Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 15, 12 April 1918 — HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala [ARTICLE]

HE MOOLELO NO BEDERA Ka Moi o Peresia AME KO GIOHARE Ke Kamaliiwahine o ke Aupuni Samanadala

' "Aohe a'u hoole ana aku, a no ka mea, aohe mau mea v ae e loaa ana mai kou lima mai o na mea maikai loa wale no. Jve ike nei au i ko'u nele maoli iho la i na h.uaoleio kupono e haawi aku ai i ko'u mahalo ia oe no ka maikai au i hana mai ai ia'u mai mua niai nō ko kaua hui ana ae. "O,- e kuu moiwahine maikai," wahi ana, "aole au i ai mamua i kekahi meaono ono loa eliiee me keia au i haawi mai la: nau ponoi no anei keia meaono i hana ,ea?" j < >iai l'aua ia manawa aia ma kahi kokoke loa i ka waipuna, a e pipii ae ana no hoi ka wai mamua aku p laua, i ka ike . ;ina mai o ka waliine hoomanamana i ka ai ana ae o ka Moi ■ Bedcra i ka apana meaono ana o ke kuhihewa ana mai o kana apana meaono paha ka ka Moi Bedera o ka ai ana ae, 1 a e hoomaka ae ana e ai hoit i ke koena iho, lalau aku la oia i ka wai iloko'o kona poholima a pi mai la i na maka o-ka Mni Bedera me ka olelo pu ana īhāi ia mānawa hookahi: | "K ke kanaka ino, e haālele koke y (fe i kanak I «m a e loli ae i kino lio wiwi, olala e Hoōwahawaha mau ia : aku ai." , I Aohe i hookoia'keia kauoha ana, a ua hookaliaha nui! Ipa ia iho la oia ia manawa, oiai oia mau no ke kū aku o ka M<»i Bedera me kā loli ole ae i lio elike me kanā kauohā, eia; nae he helehelena o ka inea i pilia i lea maka'u kona e ku j akn ana. , "Ilala ole no hoi na olelō apau a Abadala i kamailio' mai | nei ia'ui" i nalu ilio ai ka Moi Beclerā iloko wale iho noj <>iia. "He keu i'o no keia a ka moiwahine ino pepehikana-[ ka; ua hoea mai īiae ka la e hoonele loa ia ai oe ia māha ino lapuwale ona." No ka hoka ana o ka makemake o ua moiwahine la ua pii I ae la ka ula ma kona mau papālina a' māhope loli āe la a ' haikea me he wahine la i kaa ma'i wāle a mailo ; i kona wa i i ike mai ai ua ko ole kona manao, i mai la ma ke ano e mihi ana no kana mau huaolelo , . . f "K kuu Bcdera aloha. mai hookaumaha i kou nopnoo:; «'uihe o'u e hoopoino aku ia oe; o na olelō a'u i i kahiailio aku nei ia oe. a i lilo aku nei paha i maū olelo hoehaehaia aku ai o kou noonoo; he mau olelo wale' ho ia| a'u i hoao aku nei ia oe aku ai au pehea anā la kou ' hopena. ' j "E kau]>aona oe nou iho ina paha he wahine hiki au ke , hookāe loaia mawaena o na waliine, ina e hoahewāia ana j au no kekahi hana hewa ino loā. aole au ie olelo aku ana j; mahope o na hoohiki a'u i hoopaa ai ia'u iho, akā mahope i 0 na hooiaio ana aku nia na meā īiiaikai apau ma ko'u aoao i a'u i hana al<u ai tiou. au no hoLi ikemaka ai." , j "E ka moiwahinē hanohāno'-loa," i pane aku ai kā.Mo» Bedcra, "oiai uā mihi mai la oe no kau mea \ liana niai nei maluna o'u. me kou manaoio ole e hana mai ana oe i kekahi 1 mea oia ano e poino ai āuv eiā naē, ua- liiki ole ia'u ke makaala no'u iho e hoohikilele ole ia ai au, ua j>iha maoli au i j' ka niaka'u. • j "l le mea hiki ole 110 i kekahi kanaka ina e lolle aku ana j 1 kela mau olelo au ke uumi iho me ka loaa ole o ka maka'u,! no ka nlea. he mau huaolelo kau i hoopuka mai nei e ikeia j aku ai no aia he mana kupanaha iloko o ia mau olelo e hoo- j koia mai ai kou makemake e kekahi mau anela ino luku j ]jaha aole au i ike. a owai ana la ia kanaka nele i ka loaa .• 0 ka maka'u ina'e lohe ana i kau mau olelo? • ' "Aka. oiai ua hanaia ka liewa a ua milii mai la no hoi oe ' aJ<e kala aku nei au ia hanā hewa ino loa au e hoopoina aku kaua ia mau mea apau. a oiai lioi ua ai iho uei au i kau mēa- 1 ono. e ae mai hoi oe e ai aku i ka'u meaono, i meā noii e ike iho ai o kau paha ka oi aku o ka ono, a i ole o ka Abadala paha." • • • • • j Oiai ka Moiwahine Labc aohe ana hanā e ae e ho(J)luolu mai ai i ka nooiioo o ka Moi Ee^ei'ā 1 o kona haawi wale mai no i ka aē, he hana ana i manao iho ai he hoike āna māi ia 1 kona hilinai maluna o ka Moi o Persia, \va-hi ae la i kekahi.. aj>ana o ka meaono a ka moi o ka hāawi ana aku a ai ae la. j 1 ka minuke koke 110 aiia o ka moni ana aku ua ano-e aej la-kona helehelena ame kona noonoo- ia mauawa me ka • hiki ole ke oiii ae. Aoie i hoohala manawā wale ka Moi Be-. dera: lalau koke aku la oia i ka wai mai ka punawāi mai a pi aku la i na maka o ka īiioiwahine a olelo pu aku la ia manawa: "E ka moiwahine hoomanamana ino, e haalele koke oe i , kena kino kanaka ou a e loli ae i kiiio lio wahine." la manawa koke no ua lōli ae la ka Moiwahine Lābe a lilo he-lio wāhine uani; no ka nūi loa o konā kaumāha : no ka loli ana ae la a he kino okoa ua helelei mai la kona mau !> waimaka: kulou iho la kona poo ilalo ma na wawae o-kai Moi Bcdera. me he mea la e mihi mai : atia no hana J hc .va ino i hana mai i niea no ka Moi ; Bedera e alōha aku j ai iaia. a hoihoi hou ae i kona kino mua. eia nae, aohe mana' i loaa i ka Moi Bedera e hiki ai ke hoololi hou ae iaia i kino. wahine. .• .> > V . .• - • j I ka ike ana o ka Moi Bedera ua hookoia na mea apau a' Abadala i a'oa'o niai ai iaia. alakai aku la oia i ua lio wahine la iloko o ka haleliō a haawi aku la i ke kahulio ine ke kāu- ; oha aku e hoaia mai kā noho maluna ona a e hoopaa ae i ke kaulawaha ma kona waha. Hia nae ka mea hilu; o ua lrāowaha apau a pela me na ilipoo aole hookahi maloko o ka halelio i hiki e-ku i ua lio-la, nolaila. kauoha aku lā ka Moi Bedera i ke kiihu io e liana' mai i elua mau lio. i hookahi nona a i hookah. ke kahulio. a ia makaukau ana. ee ae la laUa a u holo aku la n<> kahi o ka o Abadala; me ke ka'i pii aku o ke kahulio i ua lio waliine la-no kahi o Abadala. Oiai ka Moi Bedera e holo aku aha me ke kahulio ma kahi inamao a e ka'i pu aku ana i ka lio wahine me laua, ua ike e niai la ka elemakule Abadala. a ia manawa ua hoopau a ae kona kanalua no ko ka Moi Bedera liooko ole me ka |jololei i kana ntau mea apau i a'oa'o.aku ai iaia. "A, 1010 oe. e kena moiwāhine iilo hoomānamana a I>epehikanaka." withi ana iaia iho me ka hauoli. ''Ua kau la iia Lani i ka hoopa'i i.kuppno loa e kauia mai maluna ou. llc hewa ka oe i ka noho niālie loihi na la e hoohauoli ai'ia oe me na hana ino kipuwale apau au e makemake ai; a laa ko poino la i ka leīe mua!" ■ Aole.no hoi i liu loa ma ia hope iho ku ana no ka-Moi Bedera mamua o ka puka o ka halekuai a .lele koke iho la no 'ilalo, a haawi aku la i ke kahulio i kona lio a komo koke mai la iloko o ka halekuai o Abadala. a lele aku la ka elemakule e apo iaia. me ka hauoli. a apo .mai la no h'ōi ka Moi Bedera j me ka haawi pu» ma.i i kana. hoonuhkai nui maluna o kona hoopakele no na hāiia waiwai loa aiiā i haāwi mai ai ī na kokua ana no kona pono. . - la hauie ana iho a laua iluna o ka iioho hoakaka mai la 1 ka Moi Bedera i na hiea apāu i hanaia māi ka mua a ka hope, elike me ia i ike mua ia ae nei; o ka pilikia nui ana o ka hoakaka ana aku oia ke ku ole o na haowaha apau ame

nj[ ilipoo o ke kaulawaha maloko o ka halelio o ka moiwahinfe ;• ua hoao ke kahulio i na kaiilawaha apau aohe mea i kiipo.no nō ka lio waliihe. • : A oiai he iiui na kaulawaha o na ano like ole e ahu ana iloko o ka halekuai na Abadala ponoi i hele aku e hookuku i.na haowaha no ka lio wahine ahiki i ka loaia ana o ka mea kupono nona ; a i hakaliā no a liala aku ke kahulio me ka lio 0 kā Mpi Be4era o ke kau ana mai, huli mai la oia e nana ia Abadala a i māi la: "E ka .hoaloha niaikai, kuu hoopakele. ke liianao nei au e hoi' aku 110 ko'u aupuni, no kā mea ua loaa ae la hoi ke alaiiui e hiki ai. Pehea la keia i kou manao?" "K ka moi. o ka'u mea no hoi iā i nōonoo iho'-.la. loaa e mai la nae hoi ka manao ia oe. Aohe au hana e noho hou iho ai ianei. ke hookuu aku nei au ia oe e hoi no koli aupuni, a eia nae.ka'ii kauoha ia oe, i noho oe a i makemake e Hoolilo aku i kelā lio i ka mea okoa e makaala loa oe i keiā a'u e hoolilo pu aku pe iā lio me ka paā no o kela kaulawaha nialuna ona, mai welie oe." wahi a Abādala. Aphe i ninau aku ka Moi Bedera i ke kumu o kona papa āhā niāi, no kona nopnoo ana ilio oia no ka niea i maopopo 1 kana kuniu o ke kauoha ana mai la. o .kana wale 110, o ka pane anā aku e hooko aku ana oia me ka hoopoina ole, a mahope. o ko laua haawi ana i na olelo aloha hope loa, a me ke kalokalo.ana ae a Abadala i na mana lani e kiai niai i ka Moi ma kona alahele e hoi ana 110 kona aupuni, ee.aku la s .kā Hoi Bedera maluna oka lio wahine, ka moiwahine liaha lapuwale i lilo ae la i lio wahine, a l\oi aku la 110 kona aupuni ka pahuhopu me ka hauoli. -MOKUNA XVII. Hakaiia nd i ka Moi Bedera a kaa aku mawaho o ke kulanakauhale. a oiai ua piha loa oia i ka hauoli no ka pakele ana mai ka pilikia mai, a aia ka moiwahine hoomanamana . malalo o kona mana ia manawa a ke hookikina mau lā 110 ' hōi ia manawa me ka "hao mau ae i na kuepele - welu ko ili," ua palaka ae la iaia na mea apau me ka noonoo ole , iho no na poino mamua o kona alahele. j Ekolu la i hala ae ipahope o kona haalelfe ana iho ia Abadala, hoea aku la oia i kekahi >kulanakauluile- nani a kpn:i maka e hookaha aku ana i. ka nani o na pua, ka maemae o i nā alanui me ka pololei, kā napi.no hoi o na hale, a pela.| akiu a ke hookani wale la no oloko ona i ka nani p na mea apau ana e ike aku ana, alaila hoomanao oia i keia 1 mau lalani mele " Hookaha ka manao. 1 ka nani o na pua; 1 ka ulu wehiwehi, Paoa kanahele i ke ala:"

I'kailiala aiia mai o kauliale mawaho loa o ke kulanakauliale, a e hele aku ana maluna b : nā alanui e kokokeJoa aku ai i ke kikowaena, halawai aku la oia me kekahi kanaka elemakule maemae o kona kulana, a he kulana hanohano no hoi kona k,e nana aku, a e hoi wawae aua no kona hale mahope o ka pau ana mai o kana hana. , "Ea, e. ka malihini." walii ana, "e oluolu ana anei oe e ni'nau-aku au no kou wahi i hele mai nei?" Ku iho la ka Moi .Bcdera 110 ka pane ana aku i ka ninau a ka elemakule, a oiai ;ka elemakule e ninau mai ana i kekahi-mau ninau hou. hoea mai ana he luahine a hookokoke mai la ma ka laua wahi e ku ana. a i kona kokoke loa.ana.niai, ku ihō la a nana pono mai maluna o ka lio wahine a ka Moi Bedera e kau ; ana; a hoomaka iho la e uwe. • ' - He wahi ano hana kela a ka luahine i hookahaha kokeia iho ai ka noonoo o ka Moi Bedera. a hoo.ki pu iho la ka laua kanlailio ana-me ka elemakule, a kaukolo aku la ka laua nana ana i ka luahine e uwe mai ana. > v . / i ; la manawa uinau koke aku la ka Moi Beder& iaia' i ke kumu o kona uwe ana, alaila, nana mai la ka luahine iaia a i mai la: ;i • ; , :i . ■ ri , , . ■■-I ••• "E uwe'ae ana hoi au no ke kulike loa o kena lio au 6 ! kau mai la me:ka. lio o;kuu keiki, nona au i uwe iho la, nō ko'u ike ana.aku la i kena lio. ina no ke ola<nei. aole e nele ana ka manao iho o kuu keiki o kena>no kona lio. • "Aole anei oe e oluolu ana e kuai mai i keua lio ia'u; e uku no au ia oe elike me ke kumukuai au e kau mai āi, ke oluolu hoi paha ōe?"; i ■ '. • "I*! ka makuahine maikai, he noi maikai no kau, aka v nae, 0 ka'u mea i kaumaha iho Ia aole i loaa ia'u ka niana ē liaawi akii ai i kau mea i noi mai la; ina.hoi no ko'uiae aku ia oe, i aha hoi auanei ka niea nana.e lawe aku 'ia'u i ko'u wahi ? No ia kumu la ea. aole hiki ia'u ke kuai aku i keia lio wahiue ia oe, o nele hoi au.". • : "Auwe, e ka malihini maikai. ke noi haahaa aku nei au ia oe mā ka inoa o.ke<Akua Kiekie Loa mai hople mai oe i ko'u .makemake'ame'ka'u noi ; e mak'e like ana maua me kuu keiki no ke kāumaha ame ka minamina ina e hoole mai i keia noi." . '■ "O.e ka makuahine niaikai,. e ae aku,ana:au i kau noi ina e lo'aa ana ia'u ,ka manao e hoolilo aku iaiai a ■ ina no ia hoolilo aku o'u iaia. e hooliloia aku ana. ia aole me na dala liilii, aka me"na dala he. nui, e hiki ol.e ai paha ia oe ke uku mai ia kumukuai a'u e hoike aku ana," wahi a> ka moi.; "Heaha kau kumukuai i makemake <ih la» flouai\ E hoike mai oe'a malia o hiki no hoi paha ia'u ke.uku aku a ko no hoi kou makēmake,'' i pane mai ai ka luahine.' - <_ "Hookahi. kaukani apana dāla gula," i'pane aku ai ka Moi Bedera. "aole hiki ia'u ke kuai aku mal'alo iho o ia kiimukuai, no.ka mea, elike no hoi me ka'u i hoike mua aku uei ia oe .he minamina no au iStia." < "Ina.hoi ha pela liomai no'u ka lio; ua ae au.i kau kumukiiai, no ka .mea, pela wale 110 e lilo mai ai o ka. hooko aku 1 kou īnakemake, ka mea waiwai. , Ua au i nei 'manawa; e haawi aku ia huina dala ia oe," walii a ka luahine o ka pane ana mai. . \ No ka ike aku od<a Moi Bedera he lepo a nahaehae kona mau wahi lole e komo ana, ua loaa iho lā iaia ka maiiao aohe palia he dala nui aiia 'e liiki ai e uku mai, a oia no hoi kona kumu o ke kau anā aku i ke kumukuai a kiekie, i hiki ule i ka luahine ke aa e uku mai,. i tfa wa e ike mai ai ua k ? iekie loa ke kumukuai e haalele mai ana oia a koe no ko ia nei lio. Eia nae. no ka.hpoiaio ana mai i ka nioi he hiki no iaia ke uku mai i ke kumukuai i kauia aku ai, ua aa koke mai la no ka luahine. "Ho niai hoi ha ke dala," i noi aku ai ka.moi me ke kanalua iioko on'a e loaā'māi ana apau loa ke kaukani apana dalA gula, "a nau kā liowahine." • . ; Uv mawawa koke ae la ka Uvahinc i kekahi wahi eke dala mailoko ae o kona poli a haawi mai la me ka i yu mai: "E lele iho oe ilalo a helu iho, i ike iho hoi pah'a oe ua lawa paha. nei mau dala a aole paha. .: "Ina aoīe e lawa ana ea, hoomanawanui iki iho oe a hoi mai au me kekahi mau daīa hou no ka hoolawa āna aku: aolie 110 i mamao loa ko'u hale mai ne'i aku." wahi hou a ka luahine. Aole i kana mai o ke kahaha o ka Moi Bedera i ka wa i ike aku ai i ke eke dala a kalii luahihe o ka huki ana ae a haawi mai la iaia. "E. ka makuahine maikai. i olelo hoomeamea wale aku nei no hoi au ia pe me kuu manao aole, oe i makaukau me ke daJa. a e maka'u mai aua no la hoi oe i ka'u kumukn'ai i kau aku nei. eia ka .e aa mai ana 110 oe. "Ke olelo hou aku nei au ia oe e like no me ia a'u i olelu mua aku nei aohe kuai." O ka elemakule e- ku mai ana a hooiohe i ka laua kamailio, i kona lohe ana mai i ka hoole o ka Moi Bedera i ke kuai aku i ka lio, i -mai la:. "E ke kanaka opio, e pono oe e hooko aku i kau mea. i ae aku nei, maloko o keia kulanakauhale aohe ae iā o kekahi mea e hoopunipuni, he make wale no ka.hoopā'i; i kamailio aku la au ia oe ia mea no ko'u manao iho la he malihini ee,

aole i maopopo i koonei kanawai, nolaila, e aC aku oe i ke noi a ka luahine. " E pono oe e lawe ;nai_ i ke dala a ka luahine a e liaawi pkn oe i ka lio npna. oiai ua haawi mal la oia i ke kumukiiai elike me kau i noi akii ai. E pono oe e hana aku i ka niea maikai mamua o kou ku-e ana ak\s. o oe r me : ka^ioino-■mamuli o kou hoof€ ana, a i ole kaulaiia ae hoi kou epa uuua o ke'akea." | Ua kaumaha loa ka Moi 3edera ia manawa no kona komohia ana iloko o keia pilikia ma'uwale ana i manao mua ole ai. a me ka nīinamina nui oia i lele iho ai ilalo mailuna iho o ka lio. no,ka lilo aku.. • > Ia haule ana iho no ana ilalo o ka miki koke mai la.no ia o ka luahine a wehe koke aē la i ke kaulawaha mai ka īio ae, a hoomaka koke aku la no e ka'i i ka lio no kahi o ka'muliwai e kahe tina ka wai, a me ia wai oia i pipi mai ai maluna oka lio.me ka hoopuka pu ana ae i keia mau huaolelo : | "E kiiu e haalele koke oe i kena ano kino ou a e hoi hou ae a kou kino mamua." j ; Emoole ua hoi hou ae la ke kino o ka Moiwahine Labe a like 'me maniua. a ia ike ana aku o ka Moi Beclera i ke ku 1 niai o ka Moiwahine Labe, ua maule iho la oia a mai haule iho paha i ka honua ina aole i paa e mai i ka hopuia e ka elemakule. j Ia ike ana mai o ka luahine i ka moiwahine. kana* kaika- j mahine, ua like uo hoi ko laua ike kupua a lie inau mea hoomanamana like no a elua, lele mai la oia e apo iaia me ka j hauoli, aiaila hokio ae la. a emoole ku ana he kanaka pilikua j noiia ka helelielena ku i ka weliweli. J j Kauoha koke aku la ka luahine iaia e hopu mai ika Moi. Bedefa ma kekalli lima a i ka luahine ame ka moiwahine] hoomanamana ma kekahi. lima. a iloko o ka iino ana a ka maka lia laweia aku la lakou a ekolu i ka halealii o ka Moi- j Avahine Labe, iloko oke kulanakauhale ona hana kupua. ; l k hoea nui ana i ka halealii ua hoomaka mai la ka moi-' wahine e nuku na ano apau i ka Moi Bedera me ka piha 1 ka huhu i ka i ana mai: : - j ■' "Ke kanaka ino lapuwale; oia iho la anei kau ame ko nra- J kuakane liana maikai o ka hoopoino mai; ia'u mahope o ko'u hana ana aku i na mea maikai apau nou ? . E kauia aku ana ka hoōpa'i maluna o olua a elua no ka olua hana lapuwale." Aohe oia i pane hou mai, kii aku la oia i kekahi wai a kpai mai la ma na maka o ka moi haawina pakalaki, a i mai la: "E haalele koke oe i kena kino ou a e loli koke # ae i kino manu. i pueo pupuka loa o ka helehelena ke nana aku." | Hakalia no a pau ia mau huaolelo ana, oka loli koke ae la j 110 ia o ka Moi Bedera i pueo, a kauoha. aku la ua moi.wahiue , la i kekahi o.na kauwa ana p hoopaa aku i ka j j manu iloko o kekahi halemanu, me ka haawi ole i ai a i wai | nona. Ua kii mai la ke kauwa a lawe aku la i ka manu a hoopaa iloko. o ka halemanu alike me :ke kauoha i haawiia aku iaia, i : eia nae. ma kahi o ka hooko ana i ke kauoha, ua waiho iho ; la oia-i ai ame ona wai na ka.manu. - j Oiai keia kauwa he hoaloha no Abadala, ka makuakane \ uliiulii o ka Moi Bedera,.a īiie ka ike ole mai o ka mo.iwa- j hine, hoouna ina-lu loa aku la oia .i kekahi.palapala ia Āba- J dala, no kona mahu'i ana he keiki ka. Moi Bedera nana, e' hoike ku ana i na mea apau i hanaia no kana keiki, a e hoa- | kaka pu aku ana no hoi. no ka nianao o ka moiwahine e hoo-4 ppino like ia laua, a e hana mai oia i ka mea e palekana ai iaua me ke keiki.- . < .

I ka loaa anaaku o keia palapala ia Abadala: liooholo ilio i la oia i kona manao aōhe wa hou aku e kali ai no ka noho | aloha ana.me ka moiwahipe, aka, e hana kokeia kekahi mea : nona e pio koke ai kana alii. .• < ,• • | FJike no me ka hokio ana ae a ka luahine i kuai mai ai i | ka lio a ku kanaka pilikua kupua* pela no hoi ka Aba- j elala hokio ana ae. a emoole ku ana he pilikua me eha mau eheu a nināu mai k:, • • ■ | "O ka'u liana o keia kaheaia ana ae .nei, heaha? . Ua inakai;kau au ame ua kupua e.ae e hooko. aku i kau kauoha, j o kau wale no o..ke kauoha mai o ka hooko kokeia aku no ia 0 kou makemake, 5 ' , • 1 ; "E Uwila/' wahi a.Abadab, no ka niea oia ka itioa:o ka f pilikua, "o ka oukou hana i kauohaia aku nei,- kakou t hoopakele mai i <ka> Moi Bedera, ke keiki a* ka, Moiwahine Gulenare. E hele oukou i ka halealii o ka Moiwahine J.abe a lawe'aku i kaiwahine.kauwa i. Peresia nana e malama la 1 kaimanu. i hiki ai iaia-ke hoakaka aku imua o ka Moi- i wahine .Gule.nare i na mea apau i hanaia 110 kana keiki. . ! '■ E makaala loa lilo kou hoea. ana-.aku imua o kela wahine nana e malama mai la i ka manu i kunHi nona e; puiwa ai a uwa ae, o ikeia mai oe; ina 110 kou halawai-aku me ia ea, olelo aku oe na'u oe i hoouna ku nei ilaila no ka hoopakele ana i ke ola o. Bedera. a e olelo pu aku oe iaia 110 ka'u mea i .makemake ai iaia e hana mai." j , O. ka nalowale. koke aku la no ia o Uwila, a ia manawa no hoea aku la oia i ka halealii o. ka: Moiwahine Lab,e. Ua iawai aku la.oia*'me,ka wahine,kauwa nana e nlalama ana i.ka pueo a hoike aku la i na mea a Abada!a i olelo aku ai j iaia,- .« • •• • '. _ ' • ! lOlike me na mea :apau a Abadala 'i-olelo aku ai iaia pela ' no hoi oia o ke kamailio aija <*ku, o ka laweia aku ia 110 ia .ona i ka lewa a he nianawa pokole hoea .ak.u la laua i ke | kapitala o Peresia, a hookauia dho la ka wahine maluna t) kanpaku o'ka halealii ma kahi e hiki ai iaia ke iho aku 110- j lalo. o ka halealii. Oiai oia e ku ana maLaila-a e nana aua Uoi uo kahi e hiki ai iaia ke iho'aku no ka hale malalo. ua ike aku la ola i ke alapii, o kona hele aku la no ia malaila a hoomaka aku la ka iho ana no ,ka hale malalo. Ua pololei loa kaiia iho.ana aku a ka. nrmi e nolio mai o ka Moiwahine Gu}etvare ame ka Moiwahine Farake. ka makuahine o Gulenare, e u kamailio ana 110 maluna o ke kumuhana ē pili ana i ko laua kaumaha no ka Moi Bedera, a ku ana keia imua o laua. . i Ia ike ana aku ana i. na.moivsahine, haule iho la oia ma- j luna o kona mau kuli a kulou iho la i ka honua, a ia mana-i i wa hookahi hoakaka aku la i na- mea apau e piliana i ka j Moi Bedera,.elike īne ia i ikeia ae nei, a ike koke mai la no hoi'.na moiwahine. • No ka piha loa o ka Moiwahine» Gulenare i ka hauoli. ua haalele- koke aku la oia i kana walii o ka-noho ana a hele mai la.a apo i ka,wahine kauwa elele, 110 ka hoike ana mai i ka nui o kona hauoli ine -ka mahalo pu .110 ka hana aloha , kiekie loa ana o ka hoomanawaliui ana ma o ka hele ana j mai i ka loa e hoike iaia ; | He manawa pokole maiiope iho o keia hele aku la ka Moi-: i wahine Gulenare e kauoha e hookaniia na meakani. ka pahu, ka ole ame ria meakani e ae 0 ka halealii 110 ka hoike ana | ku i nā kauaka oloko o ke kapita4a e hoea mai.ana ka Moi . Bedera iloko o ka niaiiaw'a pokoie loa ma ia hope iho. j laia. i hoi hou aku av noloko o konā rmni e noho mai.ana 1 ka Moi Seleha. ke kaikunane. ua kaheaia aku e ka Moiwa-i. hine Farake mamuli o kekahi ano hana kupua i kamaaina ia lakou. '■Auwe.-ua.+ioea mai nei ka oe? -E kunane. o kaMoi-Bc-dera, ko. f lce< aupuni o ka Moiwahine l-abe kahi i hoopaaia ai. ua. hooliloia ae i pueo mamuli o ka mana o ka Moiwahine'Labe. . ** l fe hana nau ame a'u ka hele ana aku a hoopakēle mai ( iaia, o keia wale no ka manawa kupojio aohe hoohala ma-i nawa wale ana. Pehea la, e makaukau koke ana anei oe no ka' 4lelc?> -. : . v ■ •,•= -1 j "Iloko o ka manawa pokok/.M pane mai ai ka-Moi Scle-' ha v a mahope. o kona hookaulua iki ana 110 ka hoolohe ana mai i ka moolelo a ka wāhine elēle, oili aku la oia a hoi aku la 110 koha aupuni kai. . . j laia i hoea aku ai 110 kona aupuni hoakoakoa koke mai la 110 oia i kekahi pualikoa nui no ka hele ana aku e kaua i ka Moiwahine Labe. Ua kahea pu aku la oia i/kona poe

kupua apaii e akoakoa rnai. a ita oi aku ko lakou helum i ko.na pualikoa ponoi o ka moi. • . I ka makaiikāu ana o na pualikoa, la>ve ae la ka Moi N>k ha i ko alakai ana ma ke poo o ka huakai me ka ukali pu i,i e ka M-oiwahine Gulenare. ka Moiwahme aine ua kamaliiwahine, he poe i makemake e komo pu ma ke kau,i ana aku i ka Moiwahine Labe. Ma ka lewa lakou apau o ka lele ana a kuu īho Ja ma.un t 0 ka halealii o ke kulanakauhale kahi o,ka moiwahme ho.. manamana. koiia makuahine, ame ka poe hoomana i ke ~i i a pau e ifnho ana a luku nui ia iho la īloko o ka imo an,- a ka maka. . . . , , Ua kauolia mai la ka Moiwahine Gulenare o ka .walun • kauwa a ka Moiwahine Lahe i hoounaia ae ai 1 ahailo,,., oia ke kauwa wahine e pili mau aku me ia ; a īaia oia 1 haa 1 1 aku ai i ke kauoha ilok'o o ka wa e kaua ana na aoao a oi me ka hahana loa. e makaala loa oia i ka halemanu a i i,.i wa e loaa ai iaia alaila e l\ve pololei aku imua ona. Ua hookoia keia kauoha ana me ka hoolohe pono loa 1 ka wa-i loaa aku ai ka halemanu i ka Moiwahme eiulenai-.-wehe ae ia oia i ka manu a paa ae la iloko o kona lima. a.aila lalau aku la oia i kekahi w r ai a pipi iho la maluna on.i me ka puana ana ae i keia mau huaoleīo:, kuu keiki, e haalele koke iho oe i kena kino manu .-u i keia manawa a e hoi hou ae oe a kou ano kino kanaka nu-

, mua - , •. i i . Emoole ua nalo aku la ke kino o ka pueo a ike aku la k.i moiwahjne i karta keiki< ka Moi Bedera, e ku mai ana ina- | mua ona, a ia wa oia i lele aku ai a puliki i ke keiki me na i waimaka o ka hauoli. | Oka mea hiki ole iaia ke hoakaka ae ma na huaolelo a ka waha no keia loli ana ae o ke keiki a kona ano mua. u.i ina waimaka e hioV> ana i hoakaka aku; aole makemake i» !.ka Moiwahine Oulenaie e hookaawale i ke k«iki mai iaia aku, i kii okoaia nlai e ka Moiwahine I'arake, ke kupunawa hine, a hookaawale aku la iaia mai ka makuahine aku. I' Jke kaawale ana ae.o ka Moi Hec.iera.inai ka inakuahiiie | a mai ke kupunawahine aku, ua |)aa koke mai laoia i Ka iniiikiia e ka Moi Seleha, ka makuakane. a e na kamalii\Na hine hoi, kona mau pilikoko. i . | . MOKUNA XVIII. | Ika mao ana ae ona kuaua eloelo ake aloha. a hoi mai I la ka noonoo-a ka lana malie nei, o ka hana mua loa a ka I Moiwaliine (iuletiare oia no ka ninau ana no kahi o ka ehmakule Abadala e noho ana, ka mea ana i aie nui ai no ka j hi>opakele hou ia ana o ka Moi o Peresia. Emoole ia kiiia ana aku ona a ku ana imua o ka Moiwa hine (rulenare, a ia hui ana ae a laua i aku la ka moiwahine: "Ua nui kuu aie ia oe; aole au mea e noi mai aua e nele ka I. haawi ia.aku a i nele ole hoi ka makaukau ma ko u aoa«» e ,'paniii aku ai no.ka hui o ko'u hauoli. j ",L oluoiu e hoike mai ia'n heaha ka'u mea e haawi aku ai ia oe i ku i koil makemake, he mea lioi a'n e haawi aku i ai e ike iho ai oe ua uku pono ia <>e, a e ike iho ai hoi au ua I kaa ko'u aie ia oe a e hauoli like ai kaua?". ! "E ka moiwahine kiekie loa." wahi aka AbadaJa pane. I "ina e ne ana ka wahine elele a'u i hoouna aku ai i ou la ( mare me a'u. a ina hoi e ae mai ana ka Moi Bedera e noh" mau akif aii imua ona. e haawi aku ana au ia'u iho i kauwa I nana iloko o ke koena aku o ko'u maii la; ma kana mau ; mea apau e kauoha mai ai malaila wale ak« no au. O keia j w.aie no ka'u uku i manao'ai e haawiia mai ia'u. ke aeia ! mai nae hoi me ka maikai." i la manawa, ikawa i lohe aku ai oka moiwahine ike noi i a \badala, huli ae la oia e nana i ka wahine a i aku la: "La i loh'e ae nei no oe 1 l<a manao'o Abadala. pehea kou mauay •"' [ . "Heaha hoi auanei ka'u hoole ana aku ina ua holo maija ! me kamaikai ia oukoii, lie ae wale aku no ma ko'u aoao," 1 pane niai ai ka ledc. , . .. 1 ka holopono ana o keia, o ko laua hoomare koke ia ihu • la no ia ia manāwa ;-ua paa ae la na lima o laua a na ka Moi | o Peresia ame ka Moiwahine Gulenare i hooliui ae ia- laua. a ia pau ana hooiaio aku la ka Moi o Percsia ame ka Moi wahine imua o laua mai ia manawa aku e hui like ana laua ma ka malama a kiai ana ia lauā, a e haawi pu aku atia i na kokua ma na ano apau i loaa ai ia laua ka maluhia ame ka pomaikai ma ia mua aku. Ua lilo keia mare ana iho la, o- Abadala ma i kumuhana noonoo nui na' ka Moi Bedcra olelo aku la nona iho imua o lea makuāhine i ka i ana aku: % "E kuu makuahine aloha, ke hauoli nui nei au no ka paamare au i hoohui iho la.. aole no -i pau ia haua ru iai.laua nei wale 110, aka ei hou aku no ua paa mare au e awaiaulu hou aku āi, e koiia aku ai ko'u noonoo." Aole i hoomaopopo koke mai la ka inakuahine, ka Moiwahine Gulenāre, no keia marc o ka olelo ana. aku la. aka nae i kona noonoo ana iho 110 kekalii nianawa akahi no a lo'aa iaia ka maiiao o ka ke keiki mea o ka olelo ana aku. "Ua paJiaohao loa iho nei au no kau olelo he paa mare hou aku ai, e hoiia aku ai kou noo/ioo." ana iho nei nae akahi no a makili uiai iloko o'u ka hooinaopopo ana. "Ae; he paamare hou i'o no kekalii e hoohui ia aku ana. aole nae i maopopo i nei manawa, aka «ae i niea e hooj>au loa ia ae ai o ko'u pohihihi e pono no au e ninau okoa aku ia oe, ko wai mare aiia ia?" . "O ko'u no hoi," i pane mai ai ka Moi Bedera mē ka aka. "Ae; o kou mare i'o no kau i Uainailio māi nei; ke haawi aku nei āū i ko'u ae me kuu naau apau, at>he a'u hoole ana aku," wahi a ka makuahine. O kona huli koke āe 1a 110 ia i na makaainana o ke kai a i ku Moi>Seleha pu, ke kaikunane, a i aku la: ",Ii hele kol<t; aku otikou e nana maloko o liā a.upuhi kai apau a maluna o naaupuni maliina o, k;i honua, a e hoihoi mai i ka oukou hoike ia'u no ke kamaliiwāhine u'i loa he wahihe i kupoiv» na ka moi, kuu keiki, e loaa ana ia oukou ma kela a ma keia wahi." ; \ "E ka madame. i ole ai e hoonui wale aku i ka hkna ma ka huli ana a e hoopoho wale ia 'āi na ka manāwa e pano oe e hoolohe mai. lla olelo aku nei au iā oe ua lila mif«i kuu puuwai i ke Giohārc,mamuh' o kona u i. •'Ua ikemaka au iaia, ua papaleo pu me ia, Ma ka'u nana aku.'manao au aohe wahine e ae i liiki e hoohalikeia ka u'i ame ka nani me ia. Ua hoike aku liei aii m'a ke akea no ki)'u-aloha iaia. eiā nae, ma o ka hana lapiiwale aiiā i hana mai ai ia'u aneane e kinai loā ia ke aloha iloko o kō'u puuwai nona, aka aole au e hoahewa aku ana iaia, no ka mea aole hiki iaia ke huua iho i kona aloha makua, oiai he \vana ia ma ka aoao o na keiki (jia ke aloha ana aku i kona makua ame ka hanohano o kona ohana. , 1 ' "O kana i hana mai ai maluna o'u, mahope o k,otia aua owau ke kumu o ka hoopaahaoia o koira māUulkane. lie hana no ia ehana like ia ana e na mea apāu, inā pela iho la e hanaia akū.kekahi o koiia ohana. •> ■ ' • "Eia hou maliā paha ua ike iho la ka Moi Sattiaha<lala i kona hewa i nei manaWa a ua hoololi ae i kana manae) paa kiki mua. a i nei mānawa ina no ke noiia āku o ke Ka'maliiwahine Giohare, aole paha oia e hooie mai ana i kā haawi mai i kona puuwai ame kona liiuā ia'u, i ka ,wa e loaā mai ai ke apono ana a kona makuakane." •'h kliu keiki," i pane mai .ai ka, Moiwahihe Gulenare, "ina aohe wahine ui' e ae ni'a ke ao ainiHi e hiH aii&'* lōaa a e hoohauoli mai ia ue .o ke lvamalihvahine Guleiiāire. wale no, aole o'u kii-e ana aku i kou niakemāke, iiiā nāe no ka hookoia mai o kou makemajke. ; - . < "Eia wale no'ka mea e pau ai ka jt>ohihHii; e poiip ! i ko ttiakuakane, ka Moi Selehā e kii i ka Moi o Sārriāiiadala-a•lā'we mai iaia ianei, aia a hiki niai oia, alaila ia manawa ē mtoi\u aku ai iaia no kona ae a ae ole mai paha i kr)u makemake." (Aole i pau).