Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 14, 5 April 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

; "Aka, mahope o ko'u nopnoo ana me ke akahele loa ua KooWoio au i ko'u manao ē aē aku i kau noi me ka manao maikai, a lre noi hou a'ku nei no au i kou lokomaikai no ka manawa hope loa- e oe i kuu keiki a e hana mai i ka mea maikai loa nona, a mai.hana mai oē i 'kekahi hana mana au e hoopoino ai iaia eiike me kau i hana ai i kekahi poe kanaka opio a u'i no hoi elike nie ia mamua aku nei. "Ua nui ko'u aloha i ka'u keiki me he mea la na'u ponoi oia, a e hoohikiwwe aku ana oe i ko'u mau la no ka lua kupapa'u ina e hana mai ana oe iaia i kekalii mea e hoehaehaia ai ko'tf noonoo, 'a i kekahi hana hoi mawaho ae o kau i ho.ohiki mai ai imua o'u ma ka la aku la i nehinei, oiāi ma ia mau hoohiki au i loaa ai ia'u ka manaolana no kona palekana." "He mau hoohiki ia a'u i hoakaka aku ai ia oe a'u e hooko aku ana me ka oiaio loa, i lohe oe," wahi a ka moiwahine o ka pane ana mai," a ke olēlo hou aku nei np au ia oe ia mea hookahi e malama loa ana|pu i ka'u hoohiki, a e loaa aku ana.no ia oe a iaia pu na mea a olua e hauoli iho a;. "Ke ike nei au aole ka i lawa loa kou hoomaopopo ana mai no'u; me he mea la ke ike mai n.ei oe ia'u maloko mai 0 kekahi uhi, ina e ike ana au i ko keiki be kanaka oia i kupono, elike me ko'u makemake, a he hoalohā waiwai loa e hauoli nui ana au no ka hoojaio anā aku iā oe ua pomaikai loa au i kona lilo ana he hoaloha maikai loa no'u." I'ka pau ana o kana kamailio ku malie iki iho la oia i loaa 1 manawa no ka Moi Bed.era e nāna akii ai i kona helehelena u'i, eia nae, aohe no i ka u'i a kē kanakā e hooliihi aku ai. "Aohe no i u'i, aole hoi e hihi o kona lilo ana he moiwahine a na kona waiwai ame ka hanohano i pai āe la iaia a hihimanu ke nana aku. Aohe no e loaa aku ka u'i oke Kamaliiwahine Giohare o kē aupuni Kai, kē uana aku oe ia la maemae i.ke kai ka puā o ka hala," wahi a Ūa Moi Bedera o kā nalu ana iho. "E u'i wale no ka helehelena o ia wahine a pupuka ka hana ē pupuka aiia ia u'i, o ka u'i i hui pu ia me kā maemae o ka ole.lo, ka hana ame ka manao oia ka waliine u'i oiaio," wahi hou ana o ka namunamu ana iho. Oiai ka Moi Bedera e nalu ana iloko ona a e haka pono pu aku ana hoi kana nana anā i ka moiwahine, huli mai Ia ka elemakule lokomaikai e nana iaia a hopu mai la i kona lima a ka'i aku la imua o ka moiwāhine a i aku la: /'E ka madame maikai, e hoike hou aku ana au ia oe no ka manawa hope o ka'u keiki hānauna keia, ēlike no me ia a'u f hoike mua aku ai ia oe i nehinei au no e poina ole la; ke haawi aku nei au iaia malalo o kau malama a hoohana ana paha, a eia ka'u noi ia oe, e pono oe e hodkuu mai iaia no ka hele ana mai e ike ia'u i kekahi manawa." ,4 Heaha»no hoi auanei ko'U mea e aua ai iaia? Ina e ma-r kemake ana oia e hele mai e ike ia Pe e hookuu mai ana au, a i ole o maua like no paha ke hele mai o hoomahuka ma-lu aku auanei oe iaia a nele hoi au i ka hoalohā," wahi a ka moiwahine. No ka hooiaio ana mai i kana olelo, a i ole no kona hauoli loa paha no ka hookoia āna aku lā o kona haawi māi la ia Abadala i kekahi ekedala i hele ā hua-ke i na dala lelo, hookāhi kaukani apāna dkla ma ke gula. Ua hoole aku la ka elemākule i kinohi i ka lawe anā mai ia māu dala, aka, no k'a hoopaakiki loa māi o ka moiwahine i ka haawi, qiai nae, p korta iini no ia e ku aku ana ia manawa, aohe hiki iaia ke hoole hPu aku, a o konā lalau akii la no ia a paa mai la iloko o kona lima. s Ō ke kauoha koke ae la 110 ia o ka' moiwahine i kekahi o kona mau kauwa e ka'iia mai ka lio i hoomakaukau mua ia no ka Moi Bedera, he lio i hoolakoia mē na kahiko nani apau elike me kona lio e kau ana. I ka hoeā ana mai o ka lio a haawiia mai la i ka Moi Bedera'ma ke ano he makana na ka moiwahine iaia, ee aku la oia iluna o ka lio a pu-ki mai la i na kaula kaohi. "Hookahi a'u mea i poina aoie i ninaii aku nei ia oe.". wahi a ka moiwahine ia Abādala, "owai ka inoa o ko keiki ?'*

"O Bedera," i pane aku ai b Abadalā. "O, he'kuhihewa nui a kamahāo loa keia," i pane mai ai ka moiwahine; "o ka pololēi loa e kapaia ai o kona'itioa o Sekema, o ka manao o ia huaolelo 'ka la,' ma kahi o ka 'mahina piha/ no4ca mea, o ka manao o ka huaolelo Bedera 'ka mahina piha/ ao ka huaolelo Sekema 4 ka īa.' O Sekema kona inoa e kāpaia ai, 110 ka mea, ua like loa oia me ka la." I ka huakai i hoomaka aku ai e ka'i no ka halealii hahai aku la ka Moi Bedera mahope o ka Moiwahine Labe, eia k.auoha mai la ka moiwahine iaia e helē aku ma kona aoao hema, 110 kona makemake e pili mau akvi oia ma kona aoao. 1 I ka ike ana mai o ka lehulehu i ka maemae o ka helehelena o ka Moi Bedera, nana mai la iakou maluna ona me ka minamina, a nia kāhi o ko lakou haawi niai i ko lakou aloha maluna o ka moiwahine ua nana mai lakou maluna ona me ka hoowahawaha loa, mamuli o na hanaino lapuwale ioā a ka moiwahine i hana aku ai maluna o kekahi mau kanaka opio mamua aku a lakou i ikemāka ai. "Ka, ka waiiine ino hoomanamaha," wahi a kekahi, loaa hou mai la no ia kanaka opio ana ē hana lapuwalē hou āi; ina aia iloko ou ka manao koho kah* i hana ai e hoomauia aku ana 110 k.ekahi manawa loihi kou b.':i, e hiki mai ana no he la e haule ai oe i ka honua; ua hām lu; 10 oe a ua kiekie no lioi i kena la, aka, e hiki mai ana kekahi ino nui mahope au e auwe iho ai:" "Aole i nele keia mau olelo i ka hooiaio ia e ka moi no ka Abadala mau mea apau i kamailio mai ai iaia no ke ano oiaio a lapuwale o ka mpiwahine, aka oiai aole hiki iaia ke liilinai maiunā o kona hoaloha ēlēmakule a lokomaikai no ka hookuu ana ae iaia mai ka poino mai, alaila, haawi holopkoa aku la oia iaia iho' i' ka Mea Mana Loa, me ka hilinai nui i ka mana mai ka lani mai no ka hooholo āna mai 110 kona hopena. Ia hoea ana aku a ka huaka'i i ka" halealii, a i kona lele ana iho ilalo hele mai la ma kahi a ka Moi Bedera e ku ana a haawi mai la i kona lima no ke kokua ana mai i ka lele ana aku ilalo, alaila, oiai laūa e ukaiija ana e na wahine aine na luna o na kanaka i poaia, komo ni» aku la noloko o ka halealii. Ia manawa lawe aku la ka moiwahine e hoomakaikai i ka Moi Bedera i na rumi. apau oloko o ka halealii i hoonaniia me na mea gu)a anie iia pohāku momi, he mau rumi i piha me na lako hale nani o na ano apau. O kona rumi kana wahi hbpē loa o ka lawe ana aku e hoomakāikai i ka Bedera, a malaila aku a i ka lanai poepoe ma ka aoao akaii o ; ka halealii, he lanai e huli .pono aku ana i kekahi kihapai nani i piha me na mea kanu no īakou na pua aala loa i laweia māi na like ole mai o ke ao.

ljaāwi aku la ka Moi Bedera i koha mahalo no kana mau ipea apau i ike ai me ka haawi 6le aku i kekahi kanalua ilpk.o o fta moiwahine e hophuoi iho ai aole oia he keiki na At?adala:. Maluna o keka.hi mau kumuhana lehulehu ka laua kaniaHio an.a no kekahi manaWa ahiki i ka hele ana mai o kekahi kauwa e ho.ike ia laua uā makaukau na meaai no ka aina awakea e kali •anā* no o kō laua hoi aku. Ua eu koke ae la ka moiwahine ame ka Moi Bedera a u haeie like aku la no'ka rumi aina; o na pa, na pola ame na mea e ae apau he gula wale no e muu mai ana. Uā noho like iho la laua ilalo a hoomaka iho la e ai. Aole laua i inu iki i kekalii'kiaha lama ahiki i ka laweia ana mai 0 na huaai, a ia wa i kauoha aku ai ka moiwahine e hoopihaia mai kona kiaha me ka waina ma-ikai loia, a iaia i owala ae ai'no ke ala o ka Moi Bedera, paā iho la no oia i ke kiaha a kauoha aku la i ke kauwa e : hoopiha hou mai, alaila, haawi aku la i ka Moi Bedera e inu, a lalau mai la no hoi oia me ka haawi ana fnai i ka mahalo ma o ke kunou ana mai me ka haahaa lpa, a i mai la e inu ana oia rto kona ola. Aneane ma keia manawa a laua e u inu ana, he umi mau kaikamahine i komo mai me ka lakou mau mea kani, a hookāni mai la me ka himeni pu ia manawa hookahi, elike me ke axio hana mau a na alii apau. Ua lilo ke kani o na pila hoene a na kaikamahine, ka hoene pu o ko lakou mau leo, hui«pu iho me ke kāhiohio o ka waina, i mau mea hoonanea loa 1 nā alii ahiki i ke komo )oa ana»aku i na hora kuliu o ke aumoe. Oiai lauae nanea ana a i ka iho ana iho o ko kowaluna poe, a pii-aē la no hoi ka wela o ke kiaha waina, ua poina 'k»a ae la ka Moi Bedera he wahine kilokilo ka moiwahine, a Va nana mau aku Pia iaia ma ke ano he wahine wale no 1 oi aē ka u'i ma ke ao a puni. I ka ike ana mai o ka moiwahine ua luluu loa ka Moi Bedera ana e ike ole mai ana he moi keia, ihea iho la l.a hoi ka ike kilokilo ana, ,elike me koaia makemake, haawi aku la oia i ke katvoha i kana mau kauwa wahine ame na luna i poaia e hoi no ko iakpu mau rumi. • Ma kekahi la ae, i ko laua ala ana ae, hele like aku la Jaua no ka hale auau; i kā pau . ana mai o ka ka moi auau ana, haawi aku la na kauwa wahine i na lole lilina i hoomakaukauia «ona, me kekahi paalole maikai loa i hoomakaukau pu ia nona. - 0 ka moiwahine kekahi i kahiko'|aia ma :a la me na lole nani Joa i hoomakaukau mua ia nonāV inamua o na lole ana o ana ma ka la* mamua iho, a r ka hui ana mai me k'a moi u hoi likē mai la nploko o kona r-ymi malpko o ka halealii, a oiai ua <makaukau na meaai ia ma'aawa, ; ua noho like iho la laua e ai i na meāai ono loa i hooinakaukauia mai e ke kuk«. Mahope o ko laua maona ana \ja hooha.laia ka la e ma ke kamailio āna, a i kekahi manawa ma ka heLe ana e\holoholo iloko o nā kihapai pua, a i kekahi manawa malalo ō.ka malumalu o na ululaau a. hoolo'Ke aku i ke -£ani mai a ria manu, a i ka holoholo mai no ho.i a na hplohplona iloko o ka paka, ā m.a ka hapa.nui o ka manawa ma ka hoohauoli ana ia laua nia na paani like ole -maloko o ka halealii. MOKUNA XV. Me keia ano iho la ka Moiwahine Labe o ka hcfohauoli, ka ka hoopunihei ana i ka nopnoo o ka Moi Bedera no na la he kanalia, elike me kana ano hanā mau i kana mau ipo apau o na la mamua aku. Ma ka po o ke. kapaha .o na la, oiai o laua wale no, a i ka wa a ka mpiwahine i maiiaoio ai uā hiamoe loa ka Moi Beder, ala ae la oia me ka hoonioni ole aku i ka Moi Bedera; 0 ,ka ht>o.rnāka ana keia o kana hana lapuwale ā nana ole ae 1 kanā mau hophiki imua o Abādala, ana o ka hoPpaa ana iaia i.ho. ' Uā kualana loa ka hiamo.e kulipplipo o ka Moi Bedera ia nianawa, a no kona mahao hē ano hana kamahao ka ka moiwahinē a ē hana nlai ana paha' i kekahi hāna e hoopoinoia mai ai oia, no kā mea, he ha'o wale no nei kakahiaka ala wanaao o kā moiwahine, hoomoemoe loa rho la oia me ka oiiiohi ole, a hoaiki aku la kāna nāna ana i ka moiwahine ame kana mea e hana mai ana. 1 kēla ala ana ae o ka moiwahine huki mai la oia i kekahi ume o ka pahuku, a lawe niāi la i kekahi wahi pahu uuku i piha me ka pauda. Aole i maopPpo i ka Moi Bedera ka mea oloko o ia wahi pahu, eia iho a i |ca lu heielei aiia a ka moiwahine iluna ,o ka papahele/akahi no pia ā ike aku, eia ka he pauda lenalena elike mē ka oiena hooluu kapa pa'ūpa'u o ke au kahiko. Ua lu heleleiia aku keia pauda maloko o ka rumi, a mahope o ia lu ana aku ana ua loli āē la ka pauda i wai aliali loa, elike me ke aliali o ka wāi e kahe mai ana mailoko mai o kekahi mapuna, a no ia ike ana aku a ka Moi Bēdera ia mea kamahap loa i kona noonoo ua hookahaha nui ia oia ia inanawa, āla.ila hooiaio loa iho la oia i kana mau mea apau i lohe ai mai a Abadala mai. Ia inanawa ua naka e wale ae la no kona kino no ka pina i.ka maka'u, aohe nae ona oni iki, ke hooināu īoa la nō i'ka moe hoololo ana, i ole e loaa aku ka ike i ka moiwāhine uā ike aku oia i kana mau mēa apau e hana nlai ana, a i manao iho ai np ia ona ea, ao.he oiā i ala. Ke hkilo pono aku la pia no ka.ka moiwahine hana hope; kii aku la oia i kēkahi kiaha a hoopiha iho lā ia kiaha me ka vyai e lana ana, alaila, ninini iho la iloko o kekahi pa hana meaono he palaoa koloko, a me ia palaoa oia i hoowali ihp ai. I mea aha la i ka ka Moi Bedera noonoo iho, aka oiai oia e hoomau aku ana i kana nana ana ahiki i ka wali ana o ka palaoa, k;i aku la i kekahi mau omplē laau make mailoko mai .0 kekahi mau pahu iehulehu like ole, a hana iho la a liio i rheaono nui, waiho ihp la iloko o kekahi pakiiii e hoomoaia ai p. k.a megiouo. Ō kana hāna i)iāhPpe iho oi.a no ka ho-a na ae i ahi e hoo-nio-a ai i ka meaono, a i ka a ana ae a wela pono no hoi ke .kapuahi, Jjopkomo aku la i ka pa o ka meaono me ka laāujloko ilokp p ke kapuahi, a'laila hoihoi hou aku la i pa on)ole ame na mea e āe apau ana o ka lawe ana mai ma ieo lakou m'au wahi. 0 ka wai e lana ana iluna o ka papahele he manawa pokoje ua nalowale kpke iho .la iloko oka imo ana a ka maka i ka mānawa i hoopuka ae ai ua moiwahine la i kekahi mau huaolelo a ka Moi Bedera i lohē ole aku ai. 1 ka wa i mo ! a ai p ka meaono a lawe mai la mailuna mai o ke kapuahi lanahu, ua īiele no ka hoi a mo'a maikai e ike ole i-ho ai~no kekahi makā holona i ka iike ole mawaena o ka meaono maikai ame nei meaono laaumake iloko, hoihoi aku la noloko o ka hale pa, alaila, hoi hou aku la iluna o kā moe me ka nihi malie loa o ala ka Moi Bedera, me kona manao ua na-lowa-le kana mau hana ino apau i na maka o ka Moi Bedera. Me ka nihi malie loa ia hoi hou ana aku iluna o ka moe, a ke'hooiionolo -loa la no hoi ka Moi Bedera i kona mau pukaihu me hiamoe hoopunipuni loa : , a no ia ano o ka Moi Bedera aole i loaa iki i ka Moiwahine'Lahe kekahi manao hoohuoi ua ikeia kana mau meahuna.o ka hana ana i ka manawa piamua iho. Uoko o na la he kanaha i hala aku, oiai ka Moi Bedera e hoopuniia ana e na mea nani o ka halealii, a e hoohauoli mau ia ana hoi kona naau e na alelo ame na hana pūlama hpopunipuni apau a ka Moiwahine Labe, ua palaka loa oia i ka hoomanāo ana ae no Abadala, kona hoopakele, a o kona kamaaina maikai loā hoi- nana, i malama a i hookipa maikai i&ia iloko o.na la malihiui *loa o'kōua hoea ana mai ia aupuni. Aka, i keia la. i ka manawa ana i ike ai i nei ano hana a ka moiwahine, he hana ana i koho iho ai he poino aku paha kona hopē, alaila, ala mai la iloko o kona noonoo ka hoo-

manao ana nona, me he mea ia aia mau kona helehelena imūa o kona mau maka, a he mana>va ;.kupono loa hoi keia noha e launa aku ai me ia ā hoākaka aku i kana mau mea apau i ike ai, i hiki ai e lpaa kekahi mau *rwrikai niai iaia mai no.kona palekana, elike me iā ana e hoonianao ana no na oleloa'o a Abadala iaia mamua o kona haalele ana aku iaia. . | laia i ala ae ai, hoakaka mai la oia imua oka moiwahine i kōna makemake e ike ia Abadala, a noi mai la i ka moiwahine e ae aku iaia e hele e ike, oiai, ua loihi na la o kona kaawale ana mai kona makuakane mai, a he mea pono iaia e hele aku e ike no ka nana ana aku i ke anb o kona noho ana. • He noi keia ana i nele ole ke ku-eia aku e ka moiwahine aloha hoopunipuni ika i ana aku: "Alaila ua ma-naka koke iho la anei oe—aole au e olelo aku ana no kou manaka i keia wahi, no ka mea, he nui a lehulehu wale na mea e hoohauoliia'ai kou īioonoo, ua lako oe maanei me na mea apau e oluolu ai kou noho ana, o kau mau mea apau e makemake . ae ai ua akoakoa imua o kou mau maka, aka no kou noho pu ana me a'u, ka moiwahine o keia aupuni i haawi aku i! kona aloha paumako maluna ou, a i hoike aku hoi i na hoo- j iaio he nui no kona paulele maluna ou wale no?" j V E ka Moiwahine kiekie loa," i pane mai ai ka Moi Bedera, "pehea hoi e hiki ai ia'u ke manaka iho i na hana maikai he nui au e ka moiwahine i kau mai ai maluna o'u, aohe a'u mea e kaniuhu iho ai, ua lako au ia oe ma na mea apau, aole o'u wahi hemahema iki, o ka nohoalii wale no kahi i koe aku ia'u ? ! "Aole loā au i konakona iho la ia oe, aole no hoi oe i | pakuwa iho la ia'u, a no ia kumu la ko'u manao ana e hele aku e ike i ko'u makuakane ; aole; e hoomanao oe he aloha no au i ko'u makuakane, a ua liu loa no hoi nei mau la a'u 0 ke kaawale ana mai iaia mai, a oiai ua hu ae la hoi ko'u aloha iaia i nei'manawa, pela hoi au i noi aku la ia oe e hoōkuu inai e hele e ike aku, o ko'u ike wale aku 110 ka hoi la na lawa ia no ka hooniama ana ae i ko'u aloha makua. "O kekahi manao nui o ko'u makemake ana iho la e hele oia no ka hoike ana aku iaia i na mea maikai he nui au i haawi mai ai ia'u ; ua hoohanohano mai oe ia'u elike me kau e hoohanohano aku ai i kekahi moi, oiai nae, he wahi kana- j ka lopa haalele lōa wale no au, a i kumu h<j)i nona e ike iho ! ai aohe au i hoopoina iaia, eia mau iloko o ko'u houpo ke ! aloha kahi i lalapa ai nona. | "O ka manao hope a'u i hoike aku la ia oe oia ka oi aku o ! ke koikoi mamua o na mea e ae, a no ka mea, ua maopopo j ia'u o kona aloha nui eia maluna o'u wale no, oiai aohe ana j keiki e ae owau wale no, a oiai hoi aole o'u makemake e loaa aku iaia ka manao.,&a hoopoina au iaia ma o. ko'u hoopanee | ana a hala kekahi manawa ldihi me ka hele ole akū e ike iaia 1 ana paha e olelo iho ai i kuu awaawa 'a lokoino. I ",No keia wahi la hookahi wale no hoi au i manao iho la ! e hele a e hoi mai ana no au e noho me oe ahiki i ko wa e i konakona'a hoowahawaha iho ai ia'u, a piikoi hou aku ana 1 1 oe i ka mea okoa;" a la ka Moi Bedera i kana . kaniailio ana me ka houweuwe ana iho me ka maalea, i ma- I nao mai ka moiwahine ua nui i'o kona aloha ia Abadala. | I "hia hoi ha pela, o hele," i pane mai ai ka moiwahine me I ka hakanu; "ke ae aku nei au ia oe .e hele a mai noho loa aku op, no ka mea, ua maopopo ia oe ka nui o ko'u aloha nou. aohe no hōi he hiki ia'u ke noho hookahi i ka hale nei ke neie ko'u ike aku ia oe." j Ia mana>Va o kona haawi koke aku la no ia ike kauoha 1 kekahi o na kaūwa e hoomakauka\iiq māi kekahi lio 110 ka Moi Bedera e holo ai, he kauoha i akaaka ma-lu iho ai : ka Moi Bedera iF6ko wale iho no ona. Ike ole ua moiwahine kilokilo hoomanamana nei la! I ka makaukaū ana mai o ka lio a laweia mai la a ke alapii mamua.© ka halealii, haawi ae la ua mau alii la i na muki ana, me ka pane ana aku o ka moiwahine i kekahi mau huaolelo e ike ia mai ai he aloha i'o, he piha nae i ka ma'alea, "e malarfia mau oe i kuu aloha." ta ee ana aku a ka Moi Bedera noluna o ka lio, huli mai la e haawi i ke aloha a wehe aku la ka ee me ke kani aHa ihp o kana aka no ke kaawale ana aku. •Ua piha hauoli loa ka elemakule Abadala i ka ike hou ana mai i ka fyloi Bedera iā hoea ana aku, a me kona nana ole mai he Moi o Bedera, lele mai la e apo, a apo aku la j no hoi ka Moi Bedera, nolaila, ua lilo ia hana a laua ia ma- J nawa'i hana hiki ole i kekahi mea ina e nana mai ana ia ! manawa, ke hoōhuoi iho aole oia he keiki na Abadala. | I: ko laua haule like ana iho iluna o na noho, i mai la o A:badala i ka Moi Bedera, "pehea kou noho ana me ka moi-. * wahine hoomanamana, kela wahine hiki ole ke hilinaiia j aku?" "He maikai wale no ko maua noho ana me ka hauoli ma j na ano apau mai ko'u hoi ana aku a hala na la he kanaha, a ma' ka pō nei wale 110 i ike aku ai-au r kekahi hana a ua ! moivyahine lā akr i hoohuoi nui ai, a no ia kumu au i hoea j ( mai la imua ou i keia la. 1: "Ilokō ō; na la iiiala aku ua lioike mai oia i kona pulama j ame kona aloha ma kāna hana a ma ka olelo, koe aku oloko ' hananui ia kaua.' a ua hoao mau mai fto hoi oia e hoohauoli ( , ia |, u ma na mea apāu; ua hoolako mai i na mea apau a'u 1 e ike ole ihō ai i ko'u nele ame l<iei'u hemahema i kekahi' mēā; ūa haawi mai i kona manawa ame kana noonoo nui i āna nō ko'll pono, eia nae, iloko o ka nui o ia mau mea ana I e hana mai ana no'ū, āole no i nele ka makaala ana ma ko'u j

aoaō, māmuli o ko'u lohe mua i kau mau mea apau i kamailio mai' ai ia'u nōna. "Ma ka po nei *ua ike aku la au i kekahi mea ana o ka haiia ana mai, me kona manao paha ua iiiamoe loa ia au a aōle e ike aku ana i kana mau hana, i hoalaia ae ai ko'u manā"o hoōhuoi e hana mai ana oia i kekahi mea e poino ai au." Alaila hoakaka piha aku la oia i na mea apau a ka moi- , wahine i hana ai, oia ka hana ana i meaono, elike me ia i pau mua ae nei i ka ikeia e oe, e ka mea heluhelu, a ma ka hopena o kana mau olelo, i aku la: "E hoike aku au ia oe i ka mea oiaio ua' poina loa au nou, m&muli o ke koia e ke aumiki ame ke āuka, ahiki iho la i ka po nei, akāhi no a tilu ae ka hoomanao iloko o'u nou; aneane loa e pau ka'u mau hoomanao ana nou ame na'oleloa'b apau au i hoakaka mai ai ia'u e makaala loa no kela moiwahine. "Mai mau no paha ko'u noho nanea a palaka ina aole au i ikemaka aku i na mea apau a ka moiwahine o ka hana ana mai i ka po nei, a ua pau pono no hoi ia mau hana ana ia'u i ka ikeia aku mamuli o kona manao ana oia mau no ko'u kaia loaia i ka hiāmoe, eia nae, he hiamoe hoololo wale iho no ia a'u. ! "Ua lilo kela hana ana i mea no'u e piha ai i ka maka'u a e haliaki ana oia i kana mau hoohiki i haawi mai ai ia oe, nolaila, nōonoo iho la au aohe o'u hoopakele e ae, a oiai ua ā'o mua mai oe ia'u ina au e 4ke ana i kekahi hiohiona o ia ano- r hana ana e hele koke mai au e hoike aku ia oe, nolaila, hoomanao koke ae la au nou, a oia ko'u kumu la o ka hoea ana mai la imua ou i keia 1." ! >"Alaila aofe oe i hoopunipuniia, no ka m£a, ua ikemaka aku la oe i kāna hiau hana eiike me ka'u i hoakaka aku ai ia oe nonā," wahi a Abadala o ka pane ana aku me ka ?ika ana iho; "aole loa he mēa hiki ke hoolōli ae i ke ano lapuwale o kela moiwahine, āka «iai maka'u oe i kahi mea ana e hana mai ana nou. ' "Ua ike au i ka hana ana i manao ai e hoopoino mai maluna ou, e hoi hou aku ai ia hana ino hoopilikia ia oe maluna ona. Ē hoomanawanui iki a hoākaka aku au ia oe i kaū mea e hana āku ai maluna ona -e hoi āku ai no kana hana f>oino maluna ona. < "Ua pomaikai oe i kou hoohuoi ana no kela meaono ana o ka hana ana, a iloko no hoi o ka manawa kupono loa, no ka meā, ina oe i hoololohi aku nei a kekahi manawa okoa,

' h? pep2ao ko'ue hooīōhe' aku ua lilo oe i manu a i h4, holona paha, elike me kana e makemake ai e hoololi ae v, "Oiai kela moiwahine aole i maa iā ka hpololohi aku i khoolpli ana ae i kana mau ipo mamua a halā mahope :i a ij he a ma kahi la hoi o kona hookuu mai ia iak..u e hele me ka maikai, ua hoololi ae la no liae oia ia lak,,u; mau holoholona, ame ia mau holoholona i hoolohm l a ; hoopiha aku ai oia i k<yia r»au ululaau, na paka, unie : a whi lehulehu e ae o kona aupuni. "Ma ka la aku la 110 i nehinei ko u nooi)oo ana e law e i kekahi mau keehina-hana e hoopau loa ia ai ka nana a ke; moiwahine ino, no ko'u noonoo honua ana iho e lunia ana no oia i kekahi hana e hoopoinoia mai ai oe. "Ua loihi na la o ka auwe ana o ka honua no kana nin ; hana; he manawa kupono loa keia e pono ai e halawai aka oia me kona hopena a e pono e loaa koke aku iaia ia h na, i kaawale aku ai oia mai keia aupuni aku. 1 ♦ MOKUNA XVI. ! i Ua piha loa ka elemakule Abadala ika liuhu ia man;. i wa, a i kona hooki ana iho i kana ka.mailio ana, haawi m ai la oia iloko o na lima o ka Moi Bedera elua mau nu-auii,, ana o ka hoomakaukau mua ana, f no ka mea, ua niau]>,,| ln iaia ma ia Ja e pau ai na la he kanaha, -elike me kona maa i ka hana aka moiwahine ika poe mamua aku, ana n<, ka i haupu wale ana ae e hoea aku ana ka' Moi Bedera iimia ona ia la. f I ,( E malama pono loa oe i kena mau nieaono auo ka h lt . awi ana aku la ia oe, no ka miea, me kena mau niea.>n,. e hiki ai ia oe ke hoopuhili aku i kana mau hana ino e liana mai ana ia oe; o kela meaono au p ka ike ana aku, ana li,,i o ka hana ana he apukoheoheo ia nou e make ai, ina n , kou ai nei. I "W'ahi au i kamailio mai nei ia'u," wahi hou ana, lie | meaono ka kela wahine hoomanamaiia o ka hana ana i ka po nei; he meaono ia anā i hāiia' ki "liō-kā ana niai i;i oe, e hoomaopopo iho oe; e makaala loa oe i kekahi apawi , o ia meaono, e lawe mai no oe i kekahi apana aua e haau ' ! mai ana, mai ai nae oe; ma kahi o kou hookomo ae ia apani | meaono ana o ka haawi ana mai ia oe, e ai ae oe i kena nnaono a'u i haawi aku la me kona ike ole mai. j "I ka manawa ana e manaoio iho ai ua moni aku i>e i , kana meaono o ka haawi ana. mai, ia manawa oia e li««a,, mai ai e hoololi ae ia oe i kino o kekahi o na hololioloiia, I a i ka nele ana o ka hiki iaia ke hoolōli ae, a ike ilio i ka ; hoka ona, ia wa oia e hoao mai ai e liana i kekalii liana e • ike aku ai oe he ano hana paani wale no nana, aia nae i!..k,i j ona ka ehaeha 110 ke ko ole ana o kana hāna lapuwak* ir,a luna ou, a e manao iho ana oia 110 ka lawe ole paha o u.i I mea make ana i hana ai iloko o ka meaono i poino o!e ai <,e. ' "Me ka meaono i koe a'u i haawi aku la ia oe olelo akn 1 oe iaia i ka ono ame kona akamai i ka liana ana, alaila ha ' awi aku oe ia meaono iaia a olelo aku me ka hoomalimah e ai aku oia. "E ai aku ana oia me ke kanalua ole i mea*nou e ike aku ai he hilinai no oia maluna ou, aole nae he oiaio o kona alolia ia oe. "I ka manawa ana e ai aku ai i kekahi apana o ka mea 0110 au e haawi aku ana iaia, lalau aku oe i kekahi wai ilok,> 0 kou lima a kiola aku ma kona mau maka, a olelo pu aku oe ia manawa hookahi i keia mau huaolelo: "E haakle kpke oe i kena kino ou i nei manawa a e Ui ae 'oe i moo, a i ole, ma kekahi ano kino e ae paha an e makemake ai. "A pau keia mea i ka hanaia e oe f jnai noho hou aku ne malaila, hoi koke tnai oe ianei me a'u me ko lawe pu niai 1 ua holoholona la, a na'u ia e a'o akU* ia ,oe no kau mea e hana hou aku ai no ua holoholona la-. E hana oe i keia | mau mea apau me ka< makaala loa, no ka mea, o kou nla | keia a'u e hoike aku la ia oe." | ''Haawi aku ka Moi Bedera i kona mahalo ia Ahada!a no keia mau hoakaka apaU ana no konā pono, a no koiia lokomaikai ma o ka hooikaika ana e hoopakele ae iaia nni na poino mai a kekahi wahine kilokilo-a hoomanamana ino loa e hana mai ana maluna ona. No kekahi manawa pokole mahope iho ko laua hooniau ana i ke kamailio a ia pau ana haalele mai la iāia a hoi aku la i ka halealii. Taia i hoea aku ai i ka halealii hoikeia mai la iaia e ke kanaka kahulio ko ka Moiwahine Labe uluhua loa me ka hoonaukiuki pu no kona hele loihi loa, a aia ka moiwahine maalea ilok'o o ke kihapai kahi i kali ai nona. '•Kali no'u," i namunamu iho ai ka Moi Bedera, "ka, ka wahine ino hoopunipuni; he uluhua kona aole no kuu li«»i koke ole mai, aka i hooko koke mai ai oia i kona inanan pepehikanāka maJuna a'u, i make koke au a i ole loli ai' paha i holoholona, a'aila kani kana.akā." Me keia manao oia e nalu ana ahiki i ka loaa ana aku ka moiwahine iaia iloko o ke kihapai. a ia ike aiia mai n«> ana he niea mahamaha hoi kau la, me ka mama wale o ia hele ana mai ana a kokoke loa, a i mai la: "Makena no hoi ka loihi o kau hele ana; e manao ana paha hoi oe aohe aloha iloko o'u nou; aohe mea oiaio e ae inamua o ka mea i kamailio mau ia no ka nalowale wale āna no o kekahi mea kino i alohaia i hopnui ia aku ai ke aloha iloko o kekahi mea. Owau r/ei ia mea i lohe oe! "Aohe i loaa iki ia'u kekahi jnea e hoohāuoliia ae ai o ko'u

noonoo mahope o kou kaawale ana aku nei, oiai no nae ati ! e hooikaika ana e hoohauoli ia'u iho. ' Aia no oe a noho ni.n | imua o ko'u alo, olu iho la au; i ko'u noonoo iho me he im a i la ka hoi he makahiki okoa kou kaawlale ana aku nei mai i ko'u manawa i ike hope ar ia oe; iria t>e i hooulolohi loa aku | nei, ina ua liele okoa aku nei 110 au e huli ia oe." wahi a ki* ; wahine pilia maalea .0 ka pane ana aku me ka hoouweuwi 1 ana iho. I "E ka maelame maikai," i pane aku ai'ka Moi Beclera, ' aii hea oe e kuu aloha. owaii pu kekahi i uluhua no ke kamailM loihi loa mai o kuu makuakane; ua hele pu 110 au a kua ulu I hua i ke kaawale loihi; makemake loa au e hoi koke mai. n" kuu aloha wale mai no ia ia oe. aia 110 a ike aku au ia oe -'n iho la au he wai kolalo. "Ua heie kuu makemake a nui e hoi koke mai, aka, ni--noo iho la hoi au he hana maikai ole na'u ka hoole ana aku i kekahi mau minuke maikai loa o ka launa ana me ka nia kua i hoike mai i kona aloha 'nui maluna o'u, no ka mea. 0 ike iho no oe nou iho, ua loihi na la o ke kaawale ana akalu no ka halawai hou. a ua nui ke aloha o ka ma-kua i ke keiki a peia hoi ke keiki i ka makua^ "Ua makemake oia ia'u e hooliuliu loa aku i ko'u noli" ana me ia, &oh)e nae o'u hoolohe aku i kana kaua mai, o ko'u ku āe la no ia a hoi mai nei i kahi au. e ke aloha. i kono :»c ai, manope o ko u ai ana mai nei i kekahi meaojjo a hook< mai nei no au i kekahi nau." Ua owiliia kekahi meaono e ka Moi Bedera iloko o kekalii hainaka maemae a iaia r wehe ae ai haawi aku la i ka ni' •' wahine e ai. a i pu aku la: "E oluolu oe e ai aku i keia UK*aono. e kuu mea aloha. a mai hoole mai hoi oe." Heaha hoi auar.ei ka u hoole ana aku ua laweia mai kt ia e kuu aloha i keia loa; e ai aku ana au ia no kou pon«> a no ka pono oko makuakane. Mamua nae hoi o ko'u ai ana iho 1 keia meaono au i haawi mai Ja ea, e oluolu hoi oe e " aku i keia meaono, he meaono a'u i hana iho nei i kou \vn i hele aku nei." . "O; kuu moiwahine nani," me ka lalau ana aku i ka mea ono mai ka lima mai o kā moiwa-hine me ke kunou pu ana '■ aku ia manawa, a me na ano hoohaahaayfio hoi a pau a ka moiwanme e ike mai ai aohe ona manao e ae o ke aloha wale no īaia. (Aols 1