Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 28, 12 July 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

Aole he loihi o ka manawa ma keia mua aku, e hoea mai no ka wa a ko Hunegaria nei poe-, e ike maka ai i ka \\ eli o na Pae Mauna. ka powa nana i huookau aku i ka weli mrlc«o o na ululaau, a iloko no hoi o ia manawa hookahi, e ike pu āi ko Hunegaria nei r i ka mea i kapaia ka Naita Pahaokao a ka I.uahuna Waiwai, a'u e manao nei, ua loaa mua no i ka moi ka hanohano o ka hui pu ana me ia, ma kekahi manawa ae nei i hala. Aole paha i loaa i ka moi ka ike, o ua kanaka nei, oia ka mea nana i kaili ae i ka lanakila ina na hookuku. apau i malamaia ma Roma, i aku nae au ia oe e kuu hoa, o ka helu ekahi keia o lea ikaika, ke akamai ame ka piha me ke pahaohao, a i hoea mai i ka manawa au e ike ai i ua kanaka nei ea, e hele aku imua ona, me kou kukuli anā ilalo., mā> manao oe i kou lilo ana i kuinu a'o kakapahi ua lihi launa aku kou makaukau imua ona, ua like pu oe me he wahi bebe ai waiu la imua o kona alo, nolaila o ka lohe ke ola, a o ke kuli ka make, e lawe i keia mau olelo a malama, a e hoolilo ia oe i kanaka malalo aku ona, o ka haku ia ola na iwi, aole e lohe i ka leo." I ka lohe pono ana o ka Naita Belomira i na m'ea apau e pili āna i keia kanaka opio, ka mea hoi ana i lohe wale ai no, aole e hiki iaia ke pane koke mai, oiai ua ike iho la oia ua like kona wahi makaukau me he mea ole'loa la imua o kela kanaka, a ua hoopiha pu ia aku no hoi oia me na manao kahaha, ka-mea ana i koho wāle iho ai no, aia ua kanaka la me na pUalikoa o ke Kakela Meloeliana. I ka hala ana nae o kekahi mau sekona mahope māi, akahi no ahiki iaia ke kamailio mai i ka pane ana aku: "Akahi no au a hoomanao mai la, no kekahi mau kanaka opio elua, o ka hokipaia ana mai e kuu moi maloko o kona halealii, me he mea la, o kekahi o ua inau kanaka nei, ka mea au e hoikeike mai nei i kona mau ano ikaika. Ua lohe au i kekahi o ka laua mau hana o kq hookau ana aku maluna o kekahi poe naita o makou maloko o ka hale inurama, a o ka mea wale no nana i hopkahaha loa mai ia'u, o ia ko laua nalowale honua ana, me ka maopopo ole o kahi i nalowale ai." "He oiaio kena mau olelo apau au e kamailio mai nei ia'u, 0 kekahi o ua mau kanaka nei, o kq, hoahanau ia o na kānaka ekolu ,a e ike hou aku āna no oe iaia', ame kona kaikuaana. Ke ike nei n.ae au i ke kau māi o ka hae o ka moi, a ke nee mai la hoi imua, me he mea la e hele kino mai ana ka MoLHumera no ka halawai ana he alo a he alo me kaua."' He mea oiaio, ia laua nei i nana pono aku ai, aia hoi e nee mai anā kekahj puali kaua lio nui, me ko lakou makaukau apau o ka oihana kāua, a ma ke poo hoi o ua huakai nei ka Moi Humera kahi i kau ai maluna o kōna lio, a ma kona mau aoao, kona mau ukali pili kino, nolaila maopopo loa iho la ia laua nei e hele mai ana ua moi nei o Hunegaria e hui he alo a he alo, me ka elele o na pualikoa o ke. Kakela Melodiana. - I kela manawa i haalele aku ai ka Moi'Humera me konā pualikoa kaualio i ke kahua hoomoana, a nee mai la imua, no kahi a na naita elua e ku aku ana i ke alanui, o ka manawa hookahi no hoi ia i haalele-iho ai ka pualikoa kaualio e ke Kakela Melodiana i ko lakou kahua hoomoaha, aia mamua loa o ke poo o ka hualeai he ekolu mau kahaka, ma ke ano o lakou na alakai, a mahope aku o lakou kaoo o na koa, 1 hele a lako me na makaukau apau o ka oihana kaua. O ka mea. kupaianaha e ikeia aku- la no kela poe naita ma ke poo loa o ka huakai o na koa kaualio o ke Kakela Meloelianā, o ia no ka like ole o ko lakou mau lio e kau ana, ame ko lakou mau aahu. O ka. mēa mawaeiiakonu o ua' poe naita nei. e k'au ana oiā maluna o.kekahi lio keokeo, a e kilejjalepa ana hoi i ka makani, he hulu kec>keo mailuna aku o kjSfea par pale kila; o ka mea ma kona aoao. akau, e kau aiia pia maluna o ka lio eleele, a ua kahikoia-hoi oiaaiie ke\kg.pakila eleele, mailuna mai o ke poo ahiki aku i na wawae-; a o kā mea ma ka aoao akau, e kau ana oia maluna o ka lio. ulāul€, a hē ulaula hoi kona kahiko inailuna mai o ke poo ahiki i kona mau wawae, ā ke nana aku i ua mau hololio nei, he ku i ka nani me ka mahalo o ka noonoo ke Ike aku, i kaokoa loa mai, ka puali kaualio.o ka Moi Humera e nee mai la mai-kekahi aoao mai. No keiā mau hololio nae ka ka mea kakau moolelo e hoheno wale ae nei no: ; f "Ekolu opua i hiki.mai, Kau ana i ka maka me ka hiehie, Māalo i ka onohi.me ka nani, , , Ki-ke ana ika manao me ka ninau. • Otvai lakou me ko lakou ano? Lakou na opua hiki ahiahi." •

Ke hookpkoke mau mai la na koa kaualio o na aoao a elua i kahi i ku ai ke Keikialii Marino me ka Naita Be!o--mira, a o ia ka ke Keikialii Marino o ka i ana mai imua o kona hoa: "Mamua hoi o ka hoea ana mai o ka huakai alii imua o kaua, ke makemake nei au e lilo oe i elele hooko kauoha na'u, no ka liele ana aku e hui me ka moi, ke loli ole nae keia i mea hookiekie aku i kou kulana. "Ua hooia mai nei oe imua p'ive lilo au i haku nou, a i kauwa mai oe malalo o'u, o ko'u mau pomaikai, ko'u mau hauoli, o kaua a elua iloko o. ia mau mea apau, i hoike no ka oiaio o ia mau olelo au, e hooko mai oe i ko'u makemake ame ka'u kauoha, o ia keia: "E holo pololei aku oe a hoea imug. o ka Moi Humera, a ■ ma kona mau pepeiao, e hawanawana aku oe i .keia mau olelo; P »a hoi o ke kanaka i hoounaia mai, ma ka aoao o na 1 oa o Ke Meloeliana, aole oia he u'a, a he mea haahaa, aka oia kekahi o na' kokoalii kiekie loa, a o ka ppe wale īlO'i loāa ke kokoalii, malokp nei p Hunegaria, me ja kanaka wale no au e kamailio ai, a hoike aku hoi i ka'u misiona, a i nele ka loaa ana he hooilina moi mawaena o na alihikaua o ka moi, alaila me ka Moi Humera hookahi wale no au e kamailio pu ai, aole me kekahi kanaka e ae. "Mamua hoi o kou hele ana aku e' hooko i keia misiona, ke makemake nei au e paa pu aku oe i keia komolima, a haawi aku i ka moi lokomaikai o oukou," alaila unuhi ae la ua keikialii nei-.he komolima hao, a haawi aku la i ka „ N'āita Belomira. - "I kou manawa e hele aku ai a kokoke i ka puali o ka moi, a i manao kekahi ona alakai ku-e mai ia oe, ia wa auanei e wehe ae ai oe i kena komolima, a kau aku imua o ka moi, he ka pu ana aku i keia mait olelo: "Eia me a'u ke sila liao o ke aupuni, a o ka mpi wale no 0 Hunegaria nei ke hoike oiaio loa no keia komo." E hele ma kau misiona, a e hoike aku hoi, me ka moi waie no au e kamailio pu ai ,aole me kekahi mea okoa ae. 0 keia, kpmolima hao. a ke Keikialii Marino o ka haawi ana ak-u j ka Naita Belomira, na ka moi ponoi no ia i hookomo ni.a ka ma.namanalima o kana keiki i ka manawa he unii makahiki oke keikialii; ua hana oia pela i hoailona, e hiki hou ai'iāia ke ike i ua keiki nei/ana, ina no ko laua hoo--1 aawaleia, a i makēmake ke keiki e ike mai kona makuakane iaia, o kela māu mea elua, na hoailona, e hiki ole ai i ka makijakatve ke hoohewahewa mai iaia. 1 ka hala an?i ajku hoi o ka Naita Belomira, ia wa- i huli mai ai ke Keikialii no kahi a na hololio o kona aoao e nee , x ' ,

aku ana, a iaia i ike mai ai i na kanaka ekolu maniua loa 0 ka huakai iloko o ko lakou mau kahiko like ole f /ia wa i hene'ilio ai kana aka, a puana malie ae la hoi i keia inau huaolelo: "Ekolu mau waihooluu like ole, pela no auanei e eko'u ai ijiau mahele ano nui. He ekolu oukou mau kino like ole, hookahi no nae ka po, ka wanaao ame ke ao. He ekolu mau mea like, oke kanikau, ka maha ame ka hauoli. Ekolu mau mea like mā ka lani, pela no ma ka honua nei, ekolu hoi k.eia rtiau mea like, o ka manaoio, ka manaolana ame ke loha, aka o ke aloha nae ka mea i oi mamua o lakou apau. "O ke aloha o kuu makua aole a e pau, o ke aloha hoi o kuu mau hoaloha, aole no ia e mokuhia i na waikahe he nui. 1 keia la, e lilo auanei ke aloha i mea nana e hoohalawai i ka makua me ke keiki, na hoaloha i n.a hoaloha, e hoomaikaiiaina lani kiekie loa, no ka ae ana mai, e loaa keia mau minuke o ka hauoli, i kekahi heluna nu.i o na makaainana o kuu aina hanau;" 0 ka holo-aku la hoi ia o ka Naita Belomira a hoea ana ma kahi p ke kanaka mua loa, e alakai mai ana i k:t huaka'i a ka Moi Humera, ia wa i pane aku ai oia, me keia mau huaolelo: "Ma ka inoa o. ka mea nana au i hoouna mai nei, ke kauoha aku nei au ia oe, e ae mai e hele aku au e hui kmo he alo ahe alo me ko kakou moi lokomaikai. Aole oe i malihini ia'u, ame ke ano o ka'u misiona i hoounaia aku ai <; ko kakou moi, q. no ka lawe ana aku i ka pane, mai ka elele mai o kela aoao, pela au e noi aku nei ia oe me ka maikai, c hookuu mai. ia'u e hele aku e hui.pu'me ka moi, me ke ku-e ole ia mai. "O ke kauoha i loaa mai nei ia'u, mai IA-elele mai o kela aoao, oia kekahi o na kanakā kiekie loa, i like me ke kulana o ka Moi Humera, a o ka poe wale no i loaa ke koko kiekie iloko o lkou, kotTa mau hoa e kamailio pu ai, a ua noi mai nei oia me ka moi wale no oia e kamailio ai i ke ano o kana misiona, a 110 keia mea i makemake ai au, owau ponoi no ka mea nana e lawe aku i keia lohe a hoike imua o ka moiV "Ina pela, alaila e kakali iho oe, ahiki i ka loaa ana mai o ka e ka moi. E hele aku au e hoike mua i ka ukali pilikino o ka mpi, a mai iaia aku a imua o ka moi, aia oia a ae mai, alaila hiki ia'u ke hooko aku i kou^nakemake. "Aole au i ia oe, o oe no ka Naita Belomira, ke kumu a'o kakapahi a ka hooilina kalaunu o Hunegaria nei, aka nae, ua ike 110 oe i na kanawai paa i kauia maluna o makou na āliikoa, aole loa e aeia ka elele o kekahi aoao, e halawai kino me ka moi, aia wale no a hooholo na alihikaua, he hana pono ia, nolaila e ike mai oe, he hana oaakiJci loa no'u, ka uhaki ana i keia kauoha paa. Aole ko'u he ku-e.maoli ana i kou manao e ka Naita Belomira, aka ke hooko wale nei no au i ka'u kauoha.'/ "Aole au e a'e wale aku ana maluna o kou mana, e ke aliikoa, aka e hele koke aku oe a hoike i keia noi imua o ka ukali pilikino oka moi, a J e kakali no au i kau pane," wahi a ka Naita Belomira. 1 kela manawa iJioohuli aku ai ke aliikoa i kona lio. me ka holo pololei ana aku hoi no kahi a ka ukali pilikino o ka moi e hele mai ana, a hoakaka„aku la i na mea apau a ka Naita Belomira i kamailio aku ai iaia. A lohe hoi ka ukali o ka moi, ia wa i hoike ae ai i na mea apau imua o kona •hakui a i ka lohe ana o ka Moi Humera i na mea apau, ku;lou iho la kona poo ilalo, ā i ke aea ana ae iluna, i mai la i kona ukali i ka pane ana mai i keia mau olelo: "E Sa Naita Uraino, ina o kuu keiki i'o kela koa hanohano a kilakila e ku mai la, a naha ponoi hoi i hoouna mai nei i ka Naita Belomira, e hele mai e hui pu me a'u, ālaila. e hoouna hou aku oe i kela elele mua, e hele aku a hoike i ka Naita Belomira, aole i lawa keia mea ana i haawi mai nei, i wahi no'u e manaoio aku ai, o kuu keiki i'o no keia, ua.ola hou, mai ka make mai, E olelo aku oe iaia, ua makemake ka moi o Huuegaria nei, e ike i na hooiaio apau, mamua'o ka hiki ana iaia ke ae mai i ke noi, a ka naitā i hoounaiā mai, e ka aoao o na kanaka o ke Kakela Meloeliana, no ka hui a kukakuka pu ana me ia." * Ēlike me~ke kauoha a ka Moi Humera, pela no i hooko mai-ai ka eiele me ka huli hoi hou ana mai* nō kahi a ka Naita Belomira e ku aku ana, a i ka hoea ana mai o ua elele nei, pane mai la ika i ana mai: "Ua kauoha mai nei kuu haku ia'u, a moi hoi o Hunegaria nei, ua makemake nui oia e ike i kekahi mau mea hooiaio, mawaho ae o na olelo wale no, e laweia aku imua ona, aia oia a ike mai ia mau hooiaio, alailā hiki iaia ke manaoio', ua ola hou mai kana keiki; alaila no hdi,, ae mai oia e kamailio pu me ka mea ■nana kē noi, e ike i ka Moi Humera. "He nani hoi ia, aia na manao kanalua iloko o ka Moi Humera no kela misiona au o ka halihali ana aku la imua 'ona, nolaila elike me kona makemake, pela no au e hookō aku nei, o ia hoi, e.lawe aku oe i keia komolima hao a iioikeike aku imua ona, malia o ka mea ia nana e hoala mai iloko ona i na hoomanao ana no kana keiki.' 1 - e ku aku ana, a i ka wa no i ike iho ai o ua moineiikekomo "Lalau aku la ka elele i ke komolima hao, i haawiia mai e ka Naita Belomira, a hoi mai la no kahi a ka Moi Humera e ku aku* ana, a i ka wa no i ike iho ai o ua moi nei i ke k'omolima, o kona hoohp ae la no ia me ka leo nui i ka pane ana ae: -

• "Ke kauoha aku nei'au ia oukou apau e o'u mau kanaka, aole lba he hookahi o oukou e ukaLi ae mahope o'u," o kona \va no ia i peku ae ai i kona liō, a hoomaka aku la e holo imua, mawaena o ko.na mau alihikaua, oiai hoi lakou e ku ana ma kela ame keia aoao o ke alanui, me ka hookahaha nui ia aku o ko lakou manao no kela hana a ko lakou moi. MOKUNA XXXVI. I ka Moi Humera hoi e hele aku Ia e hui pu me ka elele i hoounaia mai e na koa o ke Kakela Melodiana, ke haawi mai la kona poe kanaka, i ke aloha o ka oihana koa iaia, a ke panai aku la no hoi oia ma ka haawi ana aku i 'kona imua o lakou. Uoko o ka noonoo o ka Moi Humera, no ka eleJe wale no ia, e~ku mai ana i kahi kaawale, aole nae o kela wale no kekahi poe hcslolio o ka holo ana mai, no ka halawai ana me ka elele ma ko lakou aoao, ua hookahaha nui ia mai ka noonoo o ua moi nei, no kela poe. O ka mea a ua moi nei e pahaohao loa la, o ia no na hololio ekolu, me ko lakou mau kahiko like ole, o ia ka ulaula, ke keokeo ame ka eleele, ke hakilo pono loa la oia i ke kulana o kela mau hololio, me kā maopopo ole iaia o ka manao ame ke ano o kela poe, aka nae, ua koho wale iho la no oia, aia he manao ano nui iloko o na waihooluu o na kahiko o kela poe, no ka mea o keia ka makamua loa o kona ike ana, i ka nee like ana mai o kekahi mau naita me ko lakou mau kahiko like ole o"ka ōihana naita. , Holo pololei mai la ka. Moi Humera % ahiki i kahi a ka Naita Belomira e ku ana, ia wa i haawi mai ai ka naita i kona aloha. elike me ka mea i maa i na koa, i ke aloha ana i ko lakou moi, a ia manawa hookahi no hoi, i hoolele mai ai ua Naita Belomira nei i kona lio, mamua pono o ke alahele a ka moi e holo aku ana, me ka pane ana mai i mau olelo: "E ola mau loa oe e ka moi lokomaikai a aloha i na makaainana o Hunegaria nei. Ma ka lokomaikai o ka mea e [ noho ana maluna o ka nohf> kalaunu o Hunegaria nei. e malin mai i ka leo a kau kauwa nei imua ou, ke makemake nei au, e loal he manawa v no kaua e kamailio ai, rfie ke komo ole mai o kou mau alihikaua iloko o ia ann, no ka meā ma ko'u manaoio, mahope iho o kou lohe ana i ka'u mau olelo e hoike aku ana imua ou, no ka elele i hoounaia njai nei e kela aoao o na kanaka o ka ululaau o Ural'nia, e hoopihaia aku ana no oe me ka olioli nui." I I ka. lohe ana o ka Moi Humera i, na olelo hoakaka a I kona elele, haawi aku la oia i kona ae, me ka raanao mai-

kai, a koi koke aku Ia 110 i ka Naita Belomira c kamailio mai i kana mau mea i makemake ai. a elike me ke noi, pela no hoi ua naita nei i hoike mai ai i na mea apau, elike me ka> kaua e ka makamaka heluhelu i ike -mua ae nei. Hoakaka mai la ka naita op.io i kona kakali ana ahiki i ka halawai pu aua me ka eiele o na pualikoa oloko o na ululaau, pe!a na olelo i kamailio ia mawaena o laiia, a i kona hooki ana iho, i kana mau olelo, pane mai la: "E ola mau loa ka Moi Humeiu o Huii€garia a ma ka lokomaikai i loaa mai i kau kauwa hei. e oluolu e maliu iki mai lioi oe i keia mau oielo. Mahope iho o ko'u kuka'i kamailio p.u ana me ka elele i hoounaia mai e na pualikoa o ke Kakela _Mclo<Ji.ana fc - a mahop,e no hoi o ka'u haiko pono ana ma iia ano apau, 110 ua eiele nei, ua loaa ia'a ka manaoio, aole oia he e ae, aka okuu haky alii no ia, ka hooilina o ka nohoalii. o Hunegaria. nei, a o kau keiki ponoi līoi, ka mea i manaoia, ua make, eia no oia ke ola nei, a e ike aku ana no oe iai.a he maka a he hiaka. , "Mamuli o kana noi ia'u, p.ela au i huli hoi hou mai ai, no ka hoike ana aku imua ou e kuu moi, ua makemake oia, imua wale ho o kou aa>, e hoike mai ai oia i k.e ano o kana misiona, aole hoi imua o kekahi mea okoa ae, pela iho la au i hoea .mai nei, no'ka hoike ana aku ia oe i keia mea-ano nui. "(Ja lohe aku la oe e kuu moi maikai. i ke ano o ka'u mau mea i manao ai, o oe no ka lunakanawai nana e hooholo i kou manao ponoi iho; a mai kona lima ponoi mai, i haawi mai ai oia i kekahi komoiima hao, ma ke ano he hoike nta kona aoao, i wahi e hoopauia ae ai kou pohihi.hr nona, a'u e mauaoio nei, ua ioaa aku kela komolima hao ia oe." 4> E Sa Uaita Bclomira. ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui, no kou hooko pono ana i kau misiona ma na ano apau. He mea'oiaio, ua loaa ae nei ke komolima hao ia'u, o ua komolima la, o ka hoailona alii ia o ko'u nohoalii, pela iho la au i hele okoa mai la e hui' kino, me ka mea nana kela kōmolima i haawi ae nei ia oe. "No keia kumu hookahi no hoi, i ike mai ai oe, aole ko'u' mau ukali i hookolo mai nei ma keia huaka'i a'u, no ka hooko wale ana mai. no ia, elike me ke noi a kela elele, ka mea hoi i ike mua ole ia, ma ka'u mau huaka'ihele apau, am§ na huaka'i hele a ko'u mau mua, i hala aku i ka make. "O keia komolima hao au i hoouna a-e nei imua o'u, aok r ia i lawa no ka hooiaio ana mai, ua ola hou kuu keiki, a hooilina hoi o lea noho kalaunu o Hunegaria mai ka make maii, aia wale no.a ike aku au i ka hoailona hiki ole ke holoi,ia ae, i kukuniia maluna o 'kona helehelena; nolaila e Sa Naita, mai keia mānawa aku, e lilo oe i ukali pili kino no'u, 110 ka liele ana aku e hui pu me ka elele mai na pualikōa mai o ke Kakela Meloeliana, ka mea hoi a'u e kōho wale nei no. 0 kuu keiki ia, i miake, a i ola hou mai, 1 nalowale, a i hoihoi hou ia mai hoi imua o ke alo o kona makuakane nei." I ka pau ana no o kela mau olelo a ka Moi Humera, c>»ka vya no ia i hoolele aku ai i kona lio imua, a hoi ae la hoi ka Naita Belomira mahope ona, he hookahi ko laua hele like ana.aku, no kahi a ke Keikialii Marino e ku mai ana. 1 kela wa nae a ua keikialii nei i ike mai ai i ka hele aku o kona makuakane, ua hoohele malie mai la oia i kona lio imua, aoie nae ma ke ano e hoike okoa mai ana i kona helehelena* imua o. kona makuakane, aka no ka hooko ana i kana mea i hoike mua aku ai i ka Naita Belomira, rto kona makemake e kamailio wale aku no i ka moi i koua manao, aole hoi i kekahi mea okoa ae. Aia wale no ka nana ana a ka Moi Humera maluna o ke Keikialii Manno, oiai oi.a e hele mai ana imua, e hui pu me ka elele o kekahi aoao mai, ke hakilo pono mai la oia i kela elele, a oiai ua kamaaina loa oia i na'aiio apaii o kana keiki, haili wale mai la no iloko ona, kekahi mau mea i kamāJtina i ka ikeia e kona mau maka, me ka nalu ana iho no hoi o kona noonoo, o ua keiki i'o nei no kela ana, eia nae ke oiliili pu ae la no na manao kanalua ia manaw.a hookahi. Ike kokoke loa ana aku o ; ka makua imua oke keiki, kaohi ljke aku la laua i ko laua mau lio, me ka hoopuka ole aku o kekahi i hookahi huaolelo ninau, a hoolauna paha, aka ke ku malie loa la laua, me ka haka pono ana maluna o laua pakahi, £ oiai ua uhiia ko laila heleheleila a paa, e ka pale kila, i uhiia ai'ko laua mau poo, aohe ikeia aku o ka helehelena. . No ka Moi Humera nae, mahope o kona nana pono ana mai i ka oiwi kino o ka mea e ku aku ana imua o kona alo, ua hiolo iho la kona mau waimaka o ke aloha ame ka makee keiki, mamuli o ka paa i ka pale kila, a i ka hala ana 0 kekahi mau sekona, ia wa i wehe ae ai ua.moi nei i kona papale kila, me ke po'i kila, e huna ana i kona helehelena alaila pane inai la: , "E Sa Naila Malihini, a elele hoi i hoounaia mai e kou puulu, ma ko oukou aoao; ma na mea i laweia ae nei a hoīke ia'u, e ko'u elele, ua makemake ka oe e hui a kamailio pu me a'u, nolaila eia au ka moi o Hunegaria imua o kou alo, a ke' ninau aku nei hoi ia oe, heaha kau mea i makemake ai e kamailio pu me a'u?" "E ka m6i o Hunegaria nei, e ola mau loa oe i ke Akua," 1 pane aku ai no hoi ke Keikialii Marino. "He.elele au i hnounaia mai nei, e ke alihikaua nui, o na pualikoa o ke Kakela Melodiana, no ka hoike ana aku imua ou, aole e hooukaia kekahi kaua i keia la. "Aoie o kela wale ae la no ke ano o ka'u misiona, aka e ku kela ame keia aoao ma ko laua kulana iho, me ka haawipio ole o kekhi aoao imua o kekahi aoao,,ahiki i ka hoomaopopo pono ia aua, o kekahi mau ninau pohihihi, i pili loa aku ia oe e ka moi, ame ka lahui kanaka o Hunegaria nei."

Oiai ka Moi Humera e hoolohe aku ana i kela mau olelo ma ka aoao o ka elele i hoounaia mai ai e % halawai pu me ia, aia na manao pihoihoi haku'iku'i, ke oiliili mau ae la iloko ona, no ka hoea ole ana mai i ka hookoia o ka iini a kona puuwai, o ia 110 ka ike aku i ka helehelena o kana keiki aloha. • Ua manao loa ka Moi Humera, ma kela manawa ana i wehe ae ai i kona papale kila, me ke po'i hoi e uhi ana i kona e hoohalike mai ana la ka elele o na pualikoa o ke Kakela Meloeliana pela, eia ka aole, aka nae, aole no ia | i lilo i kumu nona e huhu ai, a o ia kana o ka pane ana aku no na olelo a ka elele. "E Sa Naita. ina o keia wale iho la 110 na mea au i makemake ai e hoike mai imua o'u, heaha-kou kumu i kamailio ole ae ai imua o kuu elele nei, no na mea a ka alihikaua nui o na pualikoa o ke Kakela Melodiana i makemake ai ? "O kou Jcauoha okoa ana ae nei ma o ko'u mau elele la, I e hele mai au e hui kino me oe he alo a he alo, o kekahi ia | 0 na hana ku i ka hoohaahaa ino loa i ka nohoalii o Hunegaria nei. me kou manao paha, Ke hana paani wale no keia, nolaila e ike iho oe, o ka mea au i hana mai ai ia'u i keia la, he mea ia e hookomoia aku ai oe ame kou mau pualikoa iloko o ka mihi walania loa," me ka hoike okoa ana mai o na maka o ua moi nei i ka hulili, i kau a mea o ka luihu. I kela nae i nee loa aku ai ke Keikialii Marino, a pili ma ka aoao o kona makuakane a hawanawana aku la hoi i keia mau olelo. ' "I keia la, e hoohauoliia au'anei ka moi lokomaikai o na Hunegaria. E nana aku ina waihooluu ekolu e hele mai la e hui pu me oe. E nana aku ika waihooluu eleele, he hoailona ia'no kou noho ana iloko o ke kanikau anre ke kaumaha 1 na la i hala aku la; e hoomanao i ka waihooluu ulaula, he hoailonla ia no ka wehe ana mai o ke alula o ka malamalama, a hoauheeia aku ka poūli aaki o ka po, mailuna aku o kou iahui kanaka mai oao oka aina holookoa. E hoomanao hoi 'i ka waihooluu keokeo, he hoailona ia 110 ka malamalama, he hoailona no ka hauoli, nolaila t hoolana 1 ka manao e kuu moi j a mai lilo hoi ka'u mau olelo i kamailio a'.ai nei ! imua ou, i kumu e hoalaia mai ai he mau manao huhu a •inaina iloko ou e ka moi.

"E oluolu liou niai oc e kuu ritotT£ ilh? aku ;u;a ;rj i ' oo kipa aku oe ia'u ame ka poe no lakou kela niau v. ;:ī;;«» .lui ; Hke ole e nee mai la noloko o kOu iialealu. inalai u a v ue oe e ike pono ai ia lakou, a pela; ka hoai?biia. *'» o !:c :!a !to 0 ka noiio kalaunu o t Lenegaria nei." "O ka mea au e Sa Naila e iioi mai nei. he hana paaki!. : 'oj na'U ka ae aiia aku i laiu.maiiaoi i'ehea la e liīki ai k«| manaoio aku ia oe, ina aole kekahi hooiaio numpo].' ! a uu' kou aoao e waiho mai ai, no ka hoauhee ana aku i !;•• • u i.ia; manao kanalua apau." "Ua ike au i ke komoliiiia alii au i kamai'.io mai !;;. k; hoailona hoi o ka nohoalii. o. ko'u aupuni, ao!e rao i i i l.iw;; no ka hooiaio ana mai, eia no kuu keiki ke ola īu i ; no k; ' iiiea he hana hiki wale uq i i\a mea apau, ke haau t mai kela komolima, ina no Ua make kuu keiki, a i.e "!a nei ] »hc oia. . "O ka'u noi wale no ia oe e Sa Naita maikai, o liiki :m£: anei e loaa kekahi hoike mai ia oe mai, no kuu kdk\ ma-> niaa o ko'u ae ana aku. i kau noi? O ko'u ike aku iaia mt; Uuii mau maka ponoi nei, o ka hoike hookahi wale iu> ia, * hiki ai ia'u ke manaoio aku, aole kuu keiki i niake. aka nv in, ano e ae apan, he hana hiki ole loa na'u ka ae ana aki elike me kau noi." "Aole a'u mea hou aku e pane ai ia oe i keia wa, k.K- wak .no ko'u noi ana aku i kou oluolu, e hoihoi h<>u mai i keb komolima hao a'u i hoouna aku nei imua ou i hiki ai h«>i ia'u ke hoihoi aku imua o ka mea nana i haawi mai tui ia'n. I T ohe hou oe i ko'u manao hope loa e ka moi lokomail ai •. ir Hunegaria, aole oe e ike i ka helehelena o ka nua o k tm.ii?ipu nei me oe, aia wale no a i kou manawa, e noho ai m,v iuna o kou noho kalaunu, aole ma kekahi ano e " Ua hoopukaia aku kela mau olelo e ke Keikialii Marinr me ke kuoo, aole oia i nana aku i kona makuakane. ma M,n:i ano he moi, a hooko aku ike noi a kona makuakarv. .U loa, no ka' mfca ua paa loaa kona manao, e haawi aku i nn 1 hookahaha ana he nui i ua makuakane nei ona, eliki- tn<- na mea i kukakukaia, a i hooholoia mawaena ona, ame Iho. ila ma. Ika lohe ana oka Moi Humera ina olelo aka <•!<. !«.• ki; ana imua o kona alo, aole e hiki iaia ke pane mai. aka nae aia iloko ona na manao paonioni ke pai«.» la, no ka :■<• aku. amp ka hoole akti i ke noi a ka elele. Hele mai la ke aloha no kana' keiki a kau i ka umamna, 0 ke kumu wale no nana i kaohi mai i kona hooko u a .'kn 1 ke noi i waihoia mai ai imua ona, no keki ii.ii na.' ke | aloha ike keiki, oka ike koke aku i kona helelu-iena. ka mea wale no ia nana e hoomama f mai i kona mau manao Uaumaha apau, a iloko o na manao like ole e paio ana i!"ko <>na, hooholo iho la ua moi nei, e haawi mai i kona ae. < ia nae mamua o ka hiki aua iaia ke kamaiiio mai, hoea mai la :ia kanaka me ko lakou mau .lole like ole, maluna o ko ! i':ou nau lio, a ku iho la he umi kapuai mai kahi a ka moi > i!tmee ku nei me ke Keikialii Marino, o ka nna n:i: ma!iina o ka lio keokeo, ka i hele mai imua, a ku ilm la ma ka aoao o ke Keikialii Manno, a pane ae la i ka moi: ''K ka Moi Humera o-Hunegaria nei, he mea h.mwii • a'u ka hoike ana aku iniua ou. ua olino mai na kukuna o ka hauoli maluna o na kukulu apau o kou aupuni mi. a ua hoauheeia aku hoi ka pouli, o na ao panopano nana i halii iho maluna o kou noho aupuni ana. "Ma ka inoa o na pualikoa i huiia oloko o na nlnlaa i o Urania, ame ko ke Kakela Melodiana, ke noi aku nei au ia oe, e ae mai, e hookipa aku i na elele ma ko makou aoao noloko o kou halealii, a malailā e hoikeia ae ai na nu a a|>au hoopihaia aku ai oe e ka *moi me na haawina laahia loa 3 ka olioli, aole maluna wale iho no ou hookahi, aka maluna o kou lahui holookoa. "Ina e hoole mai ana oe i keia noi, alaila elike me k tl na~ lohia ana aku o 'ka malamalama o ka la, a uhi mai ki ano li'ula o ke ahiahi, me ka pouli aaki o ka po, peia no a'ianei, e hekau iho ai na haawina o ke kaumaha malnna on. •!< ko 0 ke koena aku i koe o kou mau la e ola ai, a e ike a.'.-nei oe, aole.he hana maalahi ka aa ana mai e paio ku-e ina ilikoa e ku mai la me ka makaukau, ua hiki i ko lakou ke ! luku holookoa i kou poe kanaka, a ahu moka-ki iluna o keia kula oneanea. Nau ponoi eka moi e koho, i kau m<-a »:io j e hana mai ai; a o ia ka'u e ninau hou aku nei/e a;- ni ii aiu'. inei oe e hookipa aku ia makou noloko o kou halealii. ka manao maikai ?" Ua hooi loa ia ae ke pioo n na manao o ka Moi !lumera ji ka lohe hou ana aku i kela mau olelo inai ka lua niai o ua ■ naita, nolaila aole he ma6po|)o iki o kana mea e pane īaai ai ma kona aōao, koe wale no ka nui o kona pohihihi. a mah -pe ' iho nae o kona noonoo ana no kekalii mau sekona p.>kr>lc, akahi na oia a pane. "E ka Naita Maikai, a malihini hoi imua o'u, aole ! ;' moi i o Hunepana, he kanaka i ike ia mea he maka'u a he h<»hewale; aka ua makaukau oia e hoohana aku i na aahuki o k m;i mau lima, ahiki i ka minuke hope loa o kona ola .uta. l"a. lawa au i ka mana ame ka ikaika ma ko'u aoao, e paio aku me ko oukou mau pualikoa ahiki i ke kanaka hope ki.i; .t'a I nae, mamua o kuu hopko ana aku i:i hana, ua konoia m. i ..u, I he hookahi wale no alahele e liiki ai ia'u ke kuekaa ae i keia I nanehuna, o ia no ka ae ana aku i ka olua mau noi e na < 'u !e. "I keia manawa, e hoomoeia ke kaua o na aoao a eiua. a e hooko aku ana au i ko olua makemake, nulaila ma ka'u wahi e hele aku ai, o olua pu kekahi e ukali mai niahope u'u, ame ko olua poe kailaka, a na keia mua aku hoi e lioike nui, ina e hoomauia aku ka noho maluhia ana, a i ole, e lioMkaia aku paha he kaua hahana mawaena o kal-ou," alaila huii ae la ka Moi-Humera a pane aku la i ka Naila Ke!..mi'. .. "E liele koke aku oe a hoike aku i na alihikaua nui. e hoonohonohopono ia na pualiieoa, ma kela ame keia un;i > <> ke alanui, e moe pololei ana no ko'u halealii, 110 ka mea a >1i he hoouka kaua o keia la, ahiki i ka loaa hou ana aku <> ke kāuoha ia lakou mai ia'u aku. <{ E hoike pu aku hoi i ko'u mau ukali pili kino. o ukali mai lākou mahope ponō iho o na kanaka <me ko lakou mau waihooluu like ole, ame ko lakou mau koa kaualio, a <> oe hoi e ka Naila Belomira, e lilo oe i alakai no ke koena alai o ni pualikoa, o ke Kakela Melodiana." I ka pau ana no o kela mau hoakaka a ka Moi lli:mera, haawi mai la ka Nāita Belomira i kana kunou ana, me ka haawi pu ana mai i ke aloha i ka moi, o ka hoomaka a!ai la no ia e holo, no ka hooko ana i ke kauoha, elike me ka kaua i ike mua ae nei. Ma kela hala ana aku hoi o ka Naita Belomira. ia wa i huli ae ai ka Moi Humeja imua o ka naita me ka waihoohiu keokeo, a i aku la. "Ua, makankau anei oe ame kou mau hoa, e ukali mai mahope o'u V' a i ka wa i hnawi aku ai o leela naita i kona ae, nihau pu aku la no hoi ka Mui llu<uera 1 kela naita mua loa, e kii la ma kona aoao, he hookalii t;o ana pane, o ia ka ae ana mai, oiai nona ka makemake, imua <> ka nolioalii, a maloko hoi o ka haleatii e hoike ae ai oia i kona mau ano oiaio. apau imua o ka moi. No kela mau pane ma ka aoao o na naita malihini, o ka hoohuli ae la no ia o ka Moi Humera i ke poo q ko«ia !i» f a hele aku la, ma ke alahele e hoea aku ai no kahi o ! ona mau pualikoa, e hoonohonolu>ia mai la, no ka ho(jli,moar.nv> •ana mai iaia ame kana mau ma!ihinj. I keia manawa aka Moi Humcra e huli l:oi aku nei n ke kulanakauhale o Hunegaria, me ka ukali ana aku hoi o ke Keikialii Marino iloko o kano aa.hu hoonalonalo mi!v„-pc <> kona makuakane, ame na kanaka ekolu me ko laknu mau kahiko like ole, 0 ka manawa no ia. i hoopaiakuliia ae r t ka lewa e na leo huro, o kekahi puali nui o na naita e kau ana maluna o ko lakou mau lio, e ukali pono aku ann m.\':op2: o na kanaka ekolu me ko lakou mau waihooluu like ole me ka hooho ana. (Aoleipau).