Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 25, 21 June 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

—— ■ | Aole i lito kela hakaka niawaena o tce Kauna De Ko(k ame' Tazana i kmnu 110 Tazana e liopo iho ai. aka hoike koke ' ;iku la <jia i kona apono ma na ano apau, a ha'i aku Ia hoi i ka elele i hoounaia mai. o ka Lukanela Anola ka mea e hoea aku ana no kalii o ke kauna ma-kela auwina la, no ke kukakuka pu ana, i na ano apau e pili ana i ka hakaka o na kanaka a elua ma ke kakahiaka nui crkekahi la mai. ! I ka huli hoi ana aku hoi o ka elele, e hoike i ke Kauna De Kode no ka holopono ana o na mea apau i hoolalaia, a koe | kokoolua iho la o Tazana me kona hoaloha, ia wa i pane aku ' ai ua koa opio nei: ► * J "He mea ano nui maoli keia a'u e hele aku ai e hooko," | wahi ana me ka luliluli ana iho o kona poo. ''He keu no la o ko'u mau hewa lehulehu o na la aku nei i hala, o na hewa ' waleiio ia no'u e make ai ,eia ka e hooiliia mai ana kekahi karaima maluna o kuu mau poohiwi, a i ole e pepehiia mai ana• paha au a make, a kaa aku ke karaima pepphikanaka maluna | 0 ke Kauna De Kode." * ,r Aole a kaua kamailio wale ana no maluna o kou hewa e Ta/.ana, o ka'u wale no e ninau aku nei ia oe: "Heaha kau | meakaua e koho ai, o ka olua meaka?fti ia e hakaka aku ai ma ke kakahiaka o ka la apopo? Ma ko'u kamaaina' i ke Kauna f)e Kode, aole he kanaka makaukau e ae i ke kakapahi elike me ia ma Parisa nei. hoi kekahi kanaka akamai loa i ke ki.-pu pololei, o ka q\ loa aku o kona akamai,: me ka pu panapana." "Ina i noa.ka'u mau meakaua i helē ai a ailolo. alaila ua 01 loa aku ko'u makemake, me na pua pana maua e hakāka ai, «o ka mamao o iwakalua kainawawae. a i ole me na laau ihe paha, elike ae la uo ka mamao me kela he iwakalua kainawawae," wahi a Tazana me ka noke ana ae i ka akaaka. hooholo nerau i ko'u manao, ma ka pu panapana maua i e hakaka ai." I "Ina o kau meakaua ia i koho ai ea, ke kaumaha loa nei au i ka hoike e ana aku i ko'u manao imua ou. e make ana oe i ke kauna, no ka niea. he helu ekahi oia ma ke ki pu j pololei, aohe poka hala o kana pu ke ki i ka maka o ka pipi hulu." "Aole no o'u kanalua i kau mau mea e kamailio mai nei j n'o ka makaukau o ke kauna ina ke ki pu, aka ua maopopo I no ia oe, ina ua ae mai ke Akua o ko'u maftawa iho Ia no ia I e inake ai. aole 110 he mana nana e hoopakele ae i ko'u ola. j aka sna aole oia i ae e make au, alaila e lil'o ana ke akamai I ki pu o ke Kuna De Kode i mea ole." - "No'kou pono e kuu hoaloha ea, e aho, e hoololi oe i kou manao mua, a ma na pahikauā olua e hakaka ai. he manaolana kona e kaa ana ka lanakila ma kou aoao, aole no kou akamai ma ke ana pahikaua ana, ka nui o kou ikaika. ina no ka loaa pono aku o ke kauna i kau hauna -j>ahikaua. aole he ahailono e l6aa iaia, aka e ka<t aan ka lanakila ma l*ou aoao." x "Ua paa loa kuu manao, me ka pu panapana maua e hakaka ai. o ka mea ia e ike pono ia ai ka -(nakaukau' ki pu o ke'kauna," i paakiki mai ai no o Tazana i ke kamailio ana. Uoko o na hooikaika ana aku a ka Lukanela Anola e hoohulihuli i ka manao o Tazana. e hoololi ae i pahikaua ka laua e hakaka ai me ke kauna. aole nae ia he'wahi mea a malin \i\ aku. a no kona.paakiki loa. ua )ioopau okoa-ka lukanela i ke kamailio ana mai. eia nae ua hele oia a pihā me ke'kaumaha: Ma ka hora elua o kela la, haalele mai la ka Lukanelā Anola, a hele aku la 110 ka hui pu ana me Mr. F'aubeta, ua hele 110 iioi a hoea i ka hora eha o ke ahiahi, akahi no-a pau ka laua hooponopono ana, nie ka maikai o na mea apau i ko laua manao. a o ia ka ka Lukanela Anola i kamailio mai ai ia Tazana: "Ua holopono na mea apau e pili ana i ko olua hakaka, aku ma ke kakahiaka o ka la apopo. Ma ka wehewehe ana mai o ke alaula 6 ka malamalama ma ke kakahiaka o ka la ;'po}>«x. e hde ana kakou no wahi, e kokoke mai la i ljilama, a ma kekahi wahi o ke alanui, he wahi mehameha | hoi. malaila olua e hakaka ai. O Mr. Pauheta ka mea nonā , keia inanao. a ua apono aku no hoi au, oiai aole no a'u wahi j kupt>no e ae i i kupono no ka hakaka ana." | "Ka, aia maikai maoli ka olua mea o ka hooholo ana mai la. ke haawi aku nei au i ko'u apono»ma ano apau, koe wale aku no ke kakali. o ka hoea mai i ka manawā." j Ma ia po ana iho, he mau leka lehulehu ka Tāzana i noke ai i ke kakau, me ka hookomo ana ma na wa-hi leka, a waiho aku malalo o ka malu o ka'Lukanela Anola. a i ka ln3i ( ,ana aku o ua o Tazana e hooluolu. lohe aku la konā hoaloha i ka hokiokio o ua o Tazana i kekahi mele hulahula. me lie mea la aole he wahi manao hopohopo a maka'u paha iloko ona. no kona ku aku imua o ka make ma kekahi la ae. | No ka Lukanela Anola nae; aia mau ke kaumaha maluna! 0 kona helehelena i na manawa apau. mai kela manawa mai 1 hoalaia mai ai ka ninau, no ka hakaka aku o kona hoaloha me ke Kauna De Kode. a i kona lohe ana aku i ka hokiokio ■. o Tazana, ua pii mai la kona hoouaukiuki, me ka i okoa ana ! iho iloko ona : I "He keu no, he wa keia no ke kaumahā, ka pihoihoi ame ka hopohopo, eia ka he wa no ka hauoli; aiā paha ka hauoli a hala ae ka poino mahope. Ua paa loa kuu inanao, ma ka oili ana mai o ka malamalama o ka la i kakahiaka, e, nana iho ana ia māluna o ke kino make o kuu hoaloha, ehia ka hoi mea kaumaha;"b ka hopokoleia mai .0 kona mau la o ke , ola āna." | O ka wehewehe hoi ia o Tazana i kona mau lole ahiki i ka'pau ana, hoi aku la oia maluna o kona wahi moe, me ka }uiana ana ae i keia mau huaolelo : v i "Ua oi aku ke ino o na kanaka imua o na holoholona. no ka mea iloko o ka maikai o ka noonoo o na kanaka, eia nae e makem#ke aiia np e pepehi aku i kekahi, ua ku hoi ka. pepeiii i na holoholona, aole o lakou noonoo iki i ka | pono mai ka ae." Āie ka noonoo hou ole- aku no kela hakaka inawaena ona nie ke Kauna De Kode. haule aku Jā ua o Tazanā hiamoe, me he mea la. aole i hoalaia mai nia kekahi ano no kona ola ana. a e nanea ana 110 oia i ka hianīoe. kikeke ana no ka Lukanela Anola mawaho o ka puka o nimi, : puoho ae ]>aha ka hana. e poeleele ana no v *a tra makaukau hoi kona hoaloha ma na ano apau, aka e hoike mai ana nae kona helehelena, me he mea la aole oia i hiamde iki nia ke l ,*! |)o ahiki wale 110 i ke ao ana, i kau a mea o ke kunaliihi. "ī ka nana aku ia'oe e Tazatia, me he mea la, ua leaiea moli. kou hiamoe ana i ka po nei kohu hebē, aohe wahi tnea a pihoiiioi.iki- o kou noonoo, no ka hana nui o'kpia kakahi-, aka." i kamailio aku ai ka Lukanela Anola ia Taza,na. Ma kalii o ka pane kf>ke ana mai i kela mau olelo a ka l.nkanela Anola, n«»ke okoa ae la o 'fazana i ka akaaka ni.- . ka leo nui. i ka ike maoli mai 110 i ke ano pihoihoi o kona :

hoaloha, me hoi o na maka a inoino ke nana mai. "Ma ko'u ike aku ia oe e kuu hoaloha, āole oe i hiamoe maikai i ka po nei, no kou noonoo nui paha, e halawai ana au me ka inake i keia la." „ "Owai auanei ia mea noonoo nui ōle i kekāhi pilikia maopooo loa e kau mai ana maluna ou, nolaila e ike mai oe. āole aū i hiamoe iki i keia po ht)lookoa ahiki wale 110 i ke ao āna ae nei. I ko'u nana aku ia oe, me he mea la e hele aku 1 ana oe i ke ki pu ma ke ano lealea wale no. oiai nae o ka ' 4 mea oiaio īoa, e ku aku ana oe imua o kekahi kanaka akamai loa i ke ki pu ina Parisa holookoa riei apuni, aole loa e J hala na poka apau a ke Kauna De Kode e ki mai ana ia oe : i keia 4a, a ua herē au a piha loa me na manao ho})ohopo no kou palekana." ! . Hoopinana wale ae la no o Tazana i kona mau poohiwi 1 iluna, a i mai la: " £ hele aku ana au i keia la, e uku aku i • ka hewa a'u i hana aku ai maluna o ke Kauna D"c Kodi;, me kuu ike 110. he kanaka akamai loa oia i ke ki pu. a i pololei ole kana ki ana ia'u i kei'a la, alaila ua hooj>akele mai ke Akua ia'u. elike me ko'u pili ole ana i ka hewa." "Alaila e olelo maoli niai ana anei oe e ku" aku ana oe imua o Rou hoa paio, no kona pepehi ana mai ia oe a make. J " j "Aole e hiki īa'u ke hooiaio aku imūā ou, o ko'u manao : maoli ia, aka nae, ua hiki no ia oe ke ike iho, he uuku loa kahi manaolana 110 ko'u pakele mai ka make mai." ! Ina paha i loaa mua āku ka ike ika Lukanela Anola ika mea iloko o ka noonoo o Tazana,' ka noonoo hoi o keia kai naka a ke kupaianaha nui wale, mai kela manawa mai i ! hoea aku ai ka aa hakaka imua ona. ina ua hooi loa ia aku I ka hiena o ua lukanela nei, aka e ike aku ana no nae oia , i Tazana mea e hana mai ana. he hana hoi i hiki ole iaia I ke hoōpoina iloko o kona mau la o ke ola ana mahope mai. Oiai ke nee ae la ka manawa imua, ua awiwi iho la Tazana i ke komo i kona mau lole, a i ka makaukau ana, o | ko laua kau aku la no ia maluna o ke kaa otomobue o ka i Lukanela Anola, a holo aku la ma ke alanui e hoea aku ai I 110 kahi i hookaawaleia, malaila na kanaka elua e hakaka ai no ka make ame ke ola. I Mai kela manawa mai o laua i komō aku ai iloko oke kaa otomobile. ahiki wale i ka hoea ana aku no ke kahua mokomoko. aole he mau olelo i kamailioia mawaena o laua. aka aia iloko o kela ame keia pakahi, na noonoo like ole e hana la. No ka Lukanela Anola nae. aole e hiki iaia ke huna iho i ka nui maoli o kona kaumaha. no ka mea iaia i hoihoi aku : ai i kana mau hoomanao ana ihope, ua lilo maoli o Tazana i" mea nui loa iaia, i oi aku imua o kona aloha no leona kaikaina ponoi, ina he kaikaina ; kekahi ona, e ola ana ia manawa. 1 • He mea oiaio, ua kaokoa loa ko laua mau ano, he kanaka ka Lukanela Anola i oili ae no ke au malamalama, he kanaka hoi o no ke au pouliuli hihiu oloko o na ululaau o Aferika, eia nae iloko o na wahi a laua i pili āi, e I hoao ana kekahi e kokua aku ji*»-,kekahi, ua hoopoinaia na mea maikai ole apau i pili ia laua, koe wale no ka nana ana aku o kekahi i kekahi he hoaloha pilipaa loa, o ia no oe | o na mea i holoholo like, a i hanai like ia, mai ko laua mau la opio loa mai ahiki wale no i ke kanaka makua ana. No Tazana hoi. aole ana mea e ae e noonoo la, koe wale ; 110 ka hoala ana mai i kona mau la opio e hele ōlohelohe 1 ana iloko oka ululaau. KeJioomanao la oia i na la lehu- ! lehu ana eMioho ana ma ka aoao o ke pakaukau. maloko o j ka home o kona makuakane, a e a*b ana i ka.heluhelu i na j huaolelo maloko o na-buke lehulehu. a iaia i hoohele mai ai i kona noonoo ahiki i kela la. a kona mau maka i.k'au aku ai nialuna b jeiie Pota, he keu a ka piha o kona pūuwai me ka olioli, me ka hoike mai hoi ia hauoli, ma o k a minoaka kona mau papalina. Ua nanea nfaoli o Tazana i ka noonoo, a nā ke ku honua ana iho o ke kaa otoniobile, ma kahi i aelikeia ai, malai.la e hoōukaia ai ka hakaka. akahi 110 oia a hoauhee aku i kela mau noonoo mai iaia aku, a hoala mai la i ka hana, nana i lawe aku iaia ame ka Lukanela Anola; no -kela wahi. 0 laua nei ka mua loa o ka ho'ea ana aku no ke kahua hakaka. eia nae he mau miiiuke helu.wale 110 ma ia hope ihō, hg>ea aku la ke Kauna De Kode. o Mr. Paubeta ame 'j hookahi keonimana oleoa mawaho ae o laua. O keia keonimana nialihini, he kauka oia, i laweia mai e ke kauna. a hoolaunaia ae la oia ia Tazana ame ka Lukanela Anola. -,\ 1 Oiāi aole a lakou nei mau mea hou aku e kakali ai, hoo— kaawale iki akn la ka Lukanela Anola me Mr. Paubeta n?a kekahi wahi kaawale no ke kamailio ana i ke ano e hakaka | aku ai kela.mau kariaka, aia hoi o Tazana ke ku mai la ma j kekahi wahi mamao mai ke Kauna De Kode aku, a i ka holopono ana o na mea ; i kiikaku|:aiāv no ko laua hoomaka j aku e hakaka, Raheaia aku la o Tazanā naa e hookokoke mai ! a kiiia aku la 110 hoi na.pu p,anapanaf*ua mailuna mai o ke j kaa, me k'a nana ponō -ia anax> na auo apau o kela mau pu, 1 a oiai eku malie ana- Tazana me kona hoa, ma kahi he | mau kāpuai ka mamao o kekahi niai kekahi mai, ua hoakaka pono ia aku la na ano apau o ka laua hakaka ana, o ia hoi: j Eku like laua a elua me ka luili oke kua .0 kekahi i kei'kahi, alaila i ka wa e haawiia ai ka ka heie ! ānā, e helu laua pakahi ahiki i ka piha ana o na kainawawae | i ka umi, ia wa-laua e ku iho ai i kahi hookahi. a i ka wa e kahea aku ai ka Lukanela Anola ia laua e huli mai. o ka manawa ia e hoomaka ai i ke ki ana i ka laua mau pu pana- | pana, ahiki i ke kaa ana o ka lanakila i kekahi o laua, a i ole ahiki paha i ka pau loa ana o na poka ekolu oloko o ka 1 pti panapana. 1 , I kela manawa a Mr. Paubeta e hoakaka mai la ike ano| 0 na moho hakaka e hana aku ai, unuhi ae la o Tazana ij koiia kikalika mailōko ae ō ka pakeke o kona puliki, ā puhi ae la, ōiai hoi ke Kauna De Kode e ku malie mai ai*i. aole |»he.wahi pihoihoi'iki iloko'ona. ! Oiai ua makaukau na moho a elua, kij mai la o Mr. Pau--1 eta i ke Kauna De Kode, a kukulu pono ae la, pela no hoi me .ka Lukanela Anola i hele mai ai-e hooponopono ii i ke ku ana a kona hoaloha. j ! "Ua makaukau anei olua ena keonimana?" wahi a Mr. j | Pauhelā,, me ka alawa pakahi ana aku i kalii a na moho e ku ana. a o ke Kauna De I\ode ka mea mua o ka haawi ana mai i kona ae, aka no Tazana nae. kunou wale ae la no kona poo, ia wa i haawiia aku'ai ka hoailona no laua e hele ai, ahiki i ka piha ana o na kainawawe he umi. a Oiai e helu malie aku afla o Mr. Paubeta i na kainawa-,-wae ahiki j ka piha ana he ewalu, ua hiolo okoa mai la na. i waimaka mai na maka aku o ka Lukanela' Anola, oiai ua! maopopo loa iaia o kela na minuke ana e ike hope aku ai I 1 kona hoaloha me ke o kona 'kino. Ua aloha īpa- J ! oli no oia i kona hoaloha; a ke mihi loa la oia iloko ona, no ke kaa ana aku-o kela hana ona, ka haawi ana il ke kauoha hope loa, nana e hoouna aku ia Tazana i ka l make. * j 1 Oka hele hoi ia »hiki ika pilia ana ona kaina wawae he umi, ia wa i haawi aku ai o Mr. Anola i ke kauoha e huli . mai laua a nana aku kekahi i.kekahi, o ke Kauna De Kode ! nae ka mua loa o laua i huli mai, a hoomaka koke aku la no i ke ki ana i kana pu panapana, aia 110 o Tazana ke ku malie mai la, me ka lewalewa no o kona lima akau me ke?na pu panapana iloko o kona lima, a ke pu-a la no hoi ka uwahi o kona kikalika. ' 1 kela kani mua loa ana o ka pu panapana a ke Kauna De I<ode, aohe wahi mea a oni o Tazana, a kakali aku la ua kauna nei, o ka i|je aku i ka hina iho o kona hoa paio ilalo, .aole nae he mea 0 ia ano i ikeia aku, nolaiia kau hou ae la ōia.i kana pu paliapana i]una ,np.ka lua.o ka.manawa aki aku la. aohe no.he wahia oni ae o-Taeana. a i o!e la ;hv>i iā, hapai ae. i kaiia pu panapana ilunā, no ke ki ana mai. h6 oki loa no niā )ia ano aole he Wahi manao iki . iioko t»na. e pana'i niai i ka mea ,a ke kauna e hana aku uei \maUllla oiia. > , ; :;• J: , -

I No kelā hina ole ana o Tazana ilak) elike me ka ke kauna i kaena ai, e kaa ana lanakila o kela hakaka ana mawaena o laua, ua hele mai la oia a piha i ka haakilu, a ki aku la i kana poka hope loa, Ua hala-hu aku la i kahi e loa, mc ka lihi launa ole aku ia Tazana. Ua maopopo loa i ke Kauna L)e tvode ua ku aku he elua mau poka o kana pu panapana iloko o Tazana. o ka mea nae nana i hookahahā loa mai i kona manao. o ia no ka liiha ole iho o kela kanaka ilalo a make loa. a konio mai la ka hoohuoi iloko ona. i ku malie-o .Tazana'i-<kahi hookahi. i ole ai komo aku kp. poka, ma kahi e make koke ai o no hoi, malia e kakali malie ana oia ahiki i ka pau ana ki ana mai a kona hoa paio, o kona manawa ia e ki aku 'ai i katia pu panapana. a kela nuonuo o uā kauna nei ua pii mai la ka lena a kau mai )a tio hoi ka weli. no kona pepehiia m'ai a make, ka mea aua i manao ole ai, pela iho la oia e halawai ai me kona hopena. No kekahi manawa mahoi>e iho u ke ki ana mai o ke Kauna De Koeie i-kana pu panapana nt» ka*ekolu o na rt\ānawa. aia ua mau kanaka nei ke nak;i j)<tno la ka laua tlkna ana aku kekahi i kekahi. Ma ka aoao o Tazana, aia ke kahaha māluna ona kaiu » hekau fho ai. i ka hoohokaia ana aku o ke akamai ki pu o ke Kauna De Kode. a ma ka aoao hoi o ke kauna, ua hele oia a piha i ka maka'u ame ka,.weiiweli. no ka hookauia aku o ka make ma'una ona. "Ahea ka oe hoohana i kau-pu paoapaua," i kaheā mai ai ke Kauna De Kopie. loa ai i ka poē malaila e nana i mai ana ia laua nei ke ike mai, usi. hele ka helehelena o ua kauna nei 'a haikea. a ua hele hoi oia a piha i ka haalulu. me ka pane hou ana mai: "O kou manawa keia e ki mai ai j ia'u." .. .. ... Ma kahi o ke ki ana aku i kana pu panapana, haalele koke iho la o Tazana i kana wahi e ku aku ana, aia*tio kana pu J ja ma kona aoao akau, a hele pololei aku la oia imua o ke kauna, a no ka manao o ka Lukanela Auola ame Mr. Paubeta, e pepehi maoli aku ana paha o Tazana i ke kauna, ua holo mai la laua no ke ake'ake'a ana, ua kau e aku la nae ka lima hema o Tazana, me ka pane okoa ana ae: "Mai hopohopo iki olua no ko'u hojopoino aku i kona ola, i aole pela, he keonimana au, i makemake ole e hapala w \le i 1 ko'u inoa niaikai, aka e hookuu mai olua e hele aku au e' hui pu me kuu hoa ' I ke kokoke loa ana aku o Tazana imua o ke Kauna De' Kode, ia wa i pane aku ai me ka leo oluolu: ' "Malia aia kekahi pilikia me kau«pu panapana, i hoopahu'aia ai kou akamai ki pu pololei, a i ole ua haalulu pahā kou lima, i pololei ole ai kau ki ana, ke haawi aku nei |au i i ka'u pu panapana, e hoao hou oe e ki mai ia'u no ka lua o ka mahawa," alaila._haawi aku la ua o Tazana i ke kuau o kana pu panapana i ke Kauna De Kode, me ka hoopiha loa ia aku hoi o ke kauna me ke kahaha no keia hana t a kona ! hoa naio. % ' ''U.a uluhiā ia anei oe i na manao, hehena. i hana mai ai ! oe i keia mea?" wahi a ke Kayna De Kode, me ka hele hoi a haikea pu kona helehelena. ' "Aole loa au i olalau ma kekahi ano, eia 110 ka noonoo maikai iloko o'u, o ka mea pololei maoli no ea, he pono au ke make, a e ola oe o kaua; a he uku kupono loa hoi ko'u make'anā, no ka hewa a'u i hookau aku ai malunā o kekahi wahine i piha. me ka oiaio ame'ka maemae, nolaila e lawe aku i ka'u pu panapana, a e ki mai ia'u a make." "O ko'u ae ana aku.i kena manao ou e Tazana, ua hoolilo au ia'u iho i mea pepehikanaka. Ke makemake nei au e ninau aku ia oē, heāha ka hewa au i hana aku ai maluna o kuu wahin#? Ua hoohiki' paa inai oia ia'u, aole loa oe i hana hewa aku iaia, nolaila e hoike mai i ka manao o kela mau olelo i kāmailio mai nei?" "O oe n<p ka hoike ikemaka no tia mea i hanaia mawaenā o maua. ua lawa ia e hookau aku ai i ke kiko eleelemaluna o kona inoa maikai, a e hoohiolo hoi i ka hauoli o ke kanaka. i lilo ōle he enemi no'u. No'u 110 ka, hewa ma nk ano apau. a 110 ia mea la, ua paa loa kuu manao, e make au i keia kakahiaka. āole lōa au i maka'u ia mea he māke; He hookahi mea n£{na i hookahaha loa mai i kuu lioonoo, q ia 110 ko'u make ole ana ia oe, ka mea a'u i kuhihewa loa ai. ua lawa la oe i ke ki pu pololei, elike me ka'u mea j,lohe ai nou. o oe kekahi t> na kanaka akamai loa i ke ki pu ma Parisa nei." . "Alaila ke olelo mai nei anei oe. maluna ou ponoi iho na ahewa ana apau tjiono ai?" i ninau hou ma'i ai lee Kauna De Koele, me ka hnei ole no iaia ke hoomaopopo i ka manao 0 keia kanaka a ke kupaianaha nui wale. . ka me;| oiaio niaoii no ia, maluna o'u na ahewa ana, no kau wa'hine. ua piha oia ine ka maemae, a ua āloha wale aku no oia ia oe, aole i kekahi kanaka e ae. O ka mea āu 1 ike ai me kou mau-maka ponoi, owau wale 110 ka i pili i ka hewa. 1 wahi naē e hoopauia ae ai kou pohihihi, maluna o keia mea. e nana iho maloko o keia palapala," alaila wehe ae la ua o Tazana i kela pej)a a Nikola Rokofa i kakau ai, ma kela po hookahi 110 i loaa pono aku ai ke Kaunawahine 01oga De Kode iloko o na puili ana a Tazana. Me na lima haalulu, ua lalau mai la ke Kauna De Kqde a heluhelu iho la i ka palapala i kakauinoaia e Nikola Rokoi'a, ilōko hoi o kela manawa, ua hele mai la ka Lukanela Anola ame kona hoa, a kokoke i kahi e ku ana na lioa paio elua, me ka hoopuka ole ia he hookahi huaolelo e kekahi o lakou, o ka heluhelu hoi ia o ke kāuna i ka palapala ahiki i . ka pau ana, alaila kau mai la kana ana maluna o TaI zana, a hoopuka mai la i keia mau olelo: "Aole au j ike ma ka honua holookoa i kekahi kanaka *koa | lo % a elike me oe e Tazana. a mawaho ae o ia ano ou; o oe l kekahi p na keonimana' oiaio loa, a ke hoonani ae nei au i i ke Akua, no ka hoopakele ana mai ia'u mai ka lilo au»i i mea | pepehikanaka i,keia la/\ alaila me na manao maikai apau, l.apo mai la ke Kauna De Kode ma ka a-i o Tazana, pela 'hoi ke kokoolua o«a kauna nei i ,āpo pu niai ai i ka a-i o ka I Lukanela Anola, he hookahi ko lakou lulumi pu ana iloko o j na kipona o na hauoli, no ka liooko ole ia ana o i kekahi karaima pepehikanaka, a ua hoauhee loa ia aku hoi ' na manao m/iikai ole apau mailoko aku o ke kauna, a ma ia makalua i kanuia aku ai ke aloha, ka makee me ke kulana hoaloha oiaio mawaena ona ame Tazana. ... Aia ke kauka ke ku mālie mai la nana ia Tazana, a ike f mai la oia i ka ula o ka lole, ma kahi o ka poohiwi i ke koko. a o ia kana o ka pane ana mai :• "Ua ku keia keoni- ! mana i kā poka, 3, me he mea la, aia paha he ekolu mau wahi i maluna o kona, kino i loaa na palapu, e pono ai ia'u ke j lawelawe aku i ka'u hana i keia manawa." ! "Ua ku i'o au i ka poka, he hookahi maluna nei o kuu ' ' poohiwi, a' he hookahi ma ka aoao, he mau eha pohole ili I wale no, e pilikia ole ai." ' "K ae mai oe e nana aku au i kou wahi i ku i ka poka, i I hana aku ai au i ka mea e pono ai oe," i koi paakiki mai ai no ke kauka ia Tazana. a e hoole aku ana no hoi o Tazana, . me ka olelo aku, ayle i heluia kela mau 'wahi eha< imua o ■ kona maw pilikia lēhulehu o na wa i hala. aole nae he hoolohe mai o ke kauka, no ia kumu. ifa wehe o|coa ae lania o Tazana i kona lole, a Holoi iho la hoi ke kaglca i kahi i eha, me ka wa-hi ana i ka welu. j " Mailoko mai o ka hana hakakalua me na pu panapana, i ' oili mai ai.kekahi hopena okoa loa, a ia la'kou apau i haa- j lele iho ai i kela wahi, ua kau like aku la lakou malunā o ke kaa otomobile o ke Kauna De aole ma ke ano he pde enemi, aka ma ke ano he mau hoaloha maikai loa, a ua loāa aku hoi na hooia oiaio i ke Kauna De Kode, no ka maemae <> kaiHi wahine. :me kaimalama i kana hoohiki i haawi akU •i imua o ke Akua kiekie loa. v Ua loaa aku fca ike i ke Kautiā'De' Kōd£. uā'kupale mai o Tazana no ka pono o kana wahine. ma ka auamo ana i na ahewaia maluna iho ona,.oi.ai nae o ka mea oiaio loa. aole he wahi lihi iki o Tazana i ka hewa, ma ia hana ana nae a

keia kanaka a ke kujjaianaha nui wale, ua hoike ae •> a i kona kuiana keonimana oiaio, ka mea i loaa ole i ka nui ame jp lehulehu o na k.anaka o ke kulana kiekie. No kekahi mau la ka waiho malie ana o Ta7.aua maluna 0 kōna wahi moe. yie kona uluhua niaoli. a e koi mait aku ana oia i ka e hookuu mai iaia e hele holoholo. oiai he wāhi eha liilii loa kela. aka e j>aakiki loa mai ana no ke kauka me ua o Anola. a 110 ka hooluolu ana aku 1 ko, laua noonoo, pela wale no oia i ae aku ai e noho i ka hāle. me kona noke nae r ka akaaka, i ka piha naaupo o kela mau mea i ka hoopilikia i ko laua noonoo i kela walii eha liilii loa. "Ua ku a molowa maoli au i ko'u noh'6 malidKlcauhale uei mamuh o keia wahi eha, me he ku heu panini l'rty ■ i kamail o okoa aku ai ua o Ta/.ana i ka Lukaiieln t\'nora', ia laua e noho pu ana i kekahi l;\. Ika manwa aka n\oi ona mapu i hoao mai ai e-haehae i kuu kino a weluwelu, he moe maikai anei ko'u elike me-keia ? Aole loa: o ko'u wahi moe. o ia jio na lua laau i hele a kawa-u, a e uhiia ana hoi ko'u kiiu» me na lau maka o na laau, me ka niea ole nana' e lapaau mai ia'u me kekahi laau kupono. aka o kuu makuahine mapu wale no, o Kala ka mea nana e makaala mai ana i ke ao ame ka po. O, ke hoomanao ae au i na hana a kela mapu ia'u, he keu aku a ka inea ehaeha o ka naau, i kona kahili iuau ana i ka nalo mai ko'u mau eha aku, a ua noho aie nui au, no kana mau mea apau i hana mai ai 110 ko'u j)ono. "I ko'u wa e kahea ae ai iaia i wai. e holo aua oia i ke kahawai e kii ai i'wai, a mailoko mai o kona fcaha e h>»ohainu mai ai oia ia'u, oiai aole he wahi e ae i maoj>opo i na mapu, no ka ukuhi aiia i ka wai. O keia wahi eha liilii lou i loaa ia'il, he inea ole loa ia i na o ka ululaau, koe wale no ina paha ma ka ihu, e aho iki ia. aka maluna o ko lakou kino, ua like pu ia me he mea ole la." Oiai o Tazana e noho ana i ka hale malalo o ke kauoha a ke kauka; e kipa mau aku ana no ke -Kauna l)e Kode e ike iaia i kela ame manawa, a e noke mau ana 110 hui o Tazana i ke kamailio. no kona makemake e loaa he liana nana e lawelawe ai, he oki loa hoi ka noho wale iho no. a no kela noi hana a Tazana, ua hooikaika i'o aku la ke Kauna De Kode e \oaa kekahi kulana ia Tazana. a nia ka la mua loa i haalele iho ai ua o Tazana i ka home o kona hoaloha, ua hoea mai la he kauoha mai ke Kauna De Kode mai, e noi īiiai ana iaia nei e hele aku no kona keena oihana. . Ma kela hoea ana aku o Ta7.ana no ke keena oihana o kr kauna, e kali mai ana no ua kauna nei ia Tazana, a me ka nana ole i ke kiekie o kona kulana, ua hookipa aku la.oia ia Tazana, me he mea la, o kekahi ia o kana mau malihini hanohano loa, me ka haawi ana niai hoi i na hoomaikai ana, no ka palekana o Tazana mai kona mau palaj>u mai; a he oiaio, aole laua i kamailio hou i na mea e pili ana no kela ki pu i hanaia, a i ole, no ke kumu j>aha o ke ala ana mai 0 kela hana. Ua kuhikuhi aku la ke Kauna De Koele ia Tazana i kekahi noho, a ia laua i noho iho ai ilalo. ua hoomaka koke īnai la n6 ke kauna i kana kamailio ana: "Ke manao nei au. ua loaa ia'u kekahi hana loa nau. a e makemake aha no oe i keia hana. () ke kulana a'u 1 huli ai a loaa, he kulana ia i hiki ole i ka nui o na kanaka ke lawelawe, no ka mea i kekahi kanaka wafe no i j>iha i ke koa ame ka maka'u ole e kupono ai. a o kekahi 110 hoi. he kiu ma ka aoao o ke aupuni. e konoia ai oe e hoohana aku i kou akamai me ka pilia ma-alea. Ua loihi ko'u noonoo ana i ka mea kuj>ono ina keia kulana. a ua hooholo iho au i ko'u manao. aole he kanaka kupoiio e ae o oe wale 110. "He hana kēia e konoia mai ai oe e kaahele mai kekahi wahi a i kekahi, a e kono pu ia ana no hoi oe. e lioea 110 na wahi i hōomoana ai o na pualikoa o no ke kiu aria; a no ka hakilo ana i ke o ka j>oe na lakou e hoo malu aiia i na pualikoa ma ia mau wahi. "No ka manawa mua loa, e noho aku ana oe ma ke ano he kiu ,a he akena hoi e hana ana no ke auj)iini. aka he hoomaka wale 110 keia. e pii aku ai'oe ahiki i ka nohopoo ana maluna o kekahi kulana kiekie ae. l r . lawe aku au ia oe e hoikeMe imua o'kou poo ma ka oihana. a nana auanei r Imakaka piha mai i ke ano o kau hana. aia oe a lohe j>ono i kana nlau hoakaka no ke ano o kau hana, alaila'nau ia koho. ina paha 110 kou ae e lawe mai ia hana aofe j>aha, o o>* no ka luhakanawai nou iho ma keia mea. aole au e hookikna wale aku ana ia oe. ina no ua kupono ole i kou manao." Ma kela wahi o na hoakaka ana a ke Kauna De Kode. ua haalele ihō la laiia i ke keena oihana <> ke kauna, a hele al<u la 110 ke keena o Kenerala Koka. ke kanaka e noho j>oo ana maluna* oka oihana kiu o Palani. Mahoj>e i.lio oka hoolauna ana aku ia Tazana imua o Kenera!a Roka. mē ka hoakaka piha ana aku i na ano apau i j>ili ia Tazana. haalele aku la ke kauna iaia, e kamailio 110 na mea e pili ana i ka haua. a huli hoi mai la no kona keena. me ka paa o kona manao. e waeia mai an.a o Tazana no kela oihana ano nui o ke auj)uni. • ■ He mea oiaio, mahope o ke kamailio pu ana me Keiieiala Koka no ke ano.o ka hana i manaoia. ua haawi k<jke aku l.i o Takana i fk>na ae, a iloko o ka hapaluii hora wale ih. u;« oili hou mai-la o Tafcatia me ka minoaka ma kona mau paj>alina, no k&loaa ana o kana hana mua loa. Ma kekahi la-ae, ua hoea hou aku la 110 o Tazatia n<> ke keena o Kenerala Roka, 110 ke kukakuka ana 110 i na mea e pili āna i kana oihana; aka nae ma kela huli hoi ana akn a Ua 0 Tazana iniua o kona hoaloha, ua hele maoli oia a piha me ka hauoli, a i hakalia 110 a kau aiia iluna o ka lanai o ,ko laua home, ua ffoke okoa aku la oia i ka akaaka imra o ka Lukanela Atiola, me ka haanui ana aku. ua lioea niai i ka manawa e loaa ai ke dala iaia me ka maalahi. a e loaa alia hōi he manawa maikai loa iaia no ka hele ana niai ke - kahi airta a i kekahi, malalo o na hoolilo o ke auj)iini. "Ma ka'u nana aku ia oe, ua hele oe a pilia i ka liauo!i loa, no kou haalele iho ia Pari:<a nei, a e hele ana j)aha he maw-mahina loihi. me ko kaua ike ole aku kekahi i kekahi. He keu no hoi kou aloha ole e Tāzana ia'u." wahi a lea Lu kanela Anola, me ka noke okoa ana ae i ka akaaka. "Uā like pu au me kekahi keiki uuku. i kā u'ā e l<»aa ai o<kekahi mea paani, ua hoopoina oia i ha mea aj>au. he hookahi wale no mea nui iloko o kona noonoo, 0 kana mea paani, pela iho la ko'u ano i keia manawa; aole n<> ke a'oha ole ia oe. aka 110 ka akahi a loaa ia'u he kulana .a he hana hoi e loaa mai ai ke dala aine'ka waiwai." He oiaio. ma kela hele hdu ana aku a Tazana no ke keena 0 Kefierala Roka. ua haawiia niiii la'ke kauoha iaia e hoomāleaukau. a ma kela lā 110 i haalele iho ai oia ia Pan* 1. 110 ka helie ana aku ma kana misiona. e hooko ana hoi i na kauoha apau a konā poo ae mā ka oihana. - ♦ MOKUNA VII. •<"' - KOMO O TAZĀNA JLOKO () KA PILIKIA. O keia hana i waihoia aku na Tazana e liooko, raa k >na ano he kiu, o ia no ka hoomakakiu ana i ka Lukanela (ienoi, ka mea i hoikeia mai i na poo o ka oihiha lcba. o kela kekahi kanaka nana e hoike ana i na meahuna o ka oihana koa i na aupuni niawaho aku o Pklani, a riō ka huli }>ono ana aku 1 ka oiaio okela-lohe i laweia mai, pela iho la i waeia ae ai 6 Tazana a hbbunaia "aku ma kāna triisidna. \ ! O keiā waM i hooUnaia aku ai'o Tāzana, mā Alegiria'no ia, ma £e a'no he. kaiiaka Amerika hahāi holoholona kana hana, oiai nae o ka niea ōiaio, he kiu oia ma ka aoao o ke au'puni o rarani, e hoomākakiu ana i kekahi o na aliikoa kiekie e noho hana ana malālo oke aupuni hookahi, O kona w-ahLniua ke ki{)a aiia aku i ka manawa i hoea aku ai kona mokuahi no ka aina, ma Orana 110 ia. he wahi i noho nui ia e na kanaka Arahia. (Aole i pau).