Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 22, 31 May 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

Oiai hoi o Hawila ma e kakali aku ana ; o ka wa, no ia. i uhi mai ai ka pouli maloko o ua ana nei, a. o mai 1» hoi na alelo manamana o ka uwila, ke pa mai la hoi na alelp manamana o ka uwila, ke pa mai la hoi ka makanj me ka ikaika, a hoomanao ae la o Hawila me koiia mau hoa, ua hoea koke mai ka ino, ka mea a lakou i hopohopo ai'māmua aku. Aōle no i li'uli'u loak ela kakali ana a Hawila rtia, olli hōu mai la ka Moneka a ku ana imua o lakou, me kona makaukau piha, a kuhikuhi ae ia mamua o kona alo, eīike me ke āno o ka poe Kakolika, a pane mai / "Auhea oukou e o'u mau hoa, he mau ēlele keia a oukou e ike ae la i hoounaia mai e ke alii nui o ka no ka hoo- ; piīikiā ana mai ia kakou, aole loa nae oia e lanakila i keia a pehea ua niākaūkau anei oukou?" "Ua makaukau makou, i hakalia i ka olelo mai ia oe mai no ka hele ana imua, he hooko wale aku no ka makou," i pane' aku ai o Hawila, me kona ku okoa ana ae iluna, a hoomaka nui aku la e hek, me ke kaa ana na ka Moneka Teorika ke alakai ana mamua. ' No ka hora hookahi paha me ka hapa kela hele ana aīeu a lakou, hoea nui aku la. ma kahi e ku ana o kekahi hale- ' pule, malalo pono o ke kuniu o kekahi mauna, aia hoi ma kela halepule he elua mau moneka e'noho ana, a hoolauna aku la ka Monekā Teorika ia Hawila āme kona kokoolua imua o laua. Aia no ka ino ke hana la me ka ikaika, e lohe okoa ia aku ana ka nu o ka makani, o ia no oe la o ka nalu epo'i aki! ana iluna o kumupāli, a e hakihakiia ana hoi na iala laau me,he mea ole la< i ka nui o ka ikaika o ka makani, ā kē haule mai la no hoi na pakaua eloelo me he kahawai la ka halulu iloko o ka ululaau, e kau ai no ka weli, i ka mea e hoao a"ku ana e onoupoo iloko o kela ino maloko o ka ululaau. ' Oiai hoi o Hawila ma i hoea aku ai no kela halepule, kahi .o ko lakou mau makaukau i manaoia ai e pono no ka nee ana aku imua, e waiho iki aku kaua e ka makamaka heluhelu iā lakou e kukakuka ana me na moneka malaila, a e : kilohi aku hoi kaua i na hiona e hoopuni ana i ke Kakela Melodiana maloko o ka ululaau o Urania. I ka wa a ka ino e holapu hele ana iloko o ka ululaau o Urania, me he mano la, e holapu hele ana ma o a maanei; aia na pualikoa i huiia o ke aupuni o Hunegaria mē ko ka-Weli o na Mauna maloko o ka ululaau,.e > hoopurii ana mawaho o ke Kakela Melodiana, a e paio anā hoi ma na ano apau, i wahi no lakou e palekanā ai, mai ka poino aku a kela ino nui a ka launa oler - 0 keia ino ka mea nana i hookunana mai i na pualikoa a na enemi mai ka lele kaua ana aku maluna o ke Kakela Melodiana, a oiai ua puni na wahi apau i ka ino, he mea inakehewa wale no ka hoao ana aku e holo, oiai aole he wahi e malu ai, he-oi aku no ka pono o ka hoomanawanui ana, no .ka mea ua ahi wela mai nei loko, ua oni na i'o huki, ke haloke nei na hao. Aia o Malavalia ke kau ia ma ke poo o. k'ona pualikoa o ha kanaka helewawae me kona mau alakai, a aia pu me iā, ka Naita liunegaria ame ka Naita Sepania, e kakali wale ana no lakou o ka oni mai o na enemi, o ko lakou manawa no ia e nee mai ai imua, no ka paio ana me ka weliweli. N6 ka U'i Magarita hoi, aia no ua kaikamahine nei, ke kau la maluna o Pomēlia, ma ke pop .o na kaiiaka pana pua he hookahi kaukani, a ke nana aku i uā u'i nei o Rōkenekai me kona puali nui hewahewa, uā like pu lakou me na opua la i ka maka o ka uwila. 1 ka hoomaopopo aku i ke kulana ō kela poe koa pana pua pololei, aia wale no ka lakpu nana ana maliina o kē ipe he mea la e kakal.i aku anā o ka haawiia'aku 0 ke kauoha, o ka hoolele makawalū ~mai no iā i kā lakou mau pua, me he mau pakaua la, .iriluā o ria enemiNo ka U'i Peresila hoi, ka m'eā._i kapaia ,kā onohi daimana o Beresia, aia,oia ke ku la malunā o kōna lio ma ke poo p kona puali nui, a elike np me. ha kanaka mālalo o ka U'i Magarita ka makaukau i ka lakou māu pana āme ha pua, pela no'ko ia nei poe aja na manao Uwila o ka hopo ole iloko o ko lakou māu puiiwai pakahi, kā iiaīapa ai • e āke \yale ana no o ka halaWai aku me na enemi he alo a he alo. * Ma ke ano nui ke olelo aē, i ke kaulono pono ana aku o ko kaua maka. maluna o na pualikoa apa'u e hoopuni la i ke Kakela Melodiana, āole a kaua mau hoohalahalā ana, no ka mea ua makaukau lakou i na manawa apau, e kohu pono ai keia hooheno ana ae: "Eia mai au o Uwila, , Ke kupueu o ke ,ao polohiwa, He olali au no iā poai,* II e niuhi kapapa rio»ka moāna." Aia ke alii o na powa, ka Weli o na Pae Maiina me kona mau pualikoa nui o eha kaūkani, ifiā ka eheu ākāu o na paletia o ke Kakela Melodianā kahj i hōoimpāna ai, a māPuria o ka helehelena o ua kanaka nēi ke nanā aku, me he inea la, e hōike okoa mai ana ia, nana ka lanakila o ka lā, a e hiu ia ana e ia o Magarita a wefa, ā e haulepio ana hoi kona kaikaina iloko o ka poho o konā rriau liniā. 0 na pualikoa hoi o ke aupuni o Hunegāria, aia lakou malalo o'ka noho alakai ana a ke Kaihaliiwahine Vaiōiēta, ā. ma ka eheu hema o na palena p ke Kakelā Meīoeliana ko lak'ou wahi e hoolulu ana, a ma ka ehēu hi]km'a hoi āia malaila ka Naita Babulonia me kona poe'kāhāka kahi i hoomoana ai, ka meā i kapaia e nā naita āpiini p Hunegariā kē Ahi Lele Kamahao o Helena, no ka meā hē kanaka keia mai ke kulanakauhale mai o Atenaj piaiōko o Hejerie, 1 ka nana aku i na puali o na aoao ā ēlua, ua makaukāu wale no, aole i maopopo ka aoaō ,c> laua nana e nohoalii aku i ke kahua kakalāau o Hinakahua, oiai he niau kae'ae'a wāle no na alakai apati,. a nia kekahi olelo āna ae hoi, he umi kaukani koa ina kā aōao o jca ehēmi, ā hē ewalu kaukani hoi, ma ka aoao o Malavaliā ma... , ; Oiai ua makaukau kela mau puaiikok āpau no ka hoouka ana i kekahi paio hahana loa, no ka aha'i ana i ka lanakila, ua hiki ole nae ke hookoia aku ia manao, jio ka ffiēa, aia ka ino ke holapu la ma na wahi apau, a ke kakali la hoi na alakai i ka hoonee arta mai i ko. lakou mau kanaka imua, i ka mao ae o ka pa ana a ka makani, aniē ka hāule āna iho ana pakaua. , - . •_ O ka manawa a ka ino i hoomaka ihp a» ma ka hora ehiku no ia o kela kakahiaka, ua liele hoi nā iyahi apau a*pohina 1 ka oliu, a mai kela manāwa mai, a hoea wale i ka hora umikumamalua; akahi no a piakāni, pēla no hoi ka haulē ana ihō a liā pākaj|iā, a .oiai he hāpalua wāle aku no koe uhi mai ka po, aole manawa hou akit e kakali ai, a ua hele no hoi na kanaka a opili i ke anu.

Iloko nae o ka nanea o »a n.iea apau, o ka manawa ia i kani l<apalili mai ai ka pu o-le a ka Weli o na Pae Mauna, e wawalō hele ana hoi 'ilokō o k'a ululaau, a hoomanao ae la. na pualikoa o Hunegariā, he hoailona kela e kauoha mai i ana ia lakou e hoomakaukau, a e kak"ali aku hoi o'ka lua o ka hoailona, no ka nee ana mai imua e paio ai mfe na koa a lakou e hoopuni ana i ke Kakela Melodiana. • I ka wa hoi i wawalo aku ai ka leo o kela o-le a ka Weli 0 na Pāe Mauna p hoea i na palena o'ke Kakeia Melodiana, ia wa i huli ae ai ka U'i Magarita ā kauoha aku la ia Malavalia, e haawi aku i 1» hoailona i ko lakou mau kanaka, e hoorhakaukau, no*ka mea aia na enemi ke liuliu mai la no ka nee ana mai e halawai nie iakou, o ka wa no hoi ia i kapalili ak,u ai ka o-le a e haehae ana i ka lewk lani, a e hoike aku ana hoi'i.kekahi aoao, aole i hopo iho na kokua ma ka aoao o ke Kakela'Melodiana. . , - Aole he manawa hou. aku 110 ke kakali ana, nolaila hoa- 1 koakoa ae la o MagaritVi kona mau alakai, elike me Malavalia, ka Ū'i Peresila, a hooholo nui iho la, i ka wa e kani hou mai ai ; ka Jua o fca b-.lē;-'a,na enemi, o ka wa ia.a Ma'lavalia e oili'aku ai me na .koa hele/svawae, a e hooka'uīua iki iho, hoi o Magarita amfe Peresila me ko laua mau v kanaka mahope. ' 0 ko laua wahi nae o ka hana, o ia no ka hoopuni ana o na kanaka maialo o ka .U'i Magarita maluna o ka pa o ke kakela me ka lakou mau pua, i e hoao mai ai na enemi e komo iloko, e luku aku lakpu me lea. weliweli, a ma kahi hoi-e pili loa aku ana i ke kakela, malaila ka U'i Magarita t hoopuni ai me kona rnau kanaka, pie ka lakou inau ko'ikaua, ina nei no ka pakele mai o na enemi i ka poe pana pua. ■ . " <* ' I Iloko o ka hapalua horā wale no kela hoomakaukau ana, aia hoi kela ame keia puali koa iho, ma ko lakou mau wahi 1 hoonohonohoia aku la, a ke haka piono la ka nana ana aku a na kanaka pana pua noloko o Jca. ululaau, no ka maalo ae no o ka enemi, o ka wa ia e hooleleia aku ai o ka pua e inu i ke koko o kona piuiwai. | < Ua malie loa ae la ka ua, ua pau hoi ka oa ana a ka makani me ka ikaika, a poha mai ia krf la me kona malamalama nui maluna o ka aina, o ka wa no ia i loheia ku ai ke kani ana mai o na pu o-le me ke olowalu, mai na wali/ like • ole mai oloko o ka ululaau, a ke nee mai la na enemi imua, nle na kanaka i hiki aku ma kahi o ka umi kaukani ke huiia, na koa o ka Weli o na Pae Mauna, me na koa o ke Aupuni 0 Hunqgaria. I Na kela mau leo o ka o-le. i hoolalē koke mai ia Malavalia e haalele iho i ko lakou kahua e hoomoana ana, a hoo-' maka aku la. oia e alakai i kona mau kanaka he ēha kaukani imuā o ka halawai kino ana he\do a he alo me na enemi, a no ke koena aku hpi. q na.koā īkoe maloko o ka pa o ke, kakela aia ka U'r.Magarita ame Peresila, ke holoholo la maluna o ko laua mau lio e hoolalelale ana i ka manao o ko iaua mau kanaka, e. kupaa, a e makaukau i na mānāwa . apau, 110 ka hui pu ana aku me na enemi. # j . Aia o .Malavalia me kona mau o eha kaukani ke ku makaiikau la ma kekahi kahua akea, e kakali ana o ka' hoea mai o na enemi, he oiaio, he manawa pokole wale ilo ko lakou kakali a.na iho, ikeia aku la ka oili ana mdi o ka Weli o na Pae Māuna mamua, -a mahope mai kona. hiau kanaka o eha kaukani ka nui, a ma ke ano o ke kani arta inai a na pu o-le, i hoomaopopo aku ai o Malavalia, aia na pualikoa o Hunegaria, ke holo pololei loa ae la no ke Ka- i kela..Melodiana, nolaila aole ana hopohopo anā, oiai aia īia wahine alakai me ko laua mau kaukani koa, ke ku mai'la. me ka makaukau, no ka hoopakele ana i ke kakela. \ ( He mau sekona kela no ka pihoihoi, he mau' minuke hoi ho ka paio, a kē .oiii kāpalili la hoi na aā koni o. kela ame ' keia, oiai ua kokoke loa mai i ka manawa e Hooku'i ai kē J kila me ke kila. '. " • | Hakalia no a .halawai na aoao a elua i kahi liookahi, o ka hoomaka iho la no ia o ke kaua ana, aia na koa o Hunegaria ke paio'la me na koa«o Magarita me Peresila, a aia hoi o Malavalia me kona mau kanaka, ke paio la me ka Weli o ' na Pae Mauna, iloko o ka .manawa pokole, ua puka kokē ae la ka lewa me na leo hookikina o na alakai i ko lakou poe kanaka, he kani kapalili la hoi ka leo o na pu o-le, ke hoo-, paiakuli ia la hoi ka lewa e ke kani ana a na 'meakaua e paioia la 'hie ka hahana loa e na kanakā o nā aoao a elua, a ke nana aku, he manawa ia no kekāhi o na kaua weliweli loā 1 liooukāia, i ike mua ole ia ma ka moolelo o ke Kakela Melodiana. 4 ! Oiai hoi na kanaka o ka Weli o na Pae Mauna e noke j la i ke kaua me na kanaka o Malavalia, aia na koa o Hune-1 garia ke hoao la e komo aku iloko o ka pa o ke Kakela Melodia'na, eia nae e noho māi ana na kanaka pāna puā ki pololēi me ka makaukau, a e nōke ana i kaiuku i'na enemi me ka ahailono ole. ' $ No kela liikuia ana o kekahi mahele nui o na.koa o Hunegaria. me ka weliweli, e na pua a na kanaka ki pololei ō ke' Kakela Melodiana, ua kuemi hope aku la ke koena aku 6 na kanaka i koe, a ikeia aku la .hoi ka Naita Bābulonia de Sivo,' i ka oili ana ae mamua o ke poo o kona poe kanaka, ā rhe < ha maka i hele a hiena, oniu ae la oia i kana ko'i kaua ilunā: o ka lewa, a lioopuka mai la i keia mau olelo t : | "He mea makehewa wale no ko kakou hoao ana aku e hooikaika e komo iloko o ka pa o ke kakela, no ka mea.ke ike nei au, i ka nui o ka make ma ko kakou aoao, o ka'u ē i kauoha aku nei ia oukou, e waiho malie aku kakou i ke j kakela pela, a e hoohuli i ko kakou alahele i keia wa, ma ke kokua ana aku i na koa o ka Mauna Alepine, no ka paio ku-e ana aku i na koa helewawae o ko kakou enemi." I Elike me kela leo,kauoha, pela iho la i huli like aku ai l tta kōa apau, mai na koa.helewawae a na koa kaualio o H\i- j n<egariā, a kamoe pololei aku- no kahi a na koa malalo ō ke alakai ana a Malāvalia e. noke mai la i ka paio me ka I hahana loa me ria koa o Mauna Alepine. i 1 Aia ka Naita Babulonia ke alakai la i kona mau iio ka halawai ana he alo a he alo me'na enemi, o ke Kaiiial # iiwahine .Vaioleta pu*ckekahi e alakai la me : ka haaheoū kekahi mahele o na pualikoa* ke anapa la ka pahi a ua kaikamāhine nei i ka malamalama o ka la, a ke nana aku oe ia la, he kiHana hiehie maoli no kona,.i oi aku imua o kekahi i mau kenerala o na kahua kaua. Ua ike mai la o Malavali.i keia hoohuli aha aku o na koa o Hunegaria no kona wahi e paio la nie na enemi, a puni na aoao o Malavalia ma i na kanaka o ka Mauna Alepine, a o na koa hoi o Hunegaria ma kekahi aoao, ua komohia iho la na % manao hopohopo iloko ona, no ko lakoilpoino, a o ka mea wāle no e loaa ai ka palekana ame ka maha, 6 ia ka loaa.x) na kokua maiwaho mai. • . . ' , Ma kela manawa hoi a Magarita ame Peresila i ike mai> ai i ka haalēle o na koa o Hunegaria,i ko lakou kulana, lio ka lele kaua ana aku maluna o na kanaka e kiai ana i ka ?naluhia o ke Kakela Melo(lian, ia wa i huli ae ai ua Manu I Nunu nei imua o kana aikane a pane āku ia: I "Auhea oe e kuu aikane aloha, kuu hoa inake iloko o na, poino ame na popilikia a kaua i alo ai, ua ili iho maluna o ko kaua mau kino palupalu nei ke kp'iko'i o ka hoopakele. ana ia. Malavalia ame kona mau kanaka mailoko mai o ka make, no ka mea ua papalua a papakolu ae ka nui o ka ikaika o na enemi, e paio ku-e aku ana iaia.. | :. "O ke kaa ovka lanakila ma ko kakou aoao ame ka ple, he ninau pohihihi no ia, oiai ua kaawale aku ko kakou. ālakai nui no kahi mamao loa, a ina paha no ko kaua halāwai me ka make;ma keia kaua ana, .ehia ka hoi mea aloha o | ko'u ike ole i lea helehelena o kuu Hawila. Aole nou o kaua, eia.no kau aloha ihope nei-; aka nae aole keia he manāwa no ka noonoo ana ia mea .he ipo, he manawa keia no ka hana, • a o ko'u manao ea, e nee kaua imua i keia manawa me ka

hoohakaiia hou oie.iho, no ke kokua ana ia Malavalia ma. alaila hemo koke ae la no kana pahikaua a paa aila iloko o kona limk, ia w? i onou āku ai imua, me ka hoopuka ana ae i keia mau olelo : /'E na hoaloiia puuwai hopo ole o Melodiana Kakela nei. na kiaī nauwe ole na lakou i hoolilo aku i ka ikaika ame ka wikani o na kanaka o Hunegaria i ole imua o ko oukou aio i keia la; q ka'u e kauoha aku nei ia oukou, e haalele iho. kakou apau i ke kakela nei i keia manaWa ano, a e nee aku kakou iwaho i ke kahua akea. no ka haawi ana aku i na koku ana i ko oukou alii opio. e hoouka mai .a i keka.hi kaua hahana loa me ko kakou mau enemi. "E na kanaka i hpo|)ihaia me na manao koa ame ka wiwoole. ma ka inoa o ka Naita o ka Luahuna Waiwai, e nee imua i hookahi umaunla o ka wiwooie ame ka maka'u o!e no ka hoopakele ana 'ae i ko kakou mau ola māi ka. makei mai," alaila huli ae la ua Manu Nunu nei imua o kona aikane, a hooho hou ae la: ' i. "E Peresila, kuu aikane, ma ka inoa o ka kaua mau mea i aloha ai, ua ili iho maluna b kauā ke ko'iko'i o ka hoopakeie ānā ae i ko laua mau inoa, mai ka l.ilo afia aku i luahi iloko q na manao lili hilahila ole o ka enemi. ncT.aila i'niua a inu i ka wai 'awaawa," alaila pane iho ia i kona lio punahele ia Pomelia: "E Pomelia, kuu hoa alo ehuehu.o na la aku la i hala. ke kauoha nej au ia oe, e lawe aku ia'u a iwiaiena o kalii ikaika loa o ke kaua. no ka paio-ana aku no ka hanohafio ame ka laahia o ka inoa o ka haku kane o kaua," o ka manawa iho la no ia o Pomelia i oili pUlelo aku \ai mailoko aku o .ka pa o ke kakela a hoomaka aku j,a e holo me ka niania apau 1 ioaa iaia a i\ona hoi ka holo, he hookaiii ka pilka like ana. aku o ka n'ui o na kanaka mailoko aku o ka pa o ke kakela,; aia no hoi kana aikane ālohā; ke hookolp pololei aku la ; mahope o kona meheu, a e hanuu aku aua hoi na koa %aualio, fne na manao hopoole no ka halawai ana he alo a lie alo m'e na enemi. 0 na kanaka helewawae ame ka poe pana pua, aia lakou ke holo'la me ka mama ma kekahi alahele okoa, no ka-mea he hana paakiki na lakou ka ukali ana mai mahope o ka poe maluna o ko lakoū mau lio, a ke nana aku i ua poe kanaka nei o Magarita, ua like me na a-1 o ka Norewai, ke koKoU; i ke kula o Keaeloa. > Ua like pu ka U'i Magarita i kela manawa ana e a l akai ana i kona puali me ke Kenerala Murata o ke kahua kaua o Palani, a mamua o ;ko lākou hoea ana ak« no ke kahua e hooukaia,ana o ke kaua me ka hahana loa, ia wa i kaolii mai ai oia i ka holo o konā lio, a huli mai la ihope me ka pane ana aku i kona mau alakai: "E o'u hoa makfe o keia lioouka kaua weliweli, e naiia makaaia loa mai oukou iā'u i na wa apau, a ma kahl auanei a oukou e ike uiai ai i fea o aku o kuu pahikaua imuā, malaila oukou e nee aleu ai imua," ia wa i ae like aku a.i ua mau alakai nei, o ka hoomaka aku la no ia o Māgarita e holo me ka puahia no kahi ana i ike aku āi i.ka hiahāilā o na paio ana, aia hoi kana aikane ame kona mau l koa kaualio mahope aku ona kahi i ukali aku ai, me he hanuu ana la na na ale o ka moana. ' . Me ka hoohakalia hou.ol? iho, i mahele ae ai o Magarita i na koa.kaualio i elua mahele, a haawi aku la oia i ke alakai ana o kekahi mahele malalo o ka U'i Peresila, a lawe ae la hoi i ke alakai ana o kekahi mahele malalo o kp laua nee aku la no ia imua; oiai lioi īia koa helewawāe i ikeia aku ai i ka hoea ana mai ma kekahi aoao, a ke hoouka īnai la>j ke kaua me na enemi me ka weliweli. He mea oiaio e kuu makamaka heluhēlu, aole loa he maka'u a'h.e wiwo iloko o ka U'i Magarita, o ka mea e ikeia aku la no ua u'i nei o Rokenekai, o ia no ka hiiila o kana pahikaua imua, a lele makawalu aku la kona maU koa, a ke hiu la ua kaikamahine nei a wela, a ke lawe mai la hoi ka U'i Peresila a lilo, ma kekahi mahele mai o ke kahua kaua. He mea oiaio loa, mamua o ka hoea ana aku ō Magarita ma' me na pualikoa hc*i no ke kokua ana ia Malavalia, ua kupili,kii maoli no oia me kona mau kanaka, no ka mea aia ka Weli o na Pae Maun'a me kona mau kanaka ke nee mai la imua me ka ikaika e iiiki ole ai ke hoauheeia aku. Me ka Uuku no nae o k«. Malavalia ma mau kanaka ma ko lakou aoao, aole no ia he kumu nona e haawipio ai, aka ua papalua, ia ae kana mau hooikaika ana, i hui pu ia me ka Naita Sepania ame ka Naita Hunegaria, a me ko lakou nana ole ae i ka nui o iia kanaka o ka Weli o na Pae Mauna, ke.kupale mau la lakou i ko lakou kulana, a o ka poe apau e hoea aku ana imua o ko lakou alo, he make wale no ka hopena e hookauia mai, ua like pu ke pohapoha o ka lakou mau h.auna ko'i me ke po'i ana la na ka nalu i kumupali. , No kekahi manawa pokole wale no nae kela kulaha kupale ikfika i loaa aku ia Malavalia ame kona poe kanaka, a mamuli o ko lakou heluna uuku e nee mau'aku ana na enemi imua o lakou, ahiki i ko lakou komo maoli ana iloko o ke kulana kupilikii. Ma ,keia noke ana i ka paio o na aoao a elua, i halawai kino.ae ai o Malavalia me ka Weli o na Pae Mauna, o ko laua hoomaka iho la no ia e paio me ka hahana, e hoikeike ana -hoi i na keikikane o laua, oiai no hoi ko laua mau e noke ana no i ka paio mawaena o lakou iho. Ma kela paio ana aku a Malavalia fye alo a he alo me ka Weli o„ija Pae Mauna, ua loaa pono mai la ora i ka hauna ko'i a ka Weli o na Pae Maunā, a haule aku la oia ilalo mailuna mai o kona lio, a paa mai la i ka hopupioia, a no kela kaa ana aku o Alalavalia mālalo o ka malu o na kanaka o ka Weli o tia Pae Mauna, ua pioo ae 1 kona poe kanaka māmuli o ka hopupioia ana o ko lakou alakai, me ka manao e kuemi aku ihope, aka me ka houpo i hoopiha ia aku me ke koa ame ka maka'u ole, ua hopmaka ae la ka Naita Sepānia e puhi i kana pu o-le, e hoike #na i kbna mau hoa, ua lawe ae oia i ka noho alakai ana a e hoomau aku i ka paio ana me na enemi. Na kela leo o ka pu puhi i hoolana hou aku i ka manao o na kpa o Majavalia i koe, a hooimaka hou aku la lakou e 'hoouka i ke kaua, a no ka nui maoli no o na kanaka o ka Wēli o na Pae Mauna, ua hiki oJe ia lakou nei ke lanakila, a ke oni mau mai la ua alii powa nei imua, me kona mau alakai, me he mau auhau la np na pali o ahi o Makana mē Nualolo. No na .minuke he iwakalua wale no kela noke ana iho a lakou i ka ha|aka, ua.nui ka makē ma ka aoao o na kanaka o ka Weli o na Pae Mauna; eja nae ua haule aku la ka Naita Sepania mailunā aku o kona lio, a lilo hou he pio iloko 0 ka lima o ke alii powa o na.Mauna Pirene, a no ka Naita Hunegaria hoi, ua ku mai la kona umauma i ka laau ihe, ā haule pu aku la o\a mailuna aku o kona lio. 1 ka wa'i ike iho ai o ke koena o na kanaka i ka haulepio ana o ko lakou mau alakai hou, ua hoomaka aku la lakou e auhee, eiā nae ia lakou i hoohuli aku ko lakpu mau lio ihope, no kahi o ka palekana, p ka manawa ia i ikeia nku ai ka oili ana mai o ka U'i Magai;ita maluna o kona lio eleele, a e olapa ana hoi kana pahikaua iloko o kona lima, a i ka 'va 1 -ikemai ai i na kanaka.o Malavalia e holo aku ana, ia wa i kahea aku ai ia lakou e ku mai, a puhi ae la no hoi i Kana pu ole, alaila kamailio aku la i keia mau olelo: "Ma ka inoa o ka mea a'u i āloha ai, ka. haku hoi o ka kou apau, ke kanaka i kauia ka weli ma Europa apuni, ke kauoha aku nei au ia oukou, e na hoaloha.o maua, imua kakou a papahi i ka lei o ka lanakila, a i halawai kakou me ka make i keia la iloko o%ka lima o ko kakou mau enemi, he nani make ana ia, ua paio aku kakou ahiki i ke kanaka hope loa. "E hoolana i ka manao e na hoaloha, a mai hoao e hplo mai na fhemi aku, aka e nana mai oukou .ia'u, ma kahi auanei e o aku ai o kuu pahikaua, malaila oukou e paio aku ai, uolaila.imua e na hoa no ka make, a no ka lailakila paha, mai lioao kekahi e haawipio, alaila pane iho lā i kona lio:

"K Poniena kuu lio ppnahele. e haliliaii aku »»e ia' kahi e'naena loa o ke kaua; a na na niana lani ananei e awi mai ia kaua i ka lanakila i keia la." Hakalia no a pau kelatnau olelo i ke kamailioia ae e 1 garita, o ka manawa 110 ia i huli aoao ae ai o Pomelia a h maka aku la e kuupau i konia mama holo. uia b.<ū na helewawae ke ukali pololei dku la mahope ona. . Ua holo poloiei aku la o Ponielia iloko o ke aluka o koa kaualio o ka Weli o na Pae Mauna. e nee mai ana, ka hoa<;X ana mai o ua *pbe ka:uaka nei e hahau i ka lal mau pahikaua maluna o Mag&rita, a ua like ka haule mai o ka lakou mau pahi. me he mau pakaua la no ka h ilo. he mea ole nae īa i ua kaikainahine nei. aia no Ho pilnahele ke aha'i la i k(Mia liaku. o ka puka ana kekahi aoao, a e ikeia ana hoi kana pahi i ka niniu po ma kona mau aoao. 1 fea U'i Migarita hoi.e Uolo la nianiua. aia kona mau 1 ke noke aku la i ka paio me na enemi maliope. a i ka pulelo ana o ua u'i nei ma kela aoao, ia wa i lohe aku oia i kekahi leo nui e kahea ana: - ."E hopu i kela kaikamahine a paa! () ke kaik;pnah kela a ke Kiaaina Benekona o Roi<enskai, o ka mea e h( ana iaia a-4)aa, e loaa no he uku makana kiekie mai i aku." Na kela leo kauoha i koiio ku i na koa kaualio o \Veli o na Pae Mauna e lihohuli aku i ko lakoii «nau ihope. a hoomaka aku la e uhai mahope o Magarita. me lV»anao e hopu iaia a paa eiike me ke kauoha a ko lal haku, he mau ilianao pālaualelo nae ia. no ka mea ke k pau la o Pomelia i kona mama. e holo kaapuni ana ilok ka ululaau no ke kTahua akea o elua mile. Oiai hoi ka Weli o na Pae Mauna me kona mau kan: e alualu nei ia Magarita aia ke Kaikamahine \'aioleta a ka Naka Babulonia nie ko laua mau koa ke hoouka t la i kekahi kaua hahana loa me na kaliaka o Magarit. noke la i ka liolo, he ma'u hana maalea wale no ia. i lilo kahi poe i ke alualu iaia, alaila koe uuku aku ka poe e k: ana me kona poe kanaka. lloko nae o keia manawa e hooukaia nei ke kaua. a o keia ana hoi o .Magarita i ke alualu, a elike me ka o aj>a : 0 na manamana o ka uwila, j)ela no i ikeia a'<u ai oili ana mai he eha mau hololio mailoko maio.> ka ulula he ekolu o lakou ua kahikoia me ko lakou mau kapa k a he hookahi hoi, me he mea la i ka j)oe akalii no a iaia, e koho okoa iho ana no lakou, he hea kotia lioa e k» ai, a e kau ana jioi oia maluna o ke kua o ka lii>. ine ke 1 ka weliweli ke nana aku. ' I. ka manawa i oili mai ai ua poe kanaka hololio tu'i • mailoko mai o ka ululaau, aia lakou ma kahi hc hapa mile ke kaawale mai ia Magarita aku e holo-mai ana me puahia nui, a aia hoi ka Weli o na Pae Mauna me kona n ukali ma kahi lie llapalua inile ka mamao mai ia Magai akii, me ke kuupau ana i Ka holo o ko lakou mau lio, ka pom') o ka paajpio o kela kaikamahine iaia. •Oiai.na kanaka hololio eha e hoomau mai, w*a i ka ana imua, a j)ela no hoi o Magarita e h«>lo j)olMei aku : imua.o lakou, me ka hahai loloa no ona kanaka oka \\ 0 na Pae Mauna mahope..ona, ka loa o kela wahi he mea ole tea la, a iloko o na minuke helu wale no eli ua kokoke loa o Magarita i kahi a na hololio eha. e mai ana imua. 0 keia mau hololio eha, a kaua e ka makamaka heluh e īke ae la, oHawila no ia me kona mau hoa, a kaua i h lele aku ai ma kahi o ka Moneka, eia lakou ma kr alal e kokoke loa mai īa i ke kahua e hooukaia aku ana <> kahi kaua hookahekoko weliweli loa. 1 Me ka hoohēwaHewa ole, i tke aku ai o llawila i k. aloha e oni mai ana i ke kula loa, me he aloj>eka la, e uh; riiai ana e na ilio.-hahai. lioloh.olona he nui. a no ka ln Okoa ana mai iaia iho imua o kana Magarita, hnomaka lk oia e 'pa-hu i kona mau ke-pa ma ka aoao o kona lie elike me ka pua i oili aku mailoko mai «> ke kanaka, j: iho'la ka lio o ua o Hawila i oili aku ai maiwaona ma kona mau hoa hololio, a kam<je j)ololei aku la im kah Māgarita e holo mai ana. ] ko MagaHta ike ana aku hoi i kela kanaka e holo j>< lei mai ana imua ona, ua hoohuli ae la oia i ke poo o k« lio he'wahi okoa e holo aku ai, o mea kuj>a anaha t aole he ae iki o Pomelia, aka ke hoomau la no kona h imua. Ma keia wahi. e hoakaka pokole aku ka'mea kakau m lelo, ua maopopo mua i kela lio, mamuli no t> kotia ; kupaianalia, e hoea aku ana o Hawila ma. j>e'a ilio la o liolo pololei aku ai ma kona alahele a kaua i ike niua ae • a no ko kuhihewa he kanaka okoa loa kela. j. iho la oia i hoao ai e hoohuli i kona alahele e liolo aku ua oi aku iiae ka ike o ka lio imua o kona. 1 ko Ha\Vila holo ana mai hoi a kokoke, me kona ike m popo loa ana mai i ka heleheUna haikea a kaumalia o k; Magarita, wehe ae la oia i kona j)aj)ale kila a j>aa ilok k'oUa'lima, no'kona hopohoj)o, o hookauia aku auanei maka'u o, kana aloha. He mea oiaio, i ka wa i ike aku ai o Magarita. o llav no ka leela e holo aku ana imua ona. ua auhee koke afrt kona maii manao hopohopo apau, a me ka houj>o i hoojiil rnai me ha haaw.ina o ka olioli, ua hoomahuahua aku la 1 ka holo o Pomelia, a iloko o na sekonā lielu wale uo. h: wai j)U ae la na opua i kahi hookahi, iloko o na kij>ona t mahiehie o ka hauoli no ko laua halawai*hou ana. Aol'e'nae kela he manawa no ka ninau ana i na mea e ana ia laua iho, oia.i aia na.enemi nee mai la imua. 1 ke kula a ula j)U i na kanaKa, ia wa i j)ane ae ai <> 11 av i kana Mān'u NUnu*. "Aole a kaua hoolohi wale ana iho iloko o ka manaw ka pilikia, aka e hoi hou aku kaua ihope, a ku aku imu n.a enemi, no ke ola a no ka make j)āha," o ko laua hoo; ī;a'aku[la no ia e Jiolo, me ka uhai ana aku no hoi o ()to rianā ame kona mau hoa mahope aku o laua. Ia lakou nei nae e holo āku nei imua, aia wale n<> ko 1 wila mau maka' ke nana la ma kekahi aoao o ke kaliua ki ma'k'a aoao hoj a ka U'i Peresila e alakai mai la i koiia t: kānāka e j>āio me ka enemi, a ua hoopihaia aku kona p >vai me na maiiāo mahalo, no ka piha eleu maoli o ua 1 kamāhine nei; ā o ka mea walp no nana i hookomo aku i hlanao hoj).ohopo iloko ona, o i« ka uuku o kona mau k:i ka, a he nui hoi ka'poe ma ka aoao o na enemi. MOKUNA XXXIII. Aia ka Weli o na Pae JVlauiia me kona mau kanaka nui ke nee pololei aku la imua o. Hawila ma, nolaila nn eleu loā i noonoo ifio ai " Hawila i kana mea e hana a j:tāne aku la ia Magarita- |, "Auhea oe e kuu r alolia, ika wa auanei ona enenii eli j mai ai a hoouka i kekahi kaua me inakou. o kou wa i kuupau ai i ka holo o kou lio, me kou kaohi ole ahiki i hoea ana aku ma ka. aoao-o Per,esila, a e hoike aku oe iai puhi ae i kana pu o-le, ma ke ano he. h.oailona ia e hoike . *ana i kona j)(je kanaka. e auhee .lp.kou mai ke kaluia k aku, aole no ka maka'u a no Ha haawipio ana, aka he h maalea wale no ia, no ka pulapu ana aku i na eneini. 1 kahi nae o ko lakoii uhee atia aku, e holo pololei ae lakou k;a aoao hema, o ke kahua kaua, malaila auanei lakou e 1 aku ai ia'u ame kolu mau hoa,. ia wa e kaa mai ai na pu koa apau .m.alalo o ka'u alakai ponoi .anā." | Ua maikai keia mau hoakaka a H.awila i ko Mag*a manao, he hookahi wale no hana i koe, o ,ia ke kakali aku, o ka wa e halawai kino ai.na aoaq a elua, ia man; auanei oia e hoomaka aku ai e holo, elike me ka Ilawi kauoha aku ai iaia. mt (Aoleipau).