Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 22, 31 May 1918 — Page 5

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            Oiai no nae ua o Tazana e ku mailie ana, lohe ae la oia i @iahi nakeke mahope pono aku o kna kua, i alawa mai @@@

kona hana, ike aku la oia i ka holo ana aku he hookahi @@aka. a me hoohewahewa ole, i loaa koke mai ai ka ke iaia, aole kela he kanaka okoa aku, aka o Nikola rokofa @@ia. kela kanaka ana i hoohoka ai no kekahi mau hana hoo@@kia ana maluna o ka mokuahi i ke Kauna De Kode ame @@@ wahine, a no ka lua nae o na kanaka o kela ka ma@mua loa o kona ike ana aku iaia. 

            I ka manawa i maopopo ai i kela poo kanaka, ua hoopuniia ka lakou, a ua pholo hoi iloko o ka lakou umii, o @@@@ manawa ia i kulike ae ai ua poe kanaka nei iluna, me ka @@@@ ana ae o ka lakou mau pahi iwaho a o ke kanaka hoi mahope mai o kona kua, he pauku hao ke paa ana iloko o kona @@@@. he kanaka kino nui keia, in a no ka loaa pono aku o Ta-@@@ i kela pauku hao, he hookahi no ona hopena, o ia ka wa-@@ malie iluna o ka papahele.

            Elike nae me ua o Tazana i ku aku ai imuaa o takota ka @@apu. a imua hoi o ka liona, ka hoohana i ka lolo o kona @@@ i wahi e kaa ai ka lanakila ma kona aoao, pela iho la no Tazana i hoohana aku 'ai ai i kona lolo, i wahi no kela poe @@@aka apau e lilo ai i mau pio malalo ona.        

            Elike me ka olapa ana ae o ka uwila, pela no o Tazana @ huli ae ai, a imua o ke knaka me ka pauku hao iloko kona lima, a mamua o ka haule ana mai o ka hao a ua ka-naka nei maluna o ua o Tazana, ua alo ae la-oia a hala aku ka ka poino mai iaia aku, o kona manawa no ia i haawi aku ai i kekahi puupuu mahanahana peku hoki, a loaa aku la ma ka papa auwae uwoki oe i ua kanaka nei, e kaka ana na wawae iluna o ka papahele.

            i ka ike ana mai o ka nui ae o na kanaka i kela hina ana aku o ko lakou hoa, hoi i kau aku ai ko lakou ma-naolana. ma on a la e poino ai keia kanaka, ua hoomaka mai la lakou e alu ia tazana, e hahau mai ana kekahi poe in a noho maluna o ia nei, e hou okoa mai ana hoi kekahi poe i ka lakou mau pahi. imua nae o Tazana, me he mea la, he hana lealea loa kela ua kiola aku la oia i kona mau ano apau o ke au malamalama, a hoi hou mai la kela ano holo-holona on a oloko o ka ululaau aia hoi mawaho mai o ka puka o Nikola Rokofa kahi i ku mai ai a nana i ka hopena o ka hakaka ma waena o kona peo kanaka ame kona enemi ino loa.

            Aia no kela wahine nona ka leo kahea e kokua ke noho hoe kepue mai la okela helehelena kaumaha maluna ona. o ka hookamani, ua auhee loa aku ia mai iaia aku, a o ke kuoo ame ka maalea ke nohoalii la maluna ona, me ke kakali ana mai e ike i ka lilo o keia kanaka i pio na lakou.

            Ua kuhihewa nae kona noonoo ana pela, mamuli o kona malihini ia Tazana no ka mea i kela manawa i hina aku ai ke kanaka mua loa iluna o ka papahele hopu aku la oia i ke kanaka e kokoke mai ana. he hookahi no hapai ana iluna. hahau aku la @una o ka papahele a haki ka lima, aliaila lele aku la oia a kaawale mai ka nui ae o kona mau hoa paio. i ka manawa e hahau aku ai o kekahi kanaka i ka noho maluna ona . ehopuia mai ana ka noho e na lima wikani o ua Tazana nei. a hahau mai la me ka ikaika, o ka hopena. e walawala ana kela kanaka a hina iluna o ka papahele, me ke kahe nui ana o ke koko mai kahi i loaa pono aku i ka noho.

            No na kanaka e ae, ua pau wale no lakou i ka eha ia Tazana. ua haki na lima o kekahi mau kanaka. ma ka wawae hoi ka haki o kekahi, me ko lakou hoomanawanui ana e holo mailoko aku o kela rumi, a i ka manawa a Nikola Rokofa i hoomaopopo mai ai , aole e poino ana kona enemi, ia wa i hoomaka aku ai e holo no kekahi wahi kokoke e loaa ai ke kelepona iaia, a hoike aku la i ka oihana makai, e hele mai e hopu i kekahi kanaka hana karaima ma ka Hale Hu Ma-ule. maloko o ka rumi 27.

            He manawa pokole wale no mahope iho o ka loaa ana ana aku o kela kauoha i ka halewai, ua hoea mai la na maikai, a o ka lakou mau mea i ike, maloko o ka rumi i hoikeia aku ai. maloko olaila ke karaima i hanaia, aia hoi e waiho mai ana iluna o ka papahele he ekolu mau kanaka, ua haki na lima. a ua haki hoi ka wawae o kekahi, me ka noke ana i ka uwe kuwo me ka ehaeha, a maluna hoi o kekahi wahi moe ekaeka, e moe hoolololo mai ana he wahine, a e ku ana hoi iwaenakonu o ka rumi kekahi keonimana me ka lole maikai. me he mea la e kakali aku ana oia no ka hoea hou mai o kekahi mau hoa hakaka nona, ma kela manawa o ke pahupahuana mai o ke alapii i na wawae o na kanaka o ke @@puni.

            "He hoopunipuni na olelo a keia kanaka," i uwa okoa @@@ ai ua wahine nei, me ke ala ana ae a noho pono iluna, a @@@mau hou mai la: "Okeia ke kanaka o ke komo ana @@ai nei maloko o ko'u rumi. a iaia i hoao mai ai e limanui @@ ka manao kolohe. o ko'u manawa ia i uwa ae ai, pela @@@ia i hoea mai ai keia poe kanaka no ke kokua ana @@@@ in a paha aole lakou, ua pepehiia au e keia kanaka a make.

            "He holoholona maoli ke ano o keia kanaka, ua hiki iaia @@ pepehi aku i na kanaka he umi a pau i ka make, no ka mea me kona mau lima, ua hiki iaia ke ulu-pa aku i na @@maka o ke komo ana mai nei e hoopakele ae ia'u, no-@@@@ e lawe aku a hoopaa iaia ma loko o ka halepaahao, i @@ ai oia e hele lanakili hou, a e hoopilikia aku i na wahine ame na kanaka."

            No kela mau olelo hoopunipuni a ka wahine, ua hiki hou e iho la ia Tazana ke pane aku, koe wale no ka hoalaia @@@ mai o ka huhu ame ka inaina iloko on a, no kona alakaiia @@@ e keia wahine ma kekahi kahea hoopunipuni no ka hoo-@akele ana iaia. iloko o ka poino, a ke ku malie wale la no @ pilikua nei oloko o na ululaau, me ke kakali ana aku o @@ mea e hanaiaia mai ane e na makai. Ua kamaaina no na makai i keia wahine, ma ke ano oia kekahi o na wahine i hui pu iloko o na hana karaima a ke-@@@@ poe kanaka maloko o Parisa, a oiai, aole ia lakou ka mama o ka hooholo ana i ka mea hewa ame ka mea pono, @@@@@ iho la ua poe makai nei, o ka lakou hana pono wale @@@@ ia ka lawe ana aku i na mea apau noloko o ka hale-paahao. ao ka lunakanawai ka mea nana e hookuu i ka mea hewa ole. a e hookau aku hoi i ka hoopa'i maluna o ka mea hewa.

            "Ma ka mana i loaa ia makou malolo i je jabawau je gi-ike aku nei au ia oe e keonimana malihini, ua hopuaia oe no ka hewa hoeha. a imua ako o ka lunakanawai oe e hoike aku ai no kou pili ole i ka hewa,"

            "Ua hookahaha loa ia mai ko'u manao no keia mea au e kamaiho mai nei oiai, aole i maopopo iki ia'u ko'u hewa. He mea malihini loa au i keia wahine, na kona leo kahea. No ke kokua ana aku iaia i kona mai ia'u e holo mai, eia ka he okoa loa ka mea a'u e ike aku ana; a ua hookahaha nui ia mai hoi ko'u noonoo, i kona hoike ana aku nei ia oukou i ka mea oiaio ole. O kekahi mea kupaianaha. aole au i kamaina mua iaia, elilo ai au i enemi nona. a pela hoi oia e lilo ai i eneme no'u.

            "Imua aku o ka lunakanawai oe e kamailio ai i kau moo-lelo, nolaila aole keia he manawa no ke kupala ana ia oe" i pane mai ai kekeahi makai, me kona nee ana mai imua, me ka manao e hopu aku ma ke poohiwi o Tazan. eia nae, mamua o kona hooko ana mai i kana oihana, ua loaa mua aku la oia i ke pa'i mahanahana a Tazana ma ke kumu pepeiao, uwoki oe e kaka ana na wawae iluna o ka papahele.

            I ka ike ana mai hoi o na makai e ae, i kela haule pa-hu ana aku o ko lakou hoa, ua hele like mai la lakou maluna o Tazana, me ka manao e paa ana keia kanaka ia lakou i ka hopuia, me ka maalahi loa, ua like ko lakou ikaika me he mea ole loa la imua o keia pilikua, a iloko o na minuke helu wale no, aia lakouu apau ke waiho lalakukui la iluna o ka papahele.

            Ua hikiwawe loa kela noke ana aku a Tazana i ka ulu-pa i na makai a pau i ka eha, e loaa ole ai he manawa no lakou e ki mai ai i ka pu panapana i ka lakou lawehale, aka nae i ka manawa i hina aku ai ka makai hope loa iluna o ka papahele, ,akahi no a hiki i kekahi o na makai ke unuhi ae i kana pu panapana iwaho, a hoomaka mai la e ki ia Ta-zana, aole nae i ku mai, a mamua o ka loaa ana iaia o ka manawa e ki hou mai ai i kana pu, ua puhi e ia iho la ka ipukukui a pio, a oiai ua ike mua o Tazana i ka hamama o kekahi puka aniani, me ke ku hoi o kekahi kumulaau, a pou kelepona paha mawaho o ka hale, no laila manao ae la ko ianei palekana, ma kela puka aniani, nolaila manao ae la ko

ianei palekana, ma kela puka aniani, no laila o kona oili aku la no ia iwaho, a loaa aku la he pou kelepona, malaila kona pii ana aku a kau iluna o kaupoku o ka hale.

            I ka manawa hoi o na makai i ala ae ai mailuna ae o ka papahele mahope o ka loaa ana mai o ka oluolu i na wahi i eha o ko lakou mau kino, i holo aku ka hana nolalo o ke alanui, aole he ikeia aku o ka lakou lawehale, nolaila, me ka piha i ka huhu, ka hoonaukiuki ame ke kauaki, no ko la-kou pau ana i ka eha i kela kanaka a ka ikaika nui wale, huli hoi hou mai la ua poe makai nei maloko o ka hale, a lawe aku la i ka wahine, me na kanaka i eha me ka noonoo ole i ko lakou pono. a hookau iluna o ke kaa makai, aia ka pahuhopu oloko o ka halepaahao.

            I ka hoea ana aku o kela poe makai no ke keena poo, aole lakou i huna iho i ka mea i hanaia aku maluna o lakou, aka kamailio aku la i ke poo nui o ka oihana makai, i ka hoike ana aku no ko lakou pau ana i ka eha i kekahi kanaka mali-hini a ia lakou i manao ai e paa ana oia i ka hopuia, o kona oili aku la no ia iwaho o ka puka aniani, a nalowale aku la me he uhane lapu la.

            Ua noke ia ka makai e kiai ana i ke alanui i ka ninau , in a ua ike oia i ka lele ana mai o kekahi kanaka mai ka puka aniani mai o ka hale ana e kiai mai ana, ua oole loa mai oia, aole he hookahi kino kanaka ana i ike, oiai e nana mau ana kona mau maka iluna o kela hale i na manawa apau, a oiai aole he mau hooiaio ma ka aoao o ka nui o na makai i pau ai i ka eha ia Tazana, ua hoopau wale ae la no lakou i ka noke ana aku i ka paakiki no ka mea a lakou i ike pono ai me ko lakou mau maka.

            Ma kela manawa a Tazana o ka oili ana aku a paa aku la kona mau lima i ka pou kelepona , ua hoi hou mai la kela ano kaliiko on a , e noho ana maloko o na ululaau o Aferika. alawa iho la oia ilalo, e holoholo ana kekahi makai ma ke alanui, nolaila he hookahi wale no alahele o kona pakele, o ia no ka pinana loa ana aku noluna o ka pou kelepona oiai. aole he kaawale aku o kela pou, mai kaupoko aku o ka hale.

            Aole ia he hana nui a ulolohi ia Tazana, he hana ia na kela keiki i hele a ailolo iloko o na sekona helu wale no, kau ana keia iluna pono o kaupoku o ka hale, o kona hoo-maka aku la no ie e hele mai kekeahi hale a i kekahi hale. oiai he pili loa na hale ma kela wahi, pela iho la kona hele ana ahiki i kona ike hou ana aku i kekahi pou kelepona, o kona iho aku la no ia a ku ana ilalo me ka ike ole ia mai.

            Oiai aia oia iloko o ka pilikia, in a no kona ikeia mai e kekahi makai o kona paa no ia i ka hopuia, nolaila hakalia no a hule ana ilalo o ke alanui, o kona hoomaka aku la no ia e holo elike me ka mama apau i loaa iaia. a ika hoea ana, akumawaho pono o kekahi haleaina hamama mau i na wa apau o ka po, komo aku la oia iloko, a hoololi i kona mau lole a iaia i hemo hou mai ai iwaho o ke alanui, he ka-naka oia i kaokoa loa, mai kela kanaka nana i pepehi i na kanaka o ke aupuni a pau i ka eha.

            Ke hoi pololei la ua o Tazana ma ke alanui, e hoea aku no kahi i ku ai o ka hale o kona hoaloha, a i kona wa nae i hoea aku ai mawaho pono o kekahi hale, e a ana na kukui, me ka malamalama o ke alanui; ku malie iho la oia, no ke kakali ana aku o ka holo mai o kekahi kaa, alaila ma ke kaa oia e hoi aku ai a hoea i ka hale.

            I ua o Tazana no nae e ku ana kakali i kaa nona. kaalo ana no kekahi kaa otomobile, a lohe aku la oia i ke kaheaia ana mai o kona inoa, i nana aku paha kona hana, ia wa i ani mai ai i ke Kaunawahine De Kode iaia me ke kiei ana mai o kona poo mawaho o ke kaa, ia wa no hoi i wehe ae  ai o Tazana i kona papale, me ka haawi ana aku i kana kunou ana, eia nae ua hala aku la ke kaa o ua kaunawahine nei, a mihi loa iho la keia i ka loaa ole ana he manawa no laua e kamailio pu ai.

                       "Ea, aole no ka hoi he kulanakauhale nui o Parisa la !" i hooho ae ai ua o Tazana. "Eia ka he po keia no Nikola Rokofa ame ke kaunawahine De Kode e halawai pu ai me a'u."

 

                                                                                                            MOKUNA IV.

                                                                                    Halawai Hou o Tazana me ke Kaunawahine

            Ua kakali malie no o Tazana ma kela wahi ahiki i ka hoea ana mai o kekahi kaa otomobile halihali ohua, o kona kau aku la no ia , hoi pololei no ka hale o kona hoaloha, a oiai ua hoi e aku ka Lukanela Anola e hiamoe, aole ana hoouluhua wale ana aku, aka hoi pololei aku la no oia no kona rumi, a haule aku la hooluolu, i na luhi ame na pihoihoi o ia po.

            I ke ao ana ae nae ma kekahi kakahiaka a oiai o Tazana me kona hoaloha ma ka aoao o ke pakaukau aina, i aku la o Tazana : "Uakuhihewa au la, oloko o na ululaau o kuu aina hanau, kahi oi aku o na poino, eia ka ua hapa mai ia i na poino o Parisa nei," alaila hoomaka aku la oia e hahai i na mea apau i hanaia aku maluna ona.

            "Nokeaha la ke kumu o keia poe kanaka i imi ai i wahi no'u e poino ai ia lakou? Ua pololei anei kela poe kanaka i ake nui ai e loaa he meaai e piha ai ko lakou opu?" Wahi a Tazana me ka minoaka ma kona mau papalina.

            Noke ae la ka Lukanela Anola i ka akaaka. no kela mau ninau a Tazana, a o ia kana i pane mai ai: "He mea hiki ole ke hookukuia, na ano ame na kulana i maa ia oe maloko o na ululaau o Aferika. me kau mau mea i ike ma keia ao malamalama, a'o ka mea oiaio ea, aole i pololi poe kanaka."

            "Maloko o na ululaau, o na kumu wale no e pepehi aku ai na holoholona i kekahi, mamuli mai o ka pololi, a o kekahi. no ke kupale ana ia lakou iho mai ka hoopilikia ia mai, a no ka paio ku-e ana aku paha i ka mea e hoao mai ana e kaili i kau wahine. a no ka hoopakele ana no hoi i na holoholona liilii. He holoholona wale no kela. he poe i maopopo ole i na kanawai o ka pono ame ka hewa. eia nae he mau kumu maikai ko lakou pepehi ana aku i kekahi; eia ka ole o na kanaka o ke au malamalama a o ia ka'u e olelo aku nei. he oi aku keia ao malamalama a ke ino, mamua o ka noho ana i kahi pouliuli loa o ka aina.

            "O ka pepehi ana a na kanaka. aole ia no kekahi kumu maika, o ka mea oi loa aku o ke ino, ua piha maoli na ka-naka me ka hookamani; e manao aku ana oe mawaho o ka helehelena. ma kana mau hana, he hoaloha la ia nou, eia ka auanei. oia ka mea nana e alako ia oe iloko o ka poino. No ka hooko ana aku i ka leo kahea o ka hoa kanaka, e hoo-pakele aku iaia, i hoea ai au noloko o ka rumi a kela wahine e noho ana, he okoa loa nae ka mea i hanaia mai maluna o'u, o ke kumu wale no o ko;u pakele ana, no ka nui o ko'u ikaika e kupale ia'u iho mai ka poe e hoao mai ana e hoopilikia.

            "Ua lilio i hana nui naʻu e noonoo ai mahope mai, pehea la kela wahine i hoolilo ai iaia hio, ma ke kulana ame ke ano i oi aku ke ino imua o na holoholona. Ma kahi o kona kahea ana mai i ka mea hoopakele, e haawi aku i na kokua ana iaia, eia ka he pahele wale no kela e alako aku ana iaia ilioko o ka make.

            "O koʻu ike ana ia Nikola Rokofa ma kela rumi, ame ka hoike hoopunipuni a ka wahine imua o na makai, ua lawa loa ia no ka haawi ana mai i ka ike ia'u, i ke kumu o ke kiola ana o kela wahine ikona mau ano maikai apau, a ae aku la e lilo i mea paahana iloko o na lima o ke diabolo.

            He hana keia i hoolalaia no kekahi manawa, me he mea la, ua hookolo mau o Nikola Rokofa i na po apau a kaua e hele ana i ka nana keaka. a iaʻu i hele hookahi ai i keia po, o ka manawa ia ana i hooko ai i na hoolala ana i hana ai me kona mau hoahui, e hoopiono

mai maluna o'u. Ma na hoakaka a kela wahine imua o na makai, aole ia he mau olelo i noonooia no ka manawa pokole, aka ua aʻo maoli ia aku no oia, e kamailio mai pela, i ka wa e hoea aku ai na makai."

            "Auhea nae oe e Tazana kuu hoaloha. ua lilo na mea ia hanaia mai ia oe ma ka po nei, i haawina aʻo kupono loa, no kou hoolohe ole mai i kaʻu mau mea i papa mau aku ai. aole loa oe e hele ma kela alanui, mahope iho o ka napoo ana o ka la, ua ike pono oe i ka pilikia, e ae hou ole ai oe e hookuli mai i kaʻu mau aʻo ana apau no kou palekana," wahi a ka Lukanela Anola.

            "Ma koʻu manao, aole he alanui kupono e ae aʻu e hele ai o ka po, o kela alanui wale no. no ka mea ua haawi mai ia i ka hauoli iloko o kuu uhane, a o ke alanui helu ekahi kela maloko nei o Parisa apuni. Ma keia hope aku, e hoomau aku ana no au i ka hele ana ma keia alanui, oiai ma kela alanui i loaa maoli ai iaʻu ka hauoli, mahope iho o kuu haa-lele ana aku i ka hihipeʻa o Aferika."

            "Mai manao oe he wahi hanapaani wale no keia, o kou hana ana aku la ia i pakele ai, hoao hou aku ʻoe e hele, aole ana e nele kou halawai me ka poino, no ka mea e noho mai ana na kanaka okipuu ma na kuono pouliuli, a kou mau maka e ike ole aku ai; a o kekahi no hoi, eia na makai ma-hope o kou meheu, no kekahi hewa nui koʻikoʻi loa au i hana aku ai i keia po.

            "He kanaka au i kamaaina i ka oihana makai o Parisa nei, ma ia kamaaina, pela au e a'o aku nei ia oe e ka hoaloha. e nihi ka helena i ka uka o Puna. Aole loa na ma-kai au i hoeha aku ai e hoopoina ana ia oe a iloko auanei o kou nanea, e paa ana oe i ka hopuia a hahaoia aku maloko o ka halepaahao, kahi e hiki ole ai ia oe ke wawahi me ka nui o kou ikaika. Pehea kou manao in a no kou noho ma-loko o ke keena pouli?"

            "Aole loa he mea i hiki ke hahao aku ia Tazana o na mapu, mahope o na panihao oloko o ka halepaahao." wahi a Tazana me ke ku okoa ana ae iluna, a kikoo ae la i kona mau lima nunui i o a ia nei

            Ua hoopukaia mai kela mau olelo e Tazana me ka kuoo, a ua hele hoi ka ula a puapua'i mawaho o kona mau papa-lina, me ka aaki ana iho o kona mau ku'i. ia manawa i nana pono loa aku ai o Mr. Anola ma na maka o kona hoaloha,  me na manao aloha o ka minamina no keia keiki a kekahi o na haku kaulana a hanohano o Ladana. i kona noonoo ole ia mea he kanawai. he hookahi wale no mea nui iloko on a o ia kona ikaika.

            Ke ike la oia me ka hoohewahewa ole, he mea pono e loaa aku he mau a'o ikaika ana ia Tazana no kana mea e hana ai; a e hele aku hoi oia e uwalo no ka pono o kona hoaloha imua o ke poo o ka oihana makai, mamua o ke ala hou ana mai o kekahi pilikia i kona hoaloha, e paakiki ai ka hiki ana e maliuia mai kana mau ooikaika ana aku no ka pono o Tazana.

            He nui na mea i koe au e hoopaanaau ai e Tazana, wahi a ka Lukanela anola, me ka helehelena kaumaha. He mea pono e malamaia na kanawai i kauia no na ka-naka apau. ma paha ua mahalo oe, a hoowahawaha paha ia mau kanawai; pela iho la ke ano o ka noho ana o ke au mau malamalama. O kou hoao ana e ku-e aku i na makai a i kekanawai hoi, o kou hookomo ana aku no ia ia oe iho ame kou mau hoaloha iloko o ka poino.

            O ko'u manna hope, in a oe e maliu mai ana i ka'u mau mea e kamailio nei imua ou, oia no ke kaua hele like ana imua o ke poo o ka oihana makai, i keia manawa ano; a na'u e hoakaka pono aku i na mea apau e pili ana i ke kumu o kela hana oka po nei, a iloko no hoi oia manawa hoo-kahi, e hooikaika aku ai au e kupale nou, ma ka hoike piha ana aku i kou mau ano apau i kaokoa loa mai na ano mai o na kanaka o ke au malamalama.

            UA maikai no kela mau hoakaka a ka Lukanela Anola i ko tazana manao, nolaila, haalele like iho la laua ialoko o ka rumi aina, a kamoe pololei aku la ko laua alahele no ke keena poo ka oihana makai.

            I ka wa i ike mai ai o ke poo o ka oihana makai ia laua nei. ua hookipa aku la oia i kana mau malihini maloko o kona keena, a o keia ka lua o kona manawa i ike mai ai ia Tazana. oiai ua hoolauna mua aku no ka Lukanela Anola i kona hoaloha, ma kela manawa mua loa a laua i hele aku ai, e ninau i na mea pili i na kaha o na manamanalima.

            Aole i hoohakalia wale iho ka Lukanela Anola i ka hoike ana aku i ke ano o ka laua hana i hoea aku ai aka hoakaka piha aku la oia imua o ke poo o ka oihana makai i na mea apau no ko Tazana pepehi ana i na makai, a iaia i hooki iho ai. aole he huhu a he nanaina kuoo paha ma ka aoao o ke kanaka o ke aupuni, aka noke okoa ae la oia i ka aka-aka. alaila kaomi aku la i kekahi ki e kau ae ana ma kona aoao akau, no ke kahea ana i kana kakauolelo, alaila noke iho la i ka huli no i kekahi palapala iwaena o na pepa he nui e mokaki ana maluna o kona pakaukau.

            I ka wa hoi i hoea mai ai o kana kakauolelo, pane aku la me keia mau olelo; KE makemake nei an e hele aku oe e kii i na makai no lakou na inoa maluna o keia apana pepa, a kauoha aku ia lakou e hele koke mai imua o'u keia wa, alaila haawi aku la i ka pepainoa o na makai ana i makemake ai e ike me ka huli ana mai hoi imua o Ta-zana a kamaiilio maila.

            Ua hana aku oe e Tazana i kekahi karaima ko'iko'i loa, malalo o na kanawai o ka aina; aka nae mamuli o na hoa-kaka a kou hoaloha nei, e pili ana i kou mau ano, ua hoo-maaliliia mai ko'u huhu nou. Ua kauoha aku la au i na maka'i au o ka hoeha ana ma ka po nei no ka hele ana mai, a e pono lakou e lohe i kou moolelo mai ka Lukanela aku, a in a lakou e hoole mai ana, aole e hoopii ia oe, alaila e hookuu aku no au ia oe me ka laelae, aka i paakiki inai no ko lakou manao e hookolokoloia oe, o ko lakou kuleana no ia. oiai he mana ko lakou e hooko i ke kanawai.  

            Ehoao oe e hana maikai aku ia lakou, i wahi e hoopoi-naia ai na mea i hanaia ma ka po, nei aka no'u iho, ua hele au a piha me na manao haaheo no kou koa a malea'u ole, o na kanaka elike me kou ano o lakou ka pono, e lilo i poe na lakou e hooko i ke kanawa.

            Ma kela wahi nae o ke kamailio ana mai o ke poo o ka oihana makai, komo ana no na makai i pepehiia ai a eha e Tazana a ia lakou i ike mai ai i ka lakou lawehala, ua hoike okoa mai la ko lakou mau helehelena pakahi i ka piha me ke kahaha, no ke kanaka a lakou i ike ole ai i kona wahi i pakele ai mai ia lakou aku.

            Auhea oukou e a'u poe keiki, i huli aku ai ke poo o ka oihana makai, imua o na makai eha e ku laina mai ana imua o kona alo, eia ke keonimana i halawai pu ai nie oukou ma ka po nei; mamuli o kona manao ponoi i hele okoa mai nei oia no ka haawipio ana iaia iho imua o'u I ka Lukanela Anola ka mea nana e hoike piha aku ana ia oukou i ka mo-olelo o keia keonimana, a mahope iho o ko oukou lohe pono ana i na mea apau, e noonoo oukou no ka mea e hana aku ai maluna on a; nolaila e hoike ae i kau mau mea i ike no kou hoaloha nei e kuu lukanela maikai!

            No ka hapalua hora, i hoike aku ai ka Lukanela Anola i ka moolelo e pili ana i Tazana. Hoikeike aku la oia i ke ano o ko Tazana ola ana iloko o na ululaau o Aferika, e nohoia ana e na holoholona ahiu; hoakaka pu aku la no hoi oia i na mea i maa i kona hoaloha maloko o na ululaau, no ke kupale ana iaia iho mai na poino mai.

            Maloko o na ululaau, ua hakaka aku o Tazana me na ho-loholona kaika apau, a no ia maa no on a i kela ano o ke ola ana, ua loaa aku la ka ike i kela poe makai, pela iho la no oia i ulu-pa mai ai ia lakou; mamuli o kona maopopo ole i na kanawai i hanaia e na kanaka.

            He mea oiaio. ua hookaui aku ka poino maluna o ou-kou. i uwalo okoa aku ai ka Lukanela Anola imua o na makai. Ua pomaikai oukou e na kanaka o ke aupuni, ua koe mai ke ola iloko oko oukou e na kanaka o ke aupuni, ua koe mai ke ola iloko oko oukou mau kino. Aole i lilo ko oukou lili ana he mau pio na kona ikaika, i kumu no oukou e hilahila ai aole loa no ka mea in a he liona ka mea maloko o kela rumi. a he gorilla paha, aole loa he hookahi o oukou e pakele mai ko laua mau maiuu ooi mai.

            O na lala apau o keia keoni mana, ua like ia me na ha-mare kaumaha oloko o na hale hanahao, no ke mea ua ku aku oia a paio me na liona, me na gorilla pilikua oloko o na ululaau, ua lilo wale no ko lakou mau ikaika, i mea paani imua on a; molaila, aole he mea hilahila ka haulepio ana o kekahi mea imua o ka-ikaika o kela kanaka.

            I ka hooki ana iho o ka ka Lukanela Anola kamailio ana aku, ia wa i kau mai ai ka nana ana a na makai eha maluna o Tazana, aliala nana aku ana i ko lakou poo ma ka oihana, alaila me he olapa ana la na ku uwila, ua komo koke aku la kekahi noonoo iloko o Tazana, ka noonoo hoi nana i ho-auhee loa aku i na manao maikai ole apau mai iaia aku no kela poe makai. ia wa i haalele aku ai oia i kona wahi e noho ana. ahele pololei aku la a ku imua o na makai eha, me ka haawi ana aku i kona lima akau imua o ka makai mua loa no ke aloha lululima ana, me ka i ana aku i keia mau olelo:

            Ke kaumaha loa nei au i ka mea a'u i hana aku ai ma-launa o oukou; e ae mai e lawe aku oukou pakahi i kuu lima akau o ke aloha, a e hoopaa ia kakou iho, e lilio i mau hoa-loha oiaio loa ma keia mua al@@.

            Owai hoi ia mea hiki ke kuoo iho, in a he manao huhu kekahi iloko on a no kela mau olelo o ke keonimana oiaio, i hoopukaiia mailoko mai o ka puuwai, ua hopu pakhi mai la ua poe makai nei i ka lima o ke kanaka nana i ulu-pa aku ia lakou a pau i ka eha, a ma kahi o ko lakou mau manao inaina a huhu mamua aku, o ka oluolu ame ka olioli na mea i hoopihaia aku ma ia makalua a hooia nui mai la lakou imua o Tazana, e lilo lakou i mau hoaloha mai kela minuke aku.

            Iwaena o ka pohai o na makai ma ia hope mai, aole a la-kou mau mea e ae e noke ai i ke kamailio. o ka ikaika wale no o Tazana, a ma na manawa apau a Tazana e halawai pu ai me kekahi o lakou. e hoike okoa ana oia i kona mau ano maikai. pela hoi kela poe makai, e nana mau mai ai iaia nei he hoaloha oiaio no lakou.

            Ma ka huli hoi ana aku a ka Lukanela Anola me kona hoaloha no ko laua hale, e waiho mai ana he leka o ka hoo-unaia ana mai e Mr, Uilama Kikila Kelekona, no ka mea he maa no laua i ke Rakau leka ana no kekahi mau manawa lehulehu, oiai ua kamaaina laua iloko o ka ululaau ma Aferika.

            O ka heluhelu hoi ia o ka Lukanela Anola ahiki i ka pau ana, ia wa i kamailio mai ai ia Tazana: Ua hoike mai la o Mr. Kelekona ma kana leka ia'u iloko o na mahina elua. e hoohuiia ai laua i ka mare ma Ladana.        

            Ua maopopo no ia Tazana, aole he mea e ae e mare aku ana me Mr. Kelekona, aka o ke kaikamahine no ia ana i aloha ai, aole no hoi on a pane no kela meahou a kona hoa-loha i hoike mai ai iaia. No ke koena aku o kela la, aole he ano hoihoi mai o Tazana. he haka-nu kona mau ano apau, a i ke ahiahi ana iho,  ua hele like aku la laua i ka halekeaka no ka hoolohe ana i kekahi mau puukani himeni.

            Ia Tazana e hoolohe la i ka himeni a e nana aku ana hoi i na kaikamahine opio e himeni mai ana, me he mea la, aole kona noonoo maloko o kela hale, akaa ua lilo aku ia no na hoomanao ana no Jene Pota. o ka helehelena wale no o kela kaikamahine ke kau mai ana imua on a.

            No ka lilo o kona noonoo nui no Jene Pota, ke kaikama-hine e mare aku ana me ke kanaka okoa loa, aole hoi me ia ua hoopilikia loa ia mai ua oTazana, a hoao ae la oia e hoo-nalonalo i kona noonoo, alaila hoomaka ae la kana nana ana ma na wahi like ole oloko o ka halekeaka, ia wa i ike aku ai oia i ke Kaunawahine De Kode e kau pono mai ana kona mau maka maluna oia nei, me ka haawi ana mai hoi i kona minoaka, ehoike mai aua i kona hauole, no keia ike ana mai i ka mea nana i hoopakele iaia maluna o ka moku-ahii.

            Uahaawi aku la no hoi o Tazana i kana kunou ana imua o ke kaunawahine. a ma kana mea e hoomaopopo mai la, me he mea la. e kono okoa aku ana ua kaunawahine nei iaia e hele mai i hookahi ko laua wahi e noho pu ai, a iloko o na sekona helu wale no, aia ua keiki la oloko o ka ululaau o Aferika ma ka aoao o ke Kaunawahine Ologa De Kode, kahi i noho ai.

            Ua nui na manawa a'u i makemake ai e halawai pu me oe, aole nae ou loaa iki ia'u a ua pomaikai loa keia hele ana mai nei o'u i ka nana himeni i keia po. eia ka o keia ko kaua wahi e halawai hou ai, i kamailio mai ai ke kaunawahine. ma ke ano hoolauna a laua iho.

            Ua hoopilikia nui ia mai ko'u noonoo no kekahi mana-wa loihi. mahope o kou hoopakele ana mai i kuu kane ame a'u mai ka poino mai, no ka loaa ole ana, he mau hoakaka ma ko maua aoao imua ou, elike me kau noi,i wahi e hoo-kau hou ole ia mai ai na hoopilikia ana maluna o maua. elike me kela au i ike ai maluna o ka mokuahi.

            I kela manawa no au i hoole mai ai i ka hoike ana mai ia'u i na kumu e hoao mau ana o kela mau kanaka e hoopi-likia mai ia olua; ua pau loa ae la no ko'u noonoo hou ana no ia mea, oiai o kou kuleana no ia. a o kou manao ana iho. ua hana hewa mai oe ia'u ma  kekahi ano, aole i pololei ia noonoo ou, a pehea, ua hoopilikia hou mai no nae paha ua mau kanaka nei ea?

            Aole loa he manawa e pau ai o ka laua mau hana hoo-pilikia, a ua konoia mai au e hoike ae i ka mea oiaio imua o kekahi mea o ua mea la. oia no oe, kanaka e hookomo mau nei ia'u iloko o ka pilikia in a nae ia hea mea maikai i kou manao.

            O kekahi kumu maikai loa o ko'u hoike ana aku ia oe i na ano o keia mau kanaka, i hiki ai ia oe ke makaala nou iho mai ia laua mai. no ka mea ma ko'u kamaaina ia Nikola rokofo, aole loa e moe na maka okela kanaka a hiki i kona lanakila ana maluna ou, ua lilo oe i enemi ino loa nona, a aole loa i niele kona hoolala ana i na hana, e panai mai ai i ka ino maluna ou. a i wahi e hoohoka ai i kela manao ino on a pela iho la i konoia mai ai au e hoike i keia meahuna ia oe. Aole nae maanei nei kaua e kamailio ai no keia mea, aka e kipa ae oe ma ko'u home ma ka hora elima o ke ahi-ahi o ka la apopo, ia wa auanei oe e lohe ai i na mea apau mai ia'u aku.