Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 19, 10 May 1918 — HULIAMAHI NA AHAHUI NO KE KE'A ULAULA Ku i ka Nani ke Kaihuakai no ka Pono o ke Ke'a Ulaula ma ka Poakahi Nei IKEIA NA HIONA ILIHIA MA KELA KAIHUAKAI NUI Mani na Ahahui me ko Lakou Mau Kahiko Keokeo me na Hae Like Ole [ARTICLE]

HULIAMAHI NA AHAHUI NO KE KE'A ULAULA

Ku i ka Nani ke Kaihuakai no ka Pono o ke Ke'a Ulaula ma ka Poakahi Nei

IKEIA NA HIONA ILIHIA MA KELA KAIHUAKAI NUI

Mani na Ahahui me ko Lakou Mau Kahiko Keokeo me na Hae Like Ole

\i> k;< nuiuawa mua lo:t nia ka nino- J I.'lo o llawaii iH'i, i ikf»ia ai kokalii hi- j ..11:1 ku i ko aloha ame l<a walohin, ina 1 i:c 'ka'ihuaka'i no na hana Ke.'a Ulaiila. nin ki* kakahiaka o ka Poakahi iho j ki- ka'iliuaka'i hoi i huliamahi ae j ;ii i i;i ahahui lohulelm, e hoike ana me j , t maiiMo kui'o no kekahi hana kila- j k ī!ii l<ia «• pono ai e lawelnweia aku no j l .- <»!:i. a no ka pono o k« hou kanaka. (> lia hiona a ka lehulehu e ku aku nnn »' naua, oiai na wahine iloko o ko iakou maii lole keokeo, na kuikainahine, in.' nu kaue, ona lahui like ole ka'i 11,n.i ana nia ke alanui iloko o ka huaka 'i, lu> hiona ia i hoala maoli ia ae ai ii.i n:i inanao makee oke kui'o iloko o iiu mea apau, e hiki ole iho. ai e paa, n:i knkua e pono ai e haawiia aku ine i.:i manao aloha mailōko aku o ka puuai. no ua hana apau e pono ai na koa Mai na kēiki liilii ahiki aku i ka poe ii:i)i:ni('a. mo ka nana ole ae i ko lakou kulaoa ame ko lakou hanohano, ua wai•io ae »a wahine o na lalmi like ole aine •ia kaikamahine opio, ia lakou iho, no kekahi hana nno nui lon i pili aku i ko hikou ola aua. a he niea oiaio, ma ko lakou helehelena. raa ka lakou niau han:i. e hoike okoa niai ana i ko lakou ]iil»a nie na manao hauoli. no ka liana a ]f:kon e hooko ana, lie haua hoi e hilaliila ole ai. aka he hana e haaheo ai ka niaiiao. Na Luna Oiliana me ka Lehulehu .\fanma ae o ka hiki ana mai i ka manawa e ka'i ai ka huaka 'i ma ke alanni Moi mailoko mai o ka pa'lii, ua hele na aoao o ke alanui Moi a piha i ka lelmlehu o ka poe niakaikai. Maluua o k.'kahi wahi i hanaia e kupono ana ma ka aoao mauka o ke alanui Moi mai ke k.-eua aku o ke Kuokoa, malaila na luna oihana kiekie o ke Teritore, e laa na Kiaaina Pinkham, anie KeCartliv, ka Meia ,1. J. Fem o ke Kulanakauhale a Kalana o Flonolulu, ka Klele Kuhio, na kanikela o na aupuni e kaua pu mai nei me Amerika, na aliikoa kiekie o ka oihana koa ame ka oihana kaua o Amerika, me ka haawi ana mai i na hoike oiaio o ko lakou piha me na manao hau..li, o ka piha ohohin no kela ka'ihuaka'i. .Mawaho pono mai o na hale oihaiia apau. a maluna hoi O'na wahi e hiki ai ke ike pono ia mai ka huaka'i, ua hele ia inau wahi a hookeke i na kanaka, ♦'like uo nie ke ano mau o na ka'ihuaka 'i, a na paniku ia hoi ke alanui, aole he mau kaa e aeia e holo, oiai ka huaku'i e ka'i ana me ka mahiehie nui. Ke Ka'ihuaka'i. Maiuua ae o ke kani ana o ka hora i'iwa nia kela kakahiaka, ua hoomaka ka momoku ana o ka lehulehu o ka poe «• komo aua iloko o ka huaka'i, noloko «» ka pa'lii, he keokeo pu ia o na wahi apau i na wahine, ame na kaikamahine iloko o ko lakou mau lole keokeo, mc ki' ku i ka nani ame ka hiehie ke nana akn, oiai hoi na hae me ua hoailona like "1»\ e welo haaheo ana i ka welelau makaui. l'a eleu maoli ka hoonohonohoia ana <> ka huaka'i no ka mea, i ka hoea pono aiia ae o ka manawa i ka hora eiwa me ka hapa, o ka "wa iho la no ia i hoomaka mai ai ka huaka'i e ka'i, ma ke poo loa o ka huaka'i na makai kau lio, e ukaliia aku ana e na keiki a'o koa, <■ paa ana i na hae like ole o na aupuni kaua pu uei me Amerika, e ku-e ana i na onemi. He nanaina o ka meha ame ke ano:nio eehia ka hioua e halii aua iloko o kela mauawa, o ia no oe o kekahi huaka'i hoolewa, aia nae ma ua helehelena - k.i poe i koino iloko o ka huaka'i, na -Nanao kui 'o ame ka haaheo kahi i haai, uo ko lakou ku ana mai imua o

ke akea, a hoike ia lakou iho 110 kekalii haiia kilakila ioa. E ukali pono aku ana maly)pe o na keiki a'o koa, na-kaikamahiue he eono ko lakou nui, e paa a»a i ka liae ke'a ulaula, he inakana na ka Moiwahine j 'Liliuokalani, a mahope aku. o lakou, ka.j "hana'pūHohē o ka oihana} koa, na na i leo mele' 'niai kfela. liaiia inai, ē malama ana i ka manawa o ke ka 'i ana o ka , huaka 'i. • I ka oili ana mai o kela mahele ae la o ka huaka'i, ia wa i puka inai ai na poo ame na aiakai o ke Ke'a TJla\ila ma ! Hawaii n<7f, oia o George R. Carter, ka j peresidena oke Ke'a Ulaula, e paa ana hoi oia i kekahi hae Amenka, a ma kekahi /loao o A. L. Castle, me ka liae 6 ke Ke'a Ulaula, a malwaena. o laua, o Beatrice Castlē,'iloko o, ke kaliiko j 0 ke Ke'a Ulaula. ! Mahope aku ot lakou, ka poe hooika- j ika i ke Ke'a Ulaula, inai na wahine a ! na kane o na lahui like ole, a e ukali j aku. ana ia lakou, na wahine malama i ma'i tio lakou ka mri a kanaha. Mahope aku o lakou ka pnuhi o na wahine e noho liana nei maloko o lea J rumi kalaunu, e hana i na mea apau i ' pili i ke Ke'a [Jlaula; alaila ka Ahahui ! Liliuokalani āku, ma ke alaliai ana ke Kanialiiwahine K'alanianaole, me ka liiehie o ko lakou kulana. i • Oiai keia ahahui i kaapono ae ai ma- I mua o leahi a na luna oihann' o ke au- j puni e ku mai ana, ua haāwi inai la ka Elele Kalanianaole i na minoaka o ka j mahalo iame ka hoomaikai no na wahine Hawaii, e : haaheo ai ka lahui no -kela , pōe wahine, i ku okoa mai iinua a hoo-1 ko i keia hana maikai. j E ukali pono aku ann mahope o kela ' mahele oka huaka'i na wahine Kako-j lika, a inahope aku hoi-o lakou na aha- j hui o Aiea, ame kekahi mau wahi e ae J o na apana kuaaina o-Oahu nei. * i Ma ke ano nui ke hoike ae, he hapa wale ae la no kela no na ; ahaiiui i komo | i)oko o ke ka'ihuaka'i, no ka mea he ! niii a lehulehu e ae na ahahui e lilo | okoa' ai kekahi hapanui o kā pepn, ina U'ēi''no ka helu papa aku ia lakou. j O ka Ahahui o na Kaikamahine a ī.a Pnkaua kekahi, malalo o ke alakai ana . a kona peresidena, Mrs. Macfarlane, ilo- j ko o ko lakou lole keokeō, na wahine o j ka hoomana Ghrj'stian Scienee, na hau-j mana O 'ia K\ila Kamehameha, mai na | keikikane 'a na kaikamahine, na Kepa- j ni me na Pake wahine> ria kaikamahine : a'o koa o Palamai ko Palania ]>oe hoo- j ikaika no hoi i ke'Ke'a Ulaula, anre ■. kekahi mau mahele e ae'he mii i komo i ma' keia hunka'i. ~ . Loihi ka Huaka'i ' O'leela kelealii o na ka'ihuaka'i loi-i ■ - ' 'M ! hi me ke kii pu no hoi i kalii o ka nani, a-o ka maikhi iho no hoi o kela la, -aole he ikaika o ka m'akani, ua holopono maoK na mea apau i hoolphiia. ■ | Oiai ka makamua o ka huaka'i i hoea ai i ke alanui Papu, aole i oili mai. ka mahele hope o ka huaka'i iwaho o ka pa'lii; a 110 ka liapalua. hora okoa ke ka'i ana', mai ka hoomaka ana o ka makamua o ka huaka 'i *e oili inawaho o ka pa'lii, ahi(ki wale i ka pa'iūna hope 0 ka huaka'i. Ua ka'i ka huaka'i ma lee Moi a hoea i ke alanui Paj)u, alaila pii ma 1 ia alanui ahiki i ke alanui Beritania, 1 malaila i huli hoi nku ai kela ame keia no ko lakou mau wahi. Nui na Dala i Loaa Mai ka hoomaka ana o na liana hooikaika ma kela kakahiaka Poakahi, no ] ke koi ana aku i na kokua mai ka lehuI lehu mai ,a hoea wale i ka liora elima ' o ke ahiahi, ua hiki -aku ka nui o na I elala no ka pono o ke Ke'a Ulaula, ma kahi o ka .$227,545.65, Mailoko ae nae o kela huina he $49,- ' 051;65 i loaa mai no kela la w 7 ale no, a ke hui pu ia me. na mea i lioopaa mua ia mai, pela iho la i piha ai kela huina nui o ua'(lala, elike me ia i hoikeia ae hei maluna, ua like lioi me ka oi ana aku mamua o lea hapalua, na mea i loaa ia Hawaii nei i keia manawa, no kona maliele o ka huina elala i hookaawaleia, ! no ke Ke'a Ulaula ma keia Teritore. O ka hoomaka ana keia o na hooika- | ika ana e loaa he waihona mahuahua no Ke'a Ulaula, a no keia mau la aku 1 koe e nee aku ana ahiki i ka piha ana o ko Hawaii nei maliele no keia hana nui. Nui na Kokua a ka Hui o T. H. Davles Ma kela o, ka liui o T. H. Davies & Co. ka mea nui liookahi o na dala kokua i haawi ae maloko o ke keena' poo o ke Ke 'a Ulaula, ua hiki aku makahi o ke $25,000; e komo ana ma ia huina dala na haawina kokiia o na hui mahiko ame na hui e ae, mana ai ka hui o T. H. Davies & Co. Ma ke ano nui ke olelo ae, ua komohia maoli no na manao oholiia a makee iloko o ka.lehul.ehu no keia hana, .a ua hiki ole hoi ke paa aky na kenikeni a ka-lehulehu, i e hoea aku ai ka poe hooikaika imua o lakou, a noi aku ,i na. kokua no ka waihoua Ke'a | Ulaula. :i . . . ■ ■