Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 13, 29 March 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

! 1 ka nahaha ana u ka moku ua make ka liapaniii o na I luina ame na koa ; «> ka poe i paulele maluna o ka ikaika'o ko laknu mau kino ua hoao aku la lak'oil e a'u. a b ke"kahi 'poe ua poiio hopu wale aku la no iha apana papa-a niau j mea e ae e paa aku ana i ko lakou mau lima a hoao aku la | e a*u nouka <> ka aina. = () ka Moi Bedera kekahi ma\Vaena o ia pUe'i hooikaika i e j>ae aku i kula a manao ae ka loaa o ka ])aleki\na, a na na ; ale ame na nalu i kupapa aku iaia ahiki i ka pae ana iuka. v.a hele nae a aneane e pau ke aho i ka mea o ka naenae j i ka lumilumiia e ka nalu. I Ka i no hoi kona kau ana aku i kahi papau oiea pau la hoi o na mea hoopoino mai iaia, eia hou aku uo ka hoi ia mau mea hoopilikia mai iluna o ka aina maloo. j (>ia wale no keia ana oka ike ana iho ua pae ika aina. o ; ka nui aku o lakou aohe mea hookahi ana i ike aku. I ka ]>a ana o kona mau wawae ikahi papa'u. haa'ele aku la oia i ka apana papa ana o ka lloau ana mai i mea hōōUna ae iaia. a hoomau aku la i ka hele hikaka ana ahiki i kahaone. | laia i kokoke loa aku ai i kahaone maloo a manao ae la ! kona palekana. ua hookahaha loaia mai oia i ka ike ana aku ! i na holoholona e kuku mai ana ma kahaone, kahi āiia i ma- j na*> ai īpalaila e hele aku ai 'a kau-aku ika aiha malōo. | lle ku i ka hoomakā'uka'ii ka hana a iia bipi, hoki, lio.. kamelo. bufalo. e'lia, ekake. a pela aku, e kuku mai ana maluna o ka aina maloo; ma kana noonoo iho ia manawa he .j j)oe holoholona hihiu wale no lakoii a he huhu loa i lakoii ke ike mai i ke kanāka. a e kuku mai ana no hoi ma | kahi e ke'ake'a mai ana i kona hele aku a kau i ka aina j inaioo. ( I--ia nae, iloko o keia pilikia nui ana e ike aku ana. ua hoo- | ikaika mau no oia e loaa i wahi nona e palekana ai iluna o-j ka aina maloo. meka naiia ole āku i ke alai mai a na holomamua o l<ona alahele; ua loaa i'o he -\vahi r nona e j>akkana ai mahope iho okona hōomau ana aku i. ka hele maloko o ke kai ahiki i ka loaa ana o kekahi pali pohakii, malaila oia i noho ai; wehē ae la i kona mau aahu i pulu a kaula'i aku la iluna o ka pōhaku. Aia no kela manawa o ka la i ke awakea. Ua palekana oia mai ka'make mai, o i koua piīikia nui ia manawa oia ka p<sloli. 1 ka maloo ana o kona mau aahu apau, makemake loa oia { ia manawa e hiki aku i kekahi kulanakauhale kokoke mai. a ; oiai oia e hele ana ua hoea hoii mai la no ua mau holoholona j mua la i mai ai iaia me ko lakou hoao mau | mai e alai mamua o kana hele aku ana. , | ] kaua nana aku' me he mea la o lea makemake nui iloko o ia mau holoholona oia no ka papa ana mai iaia aole e hele aku imua. me he mea la aia ka pilikia mamua kahi i kali mai ai nona. . Me keia nui ke'ake'a Inai no hae 'd nei īhau a me ka nui hooikāika no hoi ma kona aoao Vna ka aloalo. ana ia lakou, ua ht>ea aku la oia i ker kulanakauhale rtie ka He'nani na iilahui i kana nana aku, akea tio hoi > me ka jn_>lolei'me ka maemae pu, eia iiafe. o ka mea hookahaha iiui mai iaia oia no kona ike 61e akii i ka maaloalo mai- (- kanaka. o ke ku mai no a na hale aohe nae he kanaka ikeia āku. ' : > "Kupanaha!" wahi a.na iaia iho. "6 ke ku iliai uo' ā kau-. l'ak* aohe nae lie ikeia akii (i kahi kino kanaka e holoholb mai ana ;ua pau anēi'i ka m'ake?" ; " A'o ka meha loa oloko o ke kulanakauliale hoohuoi iho la ' < i;t ao'e j>aha i makemākeia niai oia e koino aku ilailā, a me ; j he mea la, o na holoholona i ke'ake'a mai ai iaia o lakou ua kiai o keia kukinakauhāle. eia kā āiianei he j)oe kanaka wale; ih» lak<m aj)ait i hoololiiā ae i mau holoholona. Me ia ike ole aku ho na<*j)riā i kekahj kanaka .ua hoomaUi liku 1a īio oia i ka hele a'na irtuia. a i kona ike ana aku i kekahi mau halekuai e hamama mai ana, loak iho la iaia ka ike ia manawa he kanāka no ka ko loko ō iā kulānakauhale, aole hoi e like me kana i koho wale'ai mamua iho. () kona kak'ae aku fa no ia ika hele a kii anā mainua ma'i <> kekahi halekuai huaāi tS na ano apau e kakau māi ana iliina. oke pakaukau; 6 ka ij)uala, ka ipuāiwaliā. kā alani,, ka piku, 1 a-j>iki. a |)'ela aku. a moni \valc iho lā'iio kona liaāē no k'a ike aku i ka inemele mai o ia māu mea. me' he liiea la e l;ono okoa mai ana no iaia e kii āku, o ka pololi iho no hoi, aiwa loa ka ono īnai la ia mau hHēa; ' ' - lle kanaka elemakule ke noho mai anauna kahi kokoke ia mau huaai. a māni'uli o konā n6ho malaila i 'mahao iho ai «'ia nana no palia ia māu mea kuai. o ko i nei hele aku la no j ia a ku aiia mamiia ])onio aku ona a haawi aku la keia i ke aloha. a aU)hā mai la no. lioi Tce kanaka elemākule. : Ua hoojnhaia aku ka elemakule me na manao kahāha ia ike ana mai iaia nei. a ninau koke mai la no maihea la oia o, ka hele ana mai, a heaha 1a kana hana nui o ka hoea ana aleu malaila ia mana\Va. He mau huaolelo pokole loa ka ka Moi Bedera o ka hpakaka aha aku e la*\vā akii ai ka ike i ke kamaaiilel. ālaila ni-. nau hou mai la ka elemakule inā pahā ua halawai oia me: kekahi kanaka ma ke alanui a aole paha. : ! "O oe ke kanaka mua loa a'ii i ike ai?' wahi atia. "I hoea | mai la i keia kulanakauhale me ka halawai ole mai nei me na poino ma ke alanui. He nui na mea keakea la ma ke alahele, eia nae, lia hoea māi la īio oē me ka paleka,n?u Hg ( nani keia kulanākauh'ale a ke māopopo ole nei f>ā6 ia'u .ke! kumu i hoeā nui ole mai āi ha kanāka opio like me oe, ianei me ka halawai ole nie na popilikia. "Komo māi iloko nei, niai ku loihi aku oe mawaho o halawai mai auanei oe mē na pppilikia. "Aia a loaa ia'u ka manawā kuponh a|aila hoakakā aku au iā oe i na piljkia he nui. o keia wahi.'ā hahāi pu aku no hoi ia oe i ke kuinii e pono ai oe e makaala loa nou iho." Aohe ka Moi Bedera i hookaulua iho e paluaia mai ai ke noi ana; o kona komo aku lā no ia iloko a noha iho la ma kekahi hoho mā ka aoao dke kanaka elei^akule,- a oiai ua, lohe muā aku la ka elemakule no .ko ianei pilikia. ua eleu aku la oia ma ke kii ana i kekahi māu meaai na ia nei ana i manao ai nie ia mau meaai e hoihoi hou ia mai ai ka ikāika iaia. , Oiai oia e di aha e npi mau aku ana oia i ka elemakule e hoike mai iaia r ke kumu o kona papa ana mai iaia aole e hele maluna o nā alanui, o kana .wale no o ka olelo ana mai e hmmiahawanui oia a pau kana ai ana alaila hoakaka mai oia iaia. o kanea koke ae 'auanei kana ai ana. no kg mea, wahi āna. ua maopopo iai'a koha pololi loa. nolaila. e hodpilia mua 6ia iaia me na meaāi a mahope aku ke kamailip. I ka ike 'ana o ka Moi ; Bedera ua piha aku la pia e hiki ole ai ke ai hou aku. i niai lā kona kamaaiua lokomaikai; "U pono oe e haawi aku i kau hoomaikai ike Akua no kou hele ana mai la ahiki iho ia i o'u nei me Uli halawai i me ka poino.' "No ke aha hoi, a heaha ke kumu e hiki ole ai ke hele mai?" i niuau aku ai ka Moi Bedera me k'e ano hoohuoi.

! "Ae; he pono e loaā aku ia oe kā ikē,*' i' pane mai ai ka ' elemakule, "o noho māu auanei oē nie ka pōūli; ua kapāia | kā inoa p kulānakauhal'e 'Ke o na Hana I Mana Kupua.' a ; ua hooniāluia ia aole na kekahi moikane. ' aka, na kekahi moiwahine kupua. a o ka oi.aku no hoi. oia - 0 kā moiwahine li'i loa rtia fee āo āpuhi. "Ua kaulana loa o'ia iha ka iiioā ahine Māna lre inana kona ,e lux»poiii(Ji''iiik'i.'Ai, lee' "kela āme kēiā kane ana e ukiuki ati. : i &<?: oie..ia*.ka'.lua'''jri'a kā' mana elike . me ia ma ke ao ajmni. pela kō'ii iiianab.' rt M E. mana i'ō akii la ka moiwahine," i pane liōomaue'a aku ai ka Moi Bedera. ' % "Ae ; e hoomaopopo iho no oē he nrea oiaio ia ke hoākaka āku au' ia oe i keia : ai>le anei i hālawai mai nei oe me kekahi mau holoholona o na āno lik'e ole iiia k : e ala#'" j ",\e, ua haiāwai mai nei'au* ia'u no ! i'j)'ae māi ai i kahaone, I a ia'u no i hoomaka mai īiei e hele hb keia kūlānakauhāle. | me ka hana nui no au i aloalo mai nei ahiki i ko'u pakele I ana a hoea mai la ianei. i "He niau holoholona hihiu maōll lakbu, i'kā\i nana akii, me lie mea 'la aole 6 lakou makemāke d Ike i kekalii kanaka e' māalo mai ana mamiia o lakou,' ua :jjiha loa lākou i ka j hulni ia'u i ka'u nana āku," i'pāne" aku ai ka Moi Bedera. ! "Auhea oe; o ia mau hol<)holona : au i ike nlai lā la ea. he | mau kane waie no ia poe a pau i hoololiiā ae i māu holoj hoiona mannili o'na niaiiā o ka nioiw'āhine kupua o keia auI jnini a'u i hoike mua aku nei ia oe, he poe wale no lakoii na ka moiwahine i ukiuki ai a hololi iā ae nia'ia-ano kino hooj niainoino. " r ' I "(:) na kanaka opio'u'i elike nie .06 e h6ea mai ana i keia kulaiiakauhale e paa ana lakoū i kā hopuia» e kahā inau eilele a lawēia aku 'imua b ka moiwahine i kane nana, me ko lakou j ae a ae ole j)aha e laweia fc aku imua o ka moiwahiiie. : "E hookipaiā aku ana lakou nie ka maikai' loa e hiki aiiā iaiā ke hoohanohano niai ia lakou, e haawiia 'inai ana hā meaai maikai, na mea inu ma.ikai loa, na aahu nani o kelā anie keia āno rna ke ano hoope mai i pauleleia aku; h()ono- ■ | hoiā akii inaloko o iia hale nani' lōā' ōn'a ,a e hanaia mai ana ! lakou hiā na āno hoopunahele āj)āii' hle he mea la he aloha 1 oiaio kona ia'lakoii. me konā hookuukuu oleia lakou e hui ! nie kekahi onā wahine kauWa anā. ' '■"» | "A i ka hala ana okekahi manāwa ana e hoohauoli ai iaia I iho me ia kane, a kekahi kane i paulele l kuhihewa iho ai ua aloha i'o ka mōiwahine iaiā, e ha'i aku au ia oe aole hookahi ! o ia poe kaiie anā i lāwe ākin ai mfe ia i noho 'loihi āku a oi | maniua o ke kanaha la i ilele ko lakou lioololiia ae i kino i manu a i holoholoha f)aha elike nie'koiia'makeināke. | "Ua hoakaka mai nei oe ia'u i ieou halāw'āi āna nlai ■ nei me na holoholona like ole. o' uā maii holoholona la au i ike ! rhai la', oiā ka bipi, ka lio, ke kamelo, ke>dia; kā ekake, v ka | hoki. a pela aku, he poe N kahe \vale no lakou na ka moiwā;liine i n6ho mē 'ia, a i kā pau āna o koha makemake hoolilo ae la i mau holoholona neiluiiā nēi' o'k'ona aupuhi: : "O ka hana hoomaka'uka'u a kela mau holohol'ouā : ia oē aii i olelo mai iiei, aole iā hi hō'omaka'uka'u 'maoli mai ha lakoū ia oe.'he kē'ake'a ia 6ē i Olē 6e e hele mai iloko o keiā aupuni a iloko hoi o keiā kulaiiakāuhale, o pilikiā oe elike I me lakou, a no kou maopopo ole i ko lakoii māhao, pela oe 1 niānaō ai e hoāo niai anaJakou € hoopoino ia oe."; ! ! "Pela i ? o ka, aole au i maopopo ia hana ā lakoii'ia'ii ia ; manawa akahi wale ae la rio ; o ka'u ivo j koho iho ai'e hoao ! mai aiiā lākou e ia'i|, ; €?ia ka' e hoao mai ana lakou I e hoopakele ia'u, aiihea no lā ko^ii'maopopO muā." ; ' j | L T a lilo na olelo a ka elemakule i mea hookunahihi ae jfiia ia mānāwa, a pane mai la: *VYuwēT pēhea aha 'ko'ū hopēWā; aohe i liiamao aku nei ka lihaliha ho kela p'Oino riiuā J "ē k.dftio hou aku ana no j)āha'auānei aii la i kā pilikia i pāliiāiā iho ke ino. ■■■- ' "O ko'u pākēlē koke āha niai nēi'iloi iā lā minia kupUa mai ; 6 kelā kamāliiWahine; he pilikiā atye'hana aku nēi ihope niē'kā wēliWēli/ ā 'eia : hōu no ka -hoi keia moi wa- | hlhē 1 iiei āupuni'mē ka-manā .a e. -or ak;r ana paha aiiahei ke iiib : i ! ko" ka niiia;'ēh&'ka hoi mea aloha o na māka o kā ka ike ole 1 Hlāi. l -' 4f ' - •>; Alāila 'hoakāka piha akii lā 6ia f ka eleniakule i kona mobl'elo 'inai ka inua a ka hope; ēlikē me m i ;pfātt tniiā: ae nei. e pili āna i koiia hāhāii āna i kōha kiilana' hiōi 1 , kb?ia aloHa a r ttā i ke Kaiiialiiwahine Gi6hāre ame kāna liāna lokoiiio ma ka lioōloli ana 1 āe īaiā 'i 'manu; a- vē,olē -ka,hiwnv?ah'lhe 6 : ke Jau- " ' puni I l'āwēiā aē ai oia a haalele, pela i hoi hou ae-ai oia a; i kinb kānaka. ■ \'. • :• ' ) 1 ī ka ike 'ahā mai o ka elemakule uā pili'a loa ka >Moi Bedfcis i ka'#iākā'ti. i; hoāo inai la e hoomama<ae. i kona naau kaumaha ; ka- i āna mai: \ | ; : ka m'ōi, oiāi liā hoike akii' uēi āu iā oē 'He hioiwāhine kuf>tia koonei, ā ua lehuiehu'ka poe i.hoopoin'6iVēla, e : ā ha'e kē 6lēlb akli nei au ia oe mai maka'u oe a mai hookaumahā i kdu' n6onoo. ' " ' " ••v :t . j "Hē kānakā āii i alohāiā e na : -kanaka o keia' kuianakaiiliale, iiā maoj)6po au i na kanaka apau ahiki loa āku imua 1 o ;ka nioiWahine, a ua lilo no-hoi a.u i mea nui a ipunahele, i ka moiwahine. ' ; ! V. 1 •'■ ; -No ia kuhiu, e 4ke iho oē,' he' haawiiiā laki ia- m'a kou āoāo,'oia ; h6i :i kbuiil6 anā'he ihālihini na'u. a na laki'pu no hoi oe maihiili o kōu' hēle pololei aiiu mai nei a imua o'u 1 maniua o kekahi poe'eāe. < . 1 ! ■ "1 ha ? i aku au ia oe aohe au hoj)ohoj)o ,ana i koe no kou palēkāna; ua palekanā oe uialoko iiei 6* kb'u home, āole liiki i i kekahi mea ke hoojioinp inai ia oe; ina no ko kāua noho i loihi loa iho na'u e hooj)akele ia oe mai na-poinp mai apau I e hoao māi ana e hooj)oino. ia;oe. *'•«. • I "Ke hooia pu aku nei no h'oi au iniua ou< elikē ni,e ka' loihi : o kou noho ana malalo 6 ko'u l'uile, pelā.ka loihi o ■ kou maluhia e hiki ole ai ia ofe ke; lioohuoi no ! u, hookatimāhā i kou nopnoo, mai. hopHohp 'i ka maka'u iloko ou, ho ka mea, ina no kou komo aku iloko o ka pilikia na'u ; e hoppakelē." - . .._■■.». , , . , J . MO£UN A^IV... ; m >. , 1 N6 kefā mau olēlo hoolāhā • ā ka'eleniakule frtfāwi aku 1ā ka Moi Bēdera i kahā hoo'maik'āi; ā 'no kā Hhppakele hoi a . ka.-elemaHule o ,}ch hoikē ai oia mai '! na poino rnai o ia aina_jnaTihini.''.; ;; V > - . . i ;| Npho iho lā oia mā' ka' ptifcL a e 'noīiŌ | anā ua maālo aeia keakHi ppē kja Kalēkuai/.a ' i ko lakou ike ana māi i ka nohp āku o'kēkābV kahakā opio | u'i a lakou o ka. ike ole ana niāmua; h. lākōu hoi i"koho ai he kauwa paha na ka elemakulē, ua liaka' p.pno ! mai la ka lakou nana ana maluna ona me ha man'a6 kāhahā no 'ka pakele ana o ke kanaka opio i nā hāu'ā hoppilikia a ka moi-'j wahine. . • , r , - ! "He kapwa ii'i maoli kau e kā ēleniakuīē/'. wahi' a takou ,io kā'pane ana mai; "p kona ana,niai nei a ka moiwahihē." ' ' ' " . r '■•'"■»7.; -i" "Mai manao niāi*pukoU' iaia'uei^e^K^ikw^/'^'*^ā 4 he.'akti^^r ( ka elemakule. ''no ka meai ua niāopopo'no ia ouk6u' āole aii I he kanāka waiwai loa e manāo. a,ku āi i.ikāiiwā, ha'u. no ka : hana ana mai po'u. ," t ' V:'*' ; 1, 0 keia-kanaka opio a oukou ē ike mai }a ! o ka'u keikihanāuna. no'oia: o kejkeikikānē a kiiu kaikaina i make'a oiai Hoi aone ā r u keiki; ua kāuoh'a.aku āu , j iaia e hoi mai e nōho pu me ā'tf, oiāia pei a ōukoii e.ike māi la.i ne! manawa." : 1 V " : He mau'olelo waT^'hō keia a ka eleinākule, aoiie pna pili i nei kan.aka opio ma kē kokp, aka. no koiia . I makeinake e hooj)akele ae i kā hioi ojjio iilāi īiā pilikia tfiāi; :: a ka moiwahine ana i niāppppo loa ai, pela oia i alāpalii aku '" ai 'ila lakpu. ! ' > ! *_ -"■ | ttaa\vi māi la lakou > kā iipomaikai i kā elēmakiile no ka i ioaa ana o kekahi mea kupono nanā e kokua iaia r a kaha nui aku la hele, eia nae, aole hiki ia lakou ke uumi iho i ko

lakou hopiihopo iio ka palekana o ke kānaka o]>io, mamuli no c> "kō lak'ou kamaaina i na hana lapuwale i*io loa a ka m6i\vahine, e hiki mai ana he la e laweia akii ai ke kaiiaka opio e ka moiwāhine. ina no kqna lohe aku i kona mau elele. . O ke kanaka mahope loa o lakou ka i huli hou> mai a i inai la': "Ua kaiiiaaina oe i ka hiina a ka moiwahine o kakou. elike no me ko niakou ike, nolaila&ole hikl ia oe ke naaupo i.h,H i")c'a. .p.iiikiā q hoeā. mai ana imua ou, elike me kau mau . niea apaii i ,ik'emaka ai i na la i h.ala. ' '"E ike iho ana no oe i ka hoehae.ha loa ia o kou noonoo ina e hanaia mai ana kau keiki elike me ka hanaia ana o na kanaka opio e ae mamua aku nei. oia mau kanaka opio i •hoololi āno e ia ae ai o ko lakou mali kino a ku a holoholoiia ke auwe mau tnai la lakou me ka ehaeha nui i keia la." ""E haawi aku ana au i ka'u hoomaikai ia oe no kena mau olelo au a no kau nana ana niai la.hoi i ko'u pono ame ka pono o : ka'u keiki nei. he mau olelo i komo loa mai la iloko o 'ko'u pūuwai. a e oluolu oe e lawe aku i ka'u hoomaikai. aka, auliea oe, mai hopohopo oe. "Kia nae, n6\i iho. ke manao nei au aOlē paha e hana mai 'ana ka moiwahine i kahi mea e hoopilikia mai ai ia'u a i kuu keiki pu. aole palia oia e hana mai aiia i kekahi liana lokoino loa, oiai. ua nana mai no hoi oia maliuia o'u ma ke 'ano he hoaloha, a pela hoi au e nana mau aku nei maluna ona ma ke ano he hoaloha. "Ina no ka lohe aku o ka nloiwahine no ko ; a nei ana mai a eia me a'u e nolio nei. a e manao iho ana paha oia e kamailio mai'ia'u no ke noi ana mai iaia nei e lioi aku riie ia e noho ai. aole oia e noonoo liou mai ana no iaia nei mahope o kou' hoike ana aku iaia o ka'u keiki keia, ke keiki ā ko'u kaikaina i make. ma ia ano e loaa iho ana no ia'u ka nianaolana a ke manaoio nei no au no ko ia hei palekana, pela ka paa o kuu manao." Oa hauoli ka elemakule no ka mahaloia mai-o ka moi o Peresia i ka u'i, oia pu kekahi i k'omo pu ma ia manao mahalo a ua ike pu iho no hoi i kona aloha me he mea la he 'keiki oiaio nana. . . Elike nie ka loihi o ko laua noho pu ana, pela ka pii mah'uahuā m'au' aē o kona aloha. 'ua lilo "ka moi opio i hoa ohuniuhuniu nona i na manawa apau me ka pipili loa o kona noouOo .maluna ona 110 ka naauao o na maiiao ame na olelo a ka moi opio. ; No ka aneane e piha ka mahina o ko laua noho pu ana. a i kekahi la, oiai ka Moi Bēdera e noho ana ma ka puka o ka halekiiai, elike me haqa mau mamua aku, ua ike aku la oia i ka huakai a ka Moiwahine Labe, oia ka inoa o ua nioiwahine leupua la, e hookokoke mai ana i ka halekuai o ka eleiilakule a laua e u noho ana. ; : Ua' ike ]>u aku la ka Moi Bedera i na koa kiai kino o ka, moiwāhine e hele mai ana mamua o kk liioiwahine, o kona kfi ae la no iā a hoi ak'u la holoko o ka halekuai ā ka elemakule lio-ka ninau ana aku i koiia kamaaina i ka manao o ka huakai e hele mai ana ana o ka ike ana aku. '"Ō ka moiWahine kela huakai <iu i ike aku la, o na koa kela poe.mamua loa i hala āe la. he hoea ae koe o ka moiwahine," wahi a ka elemakule, "noho malie iho malaila, a mai maka'u no kalii mea." I O īia koa kiai o ka moiwahine i kahikoia' niē na lole koa māku'e a e k'au ana maluha o na lio īiie ka lākou mau pahikaua e paa ma ko lakou mau lima ke ; hele ana manuia loa 0 ka huakai; : He aneane hookahi. kaukani ko īiui, aole hookahi ! mawaena 0 na āliileoa. oia poe i nele ko lakou haawi mai i kē ālohā i kā eleniakule ia lakoa i kaalo ae ai mamua o ka halekuai'ā.māmuli o ko lakou haawi ana mai i ko lakou aloliā i ka 'eleiiiakūle i ; lbāa iho āi ka i ka Moi Bedera he kanaka koikoi maoli ka kona kamaai.na, akahi ka ikeia nrai la e ! ka poe kōikoi o iā aupuni.' : , I 'Mahōpē mai q kēiā pōē nā kanaka i poaia, na lu'na oloko ō'kā'hāleālii b .ka ; dmlw^hi'tie, r ā he mau aāhirknikā "keokēo ko lakō'U apau.'he oi' aku ka nani ō ko lakou mau aahu ame 'ko lākoti mau lio ame nā pono o ka lio i ko ka poe mua. a i ko' lakou kaalo ana ae māmiia o k.a lialekuai. o lakou pu kekāhi i haāwi mai i ko lakou aloliā i ka elemakule. 1 Mahope niāi o keia poe Yia wahine, ua kahikoia lakou āpau me na aahu keokeo a e anapa aha na pohaku momi ina Ko lakou mau poo a ma na a-i a e helewā\Vaē ana lakou. a e ipaa āna hoi ma ko lakou māu linia he mau kiii winiwini oi loa. ā iwāenakonu o lakōu ka Moiwahine Tābe e kau ana mālinla o kā 'lio i 'uhiia ine ka 161e' nahenahe loa a ē anapa ! āiīā na 'pōhaku momi like olē nialuna o ka liq, a ilūnā o ka noho i hanaia me wale no ka moiwaliinē e noho ana. j O na wahinē apaū i ko lakōu kaalō ana ae m.amua o ka ! hāiēkuai', uai\aāwi pu mai la lākou i ke aloha i kā elemakule. a i ka wa i ike mai ai o ka Moiwahine i ka u'i o kā Moi Beiiera'e'iiōlio aku ana, ku ih ola oia mamua o ka halekuai a ! kahea mai la i kā ēlemakule. ! | I' \yahi ana, o 'keia ae la ka inoa o ka elemākulē,, īiiai, īiau no anei kena kāuwa u'i." ,Ua loiiu. no. 'Wāe' v paha koiiā noho ana e lianā me oe. jM < [' ' •kpia"o.ko kā Moiwahine I ; abe me'o 1 kā'Moi'Bēderā, ka. hānai'o niai ka hope.. ; Manui,a o ka Abadala 'kaiiiailio āna''aku no na ninau a kā nioiwahine, haulē 'miia iho lā oia inaluna o kō'iia inau kiili , a kulōu Iho.la i ka hōnua no ka hoohaahaa anā iāia iho imūā o : £a Moi\vahine, a iaia i alā ae ai mai ka honua aC a i ke ku ana āe la ilūna pane aku lā: "Aole keia he kauwa, aka, he keiki na'u; o, kē keikikan'e keia a kūū kaikāina i make, a'no kō ia'hei nohō hoiik'ahi mai ; i koUa wahi, a aohe no hoi a'u keiki. pela 'au 'i kauōha aku 'ai iaia e hoi nia'i e rjōho pu me ā'u, i nana akū āu iaiā ā pela hoi oia ia'u; o keia wāle no ko'u pilikoko i koe e hoōluolu māi āi i ko'u noonoo. ōiai au e ola ana, a ia'tf e niake aku 'aiiā, oia nei ka hooilina o ko'u mau waiwai api>u a'u i manao ai." k I Oiai ka M ? diwāhine Lābe e'noonoo ana 110 na olelo a Abake kuko pū lp. ilo)<o ona ia manawa no ka ike mai i ! kā u'i o ka Mōi' : Bedefa,'nb kā niea .āole oia i ike i .kekahi akū elike me ia, ke hanā wak la no ka iioko ona e hiu a wela a e lawe a *ilo i Koolau no Kāiaiiik'^la, Māhope'o.kona paūe āiiā inai' i na olelo' a ka' el'emāklile ! Ū.oonoo iho la oiā pehea la kana mau olelo kupono e kama- ' iii6' māf ai' i mea no Abadala e ae aku ai a haawi aku i ke keiki iāia; >J - :: ' ; ; - ■ ■ ■ ! A' halā kekahi minūke. alaila i'mai la: "E ka makuakane maikai. aole anei e hijki ia oe ke hāna mai i kekāhi hāna ma kou aoao ina o ka haawi ana mai i kau keiki ia u ina kē ano he niākAna." • <# ]Vl,ai hoole mai hoi oe i keiā noi ā'u. Ke lioohiki aku nei | au iiriua bu mā ka inoa ahi 'aiiie ka uwiia. e hoolilo nb au iaia i kanaka kiekie a mana nui malūna o ko'u aupuni iiei t e hauoli īho ai oia.no ka pomaikāi kiēkie e loaā aku aiiā ; ia.ia' a Y'lbāa ole aku lios i kekahi kanaka maleko o keia /āupuni. . . , '| ' no.'au iaia inailoko tnai o na popilikia a|iau ō Ivetā ,ame kēia aiio. He manaoio piha ko'u e hooko mai oe'i npi, kelu'lpiai nei au maluna o ke aloha a'u i i.ikē auloko pu iio'u; no o kou hilinai in J alunā o'u." j "P*. kā madame/' i pāne aku ai o AUadalav "'ua nui ko'u aiē 6eVc ka mol *y^ a Jiine, no na mea maikai apau au i hana | niāi ai no'u, a iio ka .hanōhano hoi au i manao ai e hookau ; mai malunā o kuii nēi. ' "E ha'l īnua aku no au i kona kee imua ou. aole keia he kānaka Qpio kupono e hoōkokokē aku ai .ia oe, e ka moiwa- • 'hinē maikai a kiekie: he kanaka haahaa loakcia. no ia kumu lā yifii nōonōo hou mai oe nona, aohē oia i kuponō." "E A'bādafa, uā pai mūa'āku nei aū imua oa n'o'ii ilio. ua oi aku kou aloha ia'u mamua o ka poe e ae; aole au i maiiao e hoohoka niai ana oe i ka'u noi ame ko'u makemake; ina he kanālua kou ke hoohiki hou aku nei au imua ou ma ka

inoa o ke al.i ame ka uwill j Sia ka mea hoam, 1. , ... > iloko o ko'n hoomana. aole loa au e neeu aku aua i h... , in kapnai īniua 'aliiki i ko'u lanakila ani mah.na o k,.„ manao paakiki e liooneieia n.a. a. k" u makemaki. "Ua maopopo 110 ia'u ke kumu o kou hoole mai maikai ole o kou noouoo ;.nolaila.ke hooh.ki liou aku |, l : ~, im.'.a ou aole lba lie «u.nu'iki au e milu iho ai no k.m t , ana mai ika mea a'u e noi -aku nei, hfi hana ano n,r ~ i kupono no ko'u liauoli. Ua liookaumaliaia ka noonoo o Abadala no ke n..i , hune aka inoiwahiue; ina hoi oia e hoole loa aku ana , ana oia i n'iea hoahewaia mai; no ka pono oka Moi l.« t ana e makee ana ana i maopopo ai 1 keano liana lapu, , aka moiwahine aole ona makemake iki e liaawipi». .ik , mahope o'kona noonoo ana 110 kekahi manawa, 1 aK"E ka maelame, e hookauniahā loā ia iho ana au ko t aku i kekahi manawa liilii lōā 11011 e noonoo īho ai ua , au i ka haawi ana aku i ka hoomaikai īa oe a u 1 aie a 1: ia oe, a i ole ua nele loa pu au i ka manao ana e liana ai. • .1 i kekahi mea. oiai ia iloko o kou mana. nou e nauoh ; t "Ua hilinai au maluna o kaii mau.olelo 1 hooluki mm i. e malama pono ana oe iaianei, a ke lana nei kuu ma-. hooko mai ana no oe i kau mau mea apau i'kamaiho nia r. "Heaha la hoi, e ae aku ana au i kaU 1101. a eia hoi i.m noi ia oe. mai haawi mai oe i kekahi hana nui au i īnaua.. ;t: e ha.awi mai iaia nei ahiki i kou maalo hou ana mai nia 1 n,i wahi, a malia. ma ia manawa paha kaua e hooholo loa .n u: kau noi." . . "Ina pela, a ka la apopo no au hele mai, aohe hoopa' ahou ana aku a kekahi manawa loihi, no ka niea, he nia! e niake loa au e haawi koke aku iaia i kekahi kulana ki«';.h--e lianohano a e pomaikai ai oia." i paiie.mai ai ka hine, a i ka pau ana kilnou mai la oia no ka hooiaio ana m;i! i kana mau mea o ke kamailio ana inai la. alaila hoomau a a: la ka hele ana a ka hiiakai no ka halealii. I ka hala ana aku 6 ka huakai a ka'Moiwahme Lahe. liu.i mai la o Ahaiiala a kamailio mafi: ,I, E kuu ke ik i. m» 1; l mea ma ia-ano wale no oia e-kamailio mai ai.i ka dera. i ka wa ona e kamailio mai ai iaia imua o ka lehulehii. i ple ai e loheia mai he moi ka ke kanAka malihini. "Aole hiki ia'u ke hoōle aku i ke noi a ka moiwalu u. elike 110 me ia, au i lohe mai nei. me kā loaa ole aku o kekalii mea e lioehaia aku ai o kona noonooi' a i o'e e hana niai ai paha oia me kona mana e hoopoino ē mai ai hoi ia oe a kaiia i ike ole aku ai. "A ina hoi aole ia oe alaila ia'u paha, no'ka mea, he nini wahine irio loa oia ke nuhu iho, a lokpino no hoi ioi aku i i .ko ka hololiolonā. o ka hopena o kana mau hana ino u;i hoakaka miHa aku nei au ia oe. oia kela poe kauaka i h<«>liloia ai i mau kino holoholona. "He kuniu 110 ka'u-e manaoio-iho ai. aole oia e hana la}»u wale mai ana ia oe, mamuli o keia. oia koua nana mai ia 11. lie hoaloha kahiko i hoho'aloha nw 1 ia 110 kekiihi manaw.i loihi, ma ia ano ke nei au )vc maikai ana kana 1 hana mai ana ia oe,. elike me kana i hoohiki mai uei. "Eia kekahi ua lohe kona mau makaainanā apau i kana I i hoohiki mai nei imua-o'li e hana Mai ana oia i ka maikai nou. a ina no kona hooko ole i kaua hoohiki» oia kekahi <> na nioi wahiiie in(> iua e hoopunipuni ana pit& ia u; i-i.> nae, aole oia e hoopunipwni niai.ana ia'u me ka loāa ole aku 0 kona uku hoopai e imi aku ana lio au i ke alaheie e kaun aku ai ka poino maluna ona, elike me ka ino ana e hau.i mai ana no'u." ' ! . Ua naū aliwali loa keia niau kumu ae la ā ekolu e hooma lielie mai-ai i ka 11001100 o ka Moi Bedera a pane mai la ; "Māhope o kau riiau mēa apau i kamailio mai ai iVu n»> n,t h'ana iiu» a kela moiwahine, aole o'U makemake e huna i ko I kahi' mea me ka hoike ole' aku ia ofe''Wfc kaū maoli mai la k -'u weliweli" ke hookokoke āku au iaia. . "Malia palia e paleia ae 'ana no e a'u kau mau niea apa* 1 hoakaka mai nei no k'ona ino. a pete aku. mamuli o k>>:. ik'e aku 1 na mea nāni.āpau e hoopiihl mai ana ia'll, ke li >i alai au m'e ia. akā. mamiili b ko J u,hana muaia ana mai iui 1 1 kekahi hana lapuWale haahaā' loa e ka mana o ke Kama liiwahine Ciiohare a lilo āna au i manu. a 'he mohvahine u«> hoi keia i like ka lapuwale me kona, 110 ia kuniu au e kau 1 nei ka weli. ' "O ko'u palekāna aiia mai 110 ia mai kelā po'no mai a • komo hoīi aku ana 110 paha auanei la au iloko p nei pihk:a i like loa ke iiio me ia. 110 ia kunui ke nana aŪu au i l<"'u hopena he ku iho'la i'kā weliwēH." ' ' Na na waimaka e hiolo makawalu anā i c>ki pirae i kaua kā'mailio hou ana mai..a na ia irfau'waimaka i: hPike mai ia Abādala i ka luuluu loa o kona naaū no ka hopena poin<> « hālawai mai aha'me ia ke kaa aku malalo o ka mana <> \<,l moiw'ahine hoomanamana. . ' ' ' * I Aohe i p'āne koke 'aku o Ab'adala*a ha!a kēkahi maiiaw a : i kona 'ike an'a aku ua akakuu loa ka ka Moi Bedera ana, ālaila, I'aku la: • ' , "E kiili keiki; mai hoehaeha loa Oe ia foe iho. lle hk-.i oiaio. aole hiki ia kaua ke hilināi na olelo a k a moiwāhine ī'no. eiā uae', e pono au e lHtike aku iā oe i k • a niea, aole liiki 1 kotiā niana kupua lee lanakila m;ii 'mahin.i p'ii; aole oiā i naaiipo ia mea, a ikj ia kiimu. aole 110 ' āfoha maoli me ka oiaio ia'u, i ltāāwi mai ai oja i kana hi«• niaikai ia'u. ' 1/..' >• a ; . { "K ike aha no'au i kāna hāna kt hōopOiuo m&i oia ia " • inā no e huna aha oiā i kāhā hanā lapuwĀle 4 me kuii 'ike o'r aku. E haawi mai oe i kou hilinai'māluna ō'U. ha'U oe « hoopakele ke halawai oe me ka poinō. a i'ole hanaia ni ' p.aha kekahi liana ē ai ia oe. "Eia wale no ka'u ā'O ia rje, ē loa oe i im mea apau a'u e a'o aku n.di. jie ana aku ia e hele me iai e hoomanao oe i keia a e manāoio iho aohp nia : na okan'a hana kupua a hooma 11 a 111 ā 1 11 a e hana niai ar 1 inaluna oifeiike nō me'ia n]āluna o'i{, M ā&he hiki iaia ke hai niai i kahi mea e poiiio āi k.auā ; o kou lohe ponoi keia m a'u aku." ;. Ua hoom'aha iki ia a'e la kekahrk£u(maha'mai ka Moi I*»' dera ae niamiili ō nei mau olelo hooia&a a Ahadala, a no 1; kahi manawa Joihi hponanēa ana me ke kamai! maluna o ha kumuhana lē.hulehu ahiki i ko laUa hoi a aku ē hoolllōlu. , . V ~f l , ; • ■' Aole i hoonele kā moiwahi'ne Hioortiahamana ī kā lfele a; ! mai i kekahi la ae. me ( he mea, la ia pō iho \ke ao ana ke kuko ō ka li'a wale nō pāha kāua hāna me ke kilkia m e lilo ka Moi no ka mea, niā ke kakahiaka u' wale ō kekaiii lā ae liōēā tio-uā mpiwahine lā mawai o ka hale o Aba.dala me. ka huakai jjui no o ia hele pu ar tfiai'me' ia fnā ka lā mamuā ihō, a iā'me aha āku o Abada'.; ku.aē īa ā'hēl'ē āku lā e jjfcoiia aloha ma o ke kuk ana iho- i kā hohuā me' ke Jjjulou ana.' ! k'ā i pane jirai āi ka ; hioiwalii "'mamuli 0 ko y u Jiopa k'ō'ke anā māi o'ii i keia kaka' I aka nui walē e ikt' ihō 100 ōe 1 fce kumu uā hiki ole ia'n ka hoi ana hial ō kāu 4 keikvmē ā'u. a e 1 ihp ana hō oē 1 ko'u mau inea 1 hooh'iki ai i "ll T ā ikē ncTau fiē kahak'a oe ē ana i kali ole!<<. a jia kumu ke manaoio au aolj? no oe e hoololi ana i K manao. elike'me ia Ai o'ke an'a māi ia'u i nehii I fka pāu ! anā ō Icanā ,kaniailio ku ae la 1 ō Ahadala ihin.' ōiai āole ona makeniake ē Wāleiā niai kānā' niea e i 1 māilio aku āi iāia, hele aku'la ā |cu mā kōna aōao a ofelo a la me ka liilii !oa o ka leo e Iphe ole iai mai-ai e kekahi | 0 ka moiwahmii w*ale ho: ' ' ' " > "E ka Madame Ua lohboe ina mea apau a 1 kamāilio akii ai iā oe nia ka lā'ākil la i nēhiiiei ame. kt k' ;inn'o kō'u hookahalua āna ī kk haj\vi ākū i kUu keiki ia « a ē ikē iho ana no oe nou iho i kē'kumu ko'iWi o ko'u I nalua aiia. • . s (Aoie i pau).