Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 16, 19 April 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

: l-.iii'.hi. ua lilo 110 i ua o Tazana, he hana iiui ka hoomaa.liia i ke ano o ka noho ana o na kanaka, i kela ame keia -.\a. i' eena mau ana kona mau maka, a he ano holoU(i hoi kekahi o kana mau hana, aka e hoomanawaniau ana nf> kona hoaloha. ma ke a'o ana iaia i na rula,,i kanaka. a i ka hala ana o kekahi mau la ia laua ma i, ';i kulanakauhale, ua lilo maoli ua o Tazana he keonimai.iai nae he elua wale aku no mahina i hala, he kanaka ..'•,iu <»ia. i ike ole ia mea he lole, a he moe ana maluna o na . in mue maemae a maikai. i > ka pahi me ke o, a ua o Tazana e kiola ai, no ka hemai , ;]).! i. kona mau lima. i ka hoohana ana ia mau mea, ua : , maoli oia i kanaka makaukau, ua like 110 me ka makauk..u •. ka Lukanela Anola. I ;i hikiwawe maoli ka liolo o Tazana ma na ano apau. •;m ka ai ana. he kulana keonimana kona. a ma ke kamailio .;■;a. ua hiki loa iaia ke kamailio ma kana mau mea apau e manao ai ma ka olelo Palani, me kona lohe pono hoi i na , e kamailioia mai ana iaia, a he hookahi no kona aka- , :like ana me kekahi' poe e ae, o ko laua wahi i noho ai. \1 anuili o kela loli hikiwawe loa ana o Tazana mai koira •; tu ano ahiu mai a i ke kulana keonimana, ua olelo okoa aku Ia ka Lukanela Anola iaia>i kekahi la: "lle keonimana/maoli no oe a ke Akua i hana mai ai ' !!•;;]..ko o kou naau, aka ke makemake nei au e hoikeikeia ; t <- Kana hana ia oe mawaho o kou kino." I k<» laua nei hoea ana aku no kekahi awakumoku. he u;.hi t- kipa mau ia ana na moku kklepa waiwai me halii .ili ohua. hoouna aku la ka Lukanela Anola he kelekalapa i I'alani. e noi aku ana i ke aupuni, e hookuu mai iaia i ekolu inahina hoomaha. mamua o kona huli hoi hou ana aku iloko .. ka oihana kaua, he noi hoi i haawi koke ia mai ai ka ae e kf au])uni. I uahi hoi e loaa ai kekahi moku ia laua no ka holo hou ana aku e kii i kā pāliu dala, ua leelekalapa pu aku la ua o \h . Anola i ka hale hanako ma Palāni, e ae mai e uiiuhi oia i kekahi luiina dala mahuahua inailoko mai o ka hanāko, a < hoike mai hoi i ka hale hanako, o keia wahi a laua e noho nei. e haawi mai ia huina i makemakeia iaia. lloko o kela mau la a Tazana e noho ana me kona hoaloha ma kela wahi, ua lilo oia i mea hookahaha nui aku i ka nianao o na kanaka ili keokeo ame na Paele pu, mamuli .. kekahi mau hana, i malihini loa i kela poe i lawelaweia e l a/ana, oiai nae, he mau hana hauoli loa ia iaia. 1 kekahi la, ua inu iho la kekahi kanaka Paele kino nui i ka waiona. a iloko o kona wa i uluhia' ai i ka ona, ua hookau aku la oia i ka weli maluna o na kanaka. o kona lahui i>.-noi. ma o kana mau hana hoopilikia maluna o lakou, ā i u ahi no na mea apau e pakele ai mai iaia aku, e liolo okoa ana lakou maloko o na hale e pee ai. < >iai nae ua Paele nei e hookokoke mai ana i ka hokele a 'l'a/ana e noho aku ana me kona hoaloha ame ekolu mau kanaka ili keokeo e ae mawaho ona, ike mai la oia i ka noho aku o keia poe, o ka.hemo ae la no ia o kana pahi loihi i>,va-. h... a hele pololei mai la no kahi a na kanaka ili keokeo e noho aku ana mawaho o ka lanai o ka hale. f Ua ikeia mai la nae kela wehe ana ae a ua Paele nei i kana pahi loihi iwaho e kekahi poe o ka hokele, a noke mai la lakou i ke kahea i kela pt>e kanaka. e holo i pakele ai lakou mai ka Paele mai, he mea oiaio ua naholo aku la na. hoa o Tazana noloko o ka hokeie, no ke kii ana i ka lakou mau pu pauapana, aka no Tazāna nae, pahola ae la na minoaka ma kona mau papalina, aole hoi he wahi maka'u iki iloko ona. aka ku mai la oia iluna, a hele mai la no kahi o ke alapii e ku aku ana. Aia ke kanaka Paele ke pii pololei mai la ma ke alapii no kahi a Tazana e ku aku ana maluna o ka lanai o ka hokele. a ke kahea mai la hoi ua Paele nei me ka leo nui ia Tazana. e hookaawale ae oia, o lilo auanei i kanaka make. Mai na piika aniani mai o ka hokele ame na hale e ku kokoke mai ana. aia na kane ame na wahine ke nana mai la ine na manao pihoihoi. no ka noke ia mai o kela kanaka ili keokeo i ka okiokiia i ka pahi e ka Paele, akā no Tazana nae. o kona huluaa ia e noho mai ana, o ka loaa he hoa lea--1 ea nona. ka hana hoi i hele a lehia iaia maloko o ka ululaau, a i lilo ai oia i pookela maīuna o na holoholona ahiu apau. Xo kela ku malie aku o Tazana i kahi hookahi, ia \va i liolo okoa m'ai ai ke kanaka Paele me kana pahi loihi no e ].aa ana iloko o kona lima, a hoomaka mai la e hou ia Ta/ana. o ka vva no' ia i paa koke aku ai kona lima i ka hopuia, a uie ka haawi ole aku i inanawa no ua Paele nei e mai ai. he hookahi no uhaki ana a Tazana i ka lima. o*ka liaki ae la no ia. me ka nui o ka waha o'ua Paele nei i ka uwe, a hoomaka aku la e holo, me ka lewalewa o kona lima i haki. Ua lilo keia hana a Tazana i hookau aku ai maluna o ke kanaka Paele i mea hookahaha loa aku i ka manao o na mea aj.au. oiai o kela kanaka Paele ka lakou mea maka'u loa i ;ia nianawa apau. eia ka he wahi mea paani wale no ia imua o keia kanaka ili keokeo; a ua lilō ka mea a : Tazana i hana aku ai, i mea hoohauoli loa aku i ko lakou manao. I ua I'aele nei hoi e holo pololei āna iio kahi o kona lahui ' 'aele. ke noho hoola'i malie la o Tazana maluna o kona Moho. uie ka hoi hou ana mai o kona maii hoaloha a haawi niai 1a i ka lakou mahalo ana iaia nei, no ka nui o kona ikaka. aka he minoaka wale no kana pane i haawi aku ai ia akou. me ka olelo ana ae, o kana hana lealea loa ia. o ka i.a-ani me na kanaka Paele i kaena ia lakou iho i ka ikaika. Aole o kela wale no ka hana a Tazana i lilo ai i mea hookahaha aku i ka manao o na kanaka o kela kulanakauhale, aka ma kekalii'āhiahi. oiai ua ō Tazana ame ka Lukanela \nola e ai ana i ko laua aina ahiahi. me kekahi poe kanaka e ae maloko o kā hokele. ua hoopukapuka ae la kekāhi poe ■ lakou e pili an'a i ka liona, ame ka hana hahai holoholona. Ma ia kamailio ana no ka liona, ua hoike okoa ae la kekahi poe o lakoli, i ka maka'u wale cr ka liona i na kanaka, iia wale no a i ka wa poeleele, o kona manawa ia e liele mai ai e hoohalua' i ke ola o na kanaka, ma ko lakou wahi h.'onioana maloko o ka ululaau. Ua hooholo mua o Tazana me ka Lukanela Anola. e hunakele loa i ko Tāzaiiā moolelo, nolaila ua noho pohihihi keia poe no ko Tazana kamaaina i ke ano o na holoholona •'liiu apau oloko o ka ululaau, a o ka Anolā hoo'<ahi wale no ka i maopopo i ko Tazana ano. " ( > makou wale no ia e hoakaka nei i ko makou,manao no ke ano ka liona. aole i loheia kou manao e l azana.' i pane* 'ii'ii «i kekahi o ua poe nei. "Ua lohe wale no au, ua hponui oe i kekahi manawa ma Aferika, a o na kunaka ikaika e'ike me oe, aole paha i nele ko lakou ike i kekahi mea e pili ana i ke ano maoli o keia holoholona." "Ma kekahi mau mea no. ua maopopo au i ke ano o ka hona, aka nae ua pololei no ka oukou mau mea ap.au i kaka ae nei e pili ana i na liona, elike no me ka oukou i ike ai. "O ka'u wale no nae e olelo aku nei ia oukou, aole loa e

hiki i kekahi mea ke olelo ae, ua like loa na kanaka Paele upau, mamuli o ka lilo ana o kela Paele a'u i uhaki aku ai ' kona lima, i mea pepehikanaka. Aole e hiki ia kakou ke olelo ae, he poe hohewale na kanaka ili keokeo apau. mamuli o kekahi kanaka hohewale hookahi a kakou i ike ai. "Elike no me ke ano o na kanaka, pela iho la no 'na holoholona, aia lie liona maka'u wale, a aia hoi he liona maka'u ole, elike no me ke ano o na kanaka. he poe maka'u wale kekahi, a he poe kekahi i piha me ke koa. "I keia la, i ko kakou hele ana iloko o ka ululaau, a halawai kakou me kekahi liona maka'u wale, e holo ana oia ke ike mai ia kakou, aka i ko kakou hkle hou ana%nae i ka la apopo, a halawai aku kakou me kekahi liona okoa, e ha'oha'o ana ko kakou mau hoaloha, i ke kumu o ko kakou hoi hou ole maiv nolaila e hoomaopopo mai oukou, ma keia mau hoakaka a'u, o keia iho Ia ke ano o kela holoholona. i "i\ T o'u iho nae. ua nana mau aku au maluna o ka liona ma ke ano o kekahi ia o na holoholona ino loa, a kau nui ia 0 ka weli. nolaila, aole loa au e hele hemahema i na manawa apau, a o ke kumu no.ia o ko'u poino ole i ka liona." "Ina aia ka maka'u iloko o kekahi mea, alaila e lilo ana ka hana hahai holoholona i hana hoihoi ole," i pane hou mai ai kela inua nana na olelo .ia Tazana. | Hoomaopōpo iho la ka Lukanela Anola no Tazana ka ma- . hao o na mea a kela hoa o lakou o ke kamailio ana mai i. ka maka'u wale. alaila pahola ae la ka ininoaka ma kona I inau papalina, no ke kuhihewA o kela kanaka i ko Tazana mau ano, aka pane hou*ae la nae o Tazana: "Aole i maopopo pono ia'u kou manao, no ia mea he maka'u, au i kamailio mua mai nei. Elike no me na liona, peld iho la no ke ano o na kanaka. aia he poe maka'u wale, a aia i hoi he poe maka'u ole. iloko o'u. oka mea wale no e lilo ai ka hana hahai holoholona i hana lealea, o ia ka hoomao-, popo .ana ua loaa aku i ka mea a'u e ake aku nei e pepehi ! ka ikaika ame ka'mana, e hoopoino mai ia'u, elike me ia a'u 1 makemake ai e hoopoino aku iaia. "Ina au e hele ana i ka la apopo e huli i kekahi liona ma» lok'o o ka ululaau me kekahi mau pu raifela. a he iwakalua a kanakolu poe me ka lakou mau pu mawaho ae o'u, ua lilo ka hana hahai holoholona i mea hoihoi ole, 110 ke kumu. auhea iho la kahi e pakele ai o ka liona?" "Alaila ma ke ano.o ka'u mau niea e hoomaopopo aku nei ma na hoakaka a Tazana. he oi ae kona olioli ke hele hookahi maloko o ka ululaau e uhai holoholona ai, me kana ! pahi wale 110," i pane mai ai hoi kekahi, me ka noke okoa ! ana ae i ka akaaka. "Ua pololei oe i olelo mai la, he oi aku ko'u hauoli e hele e pepehi i kekahi liona owau hookahi wale no, me ka'u pahi, me kekahi kaula paa." wahi a Tazana i hōoia aku ai i na olelo a kela o lakou. Ma kela wahi nae o ka lakou nei kamailio ana. ua lohe like aku la na mea apau i ka uwo ana mai oJ<a liona iloko 0 ka ululaau mai kahi mamao mai me he mea la e kono okoa mai ana i kekahi o keia poe kanaka. e hele aku e hui pu me ia. i ikeia ana ka mea maka'u ole o lakou. "O leeia ka manawa maikai loa nou e Tazatia, ke kakali mai la ka liona o kou hoea aku," wahi a kekahi kanaka o ke kamailio ana mai ma ke ano hoomakeaka. "Heaha auanei ka'u hele wale ana aku no, oiai aole o'u pololi *i keia manāwa, ua ai iho la kakou a maona," i pane' aku ai no hoi o Tazana. Ua noke nui ae la ua poe kanaka Palani nei i ka akaaka, a koe wale no ka Lukanela Anola, aole ona wahi mea a onioni ae, no ka mea oia wale no ka mea i ike, i ke kuniu o kela kiiwo o ka liona, ua pololi oia, a e makemak4 mai ana e loaa ona mea naria e ai ai. "He hookahi kumu hiki ole ia oe e Tazana ke hele e hakaka pu me kela liona, o ia no kou maka'u wale elike no hoi me makou," i kamailio mai ai no kela kanaka mua loa nana 1 hoala friai ike kamailio ana no ka liona. "Aole anei oka mea oiaio maoli ia e Tazana?" "Aole au i ike ia mea he maka'u. o ke kanaka hupo wale no ka mea kamailio ae i kona manao, me ka maopopo ole iaia o kana mea e han£ ana," wahi a Tazana me ka hele a ōii ka ula ina kona mau papalina, i ka hoohaehae mai o kela kanafka iaia i ka maka'u wale. leela kamailio ana ae hoi a TazanāM ka hupo, ua lilo ia i mea hoonaukiuki aku i ke kanaka nana ia mau olelo o 1 ka pane ana mai ia Tazana, ia wa i kii okoa ae ai oia iluna a ku'iku'i iho la maluna o ke pakaukau: "Ina e hiki ana ia oe ke kii i kela liona e kuwo mai la. a hoihoi mai imua o keia puulu o kak'ou, e haawi 110 au ia oe i elima kaukani elala, malalo nae o keia kumu aelike, e hele olohelohe oe iloko o ka ululaau, a o kau mau mea wale no e paa ai, i pahi me kekahi kaula." Leha mai la ka Tazana nana ana ma kahi e noho aku ana 0 kona hoaloha, me ka awihi ana iho o kekahi maka ona, ia wa i pane ae ai ka Lukanela Anola: "Owau ka mea iaa e pili me oe, mahope o kuu hoaloha nei, a pehea e ae ana anei oe i umi kaukani dala, ina no ka hiki ia Tazana ke hoihoi mai i kela liona o kakou; a i hiki ole iaia ke hana pela, alaila e haawi aku" no au i umi kaukani elala ia oe, jpeheaia?" i "Ua pono, e haawi no au i umi kaukani dala ia oe e Tazana, ke hiki ia oe ke hoihoi mai i kela liona imua o makou 1 keia po." ' Me ke kakali hou ole aku i no ka hoonui olelo ana, ku ae la o Tazana iluna, a kamailio aku la i kona mau hoa i "Me kuu lole no au e hele ai, a hoea mawaho aku nei 0 ke kulanakauhale, ina no ko'u huli hoi koke ole mai i ka manawa kupono. mamua o ke ao ana, alaila ua loaa no ko'u lole e komo ai a hoi mai, ma na alanui, mamua hoi o ko'u waiho iho i ko'u lole i ka hokele nei." "Alaila o kou hele koke iho la no ka ia i keia manawa!" 1 pane mai ai ke k-anaka nana ka umi kaukani dala o ka pili na mai me ka Lukanela Anola. "Heaha auanei ka hoohakalia hou ana iho! Ua like wale iro ka po i ka liona me he ao la, he hana maalahi loa na'u ka hele ana aku e huli ahiki i kona loaa ana," wahi a Tazana. "Aole o'u makemake e paakiki oe e Tazana, o ili mai auanei ke koko o keia hana maluna o ko\ mau poohiwi," i pane mai ai hoi kekahi kanaka, oia ka mea- nana i hoala mua mai i ka hana hahai holoholona. ■'O ka pili. he pili ia, a e komo ana kela mau dala maloko o kuu mau pakeke me ka maalahi loa* nolaila aole loa au e noho ana. aka e kii ana au i kela liōna a hoihoi mai i meaai na kakou," o ka haa&le iho la no ia o Tazanā ialoko o ka rumi aina, a hoi pololei aku la noloko o kona rumi no ke kii ana i kana pahi, a no ka huli ana aku i kekahi kaula. 1 ka makaukau ana o Tazana 110 kana huaka'ihele e huli a pepehi aku i ka liona, h'ele like aku la oia me kona mau hoa a kau maluna o kekahi kaa, hoomaka aku la e holo ma ke' alanui e moe ana no kahi o ka ululaau, a i ko lakou hoea ana no kekahi wahi halekuai ma kuaaina loa, malaila i wehewehe ae ai o Tazana i kona mau lole, a waiho ilaila. o ko laJ<ou hele aku la no ia i ke kula oneanea e hookokoke aku la iloko o ka ululaau. Aole i loihi ia wahi a lakou i hele aku ai, ua olelo okoa ae la ka mea nana ka pili': "Ke makehiake nei au e hoopau oe e Tazana i keia manao e hele noloko o ka ululaau, a ua kaa ke eo o ka pili ia oe, e haawi no au i na dala he umi kaukani nau. a e ae mai oe e huli hoi hou kakou i ka hokele, no, ka mea aole he wahi manaolana iki no kou huli hoi mai me ke ola iloko o keia pouli o ka po." I pane ina ko Tazana aoao, noke wale ae la no oia i ka akaaka, alaila hoomaka aku la e holo iloko o ka pouli, a nalowale aku la mai kona mau hoa aku. No kekahi mau minuke ke ku malie ana o ua poe kanaka nei ma kela wahi, a me na manao kaumaha no ko lakou hoaloha. huli hoi nui aku la no ka hokele, me ka manao paa, aole lakou e ike hou ana ia Tazana.

Hakalia 110 a hoea o Tazana noloko o ka nlulaau, o kona pinana ae la no ia kau ana iluna o ke kuniulaau, a elike 110 hoi me ke keiki i hele a maa ka noho ana iloko o na laau, ia pa ana aku no o na lima ame na wawae i na lala laau, o ka lilo aku la 110 ia, o ia no oe o kekahi kaa otomobile, ka pakika iluna o kekahi alanui laumania. I kela hanu hou ana aku i ke ea huihui oloko o ka ululaau. Ke pa pololei mai la ka makani ma ka Tazana wahi e hele aku nei. nolaila mamuli o ka maa o kona ihu i ka honi ana i ke ea o na holoholona, loaa koke iho la no iaia ka ike kalii o ka liona e loaa aku ai iaia, o kona holo aku la no ia maluna o na kumulaau, aole i loihi ia wahi ana o ka hele ana aku, lohe aku la oia i ka nakeke o na lau maloo, hoomanao mai la ua o Tazana, ua kokoke loa oia i kahi o ka liona, e hele mai ana: Kakali malie iho la ua o Tazana ahiki i ka oili ana mai o ka liona, aole oia i pupuahulu wale aku ma ka hoopuiwa ana iaia, alea iho malie iho la oia a na lala laau haahaa, aia no ka liona malalo kahi i hele ai, a ke hele la no oia maluna o ke kumulaau, a i ka hoea pono ana i kekahi wahi ponaha e pa pono mai ai ka malamalama o ka mahina, o kona hookuu iho la 110 ia i ke kipuka o kana kaula, a he anuu ana, 0 ka paa aku la 110 ia ma ka a-i o ka liona, a me ka eleu l6a 1 nikii iho ai oia a paa kekahi piko o ke kaula iluiia o ka lala laau. Oiai he hana keia i hele a kamaaina iaia o ke pahele ana i ka liona me ke kaula, i kona ike ana ua paa ka liona e hemo hou ole ai, o kona iho inai la no ia ilalo a i»e kana pahi iloko o kona lima, o. ka hou aku la no ia ma ka.'puuwai o ka liona, a iloko o ka manawa pokole, pau ae la ka onioni ana o ua holoholona nei, ua kaa ka lanakila ma ka aoao o Tazana. Oiai ke kino make o ka liona e wafho malie ana, keehi iho la kekahi \vawae o Tazana makuia a kahea ae la me ka leo nui, ma ka olelo a na inapu, e -kukala ana i ko ka ululaau apau, oia hookahi ke kanaka ikaika maloko o ka uiulaau. me ka aa ana aku.i kekahi mea ikaika e ae e hele mai e hakaka me ia. Oiai ua o Tkzana e ku- malie la, ke paio la kekahi mau manao like ole iloko on'a, o ka huli hoi hou aku no kona home aloha maloko o na ululaau o Aferika, a o ka huli hoi aku hoi imua o ka Lukanela Anola, mahea la oia e koho ai, alaila kau mai la na hoomanao ana no Jene Pota, kela kaikamahine opio nana i ume aku i kona hoohihi ana nona wale no, ia wa lalau iho la oia i ka liona, a kau ae la maluna o kt>na kua. pinana aku la iluna o na kumulaau, hoomaka aku la ka huii hoi ana no kahi ana i hele inai ai. 1 ka huli hoi ana aku hor o ka I.ukanela Anola ine kona mau lioa uo ka liokele. aole he hookahi o lakovi i hoi e hiamoe. aka ua hoohala lakou mawaho o ka lanai ma ke kamailio ana maluna o na kumuhana like ole, eia nae aole he poina iki o ka lakou hoomanao ana no Tazana, a ia wa i ku okoa ae ai ka mea/Uana ka pili, me ke kamailio ana mai i kōna mau hoa: ♦ ''L T a hoao au e hoopoina i ka noonoo ana 110 Tazana, aole nae he hiki, a e hele ana au e huli iaia maloko o ka ululaau me kuu kaa, a hoihoi mai i kela kanaka, mamua o kona pepehiia ana mai e ka liona a make." "Ina hele ana ea, owau pu kekahi e hele me oe," i pane mai ai hoi kekahi, a pela mai ana me kekahi, a o ke oho like mai la no ia o na mea apau, o lakou ke hele e huli ia Tazana maluna o ke kaa. M'e kela manao e hele aku e huli i ko lakou hoaloha, koino nui aku la ua poe kanaka nei maloko o ko lakou mau rumi pakahi. a i ka oili hou ana mai iwaho, ua lako like lakou me na kulea loloa hoopumehana, me na pu raifela hoi ma ko lakou mau lima, alaila kau aku la maluna o ke kaa, a holo pololei aku la no kahi i ku ai o ka halekuai ma kuaaina loa. I ka hala hope ana mai o ka halekuai a holo aku la ko lakou kaa no ke kula oneanea, ia wa i lohe like aku ai ua poe kanaka nei i kekahi leo ano e maloko o ka ululaau, a o ia ka kekahi o ka ninau ana ae: "Kai heaha la hoi ke āno o kela leo a'u i lohe aku nei ?" o ka leo keia a lakou i lolie mai ai o Tazana, mahope iho 0 ka pepehi ana i ka liona a make. ''Ua lohe au i kekahi leo i like loa me keia," i pane ae ai kekahi kanaka. "la'u i hele ai i ka makaikai ma kekahi aina 1 nohoia e na gorila, olelo mai la ko'u he leo no kekahi gorila nui, i kona manawa e pepehi ākii ai i ke-; kahi holoholona a make, a i kekahi no paha o koiia ]ahui." Oiai nae ua lohe mua ka Lukanela Anola mai ia Mr. Kelekona aku, i ke kaliea ana ae o Tazana me ka leo hui, ma- : hope o ka pepehi ana i ka liona a māke, nolaila aole ona manaoio aku i na olelo a keia kanaka o lakou, he leo kela no j kekhi gorila, aka koho koke iho la oia, mai ia Tazana niai | kela leo ano e, a. ua make hoi ka liona iaia, nolaila ma kahi i o ka maka'u ame ka weliweli, o ka minoaka ame ka 'olioli ke halii la maluna ona. Hoomau aku la no lakou i ka hele ana ahiki i ka ululaau, lele nui iho la ilalo mailuna mai o ke kaa, a e hooiiohonoho pono ana lakou, i ke ano o ko lakou komo ana aku noloko o ka ululaau, ua hoopiha ia mai ua poe nei i ka olioli i ka lohe ana aku i kekahi leo akaaka i nana aku ka hana ma kahi j o ka leo akaaka o ka oili ana mai, aia hoi puka mai la o Tazana mai kahi umalu mai o kekahi kumulaau nui e ku | kokoke aha ia lakou, a e auamo ana hoi i ke kino make o ! kekahi liona nui maluna o kona kua. j 1 ka manawa i ike aku ai ka Lukanela Anola me kona | mau maka ponoi i kona hoaloha e ku mai anā, ua hoopi)ia loa ia aku oia me na haawina o ka ilihia, no ka mea he hanā pohihihi loa iloko o kona noonoo ka hiki ana ia Tazana iloko o kela pouli ke pepehi i ka liona a make iloko o ka manawa, pokole loa, a o kekahi mea nana i hookahaha loa aku i kona manao, he wahi pahi uuku wale no, me kekahi kaula. kana mau meakaua; aole malaila wale iho la no pau kona kahaha, aka o ka maalahi loa kekahi o ka hapaiia ana mai o kela liona mailoko mai o ka hihipe'a o ka ululaau. Ua hoopuni koke ia ae la o Tazana e kona mau hoaloha, me ka haawi pakahi ana mai i ko lakou lima, no ke aloha ana i ke kanaka mua loa a lakou i ike maka ai i ka pepehiia 0 ka liona a make iloko o ka manawa pokole loa, e haawi ana hoi i ka lakou mau hoomaikai kiekie ana iaia, aka ku wale aku la no o Tazana akaaka, me kona noonoo ana iho 1 ka piha naaupo o keia poe kanaka. lloko o ka noonoo o ua o Tazana, ina paha no ka ike aku 0 keia poe kanaka i kekahi mea e pepehi ana i ka pipi; alaila e olelo ana lakou, he.kanaka koa ia, a o kekahi kumu ia o ka akaaka o ua o Tazana i kela poe kanaka, no ka mea ina paha no ko lakou ike, i ka nui o na liona ame na hploholona ahiu ana i noke ai i ka pepehi, pehea ana la ko lākou manao, e kapa okoa mai ana paha iaia nei he akua. la lakou i huii hoi aku ai a hoea i ka hokele, ua lilo mai la pili o umi kaukani dala ia Tazana me ka hoopaapaa ole. a oiai o keia ka mua loa o ka loaa ana o ke dala ia Tazana, aole i lawe ae ka Lukanela Anola he hookahi keneka, aka haawi aku la no oia apau loa i kona hoaloha, me ke kauoh'a ana aku ia Tazana e hana aku oia i kela mau ma kana mau inea apau i makemake ai, no ka mea ua lawa no oia i ke dala nona iho, e hiki ai ke kauoha aku i Palani 1 na manawa apau. No ka manawa mua loa, akahi no o Tazana a hoomaopopo i ka mana o ke dala, o na makemake apau o ke kanaka ua hiki loa ia ke loaa i ka manawa pokole, kfe lako oia i ke dala; eia nae ua hoike aku no ka Lukanela Anola iaia, aole e hoopilikia wale i kona nōonoo no ko laua mau hoolilo, no ka mea ua lako mau oia i ke dala no laua e pono ai. , He hookahi pule inahope iho o kela pepehi ana o Tazana i ka liona a māke, ua loaa iho la kekahi moku i ka Lukanela Anola, no ka holo ana e kii i,ka pahu dala a Tazana i huna ai. a i ka manawa i lioea aku ai o ua moku nei mawaho pono ae o kahi i ku ai o ka hale o Tazana ma kela aina kanaka ole, a onehanau hoi o ka kakou koa, o kekahi la hauoli loa

ia iloko o laua nei, ka ike hou ana aku i na wahi a hiua i hele ai, a i noho ai hoi me ka hoomanawanui. / Ua hele aku la o Tazana me kona hoaloha nouka o.ka aina me ka pilikia ole, me ka lele pu ana aku no hoi o k'ekahi poe oluna o ka moku, a ma kela po. ua hoaiimoe laua nei maloko o ka hale, aka ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la mai, haalele iho la o Tazana i ka hale i ka wa kakahiaka nui, he kapala ma kekahi lima. o ka hele aku la no ia maluna o na kumulaau, no kahi ana i huna ai i ka pahu dala & ula - / Aole i huli hoi hou mai o Tazana ma kela la, aka ma ka auwina la nae o kekahi la ae, ua hoea mai la oia. a maluna. lioi o kona mau poohiwi e auamo ana oia i ua pahu nei. kela pahu kaumaha i hiki inoino i na kanaka eha ke hapai., >la ke kakahiaka ac o kekahi la mai, haalele aku la lakou i kela wahi, a huli hoi pololei mai la ka moku. no ke awa a lakou o ka hoopiaka ana aku e holo ma kela huakai huli i ka pahu waiwai. No ekolu pule ko laua nei noho hou ana ma kela kulanakaifliale, a i ka wa i ku mai ai kekahi mokuahi Palani, o ko .1 a.iia nei kau aku la no ia maluna o kela mokuahi, a holo 'pololei aku la no Laiana, he awakumoku ma kekahi aoao o Palani, a mailaila aku i liolo ai laua mauka ma ke kaaahi a hoea no Parisa. Ma kela hoea ana no nae o laua no F.aiana, ua koi koke no o Tazana. i kona hoaloha, e hookuu mai iaia e holo pololei no Amerika, a s ohe nae he ae iki o Mr. Anola, a mamuli no o kona koi paakiki, i holo like aku ai laua no Parisa. He mau kumu lehulehu ko ka Lukanela Anola i makemake ai ia Tazana e hele pu me ia, o ia no kona hele ana aku e hui pu me ke poo o ka oihana makai malaila, malia o hiki iaia ke hoike mai i kekahi mau alahele, e' hiki ai ke maopopo ka pili pololei ana o Tazana i ka Haku Keoni Kelekona. He mau la helu wale no ko laua ma Pari.sa, ua lawe okoa aku Lukanela Anola ia Tazana imua o ke poo o ka oihana makai, a me ke akahele ame ka malie, i hoakaka piha aku ai o Anola i ka moolelo e pili ana ia Tazana, a i ka lohe ana aku o ke kanaka o ke aupuni i na mea apau, ua hoakaka mai la no hoi oia, i na ano lehulehu i hoohana mau ia e ka oihana makai, i wahi e paa ai ka poe hakihaki kanawai, a hana karaima. Heaha nae ia mau mea apau e kamailioia mai la ia Tazaj na, ua like pu no me ka pa ana a ka makani a hala aku no i kekahi aoao o ka honua, pela iho la ia mau iloko o ka nooj uoo o keia kanaka i malihini i ka noho ana o ka poe o ke au I naauao. a o ia kana i ninau okoa aku ai: "lleaha iho la ka waiwai o keia mau ma-ka o na manamanalima? 1 ka manawa o kekahi behe uuku loa e hapala ai i kona lima a kohu maluna o kekahi apana pepa, i knna wa e nui ae ai, e loli loa ana na kaha o kona mau manamanalima, mai kela wa mai e bebe aua oia." "Ua kuhihewa oe e kuu hoaloha ma ia wahi, mamuli o kou ike ole. Oka mea oiaio loa, aole loa he manawa e loli ai o na kaha o ka lima o kekahi mea, mai kona wa hehe mjai ahiki wale i kona elemakule ana, e ku mau ana ia, koe wale no, elike me ka nui ana ae o ka lima, pela iho la e oi loa ae ai ka moakaka o na kaha o kona lima. "Ina e kaui.a na ma.-ka o ka manamanalima nui ame na manamanalhma eha o nii lima a elua o kekahi kanaka, ina ho ia i kona wa opiopio loa, aole loa e nalo ka mea nona ua mau ma-ka nei, e hiki ana ia ke lniliia aku ahiki i ka loaa pono ana o kona ona." "lle keu aku keia a ka mea kupaianaha a'u e lohe nei," i pane mai ai ka Lukanela Anola. "Pehea la na kaha o ko'u mau manamanalima?" "K hoomanawanui iho oe pela, e hoopauia aku ana no kou pohihihi," alaila hookani aku la ke poo o ka oihana makai i ka bele. a i ka wa i hoea mai ai o kona kokua, haawi aku la i kekahi mau kauoha, a nalo hou aku la, aole no hoi i li'uli'u j iho, hoea hou mai Ia me ka haawi ana mai he wahi poki uuku i kona haku. "Iloko o na sekona helu wale no, e ike no oe i na kaha o kou mau manamanalima e kUu lukanela/' i pane mai ai ,ke kanaka o ke aupuni, me ka wehe ana ae i kekahi apana aniani huina-ha, he omole inika paakiki ine hookahi rola ho ka iiiika, aine kekahi mau pepa manoanoa keokeo lehulehii. i Hoohanini iho 1a oia ika inika maluna oke aniani, alaila - hoōpahola ae la i ka. inika me ka rola ahiki i ka pāa pono an.i o ke aniani i ka inika, a pane mai la: "K hoomohala hnai 'ee i ko mau mananieīnalima eha e ka i Anoh 'M:ke me keia, pela hoi me kou manamanaPma nui, a e kau Mui iluna nei o ke aniaiu, a'kau hou iho ilun-i o ka pepa maiK»* roa." Hooko aku la ka Luk«'. lela Anoia, elike me na kauoha a ke kanaka o ke aupuni, a i ka pau ana o kona lima akau, ua hana aku la oia i kona lima heina, me ka huli ana mai o ua lukan.ela nei a kamailio mai la ia Tazana : "O kou manawa keia e Tazana, e kau mai ai i kou mau linla, pehea la, ua like no paha ke kuni o kou maii manamanalima me ko'u," a hooko aku la no hoi ua o Tai:ina elike me ka makemake o kona hoaloha, me kona noke ana aku nae i ka ninau i ke kanaka o ke aupuhi i kekahi inau mea lehulehu; "He hiki anei i na kaha ma na manamanalima, ke hoike mai i ka lahui o kekahi mea?" w r ahi ana o ka ninau ana aku. ",E hiki ana no anei ia oe ke ike, ma o na ma-ka la o na .mananianalima, i ka like ole mawaena o ke katiaka Paele ame ke kanaka ili keokeo ?" "Ma ko'u manao maoli, he hana paakiki ka hiki ana ke ike i ka like ole mawaena o ke kanaka ili eleele, me ke kanaka ili keokeo, eia nae, ma ka olelo a kekahi poe i hele a lehia ma keia hana, he powehiwehi ka, na moali o na inanamanalima o na kanaka Paele." " A pehea, e hiki ana no anei ke ikeia ka like ole o na kaha 0 na manamanalima o ka mapu mai ko ke kanaka ae? M "Ae, he hana maalahi loa ia, no ka mea he okoa loa no na manamanalima o na mapu mai ko na kanaka mai f alea nae 1 hoike aku au ia oe e kuu hoaloha ea, aole loa he elua mau I lima, i kulike ko laua mau kaha ma na ano apau, e okoa 'inau ana na kaha o na manamanalima o kela ame keia kana- | ka', o keia ka mea i loaa i na kanaka akeakamai, mahope iho o ko lakou huli pono ana, i na mea huna pohihihi i pili i ke i kuni o na manamanalima." j "He hana nui a pohihihi anei ka hoohalikelike ana ina ( kaha o na manamanalima, a i ole he hana maalahi loa ipaha?" I "Ina he maopopo loa na kaha ona manamanalima, he , hana maalahi loa ka hookuku ana iho, e maopopo maoli ai j ka mea nona kela mau manamanalima, aka nae, ina he ano i powehiwehi, alaila me ke akahele e noke aku ai i ka nana j ahiki i ke ahuwale ana ae o ka meahuna pohihihi." | Ika paa ana aku ona manamanalima o Tazana ike kuniia i ka inika, ia wa i unuhi ae ai o Mr. Anola mailoko ae o ka pakeke o kona kuka i ka buke pakeke hooinanao a Keoni Kelekona, me kona lolelole ana ae ahiki i kahi i kau ai o ke kuni o na manamanalima. o ka bebe a Kelekona, a i ka ike ana aku o Tazana i kela buke, ua piha loa ! oia me ke kahaha, no ke aho o ke kaa ana aku o ua buke • nei malalo o ka malu o ka Lukanela Anola, oiai no nae oia no ka mea ponoi nana i haawi aku i kela buke iaia, oiai ljrua maloko o ka ululaau. I Haawi mai la ka Lukanela Anola iua buke pakeke nei ! imua o ke kanaka o ke aupuni no ka nana ana, a i ka hala I ana o kekahi mau minuke, ia wa i ninau mai ai oia i ke poo o ka oihana makai : "O na ma-ka maluna o kena buke, ua kulike anei ia me.na ma-ka o ko'u mau manamanalima, a i ole ine ko Tazana paha? E nana pono loa iho oe. malia aole paha he wahi. like iki o kena mau ma-ka. me kekahi o ko maua mau maHamanalima^" lAole i p»U;)