Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 39, 27 September 1918 — HE WAHI MAKANA IA HOOLAPA. [ARTICLE]

HE WAHI MAKANA IA HOOLAPA.

E Solomon Hanohano o ka Nupepa Ke Kuokoa e:—E oluolu hoi oe e haawi aku i ka'u wahi makana ia Hoolapa i ka hoahanau opulepule nui, penei ko laua pili ana: Na Kaona mai o Hoolapa a o ka hale paahao kona wahi e hanaiia ai, a na Daimonio Kupaka niai, o Pupulenui a o ka Hale pupule kona wahi e lianaiia ai. Aia ma "Ke Aloha Aina" o Sepatemaba o ka la, 20, 1918 nei malalo o ke poo "E Poha Ana Paha Ke Au Ke Pii Nei Ka Lena," he niau manao mai ka peni mai a I)aniel K. Hoolapa, e pane ana i ka mea nona ka manao i hoopukaia ma Ke Ola o Hawaii, nialalo 0 ke poo" Mai Pimi Wale Kakou," o Sept. 5, 1918, a o ka mea kukulu manao a Hoolapa e pehi nei, oia no ka mea e hana kunukunu ole nei, a ine ka ike 1 ka haiolelo no Mr. Raymond, i keia j mau la, ana (Hoolapa) e kapa nei, he | kahuna no ka papa kahuna o Ku-a-u-1 a-u, a Eliwai, i kona hil'i ana i Honokaa, i ke kau o ka 1914, i kelepona aku ; ai e hele mai e hooikaika pu nona ia kau, a oleloia mai he ma'i kou, (a Hoolapa e kapa nei "he lolokaa.") Ua huna o Hoolapa i ka' inoa o ka inea kukulu manao anas e kolio wal.e nei, elike me ke ano mau o na hoohewnle, aka mamuli o na hoakaka hai'an.o elike me ia mamua ae nei ua maopopo loa 110 o kana (Hoolapa), e koho wale nei ia no ke Senetoa R. H. Makekau 0 Hawaii Nui Moku o Keawe, aina aia 1 ka Hikina a ka la, oioi oia io no ka hoahele luna hooikaika ike haiolelo (wahi a Hoolapa), a kahuna o Dr. Ravmontl, i keia mau la e -iiele pu nei, a ua hooikaika io no ia Robert Hind a ua ma'i io no i ka 1914 a, ua kelepona i'o aku no o Eliwai mai Honokaa aku he mau manao aloha a hoolanalana i ka mea ma'i, oiai he keonimana oia (Eliwai), aole he pupule elike me you. Eia mai ka makana e loaa i ke olohewa a me ka. pupule, he hupo, o ka iini ana o ka baloka a ka ihepa a o ka paluku kumu ole, hoino halaole a me na olelo uahoa o ke aloha ole e pahene ana i ka ma'i nawaliwali o ke Seneto£ ka punahele a Hawaii ka mea e loaa ai ka baloka i ka moho a ka hupo, Nothing doiug. (E ahu ana). Eia iho ka - oiaio. Aole loa na ke kahnna o Dr. Raymond ia manao ma ke Ola o Hawaii o Sept. 5, 1918, au e olohewa nei. Aole loa no i ike iki ka luna haiolelo o Dr. Ravmond ia poo manao "Mai Puni Wale Kakou", ma Ke Ola o Hawaii, Aole loa no i heluhelu i Ke Ola o Hawaii a hoolaha manao i paha malaila, ka hoaliele o Dr. Raymond luna hooikaika hoi o Robert Hind, mai ' ka haalele ana ia Hawaii ahiki i keia la a ma Ke Aloha Aina ka'u ike ana iho la, Pau na ole apau la, aole au i maopopo i kau huhewa e kalaki nei. Ninau ia Ewaliko! He lealea nae au i kou pai mai i ko'u ike i ka haiolelo a me kou hana kunukuuu de. Sure kela! kenekiu Dan! O ka oi loa aku o kou hoike maopopo loa ana niai ila no ina ,ka au i hana no Eliwai ina. ka ua puka oia. Pela io paha no ka mea he hana na Va ike a me ka hana pololei, aole waj laau ma ka waha no Eliwai a o ka li- ' ma nae, kaha i ka baloka no lia 'i. Ina paha pela oe e hoike pololei aku ai ia-Eliwai, aole e puka oia, o oe ka lunahooikaika, no ka mea he hupo a o ke Senetoa o Hawaii ka mea hiki ke hana a puka oirf/ ina paha ua puka oia,. Aole paha oiā i ike o na baloka ona i puka ole ai, d ia kela poe i kpho anaole iaia mamuli' o kou kipaku ana ia lakou ma o kāu oleio a me kau hana ana, aole hfki ke hllinai ia j e ka lehulelni. '<He okoa ka olelo a ka waha a he okoa ke kaha ana a ka lima." Ua hoike mai oe i kou ano liaahaa loa i kou helu mai i ka pipi momona o Ulupalakua a me ka ai-e ia Robert Hind. 0 kou manao paha ua hana āu l no RobertHind a ke hana nei hoi no Dr. Raymond no Ha uku dala ia mai elike paha me kou maa ia oe iho. Aole j oe i kupono i kanaka kalaiaina a«i mea alakai nianao hoi i ka lehulehu-ma na uinau ano uui o ke au o ka mauawa e nee nei, no ke ola a me ka noho I ulakolako n me ka : nolio ol«olu ana o ka lehūlehu iloko'a mawaiio aku paha 0 keia aina, a o kau mau mauao e hoo-> puka nei he hoopiha Nupepa a he akeakea ana i na kolamu no na manao maikai a naauao. E hoomanao i keia. Aole loa aii i hana aku a hooikaika paha i kahi moho no ka uku Jioolimalimaia māi, elike paha me kau e maeao nei elike me kou maa ia oe iho. E ninau ia Kuhio, ia Keolanui a me na moho Honie Rula a nie Demokarata, L huiia i hooikaika ai a kakau ma iia oihana o ke aupuni Kalana o Hawaii. Ia Sam Pua ia Met/.ger, Harry Irwin, ia Robert Hind, ia David Ewaliko, ia Norman Lvman a me Dr. Raymond a e loaa no ia"oe aole 16a hookahi o lakou i uku mai nia ke ano hoolimalima ia 'u, aka e loaa ana ia oe ua uku kekahi o lakou i na» lilo kaaliele o'u a owau ka i hoolilo aku i ka'u no kekahi o lakou, a owau ke kamaāina o kekahi o lakou ina ka Mokupuni o Hawaii. Hookahi no o'u uku o ia ka Rula Gula: Me kfiu i makemake ai e hana mai kanāk'a ia oe, pela no oe e hana aku ai ia lakou. A me ka waiwai iō ole hoi (oia kuu ike haiolelo a ine ka'hana pololei) e hoomakamaka aku ai oe i poe makamaka nou a ike oe i ka hiolo wale mai no o ka baloka au e olelo nyi ina ka au i hana no Eliwai, ina ka ua puka oia. Heaha no *%ipi ko olua mea i hana ole ai pela. e kuai makepono i ka laiki 1 ka poe ilihune i keia mau la pipii o na meaaif Heaha no hoi kou mea hana ole i na'haua p hilinaiia ai e ka lehulehu? He oiaio up, ua aie au ia Robert Hind, aole nae he dala, elike paha me kau e manao nei, aka he aie na ke aloha o ia hoi kona hui pu mai me a'u e hooiikaika ia Kuhio i kinohi loa, oiai he mau malihini maua kekahi i kekahi, a pela hoi kona hooikaika a koho mau i ko'u baloka a i ka poino ana o ko'u kaa. ma ke ala no ka imi ana "i baloko no'u ua pahola mai oia i ka Jima kokua ia'u ame kou mau hoa me ka hana ana i ko makou kaa a pono, nolailia, me kana i hana mai ai no'u pela no au i hana aku ai nona. Heaha kau malaila? Na Haveaii i hookaa i ko'u aie, iaia a na lakou e na- - munainu, aole nau! He nui na mea i koe, aka, lohe mai la au ua ma 'i oe, nolaila ke hooki nei au i ka eku a:aa o keia peni, a ke pule , nei e ola oe a hui liou kaua, i a'o aku 1 | au ia oe i ka hoopono a me ka naau haahaa. 1 Gude-by Hun. i Me ka mahalo iua keiki oka papapa 'i o Ke Kuokoa. R. H. MAKEKAU, Kahuna o Dr. Raymond.