he ekolu poe i paa ae i ka hopuia, ma ke ano o lakou ka poe i kuleana i kela opiuma.

 

            No ka hewa apuhi i ke aupuni, ma ka ohi ana i na dala mai ka poe aku e makemake ana e holo no Amerika, me ka uku ole i ko lakou mau ukumoku, i lawaia ae ai he hoopii, e ku e ana ia Keven, Lopez ame Walter Stewart, o ka inoa hope, he kuene elua oia noluna o ka mokuahi Peresidena.

 

            Ma ka po o ka Poalua nei a ao ae ka Poakolu, i powa ia ae ae he kalaiwakaa Pake, ma ke alanui Alamoana, me ka lilo aku o kona kaa ame kana mau dala i ka poe powa, a wahi a kela Pake, ma kona manao he poe Pilipino ka poe na lakou oia i powa, me ka paa ana ae nae o kekahi poe I na hopuia malalo o na kumu hoohuoi.

 

E HELE MAI E IKE IA’U.

 

            I na kini kuleana aina o ka I’a Hamau Leo o Ewa.  Ua kuekaa iho nei au, i na buke apau oloko o ke keena Kakaukope o ke Aupuni, e pili ana i na kuleana aina iloko o na Apana o Ewa, Honouliluli, Hoaeae, Waipio, Waiau, Waiawa, Mananaiki, Kalauao, Aiea, ahiki i Halwa, a ua makaukau au e hoike aku i na pohihihi apau o ia mau kuleana.  E hele mai e ike ia’u, e loaa no au nia ko’u keena, Alanui Kalepa, ma ka papahele hookahi me ka Loio Lorrin Andrews, makai iho o ka haleleka, Honolulu, a i ole ma ke keena Kakaukope o ke aupuni.

KALE HAPAKINI,

            Ke Kukini Imi i na Aina Pohihihi.

 

 

Nuhou

Kuwaho

 

            AMSTERDAM, Mar. 4—Ua make maloko o Vienna ke Keikialii Mirko, ka lua o na kekikane a ka Moi Kuewa Nicholas o Montenegro, no ka ma’i numonia, elike me ka nuhou i loaa mai ianei.

 

            WASHINGTON. Mar. 4—He hoolaha ka i hoopukaia ae e ke keena kaua i keia la no kekahi kii no ke kukulu ana i kekahi kahua no na pu kuniahi nunui maloko o Palani nona na hoolilo he $25,000,000.  E komo pu ana maloko o keia na hale hoahu ukana, 100 mau halehana ame na hale hoahu pauda ame na mikini, a no na lako mea hana nona na hoolilo $5,000,000

 

SHANGHAI, Mar. 4—Ma ka lono nuhou i loaa mai ianei ua hoea aku la i ka okana aina o Shantung ka ma’i luku numonia, a he eha poe i make ma Tsinaufu.  Aia na kumu mikanele kauka ke hakaka mai la me ka maka’u ole no ke kinai ana i ka laha loa ae o ia ma’i.

 

            MANILA, Mar. 4.—Ua kakauinoaia e ke Kiaaina Harrison i keia la ka bila no na moku kalepa ame kekahi haawina dala o $6,000,000 ma ke gula no ke kuai ana i mau moku.

 

            WASHINGTON, Mar. 5.—He lono ka i loaa mai i ke Kakauolelo Lansing i keia la no ka hoikeia ana aku o ke Kuhina Nui Rumania e ke Kauna Czernin, ke kuhina nui Auseturia, e kauaia aku ana ia aupuni ahiki i kona hiolo ana koe wale no a haawipio mai o Rumauia i ke koi a Auseturia.  Ua ae o Auseturia ina e ae mai ana o Rumania e haawi mai ia Auseturia i ka okana aina o Dobrudja a e apono mai ana i ka “hooponopono hou ia o kona mau mokuna aina.

 

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI

I FEBERUARI 2, 1918.

 

Aloa, Mrs Keahi                                                                      Kauakahi,Miss

Api, Miss Christina                                                                   Julia

Daili, Mr David                                                                       Kaiwiaea, Mr E K

Hao, Mr Simeon K                                                                  Kauhane, Mrs. Sara

Heleloa, Mr Willie                                                                   Kauakahi, Miss

Holi, Nani                                                                                 Julia

Hooko, Miss Helen                                                                 Kaiwiaea, Mr E K

Humeku, Mr                                                                            Kauwe, Mr A

Iokea, Alfred K                                                                      Kealakai, Miss

Kaai, Mr Inea (2)                                                                      Mary

Kaai, Mr Keake                                                                       Kealoha, Mrs Wil-

Kaauwai, Mr P K                                                                      liam

Kaelemakule, J                                                                        Keanu, Mr Moku

Kaona, Mas John                                                                    Keawe, Haliaka

Kaeo, Mr David                                                                      Kekoa, Mrs Lucy

Kahiapo, Mrs Kaai-                                                                   (2)

     hue                                                                                     Keano, Mr

Kahelemauna, Mrs                                                                  Kekela, Mr E

     Emily                                                                                  Kekuhi, Joel K

Kahiko, Mr                                                                              Kia, Mrs Elizabeth

Kahuakailoa, Chas.                                                                 Kikala, Mrs Rose

Kaimi, Miss Lizzie                                                                  Kolo, Mrs Rebecca

Kakalia, Mr John                                                                     Kualii, Mrs Agatha

Kaku, Mas. James                                                                     William

Kalahikiole, Mrs                                                                      Kualii, William

Kalani, Mr Henry                                                                    Kulaia, Mrs Lydia

Kalanihuia, Mr.                                                                       Kupihea, Lucy

     Alex.                                                                                  Liwai, Mrs Kalei

Kaleohanoi, Louisa                                                                 Lono, Miss Flora

Kalino, Miss Esther                                                                 Maia, Mr & Mrs

Kaluna, Mrs.                                                                           Maikai, Mr David

Kamai, Miss Eliza                                                                   Makalita

Kamakea, Mrs An-                                                                  Malia Mr Bernard

     nie                                                                                      Maluwaikee

Kanao, Mr Frank                                                                     Mokaile, Miss K R

Kanani, Mr John                                                                     Moae, Miss Kelilo

Kanekoa, Mrs Mary                                                                Naeha, Mr Moses

Kaninau, Keawe                                                                     Napolia, K

Kanoa, Lily                                                                             Opunui, Mr E S

Kaopuiki, Mr Jack-                                                                 Pa, Mrs Sam

     son                                                                                      Pinehaka, G W

Kapai, Mrs                                                                              Pumanu, D K

Kauhane, Mrs Sarah                                                                Uaia, Mr Moses

Kauwe, Mr A                                                                                                 

 

HOPUIA NO KA HOOPA-HU I’A.

 

            Mamuli o ka hoopa-hu ana i ka i’a me ke kiana pauda, ma ke Sabati aku la i hala, i hopuia ae ai he eono poe o Honolulu nei, e ka Makai W. M. Perry o Waianae.

            Ma ka olelo a ka Makai W. M. Perry, ka mea nana i hopu i kela poe no ka hoopa-hu i’a, ua loaa aku lakou iaia e ohi ana i na i’a maloko o ke kai, ma kahi kokoke i kona hale ma Waianae.

            He eono ka nui o kela poe hoopa-hu i’a i laweia mai no ka halewai, a wahi a kela poe, aole i maopopo ia lakou o ka mea a lakou i hana aku ai, ua ku-e i ke kanawai.

            O ko lakou mau inoa oia o H. S. Canario, J. Woolaway, E. B. Keef, V. Tinker, O. N. Anderson ame C. F. Wikander.

            O ka pahu i’a keia o ke kaa ana aku malalo o ka malu o ke kanaka o ke aupuni, ua hoihoi loa ia ae ma ke ahiahi o kela Sabati maloko o ka hale hau o ka Hawaiian Electric, ma ke ano he hoike nui i no ka pili e ka poe i hopuia, i ka hewa.

 

HANAU HE BEBE 0 11 PAONA.

            E lilo ana i mea hoohauoli aku i ka manao o na hoaloha lehulehu o Mrs. Louisa Kukahoe Beaszley, ke heluhelu iho i keia meahou, no ka hanau ana mai he bebe kaikamahine mai iaia mai nona ke kaumaha o umi-kumamakahi paona, ma ka la 26 aku nei o ka mahina o Feberuari.

            O Mr. George A. Beaszley ka mea malama a kiai i ka hale ipukukui ma Makapuu, a ua noho pu oia me kana wahine malaila no kekahi manawa loihi, a ma ka la i hoikeia ae nei maluna i hanau mai ai ka laua bebe, he kaikamahine, a ua kaapaia aku kona inoa o Miss Violer Kiope Beaszley.

            He maikai ke ola kino o ka bebe, pela no me ke ola kino o ka makuahine.

 

HOPUIA HE KUENE NO KA HOO

PAE OPIUMA.

 

            Ma ka po o ka Poaha o ka pule aku nei i hala, mamuli o ka hoao ana e hoopae mai i ka opiuma iuka nei a kuai aku i kekahi mau Pake, i paa ae ai o J. J. Richards, he kuene noluna o ka mokuahi Shinyo Maru i ka hopuia, aka nae, mamuli o ka loaa ana he mea nana e bona iaia, i hookuu hou ia aku ai, a huli hoi pu aku la me kona mokuahi, aia a hoea hou mai alaila hooloheia kona hihia.

            Oiai ka mokuahi e pili ana ma ka uwapo, he mau manawa lehulehu ka kela kuene o ka lele ana mai iuka nei o ka aina, mo ka maopopo ole nae, ina paha he opiuma kekahi ana e hele pu ana ma ia mau manawa.

            Ma ke ahiahi ana iho nae, iaia i lele hou mai ai iluna o ka uwapo, a hele mai la no kahi a ke kiai o ka oihana kukeawa e ku aku ana, ua ike mai la o Mr. A. E. Mitchell i kekahi mea ana i hoohuoi ai aia maluna o ke kino o kela kuene, ia manawa i kauoha aku ai oia no ka huliia o kona kino, a he oiaio, ua loaa aku la na kini opiuma ua hunaia iloko o kona lole.

            Aole he hana hou aku ma ka aoao o ke kanaka o ka oihana kekeawa, o ka hopu wale aku no iaia, a laweia aku no ka hoopaa ana maloko o ka halewai, aka ma ka Poalima ae nae, ua hookuuia mai la oia, ma o ka loaa ana o ka mea nana e bona iaia ahiki i ka wa e hooloheia ai kona hihia.

            Ua lilo ka paa ana o kela kuene i ka hopuia, i mea e hookaumahaia ai kona mau hoaloha, no ka mea ua kamaaina loa oia i ka poe o ka oihana kukeawa, o ka lakou wale no nae i minamina ai, o ia ka ae ana o kela kuene e lawelawe i ka hana, e hookomo aku ai iaia iloko o ka poino.

            Ma ka olelo a kela kuene, ua aelike oia me kekahi mau Pake, no kona lawe aku e haawi i na kini opiuma ia laua, a ua loaa mai hoi he eono haneri dala iaia ma ke gula, pela iho la i komo aku ai oia iloko o ka poino.

 

HOEMIIA KA UKU NO MEA

HOIKEIKE.

---

            I wahi e hoopilikia ole ia aku ai ka poe he mau mea hoikeike ka lakou no ka hoikeike fea o ke Teritore e hoea mai ana iloko o ka mahina ae nei o Iune, ua hooholo ae na hui kaaahi apau o Oahu nei, e hoemi mai i ka ukukaa o na mea apau i manaoia no kela hoikeike a i ka hapalua o ka uku e kaki ia nei i keia manawa.

            O ka hui mokuahi holo pili aina kekahi i loaa ia manao hookahi, a ina e ae mai ana ka Papa a na Moku, e kapaeia ke kaki maamau e kauia nei no ka ukumoku o na ukana, alaila e ukali like aku ana ka hui mokuahi, ma ka hoemi ana i ka ukumoku a na ukana apau e hoounaia mai ana no kela hoikeike fea.

            Ma ka manawa e hoounaia mai ai o na holoholona, a mau waiwai e ae paha o kela ame keia ano maluna o ke kaaahi a mokuahi paha, e uku ana ka poe na lakou ia mau waiwai i ka ukukaa a ukumoku piha, aka i ka wa e pau ai ka hoikeike, a hoihoi hou ia aku kela mau waiwai no ko lakou mau wahi i laweia mai ai, aole e kakiia ana ka ukukaa a ukumoku paha, ma o ka loaa ana aku he palapala hooia mai ke kakauolelo aku a ke komisina fea, e hoakaka ana, he mau mea kela i komo mai iloko o ka hoikeike fea o ke Teritore.

 

            I ka manawa i loaa mai ai ka lono i Honolulu nei, no ke kakauinoa ana o ka Peresidena Wilson, i ke kuahaua no ka hookapu ana i ka waiona ma Oahu nei, ua hoike okoa ae kekahi mau hui oihana o keia kulanakauhale, i ko lakou piha i ka hauoli, mamuli o ka hoopakeleia ana o kekahi poe kanaka hana, mai ka lu wale ana i ka lakou mau dala, no ka waiona.

 

He Pu-a Anei

No ka Aakoko

                                 

“Berry Picture

Tells a Story”

 

            O ka haalulu me ka hu’i o ke aakoko mai na puupaa nawaliwali mai no ia.  E loaa koke auanei i ka poe i hookaumahaia me ka hu’i o na aalolo, ka hu’i o ka rumatika, ka ma’i nalulu ka hoolaia me kekahi laau puupaa maikai loa.  Ina he loaa oe i ka ma’i haalulu, me ka nalulu, ke kua eha, ke poniuniu, me ka eha konikoni, a hoao i na Hussle Kuahaneenee Puupaa a Doan.  He mau huaale lakou no ka hoola ana i na puupaa nawaliwali, me ka loaa o na pomaikai i na kaukani o ka poe ma’i o keia ano.

            “Ke lolo mai kou kua—E hoomanao i ka inoa.”  Mai pono noi wale aku no i na laau no ka puupaa—E noi maopono aku no na Huaale Kuahaneenee Puupaa a Doan, a mail awe i laau e ae.  Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau ame ka poe malama halekuai, a i ole, e hoounaia aku no ma ke ekeleka ke loaa mua mai ke kumukuai e ka Hollister Drug Co., na akena no ka Paeaina Hawaii.---Hoolaha.

 

HOOPAAIA NA INOA O NA LAHUI

ENEMI.

 

            Ma ka Poakahi nei ka hoomaka ana e hoopaaia na inoa o na Kelemania apau ma na wahi apau o ke Teritore o Hawaii no ka hana hou ana i ka papainoa piha o na Kelemania apau no ke pani ana ma kahi o ka papainoa i piha pono ole i hanaia mai ka manawa mai o ko Amerika komo ana aku i ke kaua.

            E hoomaka ana mai ka Poakahi ahiki i ka pau ana o hookahi pule, o na Kelemania apau he 250 ka nui ma na wahi a pau o ke Teritore ke koiia aku ana o hoolako ae i ke aupuni me kekahi mau hoakaka e mau moolelo paha e pili ana ia lakou e hiki ai i na luna aupuni federala ke huli aku ia lakou a i malamaia ai hoi kekahi moolelo hoomanao oiaio a pololei loa no lakou no ka wa e makemakeia ae ai.  Ma ka hora 9 a.m. o ke kakahiaka Poakahi nei i hoomakaia ai ia hana hoopaainoa ma na haleleka maloko o na kaona apau o ke Teritore e hanaia ai ia hana.

Hoopuka i Mau Pepa Hou

            Ma keia hana hoopaainoa o na kii i pa’iia kekahi hana i koiia mai, ke kuni ana me na manamaualima ame na hoakaka piha no na ano apau no kela ame keia mea pakahi.  Ua kauohaia kela ame keia mea e hoopaa ana i ka inoa e hoea ae imua o na luna hoopaainoa mawaena o ka la umi ame ka umi-kumamalima a mahope iho o kona hopaa ana i ka inoa ia wa e loaa mai ai he pepa hou, a malalo o ia pepa e ikeia ai oia a e hoopaaia ana no ka manawa o ke kaua.

            O ke poo ma keia hana no ka hoopaa ana in a inoa o na Kelemania apau maloko o ke Teritore oia o William Peterson, ke kokua lunaleka nui ma Honolulu, a na lunaleka ma na wahi apau o ke Teritore kona mau kokua ma ka hana.

            No ke kokua ana i ka hana a na lunaleka ma na wahi apau o ke Teritore o na makai nui, ke hui pu mai ana me lakou.  Ua hoike mua ia aku in a Kelomania apau maloko o kela ame keia kalana a ina no ka hele ole ae o kekahi o na Kelemania e hoopaa i ko lakou mau inoa mahope iho o ko lakou hoikeia ana aku he hoopa’i koikoi ke kauia aku ana maluna o ka mea a mau mea hookuli.

 

KOMOIA KA HOKELE COLONIAL

E KEKAHI MEA AIHUE.

 

            Ma ke ahiahi o ka Poalua nei oiai na malihini e ai ana i ko lakou aina ahiahi, ua komo aku la kekahi mea lima huluhulu maka’u ole iloko o na rumi o ka Hokele Colonial no ka huli ana i na waiwai a na malihini maloko o ia mau rumi, me kona ike aku no i ka moe mai o kekahi wahine ma’i iluna o ka moe, aohe nae he maka’u ae.

            O ka rumi mua a nei piko pau iole o ke komo ana, elike me na mea i hoomaopopoia, oia ka rumi e moe ana o kekahi wahine haole ma’i o Mrs. Linklatter ka inoa, a no kona nawaliwali loa ua hiki ole iaia ke haalele i kona moe, a maloko o ia rumi i pau ai na ume o ka pahuku i ka hukihukiia a kuekaaua na mea liilii oloko no ka huli i ke dala.

            No ka nawaliwali a hui pu paha me ka makau o Mrs. Linklatter, ua hiki ole iaia ke uwa a ke kahea mai i ka poe e ae oloko e ai ana, eia nae, o na ouli ame ka helehelena o ka mea aihue ua paanaau loa ka iaia.

            Mai ka rumi aku o ka wahine ma’i i hele aku ai ka mea aihue a komo aku la i kekahi mau rumi okoa aku, a iloko o ka rumi o Mrs. Fox i loaa aku ai iaia he eha dala me kekahi mau keneka oi, a mahope iho ke komo ana aku i ka rumi o Mrs. Mackay a pau na mea oloko o ia rumi i ke kuekaaia.

            I ka pau ana o na rumi o na wahine ekolu i ka huliia ua hele aku la ka ke kolohe noloko o na rumi e noho ana o na kane haole malihini wahine ole o ka hokele.  Ua pau loa na rumi o nei hale i ke komo ame ka huliia, ua huliia na lole apau ame na ume a hoomokakiia iho iluna o ka papahele, a ma ka moolelo na mea i lilo iaia, me he mea la ma ke dala no kana mea makemake o ka huli ana, o na dala eha a Mrs. Fox wale no na dala mahuahua i loaa iaia.

            Ua loihi ka manawa i hala in a malihini maluna o ke pakaukau aina, a elike me ka loihi o ko lakou kaawale ana mai na rumi aku o lakou ua loaa loa i ka mea aihue he manawa loihi e noke ai i ka huli a i ke kuekaa ahiki i ka pau ana o kona makemake.

            He hapaha hora i hala ae o ka hora ehiku i haalele ai na malihini i ka papa aina a hoi nui ae la noloko o ko lakou mau rumi, a mamua o ka hiki ana ia Mrs. Linklatter, ka wahine haole, ma’i ke hoike aku ia lakou, a mamua hoi o ka pau ana o ka lakou ai ana, ua puehu mua aku ka manu o ka hulu wale no ke mokaki ana.

            O keia komoia ana e aihue o ka Hokele Colonial o kekahi hana koa loa ia i hanaia e kekahi piko pau iole, a he ano like no hoi keia aihueia ana me ka aihue ia ana o ka Hokele Halekulani ma Waikiki ame ka hale hui Moehizuki o na Kepani.

 

TOKIO, Mar. 4.—Ua hopuia a hoopiholoia e ka moku Kelemani Wolf i hololiia ae i mokukaua ka mokuahi Kepani Hitachi Maru maloko o ka Moana Inia.  Ua noho ke Kapena Tominaga maluna o ka moku ahiki i ka holoaia pu ana mahope o ka hora hookahi o ka lana ana a mahope hoi o ke topidoia ana.