Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 16, 19 April 1918 — Page 2

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HAAWI MAKANAI KA PENI I KE KE'A ULAULA

            O ka peni ame ke kumukila a Mr. S. B. Dole i kakauinoa ai i kumukana wai o ka Repubalika o Hawaii nei, ma ka la 3 o lulai, 1894, ua haawi makana ae oia i ke'a Ulaula, no ke kuai hooliloia aku ma ke kudala, no ka pono o kela waihona. Ma ka Poalua nei, ka haawi makana ana ae a Mr. S. B. Dole i kela peni me ke kumukila ia Mr. Gro. R. Carter, ka peresidena o ke ke'a Ulaula ma hawaii nei, e lilo ai ia i mea hoomano ua kekahi poe o keia kulanakauhale, uu manaoia, ma ka manawa e kaui hooliloa aku ai keia peni ma ke kudala e loaa aua he huina dala mahuahua mailaila mau no ka waihona o ke ke'a ulaula. Mrs.Carter ka makuahine o kopala Carter, ka mea nana i haawi mui i ela peni me ke kumukila ia Mr.Dole, iaia ma Kapalakiko Ma ka manawn e ku aua ke aupuni kuikawa, o Hawaii nei, o Kopala Carter Kekahi o na koa kiai o ke aupuni, a oia ka mea nana i malama i kela peni, ahiki i ka haawi hou ana mai o kona makuahine ia Mr.Dole, ka pereidena mia loa o ke aupuni Repubalika o Hawaii nei. O ke ano o ke ana aku o kela peni me ke kumukila ia Kopala Carter, ma ka manao o Mr.Dolem i ka manawa no ia e kiai ana o Carter ma kona keena oi'haa a ua lawe oia i kela peni. i mea hoonuanao nana, eia ke ua pono ia lawe ana, e lilo ana i mea kokua iloko o na wahi apau i kauka 'iia ai na kokua ana aku a ka lehulehu.

            PAA I KA OHU I KUAHIWI NO KAKAHI MAU LA

Oiai ma ka Mokipuni o Hawaii, i pii ae ha elua mau koa moluna o Mauna Kea, a mamuli o ka paa ana i ka ohu, ua konoia luau e uoho i ke kuahiwi no ekolu po me elua ao, mamua o ka huli hoi aua ai i ke ao malamalama.

He bana lealea lia ka pii kuahiwi i na koa, wahi a ke kapena o ka pealikoa i hoakaka ae ai, ma ka mauawa i hoi mai ai na koa oka pii ana i kuahiwi. O kahi o ka laki ame ka pomaikai ma kela huakai pii kuahiwi, o ia no ka nui o ka huluhulu i laweia ai, pela hoi me na meaai, uolaila i ka wa i loaa ai i ka inoa, a pohina hoi ke alanui e hiki ole ai i kekahi ke ike aku i kekahi, me ka nui pu hoi o ka ua m ka makani e pa mai ana, ua kukulu kela poe koa i ko lakou halelole, a wili hoi ikako o ko lakou mau huluhulu me ka pilikia ole. Ma ka Poakolu ka pii aua o kela poe koa nouka o ke kauhiwi, a ma ke ahiahi hoio ka paoono i hoea hou ai lakou no Hilo, me ka loaa ole o kekahi poino ia lakou. O ka lakou waiwai nae o ka hoihoi ana mai, i mea hoomanao no kela huakai pil kuahiwi, he'ekolu mau kao keiki i loaa aku ia laRou

HALA IA HAOLE KAMAAINA O HILO

Ma ka louo kelekalapa o ka hoounaia ana mai i Honolulu nei, ma ka Poakahi o keia pule i loaa mai ai ka ike i ko ke kulanakauhale uei poe i ka pauaho aua mai o ka Lunakanawai Fredrick S. Lyman, kekahi o na haole kamaaina o Hilo, Hawaii, i keia ola aua, ma ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala. Ma ka Mauna Kea o ka Poakolu nei i holo aku ai ka ohana Lyman e noho aua ma keia kulanakauhale no Hilo, a ma ka Poaha ae i malamaia ai kona anaina hoolewa. Ua hanauia ka Lunakanawai F. S. Lyman ma Hilo, Hawaii, i ka 1837, a ua hoolilo hoi ia Hilo o home nona, ahiki i ka hiamoe ana aku la, mai ma luhi mai o keia ao inea. O ka Lunakanawai Lyman i luuakanawai kaapuni no Hawaiii no kekahi mau makahiki lehulehu, i ke au o ke aupuni mai, a oia kekahi o na loio makaukau loa o hawaii.

E HOLO MAI ANA NO HAWAII NEI

            M ka huli hoi ana mai a Mr. J. F. C. Hagens no Honolulu nei, mahope iho o ka hoohala ana i kekahi manawa ma Wakinekona, i oike ae ai oia, ua polo lei na mea i lohe wale ia no ka holo makaikai mai o Kakauolelo Lane o ke keena kalaiaina ia Hawaii nei ma keia mua aku. O Mr. Hagues ka peresidena mua o ka ahahui kalepa o Honolulu nei, a i holo aku oia i Wakiuekona no ua mea e pili ana i ka hui o Haekfeld ma. Wahi ana, ua lohe oia mai ka Elele kuhio mai, a pela no hoi mai kekahi poe e ao ma Wakinekona, me he mea la, aole e hookohu koke ia mai ana keka hi mea i kiaaina no Hawaii nei, aka e kakali malie ia ana pela, aia a hoea kino mai o Kakauolelo Laue i Hawaii nei, a lohe i ka manao o koonei poe no ke kanaka kupono ma ia kulaua. Ua hoakaka pu aku no hoi ka Elele Kuhio iaia, e hele makaikai ana o Kakuolelo Lane uo Alaska, i keia kau wela iho, a iaia e huli hoi mai ia mai kola huakai mai, ia wa e holo loa mai ai no ka makaikai an i ke teritore nei

MARE IA KEIKI HAWAII I KA WAHINE HAOLE

 E hoike ana kekahi meahou o Portland o ka la 31 o Maraki, i ka mare ana mai nei o ia keiki Hawaii o Charles K. Kaimana ka inoa i kekahi kaikamahine haole opiopio o uni-kumamahiku makahiki, nona ka inoa o Miss Gwendoline Gray, ma Vancouver, kahi i loaa mai ai ia laua ka palapala e ae ana no ka laua hoohuiia ma ka mare. O Charles K. Kaimana, kekahi o na keiki Hawaii hookahi pila i pahele aku i ka noonoo o na wahine ma Portland a he mau pule wale aku uo mamua o kona mare ana aku me kela kaikamahine

Mare IA KEIKI HAWAII I KA WAHINE HAOLE

E hoike ana kekahi meahou o Portland o ka a 21 o Maraki, i ka mare ana mai nei o ia keiki Hawaii o Charles K. Kaimana ka inoa i kekahi kaikamahine haole opiopio o umi-kumamamhiku makahiki, nona ka inoa o Miss Gwendoline Gray, ma Vancouver, kai i loaa mai ai ia laua ka palapala e ae ana no ka laua hoohuiia ma ka mare. O Charles K. Kaimmana, kekahi o na keiki Hawaii hookaui pila ana i pahele aku i ka noonoo o na wahine ma Portland. a he mau pule wale aku uo mamua o kona mare ana aku me kela kaikamahine opio, ua hoao ae kekahi wahine o Mrs Dolores Baker ka inoa e lawe i kona ola, mamuli o ka haalele aua aku o Charles K. Kaimana iaia, mahope iho o ka punihei ana aku o kela wahine i ka nani ame ka maikai o ka hookani ana a keiki i kana pila ame ke ano o kaua himeni aua. Mahopeo ka hoao aua ae o kela wahine, e lawe i kona ola ua hoopiiia o Charles K. Kaimana no ka hewa moe kolohe, e Frank Baker, ke kane mare a ka wahine i hoopii pu ia ai me Mr.Kaimana, a hoopaiia he hookahi haperi dala me ka hoopaahao. Ua hoohalahala nae o W. A. Carter, ka hoio o ka mea i hoopiiiu i ka olelo hooholo, me ka hookuuia ana o Mr. Kaimana e noho malalo o ka hona. O ka wahine opio i lilo mai la he wahine mare na Mr. Kaimana e noho hana aua. ma ka ana he kumu a'o hookani ukulele a o kela no hoi ke kaikamahine naua e hookani ana i ka piano, ma kekajhi ahamele i haawiia ae. He elua la nae mamua o ka mare aua ae o ke kaikamahine opio ia Mr. Kaimana ua haalele aku la oia i kaua wahi e noho hana ana, a holo aku la no ka mare ana i keia keiki Hawaii.

KAUOHAIA E HONI I KA HAE

Mamuli o ka piha hoonaukiuki loa o ua kanaka oloko o ka hale hana hao o Hilo o kekahi haole Kelemania o Gottleih Kruck ka inoa, i koi okoa ae ai lakou e houi kela haole i ka have Amerika, in a aole pela, e hoopauia oia mai kona noho hana pu ana me lakou. Ma ka poaouo, a ku Hawaii nei, i lawe ae ai i ke hoomanao, no ka piha ana he hookahi makahiki o ke komo ana o Amerika i loko o ke kaua ua makemakeia na kanuka apau e haawini ko lakou aloha i ka have Amerika, na ia lahanawa i ikeia ai ka opaame ke kalohe maoli o kela haole, me ka hoike okoa ana mai i kona oiha hoowaliawa hei me ka hoino ia Amerika Huipuia iloko o keia wa o ke kaua.

Mamua ae o ka manawa no ka haawi ana o, ua kanaka aloha i ka have hoku, ma kela kakahiaka Poaono, ua kanaka aloha aina oiaio apau i ko lakou aloha o a have hoku, ma kela kakahiaka Poaono, ua imi keia haole i wahi nona e aloha ole ai i ka have o ke aupuni aua i hoihoi ole ai, ma ka hoike ana aku imua o kona haku haua he oma'ima'i kona; a e hookuuia aku oia e hoi no koha honre. Ua ae aku no ka haku haua i kana noi, me ke ano kanalua no nae, mamuli o kona ike ana aku, aole he kulaua ma'i o kela haole Kelemania, aka kamailio aku la no nae iaia, in a he ma'i o kela haole kelemania, aka kamailio aku la no nae iaia, in a he ma'i u'i kona, he pono no iaia ke hoi, aia nae a pau kana mae e hana ana. O ka hora eiwa kela manawa o ke kakahiaka, ana i noi aku ai imua o kahaku haiia, a he umi minukc i koe "ataila kani ae ka hora umi, iia haaleloiho la oia i ka halehaua meika- awiwi loa, n hele aku la e kau nolupa o kpkahikaa otomobile.He limahana no noloko o kela hale liana, o D. A. White ka i ike i ka lioio kela haole Kelemania, a kahea aku la iaia me ke kuhikuhi ana ae i ka hae Amerika, e \yelo ana maluna o ka kalehana, ia wa ka i huli mai ai uaKelemania nei, a -wiliwili mai la i kona puupuu i kahi o ka hae, o ke kau akula no' ia maluna o ke kaa otomobile, a hoomaka aku la e hplo.Ma kahi o ka hoi pololei ana o kela haole no kona home, e noho ai i konama'i ma ia la, ua loaa aku la oia i ke kiko-la ua komo i koua mau lole mai-kai, ma ke taona o Hilo, a ua loheia no hoi kona kamailio-okoa.ana ae, i kahiki ana iaia ke pulapu i kona mau haku hana ma ka hooiua'ima'i ana, oke kumu ka o ia hana maalea ma kona' aoao,-no kona-makemake ole e liaawi ikona aloha i kekahi hae kahiko.No ka piha hiiliu me ka hoonaukiuki puy na limahana e ae no kela haole, uaaku la he leka i ka luna-Ua ike paha kela haole i koua hewa, jio ka mea aolfe oia i hele hou ae i ka hana, a i ole, kii ae paha i kana mau dala; nolaila ua hiki ole i ua limahana oloko o ka haleliana ke hoikeike. aku ma na olelo a ma na hana paha, i ka lakoii 'mea i man ad' ai'uo- ka poeapau e kokua afla ia Kelemania.- Fia land Apr. ' 17.—He mau kaukani paahao lehulehu me.ua waiwai pio ka -i laweiu e uft Kelemania ma ka manawa a lakou i komo at iloko o Hek singfores ma kekahi mau la kakaikahi aku nei i hala, elike me ka hoike a ke Kenerala o na pualikoa Kelemauia

AOLE O LAP ANA E KOKUA KELEMANIA.

Ma ke kipa ana mai o ka Amabese- doa Ishii, o lapana no Honolulu nei, ma kana huakai no Wakinekona, ma ka mokuahi Siberia, ma ka la Sabati i hala, i hoike okca ae ai oia i kona raa nao, aole he manawa e ikeia ai o Ia-

nona ka inoa o Miss Gwendoline pana, ma ka aoao e kokua aku ana ia ma Vancouver, kahi i loan mai Kelemania, aka e ai ia laua ka palapala e ae ana no ka rika, ma ka makaala ana i ko laua mau laua hoohuiia ma ka mare.     - . enemi ilokn o keia wa o ke kaua,0 Charles K. Xaimana, kekahi o na j I ka manawa i hoca aku ai na kana- keiki Hawaii hookmii pila nana i pa- ka kakau nupepa noluna o ka Mokuahi, hele aku i ka noonoo o na wahine ma j a ninau aku la i ka Amabesedoa Ishii Portland, a he' mau pule wale aku uo j i kona manao no 11a mea e pili ana. i j otomobile, ua hiki ole- ke alo ae, mai taro e malamaia aku ana, he mea ia e mamua 0 kona mare ana aku me kela ka hana a kona aupuni ma na ninau e kona hooku'iia ana mai e ka otomo- kaikamahine opio, ua hoao ae kekahi j pili ana i keia kaua, i kinohi, ua hoole i bile, a ltaa iaia kela poino. Walunc o Mrs Dolores Baker ka inoa e j mai oia i ka hoakaka ana i kekahi mea, Mauka loa ka o ke alanui Papu i kau lawe j kona oia, mamuli 0 ka haaiele I aka nae, mahope iho 0 ka hoikeia'ana ae ai kela keiki Kepani maluna o ke aua aku 0 Charles K. Kaimana iaia, j aku iaia, aia kekahi mea nui i kauka'i- kaa halihali ukana, a i ka wa i lcaalo mahope iho 0 ka punihei ana aku 0 kela ia aku ai e koonei poe, maluna o kana j ae ai ke kaa ma kahi kokpke i ke Kula wahine i ka nani ame ka maikai o ka pane, akahi no oia a hoakaka mai i ko- Kepani, ma ke alanui Kukui, o ka wa ia liookani aim a keiki i kana pila ame : na'manao J i, lele aku ai ilalo, a halawai me ka po- ke brio o kana himeni ana.No na 1116a e prli' ana i ka "ninau 110 iuo, nava;i kaili ae i-ke oia mai kona Mahope o ka hoao ana ae o kela wa- Siberia, wahi ana, ina. he majiawa ke-n kino ak-u , hine, e lawe i kona oia ua hoopiiia o kahi ma keia mua aku, e ikeia ai 11a j Ma ka olelo a ke kiakaa otomobile Charles K. Kaimana no ka hewa inoe kofohe. kane 1 nucre ana aku me Kelemania, aka no ke kue' k4a, e oiii aku nuiniua 0 ke kaa hali-wahine hooprii1' pus ia ai me-Mrs Kaiinna, a hoopaiia he hoek&hi haofcri dala;'ine ka hooaahao pu ia he kanaha ' i ka pono1 o Ainerika ame- Pelekane la !malbka-o ka halep;iaha6i No inn mea e-,piii ana i ka hana a T.Vhodhalahala nae o; W. A. Cartefrj Amerkka aie Iapana,. wahi 'hou a ka ka- liaio ka nlea i hoopiiia i ka olelo Amabesedoa Ishii, c iku nian laua ma ke bo'&holo, me ka hookuuia anao-Mr. Kai- klana nmkaala i ka enemi, 0. lilo -aua manage neho malalo o ka bona Wihine opio i lilo mai la he wahinc 'mare na Mr. Kaimana ho kai khiiliind hookani piano oia, a' ma ka ko'a wa aku nei i hala: oleloia, ua Halawai mna oia me Mr. Kiti masna maloko o kekahi halekuai pila, ltoht miMr. Kaimana e noho, hana anb, ma ke 'an0, hfcrkumu a-o hookani nkulele a d keia iio: hoi ke kaikamahine; nana e hodkafni'ana i ikft-piano, ina kekahi aha-mtei haawiiia ae. . i He- 'elwai' lanae mamua o ka mare ajitt ae.' 0 kfe ktcikamahine -.opio ia Mr. Kalttian'Ua haaiele aku'la-oia i kaua wiii xeoho 'liana ana, a holo! aku la no ka mare ana 1 keia keiki Hawaii.jopha iopukaiffiiittloko o Jta- nupe- pa, e pili ana i ke kuaiia o ka waiona e na lala o ka Hui Elks o Houolulu nei, Ua lilo ka hihia e ku-e, ana ia Mr. R. II. Trent, i hihia auo nui, no ke ku- mu, oia kekahi o ua kanaka ko'iko'i maloko nei o keia, kulanakauhale,,a viana kumu hoohalahala e. ku-e ana iaia, o ia no ka lilo ana o kaua mau mea i kakurt ai, nuilalo1 o ka iitoa Dixie- Doo- little,Ni mea hoehaehA aku i'ka Oiauao na lala oloko o ka Hui Main Elks; a ua ilike.:pu uo, hai- na kumu e- ku-e aua ka. lunahooponopouo o ka Nupepa Advertiser, ine kela ae la. .No .na hora ewalu, ka noonoo ana o ua kiure- i ka lakou olelo hooJiolo, eia nae, he eiwa ma.ka aoao »e kookuu loa i na mea i hoopiiia, a lie " ekolu hoi nia ka aoao ahewa, a'no kekahi mau niaua- waJehulehu ko. lakou baloka ana, akah no a hoea mai i ka .loaa ana o ka, olelo hooholo lokahi,. a waiho ae».ka luuakoo- malu o'kela papa kiure, i ka hoike imua o ka aha. Ua loihi ka ,nokq. ana o na^-loio o na aoao a elua i ka paio no ka. pono. o. ka aoao 0 ke aupuni ami ka.inea i hoopiiiaka hopena nae i, oiii jnai^ o ia ;iio ka hookuuia. ana; o na mea i hoopiiia, a oka hoea ana mai no hoi o kekahi hihiaano nui i kona hoopoinaia ana. KA WAIHONA KOKUA NO KEKEA UIULA..                     

Aole i hoi nele ka leo uwalo a keia pepa no na kokua no ka waihona Ke'a Ulaula, aka ua hoouna mai no kekahi poe.i ka lakou mau kokua ana i keia pepa.. Oiai nae, ua ntii na Hawaii i haawi ae i ka lakou kokua ana no, keia wai- hona ma o na alahele like, ole, na aha- hui Hawaii no hoi, -arae .na hfepule Hawaii, he mea no e haawiia ai .na hoo- maikai ana, no ka poe i hoouna mai i ka lakou; mau .kokua no ke Ke'a Ulaula1       keia- pepa, elike me ka papainoa ma- lalo iho nei e kouo pu-ia aku ai na Hawaii e ae e hoohalike mai me keia poe ma keia.hana kilakila -lpa. .

.Nupepa Kuokoa………$10.00

Solomon Hanohano…….2.00

J. K. Nakila …..1.00

John Kanaka….1.00

Gr. K. Kijrnpa……-1.00

Mrs. Annie Alu .......... 2.00 . Aliahni C. E. o aohe aihae-kai ma o koua mau Jalala W. P. Akau Sr             2.00

J. E. Laau                   

Mrs. Theo ^Atkau ……..2.00

MrH. Nf^kanelua ………2.00           

Mrs. KfiWai Umi ……….2.00

Mrs. C. Akofci ……… .50

Miss Lydia Akau…… .50     

FTnin.n ………..24.2

MAKE KE KEIKI KEPANI I KA OTOMOBILE

Ma ka hora elima o ke ahiahi o ka Poalua aku la i hala, i halawai ae ai he keiki Kepani umi-kumamalua makahiki, a nona hoi ka inoa 0 Kasai Ma- sanori, me ka make ulia, mamuli 0 kona hooku'iia ana aku e ke kaa otomo- Jile, 111a ke alanui Kukui me Papu, e liookeleia ana e Simeona Evangilista. E kau ana kela keiki Kepani malu- na o kekahi kaa halihali ukana, a i ka lioea ana tna ke alanui Kukui, o kona manawa ia 1 lele aku ai mai lima aku o ke kaa, a oiai e holo mai ana ke kaa i hali ukaiia, i'a wa i lele aku ai ke keiki Kepani uuku ilalo a kaa pono ae lama ke alaliele o kona kaa, e holo akuana. Ua.'hoopaa koke oia.:i ka holo o kona kaa me ka hookau ana i ke keiki poino maluna o kona kaa, a,hoihoi aku la me kia awiwi no ka Halemai Moiwahine, a he mauwa pokole wale no mahope mai ua^make loa.a,kula kela keiki. Ma ka huli ame ka noli pono aua aku a ka .oihana makai, i ke auo o ka load aua okela ulia poino, ua ikeia aole i kau aku ua ahewa ana maluna o ke kiakaa o. ka otomobile^ nolaila ua hoo- kuuia aku oia, me ke kauohaia aua aku nae e hoea mai i ka manawa c noho ai ke kiure koronelo, a niele i na kumu i make ai o ke keiki opio.              

HOOKUUIA KA MEA KI PU MA- LALO O KA BONA.

No ke kiift ana o S. J. Walker a make e Henry Allen i ka pu, mamuli o ka olelo hoinoino ana i ka hae Ametilia, i paa ae ai o Mr. Allen i ka hopuia ma ke degere ekahi o ke karaima pepehi- kanaka, eia nae ua hookuu hou ia mai oia e noho mawaho nei, mamuli o ka waiho' ana ae o ke Komite Makaala i ka boua nona, me ka imi ana aku i na alahele apau, e lioopakeleia ae ai ki mea kipu, mai ka pilikia ae. Ua ae'ka Loio Lorrin Andrews e ku- pale no ka pono o ka mea i hoopiiia, me ka uku'ole, a ua lulu ae nae ke ko- mite makiaalk a loaa lie liuina liuahua no: na hoolilo o ka hookolokolo ana aku-i ka liihia o Mr. Allen. 0 na mea i kakau i ko.Jaua man inoa no ka.bona o elima kaukani .dala, i wa- hi e nolio ai o Mr. Allen mawaho nei, oia o Fred L. Waldron ame E. P. Fo- garty, a ma ke ahiahi o ka Poalua noi,ua boea'lfou ae o Mr. Allen ma kona wahi kuai wairnomoua, me ka hele hoi o kona wahi lawelawe oihana a piha ina- kanaka, i loaa na manao niakee nona. Ua holo kekahi mahele nui o ua ma- kaainana mahope o Henry Alleu, me ko lakou mihamina nui nao i ka hooko- moia aua aku o kela kanaka iloko o ka pilikia, mamuli o ka mea ana i hana aku. ai, maluna o ke kanaka i hoike okoa ae, i koha manao ku-e iuo ,loa i ke aupuni o Amerika, a iloko no hoi o ia mauawa,. hookahi, i oiii pu ae ai na manaa hoohalahala, no ka hooko ole ana na luna oihana federala maanei nei i ka lakou hana, e pili ana i na Kelema- nia, ka.mea i oleloia ae,'^na i hookoia ia hana, aole loa e lawelaweia kela lia- na ki pu., O ka haole Kelemania i kiia ai i ka pu a make, he lala oia no ka Hui I. W ka hui nana kekahi mau hana hoo- koka leliule.hu i ke aupuni o Amerika, he ipau inahina ae nei i hala i hoike okoa ae ai o Mr. Walker i kona kokua ke aupuni o Kelemania, ma ke ano o kana mau olelo e hoinoino ana i ke au- puni o Amerika ame kona mau koa maanei nei.O keia ka haole i ae ole ai e wehe i koua papale i ka jnanawa e paani ana 0 ka Sana Hawaii i Tee niele lahui o Amerika mamua koke aku nei, a i ane- ane loa ai oia e alu ia e ka poQ e ku kokoke ana ma kela wahi, e ole wale no. ke komo koke ana mai o kekahi makai kaulio, pela oia i pakele ai.

MAKEMAKEIA E KAHEA I AHA- OLELO KUIKAWA.

Mai ka Aoa mai.laliope iho o ka hui kukakuka ana o na luna oihana o Hawaii me ke kiaaina ma ka Poalua nei, aole he mea maopo- o a ke kiaaina i hoike mai ai ia lakou, koe wale no kona hoakaka ana mai, e lawe'ana oia a noonoo i ke kumuhana -Vwaihoia aku imua ona. -Elike nae me na lna a kela mau luna oihana i hoomaopopo ai, ma kela kuka- kuka ana, ua olelo ae lakou, ua loaa aku i ke kiaaina ka hoomaopopo ana no ka nui i 'o o na poino, a na ko lakou ma- jho, e kaheaia -mai ana he kau kuikawa o ka ahaolelo iloko o na la pokole. Ma ka oleloia, ua apono ka peresi- dena o ke senate ame ka lunahoomalu o ka hale o- na lunamakaainana, uo ke kupono e kaheaia i kau kuikawa-o ka aliaoIel, no na pilikia maoli i ikeia, elike nie ia'i waihoia aku ai e na J.una oihana o ke Kalana o Hawaii imua o ke kiaaina.

E MALAMAIA ANA HE HOIKEIKE KALO.Wahi a Gerrit Wilder, kekahi mea hooikaika no ka pono o ka malamaia aku he hoikeike 110 ke kalo, ma ka ho- ikeike fea teritore, mawaho ae nei o Kapiolaui Paka, iloko o ka m'ahiua o Tune, ina e loaa aku ana he hoonaauao- ia i ka lehulehu, i ke ano o ke kauu ante ka hooulu ana.i- ke kalo ina Hawaii nei. me ka holopono loa,alaila e koe mii ana he mau haneri o na tona f»a!a- oa i kela ame keia makahiki 'maanei nei. 'Ua manaoia, ma ke'uiNhoikeike 110 ke hoalaia aku ai na manao lioohoihoi ilo ko o ka jioe kauu kalo, a hoomaka k kahi heluna nui o na kanaka nui ana i ke kalo. Ma ka manao o Mr. Wilder, o kekahi- kumu nana i hookomO mai': i na manao hoopohala a hoopalaleha iloko o ka- poe kauu kalo, uo ka hoomau aku i kela oi- hana, mamuli mai no ia o ka ma'i o ke kalo, aka nae ua manaoio oia, ua hoea mai i ka manawa e hoopauia ae ai kela pilikia, a e lilo ana ka roihana kanu kalo i oihana holomua, elike me ia i na makahiki lehulehu ae nei i-hala. O ke alahele e pau ai ka popo o ke kalo, elike me ia a Me. Wilder i hoaka- ka ae ai, a i hoaoia no hoi, a ikeia ka holopono, o ia no ke kauu ana i ke kalo ma ka hua, aole hoi ma ka huli, elike me ka\mea i man i mr kanaka Hawaii i ke kanu ana i ke kalo mai kinolii mai, ma ia ano aole e ikeia-ana ka popo o ke kalo ma keia mua aku. Ua hoao;.maoli o Mr. Wilder,ma ke kanu aua i ke ka- lo ma keia ano, a ua ike i ka' holopono. Ma ka otelo a Mr. Wilder, o malama- ia aku ana he hoikeike nui no ke. kalo, a ua kouo .ikaika ia ka poe kanu kalo, e lawe mai i ka lakou mau ano .kalo, i hooulu ai no ka hoikeike ana. .Aole he ukii komo, a mau kaki ana uo keia ho- ikeike, oiai e alualu ana i na makana. He elua mau auo hoikeike i kaa aku malalo o ka hoohana aiu' a-Mr.-.Wilder o ka mua, no na meaulu huav,iie man meaai na na holoholona, a o ka Hi.: he hoikeike no ke kalo.

PALAHE NA WAWAE AME NA LIMA I KE KAAAHI.

papa ka mea i palahe na waac ka lima akau i na huila o ke kaaaJii ma ka hora eono o ke ahialii Poakolu aku nei o ka pule i hala, mahope o ka pau ana o ka hana o ke ahiahi. O ke kaaahi mai Wahiawa mai e hoi mai ana no Honolulu, nei ua ku jki ia ma ke. kahawai o Kijaa no ka hoo- kau ana mai i ;na . Umahana o ka lua ka ana mai ka o ke kaaahi e holo ua haliai mai. la o Lim Tuek'me ka manao e kau iluna o ke kaaahi, eia nae, ua pa- kika iho la oia a liaule iluna o Ite alanui hao a piiia mai la e na huila. waho'o ke kaa e waiho mai ana o 1dm Turk iluna o ke alanuihao, oia kona wa i huki inai ai i ke kayla o ka bele a hoo- paaia ka holo o ke kaa. Ua hookauia mai oia maluna o ke kaaah\ a laweia mai, i Honolulu nei a hoihoi loa ia aku i ka Halema'i Moiwahine nie ka-nawa* liwalj loa e loaa ole ai he mauaolana no koua palekana mai.

HIKI OLE I KE KAAAHI KE HOLO

Ua koikoi maoli ka ua i haule iho ma ^Laui-mu ka pule i hala, no ka mea, iloko o na hora he 12 o ka ua ana ma ka po Poalua he ehiku ame hapa iniha i ikeia ma ka mea ana ua, elike nie na hoike i loaa mai i Houolulu nei mai Haiku mai. Ua aneane no ka elike ke koikoi o ka ua ma Maui Hikina ame Maui Waena iloko o ia po like o ka ua ana. Ua nui ka point o na alanui i ikeia nia na wahi like ole mamuli o ka hiolo ana o kekahi mau pali ame ke ka- lieia ana e ka wai o na mea kanu ma kekahi mau wahi, ame ka hiki ole ana i ke kaaahi ke holo. Ua hiki-ole i ke kaaahi o Kahului ke holo ma-ka Poakolu ame ka Poaha ae mamuli o ka hiolo .ana o ka pali a paa ke alanui kaaahi ma kfekahi-wahi kokoke aku i Pauwela, me ka liana nui i ka ia ai kekahi mau tona lepo mai ke alar nui ae mamua o ka hiki ana i ke kaaahi ke holo. Lehulehu wale ua pali hiolo ma na wahi like ole mawaena o Paia ame Pauwela, eia nae ua hoopau kokeia no ka pilfkia ma ia mau' walii. Nui na Poino o na Alanui He mau pali lehulehu ka i-liiolo .maluna o ke alanui hou mawaena aku o na aina hookuonoono ma jKuiaha ame Kau- pakulua, o ke alaloa kokoke' mai ka i Pauwela kekahi i panikuia a hiki ole ke hele aku mamuli o ka hiolo ana o ka pali. O na alanui ka apau ma ka hikina aku o Paia a ma ka apanii o Makawao, koe kekahi man alanui kakaikahi i- ulii- ia me ka iliili ua kaheia .e ka wai a aneane e hiki ole ke lieleia iloko o ka pule i hala no ke pohopoho o ka lepo; lehulehu ka na kaa otomobile i paa ma na wahi like ole, elike me ka lono i loaa mai i Honolulu nei. Ma na la mua lie unii'o Aperila nei ka ua hoopomaikai ka uh ia apana. Ma Makawao a ma- Haiku ua koikoi ka poino o na mea kanu i ka ua, o na kulina 4iou i kanuia ai ua kaheia e ka wai a ua nui ka auauwe o ka'ppe mahiai ma ia mau apana uo ka poino b ka'lakou manMiifia kanu.

NA LONG LIKE ,OLE E PILI

ANA I KE KAUA MA EUROIM

(Mai ka aoao 1 mai.) a ma ke kaua i hooukaia ma na wahi epili ana i ke kualapa Mes6\nes oia keka-hi o na kana hookahekoko weliweli loailoko o keia kaua nui a na Kelemania.Ka Hoike £ Haig no ke Kaua o ia LaUa oleloia maloko p ka hoike a keKenerala Haig o ka po i.hala o Baileulame Wulvergham na kikowaena o kekaua hahana loa i hooukaia oiai na pukuniahi a na Kelemania e hoomahua-hua mau mai ana i ke ki ana maluna oke kahua mawaena o Givenchv ame Ro-beg. O keia mau wahi i hoikeia ae laaia ma ka aoao hema loa mai o ka lainaa na Kelemania i komo loa mai iloko oka laina a na Pelekane, a ma na liio-hiona i ka nana aku mfe he mea la o na kulanakauhale o Merville, Bethune ameHaze-Brouck kahi a na Kelemania ikau nui mai ai e lilo aku ia lakou a ehooikaika mai ana'lakou e hoolaula loaae i ka lakou laina. 'Ua manaoia c lele lc&ua aku aua naPelekane hie kekahi 'mAu pualikoa nuii lilo hou mai o Neuve Eglise ia lakou,no ka mea ina aole fc ha'naift aiia pela, ehoolilo ana na Kelemairitf ia Neuve Eg-lise i kahua no lakou e libblala niai aino ka hoopuni. ana i na Pelekane e paaana i ke kualapa Messines. O ke aliuama ka akau aku me keia kualapa kepaa ia mai la Uo e na Pelekane.E Lele Kaua ia Mai Ana na AmerikaO na kaua i hoouka pinepine ia maiai e ka enemi ma kekahi manawa i halakoke aku nei hialuna o ka mahele o kalaina e paaia ana e na koa Amerika ke- kukaua Amerika 127 kahi mea noonoo nui ia, a nie he mea lae hoohuliia mai ana ka ikaika o kekaua ana maluna o ka laina e paaia ena Amerika i makaukau no ke kupaleana aku ma kela ame keia wahi o kalaina. Ua oleloia maloko o ka hoike mua loamai Belegiuma mai aohe hiohiona i ikeia aku malaila e hoike mai ana no kemake mamuli o ka elm a 140 i nalowale. Manaolana ma Waklnekona Ke ulu mau nei ka manaolana iloko koonei poe o ke kaua nui a ka eneiiii no ke ake e loaa ka lanakila ua hoopa- liu'aia aku, aka uae oia mau no ka hahana o ke kaua. O ke kaua a ka enemi hoouka mai ai nia Neuve Eglise ua inanaoia he liana ia na ka enemi i hoao mai ai i loaa ai i alanui nona c komomai ai a kaa mahope o ka muliwai a e koiia akuana lakou'e hoi 'hou acu e liana elike me ka lakou ano hana ka- hiko. O ka lakou i iini nui ai oia ka luku a hooneoneo loa ana i na pualikoa Pelekane a ma ia ano e loaa' ai ia lakou kekahi mau kahua ikaika no ka ulupa . lalo iho nei: ana i na enemi, aka uae ua nele ka loaa a kc aj,jah ia lakou i ka manawa mua, a o na wahi i lilo aku ia lakou he liilii loa, a ua makolukolu nae na oia i alanaia no ia mau wahi. Aohe Mau Koa Amerika i HooleleiaAku ma VladivostokTOKIO, Apr. 11.—Aole i hooleleiaaku na koa marina Amerika ma Vladivostok. 0 keia ka lono i loaa mai ia nei inai ke awakumoku mai o Siberia.O na koa'mhrirta Kepani ame Pelekane ' pa'ijia'i, a owau kekahi iloko o pu ka i hooleleia aku iuka o ka aina 0Ii ana no ka hoomalu ana _ na waiwai o na lahui e maloko o kela awa. Aia na mokukaua Amerika maloko o kela awa kahi i ku' ai. No ka lilo loa o na haunaele;maloko o kela kulanakauhale i mea hoopihoihoi ua hoouna mua ia mai e ke aupuni o Kina he mokukaua noloko o'na kai o Siberia a ke noi mai nei h&- Pak6 e pono e lioopakeleia kri oia o na lahui e mai na hui powa Bolsheviki mai. Ua ma- ka'uka poe o k'a aoao Radicals nia Vladivostok o hoohui koke aku o lapana i ke kaua. Ke Kahua 0 na Mokukauit i Weheia Maloko o na Mokupuni Azores- - WASHINGTON; Apr. 13No ka hoopakele ana i ka oihana kalepa o ke ao ma o na aia moana la i maa mau i na moku i ka holo ia, ua kukuluia e ke aupuni Amerika he kahua no na mokukaua maloko o na Mokupuni Azores, mamuli o ke aponO ana mai a Potugala, ka lahui nona keia mau mokupuni, kekahi kahua hoolulu ikaika no na mokii- kaua Amerika, o keia ka mea i hoola- liaia ae e ke keena kaua nioana i keia la. Oia ana ke awa hoolulu O'kekahi aumokukaua wawahi topido ikaika e ku-e aku ana i na mokuluu Kelemania. E hooliana pu ia mai ana kekahi mau mokuluu Amerika irfai k6ia'l4flthtfa 'mai. Malalo o ka aelike me-Potugala ua hooleleia aku a' ua 'kauia aku maluna o na papu kekahi man pu kuniahi nunui me ke kukulu pu ia o kekahi mau papu malaila. A oiai ua loaa aku ia Kelemania ka ike1 pihavnoTke kukuluia ana ae o keia kahua' no na mokukaua ame ka hanaia ana-i mau papu o ke keakea ana aku no' ka hoolahaia ana ae'ma ke. akea no kona kukuluia and iia liuki hou ka buro o na mea hoolaha i kana hoo- kapu. Ka Hana Hoomainoino a na Kelemania Maluna o na Bebe Palani PARIS, Apr. 12—O na keiki liilii i hiki ole ke- kokua ia lakou ih'o,' aohe mau makuakane a mau makuahiile iia lakou e bo'opakeile ia lakou a i loaa aku o lakou na pio a ka hana luku weliweli a hoomainoino a na pu kuiiiahi nunui a ka enemi o ke ki pololeiia ana mni i Parisa nei. He mau bebe liilii hiki ole ko kokua ia fakou ihb ka i hoohui hou ia iho nm ka papainoa o na elemakule, n:t v ame na kaiiialii he poe i komo kaua ka i make a i hoelraia. 0kekahi o na poka pa-hu i !.i : |ai e ka pu kuniahi Kelemania h kiia ma kahi niaiuan ka i liail, mai maluna o ka halema'i u:i jia-hu a nahaha ka hale aiu'tinc . loa i ka hiolo, a make keka muuniuu kekahi poe e noho a m i i n ka wa i komo aku ai o ka j,. kua iloko no ka hoopakele ana i keiki liilii a lakou o ka lawe itvaho ua make. Mamuli o ka I, aku i na leo uwe ame ka numih koi hou .ia mai ai ko lakou man n, e huli aku no ka poe i hoeh:;ia mau keiki i loaa aku, o kekalii p palahe, o kekahi ua moku na Inn . na wawae mai ko lakou kino akn No ka lima loa o na kanaka l', nei jnau hana luku wale a na Ke nia ua nui na manao inaina i hoop ao maloko o Pafisa. Pii Mahuahua Mau ka Nui o ka Moku.kaua AmerikaCHICAGO, Apr. 11.O ka ha'iia mai no ka pii ae ame ka h. I.o ke kapiliia auk o na mokukaua. c ku'i ana i kana i haiolelo ai nia I m, land, ua haiolelo lion ia mai e ke kikolelo o ka oihana kaua nioana la maanei i keia la i ka wa ana i kainaii mai ai ma ka aoao o k kolu o k l. i ertv Loan. Ma ka makahiki aku la i hala. wa!, a Daniels, ua hoohui ia mai me namau mok no lakou ka huina nui o na tona 1 116, mawaho ae o ia he 754 mau ku liilii iho. O nn pa kapilimokn o ke aupuni. pu ko ke aupuni mau pa kapili n ame ko kekahi poe lehulehu paka ae, ke hana mai la lakou f ke ao ka po i hikiwawe koke ka paa ai hoohuiia aku me ke aumoku wjiwaliI kuuLunahooponopouo o ka \H|.i pa Kuokoa, Mr. Sol. Haiudiano, Alvkaua a nui loa:Ano ke noi lion a nei au i kou oluolu ame kon ahonui.i he wahi rumi kaa wale kekahi oluna ka oneki o ka kaua hiwahiwa a ka hui, ka pukuniahi Ileleue, nana e ali; aku i ka lono apuni ua paemoku, ni k wahi meahou e kau ae la maluna, i i mai ai na kiui ame o "u man hna pi meahou, e noho ana mai ka hikina ka la a ke komohana a ka la i ka in. ole o Lehua, a nona iho keia man \va hua uioi e ono ai o kou pa paa ina no. O ka liana a keia ahamele a na k1 O Waialua, Molokai, i hoike mai ' ahiahi, o ia no ke kono ana mai i makamaka ame na hoaloha e kokua aka me ke aloha ku i ka pono, no ko la halepule hou, e ku nei ma Waialua. A' lokai, a ua baloka ia na makamaka am na hoaloha e noho ana ma Kama hi, m'i ke 50e o ka mea hookahi, o na keiki h«. 2oe, a pela iho la i hoea ae ai na 11 loha, no ka laulima pu ana aku i w- hana maikai ma ia ahiahi. a oia ka . 1 noi ae nei i ko kakou Makua Ki'I ina ka lani Nana no e haawi mai i pomaikai apau ma keia oia/ ana, a au e haawi aku nei i ka 'h mau hoo i kai i keia mau keild, no ko lakou 1 mau aku i keiu hana maikai, a ma i hapalua o ka hora 10 o ia po i lion ai keia ahamele iloko o ka maluliiEia iho ka inoa o keia mau keilu na i hoolealea mai i ke anaiua mala'1 nei iloko o na hora o ia po: David Klaau, alakai o ke kalapu: K. Ka1 puuku; Mr. Kamanao, Mr. Kamakah..Kaulili, David Pua, Miss H. I ' Ah Hook, 1. Kaai, 40. Kaai.Maluna ou e Mr. Sol llatiohano M na keiki hoouoho hua kepau o kou papa'i ko 'u mahalo nui.Owau iho no mc ka hanhaa,DAVID I'M!

KA PILIKIA O KA.OPU O NA KA- MALTT.

Iloko o na inahina o ke kau e loaa mau anu na kamalii i ka pi! 1 a o ka opu, e pono ai e makaala ia- 1' manawa c ikeia aku ai ke ano oh- i mai o ka opu, e haawi aku i ka l.a Hoopaa Hi a Chamberlain. Ke kua .' nei e ka poe kuai laau apau. o Pen ! Smith au., na akeua uo Haua. Hoolaha.

 

 

 

 

 

 

 

(Aole i pau)

 

 

 

 

 

                         .