Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 15, 12 April 1918 — Page 6

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            "Aohe a'u hoole ana aku, a no ka mea, aohe mau mea e ae e loaa ana mai kou lima mai o na mea maikai loa wale no. Ke ike nei au i ko'u nele maoli iho la i na huaolelo kupono e haawi aku ai i ko'u mahalo ia oe no ka maikai au i hana mai ai ia'u mai mua mai no ko kaua hui ana ae.

            "O,e kuu moiwahine maikai," wahi ana, "aole au i ai mamua i kekahi meaono ono loa elike me keia au i haawi mai la : nau ponoi no anei keia meaono i bana ,ea?"

Oiai laua ia manawa aia ma kahi kokoe loa i ka wapuna, a e pipii ae ana no hoi ka wai mamua aku o laua, i ka ike ana mai o ka wahine hoomanamana i ka ai ana ae o ka Moi Bedera i ka apana meaono ana o ke kuhihewa ana mai o kana apana meaono paha ka ka Moi Bedera o ka ai ana ae. a e hoomaka ae ana e ai hou i ke koena iho, lalau aku la oia i ka wai iloko'o kona poholima a pi mai la i na maka o ka Moi Bedera me ka olelo pu ana mai ia manawa hokahi :

            "E ke kanaka ino, e haalele koke oe i kena kino kanak@ ou a e loli ae i kno lio wiwi, olala e hoowahawaha mau ia aku ai."

            Aohe i hokola keia kauoha ana a ua hookahaha nui loa ia iho la oia ia manawa, oiai oia mau no ke ku aku o ka Moi Bedera me ka loli ole ae i lio elike me kana kauoha, eia nae he helehelena o ka mea i piha i ka maka'u kona e ku aku ana.

            "Hala ole no hoi na olelo apau a Abadala i kamilio mai nei ia'u." i nalu iho ai ka Moi Bedera iloko wale iho no ona. "He keu i'o no keia a ka moiwahine ino pepehikanaka ; ua hoea mai nae ka la e hoonele loa ia ai oe ia mana ino lapuwale on a."

            No ka hoka ana o ka makemake o ua moiwahine la ua pii ae la ka ula ma kona mau papalina a mahope loli ae la a haikea me he wahine la i kaa ma'i wale a mailo ; i knoa wa i ike mai ai ua ko ole kona manao, i mai la ma ke ano e mihi ana no kana mau huaolelo.

            "E kuu Bedera aloha. mai hookaumaha i kou noonoo ; aohe manao iloko o'u e hoopoino aku ia oe : o na olelo a'u i kamailio aku nei ia oe. a i lilo aku nei paha i mau olelo e hoehaehaia aku ai o kou noonoo. he mau olelo wale no ia a'u i hoao aku nei ia oe i'ike aku ai au pehea ana la kou hopena.

            "E kaupaona oe nou iho in a paha he wahine hiki au ke hookae loaia mawaena o na wahine,in a e hoahewaia ana au no kekahi hana hewa ino loa. aole au e olelo aku ana mahope o na hoohiki a'u i hoopaa ai ia'u iho. aka mahope o na hooiaio ana aku ma na mea maikai apau ma ko'u aoao a'u i hana aku ai nou. au no hoi i ikemaka ai."

            "E ka moiwahine hanohano loa." i pane aku ai ka Moi Bedera. "oiai ua mihi mai la oe no kau mea i hana mai nei maluna o'u. me kou manaoio ole e hana mai ana oe i kekahi mea oia ano e poino ai au. eia nae, ua hiki ole ia'u ke makaala no'u iho e hoohikilele ole ia ai au, ua piha maoli au i ka maka'u.

            "He mea hiki ole no i kekahi kanaka in a e lolie aku ana i kela mau olelo au ke uumi iho me ka loaa ole o ka maka'u. no ka mea. he mau huaolelo kau i hoopuka mai nei e ikeia aku ai no aia he mana kupanaha iloko o ia mau olelo e hookoia mai ai kou makemake e kekahi mau anela ino luku paha aole au i ike. a owai ana la ia kanaka nele i ka loaa o ka maka'u in a e lohe ana i kau mau olelo?

            "Aka. oiai ua hanaia ka hewa a ua mihi mai la no hoi oe a ke kala aku nei au ia hana hewa ino loa au e hoopoina aku kaua ia mau mea apau. a oiai hoi ua ai iho nei au i ka mea ono. e ae mai hoi oe e ai aku i ka'u meaono. i mea nou e iko iho ai o kau paha ka oi aku o ka ono, a i ole o ka Abadala paha."

            Oiai ka Moiwahine Labe aohe ana hana e ae e hooluolu mai ai i ka noonoo o ka Moi Bedera o kona haawi wale mai no i ka ae, he hana ana i manao iho ai he hoike ana mai ia i kona hilinai maluno o ka Moi o Persia. wa@hi ae la i kekahi apana o ka meaono a ka moi o ka haawi ana aku a ai ae la.

            I ka minuke koke no ana o ka moni ana aku ua ano@e ae la kona helehelena ame kona noonoo ia manawa me ka hiki ole ke oni ae. Aole i hoohala manawa wale ka Moi Bedera : lalau koke aku la oia i ka wai ma k punawai mai a pi aku la i na maka o ka moiwahine  a olelo pu aku la ia manawa :

            "E ka moiwahine hoomanamana ino, e haalele koke oe i kena kino kanaka ou a e loli ae i kino lio wahine."

            Ia manawa koke no ua loli ae la ka Moiwahine Labe a lilo he lio wahine nani ; no ka nui loa o kona kaumaha no ka loli ana ae la a he kino okoa ua helelei mai la kona mau waimaka : kulou iho la kona poo@ilalo ma na wawae o ka Moi Bedera. me he mea la e mihi mai ana no kana hana hewa ino i hana mai i mea no ka Moi Bedera e aloha aku ai iaia. a hoihoi hou ae i kona kino mua. eia nae, aohe mana i loaa i ka Moi Bedera e hiki ai ke hoololi hou ae iaia i kino wahine.

            I ka ike ana o ka Moi Bedera ua hookoia na mea apau a Abadala i a'oa'o mai ai iaia. alakai aku la oia i ua lio wahine la iloko o ka halelio a haawi aku la i ke kahulio me ke kauoha aku e hoaia mai ka noho maluna on a a e hoopaa ae i ke kaulawaha ma kona waha.

            Eia nae ka mea hilu ; o na l@aowaha apau a pela me na ilipoo aole hookahi maloko o ka halelio i hiki e ku i ua lio la. nolaila. kauoha aku la ka Moi Bedera i ke kahu io e hana mai i elua mau lio. i hookahi nona a i hookah@ n@ ke kahulio. a ia makaukau ana. ee ae la laua a u holo aku la no kahi o ka halekuai o Abadala. me ke ka'i pu aku o ke kahulio i ua lio wahine la no kahi o Abadala.

            Oiai no ka Moi Bedera e holo aku ana me ke kahulio ma kahi mamao a e ka'i pu aku ana i ka lio wahine me laua, ua ike e mai la ka elemakule Abadala. a ia manawa ua hoopau@a ae kona kanalua no ko ka Moi Bedera hooko ole me ka pololei i kana mau mea apau i a'oa'o aku ai iaia.

            "A. lole oe. e kena moiwahine ino hoomanamana a pepehikanaka." wahi ana iaia iho me ka hauoli. "Ua kau m@@ la na Lani i ka hoopa'i i kupono loa e kauia mai maluna ou. He hewa ka oe i ka noho malie loihi na la e hoohauoli ai'ia oe me na hana ino lapuwale apau au e makemake ai ; a laa ko poino la i ka lele mua !"

            Aole no hoi i liu loa ma ia hope iho ku ana no ka Moi Bedera mamua o ka puka o ka hale kui a lele koke iho la no 'ilalo, a haawi aku la i ke kaulio i kona lio a komo koke mai la iloko o ka halekuai o Abadala. a lele aku la ka elemakule e ap iaia me ka hauoli a apo mai la no hoi ka Moi Bedera me ka haawi pu mai i kana hoomaikai nui maluna o kona hoopakele no na hana waiwai loa ana i haawi mai ai i na kokua ana no kona pono.

            Ia haule ana iho a laua iluna o ka noho hoakaka mai la ka Moi Bedera i na mea apau i hanaia ma ka mua a ka hope, elike me ia i ike mua ia ae nei : o ka pilikia nui ana o ka hoakaka ana aku oia ke ku ole o na haowaha apau ame na ilipoo o ke kaula waha ma loko o ka halelio o ka moiwahine ; ua hoao ke kahulio i na kaulawaha apau aole mea i kupono no ka lio wahine.

            A oiai he nui na kaulawaha o na ano like ole e ahu ana iloko o ka halekau na Abadala ponoi i hele aku e hookuku i na haowaha no ka lio wahine ahiki i ka loaa ana o ka mea kupono nona ; a i hakalia no a hala aku ke kahulio me ka lio o ka Moi Bedera o ke kau ana mai, huli mai la oia e nana ia Abadala a i mai la :

            A oiai he nui na kaulawaha o na ano like ole e ahu ana iloko o ka halekuai na Abadala ponoi i hele aku e hookuku i na haowaha no ka lio wahine ahiki i ka loaa ana o ka mea kupono nona: a i hakalia no a hala aku ke kahulio me ka lio o ka Moi Bedera o ke kau ana mai, huli mai la oia e nana ia Abadala a i mai la :

            "E ka hoaloha maikai, kuuu hoopakele. ke manao nei au e hoi aku no ko'u aupuni, no ka mea ua loaa ae la hoi ke alanui e hiki ai.  Pehea la keia i kou manao?"

            "E ka moi. o ka'u mea no hoi ia i noonoo iho la. loaa e mai la nae hoi ka manao ia oe. Aohe au hana e noho hou iho ai ianei. ke hookuu aku nei au ia oe e hoino kou aupuni, a eia nae ka'u kauoha ia oe, i noho oe a i makemake e hoolilo aku i kela lio i ka mea okoa e makaala loa oe i keia kauoha a'u e hoolilo pu aku oe ia lio me ka paa no o kela kaulawaha maluna ona, mai whene oe." wahi a Abadala.

            Aohe i ninau aku ka Moi Bedera i ke kumu o kona papa ana mai, no kona noo noo ana iho oia no ka mea i maopop i kana kumu o ke kauoha ana mai la. o kana wale no o ka pane ana aku e hooko aku ana oia me ka hoopoina oe, a mahope o ko laua haawi ana i na olelo aloha hope loa. a me ke kalokalo ae e Abadala i na mana lani e kiai mai i ka Moi Bedera ma kona alahele e hoi ana no kona aupuni, ee aku la ka Moi Bedera maluna o ka lio wahine, ka moiwahine hana lapuwale i lilo ae la i lio wahine, a hoi aku la no kona aupuni ka pahuhopu me ka hauoli.

MOKUNA XVII.

            Hakalia no i ka Moi Bedera a kaa aku inwaho o ke kulanakauhale. a oiai ua piha loa oia i ka hauoli no ka pakele ana mai ka pilikia mai. a aia ka moiwahine hoomanamana malalo o kona mana ia manawa a ke hookikina mau la no hoi ia manawa me ka "hao mau ae i na kuepele welu ko ili." ua palaka ae la iaia na mea apau me ka noonoo ole iho no a poino mamua o kona alahele.

            Ekolu la i hala ae mahope o kona haalele ana iho ia Abadala. hoea aku la oia i kekahi kulanakauhale nani a kona maka e hookahi aku ana i ka nani o na pua, ka maemae o na alanui me ka pololei. ka nani no hoi o na hale, a pela aku@ a ke hookani wale la no oloko on a i ka nani o na mea apau ana e ike aku ana, alaila hoomanao ae la oia i keia mau lalani mele :

"Hookaha ka manao,

I ka nani o na pua ;

I ka ulu wehiwehi.

Paoa kanahele i ke ala:"

            I ka hala ana mai o kauhale mawaho loa o ke kulanakauhale, a e hele aku ana maluna o na alanui e koke loa aku ai i ke kikowaena. halawai aku la oia me kekahi kanaka elemakule maemae o kona kulana, a he kulana hanohano no hoi kona ke nana aku, a e hoi wawae ana no kona ke nana aku, a e hoi wawae ana no kona hale mahope o ka pau ana mai o kana hana.

            "Ea, e ka malihini." wahi ana, "e oluolu ana anei oe e ninau aku au no kou wahi i hele mai nei?" Ku iho la ka Moi Bedera no ka pane ana aku i ka ninau a ka elemakule, a oiai ka elemakule e ninau mai ana i kekahi mau ninau hou. hoea mai ana he luahine a hookokoke mai la ma ka laua wahi e ku ana. a i kona kokoke loa ana mai, ku iho la a ana pono mai maluna o ka lio wahine a ka Moi Bedera e kau ana. a hoomaka iho la e uwe.

            He wahi ano hana kela a ka luahine i hookahaha kokeia iho ai ka noonoo o ka Moi Bedera, a hooki pu iho la ka laua kamailio ana me ka elemakule, a kaukolo aku la ka laua nana ana i ka luahine e uwe mai ana.

            Ia manawa ninau koke aku la ka Moi Bedera iaia i ke kumu o kona uwe ana. alaila, nana mai la ka luahine iaia a i mail la :

            "E uwe ae ana hoi au no ke kulike loa o kena lio au e kau mai la me ka lio o kuu keiki, nona au i uwe iho la. no ko'u ike ana aku la i kena lio. ina no ke ola nei aole e nele ana ka manao iho o kuu keiki o kena no kona lio.

            "Aole anei oe e oluolu ana e kuai mai i kena lio ia'u ; e uku no au ia oe elike me ke kumukuai au e kau mai ai, ke oluolu hoi paha oe?"

            "E ka makuahine maikai, he noi maikai no kau. aka nae, o ka'u mea i kaumaha iho la aole i loaa ia'u ka mana e haawi aku ai i kau mea i noi mai la ; in a hoi no ko'u ae aku ia oe, i aha hoi auanei ka mea nana e lawe aku ia'u i ko'u wahi? No ia kumu la ea. aole hiki ia'u ke kuai aku i keia lio wahine ia oe, o nele hoi au."

            "Auwe, e ka malihini makai. ke noi haahaa aku nei au ia oe ma ka inoa o ke Akua Kiekie Loa, mai hoole mai oe i ko'u makemake ame ka'u noi ; e make like ana maua me kuu keiki no ke kaumaha ame ka minamina in a e hoole mai ana oe i keia noi."

            "O, e ka makuahine maikai, e ae aku ana au i kau noi in a e loaa ana ia'u ka manao e hoolilo aku iaia. a in a no ia hoolilo aku o'u iaia. e hooliloia aku ana ia aole me na dala liilii. aku me@na dala he nui. e hiki ole ai paha ia oe ke uku mai ia kumukuai a'u e hoike aku ana," wahi a ka moi.

            "Heaha kau kumukuai i makemake ai la nona? E hoike mai oe a malia o hiki no hoi paha ia;u ke uku aku a ko no hoi kou makemake," i pane mai ai ka luahine.

            "Hookahi kaukani apana dala gula," i pane aku ai ka Moi Bedera, "aole hiki ia'u ke kuai aku malalo iho o ia kumukuai, no ka mea, elike no hoi me ka'u i hoike mua aku nei ia oe he minamina no au iaia."

            "Ina hoi ha pela homai no'u ka lio ; ua ae ua i kau kumukuai, no ka mea, pela wale no e lilo mai ai o ka hooko aku i kou makemake. ka mea waiwai.  Ua makaukau au i nei manawa e haawi aku ia huina dala ia oe," wahi a ka luahine o ka pane ana mai.

            No ka ike aku o ka Moi Bedera he lepo a nahaehae kona mau wahin lole e komo ana. ua loaa iho la iaia ka manao aohe paha he dala nui ana e hiki ai e uku mai. a oia no hoi kona kumu o ke kau ana aku i ke kumukuai a kiekie, i hiki ole i ka luahine ke ea e uku mai @ i ka wa e ike mai ai ua kiekie loa ke kumukuai e haalele mai ana oia a koe no ko ia nei lio.

            Eia nae, no ka hooiaio ana mai i ka moi he hiki no iaia ke uku mai i ke kumukuai i kauia aku ai. ua aa koke mai la no ka luahine.

            "Ho mai hoi he ke dala." i noi aku ai ka moi me ke kanalua iloko on a e loaa mai ana apau loa ke kaukani apana dala gula. "a nau ka liowahine."

            Ia manawa koke huki ae la ka luahine i kekahi wahi eke dala mailoko ae o kona poli a haawi mai la me ka i pu mai : "E lele iho oe ilalo a helu iho, i ike iho hoi paha oe ua lawa phaha nei mau dala a aole paha.

            "Ina aole e lawa ana @a. hoomanawanui iki iho oe a hoi mai au me kekahi mau dala hou no ka hoolawa ana aku : aohe no i mamao loa ko'u hale mai ne'i aku," wahi hou a ka luahine.

            Aole i kana mai o ke kahaha o ka Moi Bedera i ka wa i ike aku ai i ke eke dala a kahi luahine o ka huki ana ae a haawi mai la iaia.

            "E ka makuahine maikai. i olelo hoomeamea wale aku nei no hoi au ia oe me kuu manao aole, oe i makaukau me ke dala. a e maka'u mai ana no la hoi oe i ka'u kumukuai i kau aku nei. eia ka @e aa mai ana no oe.

            "Ke olelo hou aku nei au ia oe e like no mea ia a'u i olelo mua aku nei aohe kuai." O ka elemakule e ku mai ana a hoolohe i ka laua kamailio. i kona lohe ana mai i ka hoole o ka Moi Bedera i ke kuai aku i ka lio. i ma la ;

            "E ke kanaka opio, e pono oe e hooko aku i kau mea i ae aku nei, maloko o keia kulanakauhale aohe ae ia o kekahi mea e hoopunipuni. he make wale no ka hoopa'i ; i kamailio kau la au ia oe ia mea no ko'u manao iho la he malihini oe, aole i maopopo i koonei kanawai, nolaila, e ae aku oe i ke noi a ka luahine.

            "E pono oe e lawe mai i ke dala a ka luhahine a e haawi aku oe i ka lio nona. oiai ua haawi mai la oia i ke kumukuai elike me kau i noi aku ai. E pono oe e hana aku i ka mea maikai mamua o kou ku-e ana aku. o halawai aku oe me ka poino mamuli o kou hoole ana, a i ole kaulaiia ae hoi kou epa imua o ke akea."

            Ua kaumaha loa ka Moi Bedera ia manawa no kona komohia ana iloko o keia pilikia ma'uwale ana i manao mua ole ai. a me ka minamina nui oia i lele iho ai ilalo mailuna iho o ka lio. no ka lilo aku.

            Ia haule ana iho no ana ilalo o ka miki koke mai la no ia o ka luahine a wehe koke ae la i ke kaulawaha mai ka lio ae, a hoomaka koke aku la no e ka'i i ka lio no kahi o ka muli wai e kahe ana ka wai, a me ia wai oia i pipi mai ai maluna o ka lio me ka hoopuka pu ana ae i keia mau huaolelo :

            "E kuu kaikamahime, e haalele koke oe i kena ano kino ou a e hoi hou ae a kou kino mamua."

            Emoole ua hoi hou ae la ke kino o ka Moiwahine Labe a like me mamua, a ia ike ana aku o ka Moi Berdera i ke ku mai o ka Moiwahine Labe, ua maule iho la oia a mai haule iho paha i ka honua in a aole i paa e mai i ka hopuia e ka elemakule.

            Ia ike ana mai o ka luahine i ka moiwahine, kana kaikamahine. ua like no hoi ko laua ike kupua a he mau mea hoomanamana like no a elua. lele mai la oia e apo iaia me ka hauoli, alaila hokio ae la, a emoole ku anan he kananka pilikua nona ka helehelena ku i ka weliweli.

            Kauoha koke aku la ka luahine iaia e hopu mai i ka Moi Bedera ma kekahi lima a i ka luahine ame ka moiwahine hoomanamana ma kekahi lima, a iloko o ka imo ana a ka maka ua laweia aku la lakou a ekolu i ka halealii o ka Moiwahine Labe, iloko o ke kulanakauhale o na hana kupua.

            I@k hoea nui ana i ka halealii ua hoomaka mai la ka moiwahine e nuku ma na ano apau i ka Moi Bedera me ka piha i ka huhu i ka i ana mai:

            "Ke kauaka ino lapuwale ; oia iho la anei kau ame ko makuakane hana maikai o ka hoopoino mai ia'u mahope o ko'u hana ana aku i na mea maikai apau nou? E kauia aku ana ka hoopa'i maluna o olua a elua no ka olua hana lapuwale."

            Aohe oia i pane hou mai, kii aku la oia i kekahi wai a kpai mai la ma na maka o ka moi haawina pakalaki, a i mai la : "E haalele koke oe i kena kino ou a e loli koke 'ae i kino mau. i pueo pupuka loa o ka helehelena ke nana aku."

            Hakalia no a pau ia mau huaolelo ana, o ka loli koke ae la no ia o ka Moi Bedera i pueo, a kauoha aku la ua moiwahine hoomanamana la i kekahi o na kauwa anan e hoopaa aku i ka manu iloko o kekahi halemanu, me ka haawi ole i ai a i wai nona.

            Ua kii mai la ke kauwa a lawe aku la i ka manu a hoopaa iloko o ka halemanu @like me ke kauoha i haawiia aku iaia, eia nae. ma kahi o ka hooko anan i ke kauoha, ua waiho iho la oia i ai ame on a wai na ka manu.

            Oiai keia kauwa he hoaloha no Abadala, ka makuakane ul@uhi o ka Moi Bedera, a me ka ike ole mai o ka moiwahine, oouna ma-lu loa aku la oia i kekahi palalpala ia Abadala, no kona mahu'i ana he keiki ka Moi Bedera nana, e hoike ku ana i na mea apau i hanaia no kanan keiki, a e hoakaka pu aku ana no hoi no ka manao o ka moiwahine e hoopoino like ia laua, a e hana mai oia i ka mea e palekana ai laua me ke keiki.

            I ka loaa anaaku o keia palapala ia Abadala hooholo iho la oia i kona manao aohe wa hou aku e kali ai no ka noho aloha ana me ka moiwahine, aaka, e hana kokeia kekahi mea nona e pio koke ai kana ahi.

            Elike no me ka hokio ana ae a ka luahine i kuai mai ai i ka lio a ku ana he kanaka pilikua me eha mau eheu a ninau mai la:

            "O ka'u hana o keia kaheaia ana ae nei, heaha? Ua makaukau au ame ua kupua e ae e hooko aku i kau kauoha, o kau wale no o ke kauoha mai o ka hooko kokeia aku no ia o kou makemake."

            "E Uwila," wahi a Abadala. no ka mea oia ka inoa o ka pilikua,"o ka oukou hana i kauohaia aku nei oia ko kakou hoopakele mai i ka Moi Bedera, ke keiki a ka Moiwahine Gulemare. E hele oukou i ka halealii o ka Moiwahine Labe a lawe aku i ka wahine kauwa i Peresia nana e malama la i ka manu. i hiki ai iaia ke hoakaka aku imua o ka Moiwahine Gulenare i na mea apau i hanaia no kana keiki.

            "E makaala loa oe mai lilo kou hoea ana aku imau o kela wahine nana e malama mai la i ka manu i kumu nona e puiwa ai a uwa ae. o ikeia maioe; ina no kou halawai aku me i a eia. olelo aku oe na'u oe i hoouna ku nei ilaila no ka hoopakele ana i ke ola o ka Moi Bedera. a e olelo pu aku oe iaia no ka'u mea i makemake ai iaia e hana mai."

            O ka nalowale koke aku la no ia o Uwila, a ia manawa no hoea aku la oia i ka halealii o ka Moiwahine Labe. Ua halawai aku la oia me ka wahine kauwa nana e malama ana i ka pueo a hoike aku la i na mea a Abadala i olelo aku ai iaia.

            Elike me na mea apau a Abadala i olelo aku ai iaia pela no hoi oia o ke kamailio ana aku, o ka laweia aku la no ia on a i ka lewa a he manawa pokole hoea aku la laua i ke kapitala o Peresia, a hookauia iho la ka wahine maluna o kaupaka o ka halealii mai kahi e hiki ai iaia ke iho aku nolalo o ka halealii.

            Oiai oia e ku anan malaila a e nana ana hoi no kahi e hiki ai iaia ke hio aku no ka hale malalo, ua ike aku la oia i ke alapii, o kona hele aku la no ia malaila a hoomaka aku la ka iho ana no ka hale malalo.

            Ua pololei loa kana iho ana aku a ka rumi e noho mai ana o ka Moiwhaine Gulenare ame ka Moiwahine Farake, ka makuahine o Gulenare, e u kamailio ana no maluna o ke kumuhana e pii ana i ko laua kaumaha no ka Moi Bedera, a ku ana keia imua o laua.

            Ia ike ana aku ana i na moiwahine, haule iho la oia maluna o kona mau kuli a kulou iho la i ka honua, a ia manawa hookahi hoakaka aku la i na mea apau e pili ana i ka Moi Bedera, elike me ia i ikeia ae nei, a ike koke mai la no hoi na moiwahine.

            No ka piha loa o ka Moiwahine Gulenare i ka hauoli, ua haalele koke aku la oia i kana wahi o ka noho ana a hele mai la a apo i ka wahine kauwa elele, no ka hoike ana mai i ka nui o kona hauoli me ka mahalo pu no ka hana aloha kiekie loa ana o ka hoomanawanui ana ma o ka hele ana mai i ka loa e hoike iaia.

            He manawa pokole mahope iho o keia hele aku la ka MoiwahineGulenare e kauoha e hookaniia na meakani, ka pahu, ka ole ame na meakani e ae o ka halealii no ka hoike ana ku i na kauaka oloko o ke kapitala e hoea mai ana ka Moi Bedera iloko o ka manawa pokoie loa ma ia hope iho.

            Iaia i hoi hou aku ai noloko o kona rumi e noho mai ana ka Moi Seleha. ke kaikunane, ua kaheaia aku e ka Moiwahine Farake mamuli o kekahi ano hana kupua i kamaaina ia lakou.

            "Auwe. ua hoea mai nei ka oe? E kunane, o ka Moi Bedera, ko keiki, aia i ke aupuni o ka Moiwahine Labe kahi i hoopaaia ai, ua holiloia ae i pueo mamuli o ka mana o ka Moiwahine Labe.

            "He hana nau ame a'u ka hele ana aku a hoopakele mai iaia, o keia wale no ka manawa kupono aohe hoohala manawa wale ana. Pehea la, makaukau koke ana anei oe no ka hele?

            "Hoko o ka manawa pokole." i pane mai ai ka Moi Seleha, a mahope o kona hookaulua iki ana no ka hoolohe ana mai i ka moolelo a ka wahine elele, oili aku la oia a hoi aku la no kona aupuni kai.

            Iaia i hoea aku ai no kona aupuni hoakoakoa koke mai la no oia i kekahi pualikoa nui no ka hele ana aku e kaua i ka Moiwahine Labe. Ua kahea pu aku la oia i kona poe kupua apau e akoakoa mai, a ua oi aku ko lakou heluna i ko na pualikoa ponoi o ka moi.

            I ka makaukau ana o na pualikoa, lawe  ae la ka Moi Seleha i ke alakai ana ma ke poo o ka huakai me ka ukali pu ia e ka Moiwahine Gulenare, ka Moiwahine Farake ame ua kamaliiwahine. he poe i makemake e komo pu ma ke kaua ana aku i ka Moiwahine Labe.

            Ma ka lewa lakou apau o ka lele ana a kuu iho la maluna o ka halealii o ke kulanakauhale kahi o ka moiwahine  h@@ manamana, kona makuahine, ame ka poe hoomana i ke @@@ a pau e noho ana a luku nui ia iho la iloko o ka imo ana a ka maka.

            Ua kauoha mai la ka Moiwahine Gulenare o ka wahine kauwa a ka Moiwahine Labe i hoounaia ae ai i ahail@@@ oia ke kauwa wahine e pili mau aku me ia ; a iaia oia i haawi aku ai i ke kauoha iloko o ka wa e kaua ana na aoao a el@@ me ka hahana loa, e makaala loa oia i ka halemanu a i @@ wa e loaa ai iaia alaila e lwa pololei aku imua ona.

            Ua hookoia keia kauoha ana me ka hoolohe pono loa ia. I ka wa i loaa aku ai ka halemanu i ka Moiwahine Gulenare wehe ae la oia i ka manu a paa ae la iloko o kona lima, a@@ ila lalau aku la oia i kekahi wai a pipi iho la maluna on a m@@ ka puana ana ae i keia mau huaolelo:

            "E kuu keiki. e haalele koke iho oe i kena kino manu @@ i keia manawa a e hoi hou ae oe a kou ano kino kanaka mamua."

            Emoole ua nalo aku la ke kino o ka pueo a ike aku la ka moiwahine i kana keiki, ka Moi Bedera, e ku mai ana mamua on a, a ia wa oia i lele aku ai a puliki i ke keiki me na wamaka o ka hauoli.

            O ka mea hiki ole iaia ke hoakaka ae ma na huaolelo a ka waha no keia loli ana ae o ke keiki a kona ano mua, @@ na waimaka e hiolo ana i hoakaka aku ; aole makemake @ ka Moiwahine Gulenare e hookaawale i ke keiki mai iaia aku , i kii okoaia mai e ka Moiwahine Farake, ke kupunawahine, a hookaawale aku la iaia mai ka makuahine aku . I ke kaawale ana ae o ka Moi Bedera mai ka makuahine a mai ke kupunahwahine aku, ua paa koke mai la oia i ka pulikiia e ka Moi Seleha, ka makuakane, a e na kamaliiwahine hoi, kona mau pilikoko.

MOKUNA XVIII.

            I ka mao ana ae o na kuaua  eloelo a ke aloha, a hoi mai la ka noonoo a ka lana malie nei, o ka hana mua loa a ka Moiwahine Gulenare oia no ka ninau ana no kahi o ka elemakule Abadala e noho ana, ka mea ana i aie nui ai no ka hoopakele hou ia ana o ka Moi o Peresia.

            Emoole ia kiiia ana aku on a a ku ana imua o ka Moiwahine Gulenare a ia hui ana ae a laua i aku la ka moiwahine : "Ua nui kuu aie ia oe ; aole au mea e noi mai ana e nele ka haawi ia aku a i nele ole hoi ka makaukau ma ko'u aoao e panai aku ai no ka hui o ko;u hauoli.

            "E olu olu e hoike mai ia'u heaha ka'u mea e haawi aku ai ia oe i ku i kou makemake, he mea hoi a'u e haawi aku ai e ike iho ai oe ua uku pono ia oe, a e ike iho ai hoi au ua kaa ko'u aie ia oe a e hauoli like ai kaua?"

            "E ka moiwhaine kiekie loa." wahi a ka Abadala pane. "ina e ae ana ka wahine elele a'u i hoouna aku ai i ou la mare me a'u, a in a hoi e e mai ana ka Moi Bedera e noho mau aku au imua on a. e haawi aku ana au ia'u iho i kauwa nana iloko o ke koena aku o ko'u mau la ; ma kana mau mea apau e kauoha mai ai malaila wale aku no au. O keia wale no ka'u uku i manao ai e haawiia mai ia'u. ke aeia mai nae hoi me ka maikai."

            Ia manawa, i ka wa i lohe aku ai o ka moiwahine i ke noi a Abadala, hulki ae la oia e nana i ka wahine a i aku la: "Ua lohe ae nei no oe i ka manao o Abadala, pehea kou manao?"

            "Heaha hoi auanei ka'u hoole ana aku in a ua holo mai la me ka maikai ia oukou, he ae wale aku no ma ko'u aoao," i pane mai ai ka ledc.

            I ka holopono ana o keia, o ko laua hoomare koke ia iho la no ia ia manawa ; ua paa ae la na lima o laua a na ka Moi o Peresia ame ka Moiwahine Gulenare i hoohui ae ia laua, a ia pau ana hooiaio aku la ka Moi o Peresia ame ka Moiwahine imua o laua mai ia manawa aku e hui like ana laua ma ka malama a kiai ana ia laua, a e haawi pu aku ana i na kokua ma na ano apau i loaa ai ia laua ka maluhia ame ka pomaikai ma ia mua aku.

            Ua lilo keia mare ana iho la o Abadala ma i kumuhana noonoo nui na ka Moi Bedera ; alaila olelo aku la nona iho imua o ka makuahine i ka i ana aku :

            "E kuu makuahine aloha, ke hauoli nui nei au no ka paamare au i hoohui iho la aole no i pau ia hana au ia laua nei wale no aka ei hou aku no ua paa mare au e awaiaulu hou aku ai, e koiia aku ai ko'u noonoo."

            Aole i hoomaopopo koke mai la ka makuahine, ka Moiwahine Gulenare, no keia mare ana o ka olelo ana aku la, aka nae i kona nonoo ana iho no kekahi manawa akahi no a loaa iaia ka manao o ka ke keiki mea o ka olelo ana aku.

            "Ua pahaohao loa iho nei au no kau olelo he paa mare hou aku ai, e hoiia aku ai kou noonoo." ana iho nei nae akahi no a makili mai iloko o'u ka hoomaopopo ana.

            "Ae ;  he paamare hou i'o no kekahi e hoohui ia aku ana, aole nae i maopopo i nei manawa, aka nae i mea e hoopau loa ia ae ai o ko'u pohihihi e pono no au e ninau okoa aku ia oe, ko wai mare ana ia?"

            "O ko'u no hoi." i pane mai ai ka Moi Bedera me ka aka.

            "Ae ; o kou mare i'o no kau i kamailio mai nei ; ke haawi aku nei au i ko'u ae me kuu naau apau, aohe a'u hoole ana aku," wahi a ka makuahine.

            O kona huli koke ae la no ia i na makaainana o ke kai a i ka Moi Seleha pu, ke kaikunana, a i aku la : "E hele koke aku oukou e nana maloko o na aupuni kai apau a maluna o naaupuni maluna o ka honua, a e hoihoi mai i ka oukou hoike ia'u no ke kamaliiwahine u'i loa he wahine i kupono na ka moi. kuu keiki, e loaa ana ia oukou ma kela a ma keia wahi."

            "E ka madame. i ole ai e hoonui wale aku i ka hana ma ka huli ana a e hoopoho wale ia ai no ka manawa e pono oe e hoolohe mai. Ua olelo mua aku nei au ia oe ua lilo mua kuu puuwai i ke Kamaliiwahine Giohare mamuli o kona u'i.

            "Ua ikemaka au iaia, ua papaleo pu me ia. Ma ka'u nana aku, manao au aohe wahine e ae i hiki e hoohalikeia ka u'i ame ka nani me ia. Ua hoike aku nei au ma ke akea no ko'u aloha iaia, eia nae ma o ka hana lapuwale ana i hana mai ai ia'u aneane e kinai loa ia ke aloha iloko o ko'u puuwai nona, aka aole au e hoahewa aku ana iaia, no ka mea aole hiki iaia ke huna iho i kona aloha makua, oiai he hana ia ma ka aoao o na keiki oia ke aloha ana aku i kona makua ame ka hanohano o kona ohana.

            "O kana i hana mai ai maluna o'u, mahope o kona ike ana owau ke kumu o ka hoopaahaoia ana o kona makuakane. he hana no ia e hana like ia ana e na mea apau. in a pela iho la e hanaia aku kekahi o kona ohan.

            "Eia hou malia paha ua ike iho la ka Moi Samanadala i kona hewa i nei manawa in a no ke noiia aku o ke Kamaliiwahine Giohare, aole paha oia e hoole mai ana i ka haawi mai i kona puuwai ame kona makuakane."

            "E kuu keiki," i pane mai ai ka Moiwahine Gulenare. "ina aohe wahine ui'e e ae ma ke ao apuni e hiki alia e loaa a e hookoia mai o kou makemake.

            "Eia wale no ka mea e pau ai ka pohihihi, e pono i ko makuakane, ka Moi Seleha e kii i ka Moi o Samanadala a lawe mai iaia ianei, aia a hiki mai oia, alaila ia manawa e nihau aku ai iaia no kona ae a ae ole mai paha i kou makemake."

(Aole i pau)