Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 15, 12 April 1918 — Page 1

Page PDF (1.48 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOMAHA O B.F. DILINAHAMA I NA LUHI O KEIA AO

Hala ia Haole Kamaaina Nana i Hooholomua i ke Teritore o Hawaii Nei

WAIHO IHO OIA HE MAU KIAHOOMANAO NONA

Mai ke Kulana Luina Moku Kona Pii Ana Mai a Lilo i Haole Waiwai Loa

            Ma hope iho o ke kaama‘i ana no kekahi mau pule elua ae nei i hala, i pau ano mai ai o Benjamin Franklin Dilingham i keia ola ana, kekahi o na haole kamaaina o Hawaii nei, ma ka @ota elua o ka wanaao o ka Poano aku @ i hala, a ao ae ka la Sabati nei, a ma ka Poalua aku nei i malamaia ae ai ko@@ anaina hoolewa maloko o ka Hale pule o Kaukeano.

            Ua haalele mai o Mr. B.F. Dillingham i keia ola a@a, a no kekahi mau mahina i hala ae nei, ua hoomaopopoia ke emi liilii mai o kona ola kino, a ma ia kulana oia abiki i ka ikaika loa ana o kona nawaliwali, he elua ae nei pale i hala, a hoea mai la kona hopena, ma ka manawa i hoikeia ae la maluna, loko o na manao kaumaha o kona ohana ame kona mau hoaloha he nui ma Hawaii nei.

            Ua waiho iho oia mahope nei, he wahine kane make, amae ka laua mau keiki eha. oia o Mrs. W. F. Frear, Mrs. John F. Erdman, Walter F. Dillingham ame Harold G. Dillingham, e kanikau i ka nona.

  Kona Moolelo

            Ua @anauia o Benjamin Franklin Dillingham ma ke kulanakauhale o West Brewater, Makekukeka, ma ka la 4 o Sepatemaba, 1844. Iloko o kona mau makahiki kona noho aua malaila me kona mau makua, ua hoi ae la lakou a noho ma Southboro.

            Oiai ma Southboro, ua lilo ka makua kane o Mr. B.F. Dillingham he kapena @oluna o ka mokukalepa Charles Carrol o Bosetona, a i ka piha ana o na makahiki he umi-kumamalua ia B. E. Dillingham, ua hoololi ka makuakane i kona holo ana i ka moana, a lilo oia i kanaka mahiai, no kona manao pela iho lae noho ai kana keikikane i ka aina, aole hoi e holo i ka moana, elike me kona ano.

             Ua lohi loa nae keia hoololi ana o ka makuakaue i kana hana, oiai ua nui a kanaka makua kana keiki. He nui na hana a B.F. Dillingham, ma ka aina, e laa ka hoolako ana mai i ua mea apau e pono ai ko lakou noho home ana, ma na hana i hiki i ke keiki ke hooko, aka nae elike me ka pii mau ae o ka nui o kona kino, pela no ka pii niahuahua ae a hona makemake e hele i ka moana, a i ka piha ana o na makahiki he umikumamaha iaia, a mamuli o kona nui makemake e holo maluna o ka moku, a e ike i na aina e aku haawi aku la kona mau makua i ko laua ae, a lilo aku la o B. F. Dillingham i luina maluna o ka moku Southern Cross o Bose@@@@. ,a kana huakai kaahele uo ke ao nei.

            Ua haalele aku ka moku i ke awa o Bosetona, ma ka mahina o Iune, o ka makahiki 1859, a o ka uku o B. F. Dillingham, ma kona ano he luina, he hookahi wale no dala o ka mahina.

Lilo i Luina Makaukau

            Ma kela huakai mua loa a Mr. Dillingham maluna o ka moku, ua hookoaku oia i kana mau hana apau me ka eleu ka pololei ame ke kunukunu ole, a i ka manawa i ku mai ai ko lakou moku ma Kapalakiko, ua ukuia aku oia @ ewalu dala no ka mahina, aole hoi he hookahi dala, elike me ia i hooholoia ae i kinohi.

            Mai kela manawa mai i nanaia aku ai o Mr. Dillingham, ma ke ano, oia kekahi o na luina makaukau maluna o ka @ a ua hoopii koke ia aku kona uku me iwakalua dala no ka mahina.

            I'a hoomau loa aku la kela moku ma kana huakai no kina, ame kekahi mau @ e ae o ka honua nei, a iloko o na mahina he umi-kumamakahi me iwakalua la, i hoea hou aku ai no Bosetona.

            O keia kekahi o na huakai loihi a Mr. Dillingham i holo ai maluna o kela moku a no na makahiki eha mahope mai, ua hoomau no oia i ka holo ana i ka moana, a i ka manawa e houkaia ana ke kaua Huliamahi o Amerika, e holo @ ana no oia maluna o ke Southern @

            Iloko nae o kela kaua huliamahi i poino ai ke Southern Cross, ka mea hoi nana i hoololi ae i ko Mr. Dillingham @ o kona ola ana. Oiai e holo ana ma ka moana, a ma kahi e kokoke loa ana i ka poai waena, ia wa i loaa mai ai ko lakou moku i kekahi mokukaua ma ka iona ka Florida, o ke aupuni kipi, a ma ka la 6 o Iune, o ka makahiki 1863, i puhiia ai ko lakou moku i ke ahi, me ka hookauia ana aku o na kanaka apau maluna o ka Florida.

 

KU HOU IA HUI HANA LOLE PU MEHANA

            Ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala i wehe ae ai ka Ahahui o na Kaikamahina a na Pukaua i ahahui lala mauka ae nei o Kalihi, no ka haua ana i na lole hoopumehana no na koa, a ua puunauweia aku na meahana iwaena o na wahine, i komo iloko o kela ahahui, no ka lawelawe ana aku i na hana i maemakeia ai lakou.

            He heluna nui o na pake kuonoono o keia kulanakauhale i haawi ae i ka lakou mau kokua ana i na Kaikamahine a ua Pukaua, ma o ua lopi huluhulu la, a ua puunauweia aku ia mau kokua iwaena o na wahine a na Pake, no ka hana ana mai i mau lole pumehana no na koa, no ka mea ua maopopo uo i kela poe wahine Pake, e hoea mai aua i ka manawa e haalele iho ai ko lakou mau kanaka opio ia Hawaii nei, ma keia mua aku, nolaila he hana pono loa ma ka hana ana aku i na lole pumehana no na koa.

            Ua hoakaka ae o Mrs. Maeforlane, ka peresidena o ka Ahahui o na Kaikamahine a ua Pukaua, i knoa hoonaukiuki, no kekai niau mea i hoikeia aku iaia, uo ke kuai hoolilo ia aku ka o na lole hoopumehana i na koa, wahi ana, aole loa he pololei iloko o ia mau olelo.

            O na lole hoopumehana, na paple hoopumehana ame na kakini e hanaia nei e ka Ahahui o na Kaikamahine a na Pukaua, e waihoia aku ana ia malalo o ka oihana koa maanei nei, @ ka haawiia ana aku o ka likiki, uo ia mau lajo no na koa a o kela ame keia koa, e haawiia aku ai he lole pumehana, e konoia ana oia e haawi aku i likiki no ia mea, a e paaia hoi e ka oihana koa.

            WASHINGTON, Apr. 9 - He ipu pua kalu nani, he makana ua ka Emepera o Iapana, ka i haawi miakanaia aku i ka Meia Rolph e ke kanikela Kepaui, he mea hoike aku i na mahalo kiekie no ka hookipaia ana mai o ka Viscount Ishii ame kona mau ukali e na luna aupuni ma Kapalakiki, iloko o ka wa ana i kipa mai ai iauei ma kekahi manawa aku nei i hala.

 

UHAILA KE KEPANI E KEKAHI PIPI

            Ma ke kakahiaka o ke Subati aku nei i halu, i u@aiia ae ai he Kepani o M. Iwanaga kona inoa, e kekahi pipi o ka hemo ana mai kahi hoopaa aku o na pipi, i ka wa i hooleleia ai mailuna aku o ka mokuahi, a ma kahi nae o ka o'eia ana, aku o kela Kepani e ke kiwi o ka pipi, ua halawai oia me ka eha, mamuli o ka lele ana ma ka puka aniani o kona hale, i wahi e pakele ai kona ola.

            I ka manawa i hemo ai o kela pipi, he pipi bulu mai kahi aku e hoopaaia ai o na holoholona, ma hope o ka hooleleia ana mailuna aku o ka mokuahi, ua holo pololei mai la ia, a hoea i ke alanui Muliwai, me ka pii pololei ana ma ka lihi o ke kahawai o Nuuanu, a i ka manawa i ike aku ai i kela Kepani, ua hoomaka aku la ia e alualu mahope.

            I wahi e pakele ai kona ola, mai ka hoopoinoia aku e kela pipi bulu, ua holo aku la kela Kepani no kona home, eia nae ke mau la no ka uhai o ka pipi mahope on a, ahiki i ke komo ana iloko o ka hale, a iloko o na manao pihoihoi, ua oili okoa aku la kela Kepani iwaho, ma ka puka aniani, a ma ia lele ana i loaa ai iaia ka eha, ma kona hele helena, me kona lawe loa ia ana ae no ka lapaauia mai m@@oko o ka halema'i o na uilapoino.

            Oiai he hana paakiki i kela pipi ka hapai ana i ka hale, eia nae ua nui ka na mau hana hoopoino maloko, mamua o ka hiki hou ana iaia ke hemo mai iwaho, a oiai ma ke alanui, ua paa oia i ka hopuia, e kekahi mau maka'i mamuli o ka loaa ana e ka piko o ke kaula ia laua, a hoopaaia ma kekahi kumulaau, malaila kahi i paa ai, ahiki i ka hoea ana aku o na paniolo pipi, no ka hoihoi hou ana aku i ka pipi mahuka e hoopaa iloko o ka pa.

HOPULA NO KE KUAI WAIONA I NA KOA

            No kona hewa i hoopiiia ae he kuai waiona i na koa, he haole o Frank Moss ka inoa, ka i hopuia e ka Lunanana Laikini Waioua Hutton ma ke kakahiaka Poalua iho nei. I kulike me ka hoakaka a ka Lunanana Hutton he hana keia i lawelawe mau ia e Frank Moss a o kana hana mau oia ka hoohuihui ana i ka wai me ka waiseke a kuaiia aku ka omole. Ma ke kakahiaka Poakolu mai ka hooloheia ana o ko Frank Moss hihia mamaua o ka aha hookolokolo.

HOOMANAO NA MEA APAU NO KA PIHA MAKAHIKI

Ku Malie na Hana Apau no Hookahi Minuke ma ka Poano Aku Nei i Hala

NUI KE OHOHIA O KO KE KULANAKAUHALE NEI POE

Piha Oloko o ka Bihopa Paka i ka Lehulehu no ka Ike Ana i na Hana Hoomanao

No ka hoomanao ana i ka piha ana o ka makahiki hookahi o ko Amerika Huipuia, komo kino aua iloko o ke kaua nui hookahi i ikeia ma ke ao nei, i komo ae ai ko Honolulu nei poe iloko o na manao lokahi, e hoomanao i kekahi manawa o ka Poano aku la i hala, maka akoakoa aua ae he heluna nui o na makaainana, ma ka Bihopa Paka, a hoolohe aku i kekahi haiolelo i pili pono loa i ka hana i makemakeia, pela hoi ka haawi ana aku i na kokua i ke aupuni o Amerika ma ke kuai ana i na @ona aie lahui.

            Ma ka hora @ni ponoi o kela kakahiaka Poaono, i kani ae ai na o@oe, e hoike mai ana i ka hoea ana mai o ka manawa no ka hoomanao ana, a oiai ka Bana Hawaii e paani aua i ke mele lahui, ua hemo like na papale o na mea apau, e hoike mai aua no ko lakou komo ana me na manao makee iloko o @a hoomanao ana, oia hoi na hana ma kela amae keia wahi o ke kulanakauhale nei i ku malie ai no hookahi minuke.

            O na kaa uwila keia e holo ana ma ko lakou mau alahao pakahi, i ka wa i kani ai o ke oeoe ma kela hora umi, ua hoopaaia ko lakou holo, a lele aku la ke kiakaa me ka mea ohi dala mai luna aku o ke kaa, me ke ku malie ana i kahi hookahi,, me ke olohelohe o ke poo, a ua hoohalike aku na ohua oluna o ua kaa uwila ia mau hana, oiai ke kaa e ku ana i kahi hookahi.

            Ma na home, oiai ua loaa aku ka hoomaopopo ana i na mea apau, no ka hoomanao ana i kela la ano nui ma ka moolelo o Amerika Huipuia, i ka wa i kani ai ke oeoe, ua waiho malie ia aku la na hana apau, a iloko o ke kulana mumule, o ka maluhia, i hoomanao ae ai na haku hana me na kauwa i kela la, pela hoi na makua ame na keiki a he kakaikahi wale no ka poe i hoolohe ole i keia kauoha, ma ke ku ole ana i kahi hookahi, aka e hele ana no lakou ma na alanui.

            Maloko nae o ka Bihopa Paka, ke kikowaena o na wahi i hookaawaleia no ka hoomanao ana, no ka mea malaila i hoomakaukauia ai kekahi wahi, i uhiia me na have Amerika, a i hoohiwahiwaia hoi, no ka mea haiolelo, a malaila pu hoi kekahi wahi i hookaawaleia, no ka 'ehulehu e kakau aku ai i ko lakou mau inoa, no ka lawe ana i ka bona aie kokua i ke aupuni.

            Ma ka hora eiwa o kela kakahiaka i hoea mua ae ai na makai no ka hookaawale ana i ke alanui mai na kaa aku, a ua hoea ae no hoi ka Bana Hawaii no ka hoonanea ana i ka lehulehu, a i ka hele ana a kokoke e kani ka hora umi ma kela kakahiaka, ua hele maoli ka paka a lehau i na kanaka, oiai hoi oluna o kaupoku o ka Hokele Iana, ua piha i ka poe makaikai, no ke ake ana e ike maka i na hana hoomanao o kela kakahiaka.

Nui ka Piha Ohohia

            Oiai ka bana e paani ana, a e momoku ana hoi ka lehulehu noloko o ka paka, i oili mai ai ke kaa o ka oihana koa no ka bona aie lahui, me na pukuniahi, a i ka hoea ana ae o kela kaa, makahi i hoomakaukauia nona, ia wa i loheia aku ai ke kani ana mai o na puole a oili mai la na keiki a'o koa o Honolulu nei, me ka lawe ana ae i koa lakou kulana kiai ma kahi i hookaawaleia no ka mea haiolelo ame na luna aupuni kiekie o ke Teritore ame ke aupuni federala.

            Malaila ae na aliikoa kiekie o Amerika maanei nei, e laa o Kenerala Wiser, ame kekahi aliikoa o ka oihana kaua, ma ka aoao o Kapena Clark, ke Kiaaina Pinkham, ka Meia Fern, L. Tenney Peck, ke poo o ke komite bona aie lahui ame kekahi poe lehulehu e ae. (E nana ma ka aoao 2)

PAIALEWAIA E KA MAKANI MA KA MOANA

            Mahope iho o ka paialewaia ana ma ka moana no kekahi mau la, me ka pau hoi o na pe'a i ka nahaehae, a ma ka ulia pomaikai wale no i kipa ae ai ma Waianae, ka moku kialua La paloma, me elua wale no mau kanaka maluna on a, me ka haalele aua aku i ka nui o ka kanaka ma ka Mokupuni o Kahoolawe, a na ka mokukolo Breakwater i kolo mai noloko o ke awa, ma ka po o ka Poaono aku la i hala.

            Ma na kapakai o Kahoolawe ka La Paloma kahi i ku ai, me elua wale no mau kanaka maluna on a, ua pau aku ka nui o na kanaka he umi-kumamakahi i ka lele iuka i ke ki kao, ma ke ahiahi o ka Poaha, ua pa mai la kekahi makani me ka ikaika loa, a moku pu kona kaula heleuma, nolaila o ka hana pono wale no ma ka aoao o ke kapena me hookahi kanaka, o ia ka huki ana i ka pe'a o ka moku iluna a imi aku i kahi e palekana ai.

            Mamuli o ka ikaika loa o ka makani, ua pau kekahi mau pe'a i ka nahaehae, a koe wale no ka pe'a hope, me ia pe'a i paialewaia mai ai ka La Paloma, e holo pahu'a ana i o a ia nei, ahiki i ka hoea ana i Waianae.

            Ma ka Poalima, mawaho pono o ka Mokupuni o Oahu nei kela moku, eia nae, ma kahi e ike ole ia aku ai kekahi hoailona o ka poino, a i ke ao ana ae ma ka Poaono, he like pu no, aole he ikeia @ kekahi mau moku e holo ae ana ma kahi e kokoke ana iaia.

            Ma na ulia laki wale no i hoea ai ka La Paloma ma Waianae, a malaila mai i hoounaia mai ai ka lono kelepona i na Hoahanau Young, no ke kii ana aku e kolo mai i ka moku poino, ia wa i hoouua koke ia aku ai ka mokukolo Breakwater no Waianae ma kela Poaono, a ua hele no hoi a poeleele hoea mai ana no Honoluku nei,

            PAA HE KOA MAKILO DALA I KA HOPUIA

            He haole o Stoney Edwards ka inoa, elike me kana o ka hoike ana ae a he koa ka no ka Pualikoa helewawae Ekahi o Leilehua ka i paa ae i ka hopuia e ka oihana makai ma ka po Poalua nei no kona ninaninauia @ai. I kulike me na hoakaka a ka oihana makai o ka hoolahaia ana ae, o keia haole ka mea i makilo hele ma ke awawa o Manoa me ke noi ana i ka poe e noho nei malaila i dala, me ka olelo hoopunipuni aku i me e loaa mai ai na kokua ua nele oia i dala i ukukaa nona e hoi ai i Leilehua.

            Mamuli o keia makilo hele ana aua no loaa mai ka kekahi mau dala iaia mai na makaainana aloha mai o Manoa. Ma ka poalua nei ua loli ae la kana wahi o ka hele ana ma Nuuanu, a elike no me kana makilo ana ma Manoa pela no ma Nuuanu, eia nae, mahope o kona hele ana aku e noi ia Mrs. Arthur Smith o ke alanui Kauka ua kelepona mai la o Mrs. Smith i ka oihana makai a paa ua haole la i ka hopuia mahope iho.

HALAWAI ME KA INO MA KA MOANA

            Mahope iho o ka paialewaia ana i ka moana no kekahi mau la lehulehu, me ke kau mau ana mai o ka poino imua o na maka i kela ame keia la, i komo mai ai ka mokuahi Costa Rica, no ke awa o Honolulu nei, ma ka Poakahi aku la i hala, me ka hele hoi o na luina a pololi i kau a mea o ka pokole o na meaai, a he wahi koena aila uuku wale no koe, no ka hooholo ana i ka mokuahi imua.

            Ma ka la 28 o Maraki i loaa ai ka mokuahi Costa Rica i ka ino ma ka moana, a ma ka olelo a na mea apau maluna o kela mokuahi, o kela kekahi o na ino ikaika loa a lakou i ike ai, a ua manao maoli no lakou e Moloai'a ana ka moku i ka moana, eia nae, ua lalau ia mau koho wale ana, no ka mea he mokuahi kela i kapiliia, e hiki ai ke alo iloko o na ano ino apau e loaa'ana iaia ma ka moana.

            Ma ka Poaono mai nae ame ka la Sabati, ua akakuu mai la ka ikaika o ka pa ana a ka makani, ia manawa i loaa ai ka haneri mile o ka la i kela mokuahi, a peela no ma ke Sabati mai, a oiai ua kokoke loa mai i Honolulu nei, ua hoauheeia aku na manao hopohopo apau, a komo mai la iloko o ke awa, ma ka Poakahi nei, me ke koe ana o ka aila i lawa wale no no hookahi hou aku la e holo ai ma ka moana.

            U hoike mua ia mai ka lohe i Honolulu nei, no ka hoomakaukau ana i na meaai kupono no ka poe oluna o kela moku, hakalia no a hoea mai ka mokuahi no keia awa, a i ka wa hoi i hoea aku ai o na meaai noluna o ka moku, aole i hoohakalia iho na luina i ka lalau ana aku i na meaai e loaa ana i ko lakou mau lima, no ka mea @@ hele a, pololi loa.

            Ua pau ka hapanui o na meaai oluna o ka moku, he mau la lehulehu mamua o ka hoea ana mai no keia awa, aka he mau meaai no nae kekahi i koe, he mau meaai nae i hele a ku i ka liliha ke ai aku, i kau a mea o ka loaa ole o kekahi mau meaai e ae, i maa ia lakou, i na la aku mamua o ka haalele ana aku o ka mokuahi i ke awa.

            Oiai nae, aole he mau poino i loaa i kela mokuahi, o ka mea wale no e hoolakoia aku ana maanei nei, o ia ka aila ame na meaai e lawa ai kana huakai mai Honolulu aku nei a hoea i Kapalakiko.

            Ma na lono i hoea mai i Honolulu nei, ua nui na poino a ka ua o ka Poalua ame ka Poakolu nei i hana ae ai i na uwapo ma Niulii, Halawa ame Makapala, Kohala.

PAUAOHO MAI O JAMES B. CASTLE I KEIA OLA ANA

Kuu ka Luhi o ia Kupa o Hawaii Nei me ka Minamina ia e Kona Mau Hoaloha

OIA KEKAHI O NA HAOLE HOLOMUA MA NA OIHANA

Hiamoe Aku la Oia no ka Manawa Mau Loa me ka Pau Ole no o Kana Hana

            Ma ka hora ekolu a oi o ka wanaao o ka Poaha o ka pule aku nei i hala a ao ae ka Poalima, i haalele mai ai o James B. Castle i keia ola ana, ma kona home mawaho o Waikiki, a ma ka aoao o kona moe make, malaila ko@a ohana, kahi i hoopuni ai no ka ike hope ana i ka hanu ola iloko o kona kino.

            Ua ma'u no ka hoomailo ana o ka ma'i maluna o kona kino, no kekahi mau pule ae nei i hala, aole nae i manaoia, ua hoea mai i knoa hopena, aka ua hiki ole nae i ka mana o ke kanaka ke kaohi mai i ke ola, i ka wa i kii mai ai ka make i knoa uhane, a kaili ae mai kona kino mai.

            I waena o na kamaaina ma Hawaii nei, a pela hoi iwaena o na kanaka lawelawe pili oihana apau o keia kulanakauhale, ua lilo ka pahola ana ae o ka lono, no ka haalele ana mai o Mr. Castle i keia ola ana i mea hookaumaha loa aku ia lakou, a no hoomanao ana iaia, i panikuia ai ka puka o kekahi mau hale oihana o ke kulanakauhale nei ma ka Poalima aku la i hala.

He Keiki na ka Misionari

            O James Bieknell Castle kekahi o na keiki a S. N. Castle ame Mary Castle, kekahi mau misionari mua loa i hoea mai i Hawaii nei. Ua hanauia oia ma keia kulanakauhale ma ka Home Kakela ma Kawaiahao ma ka la 27 o Novemba, 1855, oia kekahi o na keiki kaue eono ame eha kaikamahine, a ko lakou mau makua.

            Ma ke Kula o Punahou kona wahi i hoonaauao mua ia ai iloko o kona mau la opio, a maloko o ke Kula Nui ma Oberliu, eia nae mahope iho la pau kona huli ana i ka naauao, aka e heluhelu mau ana oia i na buke lehulehu ma na niunu apau i pili i ko ka honua nei noho ana, a oia kekahi o na kanaka i loaa na ike kuhohonu, maluna o na ninau anao nui apau.

            Oiai e hoohala ana i kekahi mau mahina ma Europa, i halawai ai oia me Miss Julia White o Makekukeka, a lawe mai la i wahine mare nana, a i komo pu hoi iloko o na hauoli ana iloko o ko laua noho kino honua ana.

            Iaia i huli hoi mai ai no Honolulu nei, ua noho hana aku oia maloko o ka Hui o Castle & Cooke, a maloko o kela hui, i pii ae ai oia a lilo i kanaka lawelawe oihana holomua, me ke komo kino ana aku iloko o ka oihana kanu ko o Hawaii nei.

            I ka manawa a Mr. Dillingham i hoala ae ai i ka hui alahao kaaahi no Oahu nei, o Mr. J.B. Castle kekahi i haawi aku i kana mau kokua ana, no ka holomua o kela hui alahao, me kona komo kino ana aku iloko o ka oihana kanu ko ma Oahu nei, me kona kaikaina, W. R. Castle ame kona makuakane, aole malaila wale iho la no, pau kana hooikaika ana no ka holomua o ka oihana kanu ko ma Hawaii nei, aka ua hookomo aku oia i kana mau dala apau loa, ma ke kuai ana i ka mahiko o ka onamiliona ma maui, a lilo mai iaia no ka huina o elua miliona dala.

Hoopakele i ka Hui Kaa Uwila

            Mahope iho o ke kukulia ana ae o ka hui kaa uwila, o J.B. Castle kekahi i komo aku e hooikaika no ka holomua o kela hui, a i ka manawa i hoomaopopoia ai, ka hoea mai i ka wa e poho ai, o Mr. J.B. Castle hookahi ka i haawi aku i kana mau dala he nui, no ka hookau hou ana ae i kela hui ma kona kahua holomua, a he mea oiaio, mamuli o ia hooikaika ana, i hoea mai ai ka hui kaa uwila i ka ikeia ana he hui holomua e pomaikai ai ka poe apau i hookomo aku i ka lakou mau dala iloko o kela hui.

            Iloko o na olelo hoopohala a kona mau hoaloha lehulehu, aole oia i maliu aku ia lakou, no ka mea ua manaoio mau oia, o ka holomua wale no o kekahi hana, mamuli mai ia o ka hoomananui ana, a ua hoea i'o mai i ka hookoia ana o kona manao paa.

            He kanaka o J.B. Castle i manaoio ole i ke ku malie ana ma ka hana hookahai, aka iaia i ike ai i ka holomua o ka mahiko ma Maui, a pela me ka hui kaa uwila, ua hoolilo aku la oia i kona mau mahele apau iloko o kela mau oihana, a mahele apau iloko o kela mau oihana, a hooihuli aku la i kona noonoo ma kekahi mau wahi okoa ae.

            Ua kukulu oia i mahiko ma Kona, Hawaii, a no kekahi mau makahiki ke ku ana o kela mahiko, ua hoolilo hou aku la oia i kekahi hui okoa, nolaila, ma kana mau hana apau i lawelawe aku ai, ua halawai wale no oia me ka holomua.