Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 11, 15 March 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA KA Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA KA Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

t — t . . I Ua lioolaunaia aku la oia mahope īho e ke ' i na kamaliiwahine apau eHma, a oiai lakou e kamaiiio like ana, emi hope aku la ke kupunawahine.aloko aku o ka rumi a ka Moi Seleha e noho ana, a malaila i hoakaka mai ai ka moi i ka haulehia ana o ka tnoi ppio o Peresia i.ke aio.ha i ke kaikamahine a ka Moi o Saman l adhla,' mamuli o "konā : , hoakaka ana aku i ka (i'i o ua kaikama'hine 'alii la, a no ia : lohe ana a ka-moi opio i-kana mau olelo o ke aku i ka makuahine i komohia ai ke- aloha i ka moi dpio, ao ke kumu hbix> ko laua hoea like : ana mai. ■! A oiai ma ka' olelo ana ae ma ka'mea pololei; aole o ka Moi Seleha ke kuhiu' ō ko ka Moi o Peresia haiilehia ana i ke aloha. <eia nae ua ahewa loa ka moiwahine makuahine i ka Moi Se!eha no ke kamailio ana me ka makaala ōle no ka mea e pili ana i ke Kanialiiwahine Giohare, a lohe aiia ka moi opio o Peresia no k'ona u'i, ame ka manāo'ana oiia e hoorhare ia laua, ina no ka ae mai o ka Moi o Samanadala. • ''Ua hiki ole e huikalaiā aku kou mahāoi," wahi a ka makuahine i ka Moi Seleha; "hiki ānei ia oe ke manaolana iho e ae mai ana ka Moi o Samanādala i kou manao me ia ike maopopo no ou i kona māu ano paakiki, huhu, lapu- . Wale a pela aku ? ' ' ' "Ua ike oe i kona manao, aole onā hoihoi ia oe; aole wahi manao aloha a hoomāikai iki oloko ona nou mamua o kekahi mau alii e ae; nou, ua hoike maopopo mai oia i kona hopwahawaha. I 'IHe makemake anei oe e kipakuia niai ke hele aku oe . imua ona me ka hoohilahila £>u ia inai ?" | 4, E ka madame, kuu makuahine aloha," i pane aku ai ke keiki, "ua ha'i liiua aku nei hoi au ia oe aole o'u makemake e lohe ka moi opio, ko moopuna, i kahi mea e pili ana i ke Kamaliiwahinē Giohare ma ka manawa a'u o ke kamailio ana akii i kuu'kaikiiahinē. ! "O ka'u i o kuu kaikuahiiie hookahi wale na keiohe iā niea, eia ka, e lohe mai ana no ka nioi opio. 1 kāmailio aku hoi au i kuu kaikuahine no ia mea no kō maua manao ua h'iamoe loā ia la hoi oia, eia ka, he moe hoololo wale iho n'o kana, mamuli kumu i pau loa ai ka mauā tnāu olelo i ka loheia. j u Aka ua hanaia ka hewa; o ka kaua mea wale nō e hooftianao iho ai ua piha loā oia i ke aloha' a e make āna oia, ina e hiki ole aiia ia kaua ke hana i kāhi mea e lilo mai ai ke Kāmaliiwahine Gibhare ia kaiia nōna, ma~ ke ano hea la ■ kaua e hāna aku āi, e ppno' nae ia'kaua e hana aku i kahi mt*a. , • • ' _ j "Ma kō'u maiiāo iho, oiai, na'u- i imi i ke kumu 'o keia he mea pono ia r u ke hoao elike me ka hiki ia'u ke' hana, oiai ua kau mai maluna o'u ke koikoi o ia hana. i "Ke manaolanā nei au, e e apono mai ana no oē i ka'u ōlelo hō'oholo, oiā hoi, e hele kino aku no au imua 6 ka Moi SamanadaVa ā.haawi aku i kekahi maii mea makamae loa ā ! kaua,-irna ke ano he makana iaia, a noi aku e haawi mai r ke'Kamaliiwāhine Giohare i wahine na k.a Moi: 0 3?eresiā, ko moopunakane. . I "Kē lana loa nei kuu manao aole oia e mai anā i t kā'ii noi, e ike kōke mai aiia oia he moi no Peresia ke* |tane a kanā kaikamahine e mare mai ai, a e haawi koke mai ana ' oia i ka ae no kā hōohui anā ia laua. | "Ina e mākemakeia mai ana ia makanā, a he meā kupono : ia e haāwiia aktt no ke noi' ana aku i ka he kiimu no nae ka kaua e kanālua ai; aka hoi i mea e hookoia ai o kena manao nui ou, a e hookoia ai ka makemake o kuu moopuna, aole āu e hoōle aku ana i kena manao ou. | "Maluna ae o na mea apau, a oiai ua ike no hoi oe i ke, ano makona o ka Moi o Samanada!a, e makaala loa oe, o keia ka'u noi ia oe, e kamāilio ak.u oe iaia ma ke ano haa- i haa me ka haawi aku i kau hoomaikai nui iaia, e ike mai ai oia i kou ano oluolu, a ma.na ano maikai no a pau au e ike ana e hiki ole ai iaia ke hole mai. i kou manao." } I ka hooki ana o nei, mau kukakiika ana a laua, na fca moiwahine makuahinē i hoomaka.ukau i ka makana; malokp olaila na puupuu daimana, na rube, emerala, ame kekahi mau lei momi ; o keia mau pohaku makamae apad" loa ua hookomoia iloko o kekahi pahu nani loa i hana maiauia ,e ka poe i paulehia loa ma ia hana. Ma kekahi la ae haalele mai la ka Moi Seleha me ka Moi o Peresia i ka halealii no ka hele ana aku e noi i ka Moi o Samanadale, e like me ia 1 ike muaia ae nei, me kekahi mau aliikoa ukali .kakaikahi ana o ka wae ana, ame kekahi mau kauwa kakaikahi, a ua hala no hoi kekahi manawā loihi'ia lakou ma ia hele ana . hoea aku la i ke aup.uni o ka Moi.o Samanadala, a mamiia o ko lakou hoea-ana aku i ke kapitala ua hoike muaia aku la ka lohe i ka'moi;.rto kp lakou hoea aku, nolaila ua hoo-1 makaukau mūa ka Moi o Samanada!a no ka hookipa ana aku ia lakou. j I ka Moi Seleha, i lioea' aku ai no ka halealii, ku ae la ka Moi o Samanadala mai kona nohoalii ae a iho mai la e halawai me ia; i ka ike ana aku o ka Moi Seleha haule iho la oia maluna o. kona mau kuli no ka hoohaahaa ana iaia iho j iihua o ka Moi Samanadala me kona rrana ole iho i kona kulana moiv he hanā hoi ana o ka hoike ana aku imua o ka moi o ke aupuni.Samānadalā e ike mai ai ka moi.-he hoaloha ( oia, aole he enemi. I i ka ike ana ka Moi o Samanadala*i l e l.ukuli ana iho o ka Moi Seleha kulou ilio la oia" a kauoha i'.o la e ku | ae iluna, a mahope o ka hoonoho ana ae ma ka noho ma kalii kokoke mai iaia, hoakaka mai la i kona hauoli no ia ike ana mai ana iaia, a ia manawa like ninau māi la i ka hiia'kai a:ka Moi Seleha o ka lioea āna aku inuia ona. | "K ka Moi o.ke Aupuni Samauadala nei/' i pane aku ai 'ka.Moi Selēha, "-ke hoea-mai no imua ou ea, he manaō; ka' mua, i hoea mai la no au e ike ia oe a e haawi aku i ko'u aloha ame ka'u homaikai ia oe, ka int>i nui o ke Aupuni Samanadala 'nei, no ka mea, ua loihi na la o ke kaawale ana i me ka hui kino ole. I "lnā he hiki iā oe ke.komo -mai iloko o'u a nana i ko'u ! piuiwai e ike ana no oe i ka nui o ko'u aloha ame ko'u mahalo nou, ame na hooiaio o ko'u makemake nui e pili aku me oe ma ke ano he mau hōaloha kaua." ' I ka hooki ana iho ona i nei mau olelo, wehe ae la oia i ka pahu i hookomoia ai o na pohaku makamae apau, kana makana hoi o ka hoomakaukau ana e haawi : aku i ka moi, mahope o kona lalau ana aku mai kekahi 'mai o na kauwa, haawi aku la iaia, me ke noi haahaa aku e ae oia e lawe aku ia pahu ma ke ano he mea hoike no kona aloha ame kona mahalo nui iaia. * I "E oluolu oe e lawe aku i keia wahi makana uuku a kou • h'oalolia nei. Mamuli ōka ulu ana ae o ko'u manao e hele maā e ike ia oe, noonoo iho la au e aho ka hoomakaukau tnu<e "rtvāhi makana e haawi aku ai ia ōe, he ole loa hoi ke 'iieie wale mai. kāhi jJuolo 6le i kā. lima."

"E ka moi, aol,e:pahayOe' e haawi> wale> mai ana no i nei ; makana me kekahi kumu ole, nie kekahi nlanao nui ole iloko ou au e noi mai ana ia'u no ka hookoia aku o ia makemake ou. "Ina o ia mea au e noi mai ana a eia ia i'loko o ke apo o ko'u māiia, e haawi aku aiiā au ia ōe me ka hauoli nui o kuu noonoo, aole au e aua a i ole Hoole aku paha ia makemake ou, aka hoi, ina he noi kau no kekahi rrtea mawaho' aku o ko'u mana, ke I?oo1e mua aku nei no au, Nolaila e hoike i'ka manao me ke kanalua ole i hiki ai hoi paha ia'u ke nana akt. a hooholo no'u iho no ka'u pane?" "He oiaio, he manao nui ko'u 1 kumu o ka hiki ana mai la imua ou. ka mea waiw'ai; aole au e noi aku ana i ka mea i loaa ōle ia be a i ka mea hoi ma o loa aku o kou nrana, aka, e noi āku ana no-au'i ka.mea iinua o kou alo. "O kā mea a'u e noi aku ana'e kaukā'i aku'ana ka holopono maluna' oii wale no, no ka mea, he noi keia a'u e Wāiho'aku ana imua ou e waiwāi' ole ai ke i:kekahi mea okoa mawāho āe ou." ~ "Iha no'u kōu manao'o kau wal.e no o ka hoike mai; ke ' kāli āku nei au me ka fnanao pihōihoi no ka lohe koke aku i kou māiiao a'i mea'hoike aku no ko'u hauoli, e haawiia aku ana ia ina he noi kupono ia, a māloko hoi ō ko'u mana." ' "E ka moi." i pane aku ai ka Mōi Seleha, "ua hoopiha loa mai lā ōe ia'u i ka hāuoli rio kou hoike okoa ana mai la i kOii hilinai niāluna o'u. 1 "Aole' āu i'hēle māi hei me ka manāo e'liopkaumaha a e hōōkomo aku ia oe iloko o ka pilikia, aka, i hele mai nei au e hoomahuahua aku i kou hauoli. , "Oka inanao niii ō kbia huakai a ? ii i hiki kino mai la imua ou, e ka 'mōi, oia keia : ,r E hoohanōhanp mai oe ia makou ma o kou haawi anā mai i ka lima o kau kāikamahiiie aloha, ke Kāmāliiwahine Giohare nia ka mare d o keia wale no ka'u mea e noi aku ana i kou hanohano a o kē kuinu liui hoi o ka hele āna mai la i keia loa e ike a e hui me oe, ka mea waiwai." . >•. No keia māu olelo a ka Moi Seleha ua nee ae la> ka moi o ke aupuni Samanadala i ka akāaka a. hina aku la ihope o kona noho, i mea e hiki ai iaia ke hoomaha iaia iluna o ka uluna māhppe ona, a ma ke aho hoi a ka Moi Seleha e ike nY'ai artā he'ano hoowahawaha kona iaiā. ; ! "E ka Mōi "Seleliā," i pane aku ai ka Moi o Samanādala ma ke ano hoowahawahā loa: "Ua nana.'mau aku au ia oē ma ke ano he moi naauao, a aia māu iloko ou ka noonoō maikai, a ke kaumaha nei. au i ka ike,aiia i.lio,- la', ma ka'u mau mea o ka lohe koke ana aku la māi'a oe mai, ua hoopuliipuni maoli loā ia mai ka au. / "Ke noi āku Hfei ? 'āu' e hā'i māi oē'iliēakou noonōo kahi i u\vana ai i hiki ole ai ia oe ke hoomaopopo i ka hōpena 0 kāu in'ea e nbi mai'Uei ? r , - , "Hiki ana anei ia ōe-ke huria iho i'kekahi mānao me ko ike inaōpopo 1 nō i kā hiki ōle ke ha'awiia aku o ke Kamaliiwahiiie Giohāre ia oe, elike'me kau noi? Hiki anei ia'oe fce manao jho'he' mea'maalāhi wāle nō ia o kā haawi āna 'aku i kēkahi o ko'u ōhan"a ? ka' inea e 1 loā a'u i make'makē'hleai? ' ' ; • "E pōno 'ōe e noōhoo l akāh<£lē>mua no kau mea*e noi mai ai mamua o kou aa ana e noi mai. Ūa maopopo ia oe ;ka in'amaō nui loā mawaena ou ame a'u mamua o koti hele an.a mai nei i keia loa no ka haawi ana mai ia oe ilio, iiie-kōu nōi mai e lilo be : i kāne na'kiiu kaikamahine."; Ua kū niāoli iho la i ka hōka ka Moi Seleha nō keiā pane a ka .Moi o Samanadala, aka, ua ike 'iho nae ōia i ke kuhiheĀvā: o ka ihoi, nōlaila pāne aku la oia' 'me ke kiu><> i ka 1 ānā aku: - ' J4 E 'ae māi iā'u e kamailip āku, nā ke Akuā e ; uku mai ia 6g'elrke me Kāha i'ike 'ai i"kā mea ]fono e : hanāia mai' nou. mea i kamailio mai la, e ka moi, i ike aku Ja au i kou kiiliihewa, aole a'ii i noi akū nei ia oe i'ka lima. o ko kāikamahihe e hāawi inai na'u ma ka māre, aole; ina,o kou mahaō'māōli ia, : ke hoi .aku nei āu ia oe e lioopau. aef oe ia kuhiliewa ou, a ke kala āku hei aii ia ; be." -.V •' "Ua maopopo no ia pe, e ka moi, he moi au no Jvai nei elike no hoi me kou nioi ke kai nēi. Ō ke; aupuiii. 'au .e hpōmalu nei ua hooiliia mai ia ia pe.mai kou ma.u makoa hhii; ēlrk&-no hol me ke aupuni ā'u e hoomālu n.ei, ua •lippiliia nlai ia malunā % ou," aole.no hoi i emi iho ka holomua o o 'ka kaua- hookele ana i ko kāua mau aupuni i .ko na manawa mamuā ākh. . ./' "E hoike hou'akū airja oe, o ke ho'i a'u i wāiho aku nei imua ou aōle no'u iho ka inanao, aka, no ka' moi/ppiō ( o Peres.ia, kuu keiki, he aiii mana nui, hē alii naauao, a he maikai ma na ano apau. - v Ma ka olelo a na"mea apau. he kamaliiwahine u'i o ,Giohare i ike ole ia ka lua malālo iho o ka la, a he mea ōiaio puMio hoi aole i emi iho kā li'i o ke Keikialii Bedera; aole oia wa'le, aka', ua loaa pu iaiā na ano maikai apali au' no e ka makua mea keiki e apono iho ai ke ikeinaka oe iaia'ame kona mau 'ano'apau. * ■ - . • e ikeihai be,. o ke noi a'u āku nei'imua ou, aole ia-no'u iho; aka, no.ka Moi o Peresia, kuu keiki. He mau alii opio u'i like laua a elua, he like ko laua opiopio, ua hōonaauao kiekie like ia laua, a ua kupoiio maoli no laua ke lilo kekahi" na kekahi." ' i MOKUNA X. ' Mai haawi ole paha ka Moi o Samanadala i manawa loihi no ka Moi Seleha e kamailio aku ai, ina aole kpna pilia huhu loa i hoonele iaia i ka manao ikaika e. kamailio.aku. 1 Ua halā kekahi manawa i ka Moi'Selēhā ma ka hoakaka ana mai i kona manao mamua o,kona! hppki ana i kana kaI mailio ana, a elike me ka loihi o kona.mārtawa o ia kamailio anā, pela kā hiki olē i ka Moi o Samanadala ke hobpuka i | huaolelo: 1 I ka- hooki ana iho o ka Moi Seleha alaila puoh.o ae la ka Moi o Samanadala me ka hoopūka anā ae i kekāhi mau huaolelo huhu awahua loa i ka i ana ae: | "E ka moi ino! Pehea oe i aa ai e kamailip mai i keia mau olelo naaupo loa a e hoo'puka pu hiai hoi i ka inoa.o kuu kaikamahine mamua o'u? ; "E manao ana anei oe i ke keiki a ko kaikuahine, o GaleI nare, e hiki ana ke hoohalikeia mai konā u'i me ka u'i o kuu kaikamahine? | "Owai oe? Owai kou makuakane? Owai hoi kou kaikuahine, a owai hoi kau keiki? Aole anei kona makuakane he nioo,-a he keiki na kekahi moo. elike pu me oe? E na koa, e hopu koke mai i keia kanaka ino a lawe akū e oki i Ikonapoo!" . •He mau aliikoa kiai kino kakaikahi ko ka Moi Samana- ' dala e ku kokoke ana ia manawa me ka makaukau e hooko koke inai i na kauoha ino awahua loa a ka.moi, aka, oiai ka Mpi Seīeha he kino mama kona me ka eleu, ua kaawale i mua aku la oia ma kahi.mamao, mamua o ka hiki ana i na I koa ke.huki ae i, ka lakou mau pahikaua. ! Aole i ku kokoke mai ka MoLSeleha ma kekahi wahi oloko o ka halealii, aka, ua holo loa aku la a kā puka-pa, a malaila oia i halawai aku ai me hookahi kaukani p kona mau ' makaniaka, na hoaloha aine na koa i«lako i na mea kaūa apau, o ko lakou hoea koke ana mai no ia. I ka Moi Seleha 1 hala mai ai noonoo iho-la ka moiwahine, ka makuahine, he kakaikahi loa na koa ame na kauwā i ukali mai 1 ka moi, a no kona hbpohopo( no o hoopoinoia mai ke ola kino o ka nioi, o kekahi no hoi, ina no ka pono o • ka laua huakai o ka hele ana, e loaa ana kekahi poe nui e I ukali māi ana ia. laua marko laua manawa e Kuli hoi mai āi, nolaiia hopholo iho la oia e hoouna mai i mau koa no ka he'e ana e hakilo mahope o ka Moi Se!eha. O kekāhi kumu nui nana i hookikina ae i ka noonoo o ka moiwahine e hoonna mai i kela poe no koha maopopo nō i ke anp o ka Moi p Samanadala he moi huhu* a e hanaia mai

ana paha nā moi opio ma kekahi ano e hoopoinoia ai ko laua mau 0ia.... 0 na hoaloha ame na pilikana o ka Moi Seleha, oiai lakeu ma ke poo o ka huaki ua hāuōli loa lākōu i ko lakou hoea mai i ka wa kupono leA, ia lakou i ike mai ai i ka Moi Seleha i ka holokiki ana aku a hoea i ka pukVpa, me ko iukuu poe e iianai ma> ana mahope ona me ka hglo pua-a i o a ianei, a e haiaia mai ana lakou e na koa o ka Moi o Sanamadala mahope mai, me na pahika'ua e 1 paa ana iloko o ko > lakou mau lima a e anapa i ka lewa. "Ea, e ka moi," wahi a lakou o ka ninau ana mai, "heaha keia pilikia nui? Ua makaukau makou e kokua ia oe; o kau wale no o ke kauoha mai, a o ka hoolaleia aku no ia o na ai a ka u'i; na ke kamaaina paha ke eo a i ole na ka malihini paha." ! Alaila hoakaka aku la ka Moi Seleha ma ke ano pokole loa ia lakou, elike me na mea i ike mua ia ae nei; ia manawa lawe ae la oia i ke alakai ana i kekahi pualikoa, mahope o ke kauoha ana i kekahi poe e kiai i ka pukapa, a komo hou 'aku la iloko o ka halealii. - | O na koa kiai kino kakaikahi o ka moi ua pau mua aku i ka o'kona konio aku la no ia noloko o ka rumi e noho ana ka Moi o Samanadala, ua haalele hookahi ia iho ! e kona mau koa, a o kona paa aku la 110 ia i ka hopuia. ' Hoonoho-'iho la ka Moi Seleha i kekahi o kona mau koae kiai i ka Moi o Samanadala, alaila hele aku la oia iloko o na rumi o ka halealii e huli ai i ke Kamaliiwahine Giohare, 1 eia nae ua holo mua oia mai ka halealii aku. me;kana mau kauwa wahine i ka wa i hoomaka ai ka haunaele, a pii aku la iluna o ka ilikai a iluna o kekahi mokuptfni noho ole ia e kanaka. * l Oiai keia mau mea e hanaia ana nlaloko o ka halealii o ka Moi o Samanadala, o kekahi poe kanaka a ka Moi*Seleha i 1 hoi hou ai ihope i ka wa i ala ai ka haunaele iloko o ka halealii no ko lakou aupuni, na lakou i hoike aku i ka moiwahine, makuahine o Seleha, no ka hoaoia ana o ka Moi Seleha e hoopoino. ; Ua kaumaha loa ka Moi-Bedera oiai oia e ku ana ma ka pukapa o ka halealii i ka wa i lioea mai ai na pilikana ame o ka Moi Seleha, mamuli o kona ike ana oia ke kumu o ke ala ana mai o keia pilikia. | ■No.ka moiwahine,-kona kupunawahine, kona kumu kau-' •'inaha loa, no ka mea, ina no kona lohe aku i ka haunaele o Ewa, e lele ana paha kona hauli no'koiia noonoo iho ua halawai paha laua : me ka poinō. I • Oiai keia manao uluku e h'ana ana iloko ona, o kona pii ae la no ia noluna o ka ilikai, a oiai aole oia i ike i ke alanui e hilei aku ai i Peresia, ua kau pu aku la oia iluna o ka mokupuni a ke Kamaliiwahine Giohare e noho ana ia manawa. j ■ Me ka'n'oonoo uluahewa loa oia i nolio iho ai iluna o ua mokupuhi la malālo o kekahi laau me ka hoahewa mau iaia iho. ine ka olelo mau'aiia oia ke kumu o ka loaa ana o ka pilikia. • . • . ' j Ma ia nianawa ana e noh'o aha e hoāo ana oia' e hoihoi māi i kona -mau noonōo maikai apau i auwana loa, a ua n'an f eajoa oia, a ia'wa lohe ana oia i kekahi leo kanaka o ka pā-emai. v • •' l Hoolonolono loa aku Ia oia no ka pa-e hou mai o ka leo, ; āka no kona mamao loa e hiki ole ai ke lohe aku i kekahi olelo maōpopo, ku ae la oia iluna a nihi aku la ka hele ana no kahi o'kāieo ana o ka lohe ana aku la, a ma kahi mamao •iki mai o kona ike aku Ia no ia i kekahi wahine u'i a ka launa ole, ana i'ike ole ai i ka lua me ia mamua, ma *• kāhi mamao iki aku, e noho ana iluna o n'a lau laau maloo. "Aoh'e kānalua ana i koe," wahi ana iaiā'iho, iaia i ku 1 kbke iho ai a nana aku i ka e noho mai-ana; "aohe 1 kānālua ana o ke Kamaliiwahine <jiohare kela e noho mai la, uā maka'u ia oia a ua holo mai ianei a haalele ae nei i, ka halealii o ka makuakane; 'aka, owai l la 'oia, o ke Kama-1 • liiwahine Giohare paha ā eia nae ke ike nei au i ko/u aloha h*>nua iho la nona." ! Aolie i loihi loa kana ku ana malaila, aka hookokoke koke akd la i kahi ā ka lede e noho mai aiia, ā i ko?7ā ku ana mapono aku o ka lede liaawi aku .la i kona aloha ma o ke ; kulou haāhaa loa ana aku imua ona. •' ' "E kā madame u'i, no ko'u ike ana aku la ia oe maanei, ke ike nei au aole pāha e lawa pono ana ka'u hoomaikāi i iha Lani no ko'u laweia ana mai la ianei a hui ana kaua ma keia wahi. Owai la oe, aole au i maopopo, aka, e haawi •«āku'-anU" āu i ko'u aloha iā oe. I, "Ao.he hana hauoli nuLe ae e hana aku ai nou mamua o keia'o ko'u haawi wale aku no i ko'u kokua ia oe ina nae lie mākemake oe no'ke kokuaia aku. _ ~ I "O ka'u nbi ia oe, oia keia, e ,mal#make ana anei oe no kekahi kokua mai ia'u aku? O ka lede elike me oe aole pono iki e iloho ma kekahi wahi mehameha me ka loaa ole o kekāhi mea nāna e kokua aku iaia." j "He mea oiāio no ia e ke keonimana maikai." i pane mai : ai ke Kamaliiwahine Giohare me ka helehelena kunahihi a maka'u, "he'mea keia i ike mua ole ia e kekahi lede kulana kiekie-ka hoauwanaia ana mai kona home mai oiai oia e noho ana rrte kā nanea ame ka hauoli, akahi wale no. j l, He kamāliiwahine au, o ke kaikamahine au a ka Moi Samanadala, ! o ko'u inoa o Giohare. Oiai au e noho ana me } ka nanea ame ka hauoli maloko o ka halealii, ia manawa i i | lohe aku ai āu i ka haluku ame,ka haunaele iloko o ka hale-: alii niā kekāhi'aoao aku. I "O jceka.hi o na kauwa ka i holo mai a hoike mai fa ia'u ! "ua kbtn6 ; mtii ka Moi Seleha me na koa ona iloko o ka hale-! ! "alii ā hopu i'kuu mākuakane mahope o ka pepehiia ana aku o' na koa kiai o ka moi i ku-e aku iaia. "Iā lohe'ana o'u o ko'u'holo mai la no ia me ka'u mau kauwa wa'nine rio keiā moklipuni no ka hoopakele ana ia makou mai ka inaina mai o ka Moi Seleha. I "Oia. ke kumu o ko'u hoea ana mai la i keia mokupuni kanaka ole aii e ike mai la, a me ke kaumaha a piha maka'u au e noho aku 4a ī nei Wanawa." ' I T ka 'ohe ana nku o ka Moi Bedera i nei mau olelo a ke [. Kamaliiwahine Giohare, hoahewa loa iho la oia iaia iho ia j manawa iloko wale i.ho no ona. no ka mea, oia ke kumu o ka j hewa aua, a no kōna haalele hikiwawe loa ana hōi i kona > kupunawahine, me kona kali ole ā loaa mai na hoakāka po- j> lolei loa mamua o nā lono mai ka poe mai i piha i ka f maka'u/f | Eia nae, ua hauoli iho la oia no ka noho haku ana o kohāl ānākala, ka Moi Seleha maluna o ka Moi o Sāmfanadala, | me ke kanalua ole e lilo ana ke pio ana o ka Moi o SāTrranadala i kumu e hookoia ai o kona makemake; e ae ana ka-Mōi' o Samanadāla i ke noi no ka haawi mai ona i ke kaikama'i hine i kumu nona e hookuuia ae ai mai ka paa ana he pio na ka Moi Selelia. ' ■ . ■ - ' "E ke kamaliiwahine, ua akāka kou pilikia, aka, i mea e ■ hoopau kokeia ae ai o kena pilikia ou, a ē lioopāu kokeia f ae āi hoi kou maka'u. a i mea no hoi e hookuu kokeia ae ai. o ko mākuākāne mai ka noho pio ana na ka Moi Seleha a| hoonohoiā iho no oia i no kona aupuni wale ,-no hā'na e pono 'ai. ! I Maliā paha aole e kulike ana kou manao me ko'u, aka, e' pono no au e hoike mua aku, o ko'u inoa o Bedera, ka' Moi o Peresia-, a o kela Moi Seleha o ko'u anakala no ia, ke , I kāikunanē ponoi o ko'u makuahine. | ■ "Ke hooia aku nei au ia oe a e hilinai mai oe i ka'u, aohe mānao mua iloko o ka e lawe i ke aupuni o ko iiiakuakane; āohe nb hoi ona nianao e ae e hana i kekahi hanā hoohaunāele, aka, o keia wale no kana i makemake ai, oiā ke noi aku i ko makuākane e lawe aku ia'u i hunona- : ; kānē nana ma o ka lāwe ana mai ia oe na'u mai kona lima 'alii mai. 1 "No'u iho, ua lilo mua kuu puuwai ia oe, ua haawi mua- 1 au i. kō'u āloha nou mai ka manawa mua mai a'u i lohe ai i < kou u'i. He makana ka kuu anakala o ka lawe ana mai i a haawiia aku iāiā nou, aka hoi, oiai ua haunaele e Ewa i ka

Moae mamua o ka holopono ana o ka mea i makema'<eia he mea makehewa ka mjhi ana jhp i\ka qiea i hala, ua Ji a ." ■naia ka hewa. a A oiai o ake ike aku nei au ia oe, a pela oe ia'u, a ke kamailio like nei kaua he alo a he alo, ke noi aku nei au e ae mai oe e lilo iia'u, o keia pu u . wāi aole ia i pana iki no ka mea e aku, aka nou, a uuu wale no. >• "Ke Koho nei au me k« manaolana aole no oe e h(,o] e mai ana i ka'u noi; e loaa iho ana no ia oe ka manao maikai ' aoie kekahi moi e haaiele wale ana i kona nohoalii a i knm aupuni ina aole ke aloha iloko ona v iio kekahi mea, aka. t i.» kekahi niea i aloha elike me a'u e hele ana oia e huJi a k a ;„ e loaa āku ai; he lixjike oia'io ia nau' e« ike iho ai ua ii «> 1,, ! ko'u puuwai holookoa noll, a nou wale no; e ike niai ~c , keia. "Ina hoi pela i'o ana kou manao, alaila e ae inai uo. c ke kainaliiwahine nani lua ole a'u e ike nei, e loaa ia'u ka ha nohano o ka hoolauua ana aku ia oe imua o kuu anukala. | "Ina eae kōke mai ana ko makuakane ike noi e haawi mai ia oe na'u ma ka mare, alāila, e hoonohoia iho aua ni, oia i moi 110 kona aupuni elike me mamua." ; Aole i lilo keia mau hoakaka aka Moi Bedera i mea e | I hua ae ai kekahi noonoo maikai iloko o ke kamaliiwahiīu. elike me kana ūupu aku ai e loaa mai ana mai ia mau . ilelu | maikai mai apau. i Ika ike mua ana mai oke Kāmaliiwahine Oiohan* ikn u'i o ka Moi Bedera, ua koniohia koke no ka māhaln il, k,ona 110 ka u'i maoli no oka moi opio i kana nana niai. ka makamua loa- no ia o kana kanaka opio i mākahehi ,ii i ka l u'i, aka nae, mamuli o na olelo ana o ka lohe ana aku. ua' hiki ole iaia ke uumi i kona inaina me ka hoike ole mai, eia ka o nei kanaka ke kumu o ka hewa. I kona lohe pono ana aku o ke kanaka opio e ku aku ana i iinua ona ke kuniu o ka halawai ana o kona makuakane me ka pilikia, a o ke kuniU no hoi o kona holo ana nie ka I ; maka'u mai ka halealii aku, kona halaWai ana me ka ehaeha ana e hoomanawanui ana, ālaila nana mai la oia i ka inm opio ma ke ano he enemi e kupono ole ai iaia ke honhuiia ma ka marē. I "Alaila oke keiki ka oe aka Moiwahine Gulenare i kau ' lana i ka u'i i kela mau la i hala," i pane māi ai ke kamaliiwahine me ka oluolu e ike aku ai ka Moi Bedera aole ke kalii manao huhu iloko ona. | "Ke hauoli nei au ika loaa aiia ia'u o keia ike, ake hauoli pu nei no hoi au i ka loaa anā o kekāhi keikialii u'i e hauoli ai oia. Ke ahewa loa nei au i ko ka moi kuu makuakane kii-e ana i ko kaUa hoohuiia ma ka itiarēmanao au aole tiu j e loihi ana ka manawa e haawi mai ana 110 kuu makuakane i kona ae e hooliloia ae ai kaua a elua i māu mea ha\u»li ma nei mua aku." • 1 ' I ka pau ana o nei mau olelo aila, o kona haawi koke tnai i la no ia i kona lima ma ke ano he hoailona no - ko laua lilu ana he' mau hoaloha ia mānawa. Ia manawa noonoo koke iho la ka Moi Bedera aia oia ma ke kulana hauoli kiekie loa; haawi aku la no hoi wia i l kona lima no ke aloha āna, a iaia i hopu iho ai i ka lima o ke kamāliiwahine, hapai ae la iluna me ka manao e honi iho. Aol'e i haawi māi ke kāmaliiwāhine i mānāwa nona e honi iho ai, aka, kaili koke āku la i ka lima, ā i mai ia: "Kanakā inol" me Ue kipaku pu nlai i ka Moi Bedera e hookāawale loa.aku ma kahi e, ā ia manawa hookahi kuha maf la i nā maka o ka moi bpio nō ka nele i ka wai ine ka hoopuka ana āe i keia m'au huaoielo: 1 "E ae ike kino o nei kanaka i manU, me ka nuku loihi ame na wawae ulaula." '() kd lilo koke ae la no ia o ka Mōi Bedera i maiiu kukuluāeo, tlike me ka makemake o ke' Kāinaliiwahine Giohāre. j "E lawe koke aku iaia iluna o kekahi. mokupuni kauaka ole," wahi ana i kekahi o na' wahin<s kauwa ana. 1 .O keia mokupuni e laweia aku ai oka Moi Bedera i loli ' ae la i manu, he mokupuni pohaku wa'le no, he panoa ka aina mai o a o, aole wahi kuluWāi hookahi e loaa maluna o ia mokupuni. # I I ka-wa naē keia i lawe ai ka wahine kauwa aole oia i lu>nko i ke kauoha a ke Kamaliiwahine Giolrarfe, na piha oia i kē aloha no ka Moi Bedera, no ka mea, ina n<> ka hoihoiia aku iluna o ia mokupuni, e make ana ka Moi Bedera no ka nele i ka >vai ame kā make i ka pololi. | "He mea kaumaha loa keia," wahi anā iaia iho, "ka make aku o ka Moi JBedera i ka pololi 'ame kā mākewai, ina in> ka hoihoiia aku noluna ō kela mokupuni, aohe mea loaa iaia malaila he pohaku wale no a he make kona hopena. "Iloko ka hoi o ka oluolu o ke kamaliiwahine ma na ano apau, ma kana kāuoha nae he ku i ka lokoitid maoli, a me he mea Ia e mihi iho ana no ōia i keia hana ino ana ik a wā e ike iho ai i konā'hewā a e pāu ae ai hoi'o ko;ia huhu. "Aole au e hooko ana i kana kauoha. He oi āku ka pono e lawe au iaia i kekahi \vahi kupono a mālāila ia e make ai, elike ine ka hopena e loaa nei i na mea ola apau. Ile hana ,haina ā pepehikanaka maoli keia inā e hookoia aku ana ka mkkemake o kuu hakuwahine," I ka holopono ana o nei manao iloko ōna o kona lawe aku la no ia i ka manu noluna o kek'ahi mokupuni i nohoia e ka- , naka, a haalele aku la iaia ma kekahi wahi maikai a moinona o ka aina, he nui-ka ai ame ka wai malaila e o'a ai ka nianu. no ka mea, he ifui na kumulaau huaai o na ano like ole a he lehulehu no hoi na kahawāi' e kahe āna o ka wai aliali mai ke kuahiwi mai, aohe manao hou ana āku e make ana ka manu. MOKUNA XI. E haalele kaua e ka mea heluhelu i ka Moi Bedera i lil" ae la i manu kukuluaeō''ilunā o ka mokppuni. a e huli ae ka kaua nana ana iliope i ka Moi Seleha. pehea aku nei la kaoa hana. I Mahope oko ka-'Moi Seleha huli ana me kona mau kaua !»ka ialoko o na rumi ?ipau rt ka halealii ā nele jra loaa o ke -Kamaliiwahine Giohare, kauoha aku la idia i kona mau kr»a | e hoopaaia ka Moi o Samatiadala iloko o koiia ha'lealii me r ke kiai -iHakaalā'ioa ia e na> koa, a ia ike «na onā ua hook« l'pono ia kanā māu kauoha; 1 haāwi aku la'oia" ike kauoha ! kupono no ka hana a ke aupUni i kulike [wē koiia niakemāke; manawa ? ale aku [ ai. alaila hoi• hoii aku la oia i kona āupuni' no ka hoike aiia • aku i ka moiwahine; kryhā 'rtiftkiftljl)itie, i •Aa Yiiaio ap ui i 'hahi'ia pip. ke r īāia i hiki aku ai tia uinau koke aku laoia i ka makuah n? if,a ua hoi aku ka»Moi Bfedfcra, kanā -keiki, a oia ka|ta pm kttahine o ka hoike āna' mav'iaia< aole oia i hoi <aku. a ma kekahi lono i hoikeia mai iaia ua nalowale hemUa Ka Moi ■ Bedera me ka maop«opo ole o k<siia wa.hi e >a m:ināwa, ua hoopilihua loa ia ka īioonoo ō ka MofSele!i i "O kekahi poe kk Khoi itiai a hoikie mai ia'ū." \vahi a ka makuahine, "nc> kou ; halāW-ai anatnfe ka poino: e w .il'' na koa a'u o ka hoouna ana aku pakelē ai 6e, a oiai au e hoomlealikau ana e hoouna hou akti tntau 4coa no ke k k a a hoōpakelē ana iā oe, o koha manawa nei ia i nalowale ' •- nua iho ai a o ka hope loa ia ō k<iAi ikē ana iaia. "Me he mea la Ua piha loa oiā i ka' maka'u no ka > ' f ana mai ua. komo kuhohonu aku oe iloko oka pilikia, a > loaa pāha iaia ka manao ua- make oe, a*ne he : wiea !a ua !«•■• a pu iaia ka maka'u e p^alek'ana , ātia ke noho l"i' l! hou iho me kāua maanei, a ua l6a akn paha no k n:: aupuni." * Ua ehaeha loa ka Moi Seleha no keia nalowale ana o ke keiki, ua lilo imea 'inoino loa nō kona noonōoi a: ua loa kona mihi ana rio kā hooko koke ana aku i ka makemake o ke keiki me ka lauha irtUa tole «ie kē 4<aikuāhine, ka m« wahine Gulenare, mamuā a kiikakuka pu me ia nokeia hana.