Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 29, 19 July 1918 — HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika [ARTICLE]

HE MOOLELO NO TAZANA A I OLE Ka Hiena o na Ululaau Anoano o na Kapakai o Aferika

± I Mai kela wahi aku i hoihoiia ae ai o Tazana noloko o k. kahi halelole, malaila i haiiaiia ai keia i wa meaai a na ,\ral)ia. alaila nakiikii hou ia iho la kona mau lima a paa' I kv kaula. me ka hoomoeiaiana akii maluna o ka moena o ;>;i Arabia. 4 j A'.a mamua pono mai o ka puka o ka halelole i hoopaapioi ;a aku ai <» I azana ua hoonohoia kekahi kiai, no ka maka;.la ana iaia. a oiai e naneahana ke kiai mawaho o ka hale. ua li<tao ae la o 1 aztfha, e ik« i ka ikaika o ke kaula, o kan;' ni'-a i ike, ua oi aku ka paa.Mmiamua o kana i manao mua ai. r makehewa ai ka hoonohōiā ana o kekahi kiai mawaho o ka hale. aka«ua lawa 110 kela; kaula i hauhoaia ai kona mau iima ame na wawae e hiki-Sole ai iaia ke pakele. i ka uhi ana mai o ka niai la kekahi poe kanaka maloko o kona halelole, a i|ka wa i lalau mai ai o kekahi o lakou i ka welu e uhi ana ma ke poo o ua o Tazana, ike ae ia (»ia me ka hoohewahewa»ole, o ke kanaka nana i wehe ae i ka welu keokeo, o Nikolaf Rokofa no ia, kona lenemi 1110 l-ia. ka mea 110 hoi ana i h&ohuoi mua loa ai, o kela ke kauaka nana i hoolimalima i na Arabia, e hookolō mai mai;.»|)e 0 kona meheu. * f ' ■ "Aha. ooe ka keia e Tazana," i pane iho ai o Nikola Ro-1-Mia. me ka noke okoa anai/iho i ka akaaka. "O ka moe mai 110 ka kau, aole he ala ae nluna, 110 ka haawi ana maj i na ia 11 maikai ana i kau? malihini! E ala koke oe e keia iii< 1 kawa-u iluna," me ke peku ana aku o Nikola ina ka aoao " Tazana-no kekahi mau manawa lehulehu, me ke ku i ka lukoino maoli. ! Aohe pane wale ae o Tazana, a i ole nana mai paha mahina o Nikola," a no hana hoomainoino a Nikola, ua ku okoa'mai la ke kanalfa elemakule i haawi mai ai i na ma!)alo ana ia Tazana, me ka pane ana mai i keia mau'olelo: "Ke makemake nei a*u e pau kaū hoomainoino ana i keia kanaka. Ina i makemake oe e pepehi aku iaia, ke hookuu aku nei au ia oe e hana ia mea, aka. ina o keia wale iho la 110 kau mea i makemake ai, ua konoia mai au e hookuu ae i keia kanaka. malia o ka mea'ia e ikeia ai, ina paha e hiki ana ia oe ke hoomau aku i kou hoopilikia ana aku iaia." Xo kela mau olelo a ka Arabia elemakule, ke poo hoi ō ke ia lahui kaiiaka o kela wahi, ua pipika wale.iho la no o Nikola. n<» kona ' makā'u ina e weheia ae ana o Tazana a hemo. e !il<» na oia i o{>ala iloko o na lima w r ikani o keia kanaka, nolaila wikiwiki mai la oia i ka pane ana: "I mea e hoopokoleia ai ka.'u hana, i keia manawa koke no e pepehi aku ai au iaia a make," wahi a Nikola. "Aole loa au e ae aku ana e hooko 0« ia hana maluna o keia kanaka. maloko palena o ka aina, a'u i nolio nielna a.i. I kona manawa e %alele iho ai i keia wahi, e haalele mai <»ia me ke ola iloko v \kona kino, a no kau-mea e hana aku ai maluna ona, i ke I<onio ana maloko q kā aole .-'u kuleana ia mea; aole e kau mai ke koko hala ole 0 keia kanaka maluna o na #ina o ko'ii poe kanaka, mamuli . ke ku-e o kekahi kanaka i kona hoa lahui. "() ka hookaheia ana o ke k#ko o kekalii kanaka Palani e hele mai e luku i ko'u poe kao'aka, a e puhi i ko makou mau halelole i ke ahi.' "lna pela, ua pono, e lawe aku au iaia maloko o ka ululaau. a pepehi aku ahiki i kona liuike ana," i pane hou mai ai o Nikola. me ka anehe ana m&i e hopu i ka lima o Tazana. . f "I mkemake oe e lawe aku # i keia kanī]<a mai ko'll malu aku. 110 ka hookau ana mai i ka make maJUna ona, alaila i hookahi la holookoa au e hele ai mai ke\kakahiaka inai ahiki i ka po ana, alaila hooko aku oe i ke».karaima au i hoolala ai iloko o kou puuwai lōkoino maluna'\)na'. a e hoouna pu a.ku ana au i ko'u poe kanaka ponoi, nōi ka hele .pu ana me oe. i ole ai oe e pale ae i keia kauoha a'u.\ I hoolohe ole oe i keia kauoha a'u e ike auanei ōe, ma kahi\) hookahi wale iK) kanaka Palani e make maloko o ka uliilaau, he elua olua e waiho na iwi ma keia aina malihini." "Ke apono aku nei au i kena manao ou, aka e kakali nae * ka 1a apopo, alaila lawe aku au i kuu pio no kahi kaawale 1« »a mai kou aina aku. njalaila au e hookau aku ai i ka make nialuna o keia ilio." wahi hou a Nikola me kona maka'u i na <flelo a ke kanaka elemakule. "Ina o kou manao ia. alaila aia 110 i ka mea pono i kou noonoo. o ka'u wale 110 nae e hoike aku nei imua ou, he Imokahi hora mahope ilio o ka nkpoo ana o ka la, e haalele koke mai oe i ko'u aina nei, 110 ka mea he uuku loa ko'u wahi 11001100, no ka poe manaoio ole, a oki loa aku hoi i ka ])-»e hohewale." He mau mea no ka Nikola i manao ai e kamailio ae, aka ike aku la nae oia, ua piha ka elemakule me ka inaina nona, n. .laila noho hamau iho la tia kanāka Rukini nei, o ko laua i»iika like aku la ia nowahq o kā halelole, a i ke ku ana nae 'uawaho o ka puka, huli mai la ua o Nikola- ihope, a kamai'io mai la i keia mau olelo pahenehene: "E hiamoe aku oe e keia ilio a pau pono kou makehiamoe keia po, a e pule aku hoi i kōu akua, e lawe aku a hookipa . kou uhane iloko o kahi i hoomakaukauia nou, no ka mea v:ia ka la apopo auanei, aole he wa no ka pule ana, o ka iake a'll e hookau. aku ana maluna ou, he make ia o ka eliaeha. nolaila. o ke aloha no kou, a hui hou aku kaua i ■ kakahiaka o ka la apopo." <) ko Tazana ai ana 110 i ke awakea, aole i lawe hou ia 1: i mau meaai nana ma ke ahiahi ana iho, ua hele oia a ikewai loa,ia he elua ana manawa i kahea mai ai i ke kiai, awe aku i wai nona, aohe wahi mea a hoolohe aku o ke 1 ai iaia. nolaila hoopau wale ae la no oia i kona manao e ; mai i kekahi mea ana i makemake ai, ua oi aku 110 ka •li .malie ana pela, me ka hoomanawanui i ka pololi ame : a makewai. . Keiiiioe malie la 110 ua o Tazatia, a ke lohe la oia i ka uwo ai .1 ka tiona iloko o ka ululaau, a hoomanao ae la oia, ua ■ aku :kona palekana iloko o ka ululaau me na holoholona i ; u. naamua o kona noho pu ana me na kanaka. Iloko o la apau o kona ola ana, aole he manawa e ae i hahai ! tii ai ka make mahope ona, elike me kela mau. mahina koiia hui pu ana mai me na kanaka, ka poe hoi ana i uhihewā ai. e loaa na he nohona maluhia ana iaia me kuu, eia ka he okoa loa ka mea ana e ike ana me na * '.naka. Aole loihi, lohe hou aku la o Tazana i ka leo uwo o '• lioiui,. a pii mai la kona hoonaukiuki i ka paa o kona "';iu liniakaūlā, ke hoao la oia e mokumoku i ke uila elike me. ka hiki i ka ikaika o kona mau lima ke 11 ;t, he <iie nae ka makili ae, o kana wle no e mihi la, inā ke kokoke o kona mau lima, ma kahi o kona mau niho, • 1; i ua nplcfeia kela kaula i ka nalinali eia ahiki i ka nioku :i "a. aia k«ina mau lima mahope o ke kua kahi i paa ai. ua '•'V niai Uika hoonaukiuki a nui iloko ona, no kona paapio. - ka heleManakila mai o ka liona i ke kuahiwi. Ke nokpimau mai la ka liona i ka uwo, me ka liookokoke 11 u ana maiki kahi i hoopaaia ai o na holoholona a na kanaku Arabia,,a ma kona kamaaina i ke ano o na liona, ua

ike tjia. ua pololi kc!a liona. a e liele mai ana «>ia e iuili i niai: meaai nana. Aole loa o T«zana i maka'u no kona make aku. he hookalfi ana mea hoonaukiuki loa. (» kona hoopaaia i ke kaula. me ka loaa ole he inanawa kupono nona e kupale ai nona iho. Ai paha kela manawa o ka pu i ke aumoe. ma ka manao koho wale iho no o ua o Tazana, nolaila he inau hora kakaikahi wale no koe. nona e ola aku ai, alaila hoea mai i ka ma nawa a Nikola e kii mai ai iaia a lawe aku no kalii kaawaU loa. Ke hoolohe la o Tazana o ka uwo hou mai o k» liona aole ona lohe aku, hoomanao-ae la oia, ua hoea mai keU holoholona. no kahi i hoopaaia ai o ka hipa. ka pipi ame k; iio a na kamaaina, a ke ai la ka liona i kekahi mau hipe keiki, o ke kumu ia o ka uwo hou ole mai. nolaila moe hoo 1010 walē iho la no oia, me ke kakali ana o kona kiiia ma e ka poe na.lakou e ka'i aku iaia no kaiii e pepehiia ma" ii me he hipa keiki la. iaia no nae e moe hoololo anaa I<jhe aku la kona inai ';jepeiao i ka nehe o kekahi mau kapuai wawae mawahe. oonn o kona halelole. hoomanao ae la keia o ua liona ne iaha kela e hele mai nei, o kana mea nae e ha'oha'o la aok he nakeke hou ae, me he mea la, ua ku iho la i kalii hookahi i iaia no e hoolohe ana, ike aku la oia i ka hapaiia ana ae ) k;a aoa<6 mahope o kona halelole e keieahi mea. a o ka pouliuli iho hoi. aole ona ike pono aku i kela mea nana • wehe mai i ka halelole. No kela manao mau no o ua o Tazana, he liona kela : komo mai la iloko o kona halelole, pili iho la kona mai "maka. i ole ai oia e ike aku i na maiuu loloa o ka liona, i ka nmii iho i ka i'o o kona kino. o ka mea nae nana i hoopuIwa loa mai iaia, o ia no ka pa ana mai o kekahi lima palu jalu ma kona kino, a pane mai la hoi he leo no kekahi kaikamahine i ka ninau ana mai: "O oe no anei keia ka mea i hoopaapioia e na kanaka •\rabia?" wahi a kela leo me ka oluolu loa. ' ' "Ae, owau no keia," i pane. aku' ai no hoi o Tazana ni£ ke ano hawana.wana. "Ma ka inoa ona lani, owai oe e ke kaikamahine'opio?" "Owau no keia ke kaikamahine au i hoopakele ai, mai ko'u haku mai. au no e hoomanao nei, no ko'u kaa ana mai malalo o ka malu o ko'u makuakane," akahi no a maopopo niai la ia Tazana. o kela i'o ka ke kaikamahine i 'ioea aku la e ike iaia. a ke noke la hoi ua kaikamahine nei i ka haha, ma kahi o na.lima i hoopaaia ai, me ka hoopapa ana i kana pahi;.ma kahi kupono e oki iho ai i ke kaula moku ai, a kaawale hoi kona hoopakele. O ka Tazana e ike la, o ia no ka okioki ana mai o kela kaikamahine opio i na kaula i hoopaaia ai ma kona mai: 'ima ame na wawae, a i ka wa i kaawale loa ae ai oia mai ka paapio ana, ia wa i pane mai ai ke kaikamahine ma ka hawanawana ana" mai ma ko ia nei pepeiao: a Aole he manawa hou aku e hoohakalia ai, aka e haalele koke kaua i keia wahi. a hahai niai oe mahope o'u," alaila huli koke aku la no ua kaikamahine nei hele, me ke kokolo ana ma kona inau lima anie na wawae, a ke hookolo aku al no hoi ua o Tazana mahope, me ke kokolo malie ana. e 'ohe ole mai ai ke kiai mawaho i ko laua nei nakeke. O ko laua nei kokolō aku la hoi ia ahiki i ka oili ana •'nawaho o ka halelole me ka ike ole ia mai, alakai aku la ke kaikamahine opio ia Tazana a hoea no kekahi wahi pouliuli. > kaawale loa ana mai ka hale lole aku, ia wa i ninau koke :iku ai 110 o Tazana i ka i ana aku: • "Ua hookahaha loa ki mai ko'u noonoo i keia po, i ke inai ka mana mai o ko'u poe enemi, ka Vnea a'u i moeuhane mua ole ai. pela na ulia pomaikai. e loaa ana ia'u i keia po. Pehea i loaa aku ai ka ike ia ōe, he paahao au linaloko o kela hale lole? Pehea i lilo ai, o oe ka mea nana e hoopakele ia'u?" No kela mau ninau a Tazana, minoaka ae la ke kaikamahine opio, a i iliai la: "Mai kahi loihi au i hele mai nei i keia po, a he aiahele loihi okoa no ia a kaua e hele aku ai mai keia wahi aku, a hoea i kahi o ka palekana, nolaila aole kaua e hoohakalia i ka haalele ana iho i keia wahi, aka e hoomaka kaua e hele, a ma ko kaua alahele e hoakaka piha aku ai au i na.mea apau, elike me kau mau ninau i waiho mai nei imua o'u," alaila hoomaka aku-la laua nei e hele, iloko o ka ma •ke alahele o ka uīulaau.

'Ua'u i hele mai nei i keia po 110 ka hoopakele ana ia oe. ua aneane e pau ko'u manaolana 110 kou palekāna, 110 ka meai ko'u wa i hoopaa aku ai i ko'u mau lio elua ma kekahi kumulaau, ua hoomaka mai la au e helewawae, a oiai no au e nanea ana i ka hele, lqhe aku la au i ke kuwo mai o ka Jiona mahope pono o'u, ua honi mai paha kela holoholona i ke ea kanaka; aka nae, me ia hahai mai no o kela liona ia'u, ua hoomaka mai la au e liolo, me ka uumi malie ana i ko'u maka'u, eia ka e holopono ana ka'u misiona."

: "O oe ke kaikamahine mua loa a'u i ike ai i ke koa ame :ka maka'u ole." wahi a Tazana i kamailio'mai ai, me kona ike maoli ana iho.no i ka mauna ana mai o kela kaikamahine opio iaia iho no kona pono. "Iloko o ko'u malihini loa ia oe. a he kanaka hoi au 110 ka lahui okoa loa mai kou lahui kanaka mai, eia nae, ua alo mai oe iloko o ka pouli, imua hoi o ka poino ame ka pilikia no ka hoopakele ana i kekahi kanaka malihini. Pehea la i komo ai ka rrranao iloko ou e hooko i keia hana?" "Ma kela wahi i ku iho ai ua kaikamahme nei i kahi hookahi, huii pono mai la hoi kona alo imua o Tazana, alaila pa'i ae la kona lima akau ma kona umauma, a i niai la: r "Owau ke kaikamahine hookahi wale ,iho no a ke poo o ko'u lahui kanaka nona ka inoa o Bou Sadena; a no ka hanohano o ka in,oa o kuu makuakane, a no ka hoike ana ae i ko'u kupono i'o ana he kaikamahine na ke poo o ko'u lahui kanaka, ua konoia mai au e hele mai e hoopakele ae i ke kanaka nana i hoopakele i kuu ola, ke kāikamahine hoi au i manao mua ole ai, o ke kaikamahine hookahi wale iho no ia i ke alii Bou Sadena."' . "Malia paha he noonoo pololei 110 ia 011, aka nae o oe kekahi o na kaikāmahine koa loa. e hiki ole ai i kekahi poe kanaka, a i kekahi poe kaikamahine elike me kou ano, ke hele mai i ka po, no ka hoopakele ana ia'u, ina o lakou ka i hoopakeleia aku e a'u. F'ehea i loaa aku ai ka ike ia oe, ua lilo au he pio a he paahao na kekahi poe kanaka?" "Na ko'u hoahanau. ma ka aoao o ko'u makuakane, i ho?ke ae i na mea apau e pili ana i kou paapio ana. Ua hoea mai oia no ka ike ana i kekahi mau hoaloha ona, ma kahi o ka lahui nana i hopupio a i kou wa i hoihoiia mai ai e kekahi .poe kanaka, oia pu kekahi i ike ia oe ame kou wahi i hoopaapio ia ai. I kona wa i huli hoi ae ai no ko makou wahi, ua haha'i ae la oia i kana meahou o ka ike aria. <0 ia ka paa ana o kekahi kanaka Palani kino nui i ka hopuia e na kanaka Arabia, ka poe hoi i hoolimalimaia e kekāhi kanaka Palani okoa aku, e pepehi iaia a make. me ka loaa o kekahi uku makana kiekie *ia lakou no kela hana. "Ma kana mau mea i'hoakaka ae ai nou, loaa koke iho 'a ia'u ka ike, kela he kanaka okoa aku, aka o oe no ia. ,Ua hala aku ko'u makuakane no kekahi wahi okoa loa, ina ,oi akekahi ma ka hale, i ka wa i huli hoi ae ai kuu hoahanau -a. hoike i na mea i pili i kou paapio ana, aole oia e hoohaka•!ia iho ana. i ka hele koke ana mai e hoopakele ia oe. no ka mea ua noho aie oia, no kau mea i hana mai ai no kana kaikamahine. • I ko'u wa i lohe ai i kou pilikia. hopikaika aku 1a au i kekahi o ko'u poe kanaka, e hele mai lakou e kokua ia oe, aole nae he wahi mea a ae iki mai o kela poe, me ka olelo okoa mai, e waiho no i ka poe manaoio ole, e pepehi ia mai e kekahi 110 o lakou. . "Aole o kela wale ae 1a no ke kumu i makemake ole ai lakou e hele mai e kokua ia oe, aka, ua hoole okoa mai kela poe, aole o lakou kuleana ma ia hana, a o ko lakou hoao

an.i m;ti. e hele e kaili i kc pin i j>aa i k<» lakou niau hualolia. ua like pu ia me ka hoala aua aku i kekahi kaua mawaena ) lakou. e lilo Ai kekahi i eneiiii ino loa 110 kekahi. ■ "1 ka hoole ana mai o kela ])oe kanaka, ka poe hoi a'u kau aku ai i na manaolana. ma o lakou la e hookoia ai ko'u nakemake, ua hooholo iho la au i kuu n>anao, e hele aku iii me kuu kino' wahine nei e hoo]»akele ia oe. ina no ia nea no'u e halawai ai me na poim. no ka hooko ana i kekaln :ana pookela loa a kekahi kino kanaka e hana ai. "Ua kakali malie au ahiki i ka uhi ana mai o ka ]>ouli naluna o ka aina, kii aku la au e hauhoa i ka noho maluna > na lio elua o ko'u-makuakane. me ke kau ana maluna • ekahi lio, a alakai ka lua o ka lio; ua'hoopaaia kela mai: io e a'u ma kekahi kumulaau. aole no i kaawale loa. mai ka 'e'aua wahi e hele aku nei. 1 ko kaua hoea ana no kahi o :ela mau lio, e hikiwawe ana ki) kaua hoi anS aku, a ina :e kakahiaka o ka la apopo. e hoea aku ana kaua no ka 'ome o kuu makuakane, ua hoea ae la paha oia i ka hale keia po; a i manao ka poe na lakou i hoopaapio ia oe. e kii nai a kaili aku i ka lakou pio, mai kuu makuakane aku. e ke auanei lakou. aole ia he hana maalahi, aka he hana ia e lookaheia ai o ke koko, ahiki i ke kanaka hope loa." Hoomau aku la no laua nei i ka hele ana ahiki i ke ko:oke ana aku i kahi ake kaikamahine opio'i hoopaa ai«i .ona mau lio, he ahuwale ke nanaia aku. o kana mea nae ( la'oha'o la, aole ona ike aku i ke ku mai o kona mau lio, a i ia kana i hooho ae ai:

"Ra. aole o'u ike aku i ke ku mai o na lio, ma kela kumuaau no hoi au i nikiikii iho ai ia laua, aole nae hoi o'u ike iku." me ko laua nei hoomau ana aku no i ka hele aua ihiki wale i ke ki' ana o ua kaikamahine nei ma ka aoao ( :e kumulaau. . ,

"Pehea la i hemo ai kela mau lio? He keu aku keia o k;i nea pohihihi i ko'u noonoo! Ua kau loa mai nei ko'u ma laolana, ina no ka loaa mai nei o kela mau lio ia kaua. e 'ioea no kaua no ko'u home, ma ke kakahiaka o ka la apo:)0, a o ko kaua hoi wawae aku, he mau honi loihi okoa no a a kaūa e hele-ai. a ke lioea paha no ko'u home, e maopajpa maoli ana ko kaua mau wawae."

Kulou iho la o Tazana ilalo no ka nana ana i ka lepo. ci nahope iho o kona hele pohakaa ana no kekahi mau minu '<e. ia wa i kamailio mai ai ike kaikamahine Arabia: "Ma 'ea'u mea e hoomaopopo nei. ua hoea mai ka liona 110 kei? •.vahi. a ua holo ko mau lio, me ka huki pu ana. i ke kumu'aau au i nikiikii ai ia laua. he manaolana ko'u, ua pakele kela mau lio aole i make i ka liona, 110 ka mea aole he wah hoilona, no ko laua lilo ana he pio na na maiuu loloa o ke alii oloko nei o ka ululaau.'' * .

Aole a laua hana e ae, o ka hoomau wale aku no i ka hele ana imua, ma ko laua mau wawae, aia no ke kaikamhine opio mamua kahi i hele ai, oia ka i kamaaina i ka moali alanui maloko o ka ululaau, no ka mea e hele mau ana oia ma kela moali alanu.i iloko o kona mau la kamalii me kona makuakane a elike me ka hiki ole iaia ke hoopoina i ka helehelena o kona makuahine, pela iho la no ka hik: ole ana iaia ke hoopoina i kela moali alanui.

Oiai no laua e hele malie la. ke noke mau la laua i ke kamailio, a i kekahi manawa no hoi e ku malie ilio ana i kahi hookahi. no ka hoolohe ana i kekahi mau nakeke a laua e lohe aku ai.

O ko laua nei hele ia a komo pono aku la iloko o kahi nui o na laau loloa. a ke kaomi mai la hoi ka makani hu ihii'i o ka wanaao, me he mea la i ko noonoo, ua hoi hou mai ke ola iloko ona. kela ano ana e noho ana ma na ululaau o Aferika. Alawa aku la oia i kona hoahele mamua ona. a paholo ae la ka minoaka ma kona mau papalina. me ka nalu wale ana iho 110 iloko ona, ina no hoi o kona kaikuahine.ia. he keu aku a ka mea<hauoli o ka nc¥)noo; a r kekahi no hoi, e mau aku ko laua hele ana iloko o ka ululaau. a e hoolilo ia wahi. i home no laua r no ka mea ilaila wale 110 e loaa ai ka nohona ana, aole hoi iwaena o n.a kanaka. '' ko laua nei wa e noho hamau ai, me ke kamailio ole aku o i kekahi. aia iloko o ke kaikamahine ka noonoo kanalua, ho ko laua hoea i ka homē o kona makuakane me ka palekana, mamua o ka loaa ana aku i ka poe huli mahepe o ke pio mahuka; aka he noonoo okoa'loa nae ko Ta/ana. o ia no kona i w_ale ana iho no iloko ona. ina he kane kona kokoo)ua e hele pii la, alaila e koi okoa āku oia iaia. e Jjlo oloko o ka ululaau i hofne no laua ē noho. ai, a e hoopau i ka noho huikau ana me na kanaka. O ko laua nei nanea nae ia i ka hele ahiki i'ka oili ana aku ma kekahi ponaha, ua, puka ae la hoi ka mahiua i kela manawa, a ia laua i lioea aku ai ma kahi uakee o ka moali alanui, e moe ana ma ka aoao o kekahi pohaku nui. iloko o ka puiwa hikilele o ko laua noonoo, aia hoi e ku aku ana iniua o ko laua alo he liona nui ulaula, a e nana pono mai ana hoi kona mau maka hnlili maluna o laua nei. Klike pu me ke ano o na liona i ka wa e ike mai ai i ka lakou mau meaai, ka hookeke mai i na niho, ka wili i ka huelo, pela iho la kela liona i liana mai ai, me ka uwo okoa ana ae, elike me ke ano o na liona i hele a pololi, a no ko Tazana kamaaina loa i ke ano o na holoholona, aole e pono e hoohakalia iho, o kona pane koke aku la no ia i ke kaikamahine opio "E haawi mai oe i ko pahi ia'u. i ku aku ai au e paio me kela liona,".me ka pahola okoa ana aku o kona lima inuia, a haawi mai la ho hoi ke kaikamahine i ka pahi, me ka i hou ana aku o % ua o Tazana: "h.iioi *oe m.'.li.'i'e o'u, me ka holo ana aku a inamao :!ok(» < • ka ululaau n i k<m wa e lohe mai ai i k . u le«) ka'.iea. i.'i wa oe e huli ho. i:»:/. ai, a mai hookuli oe i keia kauoln m> i:a mea aole he kupono.o kou noho lokoke ai.a niai ma keia wahi, o ka poino," "Heaha auanei ka waiwai o ko'u hoao ana e holo, e nrho pn no au me oe a i hookahi ko kaua make.like ana i ka liona." i pane aku ai kela kaikamahine, me kona neeu ole ae, mai kona wahi i ku ai. "E hooko koke oe elike nie ka'u e kauoha aku hei, ua makaukau loa ka liona e lele mai maliina o kaua," a no ke kuoo me ka hookikina o kela kamailio ana mai o Tazana. ua nee mai la ke kāikamahine opio a kaawale iki, me ka ae ole nae e hoomarjiao aku i kahi e, mai kona kokoolua aku. Ke neenee malie mai la ka liona 110 kahi a Tazana e ku aku ana, aia hoi kona ihu ke hanuh&nu la iluna o ka honua. elike me ke ano mau o na pipi hulu, i ka wa e nee mai a' imua o ko lakou mau hoa hakaka, a ke wili la hoi ka huelo o ua liona nei, me ka makaukau e lele mai maluna o Tazana Iloko o kela mau ano apau o ka liona a Tazana e ike aku la, aole ia he kumu no ua kanaka nei e hopo iho ai, no ka mea he hoa paani ia nona i hele a kamaaina, aka ke ku 1a oia me ka mākaukau. a ke haka pono la hoi kona mau 'maka maluna o ka liona. me ka paa no o ka pahi a ke kai kamahine i haawi mai ai iaia iloko o kona lima akau. Aia hoi mahope pono aku o Tazana e ku mai ana no ke kaikamahine, a e hakilo loa mai ana maluna o ke kanaka ana i ile ai. a ua hoopiha loa ia aku oia me na h£awina o ke ka :i aha ame ka paha'oha'o i kau a oiea -o ke koa o kela kanaka. lie pahi wale no kana wahi meakaua e paio aku ai me.ka moi o na holoholona ahiu apau oloko o ka ululaau. fna kelā o na kanaka o kona lahui ponoi, me ia ke ku mai 0 ka liona imua o lakou, he hookahi wale 110. hana a kela poe kanaka. o ia ke kukuli ana iho ilalo, a pule.ae i ke Akua. : e hookipa aku iko lakou uhane iloko o Kona aupuni. No keia kanaka nae ana e ike aku 1a me kona mau maka ponoi. aole loa he wahi makā'u a wiwo iho paha iloko ona ma kekahi ano, aka.ke ku la oia me ka makaukau, e halawai aku he alo a he alo me ka liona, a e paio aku hoi ahiki 1 kona lanakila ana. a haulepio ana paha imua o ka holoholona apau a ke Akua i hana mai ai.

Kc ueonee malie loa mai la ka liona, ine ka a\vilii niau ana mai o kona mau maka ia Tazavia, aole no nae ia he kunui no ua kanaka nei e hoololi ae ai i kona wahi e ku ana, aka ma na ano apau ke nana aku. ua inakaukau mau oia. i hakalia wale no i kona halawai pu aku me kona hoa hakaka, t hoohana ana oia i ka ikaika o na aahuki lk>ko o kona mau lima wikani. MOKUNA XI. Haalele Ta2ana ia Arabia. • . i >■ Elike me ka olapa ana ae o ka uwila a nalo aku, pela iho ]a ka hikiwawe o ka lek ana mai a ka liona maluna o Tazana. o ka mea nae nana i hookahaha loa aku i ka manao o kela liona. ma kahi ana i manao ai e paa ana ke kanaka opio he pio na kona mau maiuu loloa, he puahiohio ka mea : loaa iaia, oiai ua lele ae la o Tazana a ku ae la ma ke!<ahi wahi okoa.

Ua kamaaina loa kela liona i ke ano o na kanaka. no ka nea he lehulehu wale o lakou i lilo i meaai nana iloko o <ona wa o ka pol'oli, ā o keia ke kan'ika iliuā loii n'āha i hooloka aku iaia. ka mea hoi nana i hoopii l<ia aku i ka huhu me ka piena iloko o ua liona nei. Me na manao hialaai i hakilo pono mai ai ke kaikamahine >pio ia Tazana, a ua papaluaaia aku hoi ke kahaha iloko oan, i ka wa i ike mjii ai ika hiki ana i keia kanaka ke alo me ka maalahi loa,mai ka paa ana aku i ka umiiia e ka liona, :i i ka wa i huli hou mai ai ka Hona'ihope, a lele mai la maluna o Tazana no ka lua o ka manawa, ua hooi loa ia ae ke kakaha o ke kaikamahine opio. i kona ike ana aku ia Pazana i ka lele aiia ae a paa aku ln ma k,i hulu a-i o ka iona me ka palamimo ioa. Me he mea la, he hihi'o moeuhane ka kela kaikamahine - ike. aku la. ka hana hoi ana i noonoo ole ai mamua, pela ho la keia kailaka v a ka ikaika nui wale e hana aKu ai ma'una o ka liona. 1 ka wa i ike iho ai o ka liona. ua paa ka hulu o kona a-i : ka hopuia mai mahope. ua noke ae la ia i ke kuwo, me ke ku ana ae a pololei iluna ma kona mau wawae hope, elike ne ka lio„ o ka manawa nae ia a Tazana i hooholo ae ai i kona lima akau a paa ke kania-i o ua liona nei, a noke iho a i ka uumi, me he uniii ana la na ka hao ki la, oiai hoi ;ona lima hema. i noke iho ai i ka hou i kana pahi ma ka 'ioao o ka liona, no kekahi mau manawa lehulehu. Ke noke la ka liona i ka lele i o a ianei. ke kuwo la me ka leo nui i kau a mea o ka nui o kona eha. he ole nae ka nakili ae o na lima o Tazana mai ka paa ana i ka a-i o ka iona. oiai hoi kona mau wawae e puliki la, me he mea la, ua ko-luia aku a paa iluna o ke kua o kela holohohina. () ka noke hoi ia o ua liona nei i ka lele i o a ia nei. i ka haule ana iho iluna o ka honua. a hookuu ae 1a hoi o Tazana i kana paa ana i ke kania-i o kana pio. aole he ola i koe loko o kona kino, aka ua lilo oia i luahi na ka make. a kaa I <a lanakila ma ka aoao oke keiki oloko (■» n'a ululaau o \ferika. 1 kela maopopo loa ana ia Tazana. ua make ka lionn iai.i, alaila elike no me kana hanā mau, a kakou i kamaaina ai, tyahope iho o kona lanakila ana maluna o kona hoa hakaka. '<eehi iho la kekahi o kona mau wawae maluna o ke kino > ka liona. leha aku la hoi kana nana ana iluna o ka mahina, • hoomaka ae la e kahea me ka leo nui ku i ka weliweli. ':a mea nana i hookomo aku.i ka lia maeele iloko o ka puuvai o ke kaikamahine opio, no ka mea he ku maoli no kela 'eo i ka weliweli. ka mea hiki ole i kekahi kino kanaka e hoopuka ae i ka leo o kela ano. o na mapu wale 110. Na ka[a leo weliweli ku i ka hoomaka'uka'u i kono aku : ke kaikamahine opio e hoōmamao loa iaia iho mai kela kanaka mai. ka mea ana i noonoo iho ai, ua pau ke ano kanaka iloko ona. aka o ka holoholona kona hoa e kohu ai, eia nae, i ka wa i leha ae ai ka Tazana nana ana ahiki i ka ike ana mai i ke kaikamahine opio, ia wa i auhee aku ai kela ano kuoo mai.kona helehelena aku, a nohoalii iho la ka oluolu ame ke kulana akahai iloko o ua kanaka nei, akahi no a nalohia aku ka maka'u mai kela kaik&mahine aku, a hookokoke mai la oia imua q Tazana. me ka pane ana mai . keia niau olelō:

. "Ua liookaliaha loa mai oe iā'u i keia po, a o ia ka'u e ninau okoa aku nei, healia la kou ano? O ka mea au i lia"a mai āi i keia po, imua ponoi o kuu alo nei, he hana ia i hiki ole loa i kekahi kino kanaka ke hooko, ooe wale no. Aole loa e hiki ia'u ke manaoio, ua hiki i kekahi kanaka me kn palii wale no iloko o kona lima, ke pepehi i ka lionn a , make, a o ka lua, o kela leo nui au i noke ae ai i ke kahen. aole ia he leo 110 ke kanaka, aka no ka holoholona. Heaha kou kumu i hana ae ai pela ?" "Pahola ae la ka ula ma na papalina o Ta/ana, a pane aku la: ""'He hookahi no kunui, oia ko'u hooj)ōina ana i ko'u ano i keia wa. He kanaka au o keia au malamalama. nae i ko'u wa e hakaka pu ai me na holoholona a kaa ka lanakila ma ko'u aoao, me he mea la, ua hoopoina loa au i ko'u ano kanaka. a he holoholona wale no iloko o ko'u mwinoo. pela iho la oe i lohe mai uei i kela leo mai ia'u ku." Aole ua o Tazana i hoakaka pono mai i kona ano oiaio maoli. no ka mea ma kona manao, he mea maikai ole ke kamailio ana mai imua o kela kaikamahine opio i ka moolelo o kona noho hihiu ana. o lilo auanei ia i kumu e nana aku ai keia kaikamahine iaia me na manao maka'u a hopohopo x iaia. Oiai aole he ; mea nana e kaohi hou aku ia lawa nei e noho ma 'kela wahi. o ka hooniau mai la no ia o Tazana ma i ka i hele ana imua, a hele no hoi a puka ka la o kela kakahiaka. hoea aku la laua mawaho o ka ululaau, a Uia kekahi walii kahawai uuku. ike aku la laua nei i ke ku mai o na lio o ke kaikamahine. e ai ana i ka mauu. A'ole i lilo he hana nui na Tazana ame ke kaikamaliine opio. ka hoopuaa ana ahiki i ka paa ana o na lio i ka liopuia. oko laua-nei kau ae la no ia, a hoomaH aku la ika 'aua huakai hele. me ka hoomama loa ia mai o ko laua manao. no keia kokua i loaa ia laua, no ka mea ua hele maoli kela kaikamahine a maopaopa i kau a mea o ka loihi o ke alanui. 7 v , ,• • Ma la wnhi aleu o ke alanui, he oneanea wale no, a e huli mau mai ana no hoi ka laua nana-ana ihope, aole nae he keia mai o kekahi poe, i ka ukali akū'mahope o ko laua meheu. Ua hele 110 hoi ahiki i ka hora eiwa o kela kakahiaka hoea iku la laua nei no ka hoine o ka makuakane o ke kaikama'iine. e hoomakaukau anā ua makūakane nēi''me kona p«;e j kanaka he kanalima ka nui, e hele mai e huli i kana kaikamahine. me koiia manaō. ua hōea hou aku ka poe kololie io kona home, a kaili aku iaia me ka limanui. eia ka auanei 'ie okoa kana inea e ike mai ana, a he hana> hoopakele hoi, •ke kumu i nalowale ai o kana kaik^rnahi;ie." "*./■ He f/iaio, ni£ ka huli hoi ana aku o Sadena 110 kond home. h ike ua nalowale kana kaikamahine, ua piha loa oia me ke >:aumaha. me ka haawi ana i ke kauoha i kana poe kauwa e ? huii ialoko iho o na kauhale o kona maii makaainana, a i ka hoi ana mai o na kauwa, a'hoike aku la iaia. aole he lona iki o ke kaikamahine 6])io, ua kauoha okoa aku la ua nmi nēi o kela wahi i kona .poe kanaka ikaika, e liele pu me ia, 'no ka huli ana i kana kaikamahine, aohe no na«..hc wa a hala mai ua poe nei. oiai ua inakaukau ko lakou mau lio, o ko laua nei hoea koke wale ana aku no. ka mea nana i hoopau ae i kela huaka'i huli a lakou.i ke kaikamahine. (Aole i pau).