Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 23, 7 June 1918 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO      HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T.H., POALIMA IUNE 7, 1918

POALIMA ……………………………… JUNE 7, 1918

UA HOEA I'O MAI I KA MANAWA NO KA HANA

            Mamuli o ka loaa ana mai o ke kauoha i Hawai'i nei, e kona ana i na pualikoa kiai kahui, e lawe ae i ko lakou kulana iloko o na pualikoa kumau ma'aio o ke aupuni federala, ua hoea mai i ka manawa a na makaainana o keia Teritore, e haalele ihoai i ko lakou mau ohana, ka lakou mau hana, a waihoa aku ia lakou iho, malaloo na kauoha a ke aupuni o Amerika, iloko o keia manawa o ke kaua, ka inoa hoi a kela ame keia makaainana kupaa a aloha aina oiaio, e haaheo aui, no kona lilo ana i me kokua aku i kona aupuni, iloko o keia wa ku@kii. 

            Ua hoikekie aku o Hawaii nei iaia iho ma na an+ apau no kona makee e kokua i ke aupuni o Amerika, e loaa ka lanakila ka keia kaua, ma ke @ ana i na bona aie, ke kuai ana i na poo kaua, ana ka haawi ana he huina dala mahuahua no @ ma na meaai ame na ano lehulehu e ae @ mea oi aku nae, o ia no ka waiho okoa ana @ kekahi mau kaukani, o na makaainana o @ Teritore ia lakou iho, e lilo i poe kupale no @ ke aupuni ame kona mau makaainana, @ hoopoinoia mai e na enemi.  @ mea oiaio, o keia kaheaia ana mai nei o na @ kiai lahui o Hawaii nei, i e komo aku iloko @ puaikea kumau o Amerika Huipuuia iloko o @ awa o ke kaua, o keia kauoha i mean hauoli aku i ka manao i kekahi i na nea i upuia @ hoea mai: a ua lilo hou keia kauoha i mea @ hauoli aku i ka manao i kekahi poe i komo @@@ o na puali kiai lahui; aka me kekanalua ole @@@ ke oleloae, ua hoomakahaia aku ka noo@@@ kekahi poe o lakou mamuli o ka hookaa@@@ ana mai ko lakou mau ohana aku, a mai na @@ @@@ i maa ia lakou i ka noho hauoli ana, ma@@@ keia komo ana aku la iloko o na pualikoa @ @@@erika Huipuia, aka nae, aole keia ke manawa @@@@ kuemi hope ana, aole, hoi he manawa no ke @@@@ ana, aka he wai keia i konaia mai ai na @@@ Hawaii apau o na pualikoa kiai kahui, e ku @@@@ me ka maloeloe, a e hoikeike aku i ko ke ao @@@@ @@ aole na kanaka Hawaii he poe makaʻu @@@ aka ke lahui keia i maa i ke kaua mai ko @@@@@ mau kupuna mai.

            @@ he mau haawina kookauhana kekahi i loaa aku i na ohana o na kanaka i kaa aku la kalalo i @@ @@malu anam a ka oihana koa o ke aupuni o @@ @rika Huipuia, e koaukee loa aku i na noonoo @@ @@@ ano, no ka mean eia no lakou ma Hawaii neim @@@ ana hoi o lakou ke kau ana aku o na koʻikoʻi @@ @@@ kupale ana i ko kakou pono, a i ka pono o, @@ ma keia Teritore, a kakou e haaheo ai i @@ @@@@@ poe koa ponoi, no ka hoonohoia ana mai @@ @ kiai i na lahua hoomoana ma Hawaii nei.

            @ keia ia, ua komo kino aku o Hawaii nei iloko @@ kaua in a no aole i ku aku ko kakou nai pu@@@@@ ma na kahua haua o Palani, aka o ko lakou lawe ana aw i ke kulana o na koa kumau o Amerika a lawe ae hoi i na kauoha wikani o ke keena @@@@@ a hooko aku me ke kuiʻo maluna o na lahui @@@@@, he helehelena maopopo loa ia e hoike mai ana. me he mea la. o mau pualikoa pu kekahi e kaua mai la ma Palani i keia la.

            Ua waiho aku la kela mau makaainana o keia Ter@ore ia lakou iho malalo o ka oihana koa o ke a@@ni federala, pehea hoi kakou, aole anei, o kak@@ kekahi i kono ua ia mai, e lawe ai i kekahi mau hana ma ko kakou aoao, me hea mea la, o ka @@@@ kekahi i komo aku ikoki o ke kaua?

            @@ili iho maluna o kakou ke koʻikoʻi, ka poe e @@@@ nei mahope, ka oni an mai a ku imua, ma ke kokua ana elike me ka hiki ia kakoy, ma ka hana ana@a ma ka haawi anan i na mea i koiia mai ai kakou e ke aupini, o ko kakou hokie ana ae ia kakou iho ma ka kakou mau hana, e lilo ana aku kakou i poe kokua nui, aku ma ka paio ku-e ana i na e@@mu.

            Ua hooopilikia nui ia mai kekahi mau oihana olo-k@@nei i ka aina, mamuli o keia kikooia ana mai la@@ na koa Hawaii, ua hoe miaa mai hoi he heluna @@@ o na makaainana, na lakou e kokoua ana i ka @@@puka nae kekiua e wehe hamana aku ana i ke komo ana mai o kekkahi heluna nui o ko kakou poe kanaka, ame na wahine a lawelawe aku i na hana, e @@emi ole ia mai ai ke kulana neemua i ko kakou @@ oihana mikiala, aka e ku mau aku ia, ahiki i ka hoea ana mai i ka hopena o keia kua, ma ia @@ hookahi no hoi, e ku mau aku ana ka kakou mau kokua ana i ke aupuni, ma ka hiki ana ia ka @@@ e haawi aku i na dala ma ke ana hoaie i ke @@@mi mana hona, a ma na poo kaua paha.

            @ hauoli kakou, no ka hoea ana mai la o ka ma@@@@ e hiki ai ke hoikeia ae ke kulana oiaio maoli @@@@ kakou poe koa Hawaii, a kakou e hoohewa @@@ ole ai ke olelo ae ua makaukau mau lakou e @@@@ku i ke kai no ka kahua kaua o Palani, i na @@@@wa apau, a e lilo hoi ko kakou mau koa i kumu hoe ueu mai i ka manao o kona aina, palekana o kona mau koa kanaka, e kupale i na pono pilipaa i loaa i kekahi lahui malalo o ke a hoopoino wale ia mai e kekahi mau aupuni, i ake e hookelakela ia lakou iho imua i ke ao holookoa. i loko i ka lakou mau hana luku wale o ka lokoio ame ke aloha ole. o ke ano i like aku me na holoholona.

            E malama i ka ihiihi i ka oihana a oukou i kohoa@a e malama pu hoi e na keiki Hawaii i ko oukou mau inoa maikai, a o mean oi aku, e hooikaika e hoike aku i ke aupuni o Amerika, ua hiki i na koa Hawaii ke paio aku me ke koa, ka makaʻu ole ame ka makaukau, elike me na pualikoa e ae i Amerika Huipuia, i loihi na makahiki o ko lakou ku ana.

            Imua e na koa Hawauu, a papahi i ka klei o ka lanakila a e hoomanao hoi, o ka hana ka mea mua iloko o ko ukou noonoo, a mahope na mea e ae.

Ka NINAU POI O KAKOU.

            Ma ka nana ana i ke kumukuai o ka poi o keia manawa, ke pii mau aw nei ia, me ka lawelawe ole ia aku o kekahi hana, e hoopakeleia ae ai kekahi mahele nui o na makaainana o keia Teritore, e ke komisina o na meaai oiai nae, ma Hawaii nei no ke kalo e kanuia neim a  e hanaia nei i poi, ua pono hoi ka pipii o na kumukuai i kekahi mau meaai e ae, e hookomoia mai nei iloko nei o ka aina, he mau hoolilo lelulelu ko ia mau meaai i laewia mami ai a loaa i kakou.

            Ina ua hiki i ke kumukuai paa maluna o ka laiki, me ka kaula aku o ka hoopaʻi maluna o ka poe pau e kue- ana i kela kauoha. nokeaha hai ka mea i kau ole ia ai ke kaumukuai paa no ka poi?

            Ma ka nana ana, aole he mau kumu maikai ma ka aoao o ka poe kanu kalo e hoopipii ai i ke kumukuai o ke eke kalo hookahi, ahiki i ka ekolu dala a oi o ke eke ma kekahi mau wahi, koe wale no ka manao ana, e loaa nui mai ka pomaikai ia lakou ma ke kuai ana pela, mamuli mai paha o ka hapa loa o ke kalo ma Hawaii nei, o keia ano hana,  ke manano nei keia pepea, he kuleana nui ko ke komisina meaaii, e noii a e huli pono aku i ke kumu o keia hopii ana i ke kumukuai o ke kalo, a in a he mea hiki, e kau aku i kumukuai paa, a o ka poe e pale ae ana ia kauoha, e hookauia aku ka hoopaʻi maluna o lakou e pono ai.

            Oiai nae, ia kohoia ae kakahi komite e ke komisina o na neaai no ka huliu ame ka noii pono ana aku i na mean e pili ana i ke kalo ame ka poi, e kau aku i ko kakou manaolana, no ka hoea mai i ka manawa e loaa ai ia kakou he kaulike ma ke kumukuai a kakou e uku nei no ka poi, ame ka nio o ka poi e loaa mai ana ia kakou.

            Ke ai nei kekahi poe i ka poi i hoohuiia me ka pia, ke hoohui nei no hoi kekahi poe i ka lakou poi me ka palaoa, i hanaia keia no ka hoomahuhua ana ae i ka poi, a no ka loihi aku o ka manawa e ai ai, a i wahi no hoi e lawa ai kekahi ohana nui, nolaila ua aneane maoli e hiki ole i kekahi poe o kakou ke kuai i ka poi, mamuli o ka pii loa o ke kumukuai.

            Oiai nae ke ike pono nei kakou i keua pilikia, e lilo keia e mea e konoia mai ai ko na kuaaina poe, ame ka poe e noho nei ma keia kulanakauhele, he au aina ko lakou ma na kuaaina, e hoomaka koke ka mahi nui nui ana i na naina i keia wa, me ka hookakaila ole aku, pela wale no e hiki ai e hoopakeleia ae kakou, mai ka pilikia ame ka poino i ka ai kumu a keia lahui kanaka, i oi aku i ka pilikia e halawai nei me kakou i keia la.

            Ua hala ka wa o ka hoopalahela ana nolaila mai no kekahi kumu o kiea kaawina kupulikii e halawai nei me kakou, aka he haawina a'o kupono loa keia, e hookaakaaia mai ai ko kakou mau maka, ua pololei loa na kauoha a ko kakou mau kupuna, e paa mau ka oo i ka lima, pela wale no e hoopaleleia ae ai mai ka pololi mai.

            Mai hoohemahema e na makaainana e noho mai nei ma na wahi i pau ka mamawa hoolimalima o na mahiko i na aina aupuni, a e kokoke aku ana paha e pau, aka e waiho koke mau i na noi, no ka wehe ana aku ia mau aina aupuni no ka hookuonoono ana, a e hoomahu'i koke aku ma ka iho ana o na lima i ka kepa o ka honua, ma ke kanu ana i na mea apau e looa mai ai na pomaikai ia kakou, a e hoopakeleia ae ai hoi he mahele nui o ko kakou mau makaainana, mailoko mai o na kulana kupilikii a kakou e ike nei i keia mamanwa.

            Ma ka ka apopo e kia mai ai o Kakouolelo Lane o ke keena kalaiaina o Amerika Huipuia no Hawaii nei, no ka ike pono ana nona iho i ke kulana o kiea Teritore, ma na mean hiki ke kokua aku ia Amerika iloko o keia wa o ke kaua.  E loaa aku anan na ike lehulehu iaia maluna o na ninai ano nui i pili loa aku ia kakou, aka in a ke mananwa kekahi e konoia mai ai na makaainana, e keia kaknaka hanohano, a luna aupuni ko'iko'i hoi o Amerika o hoakaka aku i ko kakou mau manao, maluna o na ninai no ko kakou pono mai, hopohopo, a kanalua i ka hoike ana ae i na mean oiaio, he oi aku ia, mamua o kona lohe wale no i na hokakka o kekahi ma ka manaoio i keia pepa, e komo mua ae ana kekahi poe e hoopihapiha i keua kanaka ko'iko'i no ka pono wale no o kekahi pohai kakaikahi, me ka nana ole mai i ka pono kaulike o na mea apau makolo i keia Teritore.

            Maloko o ka Luakini o Kawaiihao ma ke kakahiaka o keia Sabati iho, e malama ae ai ka Ahahui Kamehameha, i ka la o ka Naʻi Aupuni Kamehameha, a oiai, o ka moi mua loa ia o Hawaii nei, mahope iho o ka hoohuiia ana o na mokupuni apau a laa malalo on a, me hea pono i na Hawaii apau, e komo like iloko o kela anaina haipule hoomanao no ka kakou moi, he oki loa hoi ko kakou ohohia wale ana aku no i na anaina hoomanao o keia ano i na kanaka koi'ko'i o hkekahi mau lahui kanaka e aku; aka e hoike i ko kakou mau manao makee no keua la ano nui, ma ka hoopiha ana ae ia Kawaihao ma keia Sabati, a in a he mean hiki, e hoea ae na ahahui Hawaii apau iloko o ka lakou mau aahu piha, no ka hoohanohano ana i keia la ano nui i paa ma ka moolelo o Hawaii nei.

           

            Aole nhe manao maikai e ae e hawaiia ai no kakoo piha ana, ilike la me ia i hoakakia ae e ka Elele Kuhio, no ke pani ana i ka hap maikai o ke alanui Kekaulike i makeke no ka lehulehu. Eia ka lehulehu ke kakali aku nei i makeke o keia ano. Ia oukou mai ia e na lunakiai!

Nuhou Kuloko

            Ina aole e loaa ana he mau hoololiloli ana, aliala ma ka la 22 o keia mahina e lawe ae  aw i Konel McCarthy i ka noho kiaina ana no Hawaii nei.

            Eia na pualikoa Hawaii ke hoomoana mai nei ma ka Papu Armstrong i keia mau la, no ke pani ana i na pualikoa o Ameriak i huli hoi aku no ka aina makua.

            Ma ka Poalua aw nei, ka la o Kamehameha, e wehe hamama ia ana no na ipuka o ka Hale Hoikeike, ka Bishop Museum, no ka hele makaikai ana o ka lehulehu.

            O ka põe aweia no ka oihana koa o ka papa1, ua makemakeia lakou o hoike ae i ko lakou waho how e noho nei, in a ua neo ae lakou ma ko lakou mau waho kahiko mai.

            Mamuli o ka nui o na kanaka i hoi aku la iloko o ka oihana koa malalo o ke aupuni federala, ua nui no wahi hakahaka o na hale oihana ame no keena oihana aupuni.

            Ma ka wanaao o ka po Poakahi aku nei i pauaho mai ai o Jas K. Mahikon, mauka ae nei o ke Alanui Gulika. He keiki oia no Mr. ana Mrs. G W. Mahukoa O Kilauea, Kauai.

            Ma keia Poakahi ae, ka la 10 o keia mahina, e weheia ai ka hoikeike fea teritore, mawaho ae nei o Kapiolani Paka, a ma ke ahiahi o ka Poaono, ka la 15, e pau ai ka hoikeike ana.

            Ma ka Poakahi iho nei i lawe ae ai ka Lunakanawai Hoomalu Lightfoot i kona kulana, ma kahi o ka Lunakanawai Irwin, i hookiekieia aku ma ke kulana loio kuhina no ke Teritore. 

            Mamuli o ka lilo ana o kekahi aoao o ke Kuokoa nei i na kanawai o keia lau kuikawa iho nei o ka ahaolelo kuloko, ia hoopaneeia ka moolelo i Hawila a loaa kahi kaawale o ka pepa.

            Mamuli o ka hapa loa mai o ke kalo i keia mamanwa, eia ke emi mai nei na paona o kuaiia nei no ka hapaha me ka hiki kupono ole i kekahi mau ohana ke kuai pololei i ka poi wale no, aka ke hui mai nei ma ka pia ame ka palaoa, i ka loihi aku ai ka ai ana.

            Ma keia auwina ka e malamaia ae ana ke kaihuakai no ka hoohanohano ana i na keiki Hawaii i waiho aku ia lakou e komo iloko o ka pualo koa enekinia o Amerika, e haalelo oho ana i ko lakou aina hanau no ka aina makua.

            Ma ka ahiahi o keia Sabati iho, Iune 9, e malamaia ae ana he anaina haipule maloko o ka Luakini o Kawaiahao, no ka hoolohe ana i ka haiolelo a Kapena Peguenaut ame W.J. Sherman, he mau haole mai na kahua kaua mai o Europa.

            Maloko o ka aha a ka Lunaakanawai Kaapuni Ashford, ma ka Poakahi ae nei, e hooloheia ai ka hoipp kue a ke Kekikialii Kalanianaole, i ka palapala hoolilo kahu i hanaia e ka Moiwahine Liliuokalani, no ke ano e hookanaia ai o kana waiwai.

            Ma ka po nei i malama ae ai na kapulu Repubalika apau i ka halawai waiho inoa nona lunanui o ke kalapu  ame na elele i ka ahaelele teritore Repubalika e noho mai ana ma ka la 22 o Iulai, a ma ka po o keia Poaha ae e koha maoli ia ai lakou.

            Ma ka la apopo e hoea mai ke Kakauolelo Lane o keena kalaiaina ma Hawaii nei, mamua o ka huli hoi hou ana aku no Amerika.

            Maloko o ka lunakini o Kawaiahao, e malama ae ana ka Ahahui Kamehameha i noho pooia e ke Keikialii Kalanianaole,he anaina hoomanao no ka la o Kamehameha, a ua konoia na ahahui Hawaii, ame ka lehulehu no hoi apau e hoea ae ma ia anaina haipule hoomanao, e hoomaka ana ma ka hora 11 o ke kakahiaka o keia Sabiti iho.

            No ke kaki ana o ka Hui Wili Laiki o na Kepani i ke kumukuai o ka kaiki a oi aku mamua o ke kumukuai i kauia e ke komisina meeai, i kauohaia aku ai kela hui e hoihoi hou aku i ka huina o elua haneri me iwakalua-kumumalua dala i kekahi poe ehiku a lakou i hoolilo aku ai i ka kaiki, me ke kauia ana hoi o ka hoopa'i he elima dala no kela ame keia manawa i uhakiia ai ke kauoha a ke komosina, a ua hooliloia aku kela mau dala hoopa'i no ke Ke'a Ulaula.

            POMAIKAI KA POE MAKAALA

I kela mau ka aku la, ka pau ana i ka huli pono ia o ka moolelo o na kuleana apau e waiho la ma Waiahole, Waikane, Hakipuu ame Kuloa ma Koolaupoko, Oahu, e Kale Hapakini Opio O ke kanaka e ninau a e hui ana me ia i wahi e maopopo pono ai kona kuleana, oia no ke kamaka e pomaikai ana. E naue mai a e hele aku kakou imua.

            KALE HAPAKINI OPIO, 37 Alanui Kalepa Iuna.

6291-tf

            Nuhou Kuwaho

PARIS, Mei 31- Ua make ke Kenerala Pierre de Valliers o ka pualikoa Palani iloko o ka wa e kaua ana ma ka Pualua.  Ua pa mai oia i kekahi apana poka a make koke no ia manawa. 

            PARIS, Mei 30. - Ua hoakakaia ae maanei ko ke Kuhina Nui Palani Clenenceau pakele ana ma ka apua mai paa i ka hopuia e na Kelemania. E makaikai ana ka oia i ke kahua kaua a o kona haalele ana aku no ia i kekahi kahua ahuwale he mau minuke pokole mamua o ka lilo ana aku o ia wahi i na koa Kelemania.

            LONDON, Mei 31. - Koikoi ka make o na koa Pelekane iloko o ke kaua hopena mawaho mai o ke kaua hoee nui a na Kelemania no ka mahina o Mei i hoolahaia ae e ke keena kaua i keia la.  He 166, 802 koa Pelekane i poino.  He 20,518 i make.  O ke koena aku oia ka poe i hoehaia a i lilo aku i mau paahao.

            ATLANTIC PORT. Iune 1- Halawai ke mokuluu Kelemania me kona hopeno mawaho mai o ke kapakai o Irelani ma mna la mua o Mei iaia i hoao mau ai e topido i kekahi moku lawekoa.  I ko mokuluu ka i hoao mai ai e topido ua l hiki ole nae iaia ke kaawale mai kealahele aku o ka moku lawe koa. Ua hookuiia aku ia a piholo iho la i ka hohonu. 

            WASHINGTON, June 2. - He puali koa Polani o 15,00 kanaka, ua hoolio ia lakou apau i mau koa malalo o Amerika, e lawe ana ia i kekahi wahi me na pualikoa a na aupuni Huiia ma ke kahua kaua o ka hapa komohaua i ka la apopo

            LONDON, Iune 2- Lehulehu na halema'i a ka Ahahui Ke'a Ulaula Pelekane i hoopa-huia e na Kelemaina maluna na mokulele ma ka po Poalima, i ka manawa a na Kelemania i like ai i ke konane o ka malamlama o ka mahina. Ua lehulehu na ola i make a i hoehaia. I keka no na halemai like i hooppoinoia ai e na Kelemania ma ka la 19 o Mei.

            WASHINGTON, Iune 3- Iloko o kekahi kaua hahana loa i hakalaia ma ka leva ma neihinei mawaena o eha mau mokulele Amerika ame eono mau mokulele Kelemaina, hookahi mokulele o ka enemi i a ia e ke ahi a hookahi mokulele Amerika i haule mahppe aka o na laiua o na Kelemania.

            WASHINGTON, INue 4- Ua loaa mai ho lono i ke keena aupuni mai Elropa mai he 146 poe i make i na kanaka lele i ka lewa a na Aupuni Huiia ma kekahi manawa aku nei i hala a he 150 i hoehaia maloko o ke kulanakau hale o Cologne.  Ua hoopihoihoi ia na kanaka o ke kulanakauhele ne ka ma ka'u nui i ka wa i hoohaukeia iho ai o na poka pa-hu me he mau pakaua la e na kanaka a na Aupuni Huiia mai ka lewa iho maluna iho o lakou.

            PARIS, Inue 4- Ua hoomaka hou ia mai ke ku ana o ka pu kuniahi pilikua hoolele i ka poka ma kahi mamo loa ma ka po nie,

            NICe, Iulak 4. - O na Amerika mua o na pualikoa i hoonohoia aku ai e kaua pu me na Palani a i hoonohoia ma na kaua i hala koke aku nei ua hoea mai ia nei, a ke malamaia nei maloko o ka halema'i Amerika i kukuluia ai maanei.

            MARNE, Iune 4. - O na pu bikini âme ka poe ki pu i hoea mai ai ma na kapa o ka Muliwai Marne ma ka la 31 o Mei ua komo koke aku i ke kaua ma ka hoopakele ana i Chateau Thierry a na Kelemaina e hooweliweli mai ana no ka lele kaua ia mai ia manawa.

            NUI ka NOONOO na ka PILIKIA KAHIKO

He lolo anei oe i na kakahiaka apau, me ka maluhiluhi, i ka la a po, e hoonaluea ia ana e ka nalulu, a e ka eha konikoni paha?  Mai kaualoko pa ia mea me oe.  E hoohuoi i kou mau puupaa. Ina he nalulu kou, eha rumati ka paha, hi poniuniu, me ka maikai ole o na puupaa, ma kaukai aku e hoea mai kekahi pilikia oi aku; e hoohana koke i na Huaale kuahaneenee Puupaa a Doan.  He hoiopono ka lakou hana ana i na mai he mau kaukani.  Ua hiki ia oe ke hoao ia lakou ma ke paulele piha.        "Ke lolo mai kou kua- E hoomanao i ka inoa."  (Mai pono noi wale aku no i laau no ka puupaa- e noi maopopo aku no na Huaale Kuahaneenee Puupaa a Doan a mai lawe i laau e ae). Eia no Huaale Huahaneenee Puupaa a Doan ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau ame ka poe malama halekuai, a i ole e hoounaia aku no ma ke akeleka, ke loaa mua mai ke kumukuai e ka Hollister Drug Co.  no Akena no ka Pacaina Hawaii.- Hoolaha.

            PA-HU KE KAPUAHI A EHA HE KEPANI KUKE.

            Mawaho ae nei o ka home o T.H. Gibson, ke kumupoo o ke Kula Liliuokalani, ma Kaimuki, i pa-hu aae ai ke kapuahi kuke, ma ka hapalua o ka hora elima, o ke ahiahi o ka Poakolu nei, a o ka hopena i ikeia, o ia no ka mahaha ana o kela kapuahi, me ka loaa joi o na palapu maluna o ke Kepani kuke.

            Aole i maopopo iki ke kumu oke pahu ana ae o kela pauahi, aka ma na kohokoho wale aua nae, me he mea la, mai ka lauahu mai no ia a kela Kepani kuke, i kau ai maluna o ke kapuahi, eia nae, he hana no kekahi poe i ka lakou kapuahi pela, aole he mau poino i loaa mai.

            Ma ka olelo a Mr. Gibson, aole i ho-a iki ia kela kapuahi no kekahi manawa ae nei i hala, a ma kekahi manawa o kela la, ua hookomo ke Kepani kuke i ka lanahu iloko o ke kapuahi, a ma ka hora elima, na hoomaka aku la oia e ho-a i ke ahi, a oiai no oia e kulou iho ana maluna o ke kapuahi, o ka manawa ia i hooamaka ae ai e pahu me ka lele liilii ana oo na apaapana i o a ia nei, me ke lele ana mai i kekahi mau apana o ke kapuahi a pa ma ka helelelena o kela KEpani, a loaa iaia ka poino.

            I ka manawa i lohe aku au o Mr. Gibson i ke pa-hu ana o ke kapuahi, ia holo koke mai la oia noloko o ka halekuke, a ike aku la i ka waiho mai o kane kuke iluna o ka papahele, a ke kahe ana hoi ke koko, nolaila ua hoike koke mai la oia i ka ohe i ka lamena i o na ulia poino, a lawe loa i a mai kela Kepani i ka halewai.

            He Kepani kela o ka noho kana ana aku malalo o Mr. Gibson no hookahi mahina wale noo, a ma ka manawa i ninauia aku ai iaia, in a oaha ua ike oia, i ke kumu o ke pahu ana o ke kapuahi, ua hoole loa ae oia, me ka olelo ana aole he mea i he mea i maopopo iaia, no ka hookomo ana o kekahi enemi ho kukaepele pu maloko o ke kapuahi, a o kahi o kona hemahema, o ia no kona nana mua ole ana i ke kapuahi.

            E HELE AE I KAWAIAHAO MA KEIA PO SABATI.

            Maloko o ka Luakini o Kawaihao ma keia po Sabati iho c malamaia ae ana he anaina pule hui o na HAwaii, no ka hoolohe ana i na haiolelo, mai ia Kapena Peguenaut mai o ka pualikoa o Canada, ame W.J. Sherman, kekahi o na kanaka e hana ana no ka Y.M. C.A.

            He mau kanaka akamai a kaulana loa keia i ka haiolelo, a mai kahua kaua mai ma Palani laua i kaahele mai ai a hoea no Honolulu nei, e haawai ana he mau haiolelo lehulehu ma kela a me keia wahi, a e hoikeike ana i na hoina a laua i ike ni ma na kahua kaua.          

            O keia na haole i haawi ae i na haiolelo maloko no o Kawaihao, mamuli o ke kono a ka Ahahui o na Pukaua, ma ka auwina la o ka Poaono aku nei i hala, a oiai he heluna nui o na kanaka i hoea ole ae ma ia la, a e lohe ole hoi i na moolelo ku i ke aloha ame ka weliweli a laua i hoike mai ai, no na lahua, ua konoia lakou e hoea ae ma Kawaihao ma keia po Sabati iho, no ka mea e kukulu okoa ia mai ana no hoiona he nui, a koo nei poe i heluhelu nui ai maloko o na nupepa i kela a me leia la , no na hana i keia kaua nui na Europa.

            NA MARE.

            Edward J. Poepoe ia Loka Kekipi MEi 23. Jospeh Y. Alama ia Agnes K Wright Mei 25.  John Aawa ia Sarah Akoni, Mei 25.  David J. Burkett ia Esther Kalino, Mei 27.  Samuel Eoka ia Louisa Kamano, Mei 30.

            John H Nakea ia O Makuku, Iune 1.

            Edw. Kahele ia Amoe Wing, INue 1.

            John Kahauleilio ia Annie Kawaihoa, Inue 1.

`John Peters ia Rose Kalama, Inue 1.

            F.M. Akau ia Mary Lincoln, Inue 1

            Fred. K. Bartels ia Hannah Pieper, Inue 3.

            David Kaeliwai ia Pomaikalani W. Kaeliwai, Inue 4.

            Chas. Kauka ia Virgina Ikeole, Iune 4.

            NA HANAU,

            Na Henry McKee âme Elizabeth Isaac, he keikikane, Mei 23.  Na Wm. Davis ame Sarah Baker, he kaikamahine, Mei 23.  Na Filomena Flores ame Annie Moses, he keikikane, Mei 29.  Na Eddie Vierra ame Hannah Mahelona, he keikikane, Mei 30.  Na Wm.  N. Keaweamahi ane Nancy Panawea, he keikikanem Inue 1.  Na Daniel Keliipuleole ame Lucy Sing, he keikikane, Inue 1.  Na Sam Miranda ame Hattie Kuahu, he kaikamahine, Inue 2.  NA Henry L. Moom ame Mary Wainnae, he keikikane, Inue4.

            NA MAKE.

            Emily Watson, Moiliili, Mei 20.  G.B.  Mahelona, ma ke alanui Vinia, Mei 30.

            Mana ma ka Home Lunalilo, Mei 30.

            Lizzzie Hulihee, ma ke alanui Robello, Mei 30. John Mokuula, ma ke home o na Kaikamahine, Iune 2.  B.K.  Kahele, ma ka Halemai Moiwahine, Inue 3.  Jas Mahikoa, ma ke akanui Kulika, Iune 3.  Mrs. Rebeca Mololani, ma ke alanui Kuliaka, Iune 4.  Jas. K. Lono, ma ke alanui Iwilei, Iune 4.  S.K/ Hatchie, ma ke alanui Iwilei, Iune 4.  Annie K. Keolanui, ma ke alanui dowsett, Iune 4.

            E PONO I KA POE ALAUAOLELO E "HANA A I OLE E LAWEIA I KE KAUA."

            I loko o ka manawa e nanaia ana oloko o na hale hoolimalima malokoo ka Honolulu he mau pule kakaikahi i hala aku nei, no ka huli a imi pono ana i ke ano o ka noho ana o na kakana i hoopaa i ko lakou mai inoa no ka hoiia aku i loa, i loaa ai ka oke i ke Papena H.G. Field, ka luna oho loa ma Hawaii nei, ke heluna nui o na kanaka e noho ana maloko o ia mai hale hoolimalima aohe a lakou jana paa mau e loaa ai o lakou pono o ke oia ana, eia nae he lako lakou i na aahu maikai a he lawa pono no hoi i na meaai.

            "O keia ka papa o na kanaka i makemakeia e paa, ua piha na hale pahupahu a puni ke kulanakauhele i keia poe, a ma kou manao ua hiki loa ke kokua ia aku na mahiko a auauwe mai nei i ka emi o na limahana, a in no ka ohiia o nei poe hana ole e loaa ana ma kahi o ka 1500 a 200 kanaka kupono i mai limahana no n amahiko, wahi ka a Kapena Pield o ka hokie ana ae. "O ka hapanui o nei mau kanaka e loaa ana maloko o Honolulu" wahi hou a Kapena Field. "Ma ka nana aku he roula maa mai loa keia i ka ikeia ma ka mahiko a pau i ka wa e loaa ai i na limahana na dala manuahi a ukuhana paha, ooia iho la ka manawa e haalele koke aku ai i ka hana a holo mai la i Honolulu nei e noho palaualelo ai.

            O na kanaka e paa ana i ka hopuhopu ia, in a no ka hookoia aku o ia hana, o ka hapanui o ia ka poe i hoopaneeia ko laou ohiia ana ana mamuli o ka hana kupono e paaia ana e lakou a i ole he poe ohana ko lakou e kaukai mai ana i ko lakou ola maluna o ia poe, a ua ikeika nae mahpoe mai ua haaleleaku lakou i ka lakou ma hana.

            HOsOKUU KA AHAOLELO KUIKAWA.

            Mahope iho o ka noho aua no ka manawa i elua pule a oi, i hookuu au ke kau kuikawa o ka ehaolelo kuloko, ma ka Pualima aku nei ihala, a kuli hoi aku na solona kaukanawai o na kuaaina no ko lakoumau wahi, no ka hoomakaukau aua, no ka houka kalauaina e hoea mai ana iloko i keila mau mahi ua aku

            Maiwaena mai o na bila lehulehu i hookomia ae iloko o ka aha senate ame ka hale o na lunamakaainana ma keia kau kuikawa, he iwakaluakumamahiku mau hola i holo kanawai, ke elua mai ibila i komo aku iloko o ka lima o ke koaaina, o kakouinoa ole ia ma ka la hope o hookuu ai o ka ahaolelo.

            Mahope iho o na paio ame no hoolohiloli ana, maluna o kekahi bila ano nu i hookomoia ae e pili ana i na aina aupuni, a hauile wale, ua hookomo ae ka Lunaokaainana Kawewehi ho olelo hooholo me ka hoomakaukauia ana he mai hope o ka olelo hooholo, waihona aku i na kiaaina o Hawaii nei.

            Mahope koke iho o ka hora umikumamakahi o ke kakahiaka o ka Poalima, i hookuu loa ai no hana apau o keia kau kuikawa, ke ka hoakakaia ana oo na olelo mahalo a hoomaikai i na hoa o ka ahaoloelo.

            Ma ke ano nui e olelo ae, aole @ he mau oolo-ku i keia maloko o na hale kaukanawai a elua, aka ua nohoalii mai ka maluhia maluna o na hana apau, a ua hookuuia hoi ka ahaolelo me =na manai maikai, a hauol, no ka holo ana o kela me keia iloko o na la kakaikahi i noho au o ka ahaoelo, ua loaa no he mau bila kupono.

            HOOMAINOINOIA NO KOA AERIKA.

            Elike me na kana hoonaunoino a na Kelemania a na paaao a na lahui e ae pela no ia e hana mai la i na loa oaahao Amerika maloko o Kelemaina, elike me ka hoike i loaa mai ianei maloko o na kekekalapa a ke kenerala e @ ana penei.

            Keena Oihana Kaua Amerika, Inue 1. Aia na paahao Amerika ke auwe mai la i ka ehaeha o na hana hoomainoino e koku holoholona a na Kelemaina, ua wehiia ae na lolea olohelohe ke kino mai ka hapanui aku o lakou, laweia ko lakou mau kamaa mai ia lakou aku, pololi a nele i ke dala, he lono keia i hoikeia mai e kekahi mau Pukini paahao i hoopaaia maloko o ka haleholo mainae a pakele a hoea mai ianei.

            Mai kahi hoopaa paahao a ke kaua a ne Kelemaina ma Tuehel i loaa mao ai no moolelo no ka hanainioa ana o na koa Amerika. Ma ka olelo a na paahao Rukini ua i kemaka lakou i na Amerika malaila he mau aahu nahaehae ko lakou, pololi a aneane e make.  O na dala me lakou ua kailiaa me ka limanui mai ia lakou aku, pela me ka lole ame na, kamaa mai lakou mau kino a wawe aku.

            KA OHEMO O KA OPU O NA KAMALII.

            Iloko o na mahina wela, e pono i na makuahine ke makaala i ka ohemo o ka opu o ka lakou keiki.  I ka aw e haawi koke ia ai no makaala ana iloko o keia manawa, e hiki ana ke pale ia kau ke pilikia kupilikii.  Ua hiki ke hilunaiaa aku ka Laau Nahu  ka Opu, ka Hoopaa Hi a Chmberlain.  Eia ke kuaiia nei e ka poe kuai laau apau, o ka Benson, Smith & Ci. Ltd., na akena no Hawaii-Hoolaha.