Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 18, 3 May 1918 — Page 3

Page PDF (1.59 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            B.B.C A Great Stomach Medicine and System Rebuilder. Trade Mark. Mild Liver Tonic and Laxative Fine Kidney and Bladder Remedy Remarkable Blood Cleanser. No Alcohol. No Habit-forming Drugs. $1.00 per bottle            6 for $5.00

            KA LAAU HOOLA KAULANA     HE MAU OLELO HOAKAKA NO KUU POKII CHAS. K. KAIMANA

            Mr. S. Hanohano, Aloha oe:-Ma k@ Nupepa Kuokoa o ka la 19 o Aperila, 1918, i ike iho ai au i kau hoakaka e pili ana no ka @are ana o kekahi keiki Hawaii ponoi ma ka inoa o Chas, K. Kaimana i kekahi kaikamahine haole @ona na makahiki he 17, a nona hoi ka inoa i ikeia o Miss Gwendoline Gray, ma Vanakouwa; nolaila, ke haawi aku nei makou i ka makou mau hoomaikai ana ia oe, a hoomaikai nui palena ole hoi i ka mea Mana Loa no Kona malama a kiai a@a i ko makou pokii i aloha nui ia, Charles Kealohaokalani Kaimana, iloko o keia mau makahiki loihi eono i aui ae uei.        Hanauia oia ma Honomakau, N, Kohala, Hawaii, he kulana ki@o ikaika kona, kulana hiehie no, piha lively a eu no hoi. O ka hookani i na meakani kana hana makemake loa; he kalena i loaa like ia makou na keikikane, a pela pu no hoi me na kaikuahine, no lakou keia mau inoa malalo iho nei: J.K.A Kaimana, Joseph Kaimana, Edward Kaimana, Mrs. E. P. Lewis, Mrs Fannie A. Karratti, Mrs. Sarah T. Lindsey, Miss Mary Kaimana ame C.K. Kaimana.            Haalele mai 'oia ia 'u ma ko makou home ma Honomakau, iloko o Iulai, 1911 a holo aku no Maui ma ka hana hookani pila, noho malaila no kekahi mau mahina, mahope iho ua holo aku oia no Honolulu. a noho me ia kaikuahine Mary, me ia hanaumua no hoi, Jos. Kaimana. Loaa mai no kana leta ia'u o kona inoa ponoi no C. K. Kaiman; mahope hou mai o ia manawa, ua komo oia i ke club a E. Kaai, hookaui pila, ia leta hou ana mai ua hookapeke iki ae la i kona inoa oia o C. K. Dimond, mai ia manawa mai ka loli ana o ka inoa elike me ia i ike ia iloko o ka nupepa. O ka pololei nae elike me ia i hoike mua ia ae nei.  I'au ka noho ana ma Honolulu ua holo aku ke club a loakou no Amerika, o ia kona hele ana, a loaa mai no kahi leta, he maikai no kona noho ana ma ia aina malihini, maikai pu no ke ola kino, a nui ino no ka hoi ka wahine ka o kela wahi. Piha loa ia oia i ka hauoli; hauoli wale aku la no hoi keia i ka makani. O ia no kana leta hoe ia'u, a hoea hou mai ka leta a ko makou kaikuahine Mary e ha'i mai ana ua make ia o kaina Charley ma ka Mokuaina o Oregon, Portland City; he haawina ehaeha a kaumaha nana i hoolele ae i ka hauli o kona mua, a pela hoi ka ohana ame na hoaloha pu no hoi apau.     Eiwa mahina mahope mai o ua lono kaumaha la, lohe wale mai la no i kahi poe, aole ka oia i make; o ka lono mua a oukou i lohe ai no kona pilikia aole oia ka pololei, na ka poe manaoino ia hana; o ka mea pololei ua holo oia i New York. Elua mahina mahope iho, loaa mai la kana leta ia'u, aia no oia i Portland, pau ae la ka mauao pihoihoi, o ka pau ae la no ia o kana leta ana ia'u a ike kou i ka hoolaha, ua mare mai la i ka wahine haole, ma Vanakouwa. Auwe no hoi e! Uina ka wai o na Molokama, aka, no Kohala nei ia boy. Makani apaapaa he kokea.      He mau keiki Hawaii ponoi no hoi kekahi o kakou i holo aku no Amerika ka aina makua, a i mare no hoi i na wahine, aole nae hoi i like ko lakou moolelo me keia, i Portland ka kai malule wale ana no o kekahi u'i a kokoke e hoopoino i ke ola ponoi, i Vanakouwa nae ka iini a hookoia aku la. Nolaila mamuli o kuu ike ana i ke poomanao i hoolahaia ae ma ka olelo haole, ua unuhiia ae e ka Nupepa Kuokoa, he wa noho kaawale ia, ua marcia kou C. K. Kaimana i keia manawa, a o na mea i hooponoponoia imua o ka aha, ua pau ia. E kikoo aku i na mea mamua, oiai o ia iho la no ke ana o ko keia ao noho aua. He wa kaumaha, he wa haoli. O ka Ioba i pono wale no anei@  Ina i pono wale no, uani wale ko kakou pomaikai ana apau.  Nolaila, o ka eha ana o ko makou pokii, o ko makou kaumaha no ia. O ka pono e lona ana iaia o ko makou hauoli no ia; nolaila maluna ae o na mea apau, na ke Akua no e kiai a kokua ia'u ame o'u pokii oiai makou e kaawale nei. Me ka mahalo a nui ia oe e Sol. Hanohauo. Kou oiaio, J. K. A. KAIMANA.

            WASHINGTON, Apr. 26. Ua hoole ka Lunahoomalu o ka Hale Champ Clark i ke apono aku i ka hookohuia mai i senatoa no ke pana ana ma kahi o ke Senatoa Stone o Misouri i make. No ke kiaaiua i haawi mai ia kulana iaia.

 

HE LEKA MAI KE KAHUA KAUA MAI.

            Mai Palani mai i kakau mai ai kekahi keiki o Honolulu nei, no na hiona o ke kaua, a ko Hawaii nei poe e hauoli loa ai, ma ka hoomapopo ana i ke kulana oiaio maoli o ke kaua e hooukaia mai la mawaena o na aupuni ma Europa.            O ka mea nana i kakau a hoouna mai i kela leka, oia o Fred Biven, kekahi o na keiki i haalele ino ia Honolulu nei, ma ka makahiki aku nei i hala, no ke komo ana iloko o ka puali o na kiakaa otomobile halihali ukana ma ka aoao o Amerika; aia oia ma Palani i keia wa me kona mau hoa, o ka haalele like ana iho ia Hawaii nei.            Wahi ana o ke kakau ana mai nei ia John Guild, ua ike popo oia i na hana i pili i ke kaua. Ua kakauia kana leka, ma ka la 21 o ka mahina aku nei o Maraki i hala, ma kekahi wahi o Palani, a oiai he nui ka pumehana o ka la, eia nae, he keu no a ke anu, a o ka mea wale no nana i hoopumehana aku i kona kino, o ia no ka nui o kona mau lole hoopumehana ame ua kuka.    No na la ekolu, mamua akau o kona hoouna ana mai i kela leka, ua hahaua maoli ka hooukaia ana o ke kaua, o ka oi loa aku, ma na mahele pili i na mokulele, me ka hooneoneoia o na tuona he mai, a wahi ana, ioa pela iho la ka hoouka mau ia o ke kaua, alaila e hoea mai ana no i ka manawa e nohoalii mai ai ka maluhia.           Ma kekahi po, ua hoea okoa mai ua mokulele maluna pono ae o kahi a lakou e hoomoana ana, me ka nui o na poino i loaa i na waiwai, o ka mea laki nae, aole he mau ola i poino.           I kela ame keia la, e ike mau ia ana na mokulele, aia ma kahi o ka hookahi haneri mau mokulele Palnui i kela ume keia la, a he kakaikahi loa na mokulele Kelemania; o ka manawa a na Kelemania e hoohana ai i ko lakou mau mokulele, me ka po no ia.            No koua ola kino, aole he pilikia iki, aka ua pii ae ka makai ame kona ikaika, a maluna no o ke kaa otomobile oia ame kona mau hoa e hiamoe ai. He nui me ka maikai pu na meaai, a e haawiana kela ame keia koa Amerika i ka lakou au hooikaika ana elike me na mea i manaoia mai ai no lakou. Wahi hou ana, aole loa he wahi ana i ike ai i ka nui o na kaa otomobile olike me ko lakou kahua hoomoana, ua hiki aku @ kahi o ka umi kaukani kaa otomobile i hoakoakoaia ma kahi hookahi, me ka makaukau mau e hooko aku i na kauoha i na manawa apau, e makemakeia mai ai, no ka halihali ana i na mea ai ame na koa, no na wahi like ole.         Ma ka no mamua aku o kona hoouna ana mai i keia leka, he ewalu haneri mau koa Amerika i hoihoiia aku no ke kulanakauhale, mamuli o na pilikia i loaa ia lakou, ma o ke ea hohona la (gas).           Ma kana hoomaopopo aku nae, aole e pau koke ana ke kaua, aka e komo hou aku ana no ia i ke kau hooilo, kona manaolana, aole elike aku ana ka weliweli elike me na hiona o ka wa i hala.

WAIHO I KE KULA O KAMEHAMEHA

            Ma ka Poalua iho nei i oili ae ai ke kahi lono, no ka waiho mai o Mr. Chas. R. Bostwicki kona noho peresidena ana no na Kula Kamehameha, ke hoea aku i ka manawa e hoomaha ai o na kula i ka mahina ae nei o Iune, a o ka mea nana e hoopiha ae ana i kela makalua, aole he mea i loheloheia i keia wa.           Ua manaoia o ke kumu o ka waiho ana mai la o Mr. Bostwick i ka noho peresidena ana no na Kula Kamehameha, mamuli no ia o ke noiia ana aku o ka papa kahuwaiwai o ke kula, ua hoole mai nae oia, i ka wa i ninauia aku ole mai nae oia, i ka wa i ninauia aku ai, koe wale no kona olelo ana ae, nana ponoi no ka meakemakee waiho i ka noho poo ana no kela mau kula; koe nae ka hoike ana ae ia mau kumu. Ma ka manawa a kekahi komite i ko hoia ai e ka Lunakanawai Ashford no ka noii ame ka huli pono ana aku i ke ano o na Kula Kamehameha, ua nui na mea i loaa aku i kela komite, e ahewa ana i na ano o ka hoohanaia aua e kela @ kula, aole nae i maopopo, o keia ke kumu o kona waiho ana mai @ i ka noho poo ana

HOPUIA NO KE KUAI WAIONA.

            Aole i lilo ka hookapuia ana o ke kuaiia o ka waiona ma Oahu nei i kumu e maloo ai keia mokupuni, aka ke loaa mau nei no ka waiona, a ke hooliloia aku nei no e kekahi poe, imua o na koa ame ka poe apau e makemake ana e loaa aku ka waiona ia lakou.               Ma ka po o ka Poalua aku nei i paa ae ai he elua mau Kepani kiakaa otomobile o ke alanui Liliha i ka hopuia no ke kuai waiona, e na @ oihana, malalo o ka Lunanapa Laikini Hutton.                Ua loaa pono aku kela mau Kepani kiakaa otomobile elua, e kuai hoolilo aia he eha mau omole bia, i kekahi koa, ua hopula ae kela mau kepani, a waihoia aku imua o na luna aupuni federala, uo ka hooloheia mai o ko laua hihia.                 Ma kela kakahiaka, ua komo okoa aku ka @ Laikini Hutton maloko o kekahi wahi i hoohuoiia, he kuai i ka waiona ma ke alanui Vinia, a he mea oiaio, he elima kakini omole bia i loaa aku, he mau oole gini ame ka wisake. Ua paa mai ka on a nona kela mau waiwai i ka hopuia, oia o Ali Chong, me ka waihoia ana aku malalo o ka malu o ua luna oihana federala.

HE U HE MINAMINA NO AWILI WILLIAM MANNERS

A WILI WILLIAM MANNERS

            I ka Lunahooponopono o ke Kuokoa Aloha:-Iua no ka loaa o kekahi kolamu kaawale o ka kakou hiwahiwa, ka manu nunu ahailono ka "Nupepa Kuokoa," e oluolu hoi e hookomo iho i keia hoalohaloha no ka makou mea aloha i halele mai i keia ola ana, Awili William Manners, he kamahele opio i haalele mai i keia ola ana maloko o ka halema'i o ke Kulanakauhale o Kapalakiko, Kaleponi, mahope o ka kaa ma'i ana no kekahi mauawa, a o kona kino wailua ka i hoihoiia mai ihope nei a hoomoela aku maloko o ka ilina o Pauoa' a nona hoi makou e u ae nei me ka minamina ame ke aloha pau ole.                     He mau makahiki aku nei i hala ua haalele mai la oia me kekahi o na keiki himeni i na kaiaulu aloha o ka aina hanau, kona mau makua ame ke kaikuahine, na makamaka ame na hoaloha he nui, a au aku i ke kai loa no Amerika ka pahuhopu, no ka huli ana i na pomaikai kino ma ka hana himeni, a ua nui na wahi ana i ike, a o keia malalo nei na inoa o ua kulanakauhale a ko lakou hui himeni i kipa aku ai i konoia mai e paani maloko o na hokele: Oakland, Stockton, Sacramento, Fresno, Los Angeles, Salt Lake City, Utah, Linsolu, Kansas City, Des Moines, Omaha, St. Paul, Minneapolis, Duluth, Chicago, Cleveland, Detroit, Fort Wayne, Muskegon, Logansport ame Indianapolis, Indiana.     Maloko o ke kulanakauhale o Mineapolis, Minnesota, i malama ai lakou i ke kulaia Kalikimaka, a maloko o ke kulanakauhale o Duluth i, malama ai i ke kulaia hapenuia elike me kana leka. He nui ke anu ma ka hapanui o keia mau wahi, he 12 degere malalo o ka ole, wahi ana, a oiai oia e hana ana me kana hui himeni ana o ka hana pu ana, ua hoiliili oia i kekahi mau dala o kana mau loaa me ka manao i alahele nona e hoi mai ai a loaa e nae i ka ma'i, a oia mau dala ana i hoiliili ai i ukumoku nona e hai mai ai, ua pau loa i ka hooliloia aku e kekahi mea aloha ole, a e ole ka lokomaikai o, kekahi lede Hawaii ame kana kane, na laua i malama iaia me ka hoihoi ana aku noloko o ka hale ma'i o ke kulanakauhale o Kapalakiko, a malaila oia i waiho ai ahiki i ka haalele ana mai i keia ola ana, a e ole ka opu aloha o ka poe, a makou e aie nui loa nei, malalo o ka hooikaika, ana a Mrs. Leilani Kubey ame kana kane, pela iho la i loaa ai na dala he $103 no ka uku ana i na lilo apau o kona hoolewa ahiki i ka hoea ana mai o kona kinowailua i Honolulu nei, a no ka poe i lulu no na lilo hoolewa o ka makou mea aloha, no lakou keia mau inoa malalo nei ka makou hoomaikai palena ole:               Mrs. Leilani Kubey ame kana aliikane, $5; Mrs. F. Knight, $50; Mr. Roth, $5; Mrs. Bilson, $4; Mr. ame Mrs. Hoapili, $5; Mr. Glady, $2.50; Mrs. Ellis, $2.50; W. L. Welsh, $2; James Durham, $1; Mrs, Pfluger, $1; Mrs. Nioman, $1; Allen Lindley, $.50; Frank Correa, $2; @ Perry, $.50; Vincent Nacimento, $1; Jim Harrison, $2; Mrs. Rowland, $1; Mr. ame Mrs. E. Richardson, $2; S. Kahananui, $1.50; Mrs. G. Karratti, $1; Miss F. Billington, $1; Miss A Billington, $1; Miss M. Billington, $1; Miss Edith Morton, $1; Zena Mossman $1; Marjorie Grundell, $1; Mrs. Reed, $1; Mrs. Grundell, $1; Geo. Rose, $3; Mrs. O. Schmidt, $1.                        Ua hanauia oia ma Pauoa, Oahu, ma ka la 17 o Maraki, 1899, mailoko mai o ka puhaka o Daniel Ka-pu Manners ame Keohohina Manners, a iaia i moe aku la ua piha iaia na mkahiki he mu-kuma-mawalu ame umi-kumamakahi mahina.       Ma Ke kula alii o Kahehuna kona wahi i hoonaauaoia ai ahiki i kona hookuuia ana me ka maikai, a mamuli, o kona ohohia no ka holo o kekahi hui himeni a kekahi o na keiki Hawaii no Kaleponi, pela oia i hui pu aku ai me lakou, a eia ka he hela ana ia ana e waiho ai na iwi o kamahele i ka aiana e a ualo na maka no ka manawa mau loa. Auwe ka minamina! A oiai o ke alahele like aku ana no ia o na mea ola apau, e hoonaniia no ke Akua Kiekie Loa, n ka mea Nana no i hoohua mai a Nana no i lawe aku.                Me ka mahalo a nui i ka Lunahooponopono no ka ae ana mai i kowa no keia wahi kanaenae aloha no ka @ mea aloha i huna aku la na maka i ke ao popolohi a Kane.                       O makou no me ka luuluu, MRS. ANNIE KAONOHI JONES, Me ka Ohana.            Punchbowl Drive, Mei 2, 1918.

HOPUHOPUIA KA POE HOOPALALEHA

            Mahope iho o ka haawiia ana i manawa nui no na kanaka opie, mawaena o na makahiki he iwakalu-kumamakahi ame kanakolu-kumamakahi, no lakou e hoopaa ai i ko lakou mai inoa, no ka oihana kaua, i lawe ae ai na luna oihona o ke keena wae koa ma Hawaii nei, i na keehina wikani, ma ka hopuhopu ana i na kanaka opio apau, e loaa aku ana ma na wahi like ole o keia Teritore.       Ua waihoia aku keia hana 'iloko o ka lima o na makai nui ma kela ame keia kalana, a i na aliikoa pu no hoi kekahi a ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, i hoomakaia ai ka hopuhopu ana i ka poe makaala ole no ka oihana koa.           I kinohi, ua manaoia, aia ma kahi o ka eha haneri ka nui o ka poe i kupono, no ka oihana koa, i holo pee, a i hoopalaleha maoli'i ka hoopaa ana i ko lakou mau inoa, me ka manao e pulapu aku i ke aupuni, aka nae i ka manawa i hooko maoli ia aku ai kela hana, ua ike ia, ua oi wale aku mamua o kela huina i kohoia, na kanaka opio o ua lahui like ole, a pau ae kekahi poe i ka hopuhopuia, me ka hahaoia ana aku noloko o ka halepaahao. Nui na Pilipino ma Kauai   Ma kela noke ana i ka hopuhopu i ka poe i hoopaa ole i ko lakou mau inoa, a i nele hoi me na pepa i haawiia aku e na poo o ke keena wae koa ma Hawaii nei, i loaa aku ai ka ike, no ka mokupuni wale no o Kauai he ekolu haneri ka nui o na Pilipino, e noho hana ana ma ua mahiko, i hoopaa ole i ko lakou mau inoa, a i nele hoi me na pepa hoike, no ko lakou hoea ana imua o ka papa wae koho.     I kinohi, ua manaoia, e hoopaa i kela poe Pilipino apau maloko o ka halepaahao, aka nae, mamuli o ka nui loa o na hoolilo, o ka malama ame ka hanai ana aku ia lakou, ua hooholoia, o ka hana pono wale no, o ia ka ae ana aku ia lakou e hoopaa i ko lakou inoa a e haawiia hoi na palapala hooia la lakou, elike me ia a e ikeia ana, no na papa i kupono i ko lakou mau kulana. Nui no ko Maui Poe               Ma ka po o kela Poaha i loaa mai ai ka lono mai Maui mai, no ka hoea ana aku ma kahi o ka hookahi haneri me kanalima, ka nui o ka poe i hopuhopuia no ka holopee, ame ke apuhi i ke aupuni, ma ka hoopaa ole ana i ko lakou mau inoa no ka oihana koa, o Hawaii no kekahi iloko o ia kulana hookahi, aka nae, ua manaoia, aole loa e pakele aku ana kekahi mai ka koaa ono ana aku i na makai. Hiki Ole ke Pakele            Ma ke kakahiaka nui o keia Poaha, ua hoea mua na kanaka ihaawiia aku ka mana ia lakou no ka hopuhopu ana i na kanaka kolohe, no kahi o na mahiko, ma Oahu nei, a ma ka hora eono i ku laina ia ai na limahana apau, a o ka poe aole o lakou mau pepa, in a paha maluna o ko lakou mau kino, a ma ko lakou mau home noho paha, ua hookau koke ia ae lakou maluna o na kaa, a halihali ia mai imua o na luna oihana o ka oihana wae koa.           Ma na wahi apau, e akoakoa nui ai na kanaka, ua hoea na makai ame ka poe i waeia no ka hopuhopu ana i ka poe kolohe, a i ka wa e loaa ole aku ai he pepa, maluna o kekahi kanaka i hoohuoiia, aia kona mau makahiki mawaena o ka iwakalua-kumamakahi ame ke kanakolu-kumamakahi, e hookauia ae ana oia maluna o ke kaa, a laweia aku imua o ke kanaka i loaa iaia ka mana e hooko mai i ka manao o ke kanawai.  Oloko keia o na hale hoolimalima loloa, maloko o na hale kiionioni, na halekeaka, ame kekahi mau home, ua alahula i na kanaka o ke aupuni, me ka loaa ana aku he heluna nui maoli o ka poe i kupono i ka oihana koa i loaa ole ko lakou mau pepa.   Ma ke ano nui ke olelo ae, ma na wahi apau i manaoia ai, he nui na kanaka malaila, ua hoea wale no na makai ame na koa malaila, a oiai e hoohehelo ana kekahi heluna nui o na kanaka opio ma ka hulahula ana maluna o kaupoku o ka Hokele Iaha, ua hopuia aku ka poe aole o lakou mau palapala hooia, me ka nana ole ia aku, i ko lakou, kulana hanohano a kiekie paha, o ka hele ia o ka hopuhopu ahiki i ka poe na lakou e hookani ana ka pila, aole he mea nana i hoopakele ae i lakou, mai ka laweia ana aku a ku ana imua o Kapena Gooding Field.       Malalo o Puuloa, o ka poe i manao, ma ka noho hana ana malaila, he mea ia e pakele ai lakou i ka hopuia, ua hoea na kanaka o ke aupuni malaila, a o ka poe apau aole he mau palapala malalo o ko lakou malu na hului ia mai lakou a ku ana ihana nei, me ka noke o ko lakou mau ohana i ka uwe, i kau a mea o ke ku i ka pilikia.

HE HOOMAIKAI

            O makou ka ohana o Awila William Manners, ke haawi aku nei i ka makou hoomaikai i ka poe apau i haawi mai i ka lakou mau makana pua a i komo pumai no hoi me makou iloko o na hora o ko makou u ana no ka makou mea aloha i haalele mai i keia ola ana. E haawi pu aku ana i ka hoomaikai i na hoaloha i haawi wale mai i ka lakou kaa otomobile no ka lawe ana aku i ka ohana ma ka huaka'i hoolewa no ka pa ilina o Pauoa.                 O makou no me ka luuluu, MRS. ANNIE K. JONES, Me ka ohana Kaukini St. Honolulu, May 3, 1918.

KUU HAUOLI, KA OHU O KUU KINO, KA MAUA LEI ALOHA, UA HALA

SAMUEL KALAINAINA JR.

            I ka Nupepa Kuokoa, ka wahaolelo olino o Hawaii Aloha, ka lawe lau oliva ahonui o na kai ewalu; Aloha oe:-E oluolu mai ko ahonui i kekahi keena kaawale o ka kakou hiwahiwa no ka maua puolo waimaka, i ike mai ai na kini ohana o ka maua mea aloha e noho la i ka moani aala o ka hinano a ka ohu lei ilima o Kakuhihewa.    Ma ke ano liula o ke ahiahi Poaha, Aperila 11, 6 p. m., i pauaho mai ai ka maua lei aloha ke keiki, Samuel Kalainaina Jr. a hoi aku la kona uhane maemae me ka Makua Mana Loa ma ka home nani mau loa ma o a waiho iho la i kona kino puanuanu i makana hope na maua e kumakena mau ai, a hoomoe aku la iaia i ka home puanuanu o kona tutu ame kona uncle i hale mua aku no ka wa mau loa me ke aloha. Aka no ka lepo mai no oia a hoi aku la no oia i ka lepo. Luuluu wale!               Ua hanauia oia i Feberuari 16, 1916, mai ko maua puhaka aku ma Kukuihaele, nolaila ua piha iaia he elua makahiki o ka hanu ana i na ea hookaumaha o keia ao inea ame ka hoohauoli ana mai ia maua me ka ohana, me na manaolana hauoli mau i pua momi mau ia imua o maua, i lei maemae mau hoi no ko maua la kanikoo, a nana hoi e huna neia mau oho, a e mau aku ai hoi ke o ana o ka inoa o kona mau kupuna, oiaihe hookahi wale no ia, eia ka aole. O ua hauoli ana, na manaolana ame na pulama a makee aloha mau ana, na poho. Auwe ka maua keiki e, minamina wale!           Ua hoomaka mai ka hoomailo ana o ka ma'i maluna on a, he hookahi pule mahope iho o kona ukuhiia ana i ka waiu me ka manao mua ole, e hele loa aku ana i ka pilikia. Ua hana aku ma na ano apau e palekana mai ai, aka, ua loli ae la a lilo i fiva ikaika loa (numo-nia). Oiai aia mau oia malalo o ka ke kauka lapaau ana, no hookahi mahina, ua ha'i mai la oia i ka lono hauoli, he manaolana kona no ka palekana. he mea oiaio ua hoohauoliia mai na manao i hele a kupouli i ke aloha keiki, e hoomanawanui ana o ka po ame ke ao, ua loheia aku oia e hea mai ana i na mea apau ana i makemake ai me na maka hoihoi, me ka hoike pu mai o ke kauka ua pau ka fiva.   He hookahi nae pule mahope mai, oiai he nae kekahi ma'i on a, ua hoomaka mai la ka loli ana a ka ikaika loa Hoomaka mai la ke kunu, ka ho, nae amo ka paupauaho, me ka hiki pono ole ke moe o ka po ame ke ao. Ua hoohana ke kauka i na laau i kupono no ka ma'i no ka pule a oi, ua hiki ole oiai ma kana hoike hope loa, ua komo ke anu i ka puuwai ame ke akemama, a he akepau ka pilikia.                    Oiai ua kuahiki loa ka manawa no ka huli hou ana aku i ke ola, ua hii mai la i ka lei aloha i ka umauma me na waimaka e hiolo makawalu ana mamua o kona aho hope loa, oiai nae ua nana ae la oia me na maka aloha e pane ae la:         "Papa, go." A pane iho la no hoi au me ka honi ana iho iaia:              "No, baby dear, don't go." Aka, oiai aohe mana hou e ae ma ka honua nei e kaohi mai ai i kona ola, me na puuwai kupouli i hele a mokumokuahua i ke aloha keiki ame ko maua mau pokii kaikaina e hoopuni pu ana ma ko maua aoao e hoohanini pu ana i na waimaka o ke aloha keiki, ua kaulono pono ae la kana nana ana ia u o ka wa hope loa a pane ae la:                       "Papa, pau." A upo'i iho la kona mau maka aloha, pau iho la kona hanu ana ae, a kunewa aku la kona uhane maemae no ka home nani me kona Makua mau ma-o, a haalele mai la ia maua e noho hoaa i ka lei aloha he keiki.              Pau ka ike hou ana iaia, ka lohe mau ana i kona leo aloha, ka puili mau ana iaia; kona hoalohaloha mau ana mai ia poli; aohe ka lei aloha, hoopumehana, a hoolaukanaka o ke ao me ka po; luuluu, maua; ua pau, ua nalo, ua puanuanu ka minamina; auwe ka maua keikie e!                  Ma ka Poalima ae, Aperila 12, 4 p.m., i hoihoiia aku ai kona kino @ no ka home o kona mama nui, Mrs. Anna Thomas, ma Waipio no ia po, oiai ka nui aku o ka ohana e kali mai ana e kumakena pu no ka lei maemae i mae kona nani, a ma ka Poaono ae, Aperila 13, 10 A. m., i manele loa ia aku ai oia no kona halelua ma Hoonauea, Waipio, a hoomoe aku la me kona ohana i hala mua aku. Walohia wale!             O kona mau ano apau he ku i ka naauao a maemae. Ua lilo oia i mea nui i ka nui ohana ame na mea apau i ike iaia. Oiai iloko o kona opio loa o elua.

Manawa Kalepa Kupono

            O ka mea hoohua i hanauia ma keia Teritore, ka mea hanaakamai, ke kanaka mahiai, mea hanai holoholona, kanaka hanalima, e loaa ana he Manawa kalepa Nui iloko o Iune e hoea mai ana imua on a.                        Me ka uuku loa, ka hookamaaina pono ana me ka lehulehu o ke Teritore me ka hoike ana ae i kana mea e kuai aku ai, ma ka hoikeike ana ame ka hoea ana ae ma KA HOIKEIKE FEA MAKAHIKI TERITORE HONOLULU IUNE 10-15 Auhau kuikawa i ka poe hoikeike, ma na alahele apau.                      makahiki wale no a oi, kana mau hana ame kona ano, me he mea la, ua piha iaia ka eha a i ole elima paha makahiki. He akahai, heahea a lokomaikai i ka ohana ame ka poe apau e kipa mai ana i ka home.                 Oiai oia he eono mahina wale no he 30 paona kona kaumaha a e pii mau ae ana kona nui a i ka piha ana o hookahi makahiki a oi, ua piha iaia he 45 paona. He nuimohaha maikai kona kino e pii pu ae ana no me ka loihi, a in a nei no kona mau ma keia ao, he mea hauoli ke puana ae oia kekahi o na keiki kino ikaika o keia mua aku; aka, aole pela, ua mae kona nani, aloha, minamina. Auwe ka maua lei aloha!                       Ua pau ka lohe hou ana i kona leo aloha, i ka hea mau mai Papa, Mama; Papa dar, come kiss baby, Daddy, dont go, Mama. Daddy ride horse, a pela aku. Walohia, luuluu wale ke hoomanao ae nona.              Nolaila, ke haawi aku nei maua i na hoomaikai he nui, i na makamaka, na hoaloha ame na ohana he nui kaana a haawe pu i na kaumaha kumakena, ame na makana pua no ka maua lei hele loa i moe aku me ka maha mau loa, me ka Makua Lani i haawi mai na maua a lawe hou aku la no. E hoonaniia Kona inoa.               Me ka Lunahooponopono ko maua hoomaikai nui. O maua no na makua i hooneleia i ka hua maemae. Me ka waimaka, SAMUEL L. KALAINAINA, MRS. SARAH P. KALAINAINA.

KAU PAA IA KE KUMUKUAI O KA LAIKI.

            Mamuli o ka pii mau o ke kumukuai o ka laiki i keia manawa e aneane ai e hiki ole i ka poe ilihune, a uuku o ka lakou wahi loaa, ke kuai i ka laiki, ua komo kino ae nei ke komisina o ua meaai, ma ke kauoha ana i ka poe wili a hoahu laiki, he mea pono e loaa he laiki ia lakou, e ae ana e hooko aku i na hooponopono aku ai o ka laiki ma ke eke.                         He hana paakiki loa ma ka aoao o ke komisina, ko hooko ana aku i ka lakou mau mea i makemake ai maluna o ka poe kanu laiki, aka nae, ua loaa he aelike mawaena o ke komisina o na meaai, ame na wahi wili laiki i loaa na laikini, aole e aeia aku na laiki apau e laweia mai ana no ka wili ana, e na kanaka kanu laiki, aia wale no a he mau palapala ae ko lakou, he ipuka keia a ke komisina i manao ai, pela wale no e kaa mai ai ka poe kanu laiki malalo o ko lakou malu, a e holo like aku ai hoi ka pomaikai o ka hoemiia ana mai o ke kumukuai o ka laiki.         Ma na mea i aelike ia e ko komisina ame ka poe wili laiki, e hoolilo ia aku ka laiki ma ke eke na ewalu dala ahiki i ka ewalu dala me ka hapalua.                        He nui na laiki i pau ole i ka hoomaemaeia ma kekahi mau wahi e waiho mai nei, aka wahi a ke komisina, o ka pilikia o ia no ka inoino o na alanui, e hiki ai ke laweia mai, no na hale wili laiki; a o kela manao ka, ke paaia nei ka laiki, no ke alualu ana e loaa he kumukuai maikai, aole ia he mea pololei.

NO KE KUAHANEENEE.

            Ina e loaa oe i ka hu'i o ke kuahanaenae, e hooma a i na wahi i eha me ka Pain Balm a Chamberlain i elua manawa o ka la, me ke kuwakuwai ana me ka poho o ka lima no elima minuke i kela me keia kau ana. Hooma u welu huluhulu me ka laau hamo, alaila nakii a paa me kahi o ke eha. Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau, o Benson Smith & Co., Ltd., na akena no Hawaii. - Hoolaha,

E NOHO MAI ANA KE KAU KUIKAWA

            Ua @ ae nei o Kiaaina Pinkham, no ka noho ana mai o ke kau kuikawa o ka almolelo kuloko, ma ka Poalun, ka la 14 o keia mahina, i kulike ai me ka makemake ame ke koi ana a ko Hawaii poe, no na poino ame na pilikia a ka ino i hana iho ai ma kela kalana.                     Ma ke kuahana a Kinaainu Pinkham, e hoakaka ana ia, he kau kuikawa keia o ka ahaolelo kuloko, no ka noonoo ana mai i na mea pono e hana aku ai no na poino i hanaia e ka ino, a pela hoi na keehina naanao apau i pili aku i na pilikia, i ala mai mamuli o keia kaua.              Iloko o keia mau la, eia na alakai oloko o ka ahaolelo ke hoolala mai nei i ka lakou mau papahana, e hoonee aku ai, ma ka manawa e noho mai ai keia kau kuikawa o ka ahaolelo.                 O kekahi o na keehina mua loa i manaoia, e laweia ae ma ka la mua e weheia ai ke kau kuikawa o ka ahaolelo, o ia no ka hookomo ana aku i olelo hooholo, e hoakaka ana i ka nui o na la e noho ai o keia kau, a pela hoi me na hana apau i makemakeia e lawelawe, o na hana i komo ole maloko o ia olelo hoohola, aole loa ia e noonooia.

HOOPAAHAOIA NO KA HOINOINO

            Maloko o ka aha federala a ka Lunakanawai Horace Vanghan ma ka Poaona aku la i hala, i ae okoa ae oi o Victor, Johnson, ke paoahi mua noluna o ka mokuahi Kakalameko i kona hewa, he hoinoino i ke aupuni o Amerika iloko o keia manawa o ke kaua, a ua kania mai ka hoopa'i hoopaahao maluna ona, e manawa o hookahi makahiki me hookahi la, mamua o kona hele hou ana ma ke ano he kanaka lanakila.         O keia ka hihia mua loa i hooloheia o keia ana maloko o ka aha federala maanei, aka nae ua manaoia, aole keia o ka hihia hope loa, aku e laweia ae ana no he mau hihia o keia ano, me ka hooiia ae o ke ko'iko'i o na hoopa'i no ia mau hewa.     He mau pule mamua loa aku nei, i ka manawa o ka mokuahi Kakalameko ma Honolulu nei, a i ka wa no hoi e noa ana ka waiona ua loheia ka olelo o keia haole, e hoinoino apa ia Amerika, o ia hoi kona hoike okoa ana ae i kona ma nao no ke ano o ka mea e loaa aku ana ia Amerika, mahope o ka pau ana o keia kaua me Kelemania.                Ua loheia kela mau olelo hoinoino e kekahi mau koa i hoonhoia ma la ana kiu, a waihoia aed na kumu hoopii e ku o ana iaia imua o na lana oihana federala maanei nei, a ma ka noonoo ana ka hoolohe ana o ke @ federala i na ike ma ka aono o ke aupuni i hoihoi ae ai kela kiure he palapala hoopii hoahewa e ku e ana iaia.                   Mahope iho o ka ae okoa ana aku o ka mea i hoopilia i kona hewa imua o ka aha, i uwalo ikaika aku ai kona lolo, oia ka Lolo Lightfoot, e nui ana i ka aha, e kauia mai ka hoopa'i @ loa maluna o ka mea i hoopilia, no ke kumu, ua lilo ka waiona i mea nana i hoouluahewa i kona noonoo, ahihi i ka hoopuka okoa ia ana o na olelo e hoinoino ana ia Amerika.                      He kanaka Saedena keia, aole hoi i hookupaia no Amerika a no Pelekane naha oiai nae, ua noho oia ma Canada no na makahiki he umi. he mau kumu hoopii hoohalahala e ae no kekahi e ku e ana iaia, eia nae mamuli o ka lawa ole o na ike, no kaa ahewaia, ua hoopau wale ia kela mau hoopii, a he poe e ae no kekahi i hopu pu ia me ia no keia hewa hookahi, a no na me hoi e pili ana i loe koloheia ana o ka @ kinia lua o kela mokuahi, ka mea nana i hoolilo i kaua huakai mua loa no Honolulu nei i mea hoopoino a hoopilikia i ka mokuahi.