Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 36, 6 September 1918 — KA HAIOLELO A KA MOHO ELELE DEMOKALAKA KAUKA J. H. RAYMOND. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A KA MOHO ELELE DEMOKALAKA KAUKA J. H. RAYMOND.

Na Ninau Ano Nui o'ka Manawa e Pono ai na Makaainana Amerika. E na Mana Kolio Baloka o ke Teritore o Kawaii, Aloha oukou:—O ka ninau ano nui o ka manawa e nee nei oia 110 ka ninau Aina ame ka ninau I>ala e hiki ai ke kokua ia na poe maliiai iloko 0 ka aina. Mamua o ko'u hoomahele ana aku muluna o kela mau ninau ano nui e kau ae la maluna, ua makemake au 4 hoolauua aku ia'u iho me ua mana koho 0 koia Teritore, a launa me lakou lie alo a he aJo a kukakuka pu me lakou 110 na ninau ano nui o ka 'manawa e liooa mai aua maluna o keia Teritore holookoa. Ma ko'u ano he Demokalaka oiaio mai inua loa mai 0 ka hookumuia ana o : ka aoao Demokalaka ma Amerika Uuipuia, ke hoik& aku nei au ia'u iho im.ua o na makaainana Amenka hē moho elele wau e liolo ana no ka wae in niai i moho ma ka aoao Dem6kalaka. I keia la he Demokalaka ka mea nana p rula nei ka aina. He Peresidena Demokalaka ko Amerika Huipuia, he Demokarata ka ahaolelo lahui, a he Deūlpkalaka ke kiaaina 0 Hawaii nei, nolaila lie mea pono i na makaainaua Amenka apau ke hoouna i elele Demokalākft i Amerika Hui]>uia. He niau niakāhiki i hala ae nei aia ma Amerika Huipuia he mau miliona 0 na kauaka ilihune i oi aku ko lakou ililiune mamua 0 ka poe ilihune o Hawaii nei, a 110 llawaii nei ,aole i maau hele wale aku na poe ilihune e makilo wale nia na liuina alanui elike me ko Amerika Huipuia. No ka ike o ka Peresidenā l»emokalaka i keia pUikia.nui iwaena o ka poe ilihune, ua hooholo ka Peresidejia Oeniokalaka o Amerika Huipuia he eha makahiki i hala ae nei e wehe hainamaia nar aiua upuni he mau milionā eka aina 110 ka haawi ana aku i keia ]ioe ilihune, i wahi no lākou e noho ai a mahi a'ku i ka aina a laleou i lawe ai'. 1 0 ka hana mua loa a ka aoao Demoknlaka i hana ai, ma 0 Peresidehā "Wilson la, oia 110 ka hooholoia ānā o liekahi kanawai hoaie dala i na kanaka ihāhiāi o Amei'ika, oiā hoi Farm'er'S Aet. O ka manao nui o keia kanawai i liooholo ia ai no ke kokua aiiā aku no ia 0 ke au])uni i ke dala i na poē e lawe ana i na aina aupuni. Penei nh hōakaka ana e maop'opo ai ia onkoii| ke ano 0 keia kanawai: 1 ka wa e lawe ai 0 kekāhi kanaka Amerika i ka aina hookuonoono, a ma ke kanawai aina e ku nei i keia' la, e kukulu ana oe i hale mau, ana oe i kou aina i ka pa, e uku ana oe 1 ke aupuni he 10 pakeneta o ke kumukuai 0 ka aina i kinohi, a e kanu ana oe i na kumulaau a pela wale aku. O ka ninau nui 7 ina he kanaka ilihune oe, ihea kau dala e kukulu ai i.kou hale, ka lioopuni ana i ka aina i ka pa ame ka uku ana i kela 10 pakeneta i ke aū]»uni? Ehia iwaena o na kanaka Hawaii ame na Pukiki i makaukau ia mea lie dala. Aole lrta. . Ma Amei-ika i keia la i ka wa e lawe ai 0 kekahi kanaka ilihuue i ka aina aupuni, a i .ka wa e inaopopo ai kona helu 0 kona apana aina e hele ana oia e jioi i ke aupuni i dala nana no ka hoohaua ana aku i kona apana aina elike palia penei: . Ma ke kanawai ua hoakaka ia e Imi oe ehia la dala e paa ai kou hale, na ]iono hale, eliin la*dala 0 ka pou aihe ka e paa ai ko aina i ki? pa. Ehia au mau pipi waiu i makemake ai, a ehiā au pipi bulū i ke'a uo kāu mau pipi waiu; ehia au mau hoki palau i makemake ai. eliia au palau, 06 a pela wale aku. O ke kumu lilo o keip mau niea apau oia kau e hoike aku ai i ke āūpuni, alaila na ke aupuni e kukulu i kou hale; pa i kou aina a paa i ka pa, ā hoolako mai ia oe i kou mau heniahemā apau, alaila e hoi aua oe a noho iluua 0 ka aina, a mahi aku i ka aina elike iho ka makemake 0 ke āupuhi. O ka huina uui o keia mau dālā aū i aie ai i ke aupuni e bona aua oe i ko apana aina liome hookuonoono au i lawp ai 110 kanakolu makaliiki ma ka eha pa : keneka kā ukūpanee no ka makahiki hookahi. Ma kela makahiki aku nei i hala ua kukuluia keia mau banako aupuui apuni ka aina 0 Amerika Huipuia', a ke

hoaie nei ke aupuni i-ke dala i na poe ilihune loa e noho ana ihaluna o na aina aupuni i keia la . Ua ike ia ka holopono o keia hana a ke aupuni. Pehea hoi i pahola olē mai ai keia kānāwai hoaie dala o K.merika i Hawaii nei? Plia no ke kumu nui, ua hoopalaleha wale no ko kākou elele i keia mea. I ka Wa i hoolmloia ai o keiā kanawāi nia ka ahaolelo lahui o Amerika Huipuia, āole ko kaleou elele i laiiā; īha naila oia ia wa heaha kona mea i paku'i ole aku ai ma keia kanawai "a hui pu me ke TeritOre b Hāwāii nei." lrta i keia la ke olelo nei au ua loaa ia oukou keia pomaikai. O ka makemake nui o ka aoao Demoltalaka i kei la'o ke kokua aku i ka poe ilihune iloko o ka aina i ole ai e waiwai loa kekahi kanaka a īlihunk'loa hol kekahi kanakā. Ke olelo nei au, ina i makaala ko kakou elele i keia pono o ka lahui a hooikaika. ma ha ano apau imūa ; o kā ahaolelo lahui, aole loa e .hoole ana ke aupuni o Amerika i ka haawi ana mai i keia pono ia HiiWaii nei. Nolāila'ke olelo hou nei au, he Demokalaka ka Pexesidenā o Amerika Huipuia i keia la, h'e ahaolelo Oemōkalakā," he' kiāainā Deniōkālaka ko Hawaii nei, a he mea pono ia oukou ke hoouna i- elele Demokalaka no ke noi anā ā"ku iā Peresidenā Woodrove WilsOn 6 haaWi mai i na kokua ana ia oukoU. 0 kelā olelo kaulana a Peresidena Woodrow i kela mau mahina aku nei i Kalā, "E hoopiiū loa iā na hana kālālaihu," o kā māhao nui ō kā Peresideha o Amerika Hūipuia ma keia īiiau olelo oia'hoi, aole. pono e hakaka kalaiaina iloko o keia wa kaua a ka aina. lte hōonoho nei ka Peresidena Demokat mka i riā kan'aka kōikoi haāuao o ita āiiia mālūha 6 na oihana ano nui o ka aina. O ka iini nui o ka Peresidena Demokalaka e loliahi, na mea apau me ka nana ole i ka aoāo kalaiaina o kela ame kBift TiafcākVfc hWōkahi Wale ho mea nui b Ka lanākiia o Aniei-ika maluna o keia kaua weliweli o ke ao holookoa. 1 keia. la ke haunaele nei o Mekiko mamuli o,ka pau loa o ka aina aupuni malalo o ka poe waiwai. Ūa ala mai na kaiiakā ilihūne ā kaūa ākti i ke aupuni, ā pelā kākoū e ike hei i kē kauā o na kaūaka M6krko ia lakou iho 1 alakai ia e Kenerisa . ; . Kp kaua kūloko nei o Riisia hōrta iho. k'e kumii? Ke ala mai nei na iliīiune iloko' 6 "kā aina a kū-6- āku i ka poe hao aina, a ke kaua nei lakou no ko lakou pono me ka weliweli ilokō o. keia Ja. I.keia ,la ke kaua nei ke ao holookoa nō ka lānakilā, ke kuokoa ame c ke kaulike no hā "kanaka āpaū. Ke alakai nei o Peresidena Wilaon i ka lāhui kana}ca Amerika iloka. o keia kaua weliweli o ke ao nei i mea e loaa ai i na lahui kanakā apau kā hōoiiōnopono aūpūni Deihokaiakā anā ke ao holookoa. 'He 15 makahiki o ka hele aiia o ko leakoū elelfe i a heaha kona\mea i ole ai, i ko kakou kanawai aina, I hiki ai'.i nā ke taWe i na aiha me ke kākoo ia mai e Amerika? I kela kau anaolelo akū Jiei us lawe ia mai' kekahi olelo iloko o ka aha senate o ke .Terijtore q Hawaii nei, a o ke āho nui 'ō keīa Ōl6lo hoōHoīo, e hōlhdi titia i nft aiiia* iiūpani 1 'kpāii ihālalo o*' kk' hoolim'alimā i ha mahiko no 21 makah'iki, '.oia hoi e hoopaii loa ia kela 25 inoa 0 ka poe noi aina e makemake ana e wehe ia na ainā aūpūnl no ka hookuonoono ana. Ua hooholoia kela otelo ho'ohōlo ma kā aha senāte a 0 Senatqa Desha (Kiwini) kekahi o ka mokupuni o Hawai.i i kakoo ma keia olelo hooholo,. a pepehi ia keia olelo iipohŌTo e kā hale'o na' lunaiiīakāaināna. īlōko tid nke oia wā hookāhi ūa hookomō āku la kā Elele Kuhio' i ua «olelo hooholo alā ma ka bila.kānawai ilokp 0 ka hāle o na lunainakaainana 0 Amerika Īīuipuia, 'iiiā ke noi. Aole ha ka lehulehu 0 HāWaii n'ei i noi ākū mā ka ahāōlelo leulokō o kākou ōiai uā ptfpehi ia keia olelo hooholo. O ka ninau nūi, nawai i noi, aku ikp, elele e hookomo i keia bila kanāwai? Inā āole na Demokālaka noonoo niaikāi mā ka ahaolelo lāhui o Amerika Huipuia inā ua hooholoia keia kanawai apau loa ka loaa hou ana o na aina aupuni 0 jlawaii nei i kona mau makaaihana. 1 Ō ka hooponopoiio ana paha keiā a na li'ma 0 ke Aku'a i keia lahui kanak?. O ka iiui nui o Peresidena Woodrow Wilaon i keia la e wehe ia ua aina au-

puni o Hawaii nei no ka home- h«oktionoono ana, ke kumu nui o kona hoouna ana mai nei i keia Kuhina Kaiaiaina Lane i Hawaii nei, a ua ike kakou i kona manao no ka weheia o na aina f aupuni ma keia mua aku. Ke olelo nei au ma ka mokupuni o Kauai he uuku ioa na wahi aina aupuni i koe, a o ka hapanui aia malalo o ka poe waiwai. Ma ka Mokupuni o Oahu aole he aina aupuni i koe; ina ka mokupuiii o Māui ,aole; ma Niihou ua pau loa i kekahi kahaka hookahi; ma 'Molokai he wahi aina aupuni uuku wale no koe, a e pau ana no nae i ka hoolimalimaia malalo o kekahi hui; o ka inofttrpuni o Lanai ,e lilo aku ana ia i ka poe waiwai. Nolaila o ka manaolann hope loa o na niakaainana Amerika ma keia Teritore oiā hō ka Mokupūni o Hawaii nei, a ho ka mea, 6 keia wale no ka mokupuni hookahi he nui a lehulehu wale o na aina aupuni e waiho mai nei. N"ō]aiJa" ke koi nei au i na mana koho baloka o keia Teritore e ala oukou; mai' moe ko oukou manaolanā; e paio kakou i ko kakou pono i kela la. O ka loaa aua o na home hookuonoono ia oukou, o ka pono ia o ka oukou mau keiki ame na moopuna a oukou ma keia mua aku, i ole ai oukou e kuewa wale maluna o ko oukou .aipa ma keia hope aku. Mal hoohalike oukou elike me na Pake, i ka lito ana o na Pake i ke puhi opinma a nanea i ka ona o ka opiuma me he moeuhane ala, i ka puoho ana ae, ua pii ke kini dpiuma i ka $150 o ke kini, a mai kahi e no o lapana a lilo aha kekahi wahi o' ke aupuni o Kina. Pela no ka ninau aina aupuni i keia la eia na poe ona miliona o ka aina ke ake nei e pau loa ia lakou na aina aupuni. Pehea e lilo ai ia īakou? Penei: E wehe ia aku ana na! aina aupmii-o •Waiakea ma keia mua iho, ma kaTllelo . ia* he $100 o ka eka hookahi a he 40 ' elea o Ūa apana, ua like iā me $4000; e ! hoopuni ana oe i ka aina i ka pa; e kukulu ana oe i hale nou, a pela wale i akh: O ka ninau ihea e loa& ai kau dala? Malia paha o olelo mai kekahi moho e holo pu nei me ā'u, e kii āku i ke elala o na banako, a mahiko paha. He mea pololei no ia e haawi ana na banako i ke <lala a i ole o ke kanaka waiwai paha. I koii hoi āna iualuna o kou ainā a i ka hala ana o kekahi ma- , nawa, e hookeke mai ana ka mahiko ia oe a hele ,kela e pekapeka i na banako no kou hapa pololei ole i ka malama anai o'ke'ko, alaila.kahea ka banāko' ia oe, a hoiomakā ka bahako e olelo e hookaa mai oe i kela mau (lala au i aife ai me ko uku pu aku i ka ewalu pakeneta o ka lakou dala. Aole au dala i kela wa, a hele hoaa wale oe mā o a māaii6i rio ka huli ana i keiā dalā, a i ka loaa ole 1 anti e kii mai ana ka mahiko. 11 'ko aina a lawe aku, o ka liopena e ; nele ana oe. Nolaila ke olelo nei au imua o oukou) Ike noho mana nei ka aoao Oemolealaka iiialuna o ka aina; he Domokalaka ka Peresidena i keia la; he ahāōlelō Demokalaka, a he kiaaina Dem6kalaka. E hoouna oukou i elele 1 Demokalāka i hiki ai ke paio aku i ko 9ukou pono a ke manaolana nei au āole loa : e rtdle ana ka loiaa mai ia ou'leoii o kē dala a 'ke aūpuni Amerika no i ka hoaie ana akū i na poe lawe home hookuonoono. E kiai pu ana .ke aupuni Amerika i ko oukou pono i ole e hoopilikia wale ia e ka poe waiWai, a e noJio ana oe iluna o kela aina a piha na makahiki he 30. Eia hoi kekahi he eha 'makahiki i hala aenei uk kukulu ke aupuni Amerika, he- banako aupuni oia hoi Reserve Bank." O 'ke ano o keia banako amie kona h66- ' hana ana liēniēi no ia: | I ka wā a ke aupuni e kokūā ai ia I oe me ke dala no ka hoohana ana i kau aina elike me i hoikeia ae nei, a i ka wa e oo ai kau mau ;mea kanu ina he oo ko ia a i ole he mau mea eae paha, ua piliki'a iiae oe i ke dala e hiVi ai ke ok'i i ke oo ko I a i ole ua nele paha kou ohana i ke J dala, ā i ole, ua makēmāk'e paha oe i 1 dala no kā hālihali ana i kaū māu mda ai i kanu ai..a,00 no ka ālaila, ua hiki ia oe ke hele e kii dala nau ma keia banako elike me kou lāwa pono: E hoōpaā āna oe ihe kē' i,ūpunf'i kā 1 u ob ko ā i o'le ō na'mea ulu "paha au i kaiiu āi. I kā wa e' pau ai o kpia mau miea i ka makeke a loaa ke dala alaila, e uku ana oe i keia bāūakō ho kaū mau dala i āie eii h|e ka uk'upānee o eliina pakehek'ā. Nolaila e ike mai oukou e kokua ana

ke aupuni Ameiikā l iaoe no ka hoolako ana aku i kou home e hookuonoono i ka hale, ka pa, a pela wale aku; a e kokua pu maPaoa no ke aupni Amerika ia oe i ke rlala i ka wa e oo ai o kau nnau mea ai. O keia ka pomaikai nui au e olelo nei aole i liana iki ko kakou elele ahiki i keia vva. Ke olelo au ua hō'ohemahemā »vale ia ko ka"kou pi)rio iloko o keia umi-kumamalima makahiki o kona Hlō' ana i elele no Hawaii nei. . Malia paha o olelo mai kekahi poe, ua hanohano oukou na Hawaii i ka loaā ina he haleleka nan'i ma ke kula:tiākdufiSle' <j Hil6 a i olē na pālekai pa \ha ō kākou e haiia iā nei. Ke olelo nei jm heaha ka hanohano o ke kanaka Ha- . >yaii ia mau mea oiai ua wiwi a pololi Ka opu o ke ka wahine ame ha kēikif 0 ka aina kd mea e piha ai ka (fpu o-ke ka'lie, ka wahine ame na keiki. Lo'aa ka aina i ke kauaka mahi oia na mea ai a lawe mai a hoopiha i ka opu o ka wahine ame na keiki; ā maikai a ui ! ka hēieheleua o ka'wahinie ke nana aku e onioni ae ai ka manāo o ke kane. Nolaila e na Hawaii aole au he malihini ia oukou, he 25 makahiki o ko'u noho ana ma Hawaii nei. I ko'u hiki mua ana mai he kāuka ka 'u oihana a noho hia' Kauai, a mai Kauai a nbho ma Ho'nōlulu, 'a ffiai Honolulu a noho ma ka mokupuni 6 Maui a mare'i ke kaikamahine a Kimo Pelekane, he koko Hawāii iloko ona. Nolaila aole au lie malihini no'HāWaii nei,'u'ā kāniad.ihā au i na Hawaii mamuli o ka'u oihana lapaau, ua hui mau me lakou i na wa apau, a ua ike' au 'i ko lakou pilikia;'' Mamua o ko'u holo ana no keia kulana ua hui aku au me ka'u wahine a oīelo aku iaia mamuli o ke koi ana a ka'ii māu hoāīoha mā ka aoao Demokalaka e ; holō āu no keia • kūlanā, ua noonoo au e holo; a ua olelo maila kela ia'u, he mea makehewa wale no ia kou holo ana; he hooluhi wale no ia ia oe, a e pau ana kau dala. Ua ike no oe aole e koho ana nā Hawaii ia oe, no kā mea, he hao*lfe oē, a he meā Ole kau rtau hana maikai o na wa i hala ae. Ua lako no kaua.no kaua ilio a liiki i ka hopeua 0 ko kaua ola ana. Ua ol.elo' aku au iaia, he pololei i'o no pāhā kau e olelo mai' nei lā 'uj 'aka e hoomānao o'e he k'eiki kau, a uā ik«f au i na mea' huna e hoolalaia nei e ka pohai o na otia miliona ma Hawaii nei no ke kaili ana i na ainā āupuni apau mā "kēia Tēritore mālalo o ko lakou mana, a pehea la'au e nanamaka wale aku - ai i keia mau liana pakaha no kā pohō o 'kāu keiki 'ō keia mua aku, aole oia wale me ka ponō o na hanauna o keia mua aku. Nolaila ua kuu manao'e helē aku imua o ka lehulehu a hoike aku ia lakōu i'kā hope"na e hōea mai āiiā maluna o lakōu irfa keia niua aku, a ina aole lakou e maliu mai ia'u a koho ole i ko'u baloka, aole no 'u ia hewa, aka, malun'a no iā o lakou, ā o lakou hō' kfe nele āna, a aole ōwāu. Ua laWā hō kō kāuā wāiwai no ka fnalafiria ana i ko kaua ola ina e hoi kāua ma ke kulanakauhale o Nu loka. Nolaila ke olelo nei au imua o na Hawaii e kāpae loa oukou i ka uinau kahā ili' e ā'o ia nōi ia ōukou i keia māū ,d o ko ōukoū hodriiāu anā i keia ninau e kanu ana ō'iikōu i ka 'anoan'o no' ka'poipo o ka oukoji mau keiki ame na moopuna a ouieou o keia mua aku. Np ieā meā, kē ōīhi'maū āku nēi na Haxyāii ā' ke pii 'mai nei tia lahiii e, ā i ka wa e loaa ai la" lakou ka ikaika, ālaila e like me ka oukou i hana aku ai ia lakou pela a\ianei oukou e anai ia mai ai. Ke noi nei au me ka ikāika e leapāe lōā oukou i ka ninau kaha ili. E koho oūkoū i ke kaōāka e loaa ai ia oūkou keia potio nui a Anterika i makemat<e ai e haawi mai no oukou me ka nan'a ole 1 ke ano* o kōna ili. Ke nei ,nā lāhui like ole no ka lanākila ihatunā o na hana alunu mana a hā' aWpūni moi' : o ke ao "nei, ine ka haūā'ole i ka'ili; ke lāwe ia nei na ili keokeo, nā' Paele, na Pilipino, na Pake, na Kepani, na Poko iliko, Korea ame riā "Hawaii no kāuā weliweli o ke ao nei 6 kā hookuū ana ae i na llaawe knuūiaha māluna 'o ka lah'ui kanka i loaa ia lakou ka lanakila, ke kuokoa a me ke kaulike māluna o ko lakoū aina; pela auanei ; oukou ē na Hawaii e paio ai nō ko 1 oūkōū pono. " Ua ike no aū he pbe Kartetiaiiō na ke koi nei au i ko lakou lunaikehala e nana i ka moolelo o Mose kā mea nana i hoopakele mai ka lahui Ise-

rae]a mai Aikupika mai ,'oiai ia laiiūi e noho ana malalo o ka hooluhi ia e ka Moi Parāo. Ua like lakōu me nk kāna- j . ka a ua alolia mai ke Akua ia lakou a kuhikuhi mai la ia Mose e lawe } aku i Kona poe kanaka no ka aina o i Kanaaua, ka aina hooilina i hoomakaukau ia no keia lahui kanaka; pela nb e olelo aku nei ia oukou, eia au ke kuhikuhi aku nei ia oukou i na poinaikai he nui e loaa ana ia oukou, a i hoomakaukau ia e ko oukou Akua ma ka aina e kahe ana ka waiu āme ka meK, a i hoohemahema wale ia hioi e M oukou elele i na makahiki loihi i hāla ae nei, a nolaila ke'Koi nei ia ouko»! e waē oukou ia'u i mohō elelfe na ka aoao , Demokalaka. Ina oukou e wae iā 'u ma ka la 5 o Okat.oba e hoea mai aua, alailā e' hoea hou mai anā no au imuā ō ōūkou a lawe pu mai āō he kanāwai a'u i makeinake ai e loaa ia oukou keia mau pono a'u e olelo i ike ai oukoū a i loaa ai ia'u he makaukau hō ka'la#elawe ana aku i ka'u hanā i ko'u wa e koho ia ai a puka e ka lehulehu. Ke manaōlana nei au ina au e puka ma ke koho nui ana, alaila, he manaolaiia loa ko'u a ua hiki uo ia'u ke hooin aku i imua o oukou me ka hopo ole ma keia ; kau ae o ke kupulau e loaa ana ia oukōū keia mau hoololi kanawai ā loaa pu ia oukou na pomaikai o'ke kaana ana i ke elala a Amerika i liooma'kaukaū ai no na poe mahiai iloleo ō kā aiua. Aole loa e hala keia niea a'ū e olelo nei, a ina e hooko ole ia keia mau' olelo a'u, alaila ua pau loa ko'u holo liōu anā ma keia kulauā a e āhō ko'iii hoi āna no Amerika.- \| Nolaila ke nouoi nei au ia oukou e j na makaainana o keia Teritore e wae 'oukou ia'u i elelfe na na Demokalāka i ka la elima o Okatoba e hoea mai ana, ina mamuli o ko oukou noonoo aua aole i au i ku pono o ko oukou kuleana ia ke koho ole ia'u, aka nāe, aole e lilo ko oukou kolio ole ana ia'u i inea no'u e hoohuakeo ai a huhu ia oukou, aka, e mau ko kakou noho hāahaa a aloha ; ana kekahi i kekalii. Me keia mau manao, ke wailio haahaa aku nei imua o ōukou a ina o ke Akua pu me a'u ma !k-eiā huaka'i e ha'i aku i ka oiaio iwa- • ena o keia lahui kanaka, aole loa aū e hopōfiopo i ka poe e ku-e mai ana iā'ū, ! a'no ka'iiieā, oka Ōiāiō aole loā ia e' ! haulehia ana malalo o ka mana o ha. keiki a kanaka. = Nolaila ke nonoi "hope nei āu ia oukoū' niai poinā i ka wae ana ia'u i elele ; na ka aoao Demokalaka i ka la koho baloka e hoea tuai an». Ka oukou kauwa haahaa, KAUKA J. H. RAYMOND. LONDON, • Sept.' 2.—ī kulike me na hoakaka a na paahao Kelemania, o ke Keikialii Hooilina Kalaunu ke alakai hoihoi ole ia iloko o ka pualikoa Kelemania. Ua hoahewaia aku oia no ka nui ana o ka poino o ka pualikoa ma ka Muliwai Mame. M!a ka lakou <ftelo ua laula loa ka hoakakaia o ka manao mamuli p ko ke keikialii alakai lalau ana oiai oia lie mea a'o hou i maa ole i ka oihana kaua a keakea aku i ka papahana a na kenerala i ike a i laeula i ke kaua oia ke kumu o ka poino ana j o na pualikoa Kelemania. j