Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 39, 27 September 1918 — HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KA Makaikiu Nikola

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

"I kou hoea ana i kahi i komo liope aku ai o ka uwea kelepona, e hele aku oe e hoolimalima i rumi ma kekahi hale e kokoke ana i ka uwea kelepona, alaila e kilou aku i kau uwea kelepona i kela uwea, a lawe pololei mai a hoea noloko o ka rumi i hoolimalimaia e oe. me ka hana ana i kelepona maloko olaila. e makaala loa nae oe. o ikeia kahi o ke ku'i, ua kamaaina no oe i keia hana e Peke, nolaila e hooko aku i keia kauoha, me ko'u kanalua ole 110 ka holopono o kau mau hana apau." 'Ua niaopopo ia'u kau mau mea apau e makemake nei e hanaia, a o ia ka'u e hooia aku nei, e hiki ana ia ia'u ke hana aku." "Aole o'u kanalua iki no ia mea e Peke. F. hoike aku ana au i ka hui kelepona no keia uwea kelepona i hookomo malu ia e Kale Peka. ame ka'u mea e hana aku ana, nolaila i ko lakou wa e ike ai i kela uwe kolohe, aole lakou e wehe ana, aka e waiho malieia ana no pela, i holopono keia hana imi a kakou e ake aku nei. e paa o Kale Peka i ka hopuia." "'He manao maikai kena ou e Nikola, aole hewa <» ka makaala e mamua, ua ikeia aku auanei kalii f>ka pilikia, aole e ili mai na ahewa ana maluna o kakou." "O keia iho la no ka hana nui a'u i kauoha aku nei ia oe e liele mai. nolaila e hele pu olua me Kena, a i ka wa e paii ai na mea i makemakeia i ka paa, e hoi koke mai kekahi o olua a hoike ia'u." Me kela kauoha mai ko laua poo mai ma ka oihana i haalele iho ai na Makaikiu Peke me Kena. ma ka laua misiona, a noho iho la no hoi o Nikola maloko o kona keena. no ka noonoo ana no i na mea e holopono ai ka hookolo ana aku mahope o ka poe hakihaki kanawai. No ka hapalua hora paha kela noho hoola'i ana o Nikola, me ka haka pono ana o kona mau maka iluna o ka paia, kani ana ik> ke kelepona ma kona aoao. eia ka mai ka peresidena mai o ka Batiako Monolika. i ka ninau ana mai: "Eia no anei ka Makaikiu Nikola ma kona keena i keia manawa? Owau keia o ka peresidena o ka Banako Monolika, ua makemake au e kamiilio pu me ia he alo a he alo/' "O ka Makaikiu Nikt>la keia e kamailio pu nei me oe," i pane aku ai no hoi ka makaikiu ma kekahi aoao o ke kelepon^ "Ua pomaikai ka au, i kou loaa koke ana aku la ia'u. E hiki ana anei ia oe ke iho mai no ka banako nei i keia manawa. no ke kamailio pu ana me a'u?" "ī ka manawa hea oe i makeinake ai?" i ninau hou aku ai o Nikola. "Ina aole au hana, i keia manawa koke no au i makemake ai e ike ia oe." "Aole anei hoi e hiki ia oe ke kamailio mai ma ke kelepona'i ke ano o ka hana au i makemake ai ia'u e Mr. Holo?" "Alaila ua loaa ka ko'u inoa la ia oe e Mr. Nikola? lie keu aku ia o ka pono. Ua makemake au e ike ia oe. e pili ana i kekahi kanaka opio. e noho hana nei maloko o keia hale banako. Aole au i manao, he mea maikai.ke kamailif> ana aku no keia mea ma ke kelepona, ua ike no oe he nui na pepeiao e hoolohe mai ana i na olelo. pela au j makeiuake ai e hui kino maoli no kaua. a imua ou ponoi au e hoike aku ai i na mea apau." "Ina pela ua poiio, e kakali oe ia'u iloko o kā hapaluā

hora, e hoea aku no au noloko o kou keena,". aīaila waiho a}cu la o Nikola i ka ohe o ke kelepona. j C> ka hopena ō kela 'kamailio ana mawafena o kā pereside-' na o ka hanako ame l*a Makaikiu o ia no ka hoea 1 ana aku o ka makaikiu noloko o ke keena o ka peresicīena | 0 ka hanako, iloko o ka hapalua hora ma.hope mai> a hoo-1 lo'ne aku la i kekahi moolelo o ka hana aihue, i kulike loa { me ia i hanaia e Daniela Kodikona, a i ka hooki ana iho o! ke kamailio ana mai a ka peresidena- o ka banako, ia wa i pane aku ai ka makaikiu: "'Aohe wahi lilo o na mea i law r elaweia e Mr. Kodikona, ua kulike loa ia me ka moolelo au e hoakaka mai nei ia'u." "fJ«.oiaio hoi ia au e kamail.io mai Ia e Nikola, a i kauoha aku nei au ia f>e e hele mai no ke pu ana, i ka i??ea e hana aku ai ma keia hiliia. Ua hakilo pono ko'u poe kaa ua maopopo loa kā niea hewa, m.e he mea la nae, akahi n<» a hoomaka e aihue liilii i na dala o ka hanako nei, a ua makemake nui au e hakilo pono oe ahiki i ka wa e wi ai ka niho o ke kolohe. *'O t ke kanaka opio i hoohuoiia, he mea oia i noho hana makiko nei o ka banako mai kona wa uuku niai ahiki i ke kanaka mak.ua ana, me kona.hili ( na'i nui ia no hoi, a ma ka hoike mai a ko makou kiu ponoi) aia keia kanaka opio ma ke alhele e komohia aku ai oia iipko o ka poino, elike me ia 1 loaa ai ia Kodikona. Ileaha la kau mea e a'o mai ai e Nikola no keia hihia?" "Owai ka iuoa o keia kanaka opio au e kamailio mai nei?", wahi a Nikola i ninau aku ai. *'0 Kimo Karikōna kpna inoa, he rpea helu dala no ko makou hanako." "Ua maopopo no anei ia oe nui o kana mau dala i lawe ai i keia manawa?" "Ae. aia ma kahi o ka hōokahi kaukani dala i aihueia eia a ua maopopo loa, aole he mea. e āe nana i aihue i kela mau dala. aka o keia kanaka ōpio no. Aole.nae au i huli pono aku iloko o kana maū buke mpohelu waiwai, no ko'u inaiiao, he mea maikai ke kamailio mua aha me oe no keia' hihia., mamua-o ka'hooko aiia aku i kela manao. "lle ohana niamap loa o Mr. Karik6na iio'ū ma kekahi ano, aka he mea liilii wale no nae ia i .ko'u manao, o ka mea nui, ua makemake au e hoopakeleia' na kahaka opio elike me kona ano. mai ke alakoia ana aku ilōkō o ka poino. īna ua loaa ia*u ka mana e hoopakele ae ai iāia niai ka poino nmi, e hana aku ana au, elike me ka hiki ia'li, aka pehea nae kottj mp"ao e Nikola?" "O oe ke kanaka mua loa a'u i lohe ai, he manao niakee kekahi no ka pono o na kanaka opio, e paa anā i na kūlana ano nui maloko o na hale hanako." "Malia paha. o ke ano. ia i ike mau ia o na kanaka malama hanako, aka .nae, aia he puuwāi iloko o ke]ā ahie keia kanaka. a na ke ano o ka puuwāi i haawi aku i na kulana like. ole i kela ame keia kanaka.". . Ma kela wahi i noke okoa ae ai ka Makaikiu Nikola i ka akaaka a i aku la: * "He keu maoli no ka puni da!a, a ka mea wawāhi i ka, puuwai. a hoohiolo hoi i ke kupaa o ke kanaka. O ko'u manao i keiā manawa, o ia no kou hoouna ana mai ia Mr. Kimo Kan'kona iloko 'nei, e kamāilio pu ai me a'ū. a e hele'. aku oe i ka hploholo no ka ha'palūa hora ma ke ano. hoolalau, aia a pau ka maua kamailiō āna, alailā hoi hou mai" ōe, i hoike aku au i ka'u mea i manao ai no keiā hihiā." "Auhea oe e 'Nikola, i hoike ōkoa aku no au i ko'u manao; ea. aole loa he wahi lihi h'oohuoi o kela kanaka opio, aia ao hakumakuma eleele e kau nei maluna ona, no ka meaj aole loa au i hoikeike aku nia ko'u mau ano apau, no ko'u| ike ana i ka pokole he hookahi kaukani dala iai^." "Alaila. ūa pono kona ike ole ahā mai ia mau mea." "Eia hou, he kanaka opio piha hōihoi niau oia, aolē oe.e. ike aku ana he wahi ano e kekahi ma kona helehelena, ano no o ka. poe hewa. ole, aole he hopehopo, a pihoihoi. paha, elike me ka poe i hawahawa na linia i na dala a ha'i."' "Ke maikai la kena mau mea au' e hoakaka inai nei, a he ehia makahiki o keia kanaka opio?" "Aia kona mau m'akahiki i keia manawa' ma kahi o ka iwakalua-kumamahiku, a ua noho hana mai oia maloko nei| 0 keia hanaīeo, i kona wa he umi-kumarhaiima 'mākahiki. "He keu aku maoli ka opiopio o keia kaiiaka, e kupono ole ai oia i niea helu dala no ko oukou hanakol" "Iloko nae o kona opiopio, ua hiki iaia ke lawelawe i na hana apau o kona kulana. me, ka polplei ame ka.makaukau "loa, a eia koke iho nei no la ka oili ana ae o ha'mea maikai. ole e pili ana iaia." "He wahi manao hoohuoi no anei kekahi iloko ou, no ka mea nāna i pahele i ka nponoo o.keia; kanak.a opio, e haalele i ka pololei, a e hele aku ma ke alanulo kona haulellia iioko o ka poino?" "Ma ka'u mau mea i hoomaopopo, he wahine ka mea nana | e pahele nei i ka noonoo o keia kanaka opio." : "Alaila, ka keia kaiiaka i mare i kawahine ea?" ' "Aole oia i mare. ke noho nei oia me ka, hoopilipili mau 1 kekahi wahine opio, a'u i koho wale aku ai nō, ua makemake oia e iawe tnai i kela wahine i Avahine mare nana." "Owai ka inoa o keia wahine. a eia ihea kona wahi e nei ?" "Aole he mea i niaopopo ia'u no keia wāhine, koe wale i;o kona inoa, oia o Kalanā Moana ,a 'he kaikunane kona, o Hale ka inoa. O ka moolelo e pili;ana i kēia mau mea, aole au i maopopo, eia nae'ma na mēa i'kamailioia mai ia.'u, he nohona ulakolako kō kela mau mea. "Pehea. he hele mau np nae paha o Komo Karikonai i ka heihei lio ea? He kuai. nui anei oia i na kea o na oihana hoopukapuka ?" "Aole ona lawelawe ia ano hana, oia kekahi o na kanaka noho malie, me ka punihei ole aku i nā hana lealea; a no ia kamaaina no hoi o makou i konā iua.u ano maikāi, i hppkāN haha nui ia inai ai ko niakou noonoo, no kana. wahi i hoolilo āku ai i kela kaūkani dala, koe wale no, kona hoolilo ana aku no ke pahele ana i ka noonoo o kā wahine opio ana e lioonilipili mau nei." "Alaila o ka mea oiaio maoli e Mr. Holo, he hōohuoi wale no kou i kela kanaka, ua lawe oia i na dala. o ka. banako nei, me kou ike pono ole> ua lawe i'o pahā oia, aole paha ?" "Ae, o ka mea oiaio loa kena e kamailio mai. la e Nikola." "Uā lawa keia kamaiīio ana a kaua, e hoouna'maī oe ia Mr. Karikona, e liele mai iloko nei, i nok« aku ai au i ka niele i kela kanaka. ēlike mē ka'u I ike ai he pōno!, Ina e ae maoli mai ana keia kanaka opio i kona hewa imua o'u. alaila o ka'u kanaka ia i makemake nui āi e ike, no ka haavyi ana mai, i kana mau kokua ana ia'u, no kekahi hana e ae. 0 lya iini ilako p'u no keia kanakā, o. ia >o'ka hpopākele ai\a. a,e iaia, niailoko mai o ka poir?o. a e haawi aleu hoi i kekahi haawina a'o kupono loa, e hiki ole ai 'iaia ke hoopoina i na |a, apau o kona ola ana." Ma fcela wahi o na kamailio mawaena o ka peresidenā o ka hanāko āme ka Makaikiu. Nikola, o'ili akū la o Mr. Hōlo īwaho. a he elima minuke mahope mai. komo aku la o Kārikofta, no ke keena a ka. makaikiu ē kākali mai ana iaia: He kanaka opio huapala keia, he maemaē kona m'au ano apau, he piha hōihoi kona mau maka, e haule ai. no ke kupaa o na wahine opio ke ike aku i keia kanaka opio. laia i noho iho ai mamua pono aku o ka makaikiu, ia wa 1 hoomaka aku ai o Nikola e kamailio iaiā: ' "Auhea oe e Mr. Kankona, ke manao nei att. ua hooka r hahaia aku kou manao, no kou kauohaia ana aku nei e hele mai e kamailio pu me.kekahi ; kanāka hīalihini āū i kamā-' aina mua ole ai, a liaalele aku i kau hana maloko nei o ka l>anako. # - t - • "Ua hookahaha i'o ia mai ko'u inoa, no keia kaūohaia ana ae nei o'u e hele mai," wahi a Mr. Kankōna. "Ua kamailio

ae nei o Mr. Holo ia'u. no ke ake o kekahi keonimana e ike ia'u, a e kamailio pu no kekahi mau mea ana i inakemake ai,' a ua hoea mai la au, nolaila e hoike koke mai i kau mau I hana i manao ai, na'u e hooko aku!" j Ua kamailioia aku kela pane, me ka minoaka ma īia papa- j lina o ke kanaka opio, aole he wahi ano wiwo a hopohopo iho paha, elike me ke ano o ka poe i hevva, o na ano 110 apau o ka poe ipono a pololei, o ka Nikola ia e ike aku Mr.! Karikona. I "Iloko o kou.mau makahiki loihi o ka noho hana ana ma-j loko nei o keia b?nako, ua lohe 110 anei pe i kekahi kanaka,' m.a ka inoa ka Makikiu Nikola?" wahi a\a makaikiu me ka minpaka ana mai imua o ke kanakh opio. "Ua lohe nui au i kela inoa, koe aku nae ko'u kamaaina ana iaia. Ma ka'u mau mea. i lohe, o ka Makaikiu Nikola ka helu ekahi o na makaikiu apau maloko nei o keia kulanakauhale." . "O ua kanaka nei nona Ka inoa au i lohe ai, ao ka mea hoi au i' olelo mai nei, oia ka ekahi o na makaikiu apau maloko nei o keia kulanakauhale, owau ua kaiiaka nei." "Ffe pomalkai nui'maoli ka keia i loaa ia'u, o ka halawai •i.na he alo a he alo me oe; aua hoopohihihi nui ia'mai'hoi' ktr'ti noonoo, no kē kou ake ana e kamailio pu me a'u i keia la." wahi a Mr. Kankona, me kelā ano kuoo mau no ona.'he mea kau 1a i ka ninauia aku i ka mea i pili loa i, ka hevva aiia i'hana ai, a wiwo iho, a pii ae paha ka ula ma kona niau papalina, he ole loa no ha hiona o ia ano. Ke ike mai 1a no ka makaikiu i keia mau ano apau < f Car:kona. me kona nalu aha iho, e hiki ana paha i ua kanaka >pio nei ke hoomanawanui i kona kupaa ana ma ka aoao o "*a he\ya ole, a i ole. e kumakaia okoa mai ana paha'iaia ilio, hooholo iho la o Nikola, he mea makehewa wale ho ka ; 'ioolalau ana o kana niele ana aku, ma kela ame keia mea, aka e hoohele pololei aku oia maluna o ke kumuhana i pili loa i ka hana i waihoia uiai ai iloko o kona lima. "Manao au, aole no oe e Mr. Kai'ikona i hoohewahewa 0 ka poe apau lōa e noho hana ana maloko o ka hanako. e kau mau ana n.a maka o naiiaku no lakou ka hanako maluna o na limahana, ineJfka nana 'ole ma ko lakou mau kulana, iole anei pela?" "He pololei kali mea e Mr. Nikola e kamailio.mai la, oiai 'ia ike au no'u iho i keia manawa hope mai nei, o ko'u noho' hann ana ma keia hanako." "Ua maopopo no anei ia oe ke kumu o kou hakilo ia ana?" "Aole he mea i 'maopopo iki ia'ii, koē 'wale.'no-paha— ilaila hooki iho la o Mr. Karikona i kana kamailio ana ma : °ia iiae hoolalau wale āe' la no iiia ka'hoomau liou ana mai "Aole paha e hiki ia'u ke kamailio wale ae i na mea i kolv wale ia no." . - , "Auhea ōe e Mr. Karikona, ina he mau mea'kekahi au i ;ke ai, e pono o« e hoike koke mai ia'u i na mea apau.'me k«" hunahuna ole i kekahi mea, oiai i hoike akii au ia oe e Mr F<arikona, ua—" alaila kahamaha e mai la ke kanaka opie ; ka makaikiu, ma ke kau ana ae i kekahi lima ona il'una a i mai la: ' ' "E huikala mai oe e Mr. Nikola. no ko'u kahamaha ann aku nei i kau kamailio ana ; aka nae, ina he mea kekahi a'u' 1 ike ai. a i noonoo ai hoi e kamailio aku-, he mea pono ia'u: ke kamailio aku ia mea. mamua 0 kou hookomo ana mai i, ka olelo no ka'u mea e kamailio ai." "Ke lokahi aku la ko'u manao nie kou e Mr. Kiarikona, a heaha ia mea au i manao ai e hoike mai ia'u, eia nae hoolalau wale mai no oe i ke kamailio ana ma kekahi mei? okoa loa?" "Ua nina.u mai nei oe e Nikola ia'u, ina ua hooniaopope tu no ko'u hakjloia e ko'u mau haku. a ke pane aku nei 10 ia ninau, oia .keia: Ua lawe kekahi mea mailoko aku e ka hanako, ma kahi o ka umi-kumamaha kaūkani elala; a e ke ano o"ka laweia ana o ua mau elala nen ua hanaia e hooili niai ana i na ko'iko'i me he mea .la, owau maoli jka':mea nana i lawe. ' "Ua hunakele loa au mea, aole no ka nianao e h'oopakele i ka niea hewa, aka no ka hakilo ana, ahiki i'ka loaa. pono ana aku o ke kolohe, eia nae, a hoea wale mai i keia nianawa, aol'e i hoea mai i ka hookoia ana o ka m'ea a'u i •noono'o ai. I kinohi; ua koho maoli iho no au, o'ka.mea nana i lawe aihue i kela* hūina elala' a owau, o maua wak' no ka i ike i keia mea ,aka i kou hoike ana mai nei e Mr. Nikola. ua hoohuoi o Hol'ō no ka nalowale ana o kela mau dala, akahi no a loaa mai ka ike ia'u, eia ka ua ike m ona o ka hanako i keia ; mēa, a. (īa waihoia mai hoi ka hana iloko okou lima, no ka hookolo ana aku.mahope o ka meheu 0 ke kolōhe." "Ua pololei loa kena mau mea au e hoakaka mai nei e Mr. -KaHkona." " "Alaila, ua i'o ia anei au.e ko'u. mau. haku ea?" - "Ae, ua hoohuoiia oe> a lie mea liiau no ia ma na hale oihana apau. Ma kau, mea. i -ho'akaka mai nei, ua hanaia kela aihue ma ke ano. me he nrea la o. oe ke kanaka nana ua hana lā, pela aiiei ?" "Ae. pela au i kaniaiho aku nei. ia oe!" "ll'e oiaio loa anei, aole o oo ka mea nana i lawe i kela ?msLU elala?'.' j "E ola au ike Akua, aole loa he hookahi keneka a'u j'awe mailoko aku nei oka hanako;. o keia maoli'ka mea . 1 oiaio loa." ' ' Haka pono mai 1a na maka o ka makaikiu maluna o ke kanaka opio, aia nae ka, hoohuoi me ke ilōko ona aole kela o ka mea oiaio-a Mr. Karikol\a e hoike ak'u.la iaia aka e hoao ana oia e. kupale iaia iho, a e hoolioka mai ho' i ka makaikiu. •, "Pehea e Mr. Karikona. e ku-e mai- ana anei oe ina au e ninau aku ana i kekahi mau ninau, i pili loa ia oe ame kou maū ano?" 1 "īna eia oe ke hana, nei no Mr. liolo, manao au. 'aole a'u mau ku-e ana a"ku i kau mau ninau āpau e waiho niai ana ihiua o'u. He kuleana nui ko. na haku hana e ninaninau ai ma na ano i na limahana, a o ia .ka'u e hooia hou aku ne : ■iniua ou, e hoao au e kau mau ninau elike nie ka'u i ike ai he pono. "He hookahi wale no a'u mea e kaumaha nei, o ia no ko'u koho ana, i ka oihana. kakauolelo maloko nei'o ka ba nako, i oiliana nā'u,.ejia ka % kau mai a. M a he mau hoohuoi ana. maluna ō'u. O keia no ka hana, mua loa i loaa ia'u i ko'u niau. la opio loa, o ke kurhu paha ia o ko'ū lioopapau loa ma keia hana. He keu maoli no ka haiki oko kakou ola ana e Mr. Nikolā, ina no kakou e lMna pono ana. a hana hewa paha. he like pu no, aiā mau ke kau la na hooh.uoi ana ma : luna o kakou i na wa apau." , ' "Auhea oe e I<arikona, aole he poe oi aku q ka hoohuoi;a, mamua o īia kanaka e hana ana maloko o na hanako. o ka oi loa aku, o ka poe i pili loa' aku i ka helu ana i na elala." "Aole a kaua hoohewahewa, ana no ia mea e Mr. Nikola." "Iloko pu o ka puulu o ka poe hana ma na hanako, aia ilaila na haha howalewale a hoohihia- no.onoo, a i kela poe. na kanaka kōlohe. e haa.wi pau ai i ko lakou ikaika ame ke akamai. e pahelie.ana i ko lakou noo'noo ahiki i 'ka lilo ana aku malalo o ka lakou mau papahana i hoolala ai, nō ka poino o na kanakā opio." "No ia mau mea apau au e Mr. Nikola e kamailio mai la. ke apono aleu nei au, uā kulike loa ko kaua noonōo ma ia mea." "ī ka hoihoi pono ana ae i ka kaua kamailio ana no- na mea i pili loa ia oe e Mr. Karikona, e oluolu ana ānei oē e i haokaka mai i kekahi mau mea e pili ana i kela lede opio j e hele pu nei me oe?" \ " | He ano kuha'u iki ko Mr. Karikona a ka niakaikiu e ike aku v la» a no kekahi niau sekona, aole he pajie mai o, ke; kanaka opio, aka nae hoolalau mai la kana kamailio ana, ma ka ninau ana mai:

''O ka lede hea la kau e mai nei ia'u e Mr. Nikola?" "O kela lede opio hoi nona ka inoa o Balana Moana?" "He mea 4xlllo a-nei, ka hookomo pu ana mai i ka inoa o kela lede opio iloko o keia hana?"' "Ua kaa aku ke ko'iko'i ma kou aoao e l\lr. Karikona oka hoike ana mai i v na mea e hookaawale loa ia aku ai ka inoa ō'keia wahine inai keia hana aku, a ina aole pela, alai!a e lilo ana kela inoa i mea aho nui loa. E oiuolu anei oe e hoike mai no kela wahiix\ a heaha kona pili ia-oe?" "O ka inoa o ka lede opio ar. e ninau mai nei oia 110 c Miss Ealana Moana. a ua manao au, e lawe mai iaia i waliine mare na'u i kekahi manawa ma keia mua koke aku.' he īiuhou hanoii maoii keia au e kamailio mai nei* a ke hoomaikai e aku nei au ia oe e Mr. Karikona; a ke ma nao nēi au e kapae loa kaua i ka inoa 0 kela lede opio." "Mai haawi e m'ai oe e Niko.a i kau hoomaikai ana ia'u •io ka mea aole aū i noi aku ia : a i wahine na'u. aka na hoo holo iho nae ko'u manao, iloko o ka wa kupono a'u i ike ai 'a wa auauei aii e 110: okoa aku ai iaia e Hlo mai i wahine la'u. no'aila a'a a haawi mai o'ia i kona ae, alaila' kohu ko'l l !awe ana mai i kau hoomaikai e Nikola." "E'waiho loa kaua i inoa mawaho, a he hookahi a'u īinau e n.iakemake ne. : , e pane mai ōe, ma kekahi mea 'okoa oa. oia keia: Iloko ona maliina eono ae nei i hala. ama 'iope mai paha o kela manawa, he poe anei kekahi au i hoo•'ar\y>aina aku ai. a i lilo ai oe i lioaloha maikai loa no la kou?" • t "Ae, he hookahi wale no." ■ • "Owa: ka inoa o keia kanaka ?" ■, "Ao!e 110 ia he'mea okoa aku, aka o ke kaikunane ponoi io ia o ka le(is nona' ka inoa a'u i ha'i mua aku nei ia ot > Ha'e Moana ki.na inoa." - . " T ' e makahiki o keia kai|joka r" "Ua' like lr.a uo kona mau makali'ki me ko kona kaiku •lane. ho kn mea lie mau mahoe laua a e!ua." "Mamuli o ko laua hanau m'ihiie ia ana mai, ]>ehea, lu. 'ailike loa anei ko laua helehelemi?" "Ua kulike loa ko laua mau helehelena ma na ano,apau, o ";a like ole wale no, he kane kekahi, a he wahine hoi ke Vahi. a ina paha no ko laua komo like i ka lole o na wahine \ole loa e hiki. ana ke kohōia aku, o'wai la ke kane o laua :i pola hoi ka wahine." N *'E oluolu. anei oe e hoakaka mai i na ano pipilipaa loa 'a Hale Mōana?" "Ke kaiimaha nei au i ka olelo ana aku ia oe e Mr. Nikola. o na ano pilipaa loa i kela kanaka, aole ia he mau an< maikai, a o ke kumu nui ia 0 ko'll hookamaaina loa iaia namuli o ka makemake o kona kaikuahine, e lilo au 1 mea ilakai i kona kaikunane mai na alahele. maikai ole ae, a i "eona li'o aua i kanaka maikai. "I!e kanaka komo nui keia iloko o na hana piliwaiwai a heihei lio. ame kekahi niau hana e ae no o ke ano lapu Ua hiki no irj'u ke hoike ]>:ha aku i kona mau ane ipau. aka nae aole paha ia.he mea ano nui maluna o ka kaua ,-umuhana e kamailio nei, koe wale iho no paha keia: I '«o'u wa e hel.e pu ai me ia no na wahi maa iaia i ka heleia 'ie hookahi wa)e no kumu o ko'u. hahai iaia. no ke kaohi ana' mai. i ole ai oia,e komo kuhohonu aku iloko o ka pilikia | ame ka poino, mamuli no nae keia o ka noke mai o kona | 'kaikuahine' i lea hookikina ia'u, a ua ike 110 hoi_au. he ma ! liaō maikai ia, e hiki ole ai i kekahi keonimana ke nanamaka | .vale aku 1 ka ])oino o ka hoa kanaka." i " "Ke ike £ku la aii.i k\\ miiikai o kela haua makou aoao, a >chea iloko o kona manawa pilikia, ua aie mai anei oia ia >e i kekahi mau nala?" * 1 "Ae, aka aole no naē'i ka nui loa, a ua hoihoi mai 110 oia ia nau dala." "Pehea. ma kou kamaaina ana me Hale Moana, ua hoolihi ahej kou nooiioo iaia • f "Ae, ua pipilipaa maoli ko'u noonoo -iaia, me he mea la .ia īilo mai kona kaikuahinē-he wahine na'u, a he kaikoeke >ia no'11." ''M'alia paha he mau hoaloha ko Hale a.u i ike ai. a ua hoo aunaia mai kekahi o lakou me oe?" "Aole he mea i maopopo ia'u no ke ano o kona mai loaloha, 110 ka poe nae i hoolaunaia mai ia'u, aole he wah ihi hoihoi iloko o'u no lakou." ; ''Ua la wa ko kaua kamailio ana 110 keia mea. a e hoi hoi ' le k'aua ihope i kahi o kela umi-kumamaha haueri dala. Ui 'ioohuoi auei oe e Mr. Ivarikona i ka mea nana i'lawe i ke:;: mau dala?" "Manao ad e Mr. Nikola. aoie he hana maikai na'u ka hoike. ana aku ia oe no ka'u-mea i noonoo ai.'a i hoohuoi a: paha, o lilō auanei ia i mea e ili wale aku ai na ahewa aiu maluna o'kekahi kanaka. hewa ole. He oi aku ka pono ( ko'u waiho wale ana i keia mea pela, a v kē hooia hou aku ne 1 iu ia oe e Mr. Nikola, aole au i pili i ka hewa."

"Heaha la h<>i, ina he oiaio kau. mau mea e nlelo mai ner \o kou hewa ole. ē hoea īnai ana no i ka la e loaa pono a, :a mea liewa. Ua lawa paha keia ninaninau ana au ia oe ..ia lqihi maoli ke.a kaawale ana oii, mai kau liana mai; (. ea.'u wale no nae e a'o aku nei, e hoomau aku 110 oe i kai -nau hana. ma na ano apau, me ie mea la. aole loa he mai :nn , a : l.io mawaena o kaua, 110 keia kumuhana maikai-ole. ''No mau hoao ana e kaohi mai ia l iale.Moana, ma la hana\e alako ana iloko o ka pomo, o. ka u e a o aku nei : i hooj)au loa kou noonoo āna nona, no ka mea ina ua pai : '-*a manao o ke!a kanalea e hoomau aku i na hana piliwaiwai. aole loa he mea nana e hoopakele ae iaia, a e hoakak; >u nku imua o kona kaikuahine i keia mea." "Manao au. he ninau ia na'u e noouoo a e hooholo, eliki ne ka'u i ike & he pono. a ina. no paha he mea ia e hoo pauia mai ai au mai ka'u hana mai, me a'u ka auamo ana la ko'iko'i apau." • Me kela pane o ke ano pakike i ku ae ai o.Mr. Kankoni iluna, a hele aku la no kahi o kana hana. ilio Ia ni 'ioi ka makaikiu kakali o ka hoi mai o Mr. Holo. T ke k'omo ana mai o ka peresidena o ka banako, a ho ae la ma kona noho, aia wale 110 ke poo o ka makaikiiy ilah kaKi i kulou ai. a o ia ka Mr. Holo o ka ninau ana mai: "Pehea e Mr. Nikola, ua holopono iho nei anei kau hana?" ''Auhea oe e Mr. Holo," wahi a ka v Makai<£iu Nikola, 1111 ka luliluli ana iho o kona poo. "Aia'kekahi mea ano nui loa a'u i makemake ai e kamailio aku ia f)C. aka aia wale 110 nae a maopopo ia'u, ua apono oe i ka'u mau mea i noono< ai, a 1 manaoio ai raa keia .hana nui. "Auhea ōe e Mr., Niko'a. ua hooima «'iku nei au ia oe e hele mai no ko'u. makemake e lohe i kou manao māluna e Ve-'a kumuhana. a e'hooko aku. hoi i kau mau a'a ana apau e 't«iroha mai ai ia'u." - "īna o ka mea oiaio ia ea, he mea po:io i o ia'u k'e hoakaka aku i ka 'mea iloko o ko'u uoonoo. "Ua ma'u maoli ka maua kamailio pu ana iho nei nl3>Mr fvarikona.; aole nā"e au, e hua'ipau aku ana i na mea i kama;lioia e maua, koe wale no keia, he keu aku kela a ke kanaka kuoo,.a iloko o ka. maua mau mea apau i kamailio ai. me .mea la. e hoikeike mai ana kn»»a ma : i ano apau. oia kekah' 0 na kanaka hewa ole !oa. . Me ko'u nana ole nae i kona ,kuoo. me ka hiki ole ia'u ke ike aku i na hoailona o kona 'pili i ka hewa, ma kona mau maka, kie oaa loa nei ko'u manao, oia ponoi no ka mea nana i la\ye i kela mau elala. a e lawe hou aku ana no oia, he huina dala mahuahua ma keia mua aku." /-"lna o kena ka meā pololei e Nikola, alaila.ke kaumaha loa nei au no kela kanaka opio," wahi a ka peresidena o ka hnako me ka luliluli ana iho o kona poo. "O ka'u e makemake nei ia oe ea. o ia no ka hoopaa ana 1 kela' kanaka opio ma ke kulana ana e nohp-nei i keia ma-j ! n.wa, me he mea !a ua hoOpau. loa ia na hoohuoi ana ma-| luna ona no kona pili i ka hewa. a e kamailio aku oe i ka I oukou makaikiu, e pau leona hakilo ana i keia kunaka opio. I

E ae mai; ana anei oe e hooko i keia mea a'u c kamaiii , aku nei?" "Ina ua ike oe, oke alahele wale no īa e hoea mai a i loaa pono ana o ka mea kolohe, ke manao nei au. lu' li.i. pono na'u ka ae ana-aku, e hoolohe elike me kau a <• an,, Nikola." . , "Aia he ku.mll nui a'u i noonoo ai, pela wale m» o li,. , mai ai i kou ike pono ana i ka mea nana i aihue i kela m. , dala, ame ka puulu na lakou i hookikina i ka mea aihiu lawe i na dala oloko nei o ka hanako." "E oluolu anei pe e i ke kumu au i num ai ?" "Ke manao nei au. ua heluhelu oe maloko na nuin],. < "i monleln e pili ana i na hana kolohe a kela kanaka Kale Peka kona inoa; o ua kanaka nei, o ka mea ia nan,. ; hookomo ia Uaniela r Kodikona iloko' o ka poinl>." "Ae. ua heluh<*Ui au i kela moolelo, a o ke kumu mii i i. la ia o ko'u kauoha ana aku nei ia oe e hele mai e kukakuL, pu kaua maluna o ke alahele, e hoopakeleia ae ai ko'u li. i, hanako nei, mai ke kaa ana aku malalo o na hana aih u keia l anaka. a i ole a kona puulu paha. Me lu* nu:, , »'a o Mr. Ki'mo Kaiikona ke hoowaleN\'aleia nei e kria i īaka e Kale Peka." . . "O ko'u manao maoli no ia, ua puili keia kanaka naialo o ka hoowalewale a Kale Peka, a o ke kumu uui ii,, a ia o ko'u nonoi ana aku la ia oe, e hoomau aku i ka li,. iana Tina i kein kanāka opio maloko nei o hauak Ua loaa mai na hpoia ana ia'u mai ko'u mau kanaka m. a <> Kale Peka ke hoolala nei i kekahi hana am> nui I-m no nae, aole oia i noho nanea wale no kekahi mau m.i īina ae nei i hala, aka e lawelawe iiiau aua 110 <na i kan.i lau.hana aihue i kela ame keia wa mai,kai e loaa ;m;i īai.i "Me he mea la. aole e kala kahiko i waeia ae ai <. Knn.. varikona i pio na keia kanaka ino loa, a ua honuna aku h ,: ,ia i kona mau akeiia e pahele i ka noonoo o Kankuii.i. ihik: i kona punihei ana aku i ka lakou mau hana hoowai.-\-rile. Aoie au e olelo aku ana. ia oe aia ka'u mau li<•<»hu na mnluna o Palanā M-oana ame kona kaikunane. ki-o wa 'io 110 keia, o laua no na,mea e hoopipili nei m<- k< t anaka opio no na maliina ae nei eono i hala, elike un- k.i Car'kona i hoike mai ai ia'u. Mawaho ae o kela mea. u;ma o huli aku, ina paha he mau akena hou ae kekahi <. Ka\ Pekn." "I l<a manawa hea oe e Nikola e hookolo aku ai niahup. ) ka meheu o ka poe ua lakou e hoowalewale nei ia Kim.. <arikona?' : "Iloko koke 110 o keia manawa au e hooko aku ai 1 ka u ana. a e hoomanao nae oe, ua makemake au e waiho mahe iku.oe ia Kai ikona, e hana no elike me-ka. mau, me he iu< m a, aole he mau mea i ikeia e oe ame, kou mau hoa luu ■a hanako nei." "Klike nie kou makeniake e Nikola, pela no e hnokm.i nku ai." "Ua/'pono, a e waiho'wale aku iaia pela, me ka hookaa vale i kou p<ie kanaka, mai ka huli ana aku iloko o n a Karikona. e waiho mai.na'u e lawelawe aku i na han.i apau e ike pono ia ae ai kona hewa aihue, a pela hoi ka |- ipau i komo pu me ia iloko o kela hana. \ (Aole i pau.) W. 3. 8.