Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 29, 19 July 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

'"h. ; ola mauloa ka Moi Humera o Hunegaria me ka Hoo'i.ina o' ka nolio kalaunu." "lie. ekolu manawa i nqkfe ae ai 0 kelā; puali naUa i ftooh6 me .ka ikaika, alaila iiemo like ae Ia ka lakou mau pahikaua a paa iloko o 'na lima, hē hoa--1 oiha, e haawi ākti ana i ka hui o na pualikoa o ke Kakela Melodiana e haalele aku i ko iakou wahi hoomoana, a e nee mai nomua o ke kulanakauhale. % *I hakalia iio v a lphe ;iia alihikaua ike kauoha a ka.moi, ma p lwi ( i Naita Belomira la, no ; l<anai niea i ai i kona poe kanaka e hana mai, iloko o ka manāwa pokole, aia na j)iialikoa ke Wilaina la, ma kela ame keia aoao o ke alanui, nie ka hooho mau ana o na kanaka, i na olelo, e haawi ana i na lioomaikai ana i ko lakou moi. Oiāi lioi ka moi anie kana māu malihini hanoliano, e hele aku nei mawaena o na laina koa, o ka m'ānaw'a ia i ikeia akn ai ke kau ana mai o .kekahi liae Lau 01iva me ka Manu Nunu, mamua pono mai o ria pualikfta o Kakela Meloeliana. a na keia hoailona* i kono akui na koā o Hunegana,. e haawi mai i na leo hour o ka pina ohohia,, mamuli o ka loaa aiia aku o na ike ia lakou, Ua liuhee aku.ka hoouka kaua, a ua nohoalii mai hoi ka maliihia malunā o na aoao a elua. Oiai hoi kela ,hiau leo. ht4ro; o ke ohohia ma ka aoao o na koa o Hencgaria e hoopaial<uii ana ,i ka lewa, ia wa . i pane ajku ai ke Keikialii Marino imua- oJ<ona makuakane., "E ka moi Henegatia nei,( e huli ae paha oe i hope la, ā e ike auanei oe i ka hae hoailona manu nunu e welo haaheo mai la i ka makani, ma ka, aoao o na koa o ke Kakela Meloeliana," ia wa i huli koke aku ai ka moi ihope, a ike. aku la .me ka l.oohewahewa ole i ka welo haaheo mai o.kahae me ka manu nunu, a e paa ana ka lau oliva i ka nuku, a komo iho la ka manao hauoli iloko o ua moi nei, no ka mea, kau mai la na halialia ana imua o kona noonoo, e hoea mai ana i ka manawa ana e ike aku ai i na maka o kana mau keiki a elua. Ke mau la ho ka Moi. Huniera i ka hele ana nomua, aia no hoi kona mau pualikoa ke ka'i la mamua o ke poo o ka liuakai a ke nana mai hoi ihope, e nee aku ana na koa o ke Kaleela Melodiana me ka. hiehie nui, o ia ,no oe o ka nalu o Kalehuawehe, e ha'i nupa.aku ana i lea. aeone, 'he ku i ka, nāni ame ka hieliie ko lakou mau kulāna ke ikeia mai. No kekahi manawa keia nee malie ana akti, o l?a huakai no ke kiilanakauhale, a i ka wa i ikē mai ai o nā' makaainana i koe aku, i keia kaoo nui o na piialikoa e hoi aku nei no ke kulanakauhale, ua hoopiha loaa ia lakpu me nā manao no ke kulanakauhale, ua hoopiha loa ia lakou me na manao ua halawai la no koa o Hunegaria me ka poiilo, aka i, kā wa i ike mai ai i ko lakou -moi, me ka moliala maikai, ,akahi no a hoauheeia aku.J<ela-mau. niaikai J ole a'pau, me ke kakali aha aku o ka lohe i na mea ano nui : piji t i ka huakai a kela mau pualikoa, a e ike hoi i na mea mai ana ma keia -'■] —-

I ka'hoea ana ak« o ka Moi Humera mamua pono o ka puka o kona hal.ealii, ia wa. oia i haawi.ae.ai i ke kauo' a. aole e ukali pu aku kona mau pilikino me ia n oJoko o. ke keena lioōkij>a o kona halealii, al<a <> ka. Nait;i BelohiirA wale no, a mawaho ae o laua, oka elele o, kē Kakela Meloeliana, ame na naita me ko lakou kahiko o na waihooluu like ole. ke komo pu aku me laua.

Elike me ka leo kauoha. pela i hoolohe mai aj ha ukali pilikino o ua moi nēi, a lele aku la oia niailuna ak u o kona lio, me ka ukali ana.aku o kana mau malihini mahope onā noloko o ke keena hookipa o ka haleal^ii.

. Aia no na pualikoa o n a,aoao a e.lua ke hoomoana mai la ma na wahi like ole o ke kahua nūi e hoopūni ar*a ji ka halealii. a e kakali mai ana hoi na alakāi i ka hopena o kela j aha .kukakuka mawaena o ka Moi Humera aiiie ria. elele mai ke Kakela Meloeliana mai. ina paha ia no ka hdotlkaia o ke kaua, a.i ole. no ka nohoalii mai paha o ka maluhia. Ia lakou nei i hoea aku ai noloko o ke keena hookipa o ka halealii, o kt Keikialii Mariiio,ka mea mua ō ka pa»e ana mai i ka moi, me keia ma u plelp : . "Auhea oe e kuu moi īiiaikai, ua ( hpea mai la kakou i ka hookoia atia o ka mea.a'u i noi akū ai ia oe, maloko nei o kou halealii, e hoike aku ai<au i kō'u ano ame ke aho_ o ka'u misiona imua ponoi o.kou alo ; aka nae e moi lokōmaikai, mai oe i hookahi a'ti noi i koe, me ka lana ō ktiu m.inao eae mai.ana no.ioe i keia manap hou o' u , oia no keia : . "Manuia n kou ike a-ha mai i ko'u niau ano apau, pela hoi me na a n o ō ko'll mau hoa'nei, ke makemake.nei au.e ike mai oe ia makou, Uioko o ko makou mau aahu o.iia makaainana, aole hoi iloko o .na. aahu koa, ka aahu e lioike ana i ka nohona paonioni/ana mawaena o iia apao.a c!ua :• aka .elike ,me ka hae hoa-ilona o ka mālūhia a kakou i ike aku nei. e welo ana i ka makani, pqla hoi au e makemake nei e halawai kako u iloko o ka maluhia. . ' "E kuhikuhi mai oe i kekahi mau keena kaawale oloko n ei o kou halealii, i mau w ahi 110 makou e wehewehe ae ai i ko .makoii mau aahū o ka oihatiq kaua; a pela pu hoi oe e

wehe. ae ai i kou aahu kaua. a kōmo mai i kou lblē ōihana, a ia kakou auanei e hoea hou mai ai malpkp nfei o keia keena, ia wa e ike a» oe nou iho,. i na mea oiaio apaū, e hooj.»ihaia ak u ai kounaai} me a e. hpopiha pu ia aku ai lioi na makaainana o Hunegaria nei, me ia iiaawina hookhi o ka ... . . ~ Nō kela noi a ke Keikialii Marino im.ua t o koūā makuakane, ua haawi;mai jg oia i ka ae, eia nae, |ia .110 iloko 6 n a' ke kahaha anie ke,paha'oha'o," no na mea i kp|ia aku iāia, i wahi nae e ike maka ai oia ; i na mea apāu',s>era wale no oia i haawi niai ai i kona tie me ka manao, maikai. .mokunA xx.K¥ir.,, j;>4. U'. i::■)>>, Jr i, ■ , -M.I; : V ! Nd ka hooko 'anaīnai i. kela noi a ke .Keikialii Marino, ha- ; awi ae la .ka Mōi i ke;kauōha i ka Naita Belomirā{ ē alūkauāku i na maiinini np kekahi mau keena. «malaila e weheweiie ae ai i.ko iakoū m au kapa _kila, a e holoholoi ai' . hoi i ko lakou īiiau maka., o ka eleu ae la no ia o ka Naita : Belomira. ma.ke ku ana ae iluna, a al.aka;i aku la i ka n a mau malihini ii.o na kefeiia lehui'eh ll , ma kekāhi aoao niai o kela keeiia .hookipa ( nui. ... v • , . . He!e. aku la īakoii nei a kaawale mai ke keena hoōkipa , «kWu akw, ai ke Keikialii Marino i ka Naita iM9tilrai:,K'JJa. ; hoea, lpa mai.i ka manawa e hookoia ai na ; ■Ā > -ōlelp a ? ti i ;hoik:? : ,tnua ia oe, i keia la no, e komo pu , ana .oe me a'u iloko o ka j>aredaiso. ' ."Aole he maiiawa hou aku nou e kakali ai. no ka mea, ike mai ana oe ia'u. he niaka u o he maka., me ka hoohewa..he w a,ole, a o ka'u a'o ikaika wale-no ia oe, i kou wa e ike jna,i ai i ko.'u mau ano apau, mai kamailio iki mai oe ia' u 'i; keka'hi liiau olelo. a hoikeike mai palia. i r na, anp'kahaha 011. aka e uumi oe i na mea āpau me ka nalo loa. " Nō ko'li/mau hoa nei hoi, e waiho aku oe pa ka naita.mfe k'a kuīu keokeō e alakai aku i kona mau hda, no ko lakōu' m.au keena pakahi, a uo'u nei la. e lawe pololei aku oe ia'u miloko o.ke ke.ena i waihoia ai na lako ka"a. malaila auanei r au e wehewehē ae ai i ko'u kapa kila." O ke alakai aku

la no ia oka Naita Rclomira i ka n a malihini no kekahi kcena mahope loa o ka halealii. oiai hoi ka naita me ke kaliiko keokeo i kuhikuhi ae ai i kona mau hoa, no kekalii mau rumi kaawale, a komo aku la no hoi oia maloko o kekahi rumi. 1 ko laua komo ana aku maloko o ke keena i hoahuia ai o na lako kaua, wehe ae la ke Keikialii Manno i kona papalekila, aia hoi waiho malaelae aku la kona helehelena imua o ka Naila Belotnira, a ike i'o mai'la hoi lia naita nei, me ka hoohewahewa ole, o kona haku alii no kela. a nie kona hoolohe ole, i na kauoha a kona haku iaia i »a miimke aku i hala, kukul.i malie iho la oia ilalo. a puana mai la i keia mau huaolelo o ka mihi walania iloko o kona puuwai: "E kuu haku alii opio. ke jionoi aku nei au ia oe i kau mau hhikala ana mai no ka'u mau lawehala apau i hana āk ll ai niallina ou i keia la, no ka mea. Ua hana hewa lōa āku au imua ou, a imua hoi o na lani; mamuli o ka'u mau olelo kikoo-la imua ou, oiai kaua e papaolelo ana, no ka hooko ana i ka kaua misiona. . "He mea oiaio ua loaa no' na f manao hooht<oi ia'u, aole oe he mea e ae, aka o kuu haku alii opio no,\ aole no nae ia he kumu no'u e pili ole aii ka hew'a, oiai ua oi aku na olelo i hoopukaia e ko'u w aha imua ou, mamua o ka mea i kekahi kauwa, ke hana aku no kona haku." "E kuu naita māikai, elike me kau npi, pela no au e huikala piha aku nei ia oe, mailoko lilo a'ku o kuu puuwai; e ka'u e kauoha aku nei ia oe e Sa Naita Belomira, e ku ae iluna mai kou kukuli ana, a e hoolohe mai i na olelo o ke ola ame kou pomaikai. "I keia la, e komo pu no oe me a'u iloko o ko'u mau hauoli ana apau, no ka mea ke lawe nei au ia oe \ aliikoa ukali pili kino no'u; nolaila e wehewehe mai oe i ko'u mau aahn kila kpau, i komo aku ai au i ko'u lole o ke kulana hooilina i ka nohoalii o kuu makuakane." ; Me ka naau i hoopiha loa ia me ka hauoli, i hoomaka mai ai ka Naila, Belomira e wehewehe i na lole o ke Keikialii Mar;ino, ahiki i ka pa"u ana, ia wa i kauoha aku ai ke keikiilii iaia, e hele aku e wehe ae i kona aahu kaua, a e komo mai i ka lole o ka alihikaua, ina ke ano i jikali pilikino oia no ke Keikialii Manno. ' Haawi pu aku la ua keikialii nei i ke kauoha, mahope o ka pāa ana o kona lole o.ka alihikaua nui, ia wa oia e huli hoi hou maiai noloko o kela rumi, malaila laua e halawai hou ai, a e ike ai hoi i na mea i koe a laua e hana hou aku ai. . I kela. hala ana aku o ka Naita Belomira no ke komo ana i o ke aliikoa' kiekie, ia wa i komo ae ai ke Keikialii Marino noloko o konā mau rumi ponoi, a oiai ua kamaaina iaia na wahi apau oloko o kona mau rumi, he hana maalahi loa nana, ke kii āna'ku i kona paa lole o ke kulana hooi|ina o ka noho kalaunu o Hunegaria, me ,ka hao ana mai iaia a paihi. No ka hapalua hora kela komq ana iho o ke Keikialii Marino i kona lole, ua makaukau ilio la kona mau hemahema apau, a iaia i haalele iho ai ialoko o ko.na mau rumi. ua hele pololei loa aku la oia noloko o na rumi o kona kaikuahine. a he oiaio, ua paa mua na lole o ua kaikuahine nei, e kakali wale mai ana nb o ka, hoea aku o kona kaikunane.

Ke ha'oha'o mai hei paha oe e ka makamaka heluhelu, no ke Kamalii w ahine Vaioleta, ame ke ano o kona hoea ana noleko o kona mau rumi. Ae, owai hoi ia mea nele ole o_ka >oap. o na manao ha'oha'o aole a.kaua mau mea i kainailio ma kēla huakai huli hoi a ka Moi Humera noloko o "kona halealii, mamuli o ka makemake o ke Keikialii MaHho ; aka nae, o ka hoea ana o ke 'Kamaliiwahine/ Vaioleta noloko o l<ona mau rumi ponoi, mamuli no ia o kona huna. ana i kona mau ano maoli, a o kela naita ilokō o ka aahu keokeo, mailuna mai o ke poo ahiki i kona mau waWae', o ua kaikamāhine nei no ia, me ka loaa ole nae o ka ike i na ; kanaka .apau o Hunegaria nona, koe wale r\o kona kaikimane, ame na naita e ae, me na waihooluu ulaula ame ka eleele. . > . . : Oiai aole a laua nei mea hou e kakali iho ai, oiai ua makaukau like.laua 3. elua,. ia wa i alakai aku ai ke Keikialii Marinq i kona kaikuahine noloko o kekahi keena, e pili koaku ana i ka rumi hookij).a nui, a malaila i waiho aku ai tia keikialii nei ia Vaioleta, a buli hoi aku la noloko p: ke keena hp;athu o na lako kaua. /( I jcona hoea ana ku malaila, e kakali mai ana ka Naita

Belomira.iaia, iloko o aahu okc aliikoa kiekie, hc kulana kpukapu ko ua naila nei, o ia no oe o kekahi o na alihikaua i maa i na kahua hoouka kaua lehulehu. • Ika manawa i hoea aku ai ke Keilaalii Manno imua ona. hoomaka aku la ua keikialii nei e kamailio ma ka pane ana aku: , <l Auhea oe e Sa Naita Belomira, ke-makemake nei au e hele aku oe e hoike imua o ka moi, ua makaukau na malihim .kipa e ike iaia, i hakalia wale no i kona makaukau, okō makou manawa no ia e komo 'aleu ai noloko o ke keena hookipa: •• "E hoike pu aku iniua oka ,moi/o llunegarja nei t kaliea aku oia i kona aha kuhina e akoakoa mai imua o kona al<p. :

a e lioi aē hoi oia maluiia o ko.na nohoalii; no ke kukala aha mai,;e nohoalii mai ka malūhia o llunegaria apum, a i ole e h.oomauia aku paha ka noliQ kū-ee ana o kona aupūni me.na kanaka o ke Kakela M^loeliana. "E hoikē pu aku iaia, a:a wale no kona ike mai i na malihini o Kakela Meloeliana, a hoi ae oia a noho maluna o ka nohoalii b Htinegaria nei, aole m?t kekahi āno e ae, i hool? mai oia i keiaviioi, alaila ma.anei no makou e huli hoi pololei' aku ai no ko makou wahi i hele,m<ii ai, malalo o na pulama ana a na pjjālikoa i huiia o Kakela Meloeliana. "Eia hou keia mea a'u e kauoha paa aku nei ia oe e kuū naitā v Ūiaikai, iiia e ninau mai ana'ka.Mo'i Humera i kekalīi mea e pili ana no makou, elike me kau i |ke ai nou iho, inai hoike aku iaia i kekahi mea, i na 110 ia he kumu.no ka moi e huhu ai; a o ke koena aku o na olelo no ; ka pono o kou haku - opio nei, nau no ia e }>ane aku elike me kau i ike ai he pono." Mfe kela tnau olelo hoakaka a, ke Keikialii, haawi mai la ka Naita Belomira i *kana kunou ana, me ka piha haaheo j ildkd ona. no kona lilo ana i kanaka nui ma kela la, a iloko o ka hauoli palena ole i loaa iaia, huli aku la ua nei, hele no ka hooko ana i ke kauoha. I 'kela hala ana aku hoi o ka Naita Belomira, no ka ftoike 1 ana iku i ka lohe i ka Moi Humera, ua makaukau na maliliini e ike iaia, ua hoi pololei aku Ia ke Keikialii Marino. no ke keena ana i. haalele aku ai i kona kaikūahine, i iona hoea Ana aku malaila. e ku mai ana ke Kamaliiwahine,Vaioleta me ka.makaukau, a ma na aoao hoi.o ua kaikamahine nei, e ku ana ka naita o ka waihooluu eleele me ulauiuaj a i ka hoakaka ana aku o ke Keikialii Manno, i kana niau mea apau i kauoha aku ai, i ka Naita Belomira, lio kana mea e kamailio aku ai.imua o ka moi. ua haawi •like mai la' lakoii apau, i na apono ana, me ke kakali aku, o ka hōea mai o ke kii, ia lakou nei e komo aku iloko o ke keeha hookipa. I ka hoea arta aku hoi o ka Naita Belomira imua o ka Moi Humera, ua hoike aku la oia i na mea apau i kauohaia •aku ai iaia.e ke Keikialii Manno, no ka ka moi mea e hana mai ai, i wahi- nona e ike ai i na malihini, i ka lohe ana o ka moi i kela mau olelo hoakaka, ua kanalua oia i ka haawi ana mai i ka ae i kinohi, aka nae, 110 ka noke loa 0 ka Naita Belomira i ke koi hoomano, e ae mai, akahi no ua moi la. a haawi mai i kona ae, me ka i ana mai. "E Sa Naita BelOmira, no ke noi a na malihini, o Meloeliana Kākela ma ou'la, ke haawi aku nei au i ko'u ae, me ka nui no nae o na kanalua ma ko'u aoao. he wāle rio mea nana i kono mai .ia'u e hooko aku elike me kaū mau hoakaka, o ia no ko'u hilinai maluna ou. aole nae o ia wale no, aka 110 keia komolima hao keknlii i loaa mai 1 ia'u i keia la. r K "'No ka hooko piha ana akū i keia anaina ikej ke hookau

aku nei au i ka hanohano maluna ou t e lilo oe i mea nana e haawi aku i ke kuahaua alii. imua o ko'u aha kuhina, a imua hoi o na makaāinana, Ua kokoke mai ka manawa a 1 lakou e ikē ai i kekahi mau malihini maloko nei o keia Ikeena, a e kono aku ia lakou e hoēa mai, no ke komo pu lana'me a'tl ma keia hana nui a ko'iko'i, ka mea a'u i maopopo mua ole ai, i ka mua ame ka hope o keia hana." I Elikē me ka leo kauoha; pela no ka Naita Belomira i |helē aku ai a haawi aku la i ke kauoha i ka aha kuhina ame na makaainana, no ka hele ana mai iloko o ke kēena hookipa, rha ke anaina ike a ka mōi i na malihini o Melodiana Kakela. ' . Hakalia no a loheia ka leo kukala o ka Naita Belomira, | o ka manawa iho la no ia i momoku mai ai na makaainana noldko o ka halea'lii, mai ka poe kiekie a hanohano,.;he hoo-; kahi mea nui iloko o ko lakou nounuo, o ka ike akil i na ano o kela mau malihi.ni, a lakou i paha'oha'o loa ai. 1 ka wa i ike ai o ku innoiiina ua hoola'i na inea apau maluna.o ko lakou m»iu uoho, o kona kaha aku la no | ia hele, no kahi e loaa ai "o ke keikiali iaia ame koiia kaieualiine, he oiaio e l<ai<a!i mai aua n<> ua mgiu alii opio nei, me na manao nauki o ke kuaki. no ka lohi loa o ko 'laua kiiia ana aku, i ka wa nae i ike mai ai ka.'Naita Belomira, akahi a hoi pono niai la ko laua manao maikai, ho ka hiki mai i ka manawa a laua e liui kino akii ai me ko ar'« mai-'uakane amo Ko īaua mau makaamana. Ua hala okoa kekahi mau minuke a ke anaina e kakali mai la maloko o ke keena hookipa, me ka nalu nui ana i ke ano o ka mea-a lakou e ike aku ana, iloko nae o ko akou nanea, i konto hou mai ai ka Naita Bēlomira, a mahope pono mai'.ona, na naita o ke kapakila eleele me ulauia; a mahope mai o laua ke Keikiali Marino ame ke Kamaliiwahine Vaioleta. - Aia wale 110 na maka o ka Moi Humera ma. kahi e oili aku ai'na maiihini i manaoia, i kona wa no i ike mai ai i kana mau keiki, ua hiki hou olē ilio la iaia ke noho maluna o kona nohoalii, 'nolaila me ka piha i na manao pihoihoi. ine kona piha pu hoi i ka haalulu, i kau a mea o ka nui o 'kona alpha no kana mau keiki, na keiki hoi ana i manao vuhihewa' loa ai tia make, haalele aku la oia i ikona noho alii, a ilio mai la me ke kulu ana iho o kona mau waimaka Hele pololēi mai la oia a o ke Kamaliiwahihe Vaioleta kana o ka puliki mua ana mai iloko o kon» poli, a mahope 0 kqa lulumi pu ana me ia no na minuke pokole, apo aku 'a i ka a-i o kana keikikane, a hoomau hou aku la i ka hookahe ana i kona mau waimaka. 0 ka ikē hoi ia o ka Moi Humera i kana mau, keiki ahiki 1 ka pau ana, alakai, aku la oia ia laua, a hoonoho iho la ma na aoao o kona noho kalaunii, me ka noho aha !ho o ua moi nei mawaena o jaua, oia hoi ka nui o ria e nana aku ana me na liauoli, no iea ike hoti anp niai i ko lakou mau alii opio; aia nae ko lakou paha'oha'o ma!una o naita i kahikoia me ko laua mau kapakila eleele me ulaulua, me ka nalu nui ana i ka hana nui a kela mau naita o ka hoea ana uq kela anaina ike o ka makua ine/ kana mau keiki. 1 ka manawa hoi a ka Moi Humeia i hoonoho iho ai i kana mau keiki ma kona mau aoao, ia wa i ku ae ai ke Keikialii Mariano iluna, huli aku la hoi iniua o kona niakuakane, a i aku la i niau olelo. . , i "E kuu makuakane aloha, e hoolauna. aku ana au imua ou, i na elele-i hoounaia niai e na pualikōa o ke Kakela Melodiana, a,na laua auanei e hoakaka piha mai i na mea; apau e hoopauia ae ai kou mau manao kanalua a pohil>ihi e ptli. ana no'u ame kuu kaikuahinē nei; a i pana'i ma kou aoao, aia a lolie pono oe, i iia lioike mai,ia laua mai, ia wa auanei oe e haawi .iho ai i kau olelo hooholo, no kau mea e hana aku ai maluna ona pjialikoa ke Kakela Melodiana, ina paha e hoolilo ana oe ia lakou i mau, enemi nou, a i ole e lawe mai paha ia i mau hoalaha nou." Me ke kakali ole aku .nae' o uā kikialii ner i ka pane ma ka aoao o kona mjiJ<Uakane, haalēle aku la oia i kona wahi ma ka aoao akau o kona makuakane, a hele mai la e halawai ptt me na naita o na pualikoa o ke Kakela Mcloeliana, me ka pane ana mai imua o laua. ( "E na natita elele mai na pualikoa i huiia o ka ululaau 0 Uran-ia anie ke Kakela Meloeliana; ke nonoi aku nei au imuai o olua, e hoike ae i ke ano o ka olua misionar i hoea niai nei imua o ka moi i keia la,'*ā mai poina pu hoi 1 ka hooia ana aku imlia ona, he lau, oliva o ke aloha ka olua i lawe mai nei a waiho aku imua o kona alo, lie hoailona, no ka nohoalii mai o ka maluhia ame ke aloha, mawaena o ka nohoalii o Huliēgaria nei ame kona mau makaainana. ' ; "I ko olua hoike ana aku imua o kā nohoalii o Hunegaria nei i ka;olua mi.siona, mai komohia iho kekahi manao hopohopo iloko o olua, no ka lloalaia mai o kekahi. mau nanaina maikai olē ma ka aōao o ka moi, a inakuakane -hoi o niaua,, no ka liiea owau ame kuu kaikuahine, na hoike oiaio, ma ko olua aoao, lio na īiiaikai he nui a ko oukou mau pualikoa, i hana inai ai maluna o īiiaUa nei." ī ka pau ana no o kela kamailio ana mai a ke Keikiali Manno, ia wa i kuiiou aku ai na naita me ke kapakila eieele imiiā ona, alaila huli aku la no kahi a ka Moi Hu-; mera e noho ana iluna o ka nohoalii, a haawi pu aku la no Jioi i kana kunou an'a, alaila wehe ae la oia i kona papale kila, a ahuwale ae la kona helehelena imua o na mea apau. : Me .ka leo iiui moakaka, ame ke kuiana hiehiē hoi, i pa'nē aku ai ua naita nēi iniua o ka moi, me keia mau olelo. "E ka moi lokomaikai o Hunegaria nei, i kēia la, o oe kekahi o na moi hauoli loa, a pela hoi me kou lahuikanaka, no ka mea, ma kalii o ka hoouka kaua, i hoolalaia e oukou, ke halawai pu nei oe me kau mau keiki a elua, ka mea au i manao kuhihewa ai, ua lilo laua i pio na ka make. "O ka hooilina o ka nohoalii o Hiinegaria nei, eia oia imua o kou alo, ka mea au ame kou lahuikaiiaka i manap ai ua makē oia; a o kau kaikamahine hoi, ka lei momi hatile oie a kou lahui kanaka i hiipoi mau aku ai, eia oia imua o lakou. "He mau elele -maua i hoounaia mai nei e ria pualikoa

o ke Kakela Mclodiar»a, ma ke ano he mau hoike, no na

mea e mai ana maluna. o kau mau keiki elua, a ke ike nei hoi maua he maka no a he maka, iia hookipa mai oe ia laua me ka maikai, a ua hoike ae hoi oe i kou manao makee keiki, elike me kau i hana aku ai maluna o laua i keia la. "Nolaila e kuu moi maikai, ua hala'aku la ka aaki pouli o ka po, ua auhee aku hoi na haawina kaumaha, pilihua o ka noonoo, a ua olino mai ka malamalama o ka hauoli maluna 011 ame kou lahui kanaka; a o ka lioailona o ka hulu keokeo a kau kaikamahihe i lawe mai ai maluna iho o kona kino, he hoike ia no ka lanakfla, he kuikahi ho.i no ka maluhia. « "Ma ka aoao o na pualikoa i huiia o na Ululaau o Uraniā ame ke K akela Meloeliana, ke ku nei maua he mau elele, a he mau wahaolelo, e nonoi aku ana imua o kou kiekie e ka moi lokomaikai, e loaa he nohona kuikahi ana, he nohona maluhia mawaena o na āoao a tlua, a e beritaia kakou apau iloko o ke apo o ke kuika'hi." Ma kela wahi o iia hoakaka a ka naita opio», ua noke ae !a ka aha kanaka i ka huro, no ka hoike dkoa an& mai i ko lakou mau manao apono. no na olelo a keia naita, a o ke kumu nui no nae ua hoopihaia aku lakou me ka hauoli, no ka hoihoi hou ia ana iliai o ko lakou mau alii opio, me na ola kino maikai. •I ke kuu ana iho o kela leo hiiro o ka. piha olioli b ha' mnkaainana. ia wa i poha hou aku ai ka leo o ua naita nei* 1i ka i ana aku. . f . ; • "E.ola mau loa oe e ka mōi lokomaikai Hunegaria nei.

Ina ona leo hooho o kā.lmuoli a ? tif ē lohe īiei. a o l:a pane • iho la ia ma ka aoao o ka rio'hortlii. al.iffe ke noi akn nei au ia oe, e ae mai, e helfc p"u ae ka Naila ]ielomira nie ma-! ua, 110 ke-kii ana i na alakai o na pualikoa o ke Kakela Melodiana, a hookipa mai:itiiUa o kou alo, a e loau hui na; ; » kukakuka oluolu ana malUiia o.,kcia ninau maluhia." lloko ō kela manawa.i h'oō'mKka ho(i ae ai ke an.iina ka-! ,iiaka e huro, oiai ua hooi īoaa ia ae la na manao uilani o; > ,ka hauoli e paila ana ? liijvou, no ke ake ana mai. e i 'ike maka i na'alakai o ktkani aoao; a ia kuu ana ilm l;»»i o kela mau leo huro o 'kej feu#ae ai ka Moi Humcrcl illiiia, a p'ane mai la me keia ,iirau olelo. , | <4 Ma ka aoao oka nolioalii o Htinc£ar&< »ei, ame kona ; . lahuikanaka, ke kukala au» mailuna aku o keia ; nohoalii, ua hoopaaia ke kuikahi maluhia mawaena o ua| aoao a elua, a i iiooia. no na mHnao maikai ma ko'u aoao,; ke haawi nei au i ke kauoha i ka hooilina o ka noho kala-l unu o Hunegaria nei, oia ke Keikialii Marino. e ukali aku , oia maho'pe o olUa, no ka hookipa ana mai i na alakai o ko oukou mati pualikoa, iliiua o keia anaina haiiohano." 1 Oiai ua liookoia mai la ke noi a na elele ma ka aoao <.tia pualikoa d Ite Kakela Meloeii.liia, 'Ua? pnpale hou ae la oia | i kona papale kila, a kaha mai la no kahi e wailio aku ana • , o ka puka, nie ka ukali pu ana mai hoi o ke Keikiali Ma- . rino me ka Naita Belomira mahope ona elele, 110 ke kii | ana aku a hookipa mai i na alakai o kekahi aoao. fa lakou nei i puka aku ai iwaho. kau nui ae la maluna o l<o lakou mau lio, alaila hoopiaka e holo 110 kalU ana pualikoa oke Kakela Melodiana e hoomoana niai ana. i Ika lioea ana aku ona elele imua o Hawila, hoike piha ' aku la laua i na mea apau i kukakukaia, mawaena o laua ame ka Moi Humera, me ka ae oluolu ana mai hoi o ka moi, e hookipa aku i na alakai o na pualikoa, ia wa i haa- | wi koke ae ai o Ha\iila i ke kauoha i kona mau hoa, e j lioonolionoho ika huakai, no ka nee ana mai ika halealii. j 1 Iloko o ka manawa pokole loa kela haawiia ana aku j o ke kauoha hoomakaukau no ka uee ana mai o ka hua- ; kai imua* ia wa i hoomaka iho ai o Hawila e haalele i ko lakou wahi hoomoana, a nee mai la me ka malie. e liookokoke mai ana 'i ka halealii, iloko o na leo huro o na koa o Hunegariā e hoopaiakuli ana i ka lewa, i kau a nua o <ke ku i ka nani o na kahiko ei na pualikoa o ke K akela Me!odiana. O ko lakou nei neeiaku la hoi ahiki i ke ku ana mamua o ka puka o ka halealii, ia wa i ltle iho ai o llawila ma. mailuna aku «'o ko lako'u mau lioi, a kaa aku la ke alakai

ana i kc Keikialii noloko o kc keena lu>okipa. kahi a ka Moi Humera e noho mai ana me ka aha kanaka hanohano, e kakali rnai ana hoi o ka hoea aku e» na alakai o kekalii aoao. la !akdu nei i hoea aku ai noloko o ke keena hookipa, na wehe ae la ka naita 'me ke kapāklla eleele i kona papale kila, a pane aku i ka moi. ka moi o Huncgaria nei, ua hookoia ko maua makemake i nonoi aku āi imua ou, no ka hookipa ana mai i na alakai nui o ko makou aoao, a eia imua o kou alo, ka alihikaua nui o na pualikoa o ke Kakela Meleuliana. a oia auanei ka mea e kukakuka pu akli ana me v>e, no-na kumu kuikahi maluhia apau, nolaila mai iaia ponoi mai i»e e !ohe ai- i na mea apau." I ke kuu ana iho 0 na hoakaka ana a ka naita nioke kapa kila eleele, ia wa i nee aku ai o Hawila. he elua kapuai, mai kana wahi e ku ana, alaila wehe ae la i kona papale kila, a ahuwale ae la koha helehelena; a i ka wa i ike mai ai o ka moi, o ke kanaka 110 ka kela i kipa aku ai innloko % kona halealii, a ua moi nei 110 hoi i hoouna mai ai i konU poe koa, e pepehi iaiat a make, ua lnūke okoa niai la kona helehelena i ke kunahihi, i kau a mea o J<a piha nie ka maka'u, aole nae oia i pane mai he hookahi huaolelo. koe wale.no ke kakali mai, o ka lohe i ka manao o ka mea e ku aku ana imua o kona alo. "E ka mea kiekie loa, ka Moi Humeia o'na Hune;;aria, ke ha'oha'o-mai nei paha oe no'il hei, ae. aole no oe i malihini ia'u, a pe-la hoi au ia oe, 110 ka mea ua kamaaina nuia no kaua ia kaua iho; aka me kou nana ole aku i na mea o ka wa i hala, o ka'u wale no e nonoi aku nei i kou oluolu. e hoopoina loa kaua i na.mea hiaikai ole o ka wa j hala, a e kikoo aku hoi i na mea maikai o ka wa e hoea mai ana. . "Ua liuli hoi ae nei na elele elua a'u i hootina mai ai. a hoike e ae nei imua o'u, % nc> kou apono i na kumu kuikahi maluiiia apāu,. mawaena ona aoao a elua, a«» ka'u e haawi aku nei i na inahalo kiekie loa imuaou, a imua lioi o keia anaina nui," alaila hoomaka aku la o 11a-wila-e hoike ma ke alno neepapa ika moolelo pilia oka halawai <lna o ke Keikialii Manno me poino, pela hoi na hoouka kaua i paioia ahilei i ka lawepioia ana 0 ke Kamaliiwahine Vaioleta ame ka Naita Babulonia, aine ka haalele ana aku o ka iakou Jiuakai i ke Kakela Mehniūina no ke kulanakauhale, aliiki i ke!a ljoounaia ana o ua ele!e o iia aoao a elua, no ka ninau ana i ka manao o na pualikoa el'ua. I ka pau ana o ka Hawila mau hoakaka e pili ana 110 ka manao nui o ka huakai a na pualikoa o ke Kakela Melodiana 110 Hutieg?iria, ua hoike okoa aku la oia i na mea e pili ana. iāia ihb, oia hoi he keiki ]>onoi loa oia na kekahi o na kanaka kaulana loa i ke au o ka Moi Kekeke o Enelaili, ka mea i kapaia, ka puuwai Liona. | Hoakaka pu aku la no hoi oia, he ekolu lako.u mau l.e- ; iki a ko lakou mau makua, a oia nae ka muli loa o lak».»u? ' Hoakaka pakahi aku la oia ma ke ano nuj i na mool» !o | o kona mau hanaumiia, e laa ka \Veli o na Tae Mauna ame ka Olali o na Kai; e hoakaka pu ana hoi n«» k«»na komo kino ana iloko o na hookiiku apau i malauiaia ma Roma, anie konā liookauia ana. nialuna o ke kua «> kekahi lio ahiu, mamuli o ka .manao lili o -ke keiki a ke kjaaiua o Roma, a no na- mea aku i koe, ua ike mua kaua e Ua makamaka heluhelu, o k& Hawila nae ia i noke aku ai i ka hua'i ])au imua o ka Moi Humera aiaie kela aha kai.aka, me ko lakou hoopiha loa ia ana"aku me ka olioli. no ka ike pono ana mai, i ke kanaka nona ka nioolelo kaulana

a laknu i lolie nui ai. 1 ka lbhe pono ana o ka Moi Humcra \ ipa lumkaka ma ka aoao o kc alakai hui o na puali&oa o «6 Kakela Mi*lo(liana, ua haawi koke tnai la i ke kauoha i kona kuliina niii. e hele akii a hookipa maj i na koa o ke Kakela Mcloeliana noloko o ka pa'lii, me kona -iho a:na mai uo hoi niailuna mai o kona nohoaliit rfo ka lululima pu aiKi me IJa\Vila, ka mea ana i haha hewa loa mai ai. a he mea uiaio. elik« me ka Hawilri rloi e Iwopoina loa i na mea maikai ole o ka manawa i hila iho la ua moi. nei, i hookipa aku ;ai ia Hawila m€ ka manao maikai, a pela tioi i kona :nau hoa apau. No ka hogipiha loa.ia dha aku o ka iriaiiāo o ka Moi liumera me ka hauoli nui, ua ii'e, la oia i ke 'kauoha i kona kuhina, e liele aku e noike j ka olelo kuahaiia, ua hoopan loa ia ke kaiia mawaeha o na aoao a e'ua, a e komo likfe na mea apau iloko o ka olioli, no ka imhoalii ana mai o ka maluhia, a e he mau mahina e na makaāiiiana ma l<a hotfhauoli ana ia lakou iho: aole ■\irale niamUli oka hoihoi holi ia āria" pna alii op : o, : j ka no ka hhopakeleia āna o na makaainana, mai ka hookaheia o ko lakou mau koko, ina nti no ka hooukaia o ke\ahi kāua Hahana mawāena o na aoao a elua. Ua lilo kela olelo kuahaua a ka moi. i mea muiWa: i ka manao o kona mau nīākāāinaha, a i ka wa i hoike • 1 ea ia aku ai o ka manao o, kā moi, ua hoomaka liko ae 1;: na mta apau e hvit*o, komo pu ana iloko o kola liun. nna, na koa o ke Kakela Melmliann. (Aolt i pau).