Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 17, 26 April 1918 — Page 7

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no na

Hoahanau Ekolu

A I OLE O

Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Mannu Nunu Ahiu

_____

           

            "Mahope iho o kou hoike ana aku imua o na kanaka i ke ano o ka hana au i makemake ai ia lakou, e haawi aku i ke kauoha no ka hoomakaukau koke ana ia lakou iho, a ma ka la apopo, e haalele iho ai oukou ia Italia nei no ke Kakela Melodiana. a i kou hoea an ailaila, e hoomaka koke i ke kukulu ana i na halelole no na kanaka, i loaa ai na wahi kupono no lakou e hoomaha ai me ka oluolu, mamua o ka hoea ana mai o ka poino.

            "E noho oukou me ka makaala mau i na wa apau, me ko'u kau aku i ka holopono o na mea apau malalo o kau hoohana ana, aia hoi a hoea aku maua, in a aole i hoea aku na enemi, ia wa auanei kakou e kukakuka pu ai, no ke ano o ka hoonohonoho ana i ko kakou kulana kupale, aka i hoea mua mai ka enemi oiai no maua ma Italia nei, alaila e hana aku ma na alahele apau au i ike ai he pono.

            "O keia mau hoaloha o kakou lie umi-kumamaiwa, e lawe pu aku oe ia lakou ma kau huakai no ke Kakela Melodiana, a o maua wale no me Oto Beriana, ke hoomau aku i ka hele ana a hoea i Rokenekai, ke makemake loa nei au e ike i na maka o kuu luau'i makuakane, aia paha oia ke kakali mai la o ka hue hou me kana keiki nei," alaila haawi ae la na lululima aloha ana mawaena o lakou, a haalela mai la o Hawila me Oto Beriana ia Malavalia, iloko o na leo o na pu o-le e hoopaiakuli ana i ke anoano eehia o na hora o ke ahiahi.

            Ua hele no hoi a ka hora eiwa o kela po, hoea aku la o Hawila ma no ke kulanakauhale o Roma, a hele pololei aku la laua no ka Hokele Malaga, a i ka wa i ike mai ai o ka on a hokele ia Oto Beriana, miki mai la oia a hookipa aku la ia laua nei maloko o ka hokele, me ka hoike ana mai i ka nui palena ole o kona aloha no Hawila, ame na kanaka i haalele iho i kona hokele, a hala aku no Hunegaria, no ka hui pu ana me Hawila, me kona ike ole mai nae, o Hawila no keia kokoolua o Oto Beriana i hoea aku ai i ka hokele.

            Lawe loa aku la ka on a hokele ia Hawila ma, a hoikeike aku la i ko laua mau rumi, o ia ka rumi helu ekahi ame helu elua, alaila haalele aku la i kana mau malihini, no ka hele ana aku e hoomakukau i mau meaai na laua,

            Ia laua nei hoi i noho kokoolua iho ai, ia wa i hoano e ae ai o Hawila iaia iho, ma ka hoolilo ana he kanaka elemakule. Kau mai la oia i kekahi umiumi ku'i me ka lauoho ku'i a ke nana aku iaia, aia kona mau makahiki ma kahi o ke kanaono, a ia Oto Beriana e nana mai ana maluna o kona hoaloha, aole loa e hiki iaia ke ike mai, aia kekahi wahi ano hoohuoi iloko ona, o Hawila no kela, aka he kanaka okoa loa oia ma na ano apau.

            Ua hoololi o Hawila i kona anon, no kona makemake ole, e ikeia mai oia kela kanaka opio i hookauia ai maluna o ke kua o ka lio ahui keokeo, aole i hoea ai i kona manawa e hoike okoa ae ai iaia iho imua o kona mau enemi, no kona lanakila ana mai ka make mai; a o kekahi kumu no hoi, he huakai ano nui kana o ka hoea ana mai, nolaila he mea pono iaia ke hunakele i kona mau ano apau, pela wale no e holopono ai kana mau mea i makemake ai.

            I ko laua nei makukau pono ana, ia wa i haalele aku ai laua i ko laua mau rumi, a hele aku la no ka rumi hookipa, aia hoi na kuene ke hoomakaukau mai la i mau meaai na laua nei, aole no hoi i emo hio, aia na mea apau maluna o ke pakaukau kahi i waiho ai, o ko laua nei hoomaka aku la no ia e ai, a oiai o keia ka manawa mua a laua o ka ike ana i na meaai maikai, mahope iho o ka haalele ana aku i ke Kakela Melodiana, ke noke la laua i ka hoonuu, oiai ua hele a pololi.

            Oiai laua nei e hele malie ana ma ke alanui, ke ike aku la laua i ka hi-o o na kanaka, a hoomaopopo aku la hoi, aia kekahi poe kui, o na kanaka powa iwaena o ka poe e hele ana ma na alanui, a e hana okoa ana kekahi poe powa, i na hana ekaeka no ko lakou pomaikai ponoi iho, a ke ike la no hoi laua i ka hoomahua mai o kekahi poe ia laua, me ka uhai ana mai mahope, eia nae, ke pono hele la no laua, me he mea la, aole o laua ike aku i ko laua ukaliia mai e na kanaka.

            No kekahi manawa loii keia hele ana a laua nei, ke hoomaopopo mai la o Hawila, aole he haalele iki o kela poe ia laua, he umi ka nui o kela poe kanaka, nolaila awiwi aku la ka laua hele ana, a elike nae me ko laua awiwi aku, pela iho la no ka hele awiwi aku o kela poe kanaka, a i ka hoea ana ma kekahi pa pohaku, pili ae la o Hawila ma malaila, me he mea la e hoomaha ana, a no kahi ole a kela poe kanaka e pee ae ai, ua hoomau mai la no ko lakou hele ana, a i ka wa i kaalo ai mamua o laua nei, nanakee mai la me na maka kokoe, o ke ano o ka poe kolohe, a hoohalau o ka po.

            I ka hala ana aku hoi o ua poe kanaka nei, o ko laua nei haalele aku la no ia i ka pa pohaku, a kamoe pololei aku la ka laua hele ana no ka aoao hema o ke kulanakauhale; a o ia ka Oto Beriana i pane mai ai ia Hawila:

            "O keia alanui a kaua e hele nei, ke moe pololei nei ia a hoea no kahi i ku ai o kekahi hale kakela kahiko loa, kahi i oleloia, ua hooliloia kela kakela i punana no na uhane lapu o ka po."

            "Ina hoi ha pela, o kahi kupono lo akela no kaua e hele aku ai: no ka mea ma ko'u manaoio, aole he mau uhane lapu maoli ke noho nei ma kela hale kakela, aka he poe kanaka no, he i'o, he iwi a he koko ko lakou, a ma ka olelo maoli ana ai hoi, he punana kela no na kanaka powa, a no ka poe hana karaima a puuwai eleele," wahi a Hawila me kona hoike okoa ana mai i ka hauoli e ike ano o kela kakela.

            No ka hapalua hora paha kela hele ana a laua nei ma ua alanui la, ua hoea aku a laua no ka pa, e hoopuni ana i ke kakela, nolaila kamoe pololei loa aku la ka laua hele ana o ka hoea aku i ke kakela, a ike hoi i na mea kupaianaha maloko olaila.

            Oiai no nae laua nei e hele ana, lohe aku la laua i ke pahupahu mai o na kapuai wawae o kekahi poe lehulehu e hele aku ana mahope o laua, a huli ino mai la o Hawila ihope no ka nana ana, a oiai nae ke aaki loa iho la ka pouli o ka po, aole e hiki ia laua ke ike mai i kekahi mea, nolaila o ka hana pono wale no ma ko laua aoao, o ia ka awiwi ana aku i ka laua hele ana, o loaa pono aku auanei i ka poe no lakou ke pahupahu a laua i lohe mai ai.

            Me ka palamimo loa laua i hele aku ai ahiki i ka loaa ana o kekahi kia pohaku, e ku ana ma ka aoao o ke alanui, ia wa i holo ae ai laua mahope olaila no ka pee ana, a no ka hakilo ana mai o ka maalo ae o ka poe a laua i lohe mai ai i ka nakekek, alaila hookolo aku mahope o lakou, i maopopo ai ke ano o ka lakou hana.

            Ia laua nei no nae e pili malie ana ma ke kia pohaku, kaalo ae la na kanaka he nui, a ma ka laua nei helu ana aku, he umi lakou, alaila hoomanao mai la laua nei, o kela on ka poe o ka hoao ana e hoohalua ia laua nei, a ke kamoe pololei la hoi ka lakou hele ana no kahi e ku mai ana o ke kakela kahiko.

            I ka hoea ana aku o ua poe kanaka nei noluna o ka lanai o ke kakela, ia wa laua nei i lohe aku ai i ke kamailio o ua poe kanaka nei, no ka nalowale honua ana, o na kanaka elua a lakou i uhai mai ai, a hooholo nui iho la, e hele aku lakou noloko o ke kakela e huli ai, a in a no ka loaa ia lakou, alaila e pepehi aku a make loa.

            Aia nae iwaena o kela poe kanaka he umi, he hookahi mea i manaoio ole ua komo na kanaka a lakou i huli mai ai iloko o ke kakela kahiko, nolaila, aole oia i komo pu aku me kona mau hoa iloko e huli ai, aka iho hou mai la oia ilalo o ke kahua, me ka hele pololei ana mai a kokoke mahope o ke kia pohaku, palaha mai la oia ilalo, e nana ana iloko o ke kakela kahiko, nolaila, aole oia i komo pu aku me kona mau hoa iloko o kela pouli, a iaia no paha ka ike ia laua nei, o kona kuemi aku la no ia ihope a kahea ae la me ka leo nui:

            "Auhea oukou, eia na kanaka a kakou i huli mai nei ke pee mai la mahope o ke kia pohaku!" o kona manawa no ia i unuhi koke ae ai i kana pahikaua a paa ana i kona lima, me ka nee hou ana mai imua, a ku mai la mahope pono aku o Hawila ma.

            Ke lohe aku la laua nei i ka haluku mai oloko o ke kakela, a hoomanao mai la ua o Hawila ma, o ka nui kela o ua poe kanaka nei e hele mai ana e hoopoino i ko laua mau ola, nolaila hemo like ae la ka laua mau pahikaua iwaho, a mamua o ka hoea ana mai o ua poe nei, ua loaa koke aku la ka mea e ku mai ana i ka hauna pahikaua a Hawila, a konini ana iluna o ka honua, a i ka hoea ana mai hoi o kona mau hoea, o ka wa iho la no ia i hooukaia ai ke kaua kakapahi me ka hahana, he eiwa ma kekahi aoao mai, a he elua wale no hoi o Hawila ma ma kekahi aoao, aku.

            Oiai lakou nei e hakaka ana me ka lakou mau pahikaua, o ka manawa ia i olapa mai ai na alelo manamana o ka uwila. a ku'i iho la hoi ka hekili me ka ikaika, oiai ka makani e pa mai ana me he puahiohio la, a no ka hapalau hora kelaa paio ana, ua holo aku la na kanaka powa no ka palekana o ko lakou mau ola, a o ke koena iho o lakou mau kino, a e waiho ana hoi iluna o ka honua.

            Helu aku la laua nei i ka nui o na powa i pau i ka eha he elima ka nui, nolaila he elima o lakou i holo aku noloko o ke kakela. He manao no hoi ko laua nei e komo aku iloko, e huli ai ia lakou, o ka maopopo ole nae o na keena huna o ua kakela nei, nolaila he hana naaupo na laua ke komo ana aku iloko o ka waha o ka liona.

            Ia laua no nae e noonoo ana, no ka huli hoi ana, a haalele iho i ke kahua o ka hale kakela, ua hoopuiwa loa ia laua i ke kapalili ana mai o kekahi leo wahine, mailuna mai o ke kakela; a he mau minuke helu wale no mahope iho, pahupahu mai la ke alapii o ke kakela, a hemo mai la he elua mau kanaka, e hapai ana i kekahi wahine, ka mea nona ka leo uwe kapalili a laua nei o ka lohe ana aku.

            Mamuli o kela ike pono ana aku o Hawila i na kanaka e hapai ana i ka wahine opio, ua hoopiha loa ia mai la oia me ka inaina, a lalapa koke ai la no ka manao e hele aku e hoopakele i ka wahine iloko o ka poino, o kona kahea koke aku la no ia, me ka leo nui:

            "E kela mau kanaka puuwai eleele, ma ka inoa o ka pono ame ke kaulike, ke kauoha aku nei au ia olua, e hookuu koke i kena whine, a olua i lawe mai nei me ka limaikaika, a in a aole olua e hoolohe mai ana i keia kauoha, e hookau koke no au i ka make maluna o olua, i uku hoopa'i no ka olua hana puuwai eleele."

            "No kela leo kauoha, ku iho la ua mau kanaka nei, me ka hookuu ana iho i ka wahine a laua e hapai ana ilalo, a elike me ka olapa ana o ka uwila, ua hemo koke ae la ka laua mau pahikaua a paa iloko o ko laua mau lima, o ka nee mai la no ia imua, me ka tiga, pela no i alo ae ai o Hawila, a hala aku la ka hauna pahikaua a ua mau kanaka nei, a mamua o ka hoala ana mai, no ka hahau ana mai maluna oia nei no ka elua o ka manawa, ua loaa like aku la na pahikaua a laua a lele ana i kahi e, me ke ku olohelohe ana iho o ua mau kanaka nei i kahi hokahi.

            "E keia mau kanaka puuwai eleele o ka hilahila ole, he pio olua iloko o ka poho o kuu lima, o ka'u e hauoha aku nei ia olua, e haawipio koke mai i keia manawa ano, a e hookuu aku i kela wahine e hele me ka hoopilikia hou ole aku iaia."

            Ma kahi nae o ka haawipio mai o kela mau kanaka imua o Hawila, hookani ae la kekahi o laua i kana pu o-le, a iloko o ka manawa pokole, ua puni ae le o Hawila ma i na kanaka he nui, a o ia ka Hawila i kauoha aku ai ia Oto Beriana, e nee mai a pili mahope o kona kua, a e huli aku hoi kona alo iwaho, no ka hoomakaukau ana e paio ku-e aku i ko laua mau enemi.

            I kela manawa i loheia aku ai kekahi leo i ke kauoha ana mai i na kanaka powa, e hopupio ia laua nei a paa, aka iloko o ia manawa hookahi i uwalo mai ai ka wahine i ka pane ana ae:

            "E kuu haku opio, e hokuu aku oe i keia mau kanaka, me ka hoopilikia ole aku ia laua, no ka mea ke weliweli loa nei kuu uhane, me he mea la o ka leo o ke Akua ka mea nana e hoike mai nei ia'u, aole e pono, e hookauia aku he wahi lihi poino maluna o kekahi o keia mau kanaka."

            Aole i hooloheia aku kela leo uwalo o ka wahine opio, aka poha hou ae la no ka leo o ke kanaka mua, i ka hookikina ana ae i na powa, e hopupio i kela mau kanaka elua, a o ia ka Hawila i hoolana aku ai i ka manao o Oto Beriana, i ke kamailio ana mai me keia mau olelo:

            "E kuu hoa alo o na poino ame na popilikia, he nui ano ka manawa no kaua e haawi aku ai i kekahi hoopa'i weliweli loa maluna o keia poe kanaka omokoko, a e hoike i kou ikaika apau, ma keia paio ana a kaua," alaila poha aku la kona leo imua o na powa e ku mai ana, me ka i ana aku:

            "E hookaawale koke ia oukou iho mai ia maua aku, o ka mea mua loa o oukou e aa ana e nee mai imua i hookahi kapuai, e make no oia iloko o ka imo ana a ka maka, elike me ka make ana o na holoholona, nolaila o ka lohe ke ola, a o ke kuli ka make; in a he minamina ko oukou i ke ola, e hookaawale koke aku i keia manawa ano."

            Aohe wahi mea a hooloheia mai o kela leo kauoha mai ia Hawila aku, aka nee like mai la ua poe kanaka nei imua, me ka manao, he wahi hana maalahi loa na lakou ka pepehi ana mai i keia mau kanaka a make, ua kuhihewa nae ia manao ana o lakou pela, no ka mea o ka poe apau e kokoke aku ana imua o Hawila ame kona kokoolua, he make wale no ka haawina e hookauia aku maluna o lakou, aole nae keeia i lilo i kumu no ka mea nona ka leo kauoha e ike iho ai i ka pilikia ame ka poino o na kanaka ma kona aoao, a hookuu mai i keia mau kanaka, aka ua kauoha hou aku la no oia i ka poe aku i koe e lele mai maluna o laua nei.

            Ua lele like mai la na kanaka powa maluna o ka kakou mau koa opio, a ke nana aku nae ia Hawila ma, ua like puka laua mau pahikaua, me na ena makani i kau a mea o ka niniu poahi, a no ka hapalau hora keia noke ana a lakou i ka paio, aohe wahi mea a lihi launa mai na pahikaua a ua poe powa nei ia Hawila ma, o ka laua nei mea i hoomaopopo, e loaa mau aku ana na powa i ka laua mau hauna pahi, a waiho ana ilalo.

            No ka hapalau hora koka kela noke ana a lakou i ka paio, aia hoi ua kani mai la kekahi pu o-le, o ka manawa no ia i auhee aku ai ua poe kanaka powa nei, a ia laua nei i au ae ai, me ka manao e helu aku i ka nui o ka poe i lilo i mau moepuu no ka laua mau pahikaua, u ahookahaha loa ia mai ua o Hawila ma, i ka ike ana iho, aole he hookahi kino e waiho ana, a i ole ia, kekahi paha o na lako kaua o kela poe kanaka, he neoneo pu wale no na wahi apau.

            No kela nalowale ana o na kanaka powa, me ka palamimo loa, ua huli ae lao Hawila a i aku la ia Oto Beriana:

            "He keu aku ka hoi keia o ka mea kupaianaha a kaua e ike nei, aole he maopopo iki la'u, o ke ano o ka nalowale ana iho nei o ka poe i hoehaia e kaua. Aole hoi no ka poe i eha ole, ua hiki ia lakou ke holo, no ka poe i lilo i lauhi no ka kaua mau pahikaua, a kaua no hoi i ike pono i ko lakou mokaki ana imua o ko kaua mau alo ponoi, no lakou ka'u e kamailio ae nei i ke kupaianaha loa o ko lakou nalowale ana mai ia kaua aku.

            "O kekahi no hoi, aole he wahi o ko lakou mau lole, a mau meakaua paha i waihoia iho mahope nei, i hoike no ka hooukaia ana o kekahi paio mawaena o kaua me kela poe ma keia wahi, koe wale no paha na kihe'ahe'a koko o ka poe i eha."

            "Ka i no hoi, o ka'u ia i hoike mua aku nei ia oe, he hale kela i piha i na uhane lapu o ka po, a ma ia ano, i nalowale kupaianaha aku ia kela mau kino i hoehaia e kaua," wahi a Oto Beriana, i pane mai ai.

            "He keu i'o paha hoi keia o ka mea kupa;anaha a'u i ike ai, aka nae aole he kulike o ko'u manao me kou e kuu hoe, o ko'u manaoio maole no, he kino ko kela poe elike me ko kaua, a o keia kakela ko lakou punana e noho nei."

            "Ina o keia huakai a kaua i hoea mai nei no Roma nei, a he huakai e hiki ai ia kaua ke hoohala i kekahi mau la eha a elima paha ma keia kulanakauhale, in a ua olelo aku au ia oe, owau auanei ka mea nana e hoii aku ahiki i ke kuekaaia ana o na meahuna pohihi i pili aku i na hana e laweweia nei maloko o keia hale kakela, aole hoi e hiki, he huakai awiwi keia a kaua, nolaila e hiki ole ana ia'u ke kuekaa i na mea oiaio e hoopauia ae ai ko kaua mau pohihihi apau.

            "O ka'u mea i ha'oha'o iho nei, owai la kela lede opio? He manao hoohuoi wale no nae ko'5u he mea oia i kamaaina mua ia'u, ua hoomaopopo aku nei au ma kona leo, oia no ke kauwa punahele a ka U'i Makarita, o ka mea no hoi nna i kumakaia i kona hakuwahine.

            "O ka mea nae ana i kapa aku ai he haku nona, ke pohihihi nei ko'u manao aka ma ka'u hoko, aole on a haku e ae, o ke keiki no ia a ke kiaaina o Roma nei, a heaha la ka hana a keia kaikamahine o keia wahi i ka po "

            Aole e hiki ia Oto Beriana ke pane mai no kela mau maao hoakaka a Hawila, elike me kana i manao ai, koe wa'e no kona ku ana maluna o kona manaoio kahiko, he hale kela i piha i na uhana lapu o ka po.

            No kekahi manawa ko laua hoomau ana aku i ka noho ana ma kela wahi, a no ko laua lohe hou ole aku i ka nakeke mai o kekahi mea. a mau hana kupaianaha paha, o ko laua haalele aku la no ia i ke kahua o ke kakela, a huli hoi pololei mai la no ka hokele Malaga, oiai ke hele ae la i na hora o ke a@m@@.

            Oiai hoi o Hawila ma e huli hoi la ma ke alanui, aole he mea nui e ae iloko o ko Hawila noonoo, o na mea wale no i hanaia e laua ma kela po, o laua wale no na mea e hoi la, aia mahope pono aku o laua kekahi kino wahine kahi i hookolo aku ai ma ko laua meheu, me ko laua ike ole mai nae, ke naaku ai ma ko laua meheu, me ko laua ike ole mai nae, ke nanea la no laua i ka hoi ahiki wale i ka hoea ana no ka hokele.

            I ka manawa a Hawila ma o ke komo ana aku maloko o kekahi opu nahelehele, e hakilo pono mai ana i na rumi e huli pono ana iwaho o ke alanui. No kekahi mau minuke kona pee ana malalo o ka opu nahelehele, ike mai la oia i ka a ana aku o ke kukui o kekahi mau rumi elua, hoomanao koke iho la oia, o na rumi kela o na kanaka ana i hookolo  mai ai, nolaila haalele aku la ua kino wahine nei i kela wahi, a hele ae la nomua o ka hokele, a komo mai la iloko.

            Ma kahi o kona noho aku maloko o ka rumi hookipa elike me ka rula mau o na malihini, pii pololei loa aku la oia no ka hale maluna, me he mea la ua hele wale oia a kamaaina ialoko o kela hokele, a mahope iho o kona huli hele ana i na rumi elua ana e ake ana e ike, ua hoea aku la oia ma kahi e waiho ana o na rumi helu ekahi ame elua, ma ia wahi i ku iho ai ua kino wahine nei a puana malie ae la i keia mau olelo:

            "Akahi a maopopo ko olua mau rumi ia'u eia olua maloko nei kahi i noho ai, a o ko olua mau inoa oia no o Hawila ame Oto Beriana. He kiu au i hoounaia mai nei e ke keikialii ino a ke kiaaina o Roma, nei, e homakakiu i ko olua wahi i noho ai, no ka hoike ana aku iaia; aka mamuli o ka olua hana maikai, a hana hoopakele ia'u miloko mai o ka mana o kela poe kanaka ino, ke hoohiki paa nei au, e hoopakele no au i ko olua ola, Eia la ihea kuu Magarita ka mea a'u i kumakaia aku ai, ka hana aloha ole hoi a'u i mihi ai me ka walania o kuu uhane?" alaila palulu ae la oia i kona mau lima, ma na maka, i kau a mea o ka piha me na haawina o ke kaumaha no kona haku wahine.

            No kekahi mau sekona kela ku malie ana a ua wahine opio nei, ua unuhi ae la oia he apana pepa mailoko ae o kona lole. alaila hele aku la ma kahi o ke kukui e a mai ana, a hoomaka iho la e kakau i kekahi mau manao pokole, a i ka paa ana, ia wa i hoi hou mai ai a ku iho la mawaho o ka rumi helu ekahi me ka hookomo ana aku i ka apana pepa malalo o ke pani puka a puana malie ae la:

            "E Hawila, ka lima akau nana i hoopakele ae i kuu haku wahine mai na hana hoomaewaewa mai a ka mea lokoino, eia au ke huli hoi nei, o ke aloha no kou," o ke kaha mai la no ia o ua wahine opio nei, hele ma ke alanui e hemo loa aku ai oia iwaho o ka hokele.

            E haalele aku kaua e ka makamaka heluhelu i ka wahine kiu o ka po, e huli hoi la ma kona alahele i hoea mai ai, a na keia nee ana aku o ke au o ka moolelo e hoike mai ia kaua i kona inoa, a e nana ae hoi kaua ia Hawila ame Oto Beriana.

            Ia laua i komo aku ai maloko o ka hokele, ma kela huli ho ana mai, ua hoi pololei loa aku la no kela ame keia pakahi o laua noloko o ko laua mau rumi iho, aka nae he mau minuke mahope iho, oili ae la o Oto Beriana, me ka komo ana aku maloko o ko Hawila rumi, ma ka helu ekahi, a malaila laua i noke ai i ke kamailio no na mea a laua i ike ai mea kela po.

            O kela manawa a laua e kamailio ana, o ka wa ia a ka wahine kiu, i hele mai ai a ku mawaho o ka puka o ka rumi, a hookomo aku la hoi i ka apana pepa i kakauia malalo o ke pani ana aku noloko o kona rumi, no ko laua hooluolu ana aku ia po, o ka puka, me ko laua ike ole mai.

            O ko laua nei kamailio hoi ia ahiki i ko Oto Beriana huli ana aku noloko o kona rumi, no ko laua hooluolu ana aku ia po, a iaia i hele mai ai no ka wehe ana i ka papahele, lalau iho la oia a paa ae la iloko o kona lima, me ka hoi hou ana aku ma kahi ana i haalele aku ai, a pane aku la ia Hawila:

            "Auhea oe e kuu hoa, he palapala ka i loaa aku nei ia'u e waiho ana ma ka puka, a eia ua palapala nei, e nana mai oe i na manao i kakauia maloko, i ike like ae ai kaua i ke ano o kena palapala," me ka haawi ana aku o Oto Beriana ia Hawila i ua apana pepa nei.

            Penei na manao a Hawila o ka heluhelu ana ae me ka leo nui, e lohe mai ai o Oto Beriana:

            "E Hawila, ka lima akau o ke ola, a o ka iopo aloha hoi a kuu Magarita, ua hookolo mai nei au mahope ou ame kou hoa, a ua ike au i ko olua wahi e noho nei ma keia hokele He elele au i hoounaia mai nei e ke keiki a ke kiaaina o Roma nei, no ka hakilo ana i ko olua wahi i noho ai. Ua ike au ia oe ame Oto Beriana ma ke kahua o ke kakekal kahiko. eia nae aole paha oe i hoomaopopo mai ia'u; a o ka'u wale no e hoike aku ai ia olua, e haalele koke iho olua i ka noho. ana ma keia hokele, no ka mea e hookolo mai ana ka keiki alii ame kona mau kanaka, no ka pepehi ana aku ia olua a make; o keia wale no ke ano o ka'u misiona o ka hoea ana mai la, no ka hoopakele ana no ia olua mai ka mana o kela keiki ino lapuwale. Aole au he mea okoa aku, aka owau no keia o Rose, ke kauwa a kuu haku Magarita."

            I ka maopopo pono ana o ka manao nui maloko o kela palapala, ia  wa i huli mai ai o Hawila imua o Oto Beriana. a ninau mai la:

            "Ua lohe mai nei no oe i na mea apau a'u i heluhelu aku nei, mailoko mai o keia pepa i loaa aku nei ia oe, a no'u iho nae, akahi no a hoauheeia ae na manao pohihihi apau mai ia'u aku, no ke ano o kela poe a kaua i paio mai nei ma ka hale kakela, eia ka o ke keikialii no ia o Roma nei, me kona mau kanaka iloko o na hana puuwai eleele.

            "No keia kaikamahine nana i kakau i na manao o keia leka, a i kauoha mai nei hoi ia kakau i na manao o keia leka, a i kauoha mai nei hoi ia kaua e haalele koke iho ana mai keia hokele, oia ke kauwa wahine punahele loa a Magarita, a o ka mea no hoi nana i kumakaia i kona haku. a ia maua a elua iloko o ka lima o keia keikialii.

            "Pehea la kou manao e kuu Oto Beriana, e haalele koke iho anei kaua i keia hokele, elike me ke kauoha ma keia palapala, a i ole e hoomau aku no paha kaua i ka noho ana maanei, a e paio aku me na enemi?"

            "Ma ko'u manao ea, in a ua hoike mai keia kaikamahine kauwa, i ka mea oiaio loa, alaila o ka mea pono wale no ia kaua e hana aku ai, o ia ka haalele ana i keia hokele i keia po, a hoomau aku i ka kaua huakai hele no ke kulanakauhale o Rokenekai; o ko kaua hoomau hou ana aku i ka noho ana, mahope o ka lohe ana i ka leo o ke ola, ua hookomo okoa aku kaua ia kaua iho iloko o ka poino,"

            "Ua kulike no kou manao me ko'u e Oto Beriana, aka @@e ao'e kaua he mau ilio kawa u i ka leo wale no ka @ ko kaua holo no ia, o ko'u manao ae, e hoomanawanui iho no kaua'i ka noho ma ka hokele nei ahiki i ke ao ana, hele hoi paha ia he la okoa, aole o ka naku aku o keia pouli o ka po.

            "Eia ko'u manao, e hoi aku oe noloko o kou rumi, a e komo i kou kapa kila a paa, me ka waiho ana i kou mau lako kaua apau ma kou aoao, pela no hoi au, a ina no ka hoea mai o na powa i keia po, e pepehi ia kaua, ua makaukau mua kaua ma ko kaua aoao, no ke ku ana a paio imua o lakou, e hookahahaia aku ai ka manao o kela poe puuwai eleele.?

            "Aia wale mai no ia ia oe e kuu aikane, o ka mea i pono i kou manao, ua pono like no ia ia kaua," i pane aku ai no hoi o Oto Beriana.

            "Heaha la hoi, ua holo ae la keia mawaena o akua, a i hoea ole mai no kela poe powa i keia po ahiki i ke ao ana, alaila ua pomaikai kaua, a e haalele iho kaua i keia kulanakauhale, mahope o ka pau ana o ko kaua aina kakahiaka, no ke kulanakauhale o Rokenekai ka ahi hopu."

            Ma kela wahi, i hookaawale ae ai ua mau kanaka opio nei, a hoi aku la o Oto Beriana maloko o kona rumi, no ka hoomakaukau ana iaia iho, a pela no hoi o Hawila, noho iho ai, a hoomakaukau iaia, a haule aku la hooluolu, me ka ma nao, na ka ka hoea ana mai o na powa ma kela po, e hoala aku i ko laua hiamoe ana.

            Ma kela haalele ana iho a Rose i ka hokele Malaga, na hoi pololei aku la oia no ka hale kakela o ke kiaaina o Roma a halawai aku la oia me ke Keikialii Samioleta, e kakau mai ana no iaia nei, a o ia ka ua keikialii nei i ninau mai ai.

            "Heaha kau mea ano nui e hoike mai ana e Rose ia'u no kau huakai hoomakakiu mahope o na kanaka elua, a'u i hoouna aku ai ia oe?"

            No kela ninau, hoomaka aku la o Rose e hoike, no kopa hookolo ana mai ma ka meheu o kela mau kanaka elua ahiki  ko laua nalowale ana, a ma kona manao koho wale no nae, he mau kanaka powa laua mai ka Mauna Alapine ma@ a o kana mea wale no i kaumaha ai, o ia ko laa nalowale koke ana mai iaia aku.

            "A pehea e Rose, aole anei ou manao, ua hoi pololei aku kela mau kanaka maloko o ka hokele Malaga e noho ai, me ka maopopo ole ia oe?"

            "Ilaila loa aku nei au kahi i hakilo ai, eia nae aole he wahi olo ko o kela hokele, i hiki ole ia'u ke komo iloko olaila."

            "Ua pau ae la no ka'u mea i makemake ai e niele aku ia oe, a ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai he nui no kou hooko pono i ka'u mau kauoha e Rose. nolaila e hoi e hiamoe maloko o kou rumi," wahi a ke keiki a ke kiaaina. eia nae he okoa loa kana mea e noonoo la iloko on a. o ia hoi, aole on a hilinai iki, he oiaio a pololei na mea a Rose i kamailio aku ai iaia.

            Ua komo loa ka manao hoohuoi iloko o ke keiki a ke kiaaina, o kekahi o kela mau kanaka oia no ka mea i kapaia. ka Naita o ka Luahuna Hoophaohao, a o kona enemi ino loa hoi, a no kona kokoolua nae, aole i maopopo iaia kona inoa, nolaila hooholo koke iho la no oia iloko on a, e hele aku e huli i ka mea oiaio no ka hokele Malaga, me kona lawe pu aku hoi he umi o kona mau naita ikaika o ka papa ekahi.

            O Rose pu no kekahi i loaa aku ka manao hoohuoi, aole i manaoio ke keiki a ke kiaaina i kana mau olelo, aka nae ua hoi aku la no oia elike me ke kauoha a kona haku. me ka hoao hou ole mai e hoakaka i na mea e hele ole aku ai kela keiki e hookolo mahope o kona mau enemei.

            Ia Rose i hoi ai noloko o kona rumi, a koe hookahi iho la ke keiki a ke kiaaina o Roma, ua hoi pololei loa aku la na keiki nei noloko o ke keena i waiho ai koan kapa kila ame kana mau lako kaua apau, a mahope o ke komo ana mai i kona kapa kila, a kahiko iho la iaia me na makaukau apau e ku aku ai imua o ka enemi, oili aku la oia mailoko aku o ka halealii, a iho aku la no kahi o kona mau naita e hoomoana mai ana, a maiwaena mai o kona poe naita kaulana, wae ae la oia he umi o lakou, a kauoha aku la e ukali mai mahope ona, no ko lakou hele pololei ana aku i ka hokele Malaga.

            "Auhea oukou e kuu hoaloha, i alo pu me a'u noko o na popilikia ame na poino he nui; ua loaa ia'u ka manao hoohuoi, o kela mau kanaka elua na laua i luku i kekahi poe o kakou a pau i ka make i keia po, ma ke kakela kahiko, aole laua he mau kanaka okoa, aka o ko kakou mau enemi no ia, a o kekahi o laua, oia no ka Naita o ka Luahuna Pahaohao.

            "Ua ike pono no kakou i keia po, i ka nui o ko laua ikaka, ke hele la a nui ka make ma ko kakou aoao, me ka lihi launa ole aku o ka kakou mau pahikaua ma ko lana kino, nolaila me ka nui wale no o ko kakou ikaika, ame ke aka @@@ o ko kakou o@iu ana i na pahikaua e paa ai laua i ka hopupio ia, a o ia ka'u e ninau aku nei ia oukou: Ua aa no @@@ oukou e mauna aku i ko oukou mau ola, a e hoolilo hoi i kela mau kanaka i mau pio na kakou i keia po?"

            "Ua makaukau makou ma na ano apau e hooko aku i kou makemake e ko makou haku opio, in a no ia he mea e hookaheia ai ke koko ma ko kakou aoao, a ma kau mau wahi apau e kauoha mai ai ia makou, malaila wale aku no makou e hooko ai me ka pololei," i pane like mai ai ua poe naita nei he umi.

            "Ina pela ua pono, o keia ko kakou manawa e haalele iho ai i ke kakela nei," a oili nui aku la nowaho o ke alanui e moe ana no ka Hokele Malaga, aia hoi ke keiki a ke kia aina ma ke poo o ka huakai kahi i hele ai, me ke au mau ana o kona mau maka ma o a maanei, no ka ike aku no i ka maalo mai o kekahi mea, ua makaukau mau kona lima. maluna o ke kuau o kana pahikaua.

            E kuu makama heluhelu. ma kela hoi ana aku a i@@e noloko o kona rumi, aole oia i hoi aku e hiamoe. aka na oili hou mai la no oia iwaho, a iho aku la nowaho o ke kakela, a i ke keiki a ke kiaaina e noke ana i ke kamamo i koaa mau naita he umi, aia ua kaikamahine nei, ke hoolohe pono aku la i na mea e kamailio ana, a i kona maopopo ana e hele ana kela poe no ka hokele Malaga, a mamua o ka hook@@@@ iho o ke kamailio ana aku a ua keiki nei ua hoomaka ak@ la ua o Rose e holo me ka mama apau i loaa iaia, no ka @@le e ana aku e hoike ia Hawila ma, eia ka poe hoohalua     ke laua laua mau ola, ke hele aku la me ka manao e pepahi ia mua a make.

                                                (Aole i pau).