Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVI, Number 42, 18 October 1918 — NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA [ARTICLE]

NA LONO LIKE OLE E PILI ANA I KE KAUA MA EUROPA

Noi ka Lahui Finn e Hookaawale na Kelemania mailokō Aku o ke Aupuei BTOCKHOLM, Oct. 14—Ua noiia aku o Kelemania e ke Aupuiu o Finlanil e hookaawale aku i kona mau j)ualikoa ap&u.mai Finalana aku, o ke kunm no ko lakou noho ana mai iloko o ka aiua ua hoonaloia aku. He noi keia i waihoia aku i ke Keuerala von <ler Goltz, ke kenerala Kelemania kiekie maioko o ke Teritore Finnish. Ua hoounaia „aku na pualikoa Kelemania noloko o Finalana mahope*iho o ka auhulihia ana.'o ke aupuni Rusia, ma ka manawa i komo aku ai na Koa Ūlaula Eukini iloko o Finalana no ka hoopuipui ana aku i na pualikoa Ulaula Finnish, ka poe i paa ka nianao e hahai mahope o ke kumu hoohalike i hanaia e na Bolslieviki a e kukulu ae i aupuni BoTshcviki ma Helsi.ngfors. Mahope mai i ka manawn i hoopaeia aku ai na pualikoa a na Aupuni Hui ma ke kapakai Muiinnan, ua hoonui hou ia aku na pualikoa Kelemania maloko o Finalana, a ua kauohaia aku na pualikoa Finns e ka 'i pu aku me na pualikoa Kelemania no ke kaua ana aku i na Aupuni Huiia. lla hoole nae na Finns i ka hooko ana aku i keia kauoha. Hooholo o Sepania e Lawe i na; Moku Kelemania Nona. PARIS, Oet. 14. —Ua .hooholo o Sepania, mamuli o ka hoolalelaleia ana aku ona e jna kaua lanakila nui a na Aupuni Hul i hala koke iho nei, a ma 0 ka Kelemania hoohiki aira hoi no k°na makemake no ka lianaia o ka maluhia, e ukli i kona mau polio ponoi elike me ka hiki no na poho i loaa iaia maniuli o ka hoopiholoia ana o kpna mau moku e na mokuluu Keleniania. He umi-kumamalima kaukani elima haneri tona o nk moku hoopaaia maanei mai ka manawa mai 1 hiki ole ai i na moku Kelemania ke holo aku i ka moana akea me ka hoopiholo a hopupio ole ia mai e na Aupuni Huiia, e laweia ana e ke Aupuui Sepania, elike nie kekahi olelo hooholo i hooholoia. Lilo na Kulanakauhale' o Laon ame Fere i na Aupuni Huiia LON DOX, Oct. 14. —Elua mau kulanakauhale Keleinania ikaika loa i lilo mai i na Aupuni Hui ma ka la aku la i nehinei, a o kekahi aneane loa e lilo mai i ka manawa a. la£qu e makaukau ai. e lawe mai, me he inoa la ina keia la ana paha. 0 Laon ame Fere na kulanakauhale i laweia mai mje-ka limaikaika mai na Kelemania māi,*fe no ke kulanakauhale o Douāi loa ia -e lilo mai, lie 'lnau hajjeri i-a no ka mamāo o na Pelekane mt| ( 'a kulanakauhale mai. - "k •

Ke hoomnmao wnle la uo lakou mamuli o ko lakou manao ua hoomoeia na maiua e na Kelemania inaloko o ke kulanakauhale, a o ke komo koke ana aku iloko o ia kulanakauhale, malia e lilo ana ia i mea e poino ai kekahi mau ola lehulehu me ka waiwai ole. a mau ko na Kelemania emi ana ihope ma na wahi apau o ka laina ma ka hapa komohana holookoa, eia nae, aohe i kauliilii ko lakou enii ana ihope, aohe niau hoailona i ikeia aku i keia manawa no ko lakou ku hou mai e kaua elike me ia i manaoia aku ai e ala mai ana oiai kekahi kulanakauhale mahope 0 kekahi e lilo mai ana mai ia lakou mai. Lilo Mai o St. Gobain i na Palani E ulupa ana oiai e ka'i ana imua niai ke komohana a i ka hema, ua lio-, auheeia aku ua Kelemania e na Palani mailoko aku o ke kulanakauhale o Laon i lioopūhiia e na papu, kekahi o na 'kahua kaua ikaika loa ma ka laina loihi, a ua komo aku la lakoii iloko. a paa ia kulanakauhale. Ma ka hoohui ana mai me ia ua lilo mai ia lakou ka hapanui o ke kiekiena St. Gobain a ke kaua aku la n\e ka ikaika loa i na pualikoa Kolemania me ka manaopaa e hookaawale aku ia lakou mai ke kiekiena anie ka ululaau holookoa aku o St. <jrobain. Lilo i na Pelekane ke Kulanakauhale o Flers O ka hapanui o Flers, kokoke mai i Douai ma ke koniohana akau aku ma ka la i nehinei i lilo mai ai i na Pelekane, a pela' me ke kulanakauhaleo Foudbourp (I'Eaquirshin, mawaena o Flerā Bine Douai ame ka halepaahao o Douai. ?kla na wahi apau o keia mahele o ke kahua kaua ke hoomau la na Pelekane 1 ke kaua ana me ka ikaika loa imua me ia ikaika no o ke kauaia mai ma ka aoao o ka enemi. Lilo i na Serbians ke Kulanakauhale o Nish Maloko o ke kahua kaua Bolakana ke/ka'i la na koa ;Serbiana imua me ka awiwi loa no ka hoi hou mai o ko lakou aupuni iloko o ko lakou lima mai na Auseturia mai. Ua hoohanohanoia lakou ma na wahi apaū no ka lakou kaua lanakila nana i lawe aku ia lakou a komo loa iloko o ka aina, a i keia manawa aia iloko o ko lakou mau lima ke kulanakauhale o Nish, kekahi o na kulanakauhale nui o Sc*>>ia. ka la i nehinei i loaa mai ai ka hooiaio no ka lilo ana mai o Ni»h i na Serbians niai rferlin ma t i, tna ka la aku Ia i nehinei « hoakaka ana i ko na Aupuni Huiia komtf ana aku a paa i ke kulanakauhale o Nish.

E Pono ia Kelemania e Haawi Mai i Kekahi Mau Waiw%i Panai i Mea Hoike no ko Lakou Marao Oiaio. WABHIXGTON, o<t. 14,—Oiai aohe pane i waihoia mai e ke kuj»ina nui 110 ka Keleniania apono aria, 110 na kumu aelike a Amenka, ua nianao na luna aupuni. maanei o ka lono keiekalapa uweaole i loaa niai ai mai Kelemania mai aole mai ke kuhina nui mai m'a ka Poaonooia lawa loa ka oiaio o ia lono e hooiaio mai ai no ia apono ana. Ke paholai awiwi nei ka manao hoaiai o ka lahui e lawe koke ia kekahi keehina hana a e hoike ia aku ia Kelemania e pono e hookaawale kokeia aku kona inau pualikoa mailoko aku o na aupuni e paaia nei eia, a o »a kahua kaua ikaika maloko o na mokuna aina Kelemania anie Aifteturia e pono e haawipioia mai i na Aupuni Hui ma ke ano he mau waiwai lioopaa i mea hoike, ma ka aoao 0 na Mana Waena no ko laua hooke pono i ka laua hoohiki. E Noiia Aku Ana Kekahi Mau Waiwai Hoopaa Aia no he hiohiona ma ka nana aku e hoole aku ana ua Aupuni Hui i ka noonoo ana no'ka hoomaha ia o ke kaua 1 keia manawa, a me he mea la e koiia ajcu ana na kulanakauhale o Metz ? Strāssburg ame Trieste a me he mea la 0 .Bssen pu kekahi e haawiia mai i na pualikoa o na Aupuni Huiia no ka paaia e lakou oiai e kali ana no ka hanaia o ke kuikāhi malnhia. ō Metz ka papu Kelemauia nui maluna o ke kahua kaua o Lonaine nana e kiai ana. i na wahi e, hookokoke aku ana ia Kelemania ma ke awawa aku o ka Muliwai Mosele, O Strassburg ke kahua ikaika i hoopuniia me na papu e kiai ana i ke awa* wa o ka Muliwai Ehine ma ka hema aku o Trieste, oia ka papu maloko o Italia Irredenta e kiai ana_i ke awakumoku nui o Auseturia ma Pola, kahi a Kenerala Cardolia i hooikaika fli e lilo mai iloko o kana kaua nui o ka hoouka ana a i luku nui ia ai kona mau kon. O Essen oka home ia o kahi hana pu kuniahi kaulana Krupp, kahi a Kelemania i paulele nui ai malaila e hanaia ai kana mau lako kaua. Koiia Mai ka Lahui e Kali TJa hoopukaia ae e ka aha kuhina k'ekahi manao e noi ana i ka lahui e kali 1 ka hooholo fina ma ka mea e T»ili ana no ka Kelemania palapala ahiki i ka loaa ana mai i ka Peresidena o ka palapala a ke kuhina nui a haawiia kekahi manawa kupono no ka noonoo ana i ka Kelemania pane. E kuka ana ka Peresi«iena me kona mau kakaolelo i keia la a e noouooia

»na me ke akahele loa na mea apau J maluna o ke kuiuuhana. Ma keia aka.j kuka o ke Kakauolelo o ka Oihana ! Kaua Baker pu ana kekahi, o kona hoi j koke ana mai uei no ia mai ke kahua j kaua mai o Palani, oia ka mea kupouo j e a'o aku i ka Peresi<iena ame koua | mau hoa o ka alia ma na mea apau e pili ana i ke kulana o ke kaua ! | elike me ia e ku ana he pule i hala aku ! i nei. O ke 'Kokna Kakauolelo Ekahi Byan, ke poo o ka uiahele o na inokuea o ke keena kaua kekahi i hoi pu mai nei me ke kakauolelo mai Palani mai. 0 ka Mekia Kcnerala Gorga.«, ke poo 0 na kauka ka-ha ka i noho aku i Palani. i Maopopo Loa ka Ajn«rika Papahana v ' 0 ka manao'laula maloko o na pohai a na luna aupuni a mawaena o »a kuhina o na aina e ame na alaka) o ka pihana koa maanei o ka Ameiika hana hou e hann aku ana oia ka haawi ana aku i na alakai o ka oihana kaua a na ( Mana Waenn i ka lukou mea e koho ai mawaena o kn liaawipio ana inai me keknhi kumu aelike ole a.i ple halawai aku paha he alo a he alo me na *kaua kipf hookahuli aupuni maloko o Kelemania ame Auseturia-Hungari e lilo ai ia i kumu no lakou e haawipio mai ai. Hpole 6 Aixierika i ka <Keleqiania Noi no ka Honaia, o ke Kuikahi Maluhia 1 WASHINGTON, Oc*t. 14.—0 ka Ame- ' rika pane ia Kelemania oia hoi e hoole loa ana i ka noonoo ana no ka haawi ana aku i kekahi manawa hoomaha iki no. kaua elike ka loihi me ka hoomauia o ka Kelem&nia luku wale ana 1 na ola maluna o ka aina a ma ka mo- ■ ana. ) I Ma ka Pcre.siilena \Vilson pane ia 1 Kelemania aole o Amerika Huipuia e ae aku' ana malalo o kekahi mau kumu no ka.hoopau ana i ke kaua e haalele ole iho ai i na pualikoa a Amferika ame ko.na mau htiahui ma ke kul'ana maikai elike. me īakou i keia la, me na pualikpa a Kelemania e holo ana nia kehi ame keia wahi. ' ' ; 0 ka hopo loa, ua lilo ka Amerika ! pane i mea maopopo loa ia Kelemania aohē maluhia e hanaia ma ka aoao o Amerika elike ka loihi me ka mau no 0 William Hohenzollern a i ole o kekajii paha o kona mau paalalo iloko o ka mana hookele aupiuii. | | Ka Paae i Kakauia me ka Hikiwawe () ka manao o ka palapala a Kelemani& mai ke kuhina, Swiss,mai, e apono ana i ka Ameiika mau kuuiu aelike apau, ua loaa mai i ke keena aupuni ma ka la aku la i nehinei, eia uāe aole 1 kali ka Peresi«lena ame kona mau kakauolelo no ka loaa mai o ka manao o ; ke, kuhina inamua o ka hooholo ana i.i kekahi mea. E noho ana ka ahp.mik'i a ka, Peresitlena amo ka aha kuhina i ka j ''mana i hoea niai ai i ka palapala a ke ; kuhina uui, aohe like ole o keia nuu ke kumu manao niai i kelekalapaia mai ai. ma ka uweaolelo uwea-olp i kq ao j mai Nauen niai ma ka po Poaono.

Ua haawiia aku Amorika pane i ke kuhina Swiss i keia ahiahi i hoolalaia ai e ka aha kuhina a i haku ,mua ia ai māloko o ke keena aupuni, O ka piha o ka Amerika paue oia keia ma.lalo nei; <{ Keena Aupuni, Oct. 14, 1918. " I ke Kuhina'. Swiss. "No Jta pane ana aku i ka palapala a ke aupuni i. hanaia.. ma ka la mni'-kuniamalua iivo nei ātl o ka hoouua ana mai i-a 'u i keia .la, ua loaa ia'u ka hanohano o ke noi ana aku iā oe e hoouna aku oe i Kelemauia i ka pane malalo nei: , . . : " O ke apono aua i hookupono o}c ia a ke aupuui Kelemauia i keia manawa a : e ka hapanui iho o ua li.oa o ka ahano no, kumu aelike i inai aiio ka Peresu!eiia o Am-3-rika Hnipūia * inaloko o "knna haiolelo imua o ka ahaolelo lahui o Ameiika Huipuiu nia ka la ewalu o 1018, a pela. hoi nie-kana inanope -mai i hoay)ono aku i ka Peresitlena mamuli o kana hoike ana afc nie ka monkaka i kena inanao 110 kana olelo hooholo īua ka mea e.piii, ana i na a ke hnpuni Keleniania o ka la ewalu ame ka.la umi-kumamalua o Okatoba, 1918. "E pono e hoomnopopoia nie ka moakaka l.ea. o ka haua no ka haalele loa ana mai i u.a aupuni a,me na kumu aeliko no ka hopmaha iki ana i lse kaua he mau kumuhaua i kupono e waihoia aku ka hooholo ana ame ke a'o ana i ka mea pono e han.a &ku eti i na alakai ō ka olhana koa .<? ke aupuui . Amcrika ame na Aupuai Huiia, a ua loaa ka manao i ka Peiesidena he hana ia nana ka olelo ana aku aohe hooponopono ana e hiki Ue aponoia e ke aupūni Auierika e hoolako. hplooHoa o\e ana \ ka iuiflutyia ame ua olelo hoopaa no ka maluhia i ku i ke aponoia no ka malama ana i na pualikoa nui a Amerika aine ka na Aupuui Huiia maluna o ke kahu£ kaua i keiala- '

"lje manaoio kona o keia ana no ka' manap aine ka plelp hooholo a ua Aupuni Huiia. . > loaa pu ka mauao i ka Peresihe haqa pu nana ka paku.'i ana aku aole ke aUpuni Amerika, pela kona maopopo loa, aole no hoi na aupuni a Amerika i hui pu aku oi ma ke ano he mau lahui kaua, e ae niai ana e. rropnoo no ka. hoomahaia o ke kau'a no kekahi n\anawa ellke ka loihi me ka hoomau aku o na puaiikoa Kelemania i ka luku wale ana me ke ku-e loa i ke Hanawai elike me ia a lakou e Hana mau ma,i jiei. "Ma ka manawa a ke aupuni mauia i hookokoke mai ai i ke aupuni Atncrika me na manao no ka hanaia o ka malahiaV aia no kona mau mokuluii ke luku mai la ma ka hpopiholp ana i u.a mpku, ma ka moana, aole o na moku wale no, aka o na waapa pu kekahi ē k,au ana o np.ohua.ame na luina oiai' liikou e imi ana i kahi no lakou e palekana ai mai ka poino mai, a iloko o ke.ia ipanawa a lakou e hp.okaawāle mai la i ko lakou mau pualikoa mailoko rnai 0 Palani ame Flanders ke hpomau mai la no ua Kelemania i ka luku wale ana a hooueoneo ana i£a aina he-mau hana 1 nana mau ia aku ma ke ano he ku-e maopopo loa i ua rula ame lawelawe ha.ua aua uo ke kaua o ke au naauao. "O na kulanakauhale nuuui ame ua kulanakauhale liilii, ina aole lakou i lnkuia, ua haoia nae na. waiwai apau malpko o aol# no, aka o na ka'uaka pu kekahi e noho ana maloko o lakou i laweia aku a i ole lnkuia no na manawa lehuiehu. "0 na lahui i hoohuiia i ku-e ia Helemania aole e manaoia e a0 lokahi mai #lK£"'-lakou e hoopauia Jce-kaua oiai ua hana lokoino, hoopoino wale a hooneoueo i ka aina e hoomauia ana ; ua Uana

a lakou e nana mai aua me ka manaoikio me na naau i piha i ka inaina. "He niea kuppno pu no hoi'i mea e ole ai kekahi manao kuhihewa e j)ono i ka i'eneaieleoa e koi aku j ka noonop ajkahele ; ana o ka olelo «nie ka manao moakafcā loa 0 kekaiii o na kumu aelika no ka .inaluhia a ke-awpuni Kelemania i apono ai 1 uri mana,wa. ** . "Ua hoakakaia mau kiunu maloko o ka. haiolelp a ka Peresidena i haawi ai m'a ka Mauua V>nona ka la eha p lulai i hala. Oia keia malalo nei: . / , ' .' l O ka luku ana o kela aine"k(jia ma-na/-mawaho o ke kanawai ma kok#h,i wahi e hiki ke haua .lwiawale: lpa ma-lu loa, ame kana me?y hp.okaiii i k,ohp ai ua hoohaunaele.ia ka..maluj|\ia ol ke ao; «. i <olc, ina e hiki ole ia ke ia i keia manawa, aTi'..ole ka hoemiia inai. paha kona mana nia ke ano he aupuni moi. ( , "0 ka. inana nana. .i hooinalū i kfi! liihui Keleman,ia mamua aku nei oia ke anp i miianpi.

"Aia maloka o ka manao o ka. lahui Kelemania ka hoolōli anā ia mana.

"O ua huaolelo a ka Peresi<leqa. -i, hoakakaia 'ae nei, aia maloko olaiia ke auo hikiinua e loaa ai ka maluhia, ina nae e loaq ana ka maluhia mahiuli o ka ka lahui Kelemania p.onoi iha hpohplo ana. Ua . loaa ka, manao i kft.. Pcreaidena e hoakaka aky o ka. hana holookoa e, loaa ai ka maluhia, ma, kona manao iho, e kalele pui ana ia maluna o ka maopopo loa ame ke i Tqpf" ke aponoia. o nja oielp hpppaa he moa i hiki ke haawiiā, maloko o keia kumu-' haua /hookumu. ' .

'' He mea hiki ole ke" hooneieia na aupuni i hoohuiia e ana ia K.elemania ka pono ia lakou e ,ike nia o. aku ka manao kanalua me wai la lākou e kaua aku ana.

"E hana aku ana ka Peresidena i kekahi pane kaawale i ke aypuui rlmeperiela, o Ausetu^ia-Huneg^ria. "E lawe āku i na hooiaio e haawi hou ia aku nei np kpu noonoo kiekie ana. N , 1 ' ROfiEKT LAN6INQ. 5 ' Oel 16.—Ma ka. la i ueinnei i holoppuo ke ; koujo ana aku a noh.p.o ua puaHkoa o raokur kaua Polekane ame Italia maloko o ko awakumaku Alabania Durazzo, kphi o kekahi hapa o ke Avpet,ixria i hoopio a i lukuia, a,i.. Iloko p.ka manawa o ka lilo ana moi o ke kulanakauhWe i na pualikoa a na .A,upuni Hui he heluna nui o ua paahao ame na lako kaua i paa pio.