Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 42, 18 October 1918 — Page 7

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Wendy Frey
This work is dedicated to:  Disney Aulani

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU. T. H. POALIMA, OKATOBA 18, 1918.

 

HE MOOLELO NO KA

 

Makaikiu Nikola

 

KA WELI IWAENA O KA POE HAKIHAKI KANAWAI O NU IOKA, A O KA ILIO HANU MEHEU O KE KULUAUMOE.

 

  “Aole a kaua haua hiki ke iawelawe aku maluna o keia kanaka, o kou hele wale aku no, a hookani aku i ke kahea i ka halewai, e hoouna mai i ke kaa makai me ka hikiwawe loa, a e lawe pu mai hoi i kekahi kauka, a oiai hoi oe e hele ana e kauoha i ke kua makai e holo mai, e nakii aku au i kuu hainaka ma ke poo o keia kanaka, i ole ai e nui loa mai ke kahe ana o ke koko, ahiki i ka hoea ana mai o ke kauka. 

  “Ke hopohopo loa nei au, he elua laua nei i halawai me ka poino, malia aia no maloko o kekahi rumi, ke waiho mai nei kekahi mea okoa, a ina no hoi e loaa ole ana, alaila ua pakele oia me ko kaua maopopo ole.  E wiki, a mai haalele oe i ke alanui ahiki i ka hoea ana mai o ke kaa makai i pololei ai kau alakai ana mai noluna nei o keia wahi.”

  Me kela kauoha, i hoi hou mai ai ka makai nolalo, a holo pololei aku la no ka pahu kahea makai kokoke loa, a hookani aku la i ke kelepono i ka halewai e kauoha aku ana i ke alii ku uwaki, e hoouna awiwi mai i ke kaa makai me ke kauka, a hoike aku la i kona wahi e loaa mai ai i ke kaa makai.

  Iaia hoi i hala aku ai no kana hana, nakii iho la ka makaikiu i kona hainaka ma ke poo o Kimo Karikona, a i ka pau ana o kela hana, hele aku la oia e huli ialoko o na rumi, aole he mea i loaa iaia.  Ua kuhihewa loa oia, e loaa aku ana la o Hale Moana maloko o kela hale hookahi, eia ka aole, nolaila ua pakele no oia, pela me na wahine elua ame Kale Peka, a o ka mea nana i hookahaha loa mai i kona noonoo, o ia no ka hikiwawe loa o ka lawelawe ana o kela poe i ka lakou hana, iloko o @ manawa pokole loa, he hookahi nae kumu o ka holopono, o ia no ka lohi loa o ko Nikola haalele ana aku i kona rumi hoolimalima, a ua hoea kahiko hoi o Kale Peka no ka rumi e noho ano o Kimo Karikona.

  Hoi hou mai la nae o Nikola, a ku iho la ma ka aoao o ke kino o Kimo Karikona e waiho oni ole ae ana, nana pono iho la oia i na mea i hanaia, akahi no a maopopo mai la laia na mea apau.  E waiho kokoke mai ana ke kuka o ke kanaka opio, e hoike okoa mai ana, i ka weheia ana o kela kuka mai ke kino aku o ke kanaka opio, ua uhae ia hoi kona puliki, ame ka palule, a o na pakeke keia o kona lolewawae, ua lole ia oloko iwaho, a koho koke iho la oia me ka hoohewahewa ole, ua powa maoli ia no o Kimo Karikona, unahope iho o ka hahauia ana mai o kona poo me ke kookoo, a ua holo aku hoi kela poe, me na dala a lakou i aihue ai mai ke kanaka opio aku o ka hale banako.

  “Ae, he hoaloha oia no’u, a ke makemake nei au e hoohana aku oe i kou ike apau, no ka hoopakele ana ae i kona ola, a na’u e auamo na hoolilo apau, a pehea e hiki ana ane ia oe ke hooko pono i keia kauoha a’u?”

  “Aole au mau kanalua ana, e hoao no au e hoopakele i kona ola elike me ka iki i loaa ia’u ma keia oihana.”

  Ua hapaiia aku la ke kino o Kimo Karikona iluna o ke kaa makai a hoihoiia aku la no ka halema’i, me ka noho ana iho no o Nikola maloko o kela hale, no ka huli ame ka noi pono ana, ina paha he mau ukana kekahi, a kela puulu o ka haalele ana iho mahope, o ka mea apiki nae, ua huli oia ma na keena apau, aole he wahi mea o kekahi ano i loaa aku iaia e lilo ai i ike ma ka aoao o ke aupuni, no ka poe na lakoe i hana i kela karaima pepehikanaka.

  No ka loaa ole ana he mau ukana i ka makaikiu, i hoo holo iho ai kona manao, aole no kela puulu i noho paa ma kela, wahi aka i hoolimalima wale no lakou i wahi e poholo ai o Kimo Karikona iloko o ka lakou umii, aka he wahi okoa no ko lakou e noho ai, a aia ilaila ko lakou mau uk@, a ua hoi pololei loa aku lakou no ia wahi e noho ai.

  No ka hapalua hora paha kela noho ana iho a Nikola, wili iho la oia i ke kukui a pio, pani mai la hoi i ka puka a paa iho mai la oia no ke alanui, a loaa mai la no iaia ka makai e @ ana a o ia kana o ka ninau ana aku:

  “Ua kamaaina no nae paha oe i ka haleinurama o Dorina ea.”

  “Ae, na kamaaina loa au i kela hale inurama, eia koke ae no ma ke kihi o ke alanui Akau.”

  “A pehea, ua kamaaina no anei oe ia Dorina?”

  “Ae, ua kamaaina no au iaia, o kela kekahi o na kanaka ino.  O keia kekahi o no kanaka punahele i na poo o ka oihana, a aole o makou hoopilikia wale aku iaia, no ka mea na e ikeia ana kekahi makai, e hoopilikia ana i keia kanaka e hoopauia ana ia makai, a i ole, e kiolaia aku ana oia ma kahi e loa, no keia kumu iho la, e hoolalau wale ana no makou, me ka hookokoke ole aku no ka hale inurama o keia kanaka, i hoike aku nae au i ko’u manao ia oe e Nikola, ina e waihoia mai ana ia makou ka hana, no ka hopu ana iaia no na hakihaki kanawai lehulehu a keia kanaka e hana nei, he hana maalahi wale no ia, me ke kauka’i ole, a he makaikiu alaila hiki ke hopu iaia.”

  “Ma kou kamaaina i kela hale inurama, he maa anei keia kanaka i ka hoohamama i ka puka mahope ahiki i ke ao ana o ka po?”

  “Ae, pela mai ko’u lohe i ka nui makai o makou, a no’u ho aole no o’u hoomaopopo.”

  “Pehea kou manao, i keia wa a kaua e kamailio nei, ke lamama la no anei ka puka mahope o kela hale inurama?”

  “Aole o’u kamalua no ia mea.”

  “He makemake ko’u e ike i kela kanaka i keia manawa, i e hele aku ana au no kahi o kona hale inurama, i keia manawa.”

  Ke hopohopo uei au no ka hiki ia oe ke komo iloko, aia wale no a i kana poe i kamaaina ai, o lakou wale no kana e hookomo.

  “Ina no oia e ae ole mai ana ia’u a ae mai paha e komo aku ana no au iloko o kona hale inurama, ina ia he mea e konoia mai ai au e wawahi okoa aku i ke pani a weluwelu liilii.”

  “Ke ike aliu la ou aole he heia maalahi ka hoao ana aku e hana elike me kou makema e, no ka mea aia maloko o kela hale inurama, he poe kanaka i makaukau mau e kokua i ka ona nona ka hale inurama.”

  “Me kena mau olelo no au e kamailio mai nei ia’u, e hele pololei ana au a komo aku maloko o kela wahi, me ko’u nana ole i keia kanaka ia Dorina.  Eia wale no ka’u kauoha ia oe, oiai au e hele pololei ana no ka hale inurama, e kelepona koke aku oe i ka lukanela ku uwaki o keia po, e hoouna mai oia i elua mau makai, me ke ku kiai ana mawaho o ka hale inurama, a e hoakaka pono aku i ka lukanela, owau ka mea nana i kauoha aku nei iaia e hana mai pela.

  “Mai poina oe i ke kamailio ana aku, eia au ke hookolo nei mahope o kekahi hihia ano nui loa, i waihoia mai e ke komisina makai iloko o huu lima, a mai hopohopo oia no ke ula mai o ka haunaele, aka ina he haunaele kekahi, o ka manawa ia o oukou e komo ae ai iloko, a hopu aku i ka poe hakihaki kanawai apau.”

  “Ina o kena wale ae la no kau kauoha ea, alaila na’u ia e hoike aku i ka lukanela, a e noi pu aku ana au iaia, e ae mai owau pu kekahi e hele aku e ke kiai mawaho o ka hale inurama, no ka mea ua oi ae ko'u maopopo no na mea i hanaia i keia po, mamua o kela mau makai hou mai."

  "Ua pono i'o kena noonoo ou, e noi aku i ka lukanela, e ae mai ia oe e hoea pu mai me na makai ana e hoouna mai ana."

  Pau no kela mau olelo i ke kamailioia aku e Nikola, o kona haalele mai la no ia i ka makai, a kamoe pololei aku la kana hele ana no kahi i ku ai o ka hale inurama, aole no hoi i piha na minuke elima, ku ana keia mawaho o ka puka, ua paniia mai nae ka puka a paa, ua hiki loa nae iaia ke hoomaopopo aku, aia no kekahi iloko haki i noho ai.

  Hele ae la oia mahope ae o ka hale inurama, a ma ka pa laau, loaa aku la he puka-pa iaia, ua kiia mai nae a paa ma'oko, a e kau ana he pihi uwila, no ka hookani ana aku i ka poe maloko o ka hale inurama e weheia mai, aole nae oia i hele aku e kaomi i kela pihi, aka pinana okoa aku la no oia maluna o ka pa, a haule ana mahope pono o ka hale inurama.

  Me ke kakali ole iho, wehe aku la oia i ka puka mahope, o kahi o ka laki, aole i lakaia a paa, a iloko o ka manawa pokole, komo loa aku la oia ahiki i kona poholo ana iloko o ke keena nui, a he huli pono ia o na mea apau, a nana iaia nei, a i ka wa i ike mai ai o Mr. Dorina, ka ona nona ka hale inurama, ku koke ae la oia mai kona wahi mai e noho ana, a pane mai la me ka leo okalakala:

  "Newai i kauoha aku nei ia oe e komo mai iloko nei.  Heaha kou kuleana e keia kanaka komohewa maloko nei o ko'u hale me kou ae ole ia aku?" wahi ana me ka hele ana mai no kahi e ku aku ana o Nikola.

  "Aole loa e lilo ko'u komo ana mai la i kumu nou e huhu ai e Mr. Dorina.  I komo wale mai la no au iloko nei, nolaila aohe au mea e pihoihoi ai ka noonoo," wahi a Nikola, me he mea la aole loa he wahi hopohopo iloko ona.

  "E hele koko oe iwaho i keia manawa ano!  Aole au i makemake i na kanaka elike me kou ano maloko nei o kuu hale!  Ua maopopo oe ia'u, a ina aole oe e hoolohe mai ana i ka'u kauoha, alaila e kiola aku no au ia oe, me he wahi keiki uuku la."

  "Aia a pau ka'u hana i makemake ai, alaila he hana maalahi wale no na'u ka haalele ana iho i kou wahi nei, me ka hoopilikia ole aku ia oe.  He mau ninau ka'u i makemake ai e waiho aku imua ou e Mr. Dorina, a e pane mai no hoi oe me ka pololei."

  "Ea, ke lohe mai la no oukou e no hoa, he hana ka ia nei i makemake ai ia'u e pane aku iaia." i pane ae ai o Mr. Dorina me ka noke pu ana ae i ka akaaka.  "Aole oe i ike i ko Mike Dorina ano, pela oe i hoonahoa mai ae e komo maloko o kuu hale nei i keia po, me ka loaa mua ole aku o ka aeia, aka aia a loaa hou he mau makahiki ia oe, ia wa e loaa aku ai ia oe ka ike no ka mea e kamailio aku nei."

  Noke hou ae la ua ona hale inurama nei i ka akaaka, alaila, unuhi ae la mailoko ae o ka pakeke o kona lolewawae i kekahi pu panapana, a hele pololei mai la no kahi e ku aku ana o Nikola.

  Ma kela manawa a Mr. Dorina i hele mai ai imua o ka makaikiu, me kana pu panapana e paa ana i ka lima, o ka wa hookalei no ia i ku like mai ai ka nui o na kanaka luna, a hele mai la me ka manao e alu ia Nikola.

  He mau minuke kela o ka poino, aole nae ia he mea maihini ia Nikola, a iaia e ku la me kona hoopuniia e na poino e hookokoke mai la iaia, ua maopopo no iaia kana mea e hana aku ai.

 

MOKUNA XVI.

 

  Ina he poe okoa ae ma kahi o ka Makaikiu Nikola, e @oohana koke ana oia i kana mau pu panapana, no ka hoo @akele ana i kona ola, oiai ke holo okoa aku la o Mr. Dorina @mua ona. aole nae pela, ke ku malie wale aku la no oia @ akali ana. o ka hoea mai i ka manawa ana e hookahah@ ku ai i ke kanaka i kaena mai, e kiola iaia nei iwaho o kel@ @ale.

  He eha mau pu pananpana a Nikola me ia i kela po. h'ua iloko o ka pulima o kona kuka, a he elua hoi malok na pakeke o kona lolewawae, me ia makaukau no nae m@ ona aoao. aole loa he wahi noonoo iki iloko ona. e hoohan ku no ke kupale ana iaia iho mai kela poe kanaka mai.

  I ka manawa a Mr. Dorina i holo mai ai a kokoke ia Nikola. ua emi hope mai la oia he hookahi kaina wawae laila lele hou mai la imua. o ka loaa aku la no ia o ka lima e paa ana o ka pu panapana. a owili ia ae la ahiki i ka lele koheoheo ana o ka pu panapana i kahi e alaila lalau hou aku la o Nikola, i ua ona nei nona ka hale inurama. e nui ana ka waha i ka hamama, me ke kukuli okoa ana iho ilalo, a noi mai la ia Nikola, e hookuu aku iaia, no ka mea ua nui a eha i loaa i kona mau  lima.

  He eono ka nui o na kanaka e ae o ka manao ana mai e kokua ia Mr. Dorina. ia lakou nae i ike mai ai i ke ku pilikii o ka ona nona kela wahi, ua kuemi hope aku la lakou. no ka mea o keia ka makamua loa o ko lakou ike ana, i ka hoo@loia o Dorina. me he wahi keiki uuku la.  He kanaka o Dorina a lakou i kamaaina ai i kona ikaika. aole he hookahi me maloko o kela hale inurama. e aa e hoala i ka haunaele, no ka mea ua ike lakou. i ke kiola maoli ia ana o kekahi poe o lakou mailoko aku o ka hale inurama o keia kanaka.

  I keia po nae, ua like kona ikaika me ka ole imua o ke kanaka a lakou i manao ai e hookau mai i na hoopoino ana maluna ona, a i ka wa i ike ku i o Nikola, i ke kuha'u o ua maluna ona, a i ka wa i ike aku ai o Nikola i ke kuha'u o ua iku:

  "E hoi koke oukou e keia poe kanaka. no ko oukou mau noho." wahi ana me ka leo kuoo. me ka mau no o ka paa ia Dorina, oiai ua kanaka nei e kukuli ana no iluna o ka papahele.  "Aole au i hele mai nei maloko o keia hale no ka hopu ana i ka ona nona keia wahi. a i kekahi paha o oukou, aole loa pela, i hele wale mai nei no au, no ke kamailio pu ana me Mr. Dorina, a ke ae mai no oia e pane i ka'u mau ninau me ka maikai. o ka pau ae la no ia, a e hoomanao, o ka mea o oukou e hoao mai ana e hoopilikia ia'u ma kekahi ano. e ike auanei ia kanaka. he pio oia na'u elike me Mr. Dorina, a oukou e ike mai la."

  Hoi pakahi aku la ua poe kanaka nei maluna o na noho aia nae kekahi lima, ke haha la mahope o na lolewawae, no ka lakou mau pu panapana. koe aku nae ka unuhi ana ae iwaho, a kau mai imua o ka makaikiu, o ko lakou mau maka nae, ua hele a piena, me ka huhu pu.

  Ua lohe maopopo mai o Mr. Dorina i na olelo a ka makaikiu i kamailio aku ai i kela poe kanaka, nolaila pau iho la kona onioni ana. he mea @ooi wale ae no ia i ka eha o kona mau lima. e paaia la e Nikola, a o ia kana o ka pane ana ae:

  "E noho malie e na hoa, a ke manao nei au, aole he pilikia, no ka mea he kanaka keia, i hiki ole iaia ke hoi hope ma kana mau mea e kamailio ai.  Ua olelo aku nei oia ia oukou, aole he pilikia, o ka mea oiaio loa ia, a e hilinai aku oukou iaia.

  "Ina oe e hookuu ae ana e Mr. Nikola i keia umii hao kila e paa nei i kuu lima, alaila e ae no au e kamailio pu me oe, o kau hana hoi ia i makemake ai e ike ia'u i keia po." me ka hoao okoa ana ae e kaili i kona lima mai ka paa ana a ka makaikiu.

  "Ae, ke nonoi mai nei oe e hookuu aku au i ka paa ana i kou lima. i hoike aku nae au ia oe e Mr. Dorina, ina e hoao ana oe e apuhi mai ia'u ma kekahi ano, o oe no ke poholo ana iloko o kuu umii ponoi."

  "E hilinai mai oe maluna o'u, aole loa au e hoao e pulapu ia oe ma kekahi ano e Nikola."

  "Ae, ke hookuu aku nei au ia oe, a e ku ae iluna.  I lohe oe ame ka poe apau maloko nei o keia wahi, aole owau hookahi wale no ma keia hana, aka ua puni owaho nei o keia hale i na makai. aole nae lakou e komo wale mai ana iloko nei, a hoopilikia mai paha i kekahi o oukou, aia wale no a hoao oukou e hoala mai i ka haunaele."

  "Heaha kau mea i makemake ai e kamailio me a'u i keia po e Nikola?  Ua makemake anei oe owau hookahi wale no me oe ke kamailio?"

  "Imua ponoi o keia poe e nonoho mail nei i makemake ai au e ninau aku ia oe i kekahi mau mea, a ina ua hiki i kekahi o keia poe ke pane mai me ka maopopo loa. ua hiki no ia lakou ke kokua mai ia oe."

  "Ina ua manao oe e hilinai aku maluna o keia poe kanaka no kekahi mau pane e hoolawaia ai kou makemake. ke kamailio mua aku nei no au ia oe. aole keia he poe i aa e kumakaia i ko lakou mau hoaloha, ina o kau hana ia i hoea mai nei i keia po." wahi a Dorina me ka huli ana aku nana i na kanaka e noho mai ana ma ka aoao o ko lakou mau pakaukau.

  "E maopopo ana no ia oukou apau ka'u mea i makemake ai iloko o ka manawa pokole loa.  E hoi ae oe e Mr. Dorina maluna o kela noho, a maanei no hoi au ma ka puka e noho ai, a e nana mai oukou apau!" ia wa i hookuu aku ai o Nikola i kana mau pu panapana elua, a paa ana iloko o kona mau lima, a heaha la ia oni ana ae o kona mau lima, aia hoi, ua nalowale hou aku la ua mau pu panapana nei, a o ia kana i hoomau hou aku ai i ke kamailio ana:

  "Ke ike mai la oukou aole au i hele mai nei me ka hemahema, aka ua makaukau mau au i na manawa apau, aole o keia wale no ka'u mau ilio bulu, aka he elua hou ae mau ilio, eia no ke waiho nei ma na pakeke mahope o kuu lolewawae.  O ka'u wale no e kauoha aku nei ia oukou apau, e holio malie, a mai hoao ma kekahi ano e hoala mai i na haha e aoa aku ai kuu mau ilio.  Ua olelo aku nei au i ka lukanela ku uwaki o keia po, aole he pilikia a'u e hookau aku ana maluna o kekahi o oukou, a e hooko ana au, ia manao o'u, nolaila e maopopo ia oukou, o ka hoao ana mai o kekahi mea e hoala i ka pilikia. o ka mea wale no ia nana e kono mai ia'u, e kahea ae i ko'u poe kanaka, a iloko o ka imo ana a ka maka, e hoea koke mai no lakou, a lawe aku ia oukou apau no ka halepaahao."

  “Ua maopopo ae la kou mau manao e Nikola.” i pane mai ai o Mr. Dorina.  “E kaa ma kou aoao e Nikola ka hoomaka ana. heaha ka huli o ka pepa hahau ma keia paani?”

  “Ke makemake nei au e ike pehea kou kamaaina i kekahi kanaka opio i kapaia ma ka inoa o Hale Moana, kela kanaka a’u i ike ai maloko nei o kou hale inurama, mahope o ka hora umi-kumamalua o keai po?”

  “No kena kanaka au e ninau mai nei e Nikola, aole au i ike iaia, a oki loa aku hoi ke kamaaina ana i kona mau ano:”

  Mai hoao oe e Dorino e hoopunipuni mai ia’u, no ka mea aole loa e nalo kekahi nana o kena ano; o ka pono wale no, o ia kou hoike ana mai i ka mea oiaio loa.”

  “Ua ike mau no au i kela kanaka i kona hele mai no kekahi mau pule ae nei i hala, a e pii pu ana oia me kakahi poe e ae no ke keena maluna e paani pepa hahau ai, koe aku ko’u kamaaina a ma i kona mau ano apau.”

  “Ua ike no ka hoi oe i keia kanaka. heaha kou kumu i hoao mua mai nei e hoopunipuni ia’u e Dorina?  Pehea, ua hoea hou mai anei oia maloko nei o kou hale, mahope iho o kuu ike hope ana iaia e hele pu ana me kekahi kanaka opio o ke komo pu ana mai me ia maloko nei o kou hale, ma kela manawa au i ike ai ia’u maanei nei?”

  "Aole oia i hoea hou mai ahiki i keia manawa a kaua e kamailio pu nei e Nikola. o keia ka mea oiaio loa a'u e kamailio aku nei ia oe."

  "Ua lohe anei oe i kona kamailio e pili ana i kekahi poe e ae e hoea mau mai ana maloko o kou hale inurama nei?"

  "Aole a'u mea i lohe, a o ka oiaio loa ea, he kanaka ka @ailio ole kela i na meahuna e pili ana iaia iho. a i kona ma@ @oa paha."

  "Heaha kau mea i ike no kela kanaka elemakule o ka hel@ @na ae e hui pu me Moana, i ka wa a kela kanaka opio i omo mai ai a noi aku ia oe e haawi mai i kiaha hia nona?"

  "Aole a'u mea i ike no kela kanaka. he elua wale no ona @anawa i komo mai ai maloko nei. o ka elua kela manawa u i ike ai. a he mea oia i malihini loa ia'u.

  "Oiai nae ka makaikiu e noke ana i ka ninau ia Mr. Dorina, aia kona mau maka ke au hele la maluna o na kanaka @ nonoho mai ana @he hookahi ana mea i hoomaopopo @ku i ka hele a mae kona helehelena, i ka manawa i lohe mai ai i ka inoa o Hale Moana. no kela hiona a Nikola i hoomaopopo aku ai hakalia no a pau kana niele ana ia Dorina. ia manawa i huli papu aku ai oia imua o ua kanaka nei, a iloko no hoi o kela manawa hookahi i haupu mai ai oia i kekahi mau mea ana i lohe ai maloko o ke kelepona. ma kela po, a o ia kana o ka ninau ana aku i ua kanaka nei:

  "Ea o Paleka paha kou inoa e keia kanaka e nana mai nei?"

  "Me he mea la i pa iia ae kekahi papalina. puiwa ae la @a kanaka nei i ka wa i lohe mai ai i kela inoa a hilinai aku la ihope o kona noho, me ka pane leo ole, aia nae ka ula ke nohoalii la maluna o kona helehelena, a hoomau hou aku la no ka makaikiu i ka ninau ana:

  "Ke makemake nei au e pane mai oe, o kou inoa @ anei o Paleka?"

  "Ina o ko'u inoa iho la ia, heaha kau mea loaa ma ko'u inoa e keia kanaka hookano?" i pane mai ai ua kanaka nei me ka leo okalakala o ka piha i ka huhu.

  "E akahele ka hoopuka ana o kou mau lehelehe i na olelo elike me ia au i pane mai nei imua o'u, o ike auanei oe. aole he mea paani wale no ka pane ana mai i kekahi haina o ke ano hookano elike me ia au i haawi mai nei ia'u e Paleka. Ke hooia hou aku nei au imua o oukou apau, aole loa ae i hele mai nei no ka hookau ana aku i kekahi mau hoopili @ia ana maluna o oukou, aka no ke ake wale @ no ia e loaa ia'u na ike, no na mea apua a'u i makemake ai."

  "Ina aole au mau hana hoopilikia. alaila heaha mai nei kau o keia wahi?" i pikanana hou mai ai no ka pane ana a Paleka.

  "I hoea mai nei au no ke ake ana e loaa ia'u ka'u mau mea apau i iini loa ai e ike, a ua maopopo ia oe e Paleka ua mau mea nei, a e hoike mai oe ia'u me kou hoao ole e huna aku. oiai o oe ke kanaka i ike i na mea apau i hanaia?"

  "Pela i'o ka hoi, a heaha kau mea i makemake ai ia'u e hoike aku ia oe?"

  "Ke makemake nei au e hoike mae oe, ihea e loaa ai o Hale Moana mai keia manawa aku ahiki i ke ao ana i ke kakahiaka?"

  "Owai ia mea o Hale Moana, aole loa au i ike iaia au e kahihi wale mai nei no i kau ninau ana ia'u, e keia kanaka hookano."

  "Mai hoao hou, oe e pane mai ma ke ano pakike ia'u e Paleka, o ike auanei oe, ua hamama mau na ipuka o ka halepaahao i na manawa apau.  E hoike mai oe i kahi e noho nei o kela kanaka, o ko'u waiho malie no ia ia oe. me ko'u hoopilikia ole aku ma kekahi ano, aka i paa mai ko waha, a hoomau mai hoi oe i ka pane pakiki ana ia'u. alaila e lawe aku ana au ia oe no ka halepaahao.  Aole keia he olelo palaueka wale no, aka e hooko aku ana au, ke paa mai oe i ka uahoa."

  "He makehewa wale no ka nuna ana iho e Paleka," i komo mai ai o Dorina ma ke koi ana ia I'aleka e hooko mai elike me ka makemake o ka makaikiu.  No kou maopopo ole paha i ka mea e kamailio pu nei me oe, ke kumu o kou pane pakike ana mai iaia.  O ke kanaka au e kamailio pu nei, o ka Makaikiu Nikola ia, ka weli o na kanaka hakihaki kanawai apau o ke kulanakauhale o Nu Ioka nei."

  I ka lohe ana aku o Paleka, o ka Makaikiu Nikola ke kanaka e kamailio pu nei me ia, o kona nanao iho la no ia i kana pu panapana, a unuhi koke ae la iwaho, eia nae, mamua o ka hiki ana iaia ke hoopololei mai imua o Nikola, ua 'alau e ia mai la kona lima e Dorina. a lele koheoheo aku la ka pu panapana a haule aku la ma kekahi kihi o ka rumi, a o ia ka ua ona nei o ka hale inurama i pane mai ai:

  "O oe kekahi o na kanaka lapuwale ino haahaa loa," wahi aua me ka piha maoli i ka inaina, a ku okoa ae la iluna, me ka wiliwili ana i kana puupuu imua o na maka o Paleka.  "Aole anei oe i lohe aku nei, o ka Makaikiu Nikola keia?  Aia mawaho o ko'u hale nei, he hapa kakini mau makai i makaukau e komo mai iloko nei a hopu i na mea apau. aole a'u nana ia oukou, ua like oukou me na iole, aole he wahi maopopo e moe ai ke poo, oloko o ka lua ke oukou wahi moe. aka no'u iho. aole loa o'u makemake e @oheia ae ko'u inoa, ma keia hana.  E hoike ae oe i kau mau mea apau i ike ai no Hale Moana!  Aole au i kamaaina ia kanaka, a aole no au e hoopakele ana iaia, pela ko'u puulu e noonoo ole aku ai i na kanaka lapuwale elike me Hale Moana, a o oe kona hoa e kohu ai."

  "Aole a'u mea i ike no Hale Moana." alaila huli mai la o Paleka imua o ka makaikiu me na maka i hele a hulili me ka inaina, pane mai la:  "Ina no i maopopo ia'u kona wahi i noho ai, aole loa ia he mea na'u e hoike wale aku ai imua ou.  He makaikiu hoi kau hana, aia ka hoi ihea kou akamai i kulana ai oe ma keia kulanakauhale?"

  "E hoole pu mai ana no nae paha oe e Paleka no kau mea i ike e pili ana no kona kaikuahine ea?"

  "Aole no a'u mea i ike @ kona kaikuahine, e hele aku no oe e huli i kahi e loaa ai ka poe i kamaaina i kela mau mea."

  Ike iho la o Nikola he mea makehewa wale no kona noke ana aku i ka niele i keia kanaka, aole no oia e hoike mai ana i kekahi mea, o ka hana wale no ma kona aoao o ia ka hopu ana aku i keia kanaka a lawe aku no ka hale paahao e hoopaaia ai ma kela po, a o ia kana i kamailio mai ai ma ke ano hoonuinui:

  "Ua ahuwale kou mau ano apau loa e Paleka ia'u a pela me ke ano o kau mau hana. a oiai aole i paa kou kii i ke pa'iia, a kau pu ia ae me ka poe hakihaki kanawai apau. e lawe aku ana nae au ia oe no ke pa'iia mai o kou kii e hoaumoe ana oe maloko o ka halewai i keia po, a ma ka la apopo e lawe ae ana au ia oe imua o ke keena o ke komisina makai. malaila e pa'iia mai ai kou kii, e ike mai oe, o ka pau ana ia o kou waiwai. e lilo i meapaahana na Kale Peka.  E. Mr. Dorina, e ae mai ana no oe e lawe au i keia kanaka a hoopaa aku maloko o ka halewai, a hookuu hou mai iaia ma ke kakahiaka o ka la apopo?"

  "E hana aku oe elike me kau i ike ai he pono maluna o kena kanaka, no ka mea, aole no o'u wahi lihi kuleana iki iaia."

  "Ua lohe aku nei no oe e Paleka i ka'u mau olelo, nolaila ua ili aku ke ko'iko'i maluna ou. ka hana ana mai i wahi no'u@e hooko ole aku ai i ka'u mau olelo.  E Paleka, ina oe e pane mai ana me ka maikai i kau mau mea apau i ike no Hale Moana, e waiho no au ia oe maanei, me ka hoopilikia ole aku, aka i hoole oe i ka pane ana mai, alaila oloko o ka halepaahao kou wahi e hiamoe ai keia po, a ma ke kakahiaka e pa'iia no kou kii, a kau ia ae imua o ke akea, no ka makaikai ana a ka lehulehu, i na kanaka hana karaima apau o Nu Ioka nei.  O keaha o keia mau mea kau e lawe ai e Paleka?"

  Ke noho kukule wale la no o Paleka, aia nae ma kona helehelena, e hoike mai ana oia i ka piha me na manao pepehikanaka, a ina aia kana pu panapana me ia i keia manawa, aole loa oia e hoohakalia iho anu i ke ki koke ana mai i ka makaikiu a make. me kona nana ole nona iho.

  No ka noho mumule mai hoi o Paleka, ua pii ae la ke kai o ka makaikiu, a kauoha aku ia i ka poe e noho mai ana: "Ke noi aku nei au i na mea apau a koe o Paleka, e ku ae na kekahi aoao o keia rumi, a koe hookahi o Paleka malama i kona noho." me ke kuhikuhi ana aku o Nikola i ka lakou wahi e hele aku ai a ku mai nana i ka mea e hanaia ana."

  "He nani ia, ua hoole mai oe i ka pane ana ia'u, nolaila keia manawa ano, ke kauoha aku nei au ia oe, e ku ae luna. a e hemo koke aku iwaho ma kela puka. i hele a kamaaina ia oe.  E ku koke oe iluna i keia manawa ano!"

  Ua ku paha hoi ka hoonaukiuki mai a keia kanaka i ka ana ole ia aku o ka hana e pui ai ka waha i ka hama na.@olaila i hakalia no a pau ke kamailio ana mai a ua o Paleka. o ka wa no ia i lele aku ai o Nikola imua a paa aku la @mua o ka a ikala o ka palule o ua kanaka ue. he ho @ no ia ka ana me ka ikaika, uwoki oe e kikihi ana ua o Paleka. a hooku'i aku la i ka puka, aohe wa a hina iho ilalo.

  "E puka koke aku oe iwaho i keia wa ano. o ike auanei oe i ka loaa aku o ko papa auwae i kekahi o na peku hoki mahanahana e hiki ole ai ia oe ke hoop@na iloko o kou mai la o ke ola ana." uwoki oe i ua a Paleka e wehe ino ana i ka puka: a hemo aku la iwaho, mamuli o ka maka'u o oaa mai auanei oia i ka puupuu a Nikola.

  "O ke aloha no kou e Dorina." i huli mai ai o Nikola ihope, a haawi i kona aloha i ka ona o ka ha'e @ a @.

(Aole i pau.)