Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 42, 18 October 1918 — Page 2

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Stephen Murphy
This work is dedicated to:  Disney Aulani

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T.H, POALIMA, OKATOBA 18, 1918

HOPUIA IA WAHINE HAWAII NO KA AIHUE.

No ka hooko ana aku i kekahi palapala hopu i hoopukaia ae malalo o ka noohiki ana a Herbet C. Alexander o ke Kiekiena o Alewa, i hopuia ae ai he wahine Hawaii o Mrs. Arthur V. von Rhein ka ioa, a o Miss Emma Napolean hoi, mamua o ka mare ana i ke kane, no ka hewa aihue ma ka Poakahi nei, me ka hookuu hou ia ana au nae no kona hoea ae imua o ka lunakanawai apana ma ke kakahiaka o ka poalua mai.

Ma na kumu hoopii a Mr. Alexander, e hooili ana oia i na ahewa ana maluna o kela wahine, no ka lawe aihue ana i kekahi mau pine daimana elua me hookahi komolima nona ka waiwaiio o hookahi haneri me kanalima dala, me kanaha-kumamalima mau, dala maoli.

Mawaho ae o kela mau waiwai; ua olelo ae o Mr. Alexander, ua lawe pu ia aku he mau lako hale mailoko aku o kona home e Mrs. von Rhein.

Ma ka mauawa i laweia ae ai ka mea i hoopiiia no ka halewai, ua hoakaka ae oai, aia i'o no na waiwai iaia e Mr. Alexander, aka nae ua hoole loa o Mr. Alexander i ka oiaio o kela mau olelo, a i hooiaio ma kona aoao, pela oia i hoopuka okoa ae ai i ka palapala no ka hopu ana i kela wahine.

Ma ka olelo a ka Makaikiu MeDuffie, mahope iho o ka hala ana aku o ke kane a keia wahine no ke kahua kaua, ua hoi aku oia a noho ma ke ano e malama i ka home o Mr. Alexander ma ke Kiekiena o Alewa. Me kekaho ohana okoa aku i noho hana ai keia wahine, ma ke ano he mea malama hale, a eia koke wale mai nei no ka lilo ana i mea malama no ka home o Mr. Alexander.

Ma ka olelo a Mr. Alexander, ua wawahiia kekahi pahu dala i waiho ai o ke dala ame na lako gula, ma ke ano a kuhihewaia aku ai, he poe okoa loa ka poe na lakou kela hana, o ka mea nae a Mr. Alexander i hooko aku ai, o ia no kona waiho ana ae i kana mau kumu hoopii, no ka hopuia ana o ka mea e malama ana i koua home.

Ua mare aku o Miss Emma Napolean i ka Lukanela von Rhein ma ka la 30 aku nei o ka mahino o Sepatemaloa, a ma kekahi la mai no i hala aku ai oia no ke kaua.

Ma ka olelo a na makai, ua ae okoa ae o Mrs. von Rhein no kekahi mau hana aihue e ae, ana i lawelawe ai ma kekahi mau wahi o keia kulanakauhale.

Ma ka hooloheia ana nea o keia hihia maloko o ka aha apana ua ka-Poalua mai, ua hookuuia ka mea i hoopiiia, mamuli o na kukakuka maikai ana ma na aoao a elua, e hoopau wale i ka hoopii.

PAKELE ELUA MAU MEA MAI PIHOLO I KE KAI.

Mawaho ae nei o Waikiki ma na hora o ke kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, i hoopakeleia ae ai ke ola o kekahi o na kiai i hoonohoia e ka papa komisina awakumoku, no ka makaala a no ka hoopakele ana i ka poe auau mawaho o Waikiki mai ka poino mai.

O ka mua o na mea ana i hoopakele ai, he haole o A.L. Brodwell kona inoa, a o ka lua he kaikamahine o umi makahiki, ma ka inoa o Barbara Blockley.

Ma kela kakahiaka Sabati, ua hele aku la o Brodwell i ka auaukai, me ka haalele ana iho i kahi papa'u, a i ka wai hiki ai ma kahi hohonu o ke kai, hoomaka aku la oia e au, eia nao no na kapua'i helu wale no o umi-kumamalima kela au ana aku ana, ua kahuli ae la kona mau wawae, a hiki hoe ole iho la iaia ke hoomau i ka au ana.

Oiai e hooikaika ana i wahi nona e poino ole ai, ua hoomaka ae la oia e kahea i kokua, me ke piholo koke ana iho ilalo o ke kai, o kahi nae o ka laki, ua lohe koke mai la o Keaweamahi i ka leo kahea o ka mea iloko o ka poino, a hoomaka  mai la oia e au me ka mama apau i loaa iaia, a i ka hoea ana mai i kahi o kela haole poino, e piholo hou iho ana oia iloko o ke kai no ke kolu o na manawa, o ka wa no ia a Keaweamahi i luu iho ai ilalo, a huki aku la i ka mea poino nouka o kahi papa'u o ke kai, pela iho la i hoopakeleia ae aike ola o keia haole.

He manawa pokole wale no hoi mahope mai o ka palekana ana aku o ke ola o kela haole, ua kahea hou mai la he kaikamahine uuku no ka hoopakele ana ae iaia, a iloko o ka manawa pokole loa, ua hoea aku la o Keaweamahi malaila, a hoopakele ae la i ke ola o ke kamaiki.

E auau ana no kela kaikamahine nuku, a i kona wa nae i hoea ai i kahi hohona o ke kai, ua kahea ae la oia i kokua, ia wa i hoea aku ai kona kaikuaaua malaila a no konu ike he hana hiki ole paha iaia ke hoopakele ae i kona kaikaina. ua kahea okoa mai la oia ia Kenweamahi. a pela iho la i hoaaheeia aku ai ka poino.

HE KOKUA I NA MEAPAAHANA HOOWALIAI

Ina e ike oe i ka opihapiha me ke kaumaha o ka opu mahope iho o ka ai aua, e maopopo ana no ia oe, ua nui loa kau meai ai ai, e pono ai e lawe i hookahi Huaale a Chamberlain, i mea e kokua aku ai ka hoowali ana i ka ai. Eia ke kuaiia  nei e ka poe kuai laau lapaau apau, o Benson Smith & Co., Ltd., ua akena no Hawaii-Hoolaha.

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

(E nana ma ka aoao 2.)

ana me ke akahele loa na mea apau unaluna o ke kumuhana. Ma keia aha kuka o ke Kakauolelo o ka Oihana kaua Baker pu ana kekahi, o kona hoi koke ana mai uei no ia mai ke kahua kaua mai o Palani, oia ka mea kupon e a'o aku i ka Peresidena ame koua mau hoa o ka aha kuhina ma na mea apau e pili aua i ke kulana o ke kaua elike me ia e ku ana he pule i hala aku nei. O ke Kokua Kakauolelo Ekahi Ryan, ke poo o ka mahele  o na mokuea o ke keena kaua kekahi i hoi pu mai. O ka Mekia Kenerala Gorgas, ke poo o na kauka ka-ha ka i noho aku i Palani.

Maopopo Loa ka Amerika Papahana

O ka manao laula maloko o na pohai ana luna aupuni a mawaena o na kuhina o na aina e ame na alakai o k hou e hana aku ana oia ka oihana kaua a na Mana Waena i ka lukou mea e koho ai mawaena o ka haawipio ana mai me kekahi kumu aelike ole a i ole halawai aku paha he alo a he alo me na kaua kipi hookahuli aupuni maloko o Kelemania ame Auseturia-Hungari e lio ai ia i kumu no lakou e haawipio mai ai.

Hoole o Amerika i ka Kelemania Noi no ka Hanaia o ke Kuikahi Maluhia

WASHINGTON, Oct. 14.- O ka Amerika pane ia Kelemania oia hoi e hoole loa ana i ka noonoo ana no ka haawai ana aku i kekahi manawa hoomaha iki no ke kaua elike ka loihi me ka hoomauia o ka Kelemania luku wale ana i na ola maluna o ka aina a ma ka moana.

Ma ka Peresidena Wilson pane ia Kelemania aole o Amerika Huipuia e ae aku ana malalo o kekahi mau kuniu no ka hoopau ana i ke kaua e haalele ole iho ai i na pualikoa a Amerika ame kona mau hoahui ma ke kulana maikkai elike me lakou i keia la, me na pualikoa a Kelemania e holo ana ma kela ame keia wahi.

O ka hope loa, ua lilo ka Amerika pane i mea maopopo loa ia Kelemania ahoe maluhia e hanaia ma ka aoao o Amerika elike ka loihi me ka mau no o William Hohenzollern a i le o kekahi paha o kona mau paalalo iloko o ka mana hookele aupuni.

Ka pane i Kakauia me ka Hikiwawe Loa

O ka manao o ka palapala a Kelemania mai ke kuhina Swiss mai, e apono ana i ka Amerika mau kumu aelike apau, ua loaa mai i ke keena aupuni ma ka la aku la i nehinei, eia uae aole i kali ka Peresidena ame kona mau kakauolelo no ka loaa mai o ka manao o ke kuhina mamua o ka hooholo ana i kekahi mea. E noho ana ka ahakuk a ka Peresidena ame ka aha kuhina i ka mana i hoea mai ai i ka palapala a ke kuhina nui, ahoe like ole o keia mai ke kumu manao mai i kelekalapaia mai ai ma ka uweaolelo uwea ole i ke ao mai Nauen mai ma ka po Poaono.

Ua haawiia aku ka Amerika pane i ke kuhina Swiss i keia ahiahi i hoolalaia ai e ka aha kuhina a i haku mua ia ai maloko o ke keena aupuni. O ka manao piha o ka manao piha o ka Amerika pane oia keia malalo nei:

"Keena Aupuni, Oct, 14, 1918.

"I ke Kuhina Swiss.

"No ka pane ana aku i ka palapala a ke aupuni Kelemania i hanaia ma ka la umi-kumamalua iho neiau o ka hoouna ana mai ia'u i keia la ua loaa mai ia'u ka hanohano o ke noi ana aku ia oe e hoouna aku oe i Kelemania i ka pane malalo nei:

"O ke apono ana i hookupono ole ia a ke aupuni Kelemania i keia manwa a e ka hapanui  iho o na hoa o ka ahaolelo Kelemania no ua kumu aelike i waihoia maiai e ka Peresidena o Amerika Huipuia maloko o kana haiolelo imua o ka ahaolelo lahui o Amerika Huipuia ma ka la ewalu o lanuari,1918, a pela hoi me kana mau haio elo mano pe mai i hoapono aku i ka Peresidena mamui o kana hoike ana ae me ka moakaka i kena manao no kana olelo hooholo ma ka mea e pili ana i na palapala a ke aupuni Kelemania o ka la ewalu ame ka la umi-kumamalua o Okatoba, 1918.

"E pono e hoomaopopoia me ka moakaka lea o ka hana no ka haalele loa ana mai i ua aupuai ame na kumu aelike no ka hoomaha iki ana i ke kaua he mau kumuhana i kupono e waihoia aku ka hooholo ana ame ke a'o ana i ka mea pono e hana aku ai i na alakai o ka oihana koa o ke aupuui Amerika ame na aupuni Huiia, a au loaa ka manao i ka Peresidena he hana ia nana  ka olelo ana aku aohe hooponopono ana e hiki ke aponoia e ke aupuni Amerika e hoolako holookoa ole mai ana i ka maluhia ame na olelo hoopaa no ka maluhia i ku i ke aponoia noka malama ana i ua pualikoa bui a Amerika ame ka na Aupuni Huiia maluna o ke kahua kaua i keia la.

"Ue manaoio koa o keia ana no ka manao ame ka olelo hooholo a na Aupuni Huiia.

HOEA MAI NA OLULO O KA KOKU POINO

Mahope iho o ka hoopakeleia ana ma ka moana, ame ke kakali ana no kekahi manawa loihi ma Manila ahiki i ka loaa ana he moku nana e hoihoi mai ia lakou, i hoea mai ai ke kapena ame na luina o ka mokukuna, Ethel Zane no Honolulu nei, ma ko lakou alahele huli hoi no Amerika.

Oiai kela moku ma ka moana, ua loaa iho la ia i kekahi makani ikaika i kapaia ke taifuna, a iloko o ka manawa pokole loa, ua pulumiia aku la na ukana apau oluna o ka oneki e ke kai, me ka piha piha pu oluna o kela moku i ke kai, a o ka mea wale no nana i hoopakele ae i na luina, o ia ko lakou akoakoa ana aku i kahi i komo ole ia e ke kai, malaila lakou kahi i puuluulu ai no kekahi mau la, ahiki i ka loaa ana i kekahi moku hoopakele.

Ma ka oleloia, ua ku a pilikia maoli na luina o kela moku, mamuli o ka nele i ka ai ame ka wai, a no na la eha kela o ka lakou paialewaia ana i ka moana, me na manaolana poho, no ko lakou pau i ka make i kela ame keia minuke, ua hoea aku la ka moku Rappahee o ka huli hoi ana aku no Manila mai Honolulu aku nei, o ka hookauia no ia o kela mau olulo maluna o ia moku, a lawe pololei ia no Manila.

Oiai malaila, i hoihoiia aku ai ka hulipahu noloko o ka halema'i no kona ma'i, a o ke koena iho, ua kakali lakou ahiki i ke kau ana mai maluna o kekahi moku no Honolulu nei, a mai kei awa aku e hoi pololei ai no Kapalakiko.

W.S.S.

PAPAA KE KINO O KEKAHI WAHINE I KA AIANA.

Ma ke kakahiaka Poalima aku nei i hala, oiai kekahi wahine Kepani o Ai Takesuye ka inoa, he wahine na Takesuye o Kalihi e aiana ana, ua pa-hu ae la ka aiana gasoline a lalapaia ae la kona lole e komo ana e ke ahi. No kela ulia i loaa iaia ua pina loa oia i ka makau a noke ae la i ka uwa a ua loheia mai la ka leo uwa ona e kekahi Pake e noho kokoke mai ana malaila a holo koke mai la e kokua i ka wahine. E lalapaia ana ka lole o ka wahine Kepani a hiki i ke kaawale ana o ke kimona e lalapaia ana mai ke kiuo aku o ka mea poino, maluua o ke kaa otomobile kua laweia aua mai no ka halema'i Kepani.

Ma ka lono i hoikeia mai'i ke kaona nei ma ka po Sabati nei ke kulana kupilikii loa ka kona. O kauka Mori ka mea nana e lapaau mai nei iaia. He wahine opio oia nona na makahiki he kanakolu-kumamalua a he makuahine hoi no kekahi mau keiki elua.

W.S.S.

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I OKATOBA 12, 1918.

Akeka, Kalehua

Akiona, Mrs Luey

Opunui, Mrs Ed

Sam

Haleaukai, Mr

Kailihiwa, John

kailomai, H W

Kaohelanilil, Mrs

Lose

Kauai, Miss Annie

Kaliiahi, Mrs

Kalaaunui, Mrs

Lou

Kalalani Jr, Mrs

kalua, Miss Mary Gladys

Kalanikiikii, Miss

Kalei, Mrs. Ben

Kanae, Irene

Kanae, Mrs L A

Mrs

Kane, Louis K

Hoopii, Mrs Maryan J.

Kekoanui, Miss

Mary

Kekuewa, Miss

Daisy

Kealoha, Mrs Geo

Simeona, Mrs Ellen

Kuaana, Mrs Mary

J

Joe, Mrs Makanani

Namaka, John (2)

Napoleon, Mrs Lui

Nuuanu, Mrs Sam

Nakeu, Mrs Henrietta

Namahoe, Heulu

Puni, Joe

Palia, Joe

Puuku, Mrs L T

Paikai, C E H

W.S.S.

NA MARE.

Heury White ia Margaret Lincoln,

Oct.2.

Caesar Paishon ia Sarah Pookela,

Oct.5.

Elmer H. Black ia Jennie Hoino, Oct.5.

Virgino Pavao ia Alice Keliikoa, Oct.5.

Douglas Rembert ia Margaret M. Aiana, Oct.5.

Nelson N. R. Robinson ia Katherine N. Van Gieson, Oct.7.

Jos. S. Fernandez ia Kukana Peterson, Oct.7.

Adolph Labette ia Elsie Ahu, Oct.7.

Charles Afong ia Ida Palakiko, Oct.9.

Alfred O. Ernest ia Ellen Peterson,

Oct.14.

Sain Wa ia Rose Chong, Oct.17.

W.S.S.

NA HANAU.

Na S. Kuhailani ame Esther Hekekia, he kaikamahine, Oct.3.

Na Ed. K. Y. Akana ame Martha Amoy, he kaikamahine, Sept.5.

Na L. Kanakaole ame Hannah Kaiminaauao he kaikamahine, Oct.9.

Na Joe Rawlins ame Ida Naihe, he keikikane, Oct.15.

Na Marte Grace ame Kamila Apa, he kaikamahine, Oct.13.

Na Daniel P. Kauhini ame Hannah Kolomoku, he keikikane, Oct.13.

Na Robert Ross ame Emma Aina, he kaikamahine, Oct.14.

W.S.S.

NA MAKE

Eliza Niulani Robertson, ma Honolulu, Oct.10.

He bebe na Ah Sam, ma ke alanui Moiwahine, Oct.10.

Mrs. Annie Palekaluhi, ma ke alanui Kamehameha IV, Oct.11.

Kaiwi Kawaihele, ma ke Alanui Campbell, Oct.11.

William Naone, ma ka Home Lunalilo Oct.12.

Elia Ka la Kaaihue, ma Kamoiliili, Oct.15.

Samuel A. Akoni, ma ke alanui Vinia ame Nuuanu, Oct.15.

E HAKAKA I KE KAUA AHIKI I KA HOPENA.

I kulike ai me ka Bihopa H. R. Restarick nuhou o ka hoike ana ae a i hoolahaia ae hoi ma ke akea iaia i hoi mai nei mai Amerika mai, kahi ana o ka holo ana aku nei e imi i ka pomaikai no kona ola kino, a no kekahi mau mahina lehulehu kona hoohala ana aku nei ma ka aina makua, ua lokahi ka ka manao o ka lahui ma Amerika Huipuia no ka hoomauia aku o ke kaua ahiki i ka pilipu ana o ka enemi i ka paia, aole no hoi e loaa ana ia lakou ka maha ahiki i ka haawipio ana mai o ka enemi me kekahi kumu aelike kupono ole.

Wahi ka ana, ma kana mau wahi apau i hele aku ai ma Kalepona e lohe mau akn ana oia      

i na manao o na kanaka e hoomau ia aku ke kaua ana ahihi i ka haulepio ana o na Moi Hohenzollerns. Aole o a i lohe iki, wahi hou ka ana, i ka olelo o kekahi poe e hoopau kokeia ke kaua me ia nui no o na kauaka Kelemania maloko o Kapala kiko, a aole no ka hoi oia i lohe iki i kekahi huaolelo Kelemania hookahi e kamailioia ana ma kela a ma keia wahi.

Ma kana kelepa i huli hoi mai nei no Hawaii ua lehulehu ka na kanak Holani ana i halawai ai maluna o ka moku, he poe e hoi na no ko lakou one hanau mai Iava mai, kahi a lakou i noho hana ai ma kekahi mau oihana like ole. Mai a lakou i lohe maopopo mai ai ka oia i ka makolukolu o na pilikia o ko lakou lahui ma ka home mamuli o ke kaua, a o ka palekana o ko lakou lahui aia ke kalele nui ana no kona palekana maluna o ka lanakila o ka na Aupuni Huiia kaua ana. He koikoi ka na popilikia maloko o Holani, wahi a lakou, aohe ti a kope i loaa aku ia aupuni iloko o na makahiki elua i hala, aohe no ka hoi he lanahu loaa malaila a ke hookokoke mai nei na la anu o ka hooilo, o kekahi mea pilikia nui ia o ka lahui.

Mawaho ae ka o keia poe Holani he mau aliikoa Pelekane ame Palani pu kekahi maluna pu o ka moku e holo ana lakou no ka hui ana aku me ko lakou mau pualikoa maloko o Siberia. O kela mau aliikoa ka apau no ekolu ame hapa makahiki ko lakou komo ana iloko o ke ehuehu o kekaua, a he lehulehu ka ka poe mawaena o lakou i hoehaia. Ma ka laku olelo o ka hoike ana mai i ka Bihopa ua ike lakou i ka pualikoa nui a Amerika maluna o ke kahua kaua, a ma ka lakou haanou mai he maikai ka ke kulana o na ko, ua hoike aku lakou i ko lakou maka'u ole i ke kaua, a hookahi ka a lakou mea minamina loa oia ko lakou hoounaia ana mai nei no kekahi misiona noloko o Siberia i ka wa e aneane loa ana e kaa ka lanakila o ke kaua ma ka aoao o na Aupuni Huiia. Ma ka lakou mau mea ka o ka hoakaka ana mai i ka Bihopa ua hoapono Ioa lakou i ka Peresidena Wilson pane e hoole ana i ke Kaiser no ka mea e pili ana i ka hanaia o ke kuikahi maluhia.

W.S.S.

MUUMUU KA LIMA I KE KIANA PAUDA.

O ai e hoopa-hu i'a ana ma ka Poakahi aku nei, me ke kiana pauda, i halawai ai o Wm. Cole me ka ulia poino, mamuli o ka muumuu ana o kekahi lima, e hele muumuu ai oia no ke koena aku i koe o kona mau la o ke ola ana.

Elike no me ke ano mau e loaa nei o ka poe hoopa-hu i'a i ka muumuu, o ia ka paa loihi loa i ke kiana pauda iloko o ka lima, aole he kiola aku i ka manawa e a ana o ka uwiki, pela iho la no i poino ai keia kanaka.

Ma ka auwina la o ka Poakahi nei i loaa ai kela poino ia William Cole, eia nae aole oia i hoea koke no Honolulu nei ahiki i ka hora ehiku o kela ahiahi, a maloko o ka halema'i o na ulia poino i okiia ai kona lima i poino e Kauka Ayer, e hala ai kekahi mau la loihi e waiho aku ai oia iloko o kona ma'i mamua o ka hele lanakila hou ana elike me mamua.

E KUAIIA AKU ANA MAKE KUDALA KA HALE AKALA.

E kuaiia aku ana ma ke kudala ka Hale Akala kahiko o ka Moi Kalakaua ame ka Moiwahine Kapiolani ma ka la apopo, Oct.19, a mahope o kona hooliloia ana aku i ka mea haawi kiekie loa e wawahiia ai a laweia aku i kekahi wahi okoa.

Ua maopopo i ka hapanui o ka lahui ua kukuluia ia hale i ka manawa e noho moi ana ka Moi Kalakaua, a he hale no hoi ia e luana ai na alii o ka aina ame na aliimoku kiekie o na aumokukaua ke ku mai, a pela me na kanaka koikoi o ka aina. O keia ka hale punahele loa i a Moiwahine Kapiolani iloko o kela au mai. o keia ka hale e hoohala mau ai ka moiwahine i kekahi mau hora o ka la, a iloko o na makahiki lehulehu o ko laua noho moi ana, maloko o keia hale i hoohala ai oia i ka hapanui o kona manawa me kona mau aialo.

Mahope mai o ke auhulihai ana o ke aupuni moi i ka 1893 ua hooliloa ia hale i keena oihana no ka oihana koa kiai lahui, a iloko o ka wa i kaua ai o Amerika me Sepania o ka hale ia e luana ai na aliimoku kiekie o ke aumokukaua Amerika e ku mai ana ianei, ke hoea mai ianei mai Amerika a mai Manila mai.

He mau makahiki kakaikahi aku nei i hala ua nee aku ke keena oihana o ka pualikoa lahui mailaila aku a i a Halekoa hou, a ua hauwawaia ae mahope mai e wawahiia ana ia hale a laweia aku no kekahi wahi okoa e kukulu ai, eia nae, aole i hooko iki ia ia hana ahiki mai la i keia la e manaoia nei e hoolilo aku ma ke kukala ana. Mahope o ka nee ana aku o ke keena oihana o ka pualikoakiai lahui noloko o ka halekoa hou ua lawe ae ka Ahahui Malama Ola ia hale i keena oihana nona a i hale hoahu hoi n okekahi mau ukana a ka oihana hoonaauao, a no kekahi manawa i hala aku neu malaila ka papa kauka no ka nana ana i na koa hou e ohiia mai ana i malama ai i kau hana.

He mau mahina kakaikahi i hala aku nei ua hoahewaia kela hale e ka Luna Nui o na Hana Hou Bigelow no ke ano kahiko a popopo, me ka nawaliwali o ke kulana o ka hale, a no ia kumu i kauohaia mai ai oia e wahio aku ia hale ma ke kukala akea a e wawahiia a e laweia mailoko aku o ke kahua o ka pa o ke kapitala.

W.S.S.

HOOHENO NA KA HAE AMERIKA

Ia oe e ka la e alohi nei,

Ma na welelau a o ka honua,

Hoike mai oe i kou nani,

O ka hae aloha o Amerika;

Nana e rula aku me ka uahoa,

Kuikahi maluhia ko'u makemake;

Aia Europa he aina nui,

Iloko o ke kaua huliamahi,

E luku hele ana me ka weliweli,

Pela ko'u ike ma ka nupepa.

Imua e ka alo e na opio,

A lei i ka lei o ka lanakila,

Paa ia i ka moto o ka wiwo ole,

Kupaa ke aloha no ka aina;

Na na Mana Lani e kokua mai,

Ma kou mau ala pohihihi;

Qia hookahi ka puuhonua,

Lilo i mea ole na enemi.

Ua pau kou mana e Kelemania,

Hoi oe i ka ehu me he moi la,

Haina ia mai ana ka puana, Lauakila kuu hae Amerika;

Haina hou ia mai ka puana,

Kuikahi maluhia ko'u makemake.

Hakuia e

MRS. ANNIE FREITAS

1315 Miller St., Honolulu.

W.S.S.

HALA KE KIAAINA NO MOLOKAI AME MAUI.

ma ka auwina la o ka Poalua iho nei i haalele mai ai ke Kiaaina C. J. McCarthy i ke kulanakauhale nei me ka ukali pu ia aku e ke Komisina Aia B. G. Rivenburgh, ua hoa hou o ka Papa Aina Teritore A. D. Castro ame Edgar Henrioues ka Loio Kuhina Hariy Irwin ame C. T. Bailey o ke keena ana aina o ke aupuni ma Molokai ame Maui.

No na aina aupuni e hoolimalimaia aku ana ka manao nui o kela huakai a ke Kiaaina o ka holo ana aku la no ka nana ana aku a ua manaoia e hala ana he mau la lehulehu a he mau pule paha elua ma kela huakai aku la.

WEHE NA MOHO REBUPALIKA NA HAIOLELO AKEA.

(Mai ka Aoao 1 mai)

Amerika Huipuia, ka mea mua loa nana i hapai mai i kela ninau. Oiai oia ma Wakinekona, ua hoea aku la kakahi palapala hoopii, no ka hookapuia o ka waiona ma Oahu nei, ua ku e ikaika loa oia i ka hooholoia o kela olelo hoopala no ke kumu o ia no ke kaulike ole a ia hookapu ana i ka waiona ana kekahi mokupuni, a noa no ka waiona ma kekahi mau wahi e ae.

I ka manawa i hoea aku ai ka palapala hoopii i kakamoaia e na Hawaii, ma o ka Ahhui Puuhonua la no ka hookapu waiona, ua hooikaika oia maluna o ke koho baloka e hooholoia ai keia ninau, aka nae ia manawa, ua paio ikaika aku ka Ahahui Ku e Waioaa iloko o ka ahaolelo lahui, a mamuii o kona manaoio, he mea maikai loa ke kapu ana o ka waiona no na Hawaii, ua haawi aku oia i kaua mau kakoo ana.

No ka ninau hoopae limahana i na kaukani Pake i Hawaii nei, ua manaoio aia, o kela wale no ka mea nana e hoopakele ae i ke kulana keupilikii iloko nei o ka aina, no na oihana mahiai.

O ka hookomo ana mai i na Pake i Hawaii nei, elike me ka hooponopono ahaolelo ana i makemake ai, aole ia ne ka hokomo ana mai e kaili ae i na hana a na kanaka o ka aina, aka no ka hoolako wale ana aku no i na oihana mahiai, me na limahana e hoomania a ka homahuahua ana mai i na hua o ka honua, no ka malama ame ka hanai ana aku i na makaainana, a e kokua aku hoi i ke aupuni.

Ua piha okoa ka hora hookahi o ke kamailio ana a  ka Elele Kuhuio maluna o na ninau, a kekahi aoao kalaiaina e hooili mai nei i na ahewa aua maluna ona, a i ka nana aku, ua komo aku ia mau hoakaka iloko o kekahi mahele o na Demokarata, e hoohamauia ai ke la kou mau waha.

W.S.S.

HE HOOMAIKAI NUI.

E ua haku makaainana o ka Apena Elima, Aloha:- Mamuli o ko oukou wae ana ia'u he moho no ke kulana luna makaainana i ka la 5 o Okatoka i hala aku la, nolaila, ke haawi aku nei au i ko'u mahalo nui ame ka hoomaikai pa no ia hana maikai a oukou. O ka'u e nonoi aku nei ia oukou, e oluolu e hoomau mai i ka haawi ana ia'u i ko oukoa lima akau o ke aloha ma ka la 5 o keia mahine ae.

Owau no ka oukou kauwa haahaa.

JAMES H. HAKUOLE

 

KOHO IA

JACK MILTON

(MILIMILI)

MOHO

SENATOA DEMOKARATA

E makaala Ma ka Hana.

KOHO BALOKA

POALUA, NOVEMABA 5, 1918.

6318-Oct. 18, 25: Nov. 1.

 

Malia o makemake oe i keia hoakaka i kekahi manawa.

Aia kekahi mea iloko o keia hoike waiwai me ke ano nui ia oe.

OIAIO

KE MA'I OE, EIA IHO KA LAAU MAIKAI LOA.

Make make makou e maopopo ia oe ua hanaia ka Laau Ohana NYAL ma kekahi ano nui maloko o kekahi o na hale hana laau lapaau nui loa a maikai loa ma ke ao nei. Ua hoohuihuiia keia laau e na kanaka hoohuihui laau akamai-loea ma ka lakou ano hana. Iloko o ka laau NYAL e loaa ana ia ae aole he mau hana hoao wale no-ua hooiaio mai na kuhikuhi i na makaukau e hoohua mai ai i na hopena mahaloia. Aole he meahuna e pili ana i na hua o ka NYAL. E hiki ana i kou kanaka haawi laau NYAL ke hoakaka mai ia oe me ka hauoli i ko lakou hanaia ana, a no kahi i hanaia mai ai lakou. Ke olelo nei makou, he kuleana kou e ike ai no kau mea e kamaillio ana. Aole na Laau NYAL he mau laau i hoohalikeia.

ina e palekana ana oe a makemake, e kuai i ka NYAL ma ka

Hollister Drug Co., Ltd.

Alanui Papu koke i hokele

Hale Campbell