Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 27, 5 July 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

Ina he makemake kou e huli hoi aku imua o kou mau ;; kua ea. alaila ua makaukau loa an e hoihoi aku ia oe, ;ki i ka ]>alcna pan o ka'u huakai, a inalaila e kukakuka . i .111 me ke poo o ka oihana koa malaila, no ka hoihoi : aku ia oe imua o kou ohana.' hia e hiki ana ia oe ke hooko aku r kena mau olelo au . .Miailio mai nei ia u, alaila ua hoopiha loa mai oe i kuu h- īne ka hauoli: a na kuu makuakane no auanei na :ou e uku pono mai i kou luhi, 110 ka mea oia ke alii : n ko'u lahuikanaka." 1 » Sa<lena anei kou makuakane.'" wahi a Tazana me ka -ii'-le. i ka lohe ana aku i kela inoa. "I keia wahi mai . >adena. a ua ai pu au me ia maluna o ke pakaukail kahi. eia nae, ua huli hoi aku nei 110 oia 110 kona aina.'' ! anela oe e ke kanaka malihini i hoounaia mai no ka i akele ana ia'll mai keia noho leauwa kuapaa ana; akahi i a h'>'.aio aku imua ou, e loaa i'o ana ia'u ka palekana, i -aa ana 110 hoi ka hauoli i kuu uh'ane," wahi a ke kaimiahine <>pio me ka hopu ana mai i na lima o Tazana, a ■ ■ i'ili ae la ma kona mau lehelehe. \!ia olua e kamailio nui ae," i pane mai ai o Tazana. k«- lohe nei au i ke kamailio o na kanaka," alaila hoolohe ia <» .\badula ame ke kaikamahine ina ka laua olelo ma;:;ih?ne i na ipea e kamailioia ana e kela poe, a, o ia ka m'ailula <> ka i ana mai ia Tazana: l a hoolimalima okoa ia ka keia poe kanaka e kekahi ra f pepehi ia oe, no ka mea, ua olelo mai la kekahi kana- ■- ka mea nana i hoolimalima ia lakou e inake oe i keia ... ua loaa oia i ka eha, ua haki kona lima, a ke noho nei :i ma ka hoine o ka ona nona keia haleāina, a ua haawi < < 'ia 1 kekahi huina dala mahuahua, no ka makana 'ana* ku 1 ka poe e hoomakakiu ana ia oe, ma.kou alahele no u Sada. a |>epehi mai ia oe a make. < 1 kela kan'aka hookahi no kela a kai?a i ike ai i keia la^ ■ ukah mau ana, ma kahi kuai waiwai o na kanaka kalepa, nu ka mea ua ike au iaia maloko o ka hale aina i keia po, ic kokoolua nae kona, ka mea a'u i ike mua ole ai ma keiā 1 < > keia no na kanaka e pee ana malalo o ke alapii a ki nai ai kekahi o laua i kana pu panapana. Ea, pehea la keia ■naii kanaka i hoao ai e hoopoino mai ia oe?" "Aole i maopopo iki ia'u ko laua kumu i ai e muke au," wahi a Tazana, me ka pohihihi, koe wale no kona ■ '<ala ana mai i kona noonoo, he elua wale no mau kanaka ; lilo i mau enemi ino nona, oia 110 o Nikola ame Paulo, aiā ae laua i Palani. <) ko lakou nei noho hoi ia ahiki i ka meha ana o na leo .alaau. hoomanao iho la lakou, ua haalele kela poe kanaka : ka haleaina. ia wa i hookuukuu iho ai o Tazana iaia iho, a j :u ana iluna o ke kikina puka aniani, ia nana ana aku iloko I ■ ka rumi o ke kaikamahine, aole he mea hookahi maloko. I ki \va i huli hoi hou aku ai oia noluna o kaupoku o ka halej a hookuu iho la ia Abadula ilalo, a pela hoi ke kaikamahine ..pio. 1 ko lakoii nei akoakoa hou ana maloko o ka rumi o ke kaikamahine. hoakaka aku la o Tazana aole he mea maikai n<» lakou ka hoomau ana aku i ka noho ana malaila, aka e holo lakou 110 kekahi wahi e pakete ai, oiai aole he poe kanaka ma ke alanui, e hakilo mai ania ia lakou. Kauoha aku la oia ia Abadula e lele oia mailuna aku o ka ;>uka aniini a haule iluna o ke alanui, no ka mea aole he. kiekie loa. he oiaio ua haule aku la o Abadu|a ilalo me kā •naalahi. alaila hopu aku la o Tazana i ke kaikamahiue -j>io. a lele aku la oia a ku ana ilalo o ke alanui me ka hoo:'ilikia ole ia aku o ke kaikamahine, oiai he hana maa na ! a; ana ka lele ana mailuna mai o kahi kiekie me ka maa!ahi loa. i ka hookuu ana iho o Tazana i ke kaikamahine a ku ana ; kona aoao, ua huli mai la ua kaikamahine nei, a pane •i'ai ia : • ' ' lie keu aku maoli no kou ikaika, me ka eleu pu ua oi 1 aku kou eleu me ka makaala mamua o ka Liona Eleele a ka aina o kuu makuakane.' Xani wale ka hoi ko'u makemake e ike aku i kela liona. < l"he nui au 110 keia kupueu iloko o ka ululaau. a ina iiia no ko'u halawai he alo a he alo me ia, nawāi la ka .eha uiaua. nana paha. a i ole na'll paha." ina hoi paha no kou hoea i ka home o kuu makuakane, • ;ke ana oe i kela liona. Aia kona wahi e noho ai ma•k< o ka ululaau, ma ka akau aku o ko'u home, aka i ka l'oeleele e iho mai ana oia e luku j na hipa a ko'u ma--1 ane. He keu leela a ka liona ikaika nui wale, he hoo--1 ii" hahau ana o kona kapuai wawae, ua'hiki e naha ke > ka pipi hulu, a o ka poe halawai ana ine kela a i ka po. he make wale no ka haawina e hookauia aku nialuna o lakou." \"!e he mau pilikia i halawai mai me lakou nei ma ke •ii a hoea wale i ka hokele, a i ka wa i hoikeia aku ai lie i ka ona o ka hokele, 110 ke kaikamahine a Sadena. 1 e niai la oia, aole i hoi loa kela kanaka no kona wahi, a mea ua ike no oia iaia ma kela ahiahi, a ua kamailio ' hoi iaia. ma ke kakahiaka o kekahi la ae, e huli hoi po- • ; a aku ai oia no kona home. 1 'e nuhou hoohauoli aku keia i ka manao o Tazana, o ka a aku nae i ke kaikainahine opio. a koi aku la o Tazana ■>na hokele e hoouna aku i kekahi 0 kana mau kauwa 'le e huli ia Sadena ma kekahi o na hale hokele, oiai ua *<vniake loa kana kaikamahine e ike. koke i kona makuaa e kaa aku hoi malalo o kona malu. Ua ku-e ikaika kela ona hokele, me ka olelo ana mai, he hana paakiki ka hele ana aku e huli i kela po, aka e kakali malie a'niki • kakahiaka ana ae, ua paakiki āku la no nae o Tazana, i a haawi pu ana aku he elima dala, no ka luhi o ke kauakahi no ua ona hokele nei a hawai mai i kona ae, ka hoouna ana aku i kekahi o kana 1 maū kauwn. e hele maloko o ira hale no kekahi o na Arabia i'.i mai ma ko lakou kulankauhale ma kela la. TJa ake >a o Tazana e loaa ka makuakane o ke kaikamahine ■ mamuli o kona manao e haalele kakahiāka nui [ho a°.a 1 : keia wahi ma kana huakai, uolaila e kaa aku hoi l:e •'kamahine malalo o kona makuakane e pono ai. X.. ka hapalua hora kela kakali ana aku a Tazana nia, ' niai la ke kauwa me Sadena, a i ka ike ana mai"iio i ' i kaikamahiue e noho aku ana, o konā holo koke m.ij " ia, a puili akn la i kana keiki iloko o kona poli, me n,, kē ana iho i ka uwe, aole he uwe no ke kaumaha, aka v u\ve no ka piha i ka hauoli. iuamuli o ka ike hou ana aku 1 maka o kana kaikamahine. ' } ka lulumi hoi ia o ka makua me ke keiki ahiki i ka hoo- : ana mai o ko laua mau manao luuluu, ia wa i ninau

pono inai ai o Sadcna ia Tazana, i ke ano i loaa ai o kana kaikamahine, a hoakaka aku la no hoi oia, elike nie ka kaua c ka makamaka heluhelu i ike mua ae nei, a i ka wa i lohe pono aku ai ka makuakane i ka hopakele ana o Tazana i kana kaikamahine, ia \va i haawi mai ai i kona lima, imua o Tazana a i mai la: » "Ua aie nui au ia oe e ka hoaloha. nolaila e noi mai i kau mau mea apau i inakemake ai, ua makaukau au e hooko aku. He nui ko'u waiwai, he nui hoi ke dala ia'u ame na holoholona, i hakalia i kou hoike mai i kou makemake, e loaa 110 ia ia oe i ka manawa pokole loa." Alahope iho o ke kukakuka ana i na mea pono e hana aku ai, i wahi no lakou e palekana ai, hooholo iho la lakou, aole he mea maikai ke kakali ana a ke kakahiaka o kekahi la ae> alaila hoomaka lakou e haalele i kela wahi, aka e hoomaka koke no lakou i ka hele ana ma kela po, oiai nae he hana hoopilikia aku kela i ke kaikamahine opio, aole no nae i hopo iho ua kaikamahine nei, he oi ae kona pono e wale mai kela kulanakauhale aku, mamua o ka hookauia mai o na hoopilikia ana maluna ona. Me ka nana.ole ae i ka makehiamoe, o ko lakou nei hoomakaukau koke iho la no ia i ko lakou mau lio, a iloko o ka manawa pokole, aia lakou ma ke alahele e loaa ai ka palekana mai ka poe e manao mai ana e hoopilikia ia lakou. No na mile kakaikahi o ia hele ana aku a lakou he maikai wale no ke alanui, nolaila aole o lakou nei pilikia, e holo mau ana lakou ma ka hapanui o ka manawa, aka nae i ks' hoea ana aku i kahi one, he keu aku.a ke pohopoho, a he lohi aku ia wahi a lakou e hele ai, me ka hiki ole ke holo i ko lakou nei mau lio. lie ehiku ko lakou nei nui, ma keia huakai hele, oia no o Tazana, o Abadula, o ke kaikamahine opio, o Sadena, ame ekolu poe e ae, o" ka help pu ana mai me Sadetia, ua like pu me ehiku a lakou nei mau pu, ina no ka kekahi poe ia lakou, aole no ia he mea no lakou e hopo iho ai. a ina 110 hoi aole he poe hookolo aku mahope o ko lakou meheu, alaila ma ke ahiahi o kela la, e hoea aku ai £a lakou huakai no ke kulanakauhale. a manao k.a palekana mai na poino mai. , ' ° Mai kelā po niai ko lakou hel. āna ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai akahi no 9 Tazana a ike aku i ke ano o ka aina, he'one Avale no ma na r .wahi apau, me ke ku i ka hoowahawaha i kona manao,jio ka mea ua maa oia i kona aina hanau. o keia aina hoi, bFe oneanea wale no, a he waoakua lioi ka olelo ana. .. ' makaala maiL ana o Abadula, i kela ame keia manawa, ma ka huli-ana. aku ihope, nO kona manao 110, he poe kekahi t ukali akii ana -ia lakou, a i ko lakou kau ana iluna o kekahi walii kiekie, e kaohi okoa mai ana oia 1 kona lio, a.nana mai la ma ke alanui a lakou i hele aku ai. Ma kekalii wahi kiekie a ua o Abadula o ka huli ana mai nana ihope, ua ike inai la oia i kekahi poe kanaka he eon© ka nui maluna o ko lakou mau lio e uhai aku ana ia lakou, «•'. o ia kana o ka hooho ana ae: "Ke 'ike nei au he eono poe kanaka maluna o ko lakou mau lio e uhai hiai nei ia kakou," wahi ana me ke kuhikuhi ana aku o kona lima. i kahi mamao. Naiia i'o aku la kona mau hoa, i kahi i kukikuhi aku ai o Abadula i kona lima, aia hoi ua ike aku la lakou apau i ha kanaka eono, a o ia ka Sadena i pane ae ai:

"Aole kela he poe kanaka okoa aku, aka o kekahi 110 kela i o ka puulu a oukou o ka hakaka pu ana ,ma ka po nei; ua| loaa ka ike ia lakou, ua liolo mahuka mai oukou mai iaj lakou mai i pakele ai. mai ka hoopilikiaia mai." ' l Ua pololei oe i kamailio mai la e Sadena, aka ke kau-| maha loa nei nae au, no ko'u lilo ana i mea e hoopilikiaia j aku ai ka oukou huakai," i ae ai o Tazana, me ka luli-I luli pu ana ae o kona poo. ,*j "Ina aole kakou e loaa koke mai ana i kela poe kanaka a hoea no ke kauhale kokoke loa, alaila e hookuu aku no au ia oukou e o\vau o kakou ke noho iho mahope, no ka ni»au ana aku i kela poe kanaka i ko lakou makenlake. J Aole o'u makeinake e kau aku he mau poinō maluna o ke- i kahi o oukou." .\: 1 ■' "lna no ka pilikia, a no ka palekana ua paa loa kuu īnanao, s noho pu aku makou apau me oe e ko makoū hoaluha. Aia 'a hoea oe no kahi o kou mau hoaloha me ka palekana, a i ole, haalele mai paha na euemi i ka hookolo i.na mahope ou, ma ia ano wale no e waiho iho ai niAkoū la oē a hoomau aku i ka makou huakai no ko makou ainā," w.ihi" a Sadena i pane hou mai ai. j Ke hoomau la no lakou i ka hele ana nomua, a o ka meai kupaianaha nae, aole no he hookokoke mai o na eono mahope aku o lakou, aka ke hoomamao mau la no ! lakou ihope, a ina no e hoomaha o Tazana ma, he hōokahi! no ka hoomaha ana o kela poe. Hē hookahi wahi a Tazana! rna i hoomaha loihi ai, no ka ai ana i ko lakou aina awakea, j aole no he hookokoke mai o kela puulu, a o ia ka SadeUa o ke kmailio ana mai i kona mau hoa: "He hookahi kumu e hoomamao mau la kela poe kanaka i ihope, no ka ike ana mai nei, he nui loa kakoii, nolaila, ke j ole au e kuhihewa, e kakali malie ana lakou a uh'i mai ka j poeleele, o ko lakou manawa ia e hookokoke mai ai, me ka' manao, pela iho la e ko ai ka lakou hana hoopoino maluna o kakou." ! Ua hele no hoi a ahiahi loa, ikeia aku la na hale ma Sa- i ada, ua maopopo ko lakou nei palekana, a e nana mau ana 0 Abadula. na kanaka eono, a ke ike powehiwehi mai la oia! 1 ua poe kanaka nei, me kona i ana aku ia Tazana: i "Ke hookokoke loa mai nei kela poe kanaka ia. kakou. a ke hopohopo nei au no ko kakou hoea i ke kulanakauhale. mamua o ko kakou loaa ana mai i kela poe," nie ka hāwanawana oia i kamailio mai ai i kela mau olelo, no kona 'hopohopo ina e lohe mai ana ke kaikamahine opio, e hoopu-! iwaia aku ana kona noonoo, a e hoopilikia pu ia aku ana hoi ka manao o kona makuakane. j "Ina pela, e hōlo pu aku oe me ko kaua mau hoi, a owaul ke noho ae mahope nei, no ka inea 'owau wale no ka kela poe kanaka i makemake ai e hoopoino mai, aole o kekahi o oukou. E hookuu hookahi mai oe e ku aku au a paio me kela poe kanaka, aia a hoea aku kakou ma kekahi wahi maikai, alaila kipa ae au mahope o kekahi mau pohaku, nol ke kakali an'a aku ahiki i ko lakou hoea ana mai, alailai ninau aku i ko lakou maiiao o ka ukali ana mai nēi mahope o ko kakou meheu." "Ma kau wahi e hele ai, owau pu no kekahi, a ina e hookololohe anā oe e noho mahope'nei, alaila owau p'u kekahi ma kou aoao, ua makaukau o Abadula e haawi aku i kana inau kokua ana no kou pono, ina no ia he mea e kau mai ai he poino maluna o'u." wahi a Abadula, me ka ike maoli ana aku o Tazana, ua paa'loa ka manao o kona alakai, e hiki ole ai iaia ke hoopaakiki hou aku, e hoouna iaia me ka nui o ko laua mau hoa, e hele mamua. "Heaha la hoi, elike me kou makemake, pela no au e ae aku nei, ke ike nei au, o kela mau pohaku nunui, kahi bupono no kaua e pee ai, aia hoi a kau pono aku ko kaua mau lio i ke kiekiena, ia wa kaua e haalele aku ai i ke alanui, a pee ae mhope o na pohaku me ke kakali ana o ko lākou hoea mai, ia wa auanei au e ninau aku ai ia lakou i ka manao o ka lakou huakai hoohālua i ko kākou mau ola." I ko laua nei kau pono ana aku iluna o ke ahua, he wahi nui hoi ia o na pohaku ma ka aoao o ke alanui, o ko laua nei hoohuli ae la no ia i na lio o laua a nalo aku la mahope o na pohaku nunui, 110 ko laua .mau hoa hoi, ua mamao loa lakou imua. a ke aa mai la hoi ua kukui o na kauhale o Saada. I.ele iho la o Tazana me kona hoa mailuiiā mai o ko laua mau lio, a kauoha aku la ia Abadula, e alakai aku i ni lio o laua a kāawale ma kekahi wahi kupono, e "ku ole aku ai i ka poka, a hemo ae la hoi ka Tazana pu rāiffela a waiho ana iwaho, pela me kana pu panapana, me ka hele ana mai o

Tazana a ku iho la iwaenakonu o ke alanui, me hc niea la, aole he maka'u iki iloko ona no ia mea he make. A\viwi aku la hoi o Adabula i ka hoopaa ana i na lio ma kekahi kumulaau uuku, mahope o na pohaku nunui, alaila hoi awiwi mai la oia. a moe.iho la ilalo ke alo, mahope koke aku o Tazana, no ka mea aia mau iloko ona ka makemake e kokua aku.no ka pono o kona haku. ina he poino kekahi e kau mai ana maluna ona. !a Tazana no ka ike, ua kokoke loa mai na kanaka me ko lakou mau lole keokeo, ia wa i kahea aku ai oia me ka leo nui: "E ku aku oukou pela, oka mea e pale ana i keia kauoha, e ki koke no makou ia oukou i ka pu a make." No kela leo kauoha mai ia Tazana aku, ku iho la ua poe kanaka nei i kahi hookahi, a lohe aku la no hoi o Tazana i na leo hawanawana o ua poe nei, me he mea la, e kuka ana i ka iakou mea pono e hana mai ai, a ma kahi o ka nee mai imua, a i ole, haawi mai paha i pane, ua puhee aku la lakou, a nalowale aku Ia iloko o ka pouli. Ua maopopo ia Tazana ka manaō o kā puhee ana aku la 0 kela poe kanaka, nolaila nee mai la oia ihope a pili ae la ma kekahi pohaku, a kauoha mai'- la ia Adabula, e moe mai ma kona aoao, a oiai-'iia hele na pepeiao o Tazana a lolohe 1 kela ame keia. ano s 'nakeke f hoomaopopo iho la oia, ke hele ,ae la na lio o. kehi poe kanaka e hoopuni ana ia laua nei, a iloko o ko laua nanea. ia wa i kani mai ai kekahi pu raifela, ka lele ana ae o ka poka maluna o ke poo o Tazana. Ma kahi nae o ka olapa ana mai o ke ahi, i kji wa i kani mai ai ka pu, malaila 110 o Tazana i ki pololei ākui aj i kana pu raifela, o kar»a mea o ka lohe ana aku, o ia.no ke kahea ana ae o kek&hi kanaka Arabia, ua ku oia i ka poka. a haule aku mailuna aku o kona lio. y.afolowalu like mai la ke kani ana o na pu raifela mai na wāihi like ole mai. iloko no hoi o kela manawa hookahi, i ki aku ai o Ta/.ana me Aba:dula i ka laua mau pu, a he na ana ka laua nei o ka lōhe ana aku, haule hou aku la ia kanaka māiluna aku o kona lio. He eha wale aku la no poe i koe, o ka laua nei nae e ha'oha'o la. aole he nakeke hou mai, a loheia aku la hoi Ue pahupahu mai o na kapuai wawae o na lio, a koho wale iho la no o Tazana, ua pau kela poe i ka holo e pee ma kekahi wahi, no ke kākali ana mai ia laua nei, ua kuhihewa nae .ia koho ana a Tazana, no ka mea ia laua no e kakali ana, o ka wa ia i lohe ia aku ai ke kani mai o na pu raifela he nui, me ka halulu hoi o na kapuai lio lie nui, a hoomanao ae la ua o Tazana, ua holo loa na Arabia aku i koe no ka ike ana aku i kekahi puali mai ke kulanakauhale mai, he hookahi wale no kumu o ka pakele o ko lakou mau ola. mamuli o ka poeleele. i kela maopopo ana, mai ke kulanakauhale inai keia puulu, ua kahea okoa ae la o Tazana me ka leo nui, e lohe mai ai lakou, ia wa 'i holo pololei mai ai he heluna nui o kela poe, a o Sadena, ka mea i pane mai ia laua nēi: "Pehea la olua i hoike mua ole mai ai ia makou, e uoho ana olua mahope' nei, no ka paio ana aku me kela poe kanaka? Ina i maopopo mua ko olua manao ia'u, ina no ua noho like iho nei kakou mahope nei, i hookahi ka pepehi ana aku i kela poe apau i ka make. Ua ku anei kekahi o olua i ka poka?"

"Aole he wahi pilikia iki i loaa i kekahi o maua. a ke manao nei au, he elua maiwaena mai o kela poe i ku i ka poka o ka'u pu raifela, oiai ua lohe au i ko laua haule ana niailuna mai o na lio," wahi a Tazana, me kona noke okoa ana , ae i ka akaaka, me he mea la, he wahi hana ano ole kela a lakou o ka paio ana inn minuke mamua aku. i "Ina i hoike mua aku au i ko'u manao ia oe e Sadcna, a i ole hoomau no paha kakou i ka hele like ana, he mea niaopopo loa e kau mai ana kekahi poino nialuna o kakou; o ka mea a'u i hana aku ai, ka mea pono a'u i hana aku ai, 0 ka mea pono wale no ia, oiai, aole he kuleana o kekahi meā e ae i ko'u pilikia, a pela au i noho ai me Abadula mahop'e nei, a hookuu aku ia t>ukou e hele me ka palekana. '"K hoomanao hoi oe, aia kau kaikamahine, aole he mea pono nona ke komo mai iloko o kekahi hoouka kaua ana ina o'u nei, nōlaila ina no oe e noonoo pono iho ana, e ike auartei oe i ka maikai o ka'u mau mea apau i hana ai." Aole no a Sadena noke \vale ana mai i ka paku'iku'i olelo. aka hele aku la lakou e nana, ina paha ua make i'o na kanaka Arabia i ku ai i ka poka, o ka mea oiaio loa. ua makfe kela mau kanaka a elua, nolaila ua waiho ia 110 ko laua mau kino pela, a huli hoi aku la na mea apau no ke kulanakauhale, me ka hoopoina ana i na kanaka eha, i holo aku no ko lakou palekana. Ia Tazana ma i hookokoke aku ai i ke kulanakauhale, ua hoea mai la kekahi pualikoa, ua lilo ke kani ana o na pu cavfela he nui, i kuniu e hoounaia mai ai he aliikoa me kona puali, no ka ninau pono ana i ke kumu o kela ki pu, alaila hoakaka pono aku la'o Sadena,.me ka olelo ana aku ua ukaliia aku oia me kona mau hoa, e kekahi poe hoohalua, a 1 ka manawa i hoololohi aku ai he elua o ko lakou poe mahope, ua hooukaia kekahi kaua hahana loa mawaena o lakou mp ka make ana hoi he elua o ka poe powa, a ua hoopauia ke pohihihi o*ke aliikoa, me ke kakau ana i ko lakou nei mau inoa, a hoounaia aku la hoi kekahi poe koa, e kii i na kino make, a hoihoi mai i ke kulanakauhale, i maopopo ae ai na kanaka i make. Ua.noho o Tazana me ka nui o koua mau lioa ma kela kulan'akauhale, a o kela 110 hoi kahi i hoomoana ai o na pualikoa. a he elua la mahope mai. ua liuliu iho la o Sadena me kona mau hoa,' e huli hoi pololei aku no ko lakou mau home. me ke koi ikaika ana mai o Sadetia ia Tazana, e lilo i malihini hanohano nana, o kana kaikamahine no hoi kekahi i noke mai i ke koi, ua hoole paakiki aku nae o Tazana, aole no kona makemake ole e ike i kahi o keia mau hoaloha, aka no kona makemake e hooko aku i ka liana i «hoounaia mai ai oia, no ka hakilo pono ana i ke ano ojaio o ka Lukanela Oenoi; o kana wale 110 nae i hooia aku ai, ina e loaa ana iaia kekahi nanawa kaawale mahope mai, alaila e hele makaikai 'aku oia ho ka home o keia mau makamaka lokomaikui. lloko o kela »wau elua a Sadena ame kana kaikamahine i hoohala ai ma Saad*. e hui mau aku ana o Tazana me laua, a e a'o pu ana no hoi oia i ka olelo a kela lahui kanaka. pela me ke ano o ko lakou ola ana. a ma ka la i haalele mai ai ka makuakahe me kana kaikamahine, he la ia i piha me na haawina kaumaha, mamuli o ka hookaawale ana o na hoaloha, aka ua ukali aku 110 nae o Tazana i ka laua huakai ahiki i kona huli hoi hou ana mai 110 ke kulanakauhale. 'Ua lilo maoli na la a Tazana i hoohala ai ma kela wahi, i mauia e hoopihaia aku ai kona puuwai me ka hauoli, 110 ka mea ua like ka noho ana o kela lahui kanaka, me ke ano o kona ola ana maloko o ka ululaau, a o ia kana i hooholo iho ai. ina no ka pau o ka hana i hoolimalimaia mai ai oia, alaila, e hoi mai oia a noho aku iwaena o kela lahui kanaka, oiai ua loaa kona kamaaina o Sadena ame kana kaikamahine. O ko 1 azana wahi e noho ai maloko o ka hokele no ia. he hokele nui hoi. a he elua mau rumi aina, he hookahi keena waiona mawaena. he hookahi o kela mau rumi aina. ua hookaawaleia no na aliikoa. a no na malihini hoi kekahi rumi aiua, me ka hiki no nae ke ikeia aku oloko o ke keena inu waiona mai kela mau rumi aina mai a elua. Ma kela huli hoi ana mai a Tazana, mahope iho o kona haalele ana aku ia Sadena ame kona mau hoa, ma ko lakou alahele, o kona keena mua o ke komo ana'mai iloko o ka hokele, o ia no ka rumi aina, a oiai aia.no kela i na hora o ke kakahiaka, e noho ana no kekahi mau aliikoa, e ai i ko lakou aina kak'ahiaka, a pela no hoi me kekahi poe malihini. Oiai nae o Tazana e ku aku ana naua ialoko o ka rumi aina o na koa, ike aku la oia i ka nho mai o ka Lukanela (jenoi, alaila hele mai la he kanaka i kahikoia me ka lole o ka poe Arabia a hawanawana aku la i ke aliikoa, me ka haalele koke ana iho i ka rumi aina.

He hookahi mea a Ta*/.ana i hoomaopopo aku no ke Uanaka me ka lole o ka poe Aral)ia. e lei ana kekahi lima me ka hainaka mai kona a-i mai, koe aku nae ka ioaa ana o ka ike iaia, no «a kanaka nei. o kana wale no i koho iho ai, iie hana ka kela kanaka me ke aiiikoa. o ua hana nei nae. he ninau pohihihi loa ia iaia. MOKUNA IX. Lilo Hou ka Liona i Pio na Tazana. Ma kela Ia a Sadena ame kana ka'ikatftahine i liaalele iho ai ia Saada, ua loaa mai la he leka ia Tazank, mai kona hoaioha mai. ka Lukanela Anola. penei iho ka manao o ua leka nei: ''E kuu Tazana aloha: —Mahope o ko'u kakau hope ana aku ia oe, ua liolo aku la au no Ladana inamuli o kekahi hana ano nui. He ekolu o'u la i hoohala ai ma Ladana, a ma ke ano ulia, ua halawai iho la au me kekahi o kou inau hoaloha kahiko, oia no o Mr. Kamuela Pilipo. Ua koi paakiki loa mai la kela ia'u. e hoi pu aku no kona hokele i noho ai, a iloko o ko'u kahaha nui, halawai pu iho la au me ka Poropeka Pota, Miss Jene Pota ame kela waiiine Paele momona. "la makou e noho ana ma ka hokele, i hoea mai ai o Mr. Kelekona; aole au i maopopo i ko laua manawa e hoohuiia ai ma ka inare, ma ko'u koho wale no nae, ua kokoke loa mai ia. a malia o loaa mai ka hoike ia kaua no ia mea. Mamuli o ka'make ana o ka makuakane o Mr. Kelekona, aole e lilo ana keia mare. i mea e konoia aku ai ka .lehulc.hu, aka 0 ko lakou mau hoaloha kakaikahi wale no ame ka ohana. 'ia'u nae i noho hookahi iho ai me Mr. Pilipo, hoike mai la oia me ka hunahuna ole iho. he ekolu manawa a Miss Jene Pota i hoopaneenee aku ai i ko laua mare me Mr. Kelekona. Ma kana hoomaopopo wale aku 110, aoie lie makemake iloko o Miss Pota e mare me Kelekona, aka nae, na keia mua aku e hoike mai i na mea oiaio apau. "Ua ninau mai no lakou ia'u e pili ana ia oe, a elike me kau i papa mai ai aole e kamailio wale no kou lilo ana i keiki ponoi īia Keoni Kelekona, pela no au i hunakeie ai i na mea oiaio e pili ana i kou ano; o ka'u wale uo i hoike aku ai ia iakou, o ia no ka loaa ana ia oe o kekahi hana, a ua hoolinaia ma kekahi misiona ano nui i pili aku i ka pono o ke aupuni o Palani. "Ua lilo ka'u mau mea apau e kamailio aku ai nou. i mea hialaai loa ia Jene PeUa, a e noke mai ana ola i ka niele ia'u ma kela ame keia mea, ine ko'u ike maoii aku'no i ka nui o kona makee ia oe; eia nae. i kela ame keia manāwa a'u e hoopukapuka ae ai i kou inoa. ina o Mr. Kelekona kekahi e noho inai ana, ua hiki loa ia'u ke ike aku ma kona heleheiena, aole loa he iihi hoihoi iloko ona nou, a pehea la, ua loaa anei iaia na hoohuoi ana 110 kou kulana oiaio loa\ o oe ka hooilina oiaio no Keoni Kelekona? "Ua halawai pu au me Mr. Kenikona, he hoaloha maikai loa 110 Mr. Kelekona, a e hoolala ana oia 'no ka holo makaikai ana aku maluna o kona moku hou, me ke koi ana ia Mr. Kelekona ame kona mau hoa, o lakou pu ke holo makaikai honua. Ua koi pu .mai oia ia'u e liolo ma kela hua* kai. aka ua lawa ko'u holo ana ma ka moana, no ka mea ke mau nei 110 na homaiiao ana iloko o'u, no na ululaau waoakua o Aferika. O ka'u i olelo aku ai ia Mr. Kenikona, e hoopau loa kona noonoo ana no kela huakai holo moana malunā o kona moku, me ko'u olelo okoa ana aku iaia, ina e m-au kona paakiki 110 kela huakai, e hoolilo ana oia i ka opu o ka moana, i luakupapau no lakou apau, oiai aole kela he moku i kupono no ka hele ana ma na kai ikaika, o na moku nunui wale no, ame na m'okukaua. "O ko'u hoea ana mai nei no ia i Parisa uei. ma nehinei akn la, a i keia la i hui pu iho la au me ke Kauna de Kode ame ke l<aunawahine. Ua ninau mai laua noil, ama ka'u ike aku, aole loa lie wahi manao inoino iki iloko o ke kauna 11011, a no ke leaunawahine nae, lie oi aku a kona u'i, eia nae, aole bna kamailio wale mai. Ke manaoio nei au, ua loaa aku iaia kekahi haawina a'o kupono loa, aole e hoolauna nui me na kanaka elike me kou ano. Ua pomaikai maoli no ke Kaunawahine 01oga, 110 kou like ole ana me ka hapanui o na kanaka, e haulehia ai oia iloko o ka hoowaleuale ia, a e pau ai lioi kona hie, ame ka inoa maikai o kana" kane. ' "Ua hoike mai nei oia ia'u, e kakau aku ia oe, ua haalele mai o Nikola ia Palani nei, me kona uku aiia aku iaia he iwakalua kaukani dala, no ka hele ana i kekahi wahi kaawale e nolio ai. a e pau hoi ka hoopilikia wale ana aku iaiil. Wahi ana, ua hauoli loa oia i ke kaawale ana āku o kela kanaka, no ka mea ua hooweliweli okoa mai no oia imua o kona alo, e pepehi ia oe a make, ina e loaa ana he ihanawa nona e halawai pu ai me oe. "Ile hookahi wale no mea nana i hookāūmaha aku i koiia noonoo. o ia no ka lilo ana o kona kaikunane. i mea nana e hoopiiikia mai i kou ola, no ka mea wahi ana imua o kana kane, aole ana kanaka e ae i mahalo nui ai, o oe waie no. Ua lokahi pu ke kauna me kana wahine, ma na mea e pili ana i kou ano, a he inanao ko laua, aoie he manawa e loaa ai oe ia Nikola, aka ina ma ka ulia laki, e loaa ai oe i kela kanaka ino, aole no o laua kanalua iki 110 ka liiki ia oe kt hoohoka aku i kela kanaka,.a i kekahi puulu kanaka paha 1 like aku ko lakou ino me ko Nikola, 110 ka mea ua hoike okoa maoli mai no ke kauna ia'u, aole ana kanaka ikaika e ae i ike ai, elike me oe. "Ua loaa mai nei ke kauoha ia'u, no ka hoi ana e noho hana maluna o ko'll moku: he elua la mai keia manawa aku, e haaleie iho ai kela inoku i ke'awa nei, me ka maopopo ole ia'u o kona Wahi e holo aku ai. i manao oe e kakau mai | ia'u. e hoouna ae oe i ka'u leka me ke kakau pu ana i ka inoa I o ko'u mokukaua. e loaa auanei ia ma na wahi apau e liolo ai o ko'u moku, Aia a loaa he manawa kupono ma keia mua aku, e hoōuna aku 110 au i leka hou ia oe. me ka hoike pu aku i na ineahou o ka'u huakai au moana." Hakalia no a pau ka heluhelu ana iho a Tazana i kela j leka. ia wa i hooho ae ai oia me ka leo nui i ka pane ana ae: "Ke minamina loa nei au, ike kiola waie ana aku no n I ke Kaunawahine i na kaukāni dala nui hewahewa ana i kela kanaka ine ka waiwai ole," alaila hoomaka hou i iho la oia e heluhelu i ka leka no ka elua o ka manawa, nfa ,kahi aka Lukanela Anola i hoakaka mai 110 kona kuka'i olelo pu ana me Miss Jene Pota, a he mea hauoli 110 hoi nona, ka ike ana iho, i na mea a kona 'hoaloha e hoakaka mai ana, me he mea la, aia mau no na hoomanao aloha ana a kela kaikamahine iaia nei. Nn na pule ekolu mahope mai, aole no he mau mea ano nui i ikeia. aka e ike mau ana no nae oia i kela kanaka Anahia malihini i kela ame keia manawa, a i kekahi wa, ua ike maoli aku no oia i ko laua kamailio pu me ka Lukanela Oenoi; nae o ka mea kahaha loa i ko Tazana nianao, o ia 110 ka loaa ole o kahi o kela kanaka Arahia e noho ai, oiai 110 nae e noke ana oia i ka hakilo me ka holopono ole o kana mau hooikaika ana. Mai kela manawa mai i loaa aku ai ka ike i ka Lukanela Genoi, no ka nana pono o Tazana iaia me ke kanaka Arabia maloko o ka rumi aina o ka hookele mai ia manawa mai ka hoomamao māu o ua aliikoa nei mai ia Tazana aku, a ina ma na ulia o ka manawa, e halawai pu ana laua i kahi hookahi, āole he loaa o na kuka'i olelo maikai ana mawaena o laua, efike me na manawa mamua aku, o ka oili ana mai o ke kanaka Arabia malihini. Oi'ai nae e noho ana o. Tazanā ma kela wahi, aole oia i I hoohala i ka hele māu ana i ka hahai holoholona, i ole ai e | hoohuoiia mai ke ano maoli o kana misiona, no ka mea o ka hanā hahai holoholona ka hana e hiki ai iaia ke hoonalonalo i ke aiio maoli o kana tnisiona e hookolo nei njahope o ka meheu o kela lukanela. ' __ (Aole i pau).