Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 40, 4 October 1918 — HE MOOLELO WALOHIA No ka Imi Ana i ka Moku Ka Huli Ana a ka MAKAIKIU KA-TA [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA No ka Imi Ana i ka Moku Ka Huli Ana a ka MAKAIKIU KA-TA

K-- hoopukaia aku nei keia nanea hou me ka mānao:ia O ka mea kakau e lilo ana i ipo hooheno na lea poe ake .. iualaai moolelo. MOKUNA t. Ma ka manawā o ka hoomaka ana e wehe i keia moolelo '.niua. hookakala a hoopihoihoi noonoo iloko ia o na la •īi' -an«>pu kolili a ku kahaoa o ke kau, na la mua o lea ma,mia o lkiiki. a o lulai hoi i ka ka haole, ka mahina ikiiki mha i ka wela a ka poe'paa liiau i ka hana e hele ai e imaha. Mawaena o ka poe hana aupuni a hana kalepa i hele e i'. .i iinaha 'o ke koa wiwoole nona keii moolelo ka Makaikii, luiana Ka-ta ame kona kokua mua, Kita-Kata, pu kekahi haalele iho i ke kulanakauhale o Nu loka, a holo aku h. . . ke Awakumoku Sega, ma ka Mokupuni Loihi (Long ~1au(l), no ka hoomaha ana no kekahi mau la elima, ne ' mea, o keia ka mua o ka loaa ana he hoomaha ia laua ialu»pe o ka ana o kekahi -manawa loihi, a he kakai;■:>h\ loa no |joi kn' loāa o ka manAwa hoomaha ia laua ma'iiuli o ke kukupau mau i ka han^. ile mamao kela wahi a laua i holo ai. aneane hookahi ia:ieri mile ka mamao, eia nae, he mea ole ia loa i ka lawe i ka otomobile, he kaa ponoi no no Nike Ka-ta, a o kona kahukaa pono» no o Dane ma ka huila. Mamua o ko laua holo ana ua waiho iho la laua ia Patse ' >avana. kekahi o na kiu hanu meheu kaulana loa mahope ke kiai ame ka paa ana i ka papu, oia hoi ka halenoho .. ka Makaikiu Ka-ta ma ke Alanui Madisona<* maloko e l e kulanakauhale o Nu īoka, me ke kauoha pu ana ihe . lu.ike koke aku ia laua i ko laua manawa e makemakeia Mai ai. < >iai laua ma ke Awakumoku Sega a e hoohauoli ana hoi ,a l,'Uti iho me na lealea like ole, e laa ka holoholo waapa ]ii 'a. ka heenalu ame ka lawai'a ana, maloko o na Kaikuono ' aiiina. Noeaka ame Pekonika, a pela hoi me ka hele holohi.'h; ana ma kahaone o ka Mokupuni Loihi ame ka Mokuj»uni Seleta. a e makaala mau ana laua i ka ninau aku ma ke kelepona ana ia Patse i Nu loka e. hoike mai ina ua niakemakein laua e ka oihana makai, oiai aole laua i mamao i.ia mai ke kulaliakauhale aku. \ T o na la lehuleliu ko laua palaualelo ana. wahi a laua 11h' ka loaa ole o kekahi hana a hihia ano nui e hoohanaia a kt i laua mau 1010. a ua ano molowa maoli iho la no hoi laua n< i ka loaa ole o ka hana, a ua ulu ae kekahi manao ilok< .. k:i Makaikiu Ka-ta e pono e loaa kekahi hihia ano nui ir. iiiau la i loaa ka laua hanalloehaa nei makaikiu, he manawa hoomaha hoi keia iii i laua i hookuuia mai ai, eia nae, ke kaniuhu nei me ka iini nui e loaa kekahi hihiā na laua e hana ai; oia maoli n< kt» Niki Ka-ta ano, aole ona oluolu ke loihi loa kona ma nawa e noho hana ole ai, a i ole e loaa ole ai paha o kekahi ninau pohihihi loa nana e huli ai, kekahi hewa'hoi no ka hooponopono ana, a i ole kekahi hana hooweliweli loa i poino ai a e pale aku ai ia poino. . ■ , Ua lilo keßi hoohana ole ia o kona noonoo i mea maika' < ik' no kona ola kino., a e hoomaka mai ana e ano e kona noonno. a ua lilo maoli me he mea la he haawe ftautnaha t kana e auanio ana. a i ole he aie nui hewahewa kana ehooikaika ai e hookaa aku. "F. Kita," i k'amailio aku ai ua o Ka-ta i kona kookolua ma ka lima o na la a laua o ka noho ana: "ln'a aole kekahi hana e loaa ae ana ia kaua, ke manao nei au e huli aku anr au i ke kuniu o ko ka papaua huna ana iaia iho iloko o ke one. Akahi iho la ko'u manaka i ka loaa ole o ka kaua liana maanei!" • * "(). hoomanawanui! > E hoopau ae i kou uiha ana, e i aku ka hana a hiki mai," i pane aku ai o Kita me ka akaaka "Aole pono iki o.kou manao. ana iho o na wahi i nohoia na kanaka he wahi hemolele loa ia e hana ole ia»ai kekah iiewa. he manawa wale no ko ka māluhia. "I hele mai nei hoi oe i keia wahi no ka hoomaha, eia nai hoi oe ke uia-a-mai nei no ka hana. Owau pu .kekahi : ant i hoihoi ole iho la i keia noho hana ole a kaua, akā owa ka mea i ike aku i ka hopena? "() ke Akua hqpkahi wale no ka mea i ike i na mea apav e hoea mai ana. Malia paha e hoea mai ana kekahi mei « lilo ai i hana na kaua a e ike iho ai oe me he mea lr aia no kaua i Nu īoka, oiai nae eia kaua ia nei. Ua mao i»opn ia oe i kekahi manawa he loaa kekahi mau ulia anr uui ma na wahi hoomaha a piha mau ia e na kanaka elike uie keia." "fna pela e manaolana aku kaua elike me kau i olelo mai l.i e Kita, eia nae i ko'u nana aku la eii, he alaneo wale no. « > ka hana wale no e kau aku nei ko'u nianaolana no ka loar <• kekahi hihia. aia mai a Patse mai, o ka'u wale e ma kemakē loa nei o H -kona kauoha koke- mai ia kaua e ho : aku no kekahi hana i ka la apopo alaila maha ko'u noo ua hele mai la au a uluku loa, aia no a paa aku i k? i'ana alaila oluolu ko'u puuw r ai," i pane aku ai ua o Ka-ta Ma keia mua koke iho e ikeia ānā ka pololei o ka Kit? • ! 'Kli >; ma kela wahi i hanaia ai kekahi karainia ino hoo iiua. hookakala a hoopihoihoi noonoo e kuku ai ka lauoho ' > keia kaikuono Sega aole ia he wahi hōomaha wale ik v na la ikiiki c*ke kau, aka, he kauhale lawai'a lehulehr pu aia malaila: o ka poe haahaa a ilihune iloko o ka lahu ii malaila ka hapanui o ko lakou manawa o.ka makahik: lioohala ai ma ka lawai'a ana, ke kapili moku a kapil' waapa ana, a me kekahi mau hana imi loaa e ae no hoi < 1" .īio ai ko lakou noho ana ,elike me na kaona pili kapakai e- • u' <> kona ano. Ma kekahi la ua auwana hele wale aku la no na makaikiu me kekahi hahā ole iloko o ko laua mau noonop, ne a makemake wale no e makaikai akti i na kauhale o ka ">e lawai'a ma kekahi aoao ano kiiaaina aku o ke kulanaauhale. a no ko laua nanea loa i ka hele, tne ka nana an; ! ? i <> a maanei, me ke kakahele nō hoi i ke kamailio, aole i na i hoomaopopo iki i ka pouli hikiwawe loa ana ae o ke nli ame he mea la he ino nūi kokoke loa'ke hiki mai ana ! loaa ia laua ike no ia ino nui e hookokoke loa ma : manuili o ko laua ike aku i ka holoke mai o na kanaka • a ia nei, me'ko laua lolie pu aku i ka lakou kamailio 4i. a ia laua i alawa ae ai i ka lewa aole i kana mai a i hakumakunia o ke ao, o ke ano e olapa mai ai ka ila, a e ku'i nakolokolo iho ai ka leo hooweliweli hoo- :• • ii liauu o ka hekili, a e hoomaka mai ana ka makani e kalakala loa ia manawa, ia laua e nana aku ana i ka moana ■ kuakea wale no i na ale. K. ino hoi!" i huli mai ai o Kita e kamailio ia Ka-ta. I.hia ka hoi mea aloha o kela poe e lana mai la ma ka 1 •a'na. he uku ko lakou pae pono mai i ka aina mamua o - lakou loaa aiia mai i ka ino," wahi hou a Kita o ke i '-.īmailio ana aku. ' m «.), mai hoopihoihoi oe i kou noonoo elike me kamalii!

He .poe laeula wale no ka hapanui o na kana£a lawai'a o keia walii i ka hookele ana i ka : ina no ko lakou halawai me keia ino aole oe e manao iho o ka mua loa keia, oiai he lehulehu na manawa ino nui elike me keia a oi aku inamua o keia, aole nae hookahi o lakou i lohe a i ikeia ua poino." i pane aku ai o Ka-la-"No ia manawa aku la paha ia palekana ana o lakou, ke hopohopo nei au la no lakou no keia ino a kaua e ikemaka aku nei," i pane mai ai o Kita.

Ke hoomau la no laua i ka hele ana, a ke ike aku la laua i ka hoioke mai a na kanaka, na wahine ame na kamalii ma na hale kokoke loa aku i kahaone; ua pouli ae la ka lewa i na ao eleele ia manawa, a ma ka laua hoomaopopo aku no ke kumu i holoke loa ai na kanaka ua piha lakou i-ke pihoihoi ame ka maka'u no ka poino o ko lakou poe maluna o ka moana.

Hele aku la iaua a hui me ka puulu kanaka kokoke loā mai ia laua, a ninau aku la i kekahi kanaka aoo me ka wawae laau ku'i no ke kumu o ko na kanaka holōke me na helehelena pihoihoi. me he mea la he mea nui ka lakou i maka'u ai. '

"Heaha mai auanei kau, I\e makani ino ikaika a pa mai; : nana aku no hoi olua la i ka lele ino ae o ke ao me ka hakumakuma a panopano loa," i pane mai ai ke kanaka me ke ano h;ialulu o ka leo no ke ano elemakule a no ka piha pu i ke pihoihoi. "O kekahi kunni pihoihoi o kela poe z olua e ike aku la a ea no ka piha i ka maka'u, no ko lakou poe i hala aku nei au iwaho moana i ka lawai'a, aohe maopopo o ko lakou oae pono mai i ka aina. "l le nui a lehulehu na kanaka iawai'a ma keia wahi, a ua ;apa lakou i keia wahi he home no lakou. Ua lehulehu na noku liilii mai ( keia wahi aku i holo he mau la aku nei i ka mnana no ka lawai'a opelu, aole lakou i hrti mai, a uā manaoia e hoi mai ana lakou i keia auwina la, no ia poe ka kela poe a olua e ike aku la i ka holoke mai, ua piha lakou i ka maka'u o make ko lakou poe. "Aohe hopohopo ana no lakou ina he akea ke awa e liookomo mai ai, he maikai 110 i ka wa malie, aka i ka manawa ino he nui ka pilikia elike me keia." a hooki iho la ke <anaka elemakule i kana kamailio ana me ka helehelēna 'iaumaha. Ia laua i hele aku ai ma kekahi walii okoa aku o ka haawina maka'u no a laua i ike aku' ai i na kanaka ma kahi •nua a laua o ke kamailio ana me ke kanaka wawae ku'i ua like no i ka poe a laua e ike aku ana, nui ko lakou hopo'iopo no ka palekana o ka poe lawai'a, a he heluna nui o na kane, na wahine ame na kamalii ke hoholo mai ana mai na wahi like ole mai a i kapa kahakai, me ke kaukolō mau o ka lakoii nana ana i ka moana a i ka lewa, me na maka pihoihoi. Mamuli o ko Ka-ta ame ko Kita nele'i kekahi mea e hana aku ai a i ko laua wa i ike aku ai i ka momoku o. na kanaka no kahi o ke awa, hookahi ko laua ukali pu :tna aku mahope o lakoli. ' la laua i hoea aku ai i ke awa he mau haneri o na kane, na wahine ame na kamaiii e puuluulu mai ana. Lehulehu vale mawaena o ia poe he mau keonimana arne na lede mai loi na kane ame na wahine opio no na mea e pili ana i na la hokele mai e ku kokoke mai arta, a e kamailio ana no kanaka lawai'a iwaho moana no ko lakou poino oiai ka no nui e hookokoke mai ana. Ma kela a ma keia wahi e kuku mai ana na wahine aoo ne na helehelena kaumaha-. mai ka poe oo a ka poe opio, 'ie kihei ko kekahi uhi ana maluna o ko lakou mau ioo a he olohelohe wale no hoi na poo o kekahi poe. lehu'ehu walejnawaena o lakou he mau bebe kekahi e hii ana : loko o na'lima, a cfna keiki i hiki ke fiele e kuku aku ana •t puni Jakou. o keia ria wahine,».na makuahine ame ipo 'ionihoni o ke kuluaumoe a na kanaka latvai V e ni#ka'u ia aku ana ko lakou mau ola me ke kanalua nui ia o ka palekana. T ka hala ana he hapalua hora, a oiai ke ao panopano e 'ele mau mai ana, a ke ow'alawala mai ; na nalu nunui ma kuaau. a ke hoomau loa mai la no hoi ka makani i ka pa ma me ka ikaika. haele aku la na makaikiu iwaho ahiki i ke poo o kekahi uwapo, kahi a laua e hiki ai ke ike pono iku me ka moakaka i na wahi apau o ke awa, a mawaho ! )ono aku o ia uwapo na nalu haimuku o ke kaikuono Noweta/ he wahi ino a wawahi moku ina no ka. ikaia ae o kekahi moku a hiki malaila. la laua e ku ana malaila, a e nana anā ma 'o a maanei. 'ohe ana laua i kekahi leo nui o ka uwa ana ae : "Aia lakou ke hoi mai nei! Ē nana akii paha oukou la! -\olie o oukou ike aku i ke kia!" "He oiaio, ma kela manawa ua ikeia aku la ke aumoku 'awai'a e hoi nui mai ana ma kahi mamao loa, o ka poe wale 10 nae i maa na māka i ka ike aku koe ko ka poe maa ole, lo ka mea. ua huikau ke kepkeo o ka pe'a me ke keokeo d na ale i hele a kuakea ia manawa. Aole i palekana kela mau moku mai ka poino ae ia malawa, eia nae, ua lilo kela ikeia ana aku o lakou i mea hoolauoli nui loa i ko ka aina poe, a ua haawi ae la lakou i na 'eo huro no ia ike ana aku la. Ua hookokoke mau mai la i kela ame keia mahawa na noku lawai'a, eia nae, he hiamao loa no kalii i kōe a hoea mai i kahi o ke awa e hookomo mai ai; oia kā manawa i ikē 'a aku ai ka ikaika loa o ka p.a ana mai a ka makani, ke iiele la a waiho aoao na moku iloko o ke kai, me ka hele pu mai la me kekahi kuaua hoeha ili, he eeke hoi kju o ka )oe e kuku ana ma kahaone a maluna o ka uwapo, no ka 2ha o na papalina o lakou i na pakaua; mea nae hoi kau i : <a ike o ka poe i ka ua la a holo, mau no ke ku malie me 'va haka pono o na maka i kahi o na moku e holo mai ana. 0 kela poe moku apau ua kapili wale ia no me'ka paa 'oa, a o na kanaka no hoi apau maluna o lakou, he poe 'ae ula wale no i ka hookele moku; no ka paiaia mai la ;>aha hoi kekahi e ka makani ame na ale mahope, iloko o Vela mamao loa o ko lakou ikeia ana aku, eia nae he manawa emoole ia miki ana mai hoea ana i ka~ nuku ō ke a%va. 1 ka moku mua loa e hookomo mai ana i ke awa ua wawalo ae la na leo huro i ka lewa, no ka ike ana aku o ka ihakanaka e kuku aku ana ma kahakai, no ka oili ana āe lanalu, no ka mea, he mamao loa kuaau iwaho ma ka aoao ikau o ke kulanakauhale. Mahope koke mai no o ia moku kekahi mau moku okoa īku. ahiki i ko lakou pau loa ana mai i ke komo, a koe ka moku mahope ka moku nui hookahi no hoi ia o 'akou, a i nani kona hanaia ana. me ka nui pu o na kanaka ime ke akahele loa o kona hookeleia ana. "Owai ka 'inoa o kela moku hope e hookomo mai la?" i ninau ae ai o Ka-ta i kekahi kanaka e ku kokoke mai ana iaia. "O ke Swift hoi ia, ka moku a ka elemakule Enoka Toda. O kela ka moku holo a paa pu o kona kapiliia ana maloko o keia mau kai," i pane aku ai ke kanaka. "Mamuli o kona holo i kapaia ai kela inoa maluna ona," wahi hou a ke kanka. "Oia io ka; he lohe wale no ko'u i ke kamailioia he moku holo ia. akahi no hoi ko'u ikemaka," i pane aku ai ka makaikiu, a kē kanaka e kamailio pu ana me ia. i maopopo ole ai o ka hiapaiole kaulana oia o Nu loka. 1 ka moku Swift e hooko|coke mai ana i kahi o ka nalu e po'i ai. ua ae la ia manawa na houpo o ka ahakanaka e kuku aku ana ma kahakai, no ka oil iana ae o kekahi waapa mahu ma ka aoao hema, me he mea la. mai ke awa mai i kapāia ka A-i Puaa (Hog's Neek) ka holo ana mai. a e hoao mai anā e kaa maniua o ka moku Swift a e holo ae no hoi kahi o ka palekana mahope aku o kahi o ka nalu e po'i mai ai. Ma keia manawa e pa ana ka makani me ka heleuluulu loa, me he tonado la o ka moana Iniana, a e pa ana hoi

ma kahf o ke kaualima a kanaono niile i ka hora,* a o ke kulana o ka mokiikuna aine ka waāpa ma-liu ia aia iloko o kahi pilikia loa, ina no ko laua komo ae iloko o ke poi-nanalu o ko laua lua kupapa'u like ia- e kanuia ai. No kekahi manawa, no ke kiekie loa o na nalu e po'i mai ana uā hiki ole ke ikeia aku ka waapa ma-hu. no ka mea, ia mainawa aia no ia mawaho aku o ke po'i-nanalu. Ma ia manawa i ka nana aku a ka poe mauka nei, he pohihihi loa ka palekana o na kanaka iloko o ka waapa ma-hu mai ka make mai. ma kekahi mana kupua wale no e pakele ai. Ina no ka pakele inai i ka nalu ei aku ia make ona o ka hooku'iia mai e ka mokukuna Swift e holo pololei mai arja ma kana wahi e holo mai ana. ina no kona hooku'iia mai e pau ana ia i ka nahaha. a o ka make no ia me ka emoole loa o na mea iluna. Oiai no o Ka-ta ame Kita e ku ana me na manao pihoihoi a hopohopo, lohe ana no laua i kekahi leo i ka uwa ana ae:, "Aiiwe! o ka waapa nia-hu kela o Miss \Vekafoda —ke kaikamahine a. ke Konela Wekafoda!" "Oia i'a kela." i pane ae ai kekahi. "O ka helu ekahi kela o na kaikamahine koa loa, heaha la ia mea he maka'u iaia, o kona hana ana aku la nae paha ia i pakele ai, i keia manawa ke manao nei au o kona hana ana keia e kanu ola ia ai iloko o ka opu o ka moana, koe wale paha ma kekahi ano mana kupua e pakele ai oia." Ua hoopokole koke ia ka ke-kanaka kamailio mamuli o ka uwe kapalili a kekahi poe lehnlehu maiwaena mai o ka poe e nana pono ana i kahi o ka waapa mahu i ikeia aku ai e holo ae ana: ua loaa pono mai ka waapa i kekahi ale nui mawaho aku o ka palekai a kahuli iho la. Aneane ia manawa like i kahuli ai ka waapa ua ikeia aku la kekahi kanaka i ka holo ana ae a lele iloko o ke kai me ka maka'u ole mai ka paehumu ae o lia mokukuna Swift a ma ka hoomaopopo aku a ka poe e nana aku ana e au ae ana oia no ka hoopakele ana i ke ola o ka wahine opio. ,l O Hale Toda kela i lele ae la iloko oke kai." i hooho ae ai kekahi kanaka maiwaena ae o ke aluka e kuku ana ma kahaone, me ka leo me he mea la ua maopopo loa iaia o Hale Toda i'o ka mea i lele ae la. ''He pili ka'u oia no kela i lele ae la," wahi hou ana. Aohe mea hookahi i hoike mai i kona aa e pili me ia. ke ku la no ke aluka me ke kapalili o na houpo, me ka maopopo ole o ka palekana o na mea poino. MOKUNA 11. Hoopakeleia o Akeneki. Aohe maopopo i ka poe e kuku ana ma kahakai ke ano o ka ulia iloko o ke kai mawaho aku o ka palekai ia ma nawa, eia nae ua piha loa lakoli i ka hauoli i ka wa i ike aku ai i ka mokukuna Swift i ke kakaa ana ae a laiku iho la. Ua ma-u no ,ia kali ana aku a ka poe mauka aku nei < ka ikeia aku o k'a hopena; ia lakou e hoomau ana i ka nana ua holo aku la kekahi o na kanaka lawai'a kahiko iloko < kona hale a hoi maiia me kekahi olienana a hooiliaka aki ia e nana i kahi o ka mokukuna e laiku mai ana, a nana i hoike'ae.i na kanaka e ku pu ana malaila he'kanaka kana o ka ike ana aku i ka pii ana aku noluna o ka palekai, ma kahi kokoke loa i hooku'i lii'ai ai ka waapa ma-hu i k; pal.ekai a nahaha.

Iloko o kekahi manawa pokole loa ua liiki i na niea apai ke ike like'aku i ke kino o ke kanaka e kokolo aku ana maluna o ka palekai me kona mau lima me na kuli 110 kula. me ke po'i akit o na nalu maluna ona. "0, o Sila kela!" i oho like ae ai na leo o na hoaloha r Sila. "E pakele ana ōia ua kau aku la iluna. Aka pehea ana la ke kaikamahine? Ua loaa anei oia ia Hale Todar' "O, e haawi aku i ka oukou hilinai nui maluna ona!" wahi a kekahi o ka pane ana ae. manawa no ua ike like aku la na mea apau i ka hoohuliia ana ae o ka moku a hooiho pololeiia mai la ma kekahi aoao m'ai o ka palekai ina ke ano a ka poe mauka aku nei c ike aku ana e poino ana ka moku. H'e manawa ia no ka moku aia no mawaho aku o ka palekai ma kahi e loaa mau mai ana i ka ikaika o ka makani ame na ale kawahawaha. o ko ka aina poe e nana aku ana ka piha 1 ka maka'u, no ke kapena nae aohe ia mea he ma ka'u no ka poino o ka moku iloko ona. Ua maopopo ke kumu o ko ke kapena aa ana mahope iho, no ka mea, oiai no na mea apau e nana pono aku ana me nji manao pilihua, ua ike koke aku la lakou i ke kiolaia an? mai o kekahi kaula mailuna mai o ka moku. He manawa pokole mahope iho ua ike ia aku la ke kine o kekahi kanaka e pii aku ana ma ka aoao o ka moku ma : ke kai aku. a e paa ana iloko o kona mau liina kekahi mea he wahine, oia ka mea hoomaopopo aku a ko ka aina poe. I hakalia wale no ka hookomoia mai o ka moku i ke awa i ke kau ole aku o na mea mailoko aku o ke kai, i lawa no a leain. aku laua iluna o ka hooiho pololeiia mai la no ia o ka mokukuna no ke awa. a he manawa pokole wale no ua komo mai la ia maloko mai o kahi o ka poino, a ia ike ana aku o ka poe e kuku aku ana me ka pili o ka hanu. ua haawi koke ae la lakou i na leo huro. he koa aku a he koa mai, he inaka'u ole aku a he maka'u ole māi, no ka mea ia manawa ua palekana ka moku. Ua holo pololei loa mai la ke Swift no kahi o ka uwapo a Ka-ta ame Kita e ku ana. Ma kahi he hanen paha i-a ka mamao mai ka uwapo aku ua hookuuia iho la ka heleuma, a hookuuia iho la ka waapa iloko o ke kai. 0 na mokukuna i komo mua mai ai ua hekauia ma kela a ma keia wahi oloko o ke awa, aohe nae he mau waapa mai ia "mau moku mai i holo mai no kula; o na maka apau o na kanaka aia wale no maluna o ke Swift ame ka waapa mahu i koloia mai ai kahi i nana ai. 1 ka mokukuna o Enoka Toda e hookokoke mai ana no ke awa he kaa otomobile nui ka i holo mai a ku iho la ma ke poo o 'ka uwapo -maluna o ka aina, he elua mau kanaka j i lele mai a komo mai la me ka awiwi iloko o ke aluka me I ka palepale ana ae i ka ahakanaka. ! o laua he kanaka aoo me ka umiumi kuakea ; ma kdha mau papalima, ua pau ka umiumi o ka lehelehe i ke kahiia,;-o kona kokoolua he keonimana opio loihi nona na makahiki ; he iwakalua-kumamakolu ma ke koho aku. He kanaka u'i ka mea opio o laua, ma'ema'e kona mau aahu, he umiumi hāulaula kona, a he ano inakona nae kona helehelena a ma kona kulana ke kilo aku, me he mea la e hōike mai ana he kanaka waiwai a hanohano oia ma kona mau kahiko apau. I kekahi o na kanaka e ku ana iloko o ke aluka ka na makaikiu ninau ana ae no ia mau keonimana, a nana i hoike aku ia laua o ke kanaka aoo loa o ke Konela Wekafoda ia. ka mea nana ke kaikamahine i hoopakeleia mai ai. a e hoeia mai ana maluna o ka waapa no kahi o ka uwapo ia manawa. j 0 kona kōkoolua ,oia ke kanaka opio, o Kaila Esekina opio ia, ke keikikane hanauna a hōoilina hoi o Wiliama M. Esekina, t ke kiaaina mua o Nu loka, he onamiliona. a nona kekahi hale iiui a nani e ku mai la aole i mamao loa mai •laila aku. "Pela i'o ka. he lohe wale no ko'u no ke'Konela Wekatoda. akahi no hoi a ikemaka. Ua aoo loa no ka oia. Ua hiki ke ikeia aku ia ano ma kona lauoho ame kona umiumi kuakea me he pulupulu la," wahi a Ka-ta o ke ane ana ae. Me ka hana nui.na kanaka o ka waapa. o Jca hoopili ana mai i ka uwapo mamuli o ka ooloku loa kai, iloko *no maloko loa mai o kahi o ka nalu. 1 ka%ili ana piai i ka uwapo, ia manawa i lawe mai ai o Hale Toda ke kanaka opio i mauna i kona ola no ke ola o Akeneki \Vekafoda ia Akeneki, a kau iluna o ka uwapo,

a liaawi mai la i ke kaikamahine i hele a pulu kai, a ana hui ke kai ta līhinawa, i ka makuakiHe i aneane e lele ka oili nuunua aku nu ka puino o kdna mea aloha a i hoopiha loa ia hoi i ka hauoli ia manawa. He kaikamahme huapala oia i ka ike aku a na makaikiu, a nona paha na makahiki he umi-kumainai\vjl, pela ka na makaikiu koho aku: Ue uliuli nupanupa kona" lauolio. a he alohilohi na onohimaka. a ma kona heleheleua nae i ka nana aku e haiamu ia ana e ke ala me ke onaona. lloko o ia hele o kona mau aahu a pulupe a e kakahe ana no hoi ka wai, e iuhe ana kona oho ma na ao'ao a mahope o koha kua. aole i lilo ia mau ano ona i mau mea ho»>loli ae i ka nani o kona heleheleji,a. O kekalii mea mahalo nui a na mfea apau e ku aku ana e.iiana iaia, iloko o kela halawai ana mai la ona me' ka poino, ine lie mea la he mea ole wale no ia iaia, koa 110 a koa kona helehelena. •'O, e kuu keiki, ka mea hookahi wale 110 a kun naau i aloha ai ma keia ao! lna 110 kou poino mai nei ua makaukau au e ukali pu aku mahope ou i ka lua kupapa'u, 110 ka mea, ua kokok£ mai 110 i ko'u hopena, aka, e hoomaikai nui ia na lani 110 kou hoopakeleia ana mai la mai ka make mai i maopopo loa!" i hooho ae ai ke Konela \\'ekafo<la me ka leo i pilia loa i ke kaumaha ame ka liaalulu, a e ike pu ia akn ana no hoi ia manaw-a ka haale mai o na waimaka ma kona mau lihilihi,. No koha piha kaumaha loa ua hiki ole iaia ke hoomau aku i kana kamailio ana, alaila apo mai la oia i ke kaikamahine i kona alo a honi iho me ka helelei o na waimaka, alaila pale akii la i ka lauoho pulu o ke kaikq,mahine e luhe iho ana maiuuā o ka lae. "Mai hana liou aku i kekahi ano hana mßupo elike me keia ma nei hope aku, e Akeneki. Ua kaumaha loa maua -iou, me k-a hoopilihua loa ia o ko maua mau no ( )iioo." i pane ae ai ke kanaka opio, iaia i hele mai ai imua a ku niamua pono o'ke kaikamahine. O Kaijrf Ksekiua keia. "Aohe au mea e kamailio a e kaumaha iho ai i nei m;inawa. a eia kekahi aohe keia o kahi kupono e kamailio ai 10 ka mea e pili ana no'u, no ka mea, e ike mai 110 hoi oe ia ua pulu loa ko'u mau aahu, a ke makemake loa nei an e .veheia ae keia lole pulu." i paue mai ai 0 Akeueki W'eka-

ū)da mo ke ano hoowahauaha. la tnana\va huli ae la o Akeneki e nana i ka i)iakuakane. ;i i ae la: "E papa, o Hale Toda keia, ke kanaka <>pi<» koa oa a o kuu hoopakele hoi. K ike ae oe iaia? "Ua ike muajip oe iaia e papa. o i nei no'hoi k'a rh«Sea a£ i ka hale mamua o ka haalele ana o Fereda i ka haje. au 10 e hoomanao la. pela kuu manao. "laia nei au i aie nui ai i kuu ola. Na ia nei i h«»opakcle a'u mamuli o kona lele ana ae iloko o ke kai i ka \va ana i ike ai i ke kahuli ana o ka waapa a maua me Sila e kaii ina. me kona noonoo ole no kona ola. o ko'u nae kana i hoao nai ai e hoopakele a ua pakele au mai ka lua kupapa'u w.ii uai. » "Hc hana koa loa kana i hana mai ai no ko'u pon«» au e ke iho ai i ka nui o kuu aie iaia. a'u no ame oe pu e ike :ho ai i ka lawa ole o ka kaua mau hoomaikai iaia ma tia 'iuaolelo wale no a ka waha." Ma ia manawa a Akeneki e kaniailio aku ana i ka īnu'euakane he ike wale ia aku no e ka poe e kuku ana malaila lia iloko ona ka makemake no ke kanakn opio, "Aia iaia ke aloha. Aia ilaila ka ano'i. Aia ilaila ka iini. Me ka ua lohu hal;\ o Puna." A no keaha no Ja hoi auanei e nele ai ka makemake. no 'ea mea. he kanaka opio no o Kale Toda, he koa paki i lohia * ka makua, aohe puu, abhe kee: aole oia wale .aka. ua mohai ])U ke kanaka opio i kona ola no ka mea iloko o ka poino, elike me ka ka Haku i olelo ai, "F aloha aku <»e i kou īoalauna elike me oe ia oe iho." He kanaka opio haahaa )oa o Hale Toda ma ka hanau ina, pela ka manaoia, no ka mea. he keikikane oia na ke'eahi kanaka lawai'a haahaa loa. he kanaka i «hehi pu ole ia nia ka papa like me ka poe waiwai. aka. he inoa i alaia e \a lehulehu. ka poe apau i ike a i kamaaina iaia. he aloha. īe akahai a lie oluolu oia ma na ano apau. ' v "O. na na lani e kau mai i na hoopomaikai nui maluna ou!" i hooho ae ai ke konela Wekafoda, me ka leha pn ana le o kona mau maka i ka lani. me ka haahilu pu <• koua mau lehelehe. [ ka hoi ana mai o na noonoo maikai me ke Konela Dekafoda. huli ae la oia e nana ia Hale Toda. a hopu aku 'a i kona lima a lulu iho la no kekahi manawa, a he niinuke eehia loa ia i ka hoomaopopo aku a ka Makaikiu Ka-ta. "E ke knaka opio puuwai liona. ke ike ole nei au j ke ano a'u e haawi aku ai i ko'u mahalo ia oe; ke ike nei au i ko'n nele ame ka lawa kupono ole o ka'u mau huaolelo e hoomaikai aku ai ia oe, aka nae, e hoomanao oe. o na huaolelo uuku loa e hoopukaia aku ana e a'u mailoko lilo loa ae ia 0 ka papaku o kuu puuwai. "Ma keia la iho la ua hana oe i ka hana kaulana loa e ho<»komo kuhohonu loa aku ai ia'u iloko o ka aie kaa ole. niamuli o kou hoopakele ana i ke ola makamae loa o kuu me.n aloha hookahi wale nO maluna o ka ili honua. "O oe kekahi na. kanaka opio maikai loa a'u i ike ai mai mua mai ahiki iho la i keia la, a mamuli o keia hana koa loa au i hana ai,*e lilo ana ia i mea nou ē hookaulanaia aku ai ma ke ao a.puni* ,a ke hoike pu aku nei no hoi au ia oe aole oe e hilahila iki ifyo ana no kau mea i hana ai i keia la, aka he mea ia nou e hooi loa aku ai o kou haaheo ana. "Ina manawa apau au e makemake ai ma nei hope aku i hoaloha nou, mai poina i ka hoike mai ia'u. a ina komo oe iloko o kekahi pilikia, a i manao ae oe e ui mai ia'u n<> ke kokua mai ia oe. ua makaukau mau au e haawi mai ia kokua. elike me ka hiki ia'u." "O, e ke konela maikai, mai hookaumaha i kou noonoo no'u no ka'u mea i hana aku ai no ko Akeneki pono i keia la. He hana hiki wale no ia ke hanaia e kekahi poe e ae, ina o lakou kekahi. ma ko'u wahi. a ma kahi h<.n o.lea poino 1 ikeia ai. • ''I kuu wa i ike aku ai iaia nei iloko o ka poino maopopo loa e lilo aku ai kona ola. aohe a'u hana e āe o ka haawi wale aku no i ke kokua, elike no me ka kekahi pr,e e aku e hana ai, ina no o kekahi o lakou malaila."He kanaka ikaika au i ka au, e ha'i aku no au ia oe ia mea. no ka mea, iloko au o ke kai e au mau ai iloko. o ka hapanui o ko'u mau la opio, no ia kumu aoiie ia naea Ae maka'u iloko o'u ho ke kai, inrt ua i kt| iki iho au e noonoo no ia mea he maka'u—aole nae au i kaji iho, a pehea aua nei e loaa ai ia'u ia mea, no ka mea, aole maka'u iki ilo.ko o'u i kuu wa i ike aku ai iaia nei e lana mai ana iloko <• ke kai, o ka mea nui wale no iloko ou oia 'ko'u lele koke aua aku iloko o ke kai a hoopakele mai iaia. "īna aole au i haawi i kuu ola no Ake nei. me ka lele ole aku iloko o ke k&i no ka hoOpakele ana mai iaia owau ana kekahi o na kanaka hoohUahila loa ia e ka lehulehu e kau mau mai ana-maluna o ko'u poo ka huaolelo "hohewale." Oiai o Hale Toda e hoomau aku ana i kana kamailio ana ; mua o ke Konela Wekafoda. aia mau maluna ona na maka lili a huhu o ke kanaka opio. Kaila Esekina, kahi i haka pono mai ai a ma ke ano o kana nana ana mai maluna o Hale Toda i koho iho ai ka Makaikiu Ka-ta he manao enemi aia iloko ona, no ke kokoe o kona mau maka. Ma ka manawa keia a Hale Toda e kamailio ae ana i k«.' Konela Wekafoda, "aohe ana hana pono e ae e hanā ai o ka haawi wale aku no i ke kokua i ka mea iloko o ka pilikia. Aole kanaka hookahi i like ka noonoo me kona e nele ana ka hana aku elike me kana i hana ai." (Aole i pau.)