Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 12, 22 March 1918 — Page 3

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MOOLELO O KA AHAHUI C. E. O NA MOKUPUNI O MAUI, MOLOKAI AME LANAI.

LA Hana 1, Poakolu, Feb 27, 1918.

            Noho ka halawai a ka Ahahui C. E. Mokupuni ma ka luakini o Kaahumanu, Wailnku, Maui, i ka hora 9-10 p.m., L. B. Kaumeheiwa, peresidena; Moses M. Kahiapo, kakauolelo.  Wehina na hana ma ka himeni aoao 48, L. H., me ka pule a ka peresidena.

            Hoomaopopo ia na lala o ka aha i hiki mai: Haiku C. E. Sr. Annie Kahiapo, hope peresidena, Mrs. H. Kaloa, elele; Paia Sr., Mrs. Ui Holiona, peresidena, Mrs. Lucy Kahoopai, elele; Paihiihi Sr., Mrs. Mileka Lanzee, peresidena; Louisa  Kalaaupa, elele; Huelo Sr., Mrs. C. S. Rhee, peresidena, Mrs. C. S. Cha, elele; Keanae Sr., S. K. Kaailua, peresidena, Miss Rebecca Inaina, elele; Kaahumanu Sr., C. Wilcox, peresidna, D.K. Wailehua, elele; Wananalua Sr. Miss Dorothy Mitchell, peresidena, D. K. Wailehua, elele; Waince Sr., Mary K. Chau Wa, peresidena, Lilia K. Hirani, elele; Keawalai Sr., Mrs. Haehae Kukahiko, elele; Haiku Jr., Violet kahiapo, elele;  Kaahumanu Jr., Miss Annie Kaumaheiwa, elele; Koloame Wahinepee Sr., Mrs. K. A. Alina, elele; Kihei Sr., Miss E. N. Pake, peresidena Kahi Kenolio, elele; Kaanapali Sr., Mrs. W. E. Saffery, peresidena, W. E. Saffery, elele; Puunene Camp 5, Mrs, H. Mahoney, elele; Waikapu Sr., Kaleikini Ah Nee, elele; Kaupo Sr., J. W. Kawaakoa, elele; Paihiihi Jr., Sampson Kalhelani, hope alakai; Paia Jr., Mrs Lum Ho, alakai; Waiuce Jr., Mrs. J. K. Soong alakai.

            Na hon mau:-L. B. Jaumaheiwa, M. M. Kahiapo, I. D. Iaea, R. J. K. Nawahine, J. W. Kalua, J. P. Kalohelani, J. P. Inaina, J. Kaalouahi, J. K. Kahoopii, 'Ahe Mitchell, S. K. Kaaia, Becky Ihihi, M. P. Waiwaiole, H. P. Judd, R. B. Dodge, J. S. Poepoe, Mrs. Inaina, D. W. Napihaa, George Lake.

            Koho ka peresiena i na komite like ole: Komie o na hookohi elele ame papahelu: J. P. Inaina, Ane Kahiapo, M. P. Waiwaiole.

            Jomite o na palapala hoopii: J. K. Kahoopii, J. S. Poepoe, Lucy Kahoopii.

            Komite o na hana hou: R. J. K. Na wahine, I. D. Iaea, J. W. Kawaakoa.

            Komite pa'i, Moses M. Kahiapo .

            Komite o na hoike peresidena ame hoike elele: R. J. K. Nawahine, Mrs. Hattie Kaloa.

            Komite o na hoike komite kiai ame hoeueu: S. K. Kaailua, D. W. Napihaa, Annie Mitchell.

            Komite hoalohaloha: R. J. K. Nawahine, J. W. Kalua, Mrs. W. E. Saffery.

            Na M. P. Waiwaiole i noi mai e hoopanee ka halawai a noho i koua manawa maamau.  Hookuu me ja himeni 196, L. H., me ka pule a J. P. Inaina.

            La hana 2, Poaha, Feb 28, 1918.

            Halawai ka aha hora 7-10 p. m.; weheia na hana me ka himeni 105, L. H. me ka pule a ka peresidena.

            Ma ke noi a R. J. K. Nawahine e hilinai aku keia aha i ka moolelo a ke kakauolelo, aponoia.

            Na J. P. Inaina i noi mai e kapae na rula, oiai ua makaukau ka hoike komite o na hookahu peresidena apana ame hookohu peresidena apana ame hookohu elele.  Ka nui o na hookohu peresidena ame elele i heluheluia mai e ke komite, he 99 hookohu persidena ame 15 hookohu elele; aponoia keia hoike.

            Na S. K. Kaailua, hoike papahelu o Keanae me $1; na Mrs. K. Rhee, hoike papahelu o Huelo me $1; na Mrs. Annie Kahiapo, hoike papahelu o Haiku me $1; na Mrs. Mileka Lanzu, hoike papahelu o Paihiihi me $1; na Mrs. Ui Hollona, hoike papahelu o Wainee me $1; na Miss Dorothy Mitchell, hoike papahelu o Wananalua me $1; na M. P. Waiwaiole, hoike papahelu o Kaahumanu, Ltd.

            Hapaiia na hoike alakai Jr.  NA Mrs. Lum Ho i ko Paia Jr me $1; na Sampson Kalohelani i ko Paihiihi Jr. me $1. 

            Hapauua na hoike elele C. E. ame Jr. Na Mrs. Annie Kaumaheiwa i ka hike elele o Kaahumanu; na Kaleikini Ah Nee i ka hoike elele  o Waikapu e $1; na Kahi Kenolio i ka hoike elele o Kihei me $1; na Mrs. Haohao Kukahiko i ko Keawalai me $1;na J. W. Kawaakoa i ko Kaupo me $1; na J. W. Kawaakoa i ko Kaupo me $1; naD. K. Wailehua i ko Wananalua me $1; na Mrs. Rebecca Inaina i ko Keanae me $1; na Carrie Cha i ko Huelo me $1; na Hattie Kaloa i ko Haiku me $1; na Miss Violet Kahiapo i ko Haiku Jr. me $1; na Miss Annie Kaumeheiwa i ko Jaahumanu Jr; na Miss Louisa Kalaaupa i ko Paihiihi Jr. me $1; na W. E. Saffery i ko Kaanapali me $1; na Mrs. Lilian Airanu i ko Wainee me $1; na Mrs. K. Alina i ko Wahinepee me $1.

            Na Banjamiu Mololaui i noi e hoopanee ka aha a noho hou mei.  Hookuu ma ka himeni 196, L. H., me ka pule a ka Ahahui.      (Aole i pau.)

HOIKE I KE KUMU O JA MAKE ANA O KE KANE.

O ke kumu o ka lawe okoa ana ae o Mike Miller i kona ola, ma ka Poakahi aku nei o ka pule i hala, i kulike ai me ka hoike a Mrs. Miller, imua o ke kiure koronelo o ka noho ana ae ma ka Poalima nei, e hoolohe i na kumu oiaio no ke ki ana o kela haole iaia iho a make me ka pu panapana, o ia no ka ae ole o kana wahine, e komo pu aku me ia ma ke kokua ana i wahi no kekahi koa e kiia ai i ka pu a make.

            Mamuli o kla hoakaka a Mrs. Miller i hoopuka ae ai ka aha joronelo i ka lakou olelo hoojolo, ua lawe okoa ae no o Mr. Miller i koua ola iho, ma o ke ki ana no iaia me ka pu panapana.

            He ekolu wale no pule ka noho mare ana o Mike Miller me kana wahine, oia o Mrs. Minnie Meyers, a ma na oleloike  i waihoia ae imua o kela kiure oronelo, he elua manawa i halawai pu ai o Mrs. Miller me Baldwin, he koa, me ka lilo ole nae o ia hookamaaina ana i kumu e hoalaia mai ai he ku ee ana manawaena o ke kane me kana wahine.

            No kela koa nae, ua lili loa ka manao Mr. Miller, me kona hoolala ana e ki i kela koa a make me ka pu; a no ka hooko ana aku i kela manao ona, ua hoike okoa aku la oia imua o kana wahine, ma ke kakahiaka o ka Poakahi, ka la ana o Mrs. Miller i ke koa e hele pu laua no kekahi wahi ma ke awawa malalo aku o Kemoo, a oiai ma kela wahim ia wa ua o Mr. Miller e hoea aku ai a ki i ke koa me ka pu panapana, e ike ole ia mai ai o kekahi mea.

            Ua hoole loa aku o Mrs. Miller i ko na komo pu ana aku e hooko i kela manao o kana kane, a no ia hoole paakiki loa ona, he mauawa pokole ale no mahope mai, i ki okoa ae ai o Miller i kaua pu a komo aku la ka poka ma kona poo.

            Aole he mau mea i hoikeia ae imua o kela aha koronelo, no na kumu oiaio  loa o ka hoao ana o Miller e pepehi i ka haole koam koe wale no kona lili, a no ka ae ole aku hoi o kana wahine e kokua aku iaia, pela i lawe okoa ae ai i kona ola.

            ULOLOHI KA LOAA ANA O NA MAKANA.

            O na pahu o na mea makana i hoounaia aku no na keiki Hawaii maluna o ka mokukaua Saua Lui, iloko o ka manawa Karisimaka, ma ka makahiki aku nei i hala, i kulike ai me na hoike i loaa mai i Honolili nei, aole i loaa aku i kela poe keiki, o ke kumu, mamuli no ia o ka nui o na wahi a ke Sana Lui e hoounaia ai, me ka huli hoi hou ole mai Nu Ioka, kahi i hoouua pololei ia aku ai o na pahu makaua, aka nae aia no kela poe keiki ke kau mai la i ko lakou manaolaua no ka hoea mai i kekahi la, e loaa maoli aku ai kela mau makana ia lakou.

            He leka ka i kakaia mai nei e ka Lukanela S. W. King, i kekahi o na wahine o ke Ke'a Ulaula mannei, e hoakaka ana, mamua o ke Karisima ka aku nei i hala, i haalele iho ai ka mokukaua Sana Lui ia Nu Ioka, no ia kumu, i loaa ole ai na pahu makana na keiki Hawaii, aka nae he manaolana kona i ka we e hoea hou aku ai ko lakou moku i Nu Ioka, ia manawa e  loaa ai kela mau puhu o na mea makana.

            O kana wale no i minamina loa ai, o ia kona hoololiia aku he moku okoa e noho hana ai, e kaawale ai oia mai na keiki Hawaii aku, aku uae ua haawi aku oia i ke kauoha i kona hope iho in a no kona hoea me na keiki Hawaii i Nu Ioke, e lilo oia i mea nana e ouunauwe aku i na makana, aole hoi he olelo ana, in a no e mau jona noho ana maluna o e Sana Lui.

            Wahi ana, he nui ka holomua o na keiki Hawaii ma ka lakou mau oi hana i hoonohoia aku au makuna  ke Sana Luim a he lehulehu wale o lakou i hookiekieia ae mai na kulana haahaa mai a i na kulana haahaa mai a i na kulana iekie ae.

            UA HALA O ABERHAMA PANUI.

            Ua hala aku la ma ke ala polikua a Kane ma kelae kapa o ka miliwai elele o ka make, ko maua pokii aloha Aberahama Panui, ma ke kakahiaka Poaha, Feb. 28, 1918, hora 7:30 a. m., ma Kahaua Kaanapali, Maui.  

            Ua haalele mai oia ia maua kona mau hanaumua me ka ohana e noho mai la i Honolulu, i ke kayaha a oi o kona mau makahiki.  Ua hanauia ko mua pokii ma Kapaa, Kauai, na Kaua (w) ame A. Panui (k) Sr., a ua hoi mai a noho pu me maua kona mau hanaumua, ma Kahana, Kaanapali, Maui; ua loihi no na la o ka hoomailo ana a ka ma'i maluna o ko maua pokii a ua imi ia no ke ola iloko o na kauka aupuni ma Lahaina, he ole nae ka mea i ikeia, oiai ua ikaika loa mai la ka hana a ka ma'i, he kunu ame ka umii ioko o ka opu, ka mea na ua i hoopokole mai i keia ola ana,

            A no na makamaka ame na hoaloha ko maua mau hoomaikai ana, ho ka lakou mau makana pokepua ame ko lakou o na hora o ko maua luuluu; elike me ka hoike a ka Palapala Hemolele, he mahu ke ola o ke kanaka i pua ae a mae koke no, e hoi ka epo i ka lepo, a no ka ea mai ka lepo mai no oe i hauaia ai, a me keia mau inanao ke pule nei maua i ko kakou Makua mau loa, e malama mai a e kiai me ka malu mailuna mai.  Amene.

            O maua ijo no me ka luuluu,

            CHAS. B. MENESE,

            MRS. LOIKA MENESE.

Kahaua, Kaanapalim Maui, Mar. 5, 1918. 

            KIOLAIA MAI KA MOKOKAIKALA AKU A EHA LOA.

            Ma kora eono o k ahiahi o ke Sabati aku nei i hala, i halwai ae ai he elua mau kanaka opio me ka ulia, mauka ae nei o Palama, mamuli o ke kiolaia ana mailuna aku o ko laua mau kaa moko kaikala, me ka loaa o na eha kukonokonu ia laua.

            O na inoa o kela mau kauaka oia o John Fern ame Joseph Kia.  Aole i hooku'i na kaa o kela mau kanaka i kahi hookahi, aka ua halawai laua me na ulia poino ma ke ano kupanaha loa, o ia ka hiki ole ke hooholo pololei i ke kaa, pela iho la i kiolaia ai mailuna aku o ke kaa a iluna o ke alanui.

            I, kulike ai me ka olelo a kekahi mea i ike pono i ke ano o ka loaa ana o kela ulia, e holo ana no ka o John Feru maluna o kona kaa mokokaikala me ka maikai, a i ka hoea ana ma kahi ua kee o ke alanui, ua komo ae la kekahi huila o kona kaa i ke alahao o ke kaa uwila, a kiolaia aku la oia ilalo miluna aku o kona kaa.

            I ka wa hoi i ike aku ai o Joseph Kia, i kela poino i kona hoa, ua hoopaa iho la oia i ka peleki o kona kaa, ia manawa i kiola pu ia aku ai oia mailuna aku o kona kaa, a waiho ana iluna o ke alanui.

            Ua like no na wahi i eha o kela mau kanaka, o ia hoi ma ka poohiwi, ke kuli ame na lima, o Kia nae k mea oi aku o ka eha o laua.   

            No ka lapaau ana aku i ko laua mau wahi i poino, ua hoihoi awiwiia ae na mea i eha no ka halema'i o na ulia poino, malaila i lawelaweia aku ai na mea apau no laua e pono ai.

            EHA HE PAKE NO KA LELE NA MAI KE KAA AKU.

            Mawaho ae nei o Kamoiliili, ma kalei e kokoke ana i ke Kula Hoopololei o na Kaikamanahine, i halawai ai he Pake elemahule me kekahi eha kukonukonu, mamuli' o kona lele ana mailuna aku o ke kaa uwila i ka manawa no o ke kaa e hoio ana, a ua manaoia, ua nui na wahi oloko o kona kino pilkiam ma o kela ulia i loaa iaia.

            Ua hoihoiia ae oia noloko o ka halema'i o na ulia poino, a mahope iho o ka haawiia ana aku o na lapaau kupono ana iaia, ua hoihoi loa ia aku noloko o kaHalema'i Moiwahine.

            Ma ka oleloia, ua hookani no kela Pake i ka hele o ke kaa uwila, a ma kahi nae o ke kakali ana a ku malie ke kaa,o kona ku ae la no ia iluna mai kona wahi e noho ana a lele akula mailuna aku o ke kaa, oiai no e holo ana, pela iho la i halawai ai oia me ka poino.

            Ma ka hapalua o ka hora ehiku o ka no Poalua nei i loaa ai kela poino i ka Pake, aka ma ka hapalua hoi o ka hora ekahi o ka auwila la o kela Poalua no, he Pukiki haua no ka hui kaa uwila o Manuel Fernandez he mea aila i ke alahao, ka i hooku'iia aku e ke kaa otomobile, e hookeleia ana e K. Murabayashi, ma ke kihi o na alanui Beritania me Nuuanu, a eha loa.

            Ua manaoia aole e pohala mai ana kela Pukiki mai kona noonoo kupouli mai, aka nae ma kela po ana iho, ua hoi mai kona noonoo maikai, me ka manaolana no ke auhee aku o na poino mai iaia aku.

            No Waialua ke Kepani nona ke kaa i hooku'i aku ai i kela Pukiki, a ua kauia aku he kaki maluna on a, no ka hewa holonui, eia uae wahi a kela Kepani: aole maluna wale no oua na ahewa e hookauia aku ai. aka maluna kekahi o ka makai mokokaikala, ma kahi kokoke i loaa ai kela ulia.

            EONO MAHINA E PAA AI I KAWA NO KE KUAI WAIONA.

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei hookolokoloia ai a hoopa'iia na pio mua loa o ke kanawai hopkap waiona hou a ke Kalana o Oahu. O na kanaka kuai waiona i na koa i hounaia aku no ka halepaahao oKawa no eono mahina pakahi oia o Augustiue Gudoy ame Filipi, he mau Pilipino; he umi-kumamalua mau omole bua a laua o ke kuai ana i na koa.

            O na koa no a laua i kuai aku ai i ka hia ko laua mau mea na lakou i kumakaia, ma ka oleloike a na koa o ka hoike ana aku imua o ka aha, ua kuai lakou he mau omole bia mai na Pilipino mai ma ka po Poaono ma ke alanui Hokele. No na omole bia mua ka eono ua hookaaia aku e lakou hee ekolu dala, a no na omble bia hope eono he umi dala.

            Ma keia ae la e ikeia ai ka waiwai o keia kanawai hou a ke kalana, no ka mea, ua loaa ka hua.

            E HOOKAA MAI I KA AIE NUPEPA KUOKOA.

            'E oluolu oe e hoike ae i kuu manao no ka poe lawe nupepa kuokoa e hookaa mai i ka uku o ka nupepa o ka makahiki i hala, ame keia makahiki e hele nei.

            Eia no au ke noho koke aku nei no i Napoopoo nei i ke kikowaena o ka aina, a pehea la oukou?  E hookaa mai hoi apau ka aie o ka makahiki i hala, moe lealea ka po.

            Pela no hoi ka põe lawe nupepa hou i olelo mai e kauoha au i nupepa, a ua loaa mai ia oukou, a ua keja aku i ka lunahooponopono, e hoouna aku ana au i ke dala ke hoi aku ka moku mamuli o ka oukou olelo ia'n.  A hala keia mau mahina, aole oukou i lawe iki mai i ke dala.

            Aole o oukou ke kapaia mai ana i ka hoopunipuni, aka owau. Eia keia, e lawe mai oukou i ke dala ia'u i ka agena o lilo i mea hauhili mahope.

            Z. P. KALOKUOKAMAILE,

                        Agena Nupepa Kuokoa.

Napoopoo, March 14, 1918.

            MAKAUKAU KA ELELE KUHIO E KOKUA.

            No ka makee i ka pono o na kanaka Hawaii opio i haalele iho i ko lakou aina, ka lakou mau mea aloha mahope nei, a hoko aku i ke kahea a ke aupuni o Amerika, e lilo i poe koa, a i poe luina maluna o na mokukaua, ua makemake ka Elele Lahui Kalanianaole, i na ohana o kela poe Hawaii iloko o ka oihana koa ame kaa oihana kaua, e hoike aku ia lakou.  ua makaukau mau oia e haawi aku i na kokua ana no ko lakou pono, ke waihoia ae na hooia ana imua on a, no ko lakou mau pilikia a ma'i paha, ma Wakinekona.

            O keia malalo iho nei ka leka i hoounaia mai e ka Elele Kalanianaole i keia nupepa, a he mea pono hoi i na ohana o ka poe i komo aku iloko o ke kaua o na kanaka Hawaii, e kakau aku i kela poe, e hoike ae i ka elele o Hawaii nei i ko lakou mau pilikia ma Wakinekona:

            I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa: E oluolu mai oe e hookomo aku i na hoakaka malalo iho nei, me ka lana o kuu manao e lilo ana ia i mea ano nui i na makua o na koa Hawaii ame na luina, ma ke ano he meahou:

            I na makua hine o Hawaii: He mea na Hawaii e haaheo ai ma ka hooko ana aku i ke kahea a ke aupuni i poe koa ame na luina.  Eai na keiki Hawaii ke noho hana nei ma na lala apau o ko kakou oihana koa ame oihana kaua.  O ke ano o ka malama ame ke kulan ola kin o keia mau kanaka Hawaii, he mea ano uui loa ia iloko o ka noonoo o na makuahine, na makuakane, na kaikaina ame na kaikuahine.

            Iloko o keia manawa o ke kaua. ua manao au, he hana pono ma ko'u aoao, ka oao ana e ike i ke kulana o keia poe koa Hawaii ame na luina, no ka haawi ana aku i na kokua an ia lakou iloko o ko lakou mau pilikia ame na hora o ka ehaeha.  He hana paakiki loa na'u ka hoike pakahi ana aku i kela ame keia koa a luina Hawaii.  E oluolu anei na makuahine, na makuakane, na kaikaina ame na kaikuahine, i ka we e kakau aku ai ia lakou, e hoike aku, in a e loa i ka ma'i a mau popilikia paha, e hoike mai ia ma mea ia'u ma Wakinekona, i hiki ai ke lawe koke ia ae na hana e loaa aku ai na kokua ana ia lakou?

                                                                                                            J. KALANIANAOLE.

            E LAWE AE ANA I KE KULANA UWALO.

            Ua hoikeia mai ka lohe i keia keena, mamuli o na kulana kupilikii e ikeia nei ilok o keia mau la, ma na mea i pili i ka noho ana o kekahi mahele nui o na makaainana; ke hoolalaia mai nei kekahi hana e hoopakeleia ae ai ka lehulehu mai ka pilikia mai e kekahi poe kanaka Hawaii alakai ame na hao'e o keia kulanakauhale.

            He nui a lehulehi wale na ninau i makemakeia e noonoo, i pili aku i na meaai, e laa ka i 'a, ka poi 'ame na meaai o na halekuai ame kekahi mau mea e ae; a e kahea ia hoi i halawai makaainana akea, malaila e loheia ai na alahele apau i manaoia ai e hana aku i wahi e loaa ai na kumukuai olioli o na meaai i ka lehulehu.

            I kulike ai me ia i hoikeia mai ai i keia keena, e noiia aku ana ka poe no lakou na inoa malaalo iho nei, ma ke ano i komite no ke kukakuka ana ame ka imi ana i na mea e hookoia, ai kela makemake:

            Konela C. P. Iaukea, Eben Low, w. J. Coelho, G. K. Keawehaku, James H. Hakuole, Isaac Harbottle, Akaiko Akana, J. K. Nakila, Walter Macfarlane, W. C. Aehi, Jas, Friel, Jesse Makainai, W. F. Ryan, M. C. Pacheco, D. L. Conkoling, D. Kalauokalani, David Kanuha, Jas. Bicknell.

            NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I MARAKI 16, 1918.

Akoni, Mrs Malia        Kekuia, Keaka

Akuna, Miss Mohile    Keuma, Henry

Akipunihele, Sam        Kealii, Miss Lily

Akui, Miss Maryann   Keaulana, John

Iowane, Mrs Ceeilia    Kealoha, Miss

  (2)                                 Mabel

Ii, Mrs. Jas. K.            Keiki, j W

Iokea, Alfred              Keliikui, Mrs Lahapa

Ili, Mrs Dick                Keliikui, Kekipi Mr. J

Opunila, Mrs Jas         Kealoha Miss Emily   

Uaia, Miss Mary          Kepola, Miss Emily

  (2)                             Kekahuna, Moses

Hawehi, Miss Kalani   Kewekane, Mrs. Cecilia                                 

Hui, Mr Kanikele         Keahi Charles

Holi, Master Nani       Koko Mrs Millie

Haili, Charlie               Koikoi, Mrs Alice

Kaaloa, Peter                 (2)

Kaawa, Mas. Henry    Kupuna, Miss Elizabeth K

Kaalakea, Miss H        Kunawainui, Mrs A

Kaai, James I               Kuaialii, Mrs L

Kaeo Samuel               Kuhaupio, Mr J          

Kaipo, Mrs Hatie        Kukonu, Mrs Mary

Kaiapa, Mrs Mary       Lua Mrs Sharlotte K

Kaimi, Manuel                        Manu, Miss Katherine  (2)

Kaihi, Miss Jennie       Meneloa, Mrs Annie

 (2)                              Maka, Mr Charles

Kau, Mr. Ed               Mahoe, E  (4)

Kauakahi, William      Mahoe, Miss Evangaline

Kaulukea, Geroge       Molina, John

Kauanui, James  (2)    Mahelona, John K

Kauhane, Mrs Hattie   Makainai, Kalua Nohea, Ana

Kahaunaele, Mrs Sam Nakea Mr Samuel      

Kahoolikelike, Mrs R  Nua, John

Kahulamu. Mrs           Nakila, Ben

Kahekeli, W Kane       Nipoa, Ben

KaiKahele Mrs M       Nakea, Miss Lucy

Kalahiki, Mrs Kamaka Nakahili, Mrs. Rachel

Kaleo, Miss Lily          Napoleou, Miss Lily

Karait, Mrs. Fanny        (2)

Kalawaia, Jack                        Rila, Mrs. Annie Laipoe,

Kala, Miss Maryann    Mrs Hatie

Kaleikau, Mr âme        Paehui, Miss Emily

   Mrs Abraham          Waapa, Miss Maryann (4)

Kama, Willie               Waihoikala, Levi Wahilani, John  (3)

Kamaka , Ben             Wailehua, Miss Annie

Kamauoha, Henry       Keunini, John

Kamaoea, Mrs Kanoo

Miss M Kanae

Hugo Kapowai, Mrs

U Kapaku

David Kapali, Miss

May Keunini, John

 

                                    HE HAINA NANE

Aia la! Aia la!!

O ka manu a maua me kuu makuakane,

Ke kau mai la i ke ao makani,

Makani ka ua po ka moku,

E ha'i mai ana i ka ino-e.

Ke kau ai la ka haea makani hoolua,

He hoolua ka makani ino Halawa,

He hoolua noe ka makani ino Halawa,

He hoolua kele ka makani ino Halawa,

He hoolua pehu ka makani ino Halawa,

He hoolua ka'i pau ka makani ino Halawa,

He hoolua wahakole ka makani ino Halawa;

He hoolua kikipua ka makani ino Halawa;

He hoolua hakaaano ka makana ino Halawa,

He hoolua laukamani ka makani ino Halawa

He hoolua puno hoku ka makani ino Halawa

He hoolua okia ka makani ino Halawa.

He hoolua naulu ka makani ino Halawa. lawa.

He hoolua lai ku makani ino Halawa,

He holua naulu ka makini ino Halawa,

He hoolua kehau ka makani ino Halawa,

He hoolua ko'ipali ka makani ino Halawa,

He hoolua lianu ka makani ino Halawa, He hoolua ehukai ka makani ino Halawa.

O ka welelau auanei o kela makani,

O ka welelau auanei o keia makani,

Puili puahiohio ka makani,

Lele ae la aia la, aia i kai.

            E Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana, a o ke kapena hoi nana e hoonee nei i na ki ewalu o uwahi e hoonioni nei ke alahao, Aloha oe: -Ke oluolu oe, alaila e lilo ana au i wahi ohua eepakeke no kou oneki, no ka elua o ka manawa, a i ike mai ai hoi na loea hui nane apau, e noho mai la mai ka la o ae i Makanoni a ka la kikii i ke kai o Lehua, o ka mea huna a ke keiki o Waialua, e uhailoloaia nei, ua hiki mai oia i kona weluwelu liilii loa ana, a e ike mai ai ua kae'ae'a kukulu nane la o na makani kulai kauhale o kuu aina, a o na makani hoi nane la o na makani kulai kaehale o kuu aina, a o na makani hoi nana e ulu pa aku i ka mea u'i a ua keiki la, a ku a muu, a ahu iho ilalo, a oiai, ua huliia e ka noeau ame ka ikaika o ka lolo a piha ka hapa kakini haina e waiho nei ma ke pakaukau o keiki alehe aama o na pali mahoe o Manuahi.

            Mahele mua-Ke olelo nei ka mea nanea a ua keiki la penei: He inoa i kaulna apuni ke ao a he mea hoi i makaikai nui ia e na malihini apau? 

            Haina: Apu.  E loaa no keia mea he apu iwaena o ka poe inu awa apau, mai na alii o kela au i okikilo loa no aliki loa aku no i na makaainana, a ua lilo ia mea he apu, i mea makaikai nui ia e na malihini mamuli o ko lakou ike ole ana i ka manao o ia mea he apu.

            Mahele elua.-Ke ku ke ehu hou mai nei no ka mea lealea ua olohe nei o Waialua, o ia hoi: Eia no ola ma na Koolau iho no o lakou. kahi i pee ai iloko o ka huluhulu moe kehau o Milolii, a o ia hou no kana e ne mai nei penei:

            Owai kuu inoa e hoekepue nei ma na pali koolau o Maui?

Haina: Ka-i.  He inoa keia no kekahi kalo, a i holo hoi kona kaona ma ke mele, oia hoi ke ka-i koi o Ewa, a aia iho no mamua o ke alo o ka hale o J. H. Kawelowai, he loi kalo ka-i, a oia no paha kana e palu mai nei.

            Ke hoakaka hou nei ka hapa hope o ua nane la penei: Iua e hoohuiia ka mahele mua me kona mahele hope, alail, e loaa ana oia he mea ua Rev. ia, a o ia hou no ka ua keiki la i pai mai nei i ke oolea e wela ai ke kai o ka moa, penei: Owai kuu inoa pololei a he mea hoi i Revi ia?

            Haina: Apukai.  Oia nei kekahi o na kahunapule i loaa ka inoa Rev., a o ka hoopiha pono ia ana o kela inoa ae la maluna penei no ia: John Apukai Akina.' '  A he hoa kula hoi no ka mea e kakau nei, oiai ko maua mau la opipio e holoholo iho ana i ke one o Hauola ma ka Maluulu o Lele.

            Nanaia mai no i pii auanei ka uwahi o ka lua a hanai i ka umauma o na kuahiki ekolu i Hawaii, a i iho aku auanei hoi ke alewalewa a hamare i ka ihu o Kaala me Konahuanui i Oahu, a e hoomanao iho no oe e Brother, o ka'u kiina ana iho la no ia ke hele la a opiopi ke kai ma ka aoao.

            Aole loa oe ame Kamaoha e pakele aku ia kike ka ala uwe ka mama'ne i ka hamare ku'i hao ku'i aiana a Sa Naiia Heneri o Navara, a no ka mea, ua lohe aku la o Kauai i ka uuina o na lae o olua.

                        Kou no a mau,

            J. W. K. KAKELAMALUIKALEO.

Kahua alehe Aama o Somisomi i ke kai o Kona.

            Ea, mahani ole mai la no ka paa o ka hao i ka hamale ku'i aiana a Sa Naita Heneri o Navara; hoomauia ka ikaika a malia i ka ekolu mai o ka manawa e poha pono ai ka lae o ke kolohe ia oe.-L. H.

            WASHINGTON, Mar. 20--Ua, hoopukaia mai e ke keena kaua, kekahi kauoha i na luna na lakou e ohi i na ka ma ka la aku la i nehinei e haawi ia aku i mau palapala hookuu i na kanaka mahiai apau e mahiai i'o ana a e kanu ana, i hiki ai la lakou ke hoopau pono aku i ka lakou mau hana, oiai nae oia poe mahiai kekahi i komo pu me ka poe i kaheaia ma keia ohi ana ae i ua koa.

           

HOIKEIKE FEA MAKAHIKI

Teritore o Hawaii

HONOLULU, IUNE 10-15

                                                            E hope koke i keia manawa maikai no ka hoike ana ae i ka poe apau o ke Teritore holookoa i ke pookela o kau mau meaulu. 

O KA MANAO E PA-KOLU!AE I KA NUI

e hoomahuahua i ko Hawaii hoohua ana,

e hoomahuahua i ko Hawaii mau Waiwai,

a e haawi aku i manawa no na kanaka o ke Teritore,

e hookamaaina ai i na mahele apau e hana nei

o na oihana mikiala, mahiai ame kalepa.

PAU KA HOOKOMO ANA I NA HOLOHOLONA

I APERILA 1

            E pono e waiho koke mai oe i kau noi no ka pepa pa'hakahaka no kau hoikeike, me ka nana ole i kau mahele i manao ai e hoikeike.

MR. C. R. WILLARD,

            Kakauolelo, Komisina Pen, Teritore.

Pahu Leka 253 Honolulu Oahu.

Ke makemake nei nu e komo ma k a papa o na hoikeike i hoailonaia malalo iho nei.  Oluolu e houna mai i na hoakaka neepapa ia 'u ame ka palapala noi pa'ihakahaka.      

 

 

LOAA PONO KA POE AIHUE KAA OTOMOBILE.

            Mahope iho o na hooikaika ana ma ka aoao o ka oihana makai, e loaa na kaa otomobile ekolu o ka nalowale ana he mau pule ae nei i hala, a e paa hoi ka poe aihue i ka hopuia, i hoea mai ai i ka hookoia ana o ia manao o na makai, mamuli o ka paa na mai i ka hopuia ma ka Poakahi nei he ekolu mau Kepani, me ka loaa pu ana aku o kekahi hale mawaho ae nei o Kamoiliili, i piha i na meahana apau i pili i na kaa otomobile , o kela ame keia ano.

            Ma ka manawa i hoea aku ai na makaikiu no ka hale i hoauia ai na mea paahana o na kaa otomobile mawaho o Kamoiliili, e wehewehe ana kekahi Kepani i na apana o kekahi o na kaa otomobile, e nokeia ana i ka huli a ua oaa aku no hoi na apana o na kaa otomobile elua, i ha'oha'oia a maloko o kela hale, he nui ua laholio, na kukui ame na wahi no apau o na kaa otomobile, e hoike mai ana i ka nui o na kaa i kuleana ia mau mea.

            Ma ka ulia laki wale no i loaa aku ai ke Kakiana Makaikiu Kellett ame ka Makai Mokokaikala Ferry, na moali liilii ma kela Poakahi, a ma ka hoomaka ana aku e hookolo, i loaa pono aku ai he hale mawaho o Kamoiliili, e kokoke la i ke kahua kiuipopo, i hele oloko a piha me na apaapana o na kaa otomobile, a o ka paa iho la no ia o na Kepani i kuleana i kela wahi i ka hopuia.

            Na Mare.

            Samuel K. Wallace ia Caroline K.

Kaai, Mar. 13.

            Joseph Akuia ia Agnes Kuhilima,

Mar. 13.

            Daniel Heleuihi ia Emma Kahale,

Mar. 14.

            Charles Andrade ia Daisy Hobbs,

Mar. 14.

            David K. Copp ia Alice Ahuna, Mar.

19.

            Caessar J. Lopez ia Katie Keama,

Mar. 19.

            L. C. Miller ia Martha Lokana, Mar. 19.

NA HANAU.

            Na Frank P. Kahapea ame Julia Na-

ilau, he keikikane, Sept 6, 1917.

            Na Kalani Kamka ame Sarah Unea,

he kaikamahine, Feb. 17.

            Na Renurickc O. Rose ame Grace K.

Piianaia, he kaikamahine, Feb. 21.

            Na Kim Wo ame Julia Ake, he

kaikamahine, Mar. 11.

            Na Charles M. Kreuseh ame Joseph

Miller, he kaikamahine, Mar. 16.

            Na David B. Haumea ame Georgiana

Ka-nei, he kaikamahine, Mar. 17.

            Na Joseph T. Branco ame Martha Kaaiai

he kaikamahine, Mar. 18

            Na Phillip Kekua ame Horne Wood,

he kaikamahine, Mar. 18.

            Na Fred K. Cockett ame Estella Ka

ilima'i, he kaikamahine, Mar. 18.

            Na John Louis Kea ame Maggie Na-

maka, e kaikamahine, Mar. 19.

            Na Robert Carter ame Maria Paa-

hao, he kaikamahine, Mar. 19.

NA MAKE.

            Lui Abaham Lui, ma ke alanui Be-

ritania, Mar. 16.

            Kaia K. Kahanu, ma ke alanui Mor-

ris, Mar. 16.

            Robert Stone Jr, ma ke alanui Kau-

mualii, Mar. 17.

            He bebe na Joseph K. Kea, ma Hono-

lulu, Mar. 17.

            He bebe na William Silva, ma ke

Awawa o Manoa, Mar. 18.

            Kekaula Kaaihue, ma ke alanui Ka-

waiahao ame Cummings, Mar. 19.

            Mary Lanialii, ma ke alanui Kame-

hameha 4, Mar. 19.

            Joseph Flores, ma ke alanui Cooke,

Mar. 19.

HALAWAI HOEUEU A KA PAPA HAWAII.

            Ma ka Poakolu iho nei i hala aku ai no ka malama ana i na halawai hoeueu i na hoahanau ma na apana Koolau o Waikane ame Kaneohe.  na kakauolelo a ka Papa Hawaii, Revs. J. P. Erdman, H. P. Judd, Akaiko Akana. N. S. Schenek, F. S. Seudder ame Theodore Richards, a e hala ana keia mau la eha ia lakou malaila., a ma keia Sabti iho e pau ai ka lakou hana malaila.

            He halawai hui ke malamnia ana maloko o ka hale hoikeike kii onioni ma Heeia ma ka hora 7 p.m. o kela ame keia po ma ka po Poakolu aku nei i hoomakaia ai ia halawai, elike me ka lono i hoikeia mai, a ma ke ao e komo aku ana na kakauolelo a ka Papa Hawaii iloko o na kauhale no ka laena a hoeueu ana aku i na hoahanau (ke poe e loaa aku ana) no ka hele mau ana ae i ka pule, a no ka hapai pu ana i ea hana o na Ekalesia o Waikane ame Kaneohe.

            I kulike ai me ka lono i hoikeia  mai na Rev. J. P. Erdman ame Akaiko Akana i ka po Poaha; na Revs. F. S. Sender ame H. P. Judd ana e malama i keia po na Rev. N. S. Schenek ma ka po o ka la apopo, a na Rev. Akaiko Akana ame Theo.  Richards ma ke kakahiaka Sabati.

            He mau halawai kela i manaoia e hoopomaikai nui ia aku ana na kini o ka ' ' Pohina Uakea o ke Koolau.' '

W. S. S.

HE NINAU BAIBALA.

            Ua ninauia aku nei ka peresidena nui o na C. E ma Amerika Huipuia.  he ehia la ka nui o na haumana C. E. malalo o kana hoomalu ana aouni na Mokuaina Huiia?  Ua ha'i mai keln penei:

            Ina e hiki ana ia oe ke hoonui mai i ka huina o na muliwai aila o ko Iehova oluolu, me ka huina o na kaula o ko'u hahauia ana e na Iu-laio, a o ia hualoaa e hoonui hou ae oe me ka huina o na makahiki o ka poe ana i huhu mai ai. 

            Mailoko mai o ia hualoaa hope e hoolawe mai oe i ka huina o na la o ko makou mau makahiki, a o ia koena, e puunaue ae oe me ka huina o na huaolelo a'u i makemake loa ai maloko o ka aha ekalesia, a o ia helupuka, e houluulu iho oe me ka huina o na hoohololio no kahele ana i Kaisaleiu.

            Mailoko ae o ia huina e hoolawe mai oe i ka huina o na la a lakou i hanai ai iaia ma ka waonahele, a o ia koena hope loa, o ia no ka huina o na haumana C. E. apau e noho ana malalo o kana hoomalu ana.

            A oiai eia no kakou apau iloko o na la omaka mua loa o keia makahiki e panee aku nei, a i mea no hei e mau ai ka hauoli ana iloko o ka poe e hooikaika mau mai nei ma na hana i ku ka pono, ua mano au, aole no hoi paha au e ahewa ia mai ana e oukou.

            Ma keia ninau, ua makemake nuiia na C. E. na Kula Sabati, na Hui Opiopio, ka poe Hooikaika Kristiano ame na hoomana like ole no apau e ku nei apuni ka pacaina, e pane mai i ka haina o keia ninau, a he ninau hoi e hooulu ia ae ai ka noonoo, ka ike ame ka naauao iloko o na keiki a kakou.

            Ke waiho aku nei i keia na Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana e kaupaona iho i ka haina a kela ame keia, ke oluolu mai oia.        Kou no a mau.

            J. W. K. KAKELAMALUIKALEO.

            Kahua alehe aama o Somisomi i ke kai o Kona.