Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 31, 2 August 1918 — HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NA Hoahanau Ekolu A I OLE O Hawila ke Koa, a o Magarita ka U'i ka Manu Nunu Ahiu

I hoike hoi no ka piha hauoli nui o ka Moi Humera no kana niau keiki, ua haawi hou ae la oia i kana olelo kua.r haua, e nialamaia kekahi ahaaina nui, no ka hanohano Oj na alakai nui o na' o ke Kakela maloko o ka pa o ka halealii, a iloko no hoi o ia manawā/ i makemake ai na makaainana, e hele mai lakou e ike i na alii opio, a i na malihini hanohano hoi i kipa aku i ko lakou halealii. Ua maikai kela kuahauā a ka moi i ka manao o na mea apau, me ke kauohaia anā aku o n pualikoa e hoi no ko lakou mau wahi, a hookipaia mai la hoi o Hawila ame kona mau hoa noloko o ka halealii : , a no na koa, ua hoonohoia ak\i ki lakou maloko o na halekoa o Hunegaria, me ka hoolakoia ana aku o na mea apau e pono ai lakou. K ukala pu mai la no nae ka moi, e malamaia ana no he aha hauoli maloko o ka halealii ma kela po iho, no kana mau malihini hanohano, a no ka manawa hoi e* ike ai o na makaainana, he wa okoa aku ia, elike me ka ua moi nei i hoike ae ai, he ekolu la, mai kela manawa aku. Ma keia wahi o ka kaua moolelo, he mea pono i ka mea kakau ke hoakāka pokole aku no kekahi hana ohumu e ho.)lalaia ana niawaena o kekahi poe kanaka, ma kela po ana iho. Ke hoomanao nei no qc e ka makamaka heluhelu i ke kipa ana aku o fi:ekahi poe kanaka o ke Kaiwaenahonua 110 Hunegaria, a i hui pu aku ai me na koa o ka Moi Humera, , ma kela hnakai a lakou nouka o ka ululaau, me ka manao e paio ku-e aku i na koā o k'e Kakela Meloeliana; i ka 'wa a ua poe. kanaka nei i lohe ponp ai i na hoakaka a ?Tawila nonā iho ame kona mau hanaumua, ua-hoopiha koke ia, kela kanaka me na noonoo uluahewa, no ka mea, ua fiaawi paa ia mai ke kauoha ia lakou e hopupio ia Hawila f ame Magarita, ina no ko laua ikeia ma kekahi wahi kupono. O keia ka manawa maikai loa a poe kailaka i ike ai ia Hawila ame Magarita, nolaila i ka wa i nialamaia ai'o ke anaina hauoli ma kela po, aole i komo pu mai keia poe kanaka, o ke Kaiwaenahonua, ma ka hauoli like ana, aka he manawa maikai loa ia no lakou e hoolala ai i ka lakou mau hana ohumu, a e hoomakakiu ai hoi no na rumi e hiamoe ai 0 Hawila ame Magarita maloko o ka halealii. Ma kela halawai pu anla o ua poe kanaka nei i hoōholo iho ai lakou me na manāo lokahi, aole he manawa hou aku a lakou e kakali ai, aka e hopupio lakou.ia HaWila me Magarita ma kela po, a e lawe aku ia l.aua imua o ko lakou -haku, ka mea i kapaia ka Weli o ke Kaiwaenahonua, a o ka Olali hoi o na Kai. O ka lealea hoi ia o na mea apau, ahiki i, n ( a hora o ke aumoe, ua hookuuia kela ame keia e hoi no konā ru.mi iho, a hoi aku la no hoi o Hawila noloko o kona. keena, pela no hpi me Magarita noloko o kona keena, a pela me ko īaiia mau hoa, eia nae iwaena o kela poe apali rriā ko Hawilā 'aoao, o ka Moneka o Enegedi hookahi. ka mea hiki ol.e k§. hiamoe, aka kau e wale mai la no kekahi mau hali'all'ā ana iloko o kona noonoo, no kekahi pilikia, eia nae, aole he maapopo iki iaia p ke kumii nui o ke ano e o kona lioonoo! Kē kakali la nae ua moneka nei ahiki i ka nohoalii ana mai o ka maluhia, ia manawa i haalele aku ai oia i kona keena, a oili mai la iwaho nb ka hakilo ana, ina paha he poe kekahi e hoohalua mai ana mawaho no ka hoopoino ana 1 ke. ola o ka poe e hiamoe ana maloko o ka halealii, elike me ka hooupuupu o kona noonoo. - I. ua moneka nei no nae a ku ana iwaho o ka hale, ma kahi pouliuli, ike koke aku la no oia i ka helē ana. ā.e o kekahi kanaka a halawai pu aku la me kejcahi poe mahope aku o kekahi hale. ia wa i hoomanao mai ai keia, he hana nui ka kela poe o ia po, a nawai no e ala mai kekahi iioonoo ano e iloko ona, eia ka he hana nui. v Aole i hele hemahema ka moneka ma keia po, aka.Ua ftaa pu aku oia me kana laau newa, a ine na kaina wawaē nia,riia loa, i nihi hele aku ai oia, a pili ae la ma wahi ē ike ole ia mai ai oia. aka lie liiki nae iaia ke Johe aku i ke kamailio mai o kela poe. Aole i loihi ko ia nei noho ana aku ma kela wahi, ia vva, i lohe aku ai oia i ke kamailio ana ae o kekahi o ua ppe nei. me lie mea la, o ke alakai ia o kela poe i ka p&ne ana aku iinua o kona mau hoa: "Aūhea oukou, aole he liana nui e ae, a ko kakou haku i hopuna mai ai ia kakou no Hunegfaria nei, no ka hoohalua a.na no ia ia Hawilei ame Magarita, a oiai ua pomaikai nui kakou, ua hoomaalahiia mai ka kakoii hana, ma o ko laua loaa ana ia kakou, eia laua maloko o ka halealii i keia po, o ko'u manao ea, o ia no ko kakou liopu ana ia laua, a lawe aku no kahi e hoea aku ai imua o ko kakou haku, me ka hoohakalia hou ole iho. "Ua maopopo 110 hoi ia oilkou, ua lilo au i kanaka nui imua o ka Moi Humera, nolaila ua noa* na wahi apau o kona halealii ia'u, aole he rutni kapu, ma ia ano, he hana maalahi loa na'u ke komo ana āku maloko o ka 'rumi- o Hawila e hiamoe mai nei, tyoi me ko Magārita rumi. "No'u iho, ua makaukau loa au e hooko aku i ,j<a hana a kakou i hooholo iho nei i keia po, i hakalia wale no i ko oukou apono mai, o ka wa no ia a'u e alakai ak,u ai ia oukou e o'u mau hoa nolokō o na rumi i hiamoe ai 6 Hawila ame Māgarita, o ko laua paa no ia i ka hopuia, īne ka maalahi loa. e nui ole ai ka hana, a o ia ka'u e ninau okoa aku nei\ ia oukou. ua paa anei ko oūkou manao, e hooko aku i. keia liana nui a kakou?" ; Ma kela wahi, ua Hiki hou olē iho la i ka Moneka o Enēgedi ke noho malie i kahi hookahi, no ka mea, hels māi la oia a ulupuni i ka huhu i keia poe e noke nei i ka ohu?tui V kona mau haku, o kona holo aku la no ia imuā, a hoomaka aku la e hahau i kana laau me ka ikaika Toa, o ka poe apau e loaa aku an.a i kana mau hauna laa-ul e abu mokā'ki ana lakou iluna o 'ka honua, aka o ka nui o lakou, ua pau i ka hote. i pakele ai ko lakou mau ola, mai ka lilo ana aku i luahi na ka make. He mau minuke helu wale no kela, o ka noke ana aku a ka moneka i ka luku, aia hoi o kana mea i ike. he ekolu mau kino e waiho mai āna imua o kona alo, a ōiai ua auhee aku ko lakou nui, e hoopilikia ole mai ai iaia nei, aole pna nāna aku i kela poe'i pau i ka eha, aka hoi pololei loa aku la oia holoko o kona rumi. me ka makaala man ana no nae, o iea hoea aku o ka poe hoohalua i kona mau haku. ua makaukau mau oia e kupale mai no ko laua mau' pono i rta. nianawa apau. ' . . 0 ka mea apiki nae. ma kela koena pō āku ahiki wale r ke ao ana, aole he hoohalua o Ua poe kolohe riei T uā kau ē ka wēli ia. lakou, mamuli o ka pau ana o kekahi poe ekolu 0 lakoU i ka eha, aole no hoi he kamaiiio o'ka Moneka o Enegedi i kanā mea i ike ai, no kona manao no, he hookahi' oia i ka poe hoohalua ahiki i ko lakou pau loa: ā^ia 1 ka eiia iaia nei. ... . 1 ke ao ana ae ma kekahi lā mai, aole he ē. ae, n ka hoomakaukau wale no i na mea e pono āi ka hoohauoli a ka Moi Humera i kuahaua āku ai i na maleaai'" nana; a hoouna aku 1-a no hpi o Hawila i kekahi mau e|ele 110 ke Kakela Melodiana. no ke kii ana i kona mau m^kua. Ma kela la i akoakoa ae ai ka Moi Humera me kana mau

'keiki maloko o ke keena kalaunu o kona halealii, aia no.hoi na maliliini ke ākoakoa pu la me lakou, a ia wa i hoolauna aku ai ke Marino ia Rose, kana wahine hoopalau imua o kona mākuakahe, me ke koi ana aku i kona makua, e ae mai oia e hoohui koke ia laua iloko o ka berita o ka mare, nia kēla la o ka ahaaina nui i lioolāleia ai imua o na -makaāinaiia, ua l'ilo no ke noi i mea maikāi i ka mānao o ka moi, no ka mea o kona iini nui no ia, o kā loaa o ka wahine a kana keiki. Elike no hoi me ka hoolauna ana ae o ke Keikialii Manno i kana wāhine imua o kona makuakane. pela no ke Kamaliiwahine Vaioleta i hoolaunā pu aē āi ia Oto Bēriana. ma ke āno o ka mea ia ana i lawe mai ai i : kokoolua rfo konā ola a-na 'aku, n'o ka mea 'p kpiiāinau manāPlana apāu. no ka lilo o Hawila 1 kāne nana, ua pohō walē iā, oiai ua lilo mua t J. ka Manu Nun'u Ahiu o Rokenekai. ' \t<> Aole hē mea ma kā aoao ō ka Moi Humera e hoole mai ai, aka na haāwi mai la oia i koiia ae, me na manāo maikaii! me ka ike ana māi i kana mau hunona me nā manao makee, rrie he mau keiki ponoi loa la nana. Nolaila ua hooholoia ae la o ka manawa e hoohuiia ai ke Keikialii Manno iloko.o ka mare, pela h'oi.me ke Kamaliiwahine Vaioleta, a ma kela ana]n'a hoohauoli no ia; nplāila Ua koi ikaika.mai la |auā ia Hawila ma. me, Malavalia no ,hoi. i :hookafhi o īakou la e mare:a ai, a i ka hoea ana mai o na makua o Hawila. ma kela auwina la, akahi np a hooholōia lie. hookahi o lakou n'ei manawa apau e mareia ai, nolaila he hookahi hana nui, o ke kakali wale aku no o ka hoea mai i ka manawa. I ka hoea ana mai hoi i ka la o ka ahaaina nui i hoomakaukauia ai, ua huliamahi mai la na mea apau mai na wahi like oie mai.o ka aina, mai ka poe hanohano a ko'iko'i iloko o ka aina, ahiki aku i na makaainana haahaa, o kela kekahi la ano nui ma ka moolelo o Hunegaria,' a i ka manawa i pahola ae ai ka lono, no ka hoohuiia aku o na hooilina o ka noho kalaunu iloko o ka berita o ka mare me ka īaua mau aikanē, ua hooi loa ia aku ka olioli o na makaainana, a lawe okoa mai la lakou i na makana o iia ano īike ole o kela ame keia anŌ. Nolaila ma'ke ano nui ke olelo ae, maloko oka halealii 0 ka moi o Hunegaria, i hipuu polenaia ai o Ilawila me ka Māg-arita, pelā hoi o Malavalia me ka U'i Peresila, ke Keikiāli'i Marinō me Rose, a o ke Kamaliiwahine Vaioleta 1 hoi mē Oto Beriana; o kela kekahi anaina marē hanohano ' loa i ikeia ma Hunegaria. He pule holookoa ka malamaia ana o ka ajiaaina ma ke kulanakāuhale, e malama pu ia āna no hoi na leālea o kela aine keia ano, aka nae āole'o Hawila i komo aku iloko o kekhi o kela mau lealea, aka ua lilo oia he mea hanohano loa, a he kanaka kaulana loa, mamuli o ka ike ame ka lohe pono ana o ko Hunegaria, o keia ke kanaka ōio nana i pa'ipa'i aku i na pōo ō nā kanaka kaulana loa o.Europa apuni. Uā hoohalaia he māhina holookoa e Hawilā ame Magaritā rha kela kulanakauhale, a i ka hāpa hope o kela mahina, 1 i hiuli hoi aku ai laua no Rokenekai. ko laua aina hanau, a malojko o ke Kākela Mamiona, i malama liou ia ai he anaina ,ike nō ka paamare opi'o, mē ka haawi anā i ke-Kiaaina Be-^ nēkonā i kekahi hapa o kona waiwai, ma'ka hoomakauukau /ana i; na mea e hoohanohanoia ai kana mau keiki. O 'Welā mau mānao maikai ole apau iloko o ka makua«kane. no kana kaikamahine, ua auhēe loa aku ia mai iaia aku t a ua ike mai oia i kana Magarita me na oiāiō iioko ona no kana kaikamahine, pela hoi i'lawe aku'ai ia Ha\)v r ila. mē r he keiki ponoi la mailoko niai o kona puhaka. Nolaila ma keia wahi, ua auhee aku na mea maikai ole apau hoopuni ana ike ola ana oka kākou koa, ka mea nona keia moolelo, a ua hoea mai hoi lauā i ka hookoia ana ō na iini ako laua mau puuwāi pakahi; a ma ke ano nui ke dlelo āe, ua hoohalaia na lā o ka' kakou mau koa ōpio iloko o ka hauoli, e pulamta anā kekahi no ka pono o ka lāua mau wahi apau e hele āi, aia mau la'uā ilpko na hiipoi ana a ko laua niau hoaioha lehulehu. ■ Ua ljioea mai la kakou i ka hopena o ka moolelo ō Hawila, a ma ka aoao o kamea kakau mōolelo, ke haawi aku nei i na mahalo ame na hoomaikai he nui i,na makamaka, i ka .hoomanawanui ana mai ma ka liookolo ana mahope o keia x nanea, me ka lana o ka manao, ua lilo no keia moolelo i mea Ihoohiālaai i ka noonoo. KA HOPENA. • W. 8. S.