Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 40, 4 October 1918 — PIHOLO EKOLU KAMAIKI I KE KAI MA PUULOA Hoopakeleia ke Ola o Elima Mau Keiki e Kekahi Koa Pilipino Maka'u Ole I PIHOLO KA WAAPA ILOKO O KE KAI KE KUMU POINO Mai Pau Loa Lakou i ka Make e Ole Wale no ka Loheia Ana o ka Leo Kahea [ARTICLE]

PIHOLO EKOLU KAMAIKI I KE KAI MA PUULOA

Hoopakeleia ke Ola o Elima Mau Keiki e Kekahi Koa Pilipino Maka'u Ole

I PIHOLO KA WAAPA ILOKO O KE KAI KE KUMU POINO

Mai Pau Loa Lakou i ka Make e Ole Wale no ka Loheia Ana o ka Leo Kahea

Ma ka auwina la o ke Sabati aku nei i hala, i halawai ai kekahi inau keiki Kepani ekolu me ka make, mamuli o ke piholo ana iloko o ke kai ina Puuloa a pakele mai ke ola o ko lakou mau hoa, mahope iho o ka hoopakeleia ana e kekahi koa Pilipino. He ewalu ka nui o poe keiki Kepani i hele i ka auaukai ma Puuloa, o ka mea kahiko loa o lakou, he uini-ku-mamalua ona inau inakahiki, a o ka niea opiopio loa lioi he elima makahiki. Mahope iho o ka paani ana o kela poe keiki ma ka aeone no kekahi manawa, ua ike aku la lakou i kekahi waapa kahiko, a elike no me ke auo mau 0 ua kamalii, ka lalama aku i ua mea apau a ko lakou maka e ike ai, pela iho la keia poe keiki liilii, i kii aku ai i kela- waapa, a hoomaka aku la e pahu 1 kahi hohonu o ke kai, me ko lakou kau ana iluna, ma ke ano he mea lealea wale no ia, aohe noonoo ae no ka poino. Oiai he waapa kahiko kela, me ke komo o ke kai iloko, aole o lakou noonoo no ke piholo o ka waapa iloko o ke kai, he hokalii mea nui iloko o ko lakou manao, o ka piha hauoli. Ua kau nui aku Ia lakou apau maluna o kela waapa, a hoomaka aku la e hoe, me na laau ame ka apana papa, ahiki i ke kaa ana o ka waapa i kahi hohonu loa o ke kai.

MamuU o ka hemohemo ana aku o ka lepo mai na kowa aku o ka papa o ka waapa, i kela pulu ana i ke kai, ua oi loa niai la ka nui o ke komo ana o ke kai iloko o ka waapa, he mea lealea wale no nae ia i kela poe keiki, a mai ka lana mai o ka waapa ahiki i ke piho-~ lo okoa ana iloko o ke kai, akahi no lakou a hoomanao mai i ko lakou poino. Iloko o na ua holo okoa mai la na keiki liilii, a puliki i na keiki nunui, aohe nae mea hiki ke hoopakele ae ia lakou, ua noke okoa ae la kekahi poe i ke kahea i mau kokua, me ke kowaiiwali ana i ka lole, aia ka pono o ka ikeia mai e ka poe ouka o ka aina, a holo mai e hoopakele ia lakou. Iloko o keia manawa a na keiki liilii e kahea ana, a e kowaliwali ana i ka lole, ua ike mai la he Pilipino e nolio ana malalo o ka. maluuialu o na kumulaau. He Pilipino koa keia, he kakiana no kekahi o na pualikoa Hawaii, iaia i hoomaopopo aku ai i ke kulana poino o na kamaiki, ua hoomaka aku la oia e holo no kahi e paa ana he waapa, o kahi nae o ka laki, e waiho ana no na hoe iluna, o kōna kau aku la no ia maluna o kela waapa, a hoomaka aku la e hoe no kahi o na keiki poino, aole oia he mea makaukau i ka hoe, aka nae ua hoao oia elike me ka hiki, a mahope o na hooikaika ana, ua hoea aku la oia no kahi o ka waapa i piholo ai, a o na keiki nunui e puliki ana i ka waapa piholo, ua kau koke mai la lakou iluna 0 ka waapa hoopakele. Ua ma'u no kela apa ana a ka Pilipino koa, aiiki i ke kau ana mai he elima mau keiki liilii maluna o kona waapa, a koe aku he ekolu ma'u keiki, ua piholo maoli iloko o ke kai. No ka hoopakele ana i ko lakou mau ola, ua luu okoa aku la kela Pilipino a hapai ae la ia lakou noluna o ka wa&pa, iloko o ke kulana maule, a ua maki no paha, a hoe aku la i ka waapa ahiki 1 ka iuka o ka aina. Iloko o ka manawa pokole loa mahope iho o ka hoea ana aku o ka waapa iuka, i holopuni ae ai ka lohe no ka poino o kela mau kamaiki;'ua piha koke mai la kahakai i na makua o kela mau kamaiki, e noke ana i ke- kumakena, me na leo uwe o ke kaumaha, a hoounaia aku la ka lohe i ke kauka o Waipahu, e holo mai e haawi i na kokua ana i na kamaiki poino.