Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 16, 19 April 1918 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

WASHINGTON, Apr. 15.—Ua hoauheoia akn nie ke koikoi o na koa i poino na koa Kelemania i lele kaua niai ai maiuna o elua mahele o ka laina e pania ana e na koa Amerika ma ke kahua i:aua o ka hapa komohana iloko o na kaua ana i hooukaia ma ka Poaono o na ka la i nehinei. Ma ke kaua o ka la i nehinei, e hoakaka ana ka lono mai Berlin mai elike me ka hoike a ke kuhina kaua, no ke kaa o ka lanakila ma ko na Kelemania aoao, aka nae, ma ka moolelo e pili aua i keia mau hoouka kaua ana mai a lakou, a i hoolahaia ae e ke 'keena kaua e hoole loa ana ia i ka oiaio l o ia hoike. O ke kaua i hooukaia ma ka Poaono maluna no ia o ka mahele mua ma ke komohana akau aku o Toul kahi no a na Amerika i hoauhee aku ai i na Kelemania ma kekahi inanawa i hala koke aku nei, a o kahi n<? hoi i hoomauia mai ai ke kiia ana o na poka pa-liu no ekolu la ma ka pule aku la i hala e na Kelemania maluna o ka mahele o ka laina e paaia ana e na koa Amerika. Manuunuu ua mea he mau ola i poino Mahope o ka hoomauia ana mai o ke kiia ana o na pu kuniahi a ka enemi no hookahi po hou ,a iloko o'ia ma\iawa o ka hoomauia ana mai o ke ki ana he heluna nui o na poka ea kekahi i kiia mai, elike ma ka hoike a ke kuhina kaua Amerika, ua hoomau mai la na Kelemania i ka lakou hooikaika ana ma na la mua o ka pule e kaiehu ī na pualikoa. Amerika mailoko mai o ke kolu o ka lakou laina auwaha ma ka akau aku o Toul. Elua manawa oka lele kaua ana mai a ka enemi, a iloko o ia mau lele kaua ana ig.ai,a eilua ua hoauheeia aku lakou i&ope'me ka nui hewahewa o na koa a lakpu i make a i hoehaia. Ua maUolukōlu loa ka make o na koa ma ka aoao o ka enemi a ua kohoia aia ma kahi o ka ekolu ame eha haneri koa i poino a hookahi haneri o lakou i make. O ke kaua i hooukaia ai ma ka la i nehinei maloko ia o kekahi mahele o ka laina e paaia ana e na koa Amerika ma ke kapa akau o ka M&liwai Meuse, ma ka akau aku o St. Mihiel, ma ke kakahiaka nui. ' Elike no me ke ano o kekahi hooiika kaua ana mamua akyfc. o na pu kuniahi no ka mua e kiia ai maluna o na kahua e paaia ana e na Amerika, me ke ki pu ia mai o na poka pa-hu ea ame ka mea pa-hu kiekie lie lehulehu wale pela no i ko keia la. Na Pualikoa Kelemania i Waeia Eha mau pualikoa KĪelemania i waeia a i hounaia mai maloko o keia. kaua ana, a he kaua me na elau pu ka i hooukaia me ka ikaika loa ahiki i ke komo ana mai o na Kelemania iloko o na auwaha a na Amerika ma kekahi mau wahi, eia nae ma ka hopena loa o keia kaua ana ua hoauheeia aku na enemi me ke ku o ke ahua o ka poe i make a i hoehaia maluna o ke kahua kaua.

He kanakolu mau koa Kelemania i make a he umi i hoehaia i haaleleia iho maloko o na auwaha a na Amerika ma ka manawa i auhee aku ai na enemi, a maloko aku o Nomanslnd he kanakolu mau kino make hou i loaa aku. O na koa Amerika he iwakalua-kuma-maliina ka nui i hoopuniia ai e ka enemi ua hakaka lakou me ka ikaika mawaena mai o na enemi ahiki i ko lakou komo hou ana iloko o ka lakou mau auwaha ponoi, me ka lawe pu .an# i kekahi mau koa paahao me lakou. Aohe mea hookahi o keia mau koa Amerika wiwo ole i hoopoinoia. Ma ka ]io mamua iho ua kiia mai kekahi poka pa-hu e na Kelemania inaluna o na kahua a na Amerika a ua panaiia aku ia e na pu kuniahi a na Amerika he pu no ka pu a he poka no ka poka. Mahaloia na Koa Amerika Mahope o ke kaua ana ua hoouna aku la ke kenerala Palani e hooinalu ana i kekahi mahele mai o ka laina kokoke i na Amerika i kana hoomaikai i ke Kenerala Amerika no ka hana koa loa a na Amerika i hana ai. Ua maopopo loa ma ka mea e pili ana i keia kaua ana ua oleloia ma ka hoike a lee kuhina kaua mai Berlin mai: "Ua hooukaia aku e makou kekahi kaua holopono loa matuna o na pualikoa Ainerika maloko o kekahi mahele ma ka akau ae o St. Mihiel me ke koikoi loa o na koa i poino ame na paahao i laweia mai." Ua Manaoia ka Amerika Kokua ua Loaa Aku i ka Manawa Kupono Loa WASHINGTON, Apr. 14.—Ua manaoia e na kanaka kilo o ka oihana koa maanei o na pualikoa Amerika i hoea aku ai no ka hoopuipui ana aku i na koa Pelekane ame Palani no ke kokua ana aku ia lakou ma ke alai ana aku i na Kelemania i hoao mai ai me ka ikaika e wawahi i ka laina a na aupuni hui no ka hoea ana ae i na awakumoku ma ke kowa Enelani, he hana ia i hanaia iloko o ka manawa kupono loa no ke alai ana aku i ka enemi. Na ka lanakila o na Amerika elike me ia i hoikeia maloko o ka ma ka akau aku o Toul iloko o ka la mua a lakou o ke kaua ana i hooiaio mai i ka manao aia na koa Amerika i keia manawa ua makaukau loa e komo hohonu loa aku iloko o ke ehuehu o.ke kaua nui e hoea mai ana e maopopo ai ka hopena o ke kaua. He kanakolu-kumama-ono mau Kelemania i paa i ka hopuia a laweia he mau paahao e na Amerika, a ma ka aoao nae o na Amerika aole hookahi koa i laweia aku ma ke ano he mau paahao ma na Kelemania. O na kanaka kakau meahou no na nupepa ma ka kahua kaua ka i kelekalapa mai nei i ka lakou mau nupepa maanei no ka nui o ka o na kenerala Palani i na koa Amerika no ka wiwo ole iloko o ka wa o ke kaua

ana, a e inahalo pu ana 110 hoi i ka pololei o ka lakou, na Amerika ki ana i ka lakou mau pu nia kalii a na eneiui e hoomoana ana. Ma ka ninaninauia ana o ua koa Kelemania paahao i laweia e na Anierika i Joaa mai ai ka mea oiaio o ke kaua hou a na Kelemnia o ka hoouka ana mai he kaua ia i manaoia e hoopaipai mai i ka ino 110 ka hoauhee a lukuia ana. aku 0 na Kelemania ma ke kaua o ka Poakolu aku e na Ainerika. Na Koa Amerika i Poino WASHINGTON, Apr. 15.—N0 na koa 1 poino i hoikeia mai ma ka la aku la i nehinei e ke keena kaua he umi i make iloko o ke kaua ana, ekolu i hoehaia, eha i make mamuli o ka ma'i maoli, elua inamuli o kekahi mau kuinu i hoike ole ia mai ,a he 6ha i nalowale honua. He 11 i kukonukonu loa ka eha, a he kanakolu i hoeha mahunehuneia. O ke Kapena Hardenty ame na Lukanela Jolin Abbott ame Harold Gooflrich ka poe i hoikeia mai ua nalowāie. O ka Lukanela John Galvin ka i make iloko o ke kaua aua a mamuli o na palapu i loaa i ka Lukaneka Edmmi<i Glover kona kumu i make ai. 0 na Lukanela Martin Chambers ame Plarold B. Gray ka i kukonukonu loa ka eha, o Ed. A. Christopherson ka i manuheu liilii. Oia Mau ka Enaena o ke Kaua ma Belegiuma. WASHINGTON, Apr. 16.—Oia mau ka*'paa o na Pelekaue i ka lakou mau laina apau a koe hookahi wahi, oia o Neuvc Eglise, me ka paio aku i ka enemi ma ka la i nehinei a po oiai'ke kaua .e hoontauia ana me ka hahana loa me ka hoemi ole ia mai maloko o ka mahele o ka laina ma ke komohana hema o Ypres. Oiai na koa Pelekane ua hoauheeia mai la ihope mai Neuve Eglise mai, i ka nana aku nae, aole no i mamao loa ka lakou wahi o ke emi hope ana mai, a ua manaoia he manawa wale no no lakouke lele kaua hou aku ai maluna o ka enemi no ke kaili hou ana mai ia wahi mai ka enemi mai. A oiai aole i hoemiia mai ka hooikaika ana a na Kelemania i ke kaua maluna o ke ahua Wulvergham-Meteren i nehinei ma na hiohiona nae i ka nana aku he kaua nui ka lakou e hoouka koke mai ana ma kekahi wahi okoa, oia hoi mawaena o Givenchy ame Bobecq ma ke komohana hema loa mai. Maloko o kela mahele kahi hahana loa o na pu kuniahi o ke kiia ana mai me ka hoomaha ole ma ka la aku la i nehinei. Oia Mau ka Paa o ka Laina Pelekane Ua oleloia maloko o ka hoike a ke kuhina kaua o ka po nei oia mau no ka paa o ka laina a na Pelekane, o kahi ano nui wale no a lakou i lilo aku i na Kelemania oia o Neuve Eglise. Ma keia wahi ka hahana loa o ke kaua i hooukaia mai kakahiaka nui ahiki i ka po ana,

a nia ko kaua i hooukaia nia na walii ē pili ana i ke kualapa Mos6inca oia kekahi o na kana hookahekoko weliweli loa iloko o keia kana mii a na Keleinania. Ka Hoike Haig no ke Kaua oia La Ua oleloia maloko p ka hoike a ke Kenerala Haig o ka po i.hala o Baileul aiue Wulvergham na kikowaena o ke kaua hahana loa i hoouknia oiai na ]Hi kuniahi a na Kelemania e hooinahuahua mau mai ana 1 ke ki ana maluna o ke kahua mawaena o Givenchy ame Robeg. 0 keia mau wahi i hoikeia ae la aia ma ka aoao hema loa mai o ka laina a nn Kelemania i komo loa mai iloko o ka laina a na Pelekane, a ma na hiohiona i ka uana aku mfe he mea la o na knlanakauhale o Merville, Betlnine ame Haze-Brouck» kalii a na Kelemania i kau nui mai ai e' lilo aku ia lakou a e liooik.aika mai ana' lakou e hoolaula loa ae i ka laikou laiua. ' Ua inanaoia e lele le&ua aku aiia na Pelekane īiie kekahi mAu pimlikoa nui i lilo hou mai o Neuve EglißC; ia lakou, 110 ka meā ina aole ha'niiia aha pela, e

hoolilo ana na ia Eglise i kahua no lakou e liōolala niai ai no ka hoopuui. ana i na Pelekane e paa ana i ke kualapa Messiues. O ke ahua ma ka akau akū me keia kualnjia ke paa ia mai la rto e na Pelekane. E Lele Kaua ia Mai Ana na Amerika

O na kaua i hoouka pinepine ia mai ni e ka euemi ma keknhi mnnnwn i hala koke aku uei hialuna o ka mahele o ka laina e paaia ana e na koa Amerika kekahi men noonoo nui in, a nie he mea la e hoohuliia mai ann ka ikaika o ke kaua aua' maluna o ka laina e paaia e ua Amerika i maknuknu no ke kupnle ana aku ma kela ame keia wahi o ka laiun. Ua oleloia maloko o ka hoike mua loa mai Belegiun»a mai nohe hiohionn i ike ia aku malaila e hoike mai ana no ke kualilii mai o ka hahana o ke kaua. He mau pualikoa nui a ua Kelemanin aine Auseturia ka i hoounaia mai e kaua i na Pelekane. Ma Baileul ja komo mai ua Kelemania iloko o na auwaha e paaia ana e na Pelekane, eia nae un kaieliu hou ia nku no lakou mahope iho e na Pelekane."" Maluna o ka mahele o ka laina ma Merville, ehiku mile ma ka hikina hema o Braileul, he ehiku manawa i hoounn mni ai -ka euenii i ua pualikoa iloko o eliiku manawa kailike o ke kaua ana, a ua hoauheeia aku ka euemi e na Pelekane nie ka luku nui ia. Ua ko'iko'i ka poino o na koa nia ua aoao a elua, o ka oi aku nae ma ka aoao o ka enemi. Ma ka papainoa o na koa Pelekane i noino he elima haneri amo eha aliikoa 1

i ikeia, lie 70 o ia heluna i make, 285 i 1 make nianuili o ka oha a 140 i nalowale. | Manaolana ma Waklnekona Ke ulu mau nei ka manaolana il'oko 0 koonei poe o ke kaun nui a ka eneiiii no ke ake ē loaa ka lanakila ua hoopahu'aia aku, aka nae oia niau no ka liahann oke kaua. O ke kaua a ka eiionii 1 hoouka mai ai ma Neuve Eglise ua manaoia he liana ia na ka eneini i lioao mai ai i loaa ai i alanui nona e komo mai ai a kaa nialiope o ka niuliwai Y]ires, nia' ia hana ana e emi hope mai ana na Pelekane mai ka lakou mau kahua ma 'i, a e uui ana kahi e lilo «iku ia lakou. Wabi a ka hoakaka, a ka Weekh* Review a ke keena kaua a i hoopukaia ae nia ka. la i n'ehinei, ke liookokoke loa mai liei ka m'anawa e Inili ai' ke kai o ke kaua ina Europa ma ka hapa komohana ma ka aoao o na Aupuui Hui. , I'a nele ka loaa aku i ua Keleniania 0 ka lanakila a lakou i }\ooikaika mai ai, oiaī e ho'ouka ī'iiai ana na kaua nui, a e koiia aku ana lakoii' e hoi'hou e liana efike me ka lakou ano hana kaliiko. O ka lakou i iini nui ai oia ka luku a liooneoneo loa ana i na pualikoa Pelekane a ma ia ano e loaa' ai ia lakou kekahi mau knhua ikaika no ka ulupa , ana i na enemi, aka nae ua nele ka loaa ia lakou i ka manawa mua, a o na wahi 1 lilo aku ia lakou he liilii loa, a ua makolukolu nae na ola i alanaia 110 ia mau wahi. ■ Aohe Mau Koa Amerika i Hooleleia Aku ma Vladivostok < TOKIO, Apr. 11. —Aole i hooleleia aku na koa marina Amerika ma \'la<li- , vostok. 0 keia ka lono i loaa mai ia-

nei mai ko awakumokii mai o Sibcria. 0 na koa - miirirta ; Kepani ome Pelekane ' pu lea i hoolelein aku'iuka o ka aina ( 110 ka hoomalu ana i na waiwai o na ' lahui e nialoko o kela awa. Aia na nio- | kukaua Amerika maloko o kela awa kalii i ku' ai. No ka lilo loa o na haunaele nialoko o kela kulaiiakauhale i mea hoopihoihoi ua hoouna īuua ia niai e ke aupuni o Kina he mōkukauia noloko o'na kai o Siberin a ke noi mai uei ua Pak'i e pono e hoopakeleia krf ola o na lahui e mai na hui powa Bolsheviki mai. L T a maka'u ka poe o k'a aoao Raflicals ma Vla<livostok o hoohui koke aku o lapana i ke kaua. Ke Kahua ō na Mokukauk i Weheia Maloko o na Mokupuni Azores . WASHINGTON; Apr. ka hoopakele ana i ka oihana kalepa o ke ao ma o na ala moana la i maa mau i na moku i ka holo ia, ua kukuluia p ke aupuni Amerika he kahuii no tia mokukaua maloko o na Mokupuni Azores, mainuli o ke apond ana mai a Potwg3la, ka lahui nona keia mau mokupuni, ke-. kahi kahua hoolulu ikalka no na mokiikaua Amerika, o keia ka mea i hoolaliaia ae e ke keena kaua moana i keia la. Oia ana ke awa hoolulu o kekahi aumokukaua wawahi topido ikaika e ku-e aku ana i na mokuluu Keleiuania. E hoohana pu ia mai ana kekahi mau' mokuluu Amerika irfai k6ia'l4Shtih 'hiai. Malalo o ka aelike me-PQtugala ua nooleleia alfu a' ūa 'kauia aku maluna o na papu kekahi niau pu kuniahi nunui me ke kukulu pu ia o kekahi mau papu malaila. A oiai ua loaa aku ia Kelemania ka ike 1 piha v no T ke kukuluia ana ae o kahua* no na mokukaua ame ka hanaia ana <i mau papu o ke keakea ana aku no' ka hoolahaia ana ae'nia ke. akea no kona kukuluia and ua liuki hou ka buro o na mea hoolaha i kana hookapu. Ka Hana Hoomainoino a na Kelemania Maluna o na» Bebe Palani PARIS, Apr. 12—O na keiki liilii i. hiki ole ke- kokua ia lakou iho,' aohe mau makuakane a mau makuahiile na lakou e ho'opakeile ia lakou a i loaia aku o lakou na pio a ka hana -hiku welitv-e]i a lioomainoino a na pu kuiiiahi nuuui a ka enemi o ke ki pololeiia ana mni i Parisa riei. ' He mau bebe liilii hiki ole ke kokua ia fakou ihb ka i hoohul hou ia iho ma

ka papainoa ona eleiuakule, n:i , , ame na kaihalii he poe i koim» ui, , kaua ka i mftke a i lioeh'aia. 0 kekahi o nn poka pa-hu i 1 i ;( |ai eka pu kuniahi Kelemania l i; | kiia ma kahi mamao ka i hauh mai maluna o ka halema'i n ua j»a-hu a nahaha ka hale ainain , |, v loa i ka hiolo, a make keka!;, ■ ! muumuu kekalii poe e noho an i i m, (1 1 ka wa i komo al<u ai o ka ]~„ kua iloko no ka hoopnkele ana « ! keiki liilii a lakou o ka law«> a: ,i „1" ity-aho ua inake. Mamuli o l;a lni,, ;i ,. aku i na leo uwe ame ka numih koi hou .ia inai ai ko lakon nian e huli aku no ka poe i hoehaia mau keiki i loaa aku, o kekalii j palahe, o kekahi ua mokn na tim . ; , ;i , na wawae mai ko lakou kino akn No ka niaa loa o na kanaka ; nei mau hana luku wale a na nia ua nui na manao inaina i Ih>o|u;!; ;1 ; ;i ao nialoko o J l arisa. ' Pii Mahuahua Mau ka Nui o ka Moku. kaua Amerika

C:HICAGO, Apr. 11,—0 ka m«»„|,.| rt , ha'iia mai no ka pii ae ame ka h,•! o ke kapiliia ank o na mokukaua. »• ku'i ana i kana i haiolelo ai nia < Im, lami, ua haiolelo hon ia mai e ke k:ik,,| olelo o ka oihana knua īnoana l»a inaanei i keia la i ka w:i ana i kan,:i!i„ mai ai ma ka aoao o kv- kolu o k;< I.i, ertv Loan. ]\fa ka mnkahiki aku la i lialn. w,i!, a Daniels, ua hoohui ia mai me na kukaua Amei'ika 127i) mau niokn !,,; no lakou kn huinn nui o na tona l",". 116, mawaho ae oia he Ti>4 mau in ku liilii iho." 0 nn pn kapilimokn o ke aujnm;. I, pu ko ke aupuni niau pa knpili a„k ' ame ko kekahi ]>oe lehulelui pakahi , ae, ke hana mai ln lakou f ke ao m;. kn po i hikiwawe koke ka paa an:i ; , hoohuiia nku mo ke aumoku wawali t„ pido Amerika. O ke numoku wawnhi topi<lo Aim iii ;: mua i lioea aku i Ruropa ma ka i.i i ia o Mei a ma ia mahina like no i !h»>;i aku ai i na kai o Europa kekalii m:u; mokukaua e ae i hoouuaia ai, a w ; ,|,i hou a Daniels, o ke aupuni i lako m<' n., mokukaua ikaika oia ke lanakila m;keia kaun." Hooiaioia Mai e na Luna Aupuni He lono kn i l>ooa mni AVakin«l<i.ua mai e hoakaka ana mnluna o ka m,.i , pili ana i ka emi loa mai o na iii.iL Pelekaue i hoopiholoia ma ka pnle i h la, he lono me he niea la e hooiaio n,i ana i na olelo a ke Knkauolelo l)anulv Ua lilo keia lie mea ano nui, lie Imik, e hooiaio mai ana i kn oi ae o ka >i <n hanaia aua o na mokuknua ina ka li;< kakn ana aku me na mokuluu. l a ii.a naoia o ke,knua luku n na iiiokulin; i:;; hoopahuaia no ka manawa niau l«»?i. ,i ma ka mannwn kupono lon kn inan.MMi,! Amerikn e hnlihali ana a i ole e li,', lala nna e halihali i kana mau pualikei i Euiopa iloko o nn heluua nui loa.